BO CO TH NGHIM CHUYN NGNH HU C HA DU

Bi 5: Xc nh nhit chy mm ca bitum Cn b hng dn: ThS. Vng Thanh Huyn Sinh vin: Nguyn Khc Tin SHSV: 20092701 Ngy TN: 14/03/2013 Tiu chun phng php xc nh ASTM D36; ASTM D3461; TCVN 7497:2005. Phm vi ng dng Phng php th nghim ny ch yu c dng cho cc sn phm bitum. Trong bi ny im chy mm c xc nh bng phng php kim nh truyn thng vng v bi (ring and ball method) theo tiu chun ASTM D36. II. Khi qut chung v bitum 1. Thnh phn v phn loi Bitum l mt loi cht lng hu c c nht cao, mu en, nht cao v ha tan hon ton trong cacbon isulfua (CS2). Nha ng v hc n l hai dng ph bin nht ca bitum. Bitum trong dng nha ng thu c t chng ct phn on du th. Bitum l phn nng nht v c phn on vi im si cao nht. Bitum trong dng hc n thu c t chng ct ph hy cc cht hu c, thng thng t than. Bitum l hn hp ca cc hydrocacbon c phn t lng ln v cc cht nha asphanten. Phn t lng c th t 2.000 n 3.000. V bn cht bitum l mt h keo c 3 cu t, gm c cc cht asphanten, nha c phn tn cao trong mi trng cc hp cht hydrocacbon (gi chung l du nhn). Asphanten m bo cho bitum c rn v nhit chy mm cao. Nha lm tng tnh cht kt dnh v tnh n hi ca bitum. Du nhn l mi trng pha long, c tc dng ha tan nha v lm trng n asphanten. Tnh cht ca bitum ph thuc rt nhiu vo s phn b 3 cu t ni trn: - xuyn kim tng (tc l cng gim) khi t l du/asphanten tng v hu nh khng ph thuc vo hm lng nha. Nhit chy mm tng khi t l du/asphanten gim v cng hu nh khng ph thuc vo hm lng nha. - do ( ko cng) t c cc i (100cm) khi t l du/asphanten trong khong t 2 n 5. I. T 6

Trong bitum, cc hydrocacbon c cu to rt phc tp, dng hn hp ca mch cacbon thng vng naphten, vng thm, vng ngng t. Cht nha sphanten cng l nhng cht c cu trc rt phc tp, c phn t lng ln. c bit, ngoi cacbon v hydro, n cn c cha cc nguyn t khc nh oxy, nit, v lu hunh. C nhiu cch phn loi bitum khc nhau, di y l bn cch phn loi bitum thng dng nht: - Theo ngun gc th bitum c th chia lm 3 loi chnh: Bitum du m, Bitum du, Bitum thin nhin. - Phn loi theo phm vi p dng: bao gm: bitum nha ng, bitum xy dng, bitum c chng, bitum c nng chy cao. - Phn loi da vo xuyn kim ca bitum hoc mc bitum: c 4 loi: loi 44/60, loi 60/90, loi 90/130 v loi 130/200. - Cn c vo trng thi ca bitum iu kin thng bitum c chia lm 3 loi: bitum rn, bitum c, bitum lng. 2. c trng ha l ca bitum 2.1. xuyn kim c trng cho cng, dnh qunh ca bitum ngi ta a ra khi nim xuyn kim. xuyn kim c o bng ngp su ca mt b kim chun trong mu th iu kin th nghim (b kim chun c trng lng bng 100g, ri t do trong thi gian 5 giy nhit 25oC) xuyn kim c tnh bng 1/10 mm. xuyn kim ca Bitum ph thuc vo thnh phn ho hc ca n, khi hm l ng asphalten l n th gi tr ny nh, cn khi hm lng nhm du tng th xuyn kim tng. 2.2. nht m bo xuyn thm cn thit ca bitum trong t, pha trn tt vi cc cht khong v bao ph hon ton cc ht rn trong qu trnh x l mt ng. 2.3. gin di gin di tnh bng cm khi ko cng mt mu c thit din quy nh nhit o 25 C cho ti khi mu th b t ra. gin di biu th tnh nng dnh do, n hi ca bitum, cho bit t l gia cc thnh phn ca bitum. Nhng loi bitum c coi l tt nu c kh nng ko gin di ln (biu th cho n hi ca bitum). gin di cng cao th cht lng ca bitum cng tt. 2.4. im chp chy im chp chy ca bitum biu th mc an ton phng chy ca n. Vic nh chun nhit chp la rt quan trng i vi cc loi bitum lng c ng c trung

bnh v trong thnh phn ca chng c sn phm du m l cht pha long c nhit chp la tng i thp. 2.5. Nhit chy mm Nhit chy mm biu th kh nng chu nhit ca bitum, l nhit ti mu bitum tiu chun s chy v bin dng. Nhit chy mm cng cao th bitum cng cha nhiu asphanten v kh nng chu nhit cng tt. Trong cc c tnh trn y, xuyn kim v nhit chy mm c xem l 2 c tnh c bn quan trng nht ca bitum. Vi 2 c tnh ny c th nh gi mc cng v mc nhy vi nhit ca bitum. Nu bitum c cng mt nhit xuyn kim nh nhau, nhng c nhit chy mm khc nhau th bitum no c nhit chy mm thp hn s l loi nhy vi nhit hn. 3. Cng ngh sn xut bitum Cc loi bitum du m c sn xut theo 3 loi dy chuyn cng ngh nh sau. 3.1. Cng ngh chng ct chn khng

Nguyn liu: mazut v gudron. Mazt l phn cn du m si trn 350oC. Gudron l phn cn du m si trn 500oC, gm cc hydrocacbon c s nguyn t cacbon ln hn C41, gii hn cui cng c th n C80. Cng ngh chng ct chn khng thng c chn i vi loi du m c nhiu nha asphanten sn xut bitum t mazut ca n. 3.2. Cng ngh tch lc asphan Nguyn liu: gudron, dung mi. Cng ngh tch lc asphan cho sn phm chnh l du tch lc asphan dng sn xut du nhn cn, sn phm ph l asphan sn xut bitum. Bn cht ca cng ngh ny l ha tan gudron trong mt s dung mi thch hp. Thng ngi ta chn propan lng C3H8. Trong qu trnh ny cc cht nha asphanten, cc hp cht hydrocacbon a vng, cc cht cha kim loi,... s keo t v lng xung th rn gi l asphan dng sn xut bitum. Cc hp phn hydrocacbon khc tan trong dung mi gi l phn loi asphan c tch ra sn xut du nhn cn. 3.3. Cng ngh oxy ha cc cn du Nguyn liu l cc cn du ca nhiu quy trnh sn xut khc nhau trong ch bin du m nh: cn chng ct (gudron); cn cracking, cn tch lc asphan; cn trong sn xut du nhn.

Bn cht ca cng ngh ny l oxy ha cc loi cn du bng oxy khng kh nhit cao thu c cc phn bitum c cht lng cao. Cc bitum c sn xut t cng ngh oxy ha gi l bitum oxy ha. Cc loi bitum sn xut t cng ngh 1 v 2 gi l bitum cn. lm tng thm cht lng ca bitum, ngi ta s dng mt s loi ph gia v cht mang a vo trong bitum. Cc cht mang trc ht l cc hp cht dng polime nh cao su t nhin, cao su nhn to,... Cc ph gia ny to nn nhng thun li trong s dng bitum xy dng ng s. 4. Tn cha v bo qun Bitum v cc sn phm ca bitum (nha ng, hc n) cn phi c cha trong cc thng cha hoc b cha nng c t sao cho trnh b trn hoc r r vo h thng cng thot nc v bo v khi cc cht d chy. Cc thng cha cn c cch ly hoc lp cc tm chn gi xung quanh gim hm lng m ca sn phm. Ni lu gi bitum cn phi xy cc b ngn quanh b cha du. Cc bin php ngn nga du trn khi bc d, cht xp, v d nh cc thng thu hi du r r cc im tip xc. Tch du t nc thi i ra. t cc thng cha, b cha trong cc thng chn nc ma. Nha ng c trng thi cng vn chuyn theo cc ng ri (n ch mm i khi b nng qu) v th i khi n c trn ln vi du izel hay du la cho d vn chuyn. Vo lc giao hng, cc cht nh hn ny s c tch ra khi hn hp. Vic vn chuyn bitum cn phi c tun th theo cc quy nh v bo v mi trng v cc ch dn an ton ca nh cung cp. Nguyn nhn chy thng gp nht l bt chy lp tc khi vt liu cch ly b ngm trong bitumen nng r r ra t cc van b r hoc t b cha qu y. Chy bitumen c th dp bng bt, carbon dioxit, bt nc. Vic dp la bng nc c th gy n. Mt nguyn tc rt quan trng l khng c cho bitumen nng tip xc vi nc hoc nh tng tha v thng lm b cha si hoc pht n. III. ngha v tm tt phng php 1. ngha Nhm xc nh cng ca bitum. Ngoi ra nhit chy mm ca bitum cn c ngha quan trng trong qu trnh tn tr v vn chuyn. 2. Tm tt phng php im chy mm l nhit m ti s ha mm ca mu bitum nm trong vng, di tc dng ca nhit, vin bi t trn n ri v ko bitum xung. IV. Tin hnh th nghim (theo ASTM D36) 1. Thit b v ha cht a. Ha cht(s dng lm cht ti nhit)

Nc ct: i vi mu c nhit chy mm t 30 n 80oC.cNhit b lc khi u l 51oC. - Glyxerin: i vi mu c nhit chy mm t 80 n 157oC. Nhit b lckhi u l 301oC. - Etylenglycol: i vi mu c nhit chy mm t 30 n 110oC. Nhit b lc khi u l 51oC. b. Thit b 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. Np st Gi dng c Vin bi Mu bitum cn nghin cu Vng ng Tm vng ng v bi Cc thy tinh

Hnh 1: Dng c xc nh nhit chy mm - Vng ng (5) c ng knh 15,9mm, cao 6,3 mm v thnh dy 2,4mm. - Vin bi (3) bng thp c trng lng 0,35 N (3,5g) ng knh 9,5mm. - Nhit k chia 0150oC chia chnh xc 0,5oC/vch. - Bu thy ngn ca nhit k t ngang vi v tr ca vng ng (5). c. Tin hnh Vng ng c gia nhit nng n 30oC, t chng ln mt tm knh thy tinh hay m tm thp mng trn b mt c bi mt lp glyxerin mng (glyxerin trn vi bt tal theo t l 3:1) sao cho bitum khng dnh ln b mt tm thy tinh, nhng cng khng c bi qu nhiu n mc glyxerin bm vo thnh pha trong ca vng ng lm lm kh nng kt dnh ca vng ng. un nng bitum trong mt chn kim loi n chy lng, bitum lng vo trong cc vng ng cho n khi y (c th hi tha mt t). Dng dao nhn ct ch bitum tha cho bng vi mp vng ng, lc bitum cn mm t nh vin bi ln ng gia b mt vng ngcha bitum to nn mt vt lm nh. Sau t vng ng c bitum v bi vo v tr tm (6) ca dng c. Ton b khung gi lp 4 vng ng c bitum c t vo trong cc thy tinh cha y glyxerin. t cc thy tinh ln bp in, thay i tc gia nhit ca cc glyxerin nh mt bin th t ngu. Tc tng nhit l 5oC/pht.

Nhit chy mm l nhit khi di tc dng ca trng lng vin bi, bitum v bi b ri xung tip xc vi tm (9) (c nhit lc vin bi v bitum chm vo b mt tm 9). Nu nhit chy mm ca bitum nh hn 80oC th c th dng nc ct thay cho glyxerin. Ghi cc gi tr nhit khi cc vin bi v bitum chm tm (9). Gi tr chnh l nhit chy mm. Ly kt qu trung bnh. V. Bo co kt qu th nghim Sinh vin th nghim: Nguyn Khc Tin Ngy TN: 14/03/2013 Nhit chy mm ca bitum: Vin bi 1 Mu 1 Mu 2 86 80 Vin bi 2 88 80 Vin bi 3 89 81 Vin bi 4 89 82 Trung bnh 88 81

Nhn xt: Kt qu nhn c trong iu kin lm vic ca phng th nghim l hon ton chnh xc. C s sai lch kt qu ln gia 2 mu l do lng du ha pha thm vo mu bitum th nghim khc nhau. Ch thao tc - Do phng th nghim s dng nhit k 100oC nn cn phi pha thm du ha vo bitum gim nhit chy mm ca bitum trnh vt qua gii hn lm vic ca nhit k. Khi un nng chy bitum chng ta cn phi ngt bp in ri mi thm du ha trnh hin tng du ha bt chy. - Ra sch vng ng v bi c th s dng du ha. Sai s - Do cn phi pha thm du ha vo mu bitum h nhit chy mm nn s gy ra sai s gia hai ln th nghim do du ha c th b mt i do bay hi, qu trnh trn khng u lm cho mu bitum khng ng nht cng gy nn sai s gia cc kt qu. - Bp in ti phng th nghim khng s dng bin th t ngu nn qu trnh gia nhit khng chnh xc gy nn sai s cho bi th nghim.

VI. Tiu ch Phm vi ng dng

So snh ASTM D36 v ASTM D3461 ASTM D36 (vng ng v bi) ASTM D3461 (cc v bi) Ch yu c dng cho cc sn Xc nh im lm mm (bitum) nha phm bitum. ng trong phm vi t 30 n 157o C [86 n 315o F] bng cch s dng b my vng-bi m mnh trong nc ct 30 n 80C] hoc USP glycerin (trn 80 n 157C). Phng php th nghim ny hu ch trong vic xc nh tnh nht ca sn phm, l mt yu t trong vic thit lp s thng nht v cht lng ngun cung cp. Nhit m ti cc mu vt, l lng trong mt cc hnh tr vi mt l mm 6.5 pha di v vi mt qu bng ch c ng knh 8mm, t gia mu trong cc , khi chy xung pha di khong cch 19 mm lm gin on mt chm nh sng, nh mu c lm nng mt t l tuyn tnh trong khng kh. - My mettle - thit b kim sot (thit b iu khin) - thit b hp - b phn lp rp cc mu th - hn bi dn li t nhit ca l gia nhit t 20 n 25oC di nhit chy mm d kin ca mu v duy tr nhit ny trong t pht. t cc mu vo trong cartridge vi vin bi c cn thn

Tm tt phng php

im chy mm l nhit m ti s ha mm ca mu bitum nm trong vng, di tc dng ca nhit, vin bi t trn n ri v ko bitum xung.

Thit b

(nh trnh by trn)

Tin trnh

(nh trnh by trn)

u im Nhc im

gia nh ca mu. Vin bi c th c lm nng nh to nn mt du lm nh v m bo rng n gi ng v tr trong l gia nhit trong sut qu trnh. a cartridge vo trong l gia nhit sao cho khe chm sng lt qua ng v tr. Ch cho nhit n nh, khng t hn 30s t khi cho cartridge vo, khi ng thit b gia nhit 2oC/min. Tc ny c duy tr n khi t c im chy git, sau th nhit ti s c hin th trn mn hnh. Ghi li gi tr y v ly lm nhit chy mm ca mu. - thit b n gin hn. - Thit b phc tp - Kt qu thu c c chnh - T ng ha - Kt qu thu c c chnh xc thp hn do vn phi quan st xc cao. bng mt.