You are on page 1of 35

Trong nn kinh t hin i, vn u t c v nh cm go nui sng cc doanh nghip.

Cc doanh nghip lun tm mi cch c th em v cho mnh nhiu vn nht nhng vi mc chi ph thp nht, cc doanh nghip VN cng vy. c bit l trong bi cnh VN va mi ra nhp t chc thng mi th gii (WTO) th nhu cu vn u t cng tr nn quan trng hn bao gi ht. Cc doanh nghip c th la chn cc phng thc huy ng vn truyn thng: vay ngn hng, s dng vn t c, hay cng c th i kim tm nhng hnh thc huy ng mi: pht hnh chng khon. VN, hnh thc huy ng ny cn rt mi m v dng nh cha quen thuc lm i vi a s cc i tng mun huy ng vn mc d y l mt hnh thc huy ng rt ph bin cc nc pht trin. Ti sao li c thc trng nh vy? tm hiu thc t v cng l gip mnh hiu hn mt phng thc huy ng vn mi, em xin tm hiu v iu kin v kh nnghuy ng vn qua th trng chng khonVit Nam. ti gm 3 phn: Phn mt: l lun chung v vn u t v th trng chng khon Phn hai: thc trng huy ng vn u t qua th trng chng khon ca cc doanh nghip VN Phn ba: mt s gii php nng cao kh nng huy ng vn qua th trng chng khon ca cc doanh nghip VN CHNG I : VN U T V TH TRNG chng khon i- vn u t 1. Khi nim Vn u t l mt thut ng c s dng rt nhiu trong kinh t ni ring v trong ton x hi ni chung. Nhng vic hiu ng v thut ng ny i khi cng l mt vn kh khn. C ngi ng nht vn u t vi tin, c ngi li hiu tt c mi th c a vo qu trnh sn xut kinh doanh u l vn u t. Vy vn u t l g? Theo lut u t (ban hnh thng 11/2005 v c hiu lc t ngy 1/7/2006): Vn u t l ng Vit Nam, ngoi t t do chuyn i v cc ti sn hp php khc thc hin cc hot ng u t theo hnh thc u t trc tip hoc u t gin tip. Ti sn hp php gm: C phn, c phiu hoc cc giy t c gi khc ca nh u t; Tri phiu, khon n v cc hnh thc vay n khc; Cc quyn theo hp ng, bao gm hp ng cha kho trao tay, hp ng xy dng, hp ng qun l, hp ng phn chia sn phm hoc doanh thu;

Cc quyn i n v quyn c gi tr kinh t theo hp ng; Cng ngh v quyn s hu tr tu, bao gm nhn hiu thng mi, kiu dng cng nghip, sng ch, ngun gc hoc tn gi xut x; Cc quyn chuyn nhng, bao gm cc quyn i vi thm d v khai thc ti nguyn; Bt ng sn, quyn i vi bt ng sn, bao gm quyn cho thu, chuyn nhng, gp vn, th chp hoc bo lnh; Cc khon li tc pht sinh t hot ng u t, bao gm li nhun, li c phn, c tc, tin bn quyn v cc loi chi ph; Cc ti sn c gi tr kinh t khc theo quy nh ca php lut v iu c quc t m Vit Nam l thnh vin. Nh vy, vn u t bao gm rt nhiu thnh phn v mi thnh phn li c nhiu cch thc huy ng khc nhau. Tu thuc vo c im, kh nng ca mnh m mi doanh nghip c cch thc huy ng cho hp l. Trong phm vi ti ny ch xin cp n hnh thc huy ng vn qua th trng chng khon- mt hnh thc kh mi m Vit Nam 2.Vai tr ca vn u t i vi doanh nghip. Vn u t c th ni chnh l ngun thc n nui sng doanh nghip. Khng mt doanh nghip no c th tn ti tch bit vi vic thu ht v s dng vn u t. Trc ht c th khng nh rng: vn u t chnh l iu kin ban u hnh thnh nn mt doanh nghip. Mt doanh nghip mun c thnh lp trc ht phi c mt s vn ti thiu theo quy nh ca Nh nc (vn php nh). Doanh nghip cn phi xy dng hoc thu a im, thu nhn cng, mua nguyn vt liu,tt c ch c thc hin khi c vn. Khng phi c thnh lp c l doanh nghip c th tn ti v pht trin c. Doanh nghip cn phi c vn duy tr v m rng sn xut. Thc t cho thy ch nhng doanh nghip no c ngun vn kh di do th mi c th tn ti c sau mt thi gian hot ng. Chnh ngun vn di do cng l iu kin cho nhiu doanh nghip nc ngoi sau khi vo Vit Nam cht cc doanh nghip Vit Nam bng chin lc h gi sn phm xung thp, khin cho cc doanh nghip Vit Nam khng th tn ti c. Ni tm li, vn u t l v cng cn thit cho s tn ti v pht trin ca cc donh nghip. Chnh v vy, doanh nghip cn phi c cc bin php ch ng thu ht vn cho mnh ch ng trng ch li vo s vin tr ca ngi khc. 3. Cc ngun huy ng vn ca doanh nghip.

Doanh nghip c kh nhiu ngun huy ng vn.Nhng c mt s ngun chnh sau. 3.1- Ngun vn t c Ngun vn u tin v rt quan trng, gip doanh nghip c quyn ch ng trong mi hot ng l ngun vn t c. Vn t c phn nh tim nng ca doanh nghip. i vi doanh nghip nh nc: ngun vn t c ban u l vn u t ca Ngn sch Nh Nc. i vi doanh nghip t nhn, vn t c l ton b ti sn ca ch doanh nghip (>vn php nh). i vi cng ty c phn, vn t c l vn iu l ca cng ty; l s vn do cc thnh vin trong cng ty ng gp v h ch chu trch nhim hu hn trn gi tr ti sn m h ng gp vo cng ty. Khi nh gi tim lc ti chnh ca doanh nghip, ngi ta thng nhn vo vn t c/tng vn u t nh gi xem doanh nghip c t ch v vn hay khng. l c s to mi quan h lm n vi cc doanh nghip khc. 3.2- Ngun vn tn dng ngn hng v tn dng thng mi Tuy ngun vn t c l rt quan trng nhng khng phi doanh nghip no cng c mt ngun vn t c di do. Doanh nghip cn phi huy ng t bn ngoi v theo tnh hnh thc t trong nhng nm gn y, ngun vn huy ng t bn ngoi cng l mt ngun rt quan trng, c kh nng nui sng doanh nghip. -Vn tn dng ngn hng l mt trong nhng ngun vn quan trng nht khng ch i vi cc doanh nghip m cn l ngun vn quan trng i vi ton b nn kinh t quc dn. Khng mt quc gia no d l cng quc kinh t c th p ng y cc nhu cu v vn trong nn kinh t, ngun vn phi c di chuyn t ni ny sang ni khc, t ni tha vn sang ni thiu vn. iu c thc hin thng qua th trng ti chnh, c bit l thng qua cc ngn hng thng mi, cc trung gian ti chnh. Vn tn dng ngn hng chnh l mch mu nui sng cc doanh nghip trong nn kinh t th trng. Hin nay, bt c s hot ng v pht trin no ca cc doanh nghip cng gn lin vi cc dch v ngn hng v do cc ngn hng thng mi thc hin, trong c vic cung ng vn tn dng. Khng c mt doanh n ghip no hot ng m li khng vay vn ngn hng hoc s dng cc k thut th ng mi tn ti trn th trng. V m rng sn xut kinh doanh, c c doanh nghip khng c con ng no khc ngoi i vay ngn hng. -Tn dng thng mi: l s cho nhau vay bng vt t hng ho gia cc doanh nghip (mua bn chu gia cc doanh nghip). Hin nay, hnh thc tn dng thng mi cng c tin hnh kh ph bin gia cc doanh nghip vi nhau, trn c s s tin tng ln nhau v mt phn cng v mc tiu l i nhun.

Hai hnh thc tn dng ngn hng v tn dng thng mi l hai hnh thc s dng ch yu vay vn ngn hn. Cn vay vn di hn cc doanh nghip thng qua vic pht hnh chng khon. 3.3- Ngun vn pht hnh chng khon L ngun vn kh mi m i vi cc doanh nghip nhng li l hnh thc huy ng vn rt quan trng i vi cc quc gia pht trin. Ngun vn pht hnh chng khon gm: vn do pht hnh c phiu v tri phiu. 3.4- Ngun vn ni b ca doanh nghip y l ngun vn m cc doanh nghip do tch lu c t li nhun li ti u t. m bo an ton trong qu trnh hot ng, nhiu doanh nghip th ay v vay vn ngn hng li la chn vic s dng vn ly t li nhun li ca doanh nghip ti sn xut kinh doanh. Hnh thc huy ng ny ch thch hp vi cc doanh nghip nh v khng a mo him. II.Th trng chng khon 1.Lch s hnh thnh v pht trin ca th trng chng khon Th trng chng khon c xem l c trng c bn, l biu tng ca nn kinh t hin i. Ngi ta c th o lng v d tnh s pht tri n kinh t qua din bin trn th trng chng khon. Hnh thc s khai ca th trng chng khon xut hin cch y hng trm nm. Vo khong th k 15, cc thnh ph trung tm thng mi ca cc nc phng ty, trong cc phin ch hay hi ch, cc thng gia thng t tp ti cc qun c ph thng lng mua bn, trao i hng ho . c im ca hot ng ny l cc thng gia ch trao i bng li ni vi nhau v cc hp ng mua bn m khng c s xut hin ca bt c hng ho, giy t no. n cui th k 15, khu ch ring tr thnh th trng hot ng thng xuyn vi nhng quy c xc nh cho cc cuc thng lng. Nhng quy c ny dn tr thnh cc quy tc c tnh cht bt buc i vi cc thnh vin tham gia. Ngy nay, cng vi s pht trin ca phng php cng ngh, khoa hc v k thut, cc phng thc giao dch c ci tin nhm em li hi u qu v cht lng cho giao dch. Cc s giao dch dn dn s dng my vi tnh truyn cc lnh t hng v chuyn dn t giao dch th cng kt hp vi my vi tnh sang s dng hon ton h thng giao dch in t thay co th cng trc kia. Lch s ghi nhn rng, th trng chng khon ban u pht trin mt cch rt t pht v s khai, xut pht t mt nhu cu n l bui ban u vi s tham gia ca cc nh u c. Dn dn v sau mi c s tham gia ca cng chng u t. Khi pht trin n mt mc nht nh, th trng bt

u pht sinh nhng trc trc dn n phi thnh lp c quan qun l nh nc v hnh thnh h thng php l iu chnh hot ng ca th trng. Cho n nay, th trng chng khon pht trin mc c th ni l khng th thiu trong i sng kinh t ca nhng nc theo c ch th trng v nht l nhng nc ang pht trin ang cn thu ht ngun vn trung v di hn cho nn kinh t quc dn. 2.Khi nim v th trng chng khon Hin nay tn ti nhiu quan nim khc nhau v th trng chng khon: -Quan im th nht cho rng th trng chng khon v th trng vn l mt, ch l tn gi khc nhau ca cng mt khi nim: Th trng t bn. Nu xt v mt ni dung, th th trng vn biu hin cc mi quan h bn cht bn trong ca qu trnh mua bn cc chng khon. Th trng chng khon l biu hin bn ngoi, l hnh thc giao dch vn c th. Do , cc th trng ny khng th phn bit, tch ri nhau m thng nht v cng phn nh cc quan h bn trong v bn ngoi ca th trng t bn. -Quan im th hai ca a s cc nh kinh t cho rng: Th trng chng khon c c trng bi th trng vn ch khng phi ng nht l mt. Nh vy, theo quan im ny, th trng chng khon v th trng vn l khc nhau, trong th trng chng khon ch giao dch, mua bn cc cng c ti chnh trung v di hn nh: tri phiu chnh ph, c phiu v tri phiu cng ty. Cc cng c ti chnh ngn hn c giao dch trn th trng tin t, khng thuc phm vi hot ng ca th trng chng khon. -Quan im th ba da trn nhng g quan st c ti a s cc s giao dch chng khon li cho rng: Th trng chng khon l th trng c phiu, hay l ni mua bn cc c phn c cc cng ty pht hnh ra huy ng vn. Theo quan im ny, th trng chng khon c c trng bi rh trng mua bn cc cng c ti chnh mang li quyn tham gia s hu. Cc quan im trn u c khi qut da trn nhng c s thc tin v trong tng iu kin lch s nht nh. Tuy nhin, quan im y v r rng, ph hp vi s pht trin ca th trng chng khon l: Th trng chng khon l ni din ra cc giao dch mua bn, trao i cc loi chng khon Chng khon c hiu l cc loi giy t c gi, hay bt ton ghi s, n cho php ch s hu c quyn yu cu v thu nhp v ti sn ca t chc pht hnh hoc quyn s hu. Cc quyn yu cu ny c s khc nhau gia cc loi chng khon, tu theo tnh cht s hu ca chng. Th trng chng khon bao gm: th trng s cp v th trng th cp. -Th trng s cp (th trng cp mt): l th trng m cc chng khon ln u tin c pht hnh v ko theo s gia tng v quy m vn cho

n v pht hnh v nn kinh t. -Th trng th cp: l th trng m ti din ra cc hot ng giao dch, mua bn cc chng khon c pht hnh th trng th cp. V bn cht, th trng chng khon th cp khng trc tip to ra vn cho n v pht hnh v cho nn kinh t m n ch gip dch chuyn quyn s hu vn t ch th ny sang ch th khc. 3.Vai tr ca th trng chng khon Xu th hi nhp kinh t quc t v khu vc i hi cc quc gia phi thc y pht trin kinh t vi tc v hiu qu cao. Thc t pht trin kinh t cc quc gia trn th gii khng nh vai tr quan trng ca th trng chng khon trong pht trin kinh t. -Th nht, th trng chng khon vi vic to ra cc cng c c tnh thanh khon cao, c th tch t, tp trung v phn phi vn, chuyn thi hn ca vn ph hp vi yu cu pht trin kinh t. Bng cch pht hnh cc loi chng khon, th trng chng khon gip cc doanh nghip thu ht mt lng vn khng l khng ch ca cc t chc m ca c mt s lng ln cng chng u t. Yu t thng tin v yu t cnh tranh trn th trng s m bo cho vic phn phi vn mt cch hiu qu. Th trng chng khon l ni tin phong p dng cng ngh mi v nhy cm vi mi trng thng xuyn thay i. Trn thc t, l ni m tt c cc thng tin c cp nht v c chuyn ti ti tt c cc nh u t, nh , h c th phn tch v nh gi cho cc chng khon. Ch nhng cng ty c hiu qu bn vng mi c th nhn c vn vi chi ph r trn th trng. Th trng chng khon to mt s cnh tranh c hiu qu trn th trng ti chnh, iu ny buc cc ngn hng thng mi v cc t chc ti chnh phi quan tm ti hot ng ca chnh h v lm gim chi ph ti chnh. Vic huy ng vn trn th trng chng khon c th lm tng vn t c ca cc cng ty v gip h trnh cc khon vay c chi ph cao v s kim sot cht ch ca cc ngn hng thng mi. Th trng chng khon khuyn khch tnh cnh tranh ca cc cng ty trn th trng. S tn ti ca th tr ng chng khon cng l yu t quyt nh thu ht vn u t nc n goi. y chnh l cc yu t m bo cho s phn b c hiu qu cc n gun lc trong phm vi quc gia cng nh trong phm vi quc t. -Th hai th trng chng khon gp phn thc hin ti phn phi cng bng hn, thng qua vic buc cc tp on gia nh tr pht hnh c hng khon ra cng chng, gii to s tp trung quyn lc kinh t ca cc tp on song vn tp trung vn cho s pht trin kinh t.Chnh v vy gi p cnh tranh cng bng hn, gp phn nng cao hiu qu kinh t x hi. -Th ba, th trng chng khon gip to lp c ch u t thc

y qu trnh s dng vn c hiu qu. Tham gia th trng chng khon s gip cc doanh nghip quan tm hn n hiu qu u t do phi tr chi ph s dng vn, ng thi cng gp phn khc phc tnh trng khan him vn do phn b vn theo tn hiu th trng. Hn na, vic yu cu cc doanh nghi p phi cng khai, minh bch khi tham gia th trng to c ch t gi m st i vi cc doanh nghip, khin cc doanh nghip quan tm hn n hnh n h cng nh hiu qu hot ng ca mnh. -Th t, th trng chng khon to iu kin cho vic tch bit gia s hu v qun l doanh nghip. Khi qui m ca doanh nghip tng ln, mi trng kinh doanh tr ln phc tp hn, nhu cu v qun l chuyn trch cng tng theo. Th trng chng khon to iu kin cho vic tit kim vn v cht xm, to iu kin thc y qu trnh c phn ho cc doanh nghip Nh nc. C ch thng tin hon ho to kh nng gim st cht ch ca th trng chng khon lm gim tc ng ca cc tiu cc trong qun l, to iu kin kt hp hi ho gia li ch ca ch s hu, nh qun l v nhng ngi lm cng. -Th nm, th trng chng khon to iu kin thu ht vn u t nc ngoi. Vic m ca th trng chng khon lm tng tnh lng v cnh tranh trn th trng quc t. iu ny cho php cc cng ty c th huy ng ngun vn r hn, tng cng u t t ngun tit kim bn ngoi, ng thi tng cng kh nng cnh tranh quc t v m rng cc c hi kinh doanh ca cc cng ty trong nc. -Th su, th trng chng khon cung cp mt d bo tuyt vi v cc chu k kinh doanh trong tng lai.Vic thay i gi chng khon c xu hng i trc chu k kinh doanh cho php Chnh ph cng nh cc cng ty nh gi k hoch u t cng nh vic phn b cc ngun lc ca h. -Th by, th trng chng khon to c hi cho chnh ph huy ng cc ngun lc ti chnh m khng to p lc v lm pht, ng thi to cc cng c cho vic thc hin chnh sch ti chnh tin t ca Chnh ph. 4. u im ca huy ng vn qua th trng chng khon so vi cc hnh thc khc 4.1- So vi huy ng vn t c v vn ni b ca doanh nghip Ngun vn t c v vn ni b ca doanh nghip ch c hn, khng th m du c th cc doanh nghip cng khng mun dng ht ton b s vn ca mnh vo mt hot ng sn xut kinh doanh no . i vi cc cng ty c phn, cc thnh vin nhiu khi khng mun li mt phn l i nhun ca mnh a vo ti sn xut. Huy ng vn qua th trng chng khon s gip cc doanh nghip huy ng c nhiu vn, gim c ri ro khi mt hot ng no gp tht bi. 4.2-So vi vay tn dng ngn hng v tn dng thng mi

Cc quan h tn dng khng th gip cc doanh nghip gii quyt ht mi vn , bi v: +Ngi cho vay i hi phi c s bo m (th chp hoc tn chp); +Vic hon tr tin vay v tin li s l mt gnh nng ln nu phi thanh ton mt s nm ngn ngi; +Cui cng v ch yu l gii hn ca nhng s linh hot m ngi cho vay v c doanh nghip phi tn trng. Ngn hng lun t mc gii hn i vi lng tin m h sn sng cho vay, cn c vo nhng nh gi ca h v kh nng ca ngi ng vay s tr c mn n ti u. Do vy m cng ty cng ch c th cy vo tin vay ngn hng trong mt chng mc no . Hn na cc yu cu t ra i vi cc doanh nghip khi vay vn ngn hng thng rt kh khn, ko di, nhiu khi lm gim c hi kinh doanh ca cc doanh nghip. Vn vay t ngn hng thng ch vay c trong thi gian ngn. Nhu cu vn di hn ca doanh nghip ch c th c huy ng qua hnh thc khc, trong huy ng qua th trng chng khon l mt v d. Huy ng vn qua th trng chng khon khng yu cu ti sn th chp, c th huy ng c s vn ln v trong di hn. Ni tm li, huy ng vn qua th trng chng khon c rt nhiu u th m cc hnh thc huy ng khc khng c c. Tuy nhin Vit Nam th th trng chng khon cha pht huy c nhiu vai tr v u th ca n. CHNG II: THC TRNG HUY NG VN QUA TH TRNG CHNG KHON I-bn cht ca vic huy ng vn qua th trng chng khon L vic pht hnh chng khon ra th trng s cp ch khng phi l vic thc hin cc giao dch trn th trng th cp. Sau y ta s tm hiu v cc loi chng khon m doanh nghip c php pht hnh v cc hnh thc pht hnh. 1. Cc loi chng khon m doanh nghip c pht hnh thm nhp vo th trng chng khon iu cn quan tm l phi hiu r hng ha ca th trng ny. V c th trng, iu u tin l phi c hng ha v s bun bn hng ha. Tuy nhin, mi loi th trng c n hng loi hng ha giao dch ring. th trng chng khon, hng ha ca th trng bao gm nhiu loi vi tn gi ring. Nhng xt v mt lch s v theo cch gi c tnh h thng nht, cc loi hng ha ny u c tn gi chung- l chng khon. Chng khon l mt loi hng ha vn, rt tru tng v gi tr ca n khng lin quan g n hnh thc vt l ca n m da vo tri quyn hp

php trong mt li ch tng lai no , khng c gi tr s dng nh g o, tht, xng du, st thp, nh ca, xe c, bng pht minh sng ch, sc la o ngNh vy, cc hng ha thng thng l hng ha vt cht tiu dng, cn chng khon l hng ha vn ca hot ng sn xut kinh doanh. Do l hng ha vn khng c gi tr s dng nh vy, c th ni ngi mua chng khon ang mua gi tr tng lai, hay ni nm na hn l ngi ta b tin mt ra mua mt t giy chng nhn cho nhng khon tin thu li c trong tng lai vi hy vng l ln hn s tin b ra (nhng hy vng ny khng bao gi chc chn c). Chng khon nhng t giy, vic mua bn kh ng phi l v nhng t giy m v kh nng mang li thu nhp do s tin c nhn trn t giy . Tnh hin thc ca kh nng ny i hi ngi mua phi quan tm n n v pht hnh (cng ty c phn hoc t chc pht hnh tri phiu). H mun bit r cc thng tin v n v nh: kt qu sn xut kinh doanh trc , tnh hnh chng khon, thnh vin hi ng qun tr v gim c, phng n s dng vn t pht hnh chng khon, nv bo lnh,trc khi quyt nh mua chng khon. Nhng thng tin ny phi c kim nh nghim ngt theo lut php, c tin cy cao. Quy trnh tiu th cc loi hng ha vt cht l qu trnh s dng n vi t cch l cc phng tin sinh hot cho n khi hng ha khng cn tn ti, b bin cht thnh dng khc hoc b o thi. Qa trnh tiu th chng kho n l qu trnh gi n trong tay nh mt phng tin sng to ra gi tr mi l tin li ging nh cho vay. Hng ha chng khon ch b o thi khi n n hn thu hi. Khng c hng ha s khng c ch, khng c chng khon s khng c th trng chng khon. Nh vy, chng khon l nhn t c bn hnh thnh th trng chng khon. Chng khon l mt loi hng ha c bit- hng ha vn- l cng c huy ng vn t ni tha sang ni thiu vn, t nhng ngi cung ng vn n nhng ngi thiu vn. Chng khon c nhiu loi, tin cho vic lu thng, cn phn bit chng theo nhng c im nht nh. Sau y ta s tm hiu v mt s loi chng khon chnh 1.1-C phiu a. Khi nim C phiu l mt loi chng khon c pht hnh nhm xc nhn quyn s hu v li ch hp php ca c ng i vi ti sn v vn ca mt cng ty c phn b.c im Khi xem xt v c phiu, ta thy n c mt s c im sau: +L giy chng nhn vic gp vn vo mt cng ty. +Pht hnh lc thnh lp cng ty hay cng ty cn thm vn. +Khng k hn, tn ti cng vi s tn ti ca cng ty

+c quyn nhn c tc hng nm, c th bin ng hay c nh tu theo tng loi c phiu ca tng cng ty pht hnh. +Ngi mua c phiu ch chu trch nhim hu hn v s ph sn ca cng ty v c quyn u phiu cng nh biu quyt cc vn lin quan. + c quyn chuyn nhng nu l c phiu v danh. + C quyn tham gia kim sot s sch cng ty khi c l do chnh ng. + c chia phn ti sn cn li khi cng ty gii th b. Phn loi C phiu bao gm: C phiu thng v c phiu u i 1.1.1.C phiu thng (c phiu ph thng) Tng t nh cc loi hnh c phiu, c phiu thng l mt loi chng khon vn, khng c k hn, tn ti cng vi s tn ti ca cng ty, li tc c phiu c tr vo cui nm qut ton gi l c tc. c im cac phiu thng l cng d phn may ri vi cng ty, s lng c phiu cng nhiu th quyn s hu cng ln, c th nh sau: Li tc ca c phiu khng c nh, ph thuc vo mc li nhun thu c hng nm v chnh sch chia li ca cng ty. Khi cng ty thnh t, cc c ng thng thu c c tc cao. Khi cng ty thua l trong hot ng sn xut kinh doanh, mc c tc thu c thng thp, thm ch l khng c c tc. Ngay trong trng hp cng ty hot ng tt, li nhun thu c cao, c tc m cc c ng nhn c vn c th khng cao do chnh sch chia li ca cng ty dnh t l cho tch ly cao. Vic tr c tc i vi c phiu thng c thc hin theo cc hnh thc sau:1) bng tin mt l hnh thc ph bin nht, ph hp vi nguyn vng ca cc nh u t; 2) tr bng chnh c phiu ca cng ty, nu cng ty lm n tt th hnh thc ny rt hp dn vi nhng ngi c mun u t tip; 3) tr bng ti sn ca cng ty, hnh thc ny thng t s dng trong thc t. C phiu ca cng ty khng cho nh u t mt s ha hn hon tr li s vn u t v y khng y khng phi l khon n i vi cng ty. V vy n cn c gi l mt chng khon vnh vin. C ng thng c cp mt s quyn khi h mua c phiu ca cng ty: c tham gia bu hi ng qun tr, tham gia b phiu quyt nh cc vn ln ca cng ty, khi cng ty gii th hoc ph sn s c chia s tin cn li sau khi thanh ton cc khon n v thanh ton cho c phiu u i. Nh vy, c phiu thng xc nhn quyn s hu ca c ng trong ty, c c trng bi quyn qun l, kim sot cng ty. C ng chnh l ngi ch thc s, c vai tr to ra cc chnh sch ca cng ty.

1.1.2.C phiu u i C phiu u i cn gi l c phiu c quyn- l loi c phiu c hng quyn u tin hn so vi c phiu thng. Nu nh c tc ca c phiu thng thng khng c nh th ngc li c ng ca c phiu u i c hng mt mc c tc c nh hng nm (ngha l khng ph thuc vo tnh hnh sn xut kinh doanh ca cng ty). Nu nh c phiu thng ch cho php c ng quyn truy i cui cng i vi ti sn ca cng ty pht hnh th c phiu u i cho php c ng c u tin chia li c phn trc c phiu thng, c u tin phn chia ti sn ca cng ty (khi cng ty b ph sn hoc gii th) trc so vi c phiu thng. Nh vy, c phiu u i mang tnh ri ro t hn c phiu thng, chnh v vy, gi c ca c phiu u i trn th trng khng dao ng ln xung nhiu nh gi c ca c phiu thng. V vy, loi c phiu ny ph hp vi nhng nh u t mun c thu nhp n nh, u n, khng thch mo him, ri ro nhng li khng thch hp vi nhng nh u t mun tham gia qun l, kim sot cng ty v c ng ca c phiu u i khng c ting ni v quyn bu ban gim c cng ty nh c phiu thng. to nn s hp dn hn cho c phiu u i, ph hp vi tm l mun v ca cc nh u t, c phiu u i c a dng ha v phn chia thnh nhiu loi khc nhau: c phiu u i dn li v c phiu u i khng dn li; c phiu u i tham d chia phn v c phiu u i khng tham d chia phn; c phiu u i c th chuyn i; c phiu u i c th bi hon. Tm li vi nhng c trng ca mnh, c phiu to ra cho cc cng ty c phn nhng u th tuyt diu, c kh nng huy ng tp trung c mt khi lng vn khng l cho s pht trin t nhng s vn l t trong d n chng. Nh c c phiu, vn u t ca cc c ng khng b bt ng, h c th chuyn vn u t t lnh vc ny sang lnh vc khc, t cng ty ny sang cng ty khc bng cch mua bn c phiu trn th trng th cp. 1.2.Tri phiu cng ty Tri phiu l mt hp ng n di hn c k kt gia ch th pht hnh (chnh ph, doanh nghip) v ngi cho vay, m bo mt s chi tr li tc nh k v hon li vn gc cho ngi cm tri phiu thi im o hn. Trn giy chng nhn n ny c ghi mnh gi v t sut li tri phiu. Tri phiu cng ty: do cng ty pht hnh vi mc ch huy ng vn b sung vn tm thi thiu ht phc v cho u t pht trin. Tri phiu cng ty c rt nhiu loi, mi loi khc nhau mt chi tit nh, do thng ln tn gi. Ty thuc vo iu kin, s tnh ton m cng ty c th la chn cho mnh mt trong nhng loi tri phiu pht hnh, sau y l mt s loi tri phiu c trng:

Tri phiu v danh: l loi tri phiu khng ghi tn ngi ch tri phiu, c trn tri phiu v c trn s ca ngi pht hnh. Tri phiu ny c phiu tr tin li nh km theo gi l coupon-cung phiu. Ti k tr li, ch cung phiu s gi cung phiu tr tin li vo ngn hng no c xc nh nhn. Ti k o hn, ch tri phiu gi chng nhn s hu tri phiu nh n li tin. Tri phiu k danh: l loi tri phiu c ghi tn v a ch ca ngi nm gi trn tri phiu v trn s ca ngi pht hnh. Tin li c tr theo mt k su thng. Tri phiu th chp (tri phiu bo m): l chng khon n, th hin qun i vi nhng ti sn c th do mt cng ty lm ch. i vi loi tri phiu ny, khi pht hnh cng ty phi c mt khi lng ti sn tn g ng k thc ti c quan y thc lm bng chng bo m kh nng han tr vn v li cho tri phiu. Ti sn th chp c th l nh my, thit b, chng khon Tri phiu tn chp (tri phiu khng bo m): l loi tri phiu ch da vo uy tn ca cng ty pht hnh. Cng ty khng a ra bt ng sn hay ti sn g khc lm vt bo m cho tri phiu. y l loi tri phiu ch c cc cng ty ln c danh ting v uy tn pht hnh. Tri phiu chuyn i: l loi tri phiu m khi pht hnh c km iu khon cho php ngi ch s hu tri phiu c quyn c chuyn tri phiu ca mnh thnh mt s lng nht nh nhng c phiu thng vi ch s v thi gian chuyn i xc nh. Loi tri phiu ny thng c li sut chit khu thp hn tri phiu thng. Tri phiu chit khu khng (tri phiu li sut chit khu): l loi tri phiu li sut c tr ngay khi pht hnh, c khu tr vo tin mua tri phiu. Tri phiu li sut th ni: l loi tri phiu c li sut c iu chnh theo tng thi k cho ph hp vi li sut th trng (li sut tn dng) hoc b chi phi bi biu gi, chng hn ch s bn l. Loi tri phiu ny c li thu c khng phi c nh m thay i theo s bin ng ca li sut trn th trng, do , n c bo m chng li s lm pht v s gia tng li sut tri phiu. Vit Nam hin nay, theo quy nh ti thng t 75/2004/TT-BTC ngy23/7/04 ca B Ti Chnh th tri phiu c th bao gm: tri phiu c bo m, tri phiu khng c bo m, tri phiu chuyn i v tri phiu c km chng quyn. 2.- Cc phng thc pht hnh

2.1- Pht hnh ring l Pht hnh ring l l vic pht hnh trong chng khon c bn trong phm vi mt s ngi nht nh (thng thng l cc nh u t c t chc), vi nhng iu kin hn ch v khi lng pht hnh phi t mt mc nht nh. Vic pht hnh chng khon ring l thng thng chu s iu chnh ca lut cng ty. Chng khon pht hnh di hnh thc ny khng phi l i tng c nim yt trn th trng chng khon s cp. Lut php cc nc cng c nhng quy nh c th i vi hnh thc pht hnh ring l: v d M, trong trng hp pht hnh ring l th khng c qung co bng cc phng tin thng tin i chng cng nh hi tho rng ri v nu cc nh u t tham gia mua khng mang tnh chuyn nghip th s lng khng c vt qu 35 ngi v phi c ra mt ngi i din mua. Ti Thi Lan, tng s tin huy ng qua pht hnh ring l khng c qu 20 triu Bath v cho di 35 ngi. Cc doanh nghip thng la chn pht hnh ring l bi mt s nguyn nhn sau: o Cng ty khng ti chnh pht hnh ra cng chng. O S lng vn cn huy ng nh, mc ch chn pht hnh ring l gim chi ph o Cng ty pht hnh c phiu nhm duy tr cc mi quan h trong kinh doanh: v d pht hnh c phiu cho cc nh cung cp hay tiu th sn phm, pht hnh cho cc i tc. O Pht hnh cho cn b cng nhn vin chc cng ty. Vic pht hnh ring l ch yu c cc doanh nghip t pht hnh (pht hnh trc tip) m t khi thng qua t chc bo lnh. 2.2- Pht hnh chng khon ra cng chng y l phng thc c s dng rng ri trn thc t. Pht hnh trc tip l hnh thc pht hnh trong chng khon c bn rng ri ra cng chng cho mt s lng ln cc nh u t nht n h, trong phi m bo mt t l nht nh cho cc nh u t nh. Ngoi ra, tng khi lng pht hnh ra cng chng cng phi t mt t l theo quy nh. Vic pht hnh ra cng chng phi c c quan qun l Nh nc v chn g khon chp thun. Sau khi pht hnh trn th trng s cp, chng khon s c giao dch ti s giao dch chng khon. T chc pht hnh ra cng chng phi thc hin mt ch bo co, cng b thng tin cng khai v chu s qun l, gim st ring theo quy nh ca php lut v chng k hon v th trng chng khon. Vic pht hnh chng khon ra cng chng thng c thc hin thng

qua cc t chc bo lnh pht hnh bi v nhiu doanh nghip khng c kinh nghim trong lnh vc pht hnh (nht l nhng doanh nghip ln u pht hnh); th tc phc tp v doanh nghip khng uy tn c th t huy ng vn trong mt thi gian ngn.Vic pht hnh ra cng chng c phn bi t thnh hai hnh thc pht hnh: pht hnh c phiu ra cng chng v pht hnh tri phiu ra cng ch ng. 2.2.1- Pht hnh c phiu ra cng chng Vic pht hnh c phiu ra cng chng c thc hin theo mt trong hai phng thc: pht hnh ln u ra cng chng (IPO) v cho bn s cp (phn phi s cp). -Pht hnh ln u ra cng chng: l vic pht hnh trong c phiu ca cng ty ln u tin c bn rng ri cho cng chng u t. Nu c phn c cho bn ln u cho cng chng nhm tng vn th l IPO s cp, cn khi c phn c bn ln u t s c phn hin hu th l IPO th cp. - Cho bn s cp (phn phi s cp): l t pht hnh c phiu b sung ca cng ty cho rng ri cc cng chng u t. 2.2.2-Pht hnh tri phiu ra cng chng Vic pht hnh c thc hin bng mt phng thc duy nht, l cho bn s cp. 2.2.3-iu kin pht hnh chng khon ra cng chng iu kin quy nh i vi cc cng ty phi p ng trc khi c php hnhpht hnh chng khon ra cng chng c chia lm hai nhm ch tiu: nhm cc ch tiu nh lng v nhm cc ch tiu nh tnh. a)- Cc ch tiu nh lng. Cng ty phi c quy m vn nht nh: vn quy nh ty theo mi nc, c th l quy nh vn iu l ti thiu ban u, vn c phn (t l nm gi ca cc c ng cng nh s lng cc c ng ngoi cng ty). Tnh lin tc trong hot ng kinh doanh ca cng ty: cng ty phi hot ng c hiu qu trong mt s nm lin tc trc khi xin php pht hnh ra cng chng. Tng gi tr ca t pht hnh phi t quy m nht nh. Mt t l nht nh ca t pht hnh phi c bn cho mt s lng quy nh cng chng u t . Cc thnh vin sng lp ca cng ty phi cam kt nm gi mt t l

nht nh vn c phn ca cng ty trong mt khong thi gian nht nh. b)- Cc ch tiu nh tnh Cc nh qun l cng ty bao gm thnh vin ban gim c iu hnh v hi ng qun tr phi c trnh v kinh nghim qun l cng ty. C cu t chc ca cng ty phi hp l v phi v li ch ca cc nh u t. Cc bo co ti chnh, bn co bch v cc ti liu cung cp thng tin phi c tin cy cao nht, c chp thun kim ton bi cc t ch c kim ton c uy tn. Cng ty phi c phng n kh thi v vic s dng vn thu c t t pht hnh. Cng ty phi c mt hoc mt s t chc bo lnh pht hnh ng ra cam kt bo lnh cho t pht hnh. c)-iu kin pht hnh ra cng chng ti Vit Nam -Quy m vn ti thiu: 5 t ng. -Hiu qa sn xut kinh doanh: 1 nm c hiu qu. -i ng cn b c trnh nng lc. -C d n kh thi v vc s dng cc khon vn d huy ng. 2.2.4. Li ch ca vic pht hnh chng khon ra cng chng. Vic c php pht hnh chng khon ra cng chng c bit l chng khon c nim yt trn th trng chng khon mang li rt nhiu li ch cho doanh nghip pht hnh. -Cng ty d dng cho huy ng vn: cng ty c nim yt c th thu ht vn d i hn thng qua pht hnh chng khon vi chi ph thp. Thng thng, c ng ty nim yt c cng chng tn nhim hn cng ty khng c nim yt. Bi vy, khi tr thnh mt cng ty c nim yt th h c th d dng trong vic huy ng vn v vi chi ph huy ng thp hn. -Nim yt gp phn t p thm hnh nh ca cng ty trong mt cc nh u t, cc ch n , ngi cung ng, cc khch hng v nhng ngi lm cng, nh vy cng ty c nim yt c sc ht u t hn i vi cc nh u t. -Nng cao tnh thanh khon cho cc chng khon khi cc chng khan c nim yt, chng c th c nng cao tnh thanh khon, m rng phm vi chp nhn lm vt th chp v d dng c s dng phc v cho cc mc ch v ti chnh, tha k v cc mc ch khc. Hn na, cc chng khon nim yt c th c mua vi mt s lng rt nh, do cc nh u t c vn nh vn c th d dng tr thnh c ng ca cng ty. -u i v thu: khi tham gia th trng chng khon, cc cng ty nim

yt c hng cc chnh sch u i v thu trong hot ng kinh doanh ( Vit Nam: cc doanh nghip tham gia nim yt c gim 50% thu thu nhp doanh nghip trong 2 nm u sau khi nim yt. ii- thc trng huy ng vn qua th trng chng khon vit nam. 1. Th trng chng khon Vit Nam Th trng chng khon Vit Nam l mt th trng mi c thnh lp, cn rt tr( ch mi va trn 6 tui); ang chp chng i nhng bc i u tin trn con ng tr thnh mt th trng chng khon pht trin. Trong qu trnh hot ng ca mnh, tuy cn nhiu hn ch, song n dn tr thnh mt knh huy ng vn ng k cho nn kinh t. Quay tr v qu kh, ti thi im ngy u tin th trng chng khon Vit Nam chnh thc c vn hnh (20/07/2000) v thc hin phin giao dch u tin(28/07/2000) n nay c 6 nm. 6 nm l mt khong thi gian kh ngn ngi i vi s hnh thnh v pht trin ca mt hnh thc th trng. n 8/3/2005 va qua, th trng chng khon Vit Nam vui mng n nhn s ra i ca mt thnh vin mi- trung tm giao dch chng khon H Ni. n nay, c 52 cng ty thc hin nim yt chng kho n trn th trng chng khon v rt nhiu giao dch c thc hin nhm chu chuyn vn cho nn kinh t. Hot ng ca th trng chng khon Vit Nam vn cn mang nhiu du n ca qu trnh c phn ha cc doanh nghip nh nc. Cc cng ty c phn nim yt trn th trng chng khon ch yu l do nh nc nm c phn chi phi v v vy, hot ng ca cc cng ty ny nh hng ng k v t chc qun l theo cch m cc doanh nghip nh nc vn lm. B my vi cc thnh vin ch cht l cc c nhn do nh nc( c ng ln nht) b nhim, phn cn li do cc c nhn bn ngoi v ngi lao ng trong cng ty nm gi. Nhiu c ng trong cng ty thm ch khng c kin thc v php lut bit c mnh c quyn li nh th no khi nm gi quyn biu quy t. Hnh lang php l cha y v khng r rng, thiu mt cch gi m st mnh v gn nh khng bo v c quyn li cho cc c ng thiu s. K hoch pht trin th trng chng khon ti 2010 l c gng xy dng trung tm giao dch chng khon thnh ph HCM thnh s giao dch chng khon v hng trung tm giao dch chng khon HN pht trin thnh th tr ng OTC, phn u a tng gi tr th trng t t 10- 15% GDP. iu v ang c thc hin, v li hi vng rng Vit Nam sm xy

dng c mt th trng chng khon pht trin. 2. Huy ng vn thng qua cc loi chng khan. (chng minh bng s liu)

6 thng u nm, c 7 doanh nghip nim yt mi trn HNX l AMC, KHL, LAS, ASA, CTX, DHL, VPC vi tng s c phiu lu hnh l 102.868.543 n v, tng vn iu l t 1.068,788 t ng (chim khong 1,2% vn iu l ton th trng). C 4 doanh nghip nim yt mi trn HSX l TCO, SVI, DRL, GAS vi tng s c phiu nim yt l 1.926.288.990 n v (chim khong 8,02% vn iu l ton th trng).

Tuy c nhiu bc pht trin, song th trng chng khon Vit Nam vn cn rt nh b so vi cc th trng khc trong khu vc v trn th gii. Lng vn huy ng qua th trng chng khon mi ch chim mt lng vn rt nh so vi tng vn u t ton x hi, nhng n gp phn no gii quyt c vn thiu vn trong nn kinh t. 3. Huy ng vn thng qua cc hnh thc pht hnh 3.1. Huy ng vn thng qua pht hnh ra cng chng y l hnh thc c p dng rng ri trong cc cng ty pht hnh chng khon. Trong c nm 2005, c 9 doanh nghip thc hin ng k pht hnh ln u ra cng chng, trong , c 5 doanh nghip c cp php pht hnh( cng ty c phn vt t xng du, cng ty c phn giy ng Nai, cng ty dc 3-2, cng ty c phn Kinh , cng ty c phn Vinafco). Tng s c phn ng k pht hnh l 6030.000 c phn, tng mnh gi l 60,3 t ng, tng gi tr th trng l 132,6 t chim 0,04% tng vn u t. ng th i, UBCK NN cp giy php chng nhn ng k pht hnh thm cho 10 cng ty vi tng s c phiu pht hnh thm l 24.525.138 c phn, tng gi tr 661,579 t ng chim 0,2% tng vn u t ton x hi. 3.2. Huy ng vn thng qua hnh thc pht hnh ring l Thi gian gn y, mt s cng ty nim yt, cng ty cha nim yt thay i phng n pht hnh c phiu mi tng vn iu l thng qua th trng chng khon, t vic bn cho nh u t mi qua u gi chuyn sang bn cho cc c ng chin lc. Vi cch lm ny, nhiu t chc pht hnh tm c ngun cu kh tt v ph hp vi tnh hnh ca th trng chng khon. Trn th trng chng khon, CTCP u t h tng k thut CII thay i phng n pht hnh tri phiu chuyn i t bn u gi cho nh

u t sang phng thc bn ch nh cho cc nh u t chin lc vi s lng l 45.000 tri phiu, mc gi ti thiu l 2 triu ng/ mt tri phu. Cng ty c phn sa Vit Nam( Vinamilk) cng va ly kin c ng thay i phng n pht hnh, thay v bn cho nh u t c nhn mi s thc hin pht hnh ring l bn 7.950.000 c phn cho nh u t ln. Mt s doanh nghip nim yt khc nh: cng ty c phn nha Bnh Minh pht hnh hn 3,2 triu c phiu, cng ty Full Power pht hnh 5 triu c phiu mi, u khng bn cho nh u t c nhn mi, m ch bn cho cc c ng hin hu, cn b cng nhn vin v cc c ng ln, c ng chin lc. c bit, CTCP Ha An ly kin c ng ln ny v vic huy ng vn ch bn cho c ng trong cng ty, c ng hin hu m khng bn c phiu ra bn ngoi. Trn th trng OTC, cng ty c phn ng Bin Ha cng gim 1/2 lng bn ra bn ngoi bn cho cc c ng chin lc. Thi gian ti, c th cn nhiu cng ty thc hin phng n pht hnh c phiu ring l, bn cho nh u t ln, c ng chin lc m bo tnh kh thi ca phng n pht hnh. Theo nhn nh ca mt s chuyn gia u t, hin nay, s lng t chc u t nc ngoi u t gin tip (bng vic mua c phn, c phiu , tri phiu,) ti VN ln n 100 t chc trong tng s php nhn u t m ti khon ti TTGD TPHCM khong gn 1000 ti khon.Tng vn u t gin tip vo VN ln ti 500 triu USD (chim gn 1/3 tng vn u t chung). Vi tc tng trng kinh t u v n nh nh hin nay, cc doanh nghip VN ang tr thnh nhng a ch u t hp dn i vi nhiu t chc u t nc ngoi. Xu hng chung ca cc t chc u t l mua c phiu theo phng thc tho thun, thc hin nhng giao dch ln trnh s bin ng v gi c phiu trn th trng chng khon v mua trong cc t pht hnh mi huy ng vn.Theo ng Steve Parker, gim c d n STAR VN th hin nay, VN ang thu ht c mt ngun cu u t rt ln t cc dng vn u t gin tip. Ngun cu ny l hin hu, ang ch u t v cc doanh nghip VN ang c c hi c nhn vn gp thng vic huy ng vn mi t pht hnh chng khon. V tiu ch ca c ng chin lc, mi cng ty li c tiu ch ring. C cng ty cho rng, nhng c ng c th mua khi lng c phiu ln, khng k c nhn hay t chc, u c coi l c ng chin lc. C cng ty quan nim, c ng chin lc l bn hng c quan h mt thit trong kinh doanhTm l ca nhiu t chc pht hnh l mun c cc nh u t ln, cc c ng chin lc thu mua c phiu, bi nhng i tng ny

thng c nh hng u t di hn, trung thnh vi s thng trm ca cng ty v iu quan trng l h gi c s n nh cho gi c phiu sau t pht hnh. Cc cng ty bo lnh pht hnh cng mun cho bn c phiu ca doanh nghip pht hnh cho cc t chc ln v cc c ng chin lc. Vic cho bn cho nh u t ln thng c u th hn hn cch bn cho nh u t i chng, bi t chc cho bn khng phi tn nhiu kinh ph qung b, khng lo c phn Nh vy, trong thi im hin nay, nhng cng ty c tnh hnh hot ng kinh doanh tt, tng trng n nh c th huy ng vn thng qua vic pht hnh c phiu theo chin lc ra m khng cn phi ch i thi c thch hp trn th trng chng khon. Nh u t t chc ang tm kim c hi gp vn ln vo doanh nghip, cn nh u t c nhn vi tim lc t i chnh hn ch hn, s tham gia mua c phiu vi t cch l nhng c ng hin hu ca doanh nghip. 4. Nhng vn cn tn ti. 4.1 S doanh nghip tham gia th trng chng khon cn t. nc ta hin nay c khong hn 400 cng ty c phn iu kn nim yt song cho n nay trong c nc mi c 52 cng ty nim yt, ring trung tm giao dch chng khon TPHCM tnh n ht thng 6/06 mi c 37 cng ty thc hin vic nim yt. Ta theo di tnh hnh nim yt qua bng sau: Nh vy t l cc cng ty c phn tham gia nim yt trn th trng chng khon l rt nh, cha n 1% tng s cc cng ty c phn. S d c thc t trn l do: iu kin tham gia nim yt kh kh khn (cc doanh nghip va v nh Vit Nam phn ln c vn vn iu l nh hn 5 t ). iu kin cc doanh nghip c th c nim yt trn th trng chng khon l: doanh nghip c phn phi c vn iu l ti thiu l 5 t (sp ti s l 50 t). Cc iu kin khc l: hiu qu sn xut kinh doanh lin trc nm ng k nim yt phi c li v khng c l ly k tnh n nm ng k nim yt.Doanh nghip khng c cc khon n cha c d phng, ti thiu 20% c phiu c quyn biu quyt ca cng ty do t nht 100 c ng khng phi l nh u t chuyn nghip nm gi. Cc iu kin trn c coi l kh kh khn i vi cc doanh nghip va v nh. Tuy nhin c nhiu doanh nghip c iu kin nim yt li khng mn m lm vi vic nim

yt. l hin tng bt thng, mt nghch l so vi thng l quc t. Vy nguyn nhn to ra nghch l l g? Ln theo cc nguyn nhn ca hin tng ny, ta thy bn cht ca n xoay quanh li ch ca cng ty khi nim yt v khi khng nim yt. Cc cng ty c phn lun thc rt r iu ny v h lun a ln bn cn so snh, xem xt v quyt nh. V y l nghch l Vit Nam: quyn li a li cho cng ty c phn khi nim yt km quyn li m h mt khi tham gia nim yt.

Tuy nhin nhng ci gi l u im khi khng tham gia nim yt trong bng thng k trn y ch c th c trong thi im giao thi, lc tranh ti tranh sng. Cc cng ty c phn ca chng ta hiu rt r iu v ang c tn dng n, v vy h cha chu nim yt. 4.2- Hot ng ca th trng chng khon cn nhiu hn ch. Quy m th trng cn nh b, gi c chng khon trn th trng cn nhiu bin ng kh lng gy tm l d dt cho cc nh u t tham gia th trng.Tng gi tr giao dch trn th trng mi t khong 3% GDP. Th trng chng khon cha tr thnh knh dn vn u t quan trng cho nn kinh t. Hng ha trn th trng chng khon cn cha phong ph, a dng, cht lng hng ha khng cao, v vy cha tht hp dn cc nh u t. S doanh nghip c phn ha kh nhiu nhng ch c hn 50 cng ty nim yt trn th trng, phn ln cc cng ty ny c quy m va v khng thuc lnh vc hp dn u t. Mt s cng ty sau khi nim yt cng bc l nhiu yu km, kinh doanh km hiu qu nn gy mt lng tin i vi nh u t. Cht lng dch v ca cc t chc trung gian ti chnh cn thp. Cc cng ty chng khon cn t, ch tp trung cc thnh ph ln: ch yu mi thc hin nghip v mi gii, cc nghip v bo lnh pht hnh, t vn u t chng khon cn km hiu qu; nghip v t doanh cn rt hn ch nn cc cng ty chng khon cha lm tt vai tr nh hng, to lp v gp phn n nh th trng. Vic qun l iu hnh ca cc ch th trn th trng chng khon t c quan qun l NN cho n TTGDCK, cc cng ty chng khon, cng ty nim yt cng cn nhiu bt cp. Cng tc tuyn truyn, ph cp kin thc v chng khon, th trng chng khon trong x hi cn rt hn ch, cha p

ng c cc nhu cu i hi ca th trng. Trnh trang b k thut ca TTCK cng cn nhiu hn ch, mc t ng ha ca h thng cha cao. Chnh v vy lm cho nng sut v hiu qu hot ng khng cao, d xy ra sai st, nhm ln, thm ch kh thc hin c y chc nng gim st th trng. 4.3-nh mc tn nhim ca cc doanh nghip Vit Nam cn thp Mt trong nhng hn ch ca cc doanh nghip Vit Nam khi huy ng vn trn th trng quc t l nh mc tn nhim ca cc doanh nghip Vit Nam l rt thp, do cc doanh nghip khng vay c vn hay du c vay c th cng ch vay c vi mc rt thp, trong thi gian ngn. Khi tin hnh pht hnh tri phiu ra th trng quc t, cc doanh nghip Vit Nam gp rt nhiu kh khn bi v hu ht cc doanh nghip Vit Nam cha to c uy tn trn trng quc t, do lng tri phiu nu c pht hnh th bn cng rt chm.Vn t ra i vi cc doanh nghip Vit Nam l phi lm th no to c uy tn, nng mc tn nhim trong mt cc nh u t quc t, c nh vy vic huy ng vn mi t c hiu qu. 4.4- Vic huy ng vn bng pht hnh tri phiu cng ty cn t. Huy ng vn bng vic pht hnh tri phiu cng ty l mt hnh thc c p dng rng ri cc nc trn th gii. Tuy nhin Vit Nam hin nay, vic huy ng vn thng qua pht hnh tri phiu cng ty cn rt chm. Nguyn nhn ca tnh trng ny l do: -Thng tin v cc t chc pht hnh cn qu thiu v tin cy thp -Cc tng lp dn c cha quen vi tri phiu cng ty, hu nh cc i tng ny c thi quen gi tin ti ngn hng khi c tin nhn ri. -Th trng chng khon cha pht trin, tnh thanh khon ca tri phiu thp do , tri phiu km tnh hp dn -Khun kh php l cha cho php doanh nghip pht hnh tri phiu chng iii- gii php nng cao kh nng huy ng vn qua th trng chng khon ca cc doanh nghip Vit Nam 1.- Gii php nng cao t l tham gia ca cc doanh nghip vo th trng chng khon Nhm khc phc tnh trng nhiu doanh nghip iu kin nhng khng sn sng tham gia nim yt, em xin kin ngh mt s gii php. Cc gii php xoay quanh vic tng quyn li cho cc doanh nghip khi nim yt trong iu kin c th nh: gim thu nhiu hn, gim thiu cc loi ph, th tc n gin, thun tin hn, h tr t vn nim yt, h tr kim ton; tng cng tuyn truyn v u th nim yt trong tng lai di hoc h tr cng ty

h c thm cc d n u t,Tuy nhin, gii php c tnh then cht, quyt nh li phi tp trung gim thiu nhng u th khng chnh ng ca vic khng nim yt hin nay ca cc cng ty c phn. Nhng u th ny ang l iu tai hi cho bn thn tng cng ty, cho c nn kinh t, x hi trn nhiu phng din nht l trong giai on hi nhp hin nay. 2.Gii php nng cao tnh hiu qu ca th trng chng khon Vit Nam -Hon thin khung php l cho th trng chng khon. -Tng cung chng khon cho th trng c v s lng, cht lng v chng loi +Gn tin trnh c phn ha doanh nghip Nh Nc vi vic tng pht hnh c phiu ra cng chng v nim yt trn th trng chng khon +La chn cc doanh nghip ln, cc ngn hng thng mi c phn c iu kin pht hnh thm c phiu v tham gia nim yt trn th trng chng khon tp trung +M rng vic chuyn cc doanh nghip c vn u t nc ngoi thnh cc cng ty c phn v cc chnh sch khuyn khch cc doanh nghip tham gia nim yt c phiu trn th trng phi tp trung. +Pht trin cc loi chng khon khc: quyn mua c phiu, tri phiu cng ty, tri phiu chuyn i ca doanh nghip, chng ch qu u t a vo nim yt v giao dch trn th trng chng khon +Gim st v h tr cc cng ty nim yt trong vic thc hin thng l tt nht v gi tr cng ty, thc hin ch kim ton theo quy nh c aphp lut, tng cng qun l, gim st cc cng ty nim yt trong vic thc hin ngha v cng b thng tin v cc ngha v i vi nh u t -Thc hin cc chnh sch khuyn khch cc t chc, c nhn, tham gia th trng chng khon +Thc hin chnh sch khuyn khch v thu i vi nh u t +Khuyn khch v to iu kin cc t chc tn dng, cc t chc v c nhn nc ngoi tham gia trn th trng chng khon . +M rng gii hn u t c phiu i vi nh u t nc ngoi trn th trng chng khon Vit Nam -Nng cao cht lng hot ng ca th trng chng khon. +p dng bin php cng ch thc thi quyt nh v gi tr cng ty theo thng l quc t i vi cc cng ty nim yt, cc cng ty chng khon, cng ty qun l qu u t v ch cng b thng tin theo lut nh. +Nng cao cht lng kim ton bo co ti chnh ca t chc pht hnh, nim yt v kinh doanh chng khon.

+Nng cao nng lc qun l Nh nc v th trng chng khon. +Tng cng nng lc qun l nh nc, bo m s qun l linh hot, nhy bn i vi th trng chng khon. Nh nc thc hin iu chnh, iu tit th trng thng qua cc chnh sch, cng c kinh t- ti chnh- tin t: thu, li sut, u t v cc cng c ti chnh khc. +Phi hp cht ch gia UBCKNN v cc c quan hu quan trong vic hon thin khun kh php l, o to v bi dng ngun nhn lc p ng yu cu ca cng tc qun l th trng chng khon. +Phi hp gia cng tc gim st v cng tc thanh tra, kim tra vic tun th php lut ca cc thnh vin th trng v p dng nghim cc ch ti dn s, hnh s i vi cc hnh vi vi phm php lut v th trn g chng khon. -y mnh hot ng v tng cng vai tr ca hip hi ngnh chng khon trong vic h tr cc c quan qun l nh nc trn cc phng din: xy dng khun kh php l, o to nhn lc, gim st, -Tng cng hp tc quc t. 3. Gii php nng cao nh mc tn nhim ca cc doanh nghip. Vic nng cao nh mc tn nhim ca cc doanh nghip khng phi t mnh doanh nghip l c th thc hin c. Ngoi nhng n lc t chnh bn thn doanh nghip t hon thin mnh, nng cao uy tn ca bn thn trong mt cc nh u t th cc doanh nghip phi tm c cho mnh cc cng ty nh mc tn nhim c uy tn cao. Hin nay trn th gii c 3 cng ty nh mc tn nhim quc t ang thng lnh th trng, u l cng ty MTN ca M, gm : Moodys; Standard and Poor v Fitchratings. Trong khu vc Chu c mt s cng ty MTN c uy tn nh cng ty nh mc tn nhim v thng tin quc gia Hn Quc, cng ty MTN v thng tin Thi LanTuy nhin Vit Nam cha c chnh sch no khuyn khch hay to iu kin cho t chc tn nhim ra i. Theo ng o L Minh, gim c trung tm nghin cu v o to chng khon- UBCKNN: Ti Vit Nam trc mt c 4 i tng cn c thc hin tn nhim tng tnh minh bch, cht lng hot ng, ng thi gp phn h tr u t cho cng chng. Th nht l i vi cc doanh nghip c quy m ln, v ang tin hnh c phn ha v cc doanh nghip nim yt trn th trng chng khon. MTN c coi nh mt iu kin bt buc nhm bo v cng chng u t v i b phn nh u t cha c kin thc v kinh nghim trong u t chng khon. i tng th hai cn c MTN l cc ngn hng thng mi quc doanh v ngn hng c phn ti Vit Nam. Th ba l cc t chc pht hnh n di hn, nh chnh ph, cc chnh quyn a phng, cc nh ch ti chnh. i tng cui cng cn

c MTN l cc doanh nghip va v nh. Hin s doanh nghip va v nh chim n 95% tng s doanh nghip Vit Nam v i tng ny c coi l khu vc va c tim nng ln, va c ri ro cao. Vic MTN i vi loi doanh nghip ny s gip cc doanh nghip d dng hn trong vic huy ng vn. Chnh v vy cn sm thnh lp cng ty MTN Vit Nam. 4.Gii php nng cao hiu qu ca vic pht hnh tri phiu cng ty Gii php u tin nh ni phn 3, l thnh lp cng ty MTN Vit Nam. Cng ty ny c trch nhim nh gi cc t chc pht hnh trn th trng nhm gip cc nh u t nhn nh c hi u t tri phiu, ng thi gip cc doanh nghip v cc t chc trung gian khc xc nh mc li sut ph hp trn th trng. Hai l, hnh thnh li sut chun tri phiu chnh ph, lm c s xc nh li sut tri phiu cng ty trn th trng. Cc giao dch tri phiu chnh ph hin nay trn th trng chng khon Vit Nam phn ln l cc giao dch mua bn c k hn nn kh xc nh c li sut thc t. Bn cnh , b ti chnh nh k hng thng a ra trn li sut pht hnh tri phiu cng ty nhng thng thng cn cha phn nh ng cung cu trn th trng. Ba l: c chnh sch khuyn khch cc doanh nghip pht hnh tri phiu cng ty. Cc doanh nghip pht hnh tri phiu c s dng min ph cc dch v ph tr nh: h thng trang thit b th trng chng khon. ngoi ra nn xem xt vic u i thu i vi cc doanh nghip nim yt tri phiu trn th trng chng khon, qua em li li ch thit thc cho cc doanh nghip khi pht hnh tri phiu v dn to thi quen pht hnh tri phiu huy ng vn Bn l: pht huy vai tr v nng cao nng lc ca cc t chc trung gian trn th trng, c bit l cc cng ty chng khon trong vic bo lnh pht hnh tri phiu. L mt t chc chuyn nghip trn th trng, cc cng ty chng khon ng ra thc hn bo lnh pht hnh tri phiu, qua sn sng mua li ton b s tri phiu cha c phn phi ht s gy dng nim tin i vi cc nh u t. Ngoi ra, cc cng ty chng khon cng phi l n v ch ng tip cn cc doanh nghip nm bt nhu cu v t vn xy dng phng n pht hnh, tip xc vi cc nh u t gii thiu vic pht hnh l cc yu t quan trng gp phn vo thnh cng ca t pht hnh. Mun thc hin c vai tr trn, cc cng ty chng khon cn phi nng cao trnh nghip v chuyn mn, thm nh v la chn c nhng doanh nghip tt, d n tt thc hin bo lnh pht hnh tri phiu.

Nm l: pht huy vai tr ca cc t chc bo lnh thanh ton tri phiu. to nim tin cho cc nh u t, trong giai on u, tri phiu cng ty rt cn c s nng ca cc t chc ti chnh c uy tn trn th trng nh: ngn hng thng mi nh nc, qu h tr pht trin, Su l: y mnh pht trin th trng chng khon nhm nng cao tnh thanh khon cho tri phiu cng ty, to thun li cho vic pht hnh. c bit ch trng n cc nh u t c t chc trn th trng, y chnh l cc i tng quan trng trong to lp th trng. By l: xy dng cc th ch th trng trong vic gim st cc ngun vn pht sinh t tri phiu, minh bch ha cc thng tin v t chc pht hnh. T chc i din ngi s hu tri phiu cn thc hin vai tr l n v gim st ngun vn thu c t t pht hnh m bo theo ng phng n ban u. Nng cao trch nhim ca t chc pht hnh trong vic cung cp thng tin vi cc nh u t. Tm l: a dng ha hnh thc cc loi tri phiu. T chc pht hnh c th la chn cc hnh thc li sut c nh hay th ni, tri phiu bo m hoc km chng quyn, tri phiu chuyn i nhm to tnh hp dn cho tri phiu thu ht nh u t. Chn l: lm cho cc t chc pht hnh, cc nh u t, cc tng lp dn c hiu r li ch ca vic pht hnh tri phiu cng ty. Vic pht hnh tri phiu cng ty l lnh vc tuy cn mi m v cn nhiu kh khn nhng y li l hnh thc gip doanh nghip tip cn nhiu hn vi ngun vn trung v di hn, bn cnh ngun vn trung v di hn t h thng ngn hng ang dn b qu ti. c th tng bc pht trin th trng tri phiu doanh nghip cn phi c nhng gii php mang tnh ng b v nhng n lc t nhiu pha. Hi vng rng th trng tri phiu cng ty s c bc pht trin nhanh chng gp phn tch cc vo nhim v huy ng vn cho s nghip CNH_HH t nc. 4.Mt s gii php khc Bn cnh nhng gii php ch yu khc phc nhng hn ch cn tn ti trn, ta c th i tm mt s gii php khc lm tng kh nng huy ng vn qua th trng chng khon Th nht: cn c chnh sch m rng t l tham gia ca cc nh u t nc ngoi vo th trng chng khon Vit Nam. Hin nay, t l nm gi c phiu ca nh u t nc ngoi chim khong 30 49% tng s c phiu

ca cc cng ty nim yt. Vic m rng t l tham gia ca cc nh u t nc ngoi trn th trng chng khon l mt gii php nhm thu ht vn u t, ng thi cng l mt bc i nm trong l trnh m ca th trng ph hp vi cc cam kt quc t m Vit Nam tham gia khi tr thnh thnh vi n ca WTO. Tuy nhin, iu li gy nhiu kh khn cho cc nh u t trn th trng chng khon, c bit l sau khi Vit Nam ra nhp WTO ngy 7/11/2006, bi s c rt nhiu doanh nghip nc ngoi ln nhy vo th trng chng khon Vit Nam, iu i hi cc doanh nghip Vit Nam cn phi bn lnh v phi ch ng trc nhng c hi, thch thc ca th trng. Th hai: bn cnh vic tch cc pht hnh tri phiu ra th trng trongnc, c n y mnh pht hnh tri phiu cng ty ra th trng quc t. y l mt hnh thc kh mi m, phc tp i hi cc doanh nghip phi i tng bc, khng c nng vi. Cn phi thn trng khi xc nh cc th trng s pht hnh cng nh s lng s pht hnh; khi mi pht hnh, nn ch nnhng th trng khng i hi xp hng tn nhim( th trng chu , th trng t nhn M,) bi v hu ht cc doanh nghip Vit Nam cha c xp hng tn nhim hay mc tn nhim khng cao. Nhng gii php a ra trn y ch l l thuyt, cn c a n c vo thc t hay khng l cn ph thuc vo cc c quan qun l nh nc, v kh nng ca chnh bn thn cc doanh nghip. Hi vng rng trong tng lai khng xa, vic huy ng vn qua th trng chng khon Vit Nam s tr thnh knh quan trng. kt lun C th khng nh rng hnh thc huy ng vn qua th trng chng khon phn no gii quyt c vn thiu vn ca nn kinh t. Song khi cp n hot ng ca th trng chng khon th vn cn rt nhiu vn cn c quan tm. Quy m th trng cn qu nh b, s lng cc doanh nghip tham gia cha ng k, hng ho cn qu thiu, c th bin th trng chng khon Vit Nam tr thnh mt knh huy ng vn quan trng cho cc doanh nghip ni ring v c nn kinh t ni chung th trc mt, cn phi c bin php khuyn khch cc doanh nghip t ham gia vo th trng chng khon v to iu kin hot ng thun li cho h. L m c nh vy tc l gp phn vo cng tc to hng cho th trng cho th t rng chng khon. Hy vng rng trong tng lai khng xa, th trng ch ng khon s tr thnh mt knh thu ht vn quan trng trong nn kinh t.

MC LC

LI M U ......................................................................................................................... 1 CHNG I : VN U T V TH TRNG chng khon ...................................... 2

I- Vn u t ................................................................................................ 2 1. Khi nim .............................................................................................. 2 2.Vai tr ca vn u t i vi doanh nghip. ........................................ 3 3. Cc ngun huy ng vn ca doanh nghip. ........................................ 3 3.1- Ngun vn t c ............................................................................ 5 3.2- Ngun vn tn dng ngn hng v tn dng thng mi ............... 5 3.3- Ngun vn pht hnh chng khon ............................................... 6 3.4- Ngun vn ni b ca doanh nghip ............................................. 6 II.Th trng chng khon ......................................................................... 6 1.Lch s hnh thnh v pht trin ca th trng chng khon ............... 6 2.Khi nim v th trng chng khon ................................................... 7 3.Vai tr ca th trng chng khon ....................................................... 9 4.u im ca huy ng vn qua th trng chng khon so vi cc hnh thc khc ................................................................................................. 11 4.1- So vi huy ng vn t c v vn ni b ca doanh nghip ...... 11 4.2-So vi vay tn dng ngn hng v tn dng thng mi ............... 11
CHNG II: THC TRNG HUY NG VN QUA TH TRNG CHNG KHON ............................................................................................................................... 13

I-Bn cht ca vic huy ng vn qua th trng chng khon ............ 13 1. Cc loi chng khon m doanh nghip c pht hnh ................... 13 1.1-C phiu ........................................................................................ 15 1.1.1.C phiu thng (c phiu ph thng) .................................. 15 1.1.2.C phiu u i ...................................................................... 16 1.2.Tri phiu cng ty ......................................................................... 17 2.- Cc phng thc pht hnh ............................................................... 19 2.1- Pht hnh ring l ........................................................................ 19 2.2- Pht hnh chng khon ra cng chng ........................................ 20

2.2.1- Pht hnh c phiu ra cng chng ........................................ 21 2.2.2-Pht hnh tri phiu ra cng chng ....................................... 21 2.2.3-iu kin pht hnh chng khon ra cng chng ................. 21

n mn hc t

B mn Kinh t u

47 2.2.4. Li ch ca vic pht hnh chng khon ra cng chng. .... 23 II- Thc trng huy ng vn qua th trng chng khon vit nam. .... 23 1. Th trng chng khon Vit Nam ..................................................... 23 2. Huy ng vn thng qua cc loi chng khan. ................................. 25 3. Huy ng vn thng qua cc hnh thc pht hnh.............................. 27 3.1. Huy ng vn thng qua pht hnh ra cng chng ..................... 27 3.2. Huy ng vn thng qua hnh thc pht hnh ring l ................ 27 4. Nhng vn cn tn ti. ................................................................... 29 4.1 S doanh nghip tham gia th trng chng khon cn t. ......... 29 4.2- Hot ng ca th trng chng khon cn nhiu hn ch. ........ 32 4.3-nh mc tn nhim ca cc doanh nghip Vit Nam cn thp ... 33 4.4- Vic huy ng vn bng pht hnh tri phiu cng ty cn t. ... 34

chng iii- gii php nng cao kh nng huy ng vn qua th trng chng khon ca cc doanh nghip Vit Nam ....................................................................................... 36

1.- Gii php nng cao t l tham gia ca cc doanh nghip vo th trng chng khon ................................................................................ 36 2.Gii php nng cao tnh hiu qu ca th trng chng khon Vit Nam ......................................................................................................... 36 3. Gii php nng cao nh mc tn nhim ca cc doanh nghip. ........ 38 4.Gii php nng cao hiu qu ca vic pht hnh tri phiu cng ty .... 39 4.Mt s gii php khc .......................................................................... 41

kt lun ................................................................................................................................ 43 ti liu tham kho ......................................................................................

You might also like