Nhn thm ti liu min ph

ti webthuthuat.net

B GIO DC V O TO
I HC HU

L TH THANH NGA

NH GI KH NNG THCH NGHI T AI

PHC V CHO VIC PHT TRIN CY CAO SU
TI HUYN HI LNG, TNH QUNG TR

LUN VN THC S KHOA HC NNG NGHIP

Chuyn ngnh: QUN L T AI
M s: 60.62.16

NGI HNG DN KHOA HC

TS. TRN TH THU H

Nhn thm ti liu min ph

ti webthuthuat.net

ii
HU - 2011

Nhn thm ti liu min ph

ti webthuthuat.net

iii

LI CAM OAN
Ti xin cam oan ti c thc hin l kt qu nghin cu ca tc gi. Cc s
liu nghin cu, kt qu iu tra, kt qu phn tch l trung thc, cha tng c
cng b. Cc s liu lin quan c trch dn c ghi ch ngun gc.
Ti xin chu hon ton trch nhim nu kt qu l sn phm k tha hoc cng
b ca ngi khc.
Tc gi Lun vn

L Th Thanh Nga

Nhn thm ti liu min ph

ti webthuthuat.net

iv

LI CM N
hon thnh kha hc v ti nghin cu ti nhn c s quan tm, gip
qu bu ca qu Thy - C gio trong Ban Gim hiu Nh trng, Khoa Ti
nguyn t v mi trng Nng nghip, Phng o to Sau i hc - Trng i hc
Nng Lm Hu, xin gi ti qu Thy - C gio lng bit n chn thnh v tnh cm
qu mn nht.
Ti xin by t lng bit n su sc n C gio TS. Trn Th Thu H, ngi
hng dn khoa hc, C nhit tnh hng dn ti trong sut qu trnh hon thnh
lun vn.
Ti xin chn thnh cm n tp th v c nhn cc Phng, Ban thuc UBND
huyn Hi Lng, UBND cc x trong vng nghin cu gip tn tnh, to iu
kin ti hon thnh ti ny.
Ti xin cm n ti gia nh, nhng ngi thn, bn b v ng nghip gp ,
gip ti trong sut qu trnh thc hin ti.

Hu, ngy 01 thng 8 nm 2011

Tc gi lun vn
L Th Thanh Nga

Nhn thm ti liu min ph

ti webthuthuat.net

DANH MC T VIT TT

TT

CH VIT TT

C NGHA L

FAO

T chc lng nng th gii

UBND

y ban nhn dn

Nhn thm ti liu min ph

ti webthuthuat.net

vi

DANH MC BNG BIU

BNG 3.1. CC YU T KH HU CA VNG NGHIN CU NM 2010
................................................................................... Error: Reference source not found
BNG 3.2. DN S V LAO NG CA VNG NGHIN CU NM 2010
................................................................................... Error: Reference source not found
BNG 3.3. H THNG GIAO THNG CA VNG NGHIN CU NM 2010
................................................................................... Error: Reference source not found
BNG 3.4. H THNG THY LI CA VNG NGHIN CU NM 2010
VI CC VNG KHC......................................... Error: Reference source not found
BNG 3.5. TNH HNH SN XUT CHN NUI CA VNG NGHIN CU
QUA CC NM...................................................... Error: Reference source not found
BNG 3.6. HIN TRNG S DNG T CA VNG NGHIN CU NM
2010........................................................................... Error: Reference source not found
BNG 3.7. HIN TRNG S DNG T NNG NGHIP CA VNG
NGHIN CU QUA CC NM............................ Error: Reference source not found
BNG 3.8. DIN TCH MT S CY TRNG CHNH HNG NM CA
VNG NGHIN CU QUA CC NM SO VI TON HUYN NM 2010
................................................................................... Error: Reference source not found
BNG 3.9. DIN TCH MT S CY TRNG LU NM CH YU CA
VNG NGHIN CU QUA CC NM..............Error: Reference source not found
BNG 3.10. PHN LOI T VNG NGHIN CU. Error: Reference source not
found
BNG 3.11. PHN CP DC V A HNH T VNG NGHIN CU
................................................................................... Error: Reference source not found
BNG 3.12. PHN CP TNG DY T VNG NGHIN CU...............Error:
Reference source not found
BNG 3.13. PHN CP THNH PHN C GII VNG NGHIN CU. .Error:
Reference source not found
BNG 3.14. PHN CP HM LNG MN VNG NGHIN CU..........Error:
Reference source not found
BNG 3.15. PHN CP MC LN, L U VNG NGHIN
CU.......................................................................... Error: Reference source not found

Nhn thm ti liu min ph

ti webthuthuat.net

vii

BNG 3.16. TNG HP CH TIU PHN CP DNG XY DNG BN

N V T AI............................................ Error: Reference source not found
BNG 3.17. M T C TNH CC N V BN T AI VNG
NGHIN CU......................................................... Error: Reference source not found
BNG 3.18. S LNG V DIN TCH N V BN T AI THEO
CC CH TIU PHN CP.................................. Error: Reference source not found
BNG 3.19. PHN B CC N V BN T AI THEO N V
HNH CHNH CP X......................................... Error: Reference source not found
BNG 3.20. YU T CHN ON CHO LOI HNH S DNG T
TRNG CAO SU..................................................... Error: Reference source not found
BNG 3.21. XP HNG CC YU T CHN ON I VI YU CU S
DNG T TRNG CAO SU............................... Error: Reference source not found
BNG 3.22. KT QU PHN HNG THCH NGHI HIN TI CA LOI
HNH S DNG T TRNG CAO SU .......Error: Reference source not found
BNG 3.23. TNG HP MC THCH NGHI HIN TI CA LOI HNH S
DNG T TRNG CAO SU..................................... Error: Reference source not found
BNG 3.24. PHN B DIN TCH MC THCH HP THEO N V
HNH CHNH CP X......................................... Error: Reference source not found
BNG 3.25. TNG HP XUT DIN TCH PHT TRIN CY CAO SU
TI HUYN HI LNG........................................ Error: Reference source not found
BNG 3.26. PHN B DIN TCH XUT PHT TRIN CAO SU THEO N
V HNH CHNH CP X.......................................... Error: Reference source not found

DANH MC BIU
BIU 3.1. T TRNG GI TR SN XUT CA CC NGNH KINH T
NM 2010................................................................. Error: Reference source not found
BIU 3.2. NNG SUT CY TRNG CHNH CA VNG NGHIN CU
QUA CC NM...................................................... Error: Reference source not found
BIU 3.3. SO SNH NNG SUT CY TRNG CHNH CA VNG
NGHIN CU NM 2010...................................... Error: Reference source not found
BIU 3.4. BIN NG GIA SC CA VNG NGHIN CU QUA CC
NM.......................................................................... Error: Reference source not found

Nhn thm ti liu min ph

ti webthuthuat.net

viii

BIU 3.5. T L GIA SC CA VNG NGHIN CU SO VI TON

HUYN NM 2010.................................................. Error: Reference source not found
BIU 3.6. C CU S DNG T CA VNG NGHIN CU NM 2010
................................................................................... Error: Reference source not found
BIU 3.7. BIN NG DIN TCH T NNG NGHIP CA VNG
NGHIN CU QUA CC NM............................ Error: Reference source not found
BIU 3.8. C CU S DNG T NNG NGHIP CA VNG NGHIN
CU NM 2010....................................................... Error: Reference source not found
BIU 3.9. DIN TCH MT S CY TRNG CHNH CA VNG
NGHIN CU QUA CC NM............................ Error: Reference source not found
BIU 3.10. T L DIN TCH MT S CY TRNG CHNH CA
VNG NGHIN CU............................................. Error: Reference source not found

Nhn thm ti liu min ph

ti webthuthuat.net

ix

DANH MC HNH
HNH 1.1. S QUY TRNH NH GI T THEO FAO....Error: Reference
source not found
HNH 1.2. M HNH CHNG GHP BN . .Error: Reference source not found
HNH 3.1. S V TR HUYN HI LNG...Error: Reference source not found
HNH 3.2. S V TR 7 X VNG NGHIN CU Error: Reference source not
found
HNH 3.3. S N TNH V LOI T.....Error: Reference source not found
HNH 3.4. S N TNH V DC.........Error: Reference source not found
HNH 3.5. S N TNH V TNG DY T....Error: Reference source not
found
HNH 3.6. S N TNH V THNH PHN C GII........Error: Reference
source not found
HNH 3.7. S N TNH V HM LNG MN.....Error: Reference source
not found
HNH 3.8. S N TNH V LN, L U..Error: Reference source
not found
HNH 3.9. S N V T AI....................Error: Reference source not found
HNH 3.10. S THCH NGHI T AI HIN TI CHO LOI HNH S
DNG T TRNG CAO SU.................................. Error: Reference source not found

Nhn thm ti liu min ph

ti webthuthuat.net

MC LC
M U..................................................................................................................................................................1
1. TNH CP THIT CA TI.....................................................................................................................1
3. NGHA KHOA HC V THC TIN........................................................................................................2
3.1. NGHA KHOA HC...................................................................................................................................2
3.2. NGHA THC TIN...................................................................................................................................2
4. I TNG V PHM VI NGHIN CU...................................................................................................2
CHNG 1..............................................................................................................................................................3
TNG QUAN CC VN NGHIN CU.....................................................................................................3
1.1. MT S KHI NIM S DNG TRONG NH GI T...................................................................3
1.1.1. T V T AI........................................................................................................................................3
1.1.2. KHI NIM NH GI T....................................................................................................................3
1.1.3. LOI HNH S DNG T......................................................................................................................3
1.1.4. N V BN T AI........................................................................................................................3
1.1.5. H THNG S DNG T......................................................................................................................4
1.1.6. MC CH CA NH GI T...........................................................................................................4
1.2. CNG TC NH GI T TRN TH GII........................................................................................4
1.2.1. CC LUN IM V NH GI T...................................................................................................4
1.2.2. CC PHNG PHP NH GI T TRN TH GII...................................................................6
1.3. LCH S NH GI T VIT NAM...................................................................................................8
1.4. QUY TRNH NH GI T......................................................................................................................9
1.4.1. QUY TRNH NH GI T THEO FAO.............................................................................................9
1.4.2. QUY TRNH NH GI T AI PHC V NNG NGHIP VIT NAM..............................10
1.5. BN N V T AI, BN THCH NGHI V CU TRC PHN HNG THCH NGHI
THEO FAO............................................................................................................................................................11
1.5.1. BN N V T AI......................................................................................................................11
1.5.2. CU TRC PHN HNG THCH NGHI THEO FAO.........................................................................12
1.6. YU CU SINH THI CA CY CAO SU..............................................................................................13
1.6.1. NHIT ...................................................................................................................................................13
1.6.2. LNG MA.............................................................................................................................................13
1.6.3. GI...............................................................................................................................................................14
1.6.4. GI CHIU SNG, SNG M.............................................................................................................14
1.6.5. IU KIN T AI................................................................................................................................14
1.7. NH GI MC THCH NGHI CA T AI CHO LOI HNH S DNG T TRNG
CAO SU..................................................................................................................................................................14
1.8. CC NGHIN CU V KT QU NH GI T VIT NAM....................................................15
1.9. CNG TC NH GI T TI MIN TRUNG VIT NAM.............................................................19

Nhn thm ti liu min ph

ti webthuthuat.net

xi

NI DUNG V PHNG PHP NGHIN CU............................................................................................20

2.1. NI DUNG NGHIN CU..........................................................................................................................20
2.2. PHNG PHP NGHIN CU.................................................................................................................20
2.2.1. PHNG PHP IU TRA THU THP THNG TIN, S LIU.....................................................20
2.2.2. PHNG PHP PHN TCH THNG K, X L S LIU...........................................................20
2.2.7. PHNG PHP P DNG TRONG NH GI T........................................................................20
2.3.7. PHNG PHP PHN TCH SWOT.....................................................................................................20
CHNG 3............................................................................................................................................................21
KT QU NGHIN CU V THO LUN....................................................................................................21
3.1. THNG TIN CHUNG V IU KIN T, NHIN KINH T - X HI............................................21
3.1.1. IU KIN T NHIN, KINH T - X HI CA VNG NGHIN CU......................................22
3.1.2. NH GI V IU KIN T NHIN, KINH T - X HI VNG NGHIN CU....................33
3.2. NH GI HIN TRNG S DNG T NNG NGHIP.................................................................35
3.2.1. HIN TRNG S DNG T CA VNG NGHIN CU...............................................................35
3.2.2. NH GI HIN TRNG S DNG T NNG NGHIP CA VNG NGHIN CU............36
3.3. XY DNG BN ....................................................................................................................................43
3.3.1. XY DNG BN N TNH............................................................................................................43
3.3.2. KT QU XY DNG BN N V T AI............................................................................53
3.4. PHN HNG THCH NGHI T AI......................................................................................................58
3.4.1. XC NH CC YU T CHN ON...............................................................................................58
3.4.2. XP HNG CC YU T CHN ON..............................................................................................60
4.4.3. PHN HNG THCH NGHI HIN TI V TNG LAI..................................................................62
4.4.4. XUT PHT TRIN LOI HNH S DNG T TRNG CAO SU TI VNG NGHIN
CU........................................................................................................................................................................67
KT LUN V KIN NGH..............................................................................................................................71
1. KT LUN........................................................................................................................................................71
1.1. TNH HNH C BN CA VNG NGHIN CU..................................................................................71
1.2. KT QU XY DNG BN N V T AI V MC THCH HP T AI CHO
LOI HNH S DNG T TRNG CAO SU...............................................................................................71
2. KIN NGH.......................................................................................................................................................72
TI LIU TAM KHO.......................................................................................................................................73
PH LC...............................................................................................................................................................76

M U
1. Tnh cp thit ca ti
Vit Nam l nc c nn nng nghip lu i, ngi dn ch yu sn xut nng
nghip nhng bnh qun din tch t canh tc/ngi thuc nhm thp nht th gii
(634,55m2/ngi) [46]. Nng cao hiu qu s dng t nng nghip v vy l vic lm
cp thit v c ngha rt quan trng.
Trong nhng nm qua, Vit Nam rt quan tm n vic u t cho cng tc
iu tra phn loi, lp bn t, nh gi thch hp t ai phm vi cp tnh. iu
v ang gp phn quan trng trong vic nng cao cht lng cc phng n quy
hoch s dng t nng nghip v l c s tng hp, xy dng nh hng chuyn
dch c cu cy trng gn vi chuyn dch c cu s dng t. Thc t sn xut cc
a phng hin nay cho thy, vic thc hin cc phng n chuyn i c cu cy
trng nu c da trn c s nh gi thch nghi t ai phm vi cp huyn hoc
mt khu vc sn xut th thng c tnh kh thi cao.
L mt huyn ng bng ven bin pha Nam tnh Qung Tr vi din tch t nhin
l 426,935km2, Hi Lng c tim nng t ai a dng va c ng bng, va c i ni
v vng ct ven bin. Tim nng t cha s dng cn kh ln, c bit l vng ni pha
Ty. Cng nh nhiu a phng khc trong tnh, huyn Hi Lng c a s dn c hot
ng trong lnh vc nng nghip, trong trng trt c xc nh l ngnh then cht.
Tuy nhin, do cha hnh thnh c cc vng sn xut tp trung r nt, thiu s u t
hp l nn hiu qu t c cha tng xng vi tim nng ca t ai.
nh hng pht trin sn xut trng trt trn a bn huyn Hi Lng trong
nhng nm ti l chuyn i mnh c cu cy trng, u t thm canh pht trin chiu
su tng hiu qu s dng t,... Bn cnh , cn ch trng pht trin cc loi cy
cng nghip lu nm mang li hiu qu kinh t cao. Bo co tng hp quy hoch tng
th pht trin kinh t - x hi huyn Hi Lng n nm 2020 ch r: .... Vic a vo
trng th nghim v pht trin din tch cy cao su trn vng g i ca huyn l nh
hng pht trin cy cng nghip di ngy trong giai on ti. nh hng pht trin
mnh cy cao su thnh cy cng nghip lu nm mi nhn ca huyn, m rng din
tch t 500 ha nm 2010 ln 1.800-2000 ha vo nm 2020.... [36].
t c mc tiu ra, vic quy hoch s dng t mt cch hp l v
vy cng cn thit hn bao gi ht v nh gi thch nghi t ai l hot ng c
ngha quan trng l c s m bo tnh kh thi cao ca phng n quy hoch s
dng t.

2
Vng g i ca huyn Hi Lng c xem l vng c tim nng pht trin
cy cao su nh c tim nng t cha s dng kh ln (1.274,51 ha) [33]. Tuy nhin,
din tch l bao nhiu ha? phn b c th u? li th? hn ch ca vng t ny
nu c a vo trng cy cao su l g? Cho n thi im hin ti, nhng cu hi
ny vn cha c tr li mt cch tha ng.
Xut pht t thc t , chng ti la chn ti: nh gi kh nng thch
nghi t ai phc v cho vic pht trin cy cao su ti huyn Hi Lng, tnh
Qung Tr thc hin trong thi gian t ngy 15 thng 11 nm 2010 n 25 thng
5 nm 2011.
2. Mc ch ca ti
- nh gi thc trng t ai v kh nng thch nghi ca t ai vng g i
huyn Hi Lng i vi loi hnh s dng t trng cao su.
- Xy dng bn thch nghi t ai cho loi hnh s dng t trng cao su ti
vng g i huyn Hi Lng, tnh Qung Tr.
3. ngha khoa hc v thc tin
3.1. ngha khoa hc
Kt qu nghin cu ca ti c k vng s gp phn c th ha cc bc
trong quy trnh nh gi thch nghi t ai cho loi hnh s dng t la chn ca FAO
trong iu kin c th ca a phng, nhm cung cp ngun thng tin lm c s d
liu cho cc nghin cu tip theo v quy hoch s dng t.
3.2. ngha thc tin
- Cung cp cc thng tin c bn v kh nng thch nghi t ai cho loi hnh s
dng t trng cao su trn a bn huyn nhm gip nhn dn, cc nh u t, doanh
nghip hiu r tim nng t ai la chn c hi u t pht trin sn xut.
- Lm c s cho vic lp quy hoch s dng t cho loi hnh s dng t ny.
- Kt qu nghin cu s gp phn cung cp nhng c s khoa hc gip cho chnh
quyn huyn Hi Lng ra cc ch trng, chnh sch v cc gii php s dng t
hiu qu trong giai on ti.
4. i tng v phm vi nghin cu
- Ton b qu t nng nghip v t cha s dng ca 7 x vng g i huyn
Hi Lng.
- Cy cao su v cc yu cu sinh thi ca cy trng ny.

CHNG 1
TNG QUAN CC VN NGHIN CU
1.1. Mt s khi nim s dng trong nh gi t
1.1.1. t v t ai
Khi nim: Trong phm vi nghin cu v s dng t, t ai c nhn nhn
nh mt nhn t sinh thi (FAO, 1976), trn quan im nhn nhn ca FAO th t
ai bao gm tt c cc thuc tnh sinh hc v t nhin ca b mt tri t c nh
hng nht nh n tim nng v hin trng s dng t. Vy t c hiu nh l
mt tng th ca nhiu yu t bao gm kh hu, a hnh a mo, t, th nhng,
thu vn, thm thc vt t nhin, ng vt t nhin, nhng bin i ca t do con
ngi tc ng. [9]
1.1.2. Khi nim nh gi t
- nh gi t ai l so snh, nh gi kh nng ca t theo tng khoanh t da
vo mu m v kh nng sn xut ca t.
- Theo Sblev: nh gi t ai l hc thuyt v s nh gi c tnh cht so snh
cht lng t ca cc vng t khc nhau m thc vt sinh trng v pht trin.
- nh gi t ai l s phn chia c tnh cht chuyn canh v hiu sut ca t
do nhng du hiu khch quan (kh hu, thi tit, thy vn, thm thc vt t nhin, h
ng vt t nhin,) v thuc tnh ca chnh t ai to nn.
- nh gi t ai ch c ngha trong lnh vc mt vng c iu kin t nhin
(tr yu t t), iu kin kinh t - x hi nh nhau.
- Theo FAO (1976) nh gi t ai l qu trnh so snh, i chiu nhng tnh
cht vn c ca vt/khoanh t cn nh gi vi nhng tnh cht t ai m loi hnh
s dng t yu cu. [9]
1.1.3. Loi hnh s dng t
Trong sn xut nng nghip, loi hnh s dng t c hiu l mt hnh thc s
dng t ai sn xut mt nhm cy trng, vt nui trong mt chu k nhiu nm.
1.1.4. n v bn t ai
n v bn t ai l nhng khoanh t/vt t c xc nh trn bn vi
nhng c tnh v tnh cht ring bit, thch nghi ng nht cho mt loi hnh s dng
t nht nh. Tp hp cc n v bn t ai trong khu vc nghin cu c th
hin trn bn n v t ai. [9]

4
1.1.5. H thng s dng t
H thng s dng t l s kt hp ca n v bn t ai v loi hnh s dng
t (hin ti v tng lai). Nh vy, mt h thng s dng t s bao gm mt hp
phn t ai v mt hp phn s dng t ai.
Trong sn sut nng nghip, hp phn t ai ca h thng s dng t l cc c
tnh t ai nh thi v cy trng, dc, thnh phn c gii t. Hp phn s dng
t l s m t loi hnh s dng t vi cc thuc tnh ca n. [9]
1.1.6. Mc ch ca nh gi t
Mc ch ca vic xy dng h thng nh gi t ai theo FAO l:
- Xc nh v xy dng nguyn l, quan im v quy trnh nh gi t ai cho
s dng t nng nghip nh: trng trt, chn nui, thy sn; hay cho lm nghip, bo
tn thin nhin.
- C kh nng p dng c cho ton cu cng nh xung n cp a phng
ca c cc quc gia pht trin v ang pht trin.
- Cho c mt ci nhn tng qut v nhng c tnh t nhin ca t ai, nhng
chiu hng v kinh t - x hi, v s thay i mi trng, cng nh cc bin php k
thut ang p dng ca t ai v s dng t ai. T cung cp nhng thng tin cn
thit cho quy hoch s dng t ai.
H thng ny c s dng nh l nn tng nh gi cc h thng nh gi t
ai hin c thng qua s so snh v kt qu:
- Vi h thng ny s l c s cho vic nghin cu thnh nhng h thng nh
gi t ai mi ring cho cc vng chuyn bit.
- H thng ny v ang c p dng rng ri cho cc nc trn th gii. [9]
1.2. Cng tc nh gi t trn th gii
1.2.1. Cc lun im v nh gi t
1.2.1.1. Lun im nh gi t ca Docutraiev
- Nhng yu t nh gi t v ch tiu ca chng nhng vng khc nhau th
khc nhau.
- Nhng yu t nh gi t d on ch yu l nhng yu t c mi lin quan
cht ch vi nng sut cy trng v c th hin gi tr tng i bng im.
+ Nhng yu t nh gi t ch yu c th l:
Loi t theo pht sinh.

5
Nhng s liu phn tch v tnh cht t (tnh cht ha hc, l hc v cc du
hiu khc).
- Vic la chn cc yu t nh gi t cn c hon thin ph hp vi iu
kin kh hu, iu kin kinh t - x hi ca vng. [9]
1.2.1.2. Lun im nh gi t ca Rozop v cng s
- nh gi t phi da vo cc vng a l, th nhng khc nhau v c cc yu
t nh gi t khc nhau.
- nh gi t phi da vo c im cy trng.
- Cng mt loi cy trng, cng mt loi t nhng khng th p dng hon ton
nhng tiu chun nh gi t ca vng ny cho vng khc.
- nh gi t phi da vo trnh thm canh.
- C mt mi tng quan cht ch gia cht lng t v nng sut cy trng. [9]
1.2.1.3. Lun im nh gi t ca Php
Theo lmng kh nng ca t nh hng rt ln n c tnh dinh dng
ca cy trng v mc nht nh, sinh trng pht trin v kh nng cho nng sut
ca cy trng th hin c tnh cht t. Theo lun im ny c th lp c mt
thang nng sut biu th tng quan s b vi c tnh t ai v vi nh gi t theo
ph t da trn nguyn tc thng k nng sut cy trng nhiu nm. [9]
1.2.1.4. Lun im nh gi t ca Anh
Theo Ruanell, nh th nhng hc ngi Anh th: nh gi t theo nng sut
cy trng gp rt nhiu kh khn v nng sut cy trng biu hin c s hiu bit ca
ngi s dng t. Bi vy nh gi t theo nng sut ch c s dng s b
nh gi ph ca cc loi t khc nhau. [9]
1.2.1.5. Lun im nh gi t ca FAO
Nm 1970, nhiu nh khoa hc t trn th gii cng nhau nghin cu a
ra mt phng php nh gi t c tnh khoa hc v thng nht cc phng php hin
ti. Nm 1972 t chc lng thc th gii (FAO) phc tho cng nh gi
t v cng b nm 1973. Nm 1975, Hi ngh nh gi t Rome d tho
cng nh gi t ca FAO, c cc nh khoa hc hng u b sung v cng b
nm 1976 (Khung nh gi t ai - Frameword for land evaluation). Ti liu ny
c nhiu nc nghin cu v ng dng cho n ngy nay.
Theo FAO, vic nh gi t cho cc vng sinh thi hoc cc vng lnh th khc
nhau l nhm to ra mt sc sn xut mi, n nh, bn vng v hp l. V vy, khi
nh gi, t c nhn nhn nh l "mt vt t xc nh v mt a l, l mt din

6
tch b mt ca tri t vi nhng thuc tnh tng i n nh hoc thay i c tnh
cht chu k c th d on c ca mi trng xung quanh n nh khng kh, loi
t, iu kin a cht, thy vn, ng vt, thc vt, nhng tc ng trc y v hin
nay ca con ngi, chng mc m nhng thuc tnh ny c nh hng ng k n
vic s dng vt t trong hin ti v trong tng lai".
Nh vy, theo lun im ny, nh gi t phi c xem xt trn phm vi rt
rng, bao gm c khng gian v thi gian, cn xem xt c iu kin t nhin, kinh t
v x hi. Cng theo lun im ny th nhng tnh cht t c th o lng hoc c
lng, nh lng c. Vn quan trng l cn la chn ch tiu nh gi t thch
hp, c vai tr tc ng trc tip v c ngha i vi vng nghin cu. [9]
1.2.2. Cc phng php nh gi t trn th gii
1.2.2.1. Phng php nh gi t Lin X c
y l trng phi theo quan im pht sinh, pht trin ca Docutraiep. Trng
phi ny cho rng nh gi t trc ht phi cp n th nhng v cht lng t
nhin ca t, l nhng ch tiu mang tnh khch quan v ng tin cy. ng ra
cc nguyn tc trong nh gi t ai l xc nh cc yu t nh gi t phi n nh
v nhn bit c r rng, phi phn bit c cc yu t mt cch khch quan v c
c s khoa hc, phi tm ti nng cao sc sn xut. Phi c s nh gi kinh t v
thng k nng hc ca t ai mi c gi tr trong vic ra nhng bin php s dng
t ti u. [9]
1.2.2.2. Phng php nh gi t M
nh gi t ai theo phn loi nh lng (Soil Taxonomy) ca Hoa K hin
nay ang ng dng rng ri hai phng php sau:
- Phng php tng hp
Ly nng sut cy trng trong nhiu nm l tiu chun v ch vo phn hng
t ai cho tng loi cy trng chnh.
Trong khi tin hnh nh gi t ai, cc nh nng hc ch i vo phn hng
t ai cho tng loi cy trng, c bit l cy la m c trng trn ra
nhng bin php k thut lm tng nng sut.
- Phng php yu t
Bng cch thng k cc yu t t nhin, xc nh tnh cht t ai v cc
phng php ci to. nh gi phn hng t ai da trn c s thng k cc c
tnh t nhin, dy thuc tnh tng canh tc, thnh phn c gii, thm nc,
ln si, hm lng mui ng trong t, a hnh tng i, mc xi mn v
yu t kh hu khc. [9]

7
1.2.2.3. Phng php nh gi t cc nc Chu u
nh gi t cc nc Chu u th i theo hai hng l nghin cu cc yu
t t nhin xc nh tim nng sn xut ca t (phn hng nh tnh) v nghin cu
cc yu t kinh t - x hi nhm xc nh sc sn xut thc t ca t ai (phn hng
nh lng). Thng thng p dng phng php so snh bng tnh im hoc tnh
phn trm. [9]
1.2.2.4. Phng php nh gi t ca t chc FAO
nh gi t ca FAO kt hp v k tha phng php nh gi t ca Lin
X c thin v yu t cht lng t v phng php nh gi t ca Hoa K thin v
yu t cy trng, trn c s pht trin hon chnh v a ra nh gi thch hp cho
tng mc ch s dng, y l nhng phng php c s dng kh ph bin.
- nh gi tim nng t ai
nh gi tim nng s dng t ai l vic phn chia hng t ai thnh nhiu
nhm da trn cc yu t thun li hay hn ch trong s dng t nh dc, tng dy
t, ln, tnh trng xi mn, ngp ng, kh hn, mn ho, Trn c s c th la
chn nhng kiu s dng t ph hp. Vic nh gi tim nng s dng t thng p
dng trn quy m ln nh trong phm vi mt nc, mt tnh hay mt huyn. nh gi
tim nng t ai c p dng thnh cng M v mt s nc khc. Yu t hn ch
l nhng yu t hu nh khng th thay i c nh dc, tng dy t, kh hu.
nh gi tim nng s dng t l phng php nh gi t ai tng qut vi
mc tiu s dng t ln nh nng nghip, lm nghip, du lch hoc cc mc tiu khc
khng phi l nng nghip, lm nghip khng i su nh gi chi tit cho tng thnh
phn ca mi kiu s dng t tng qut.
- nh gi mc thch hp t ai.
L qu trnh xc nh mc thch hp cao hay thp ca cc kiu s dng t
cho mt n v t ai v tng hp cho ton khu vc da trn yu cu kiu s dng
t vi c im cc n v t ai.
nh gi mc thch hp t ai c th s dng cho mt kiu s dng t nht
nh, v d mt loi cy trng nng nghip nh ng, la, hoc cho nhiu kiu s
dng t khc nhau so snh la chn. Ngoi ra cn phn bit nh gi mc thch
hp hin ti da trn thc trng hin nay v nh gi mc thch hp trong tng lai
khi m c nhng yu t tc ng ln vo t ai nh u t cao, p dng cc tin b
khoa hc cng ngh. [9]

8
1.3. Lch s nh gi t Vit Nam
Cc nghin cu nh gi t Vit Nam xut hin t rt lu. Ngi ta tm thy
cc kin thc v t lin quan n cy trng trong D a ch ca Nguyn Tri. T thi
xa xa, nng dn ta da vo kinh nghim sn xut nh gi t vi hnh thc rt
n gin nh t tt, t xu. Lich hin chng thi phong kin bit nh gi
phn hng t T ng in, lc hng th, a ch da vo nh thu di
dng a t vi cac mc khc nhau.
Thi k Php thuc, cch phn hng c thc hin i vi mt s n in
nhm nh thu. Vo nm 1886, Pavie v cng s tin hnh kho st t vng
Trung Lo, Trung b v ng Nam b Vit Nam. Cui cng, nm 1890 kt qu ny
c xem l ti liu nghin cu v t u tin Vit Nam v c ng Dng. Trong
thi gian ny c mt s cng trnh nghin cu v t nh Bo co kt qu ca phng
nghin cu Nam B do P.Morange (1898 - 1901), Bei (1902) va mt s nhn xet v
thnh phn l ha hc ca t la Nam B c cng b v thc hin.
Nm 1954, t nc chia ct hai min: min Bc cng vi cng cuc xy dng
ch ngha x hi, vic nh gi t ai bt u c nghin cu, ch yu l vic
nghin cu ng dng phng php nh gi t ca Lin X c theo trng phi ca
Docutraiev.
thp k 70, Nguyn Vn Thn (Vin nng ha th nhng) tin hnh nghin
cu phn hang t vi mt s cy trng trn mt s loai t. Sau nhng tiu chun
xp hng rung t c xy dng v thc hin Thi Bnh nm 1980 - 1982.
Vo u nhng nm 1990, nc ta tin hnh nghin cu ng dng phng php
nh gi t ca FAO trong d n quy hoch tng th ng bng sng Cu Long nm
1990 ca Phn vin quy hoch v thit k nng nghip.
T nm 1992 n nay, phng php nh gi t ca FAO bt u c thc
hin nhiu nc ta. nh gi t theo FAO c trin khai rng khp nhiu mc
chi tit v t l bn khc nhau. T vic nh gi t ai cho 9 vng sinh thi
Vit Nam ca Phm Dng ng, Nguyn Cng Pho, Bi Th Ngc Duy, bn t
l 1/250.000, ti nh gi t cp tnh bn t l 1:100.000, 1:50.000, cp huyn
bn t l 1:25.000 v mt s d n nh bn t l 1:10.000.
n nay nc ta phn ton b t ai thnh 6 hng t hng I n hng VI, vi 4
cp thch nghi. Thch hp cao (S1), thch hp trung bnh (S2), t thch hp (S3),
khng thch hp (N). Trong chia t khng thch hp hin ti (N1) va t khng
thch hp vnh vin (N2). [9]

9
1.4. Quy trnh nh gi t
1.4.1. Quy trnh nh gi t theo FAO
Xy dng cc n v bn t ai da trn c s kt qu iu tra kho st cc
ngun ti nguyn t ai nh: kh hu, a hnh, t, nc, thc vt, nc ngm. Mi
n v bn t ai s c nhng c tnh t ai ring v khc so vi nhng n v
bn t ai ln cn.
- Chn lc v m t kiu s dng t ai m n phi ph hp v lin quan n
mc tiu chnh sch v pht trin c xy dng vi cc nh quy hoch cng nh
phi ph hp vi nhng iu kin v kinh t - x hi v t nhin mi trng trong khu
vc ang thc hin.
- Chuyn i nhng c tnh t ai ca mi n v bn t ai thnh cc cht
lng t ai m nhng cht lng t ai ny c nh hng trc tip n cc kiu s
dng t ai c chn lc.
- Xc nh yu cu v t ai cho cc kiu s dng t ai chn lc, hay gi l
yu cu s dng t ai trn c s cht lng ca t ai.
- i chiu gia yu cu s dng t ai ca cc kiu s dng t ai c din
t di dng phn cp yu t vi cc cht lng trong mi n v bn t ai c
din t di dng yu t chn on. Kt qu cho c s phn hng kh nng thch
nghi t ai ca mi n v bn t ai vi tng kiu s dng t ai.
- nh gi t ai l s so snh gia cc d liu v ngun ti nguyn thin nhin
v nhng yu cu v qun tr v bo v mi trng ca s dng t ai. Do trong
vic thc hin cn phi hp a ngnh bao gm cc nh khoa hc v t, cy trng, h
thng canh tc, cng nh cc chuyn gia v lm nghip, kinh t - x hi. Ty theo tng
vng v mc ch nh gi quy hoch s dng t ai cho tng vng. [9]
Cc bc thc hin trong quy trnh nh gi t ai c trnh by mt cch h
thng trong s ti hnh 1.1

10
Mu
c tiu cua anh gia
t (LE)

Dli
u
vkinh
t
, xah
i

Sdu
ng
t hi
n ta
i:
Chu
n oan v
n
,
tm giai phap

Cac vung sinh thai

nng nghi
p ho
c kh
t
ng nng nghi
p

M taloa
i hnh s Nghin cu hth
ng
du
ng
t: kythu
t,
nng nghi
p va
kinh t
, xah
i
canh tac

Cac n vban
t
Cac
c tnh cua n
vban
t ai

L
a cho
n loa
i s
du
ng
t cho
anh gia
t (LE)

H
PA
Cac
c tnh cua
t

c l
a cho
n
(Y
u tchu
n oan)

Y u c
u sinh lycua
loa
i hnh sdu
ng
t

c l
a cho
n
So sanh (
i chi
u)

Thch nghi
t ai theo sinh ho
c
Thch nghi
t ai theo kinh t
anh giatac
ng mi trng
H
PB
Quy hoa
ch sdu
ng
t
Nghin cu ti
p ho
c quy
t nh

Hnh 1.1. S quy trnh nh gi t theo FAO

Ngun. [9]
1.4.2. Quy trnh nh gi t ai phc v nng nghip Vit Nam
Theo quyt nh s 195/1998/Q-BNN-KHCN ca B Nng nghip v pht trin
nng thn v vic ban hnh tiu chun ngnh th quy trnh nh gi t ai phc v
nng nghip c mang m s 10 TCN-343-98. Ni dung ca quy trnh nh gi t
ai phc v nng nghip gm cc ni dung v phng php sau:

11
1.4.2.1. Ni dung nh gi t ai
- nh gi hin trng s dng t.
- nh gi c tnh th nhng, nng ho t.
- nh gi ti nguyn kh hu, thu vn v s dng nc trong nng nghip.
- nh gi mi trng t nhin khc.
- nh gi hiu qu kinh t - x hi quan h s dng t.
- xut s dng t phc v cc d n quy hoch v sn xut nng nghip.
1.4.2.2. Phng php nh gi t
Phng php bn : ng dng cc phng php chng xp bn xy dng
h thng bn nh gi t.
Phng php phn tch cc yu t hn ch: xc nh cc yu t v phn cp
cc ch tiu la chn, phc v nh gi kh nng thch nghi cho loi hnh s dng t
v xut sn xut s dng hp l. [9]
1.5. Bn n v t ai, bn thch nghi v cu trc phn hng thch nghi theo FAO
1.5.1. Bn n v t ai
1.5.1.1. n v bn t ai
n v bn t ai l mt tp hp ca h thng s dng t trong nh gi t.
n v bn t ai l mt khoanh t/vt t c xc nh c th trn bn n
v t ai vi nhng c tnh v tnh cht t ai ring bit thch hp cho tng loi
hnh s dng t c cng mt iu kin qun l t, kh nng sn xut v ci to t.
Mi n v bn t ai c cht lng ring v thch hp vi mt loi hnh s dng
t nht nh.
Bn n v t ai l tp hp cc n v bn t ai trong khu vc, vng
nh gi t c th hin bng bn n v t ai.
1.5.1.2. Nguyn tc xy dng bn n v t ai
Xy dng bn n v t ai l bc quyt nh trong cng tc nh gi t,
c nh hng trc tip n vic phn hng thch nghi hin ti cng nh tng lai. Bn
n v t ai c xy dng bng phng php chng ghp cc bn n tnh l
s tng hp thng qua qu trnh chng ghp khng gian v thuc tnh t cc bn
chuyn . Cc bn chuyn thng c s dng l: Nhm t, tng dy,
dc, lng ma, thu vn, ti tiu, tng tch n, a mo, tu vo yu cu mc ch
v quy m nh gi m s dng hp l cc loi bn . Nh vy, sau khi chng ghp,

12
mi n v bn t ai c xc nh c nhng c im ng nht v cc yu t
lin quan n s dng t c th hin trong bn n tnh.
- n v bn t ai cn m bo tnh ng nht ti a v cc ch tiu phn
cp dng xc nh chng. Nu n v bn t ai khng th hin c ln bn
th cng phi m t chi tit.
- Cc n v bn t ai phi c ngha thc tin cho cc loi hnh s dng
t s c xut la chn trong nh gi.
- Cc n v bn t ai phi v c trn bn .
- Cc n v bn t ai phi c xc nh mt cch n gin da trn nhng
c im quan st trc tip trn ng rung hoc qua s dng k thut nh my bay,
vin thm.
- Cc c tnh v tnh cht ca cc n v bn t ai phi l c tnh v tnh
cht kh n nh v chng l c s xc nh nhu cu s dng t thch hp cho cc
loi hnh s dng t trong nh gi. [9]

Ban n tnh 1

Ban n tnh 2

Ban n tnh 3

Ban n v
t ai

Hnh 1.2. M hnh chng ghp bn

1.5.2. Cu trc phn hng thch nghi theo FAO
Khi nh gi t ring bit tng c tnh ca t ai th s cho cc mc thch
hp tng c tch ca cc n v bn t ai ca loi hnh s dng t. phn
hng thch hp chung, cc mc thch hp tng phn ny phi c t hp li thnh

13
kh nng thch hp chung v tt c yu s dng t ca loi hnh s dng t i vi
mi n v bn t ai. [9]
Nh vy, phn hng thch hp t ai chnh l mc tiu cui cng trong cng tc
nh gi t, m da vo kt qu ngi s dng t c th a ra nhng gii php
s dng t ti u i vi tim nng t ai cng nh gim thiu c nhng tc ng
xu m qu trnh s dng t c th mang li, vic cn nhc cc mc ch s dng t
ca mnh sao cho ph hp trnh lm suy thoi t v nh hng ti mi trng.
Vic xp hng cc yu t chn on l s tp hp cc gi tr cho bit yu cu s
dng t nh th no th s tho mn iu kin tng xng vi c tnh t ai ca
mt loi hnh s dng t. S sp xp ny c biu th nh sau:
- S1: Thch hp cao
- S2: Thch hp trung bnh
- S3: t thch hp
- N: Khng thch hp
Phn hng thch hp t ai l sn phm cui cng ca ni dung nh gi t theo
FAO. Da vo kt qu cc nh quy hoch c th a ra nhng phng n quy hoch
cho mt khu vc c th no . Chnh v vy, kt qu phn hng thch hp t ai khng
phi ch p dng trong phm vi hin ti (phn hng thch nghi hin ti) m cn ra
nhng gii php s dng t trong tng lai (phn hng thch nghi tng lai) nhm tng
mc thch hp ca cc loi hnh s dng t ng thi ra cc bin php ci to t.
1.6. Yu cu sinh thi ca cy cao su
1.6.1. Nhit
Cy cao su cn nhit cao v u, thch hp nht vi nhit t 25 - 30 0C.
Nhit trn 400C cy kh ho, nhit di 10 0C cy c th chu ng c trong
mt thi gian ngn nu ko di l cy b ho, rng, chi ngn ngng tng trng, thn
cy cao su b nt n, x m. Nhit thp 50C ko di s dn n cht cy. [11]
1.6.2. Lng ma
Lng ma cn thit cho cy cao su trung bnh t 1500 - 2000mm/nm. Tuy
nhin i vi cc vng c lng ma thp di 1500mm nc/nm th phi c phn
b u trong nm v t c kh nng gi nc tt (thnh phn st 25%). nhng ni
khng c iu kin t ai thun li, cy sao su cn lng ma 1800 - 2000mm
nc/nm. [11]

14
1.6.3. Gi
Gi nh vi tc 1 - 2m/giy l thch hp i vi cy cao su v n gip cho
vn cy thng thong, hn ch c bnh v gip cho v cy mau kh sau ma. Gi
c tc 8-13,8m/giy lm l cao su non b xon li, l b rch, phin l dy nn nh
li, c nh hng lm chm tng trng. nhng ni c tc gi mnh thng
xuyn (>17,2m/giy), gi lc gy nn hin tng gy cnh, thn (do g cy cao su dn
v d gy), trc gc v cy nht l nhng vng t cn, r cao su khng pht trin
su v rng c. [11]
1.6.4. Gi chiu sng, sng m
Gi chiu sng nh hng trc tip n cng quang hp v nh hng n
mc tng trng ca cy cao su. nh sng y gip cy t bnh, tng trng nhanh
v sn lng cao. Gi chiu sng thch hp nht cho cy cao su trung bnh t 1800
-2800 gi/nm. Gi chiu sng trn 2800 gi/nm v di 1800 gi/nm u khng c
li cho sinh trng v pht trin ca cy cao su. [11]
1.6.5. iu kin t ai
Cy cao su sinh trng v pht trin tt trn t c dc t 2 - 9 0; chu c pH
= 3,5 - 7,0, thch hp nht vi pH = 4,5 - 5,5; dy tng t 100 - 200cm, thch hp
nht dy 200cm; thnh phn c gii ti thiu 20% st lp t mt (0 - 30m), ti
thiu 25% st lp t su hn (>30m). Ni c ma kh ko di, t phi c thnh
phn st 30 - 40% mi thch hp cho cy cao su. Cht dinh dng khng nh hng
nhiu n sinh trng v pht trin ca cy cao su, hm lng dinh dng N,P,K yu
cu mc trung bnh. [11]
1.7. nh gi mc thch nghi ca t ai cho loi hnh s dng t trng cao su.
Yu cu s dng t ai l nhng i hi v c im v tnh cht t ai m
bo cho mi loi hnh s dng t trong nh gi t t c hiu qu cao v bn
vng. Mi loi hnh s dng t ai c nhng yu cu c bn khc nhau. vic phn
hng mc thch hp c chnh xc, cn phi cn nhc, xem xt thn trng cho ph
hp vi thc t, da trn 3 nhm yu cu s dng t sau:
- Cc yu cu v sinh trng, sinh thi ca cy trng: Mi loi cy trng c c
im sinh trng, pht trin ring. Do mi loi cy c nhng yu cu ring khc
nhau m bo cho s sinh trng v pht trin. Nhng yu t cy trng yu cu
gm loi t, dc, tng dy, thnh phn c gii, ph t, iu kin ti. xc
nh yu cu s dng t i vi tng loi cy trng, phi da vo cc nghin cu v
ti liu v yu cu ca cy kt hp tham kho cc kin chuyn gia.
- Cc yu cu v qun l: y l cc yu cu c lin quan n cc thuc tnh k
thut ca cc loi hnh s dng t gm cc iu kin lm t, cc iu kin v th

15
trng lin quan n kh nng tiu th sn phm, trnh canh tc,... Cc yu cu
ny i vi tng loi hnh s dng t khc nhau cng s c nhng mc yu cu
khc nhau.
- Cc yu cu bo v: Nhm m bo cho cc loi hnh s dng t c th pht
trin bn vng da trn c s cc yu t u t duy tr nng cao ph t ng
thi khng gy tc ng xu n mi trng t sn xut nng nghip.
1.8. Cc nghin cu v kt qu nh gi t Vit Nam
Cc nghin cu v nh gi t Vit Nam xut hin t rt lu. T thi xa xa
nng dn ta da vo kinh nghim sn xut nh gi t vi hnh thc rt n gin
nh t tt, t xu. n nay phng php nh gi t theo FAO c thc hin ph
bin nc ta. Trong thi gian qua vic nh gi t c tin hnh nhiu a
phng trn a bn c nc.
- Tc gi L Quang Vnh vi kt qu xy dng bn n v t ai cho t
nng nghip huyn Xun Trng, tnh Nam nh xc nh c 33 n v bn
t ai trn c s 6 ch tiu phn cp l loi t, thnh phn c gii, ph t, a
hnh, kh nng ti v nhim mn. [43]
- Tc gi Vn Ph v cng s s a chnh Sc Trng (1998) [18] bng nhng
t liu hin c ca ngnh a chnh tin hnh xy dng bn n v t ai phc
v cho mt s ch tiu nht nh. T 7 bn n tnh nh bn th nhng, a
hnh, thnh phn c gii, thi gian c nc canh tc trong nm, su ngp nc,
thi gian ngp nc, thi gian canh tc nh ma xy dng c bn n v t
ai ca tnh. Ton tnh c 62 n v bn t ai trong 11 n v bn t ai
thuc vng t ph sa, 29 n v bn t ai thuc vng t mn, 25 n v bn
t ai thuc vng t phn, 3 n v bn t ai thuc vng t ct v 4 n v bn
t ai thuc vng t xo trn.
- Nghin cu nh gi t ti huyn Yn nh, Thanh Ha, nh v cng s
(1999) [1] rt ra kt lun nh sau:
Huyn Yn nh c 4 nhm v 10 loi t chnh. Trong nhm t ph sa
chim din tch ln nht, tip n l t xm v t tng mng, thp nht l t
vng. t ph sa ca huyn chu nh hng nhiu ca cht lng ph sa sng M v
sng Cu Chy. Ton huyn c 37 n v t ai, cht lng t kh phc tp v
khng u. Cc nhm t xm v t vng phn ha tnh cht t phc tp hn
nhm t ph sa.
Trong 37 n v t ai c 32 n v l thun li cho sn xut nng nghip vi
din tch l 12.861 ha v 5 n v thun li cho sn xut lm nghip l 1.112 ha.

16
- Kt qu nghin cu p dng phng php nh gi t theo ch dn ca FAO
ca cc tc gi Phm Th Thun v cng s (2002) [24] trn a bn huyn Ninh Ha
cho thy:
Trn tng din tch iu tra l 36.229,70 ha ch yu l t cha s dng c 54
n v t ai, trong ch yu l t i ni.
Cc tc gi ny cng xc nh c 34 n v t ai trn vng t cha s
dng ca huyn Ninh Ha c th khai thc s dng cho 8 loi hnh s dng t c
chn trong mc thch hp S1 i vi loi hnh s dng t nng lm kt hp
chim t l din tch cao nht.
- L Quang Tr v cng s (2003) [26] khi p dng quy trnh nh gi t ai ca
FAO phn lp c 85 n v bn t ai nh gi kh nng thch nghi cho 6
kiu s dng t ai c trin vng trn a bn x Trung Hiu, huyn Vnh Lim, tnh
Vnh Long v trn c s nh gi thch nghi 4 vng thch nghi c phn lp. nh
gi a mc tiu cc kiu s dng t ai c thc hin bng cch xc nh cc tiu
chun nh gi, im nh gi th hin mc p ng ca kiu s dng t ai i
vi tng tiu chun nh gi v xc nh th t u tin ca cc tiu chun. Kiu s
dng c chn trong tin trnh nh gi theo cc mc tiu kinh t - x hi - mi
trng l kiu s dng c im nh gi chung cao nht.
- Kt qu nghin cu ca o Chu Thu v cng s (2004) [23], ch ra rng
huyn M Ho l huyn thun nng thuc vng sinh thi nng nghip ng bng sng
Hng. Trn tng din tch 5.172,33 ha t canh tc c 19 n v t ai vi 5 loi hnh
s dng t thch hp. Loi hnh s dng t 3 v: 2 la - mu v ng (LUT1) trn 4
n v t ai ng th 2 v din tch vi 1.410,57 ha. Loi hnh s dng t 2 la
(LUT2) trn 8 n v t ai c din tch ln nht 2.066,48 ha. Loi hnh s dng t
chuyn mu (LUT3) v loi hnh s dng t trng cy n qu (LUT4) trn 4 n v
t ai vi din tch l 1.225,6 ha. Loi hnh s dng t la - c (LUT5) trn 3 n v
t ai chim din tch l 469,68 ha.
Theo kt qu nghin cu loi hnh s dng t thch hp hin ti:
+ Mc thch hp cao (S1): C 3 loi hnh s dng t LUT1, LUT2, LUT3
vi din tch l 1.578,03 ha chim 30,51% din tch t canh tc.
+ Mc thch hp trung bnh (S2): C 2 loi hnh s dng t LUT2, LUT3
vi din tch l 1.863,96 ha chim 36,01% din tch t canh tc.
+ Mc t thch hp (S3): C nhiu loi hnh s dng t nht, ng thi
cng c nhiu n v t ai nht vi din tch l 1.730,34 ha chim 33,45% din tch
t canh tc.

17
- H Quang c v cng s (2005) [8] khi tin hnh iu tra, kho st 600 phu
din t; phn tch 5.334 ch tiu mu mt v cc tnh cht l, ha hc ca t trn a
bn huyn Vn Chn, Yn Bi kt lun nh sau:
t nng nghip ca huyn c chia thnh 7 nhm t chnh, 14 n v t, 24
n v t ph, 30 n v di n v t ph. Nhn chung t kh tt v c kh nng
thch hp vi nhiu loi cy trng.
Trn c s kt qu xy dng cc bn n tnh, chng xp bn bng k thut
GIS, xy dng c bn n v t ai t l 1:25.000, gm 48 n v bn
t ai th hin trn bn . Mi n v t ai th hin cht lng t v kh nng
s dng t. T bn n v t ai, tin hnh nh gi mc thch hp t ai
chi tit cho 16 loi cy trng, xy dng bn mc thch hp t ai v tng hp
c 26 kiu thch hp t ai.
- p dng quy trnh nh gi t ca FAO, L Quang Tr v Vn Phm ng Tr
(2005) [28] phn lp ra 24 n v bn t ai nh gi kh nng thch nghi
cho 6 kiu s dng t c trin vng v phn ra c 3 vng thch nghi cho x
Song Ph. Trong , vng 1 thch nghi c 6 kiu s dng t ai, vng 2 thch nghi
4 kiu s dng t ai. Ring vng 3 thch nghi cho cc c cu 3 v hoc chuyn canh
cy n qu khi c bao.
- Kt qu phn hng mc thch hp ca t ai vi cy la nc trn a bn
tnh Qung Tr ca Nguyn Vn Ton (2005) [25] cho thy:
Trong s 26.621 ha t canh tc la ca tnh c 12.488,1 ha rt thch hp, chim
47%; thch hp trung bnh c 7.927,6 ha, chim 29,8% v t t thch hp c 6.205,8
ha, chim 23,2% (trong 1.747 ha l t chuyn la, cn li l t ang trng mu).
Din tch t chuyn trng la t thch hp 1.747 ha do cc hn ch: thnh phn
c gii ct, a hnh cao, khng c nc ti (919,8 ha); t mn, phn hoc c mn c
phn v phn b a hnh trng, kh thot nc (364,2 ha); a hnh trng (385,2 ha);
a hnh cao khng c ngun nc ti hoc ti khng ch ng (78,1 ha).
Din tch t la - mu t thch hp 4.458,5 ha do cc hn ch: a hnh cao, thnh
phn c gii ct (1.225,5 ha); t mn nhiu v a hnh thp (76,8 ha); loi t v a
hnh vn thp (3.117,8 ha); din tch cn li do cc hn ch v kh nng ti hoc tiu.
- Kt qu nghin cu ca cc tc gi Nguyn ch Tn v H Anh Tun (2006)
[22] cho thy:
Huyn V Nhai c din tch t cha s dng ln vi 22.541,78 ha, chim
26,27% din tch t t nhin. Da vo cc ch tiu phn cp, cc nh nghin cu
xc nh c 17.225,29 ha, chim 76,42% din tch t cha s dng c kh nng s
dng a vo nh hng cho sn xut nng lm nghip.

18
Da trn kt qu nghin cu c 5 loi hnh s dng t thch hp c la chn:
Trng cy mu v cy cng nghip ngn ngy (1.292,26 ha).
Cy cng nghip lu nm (2.761,08 ha).
Cy n qu (2.617,99 ha).
Cy lm nghip (10.540,26 ha).
Nui trng thy sn (13,70 ha).
- Cc tc gi Nguyn Th Vng v cng s (2006) [44] khi tin hnh nh gi t
trn a bn huyn Hip Ha c kt lun nh sau:
Hip Ha l mt huyn trung du nm pha Ty Nam tnh Bc Giang c din
tch nng nghip bnh qun trn u ngi tng i thp. Hin ti huyn c 6 loi
hnh s dng t nhng mc thch hp t ai i vi cc loi hnh s dng t cn
chim t l thp.
Kt qu la chn cc loi hnh s dng t theo cc vng a hnh: vng a hnh
g i tp trung pht trin cc loi cy n qu nh vi, nhn, hng, na dai; vng t
bng (t rung) chn loi hnh s dng t 3 v (da hu xun - la ma - khoai ty,
la xun - la ma - da hu ng, ng xun - u tng h - rau v ng, la xun la ma - khoai ty), loi hnh s dng t chuyn mu v cy cng nghip ngn ngy
(ng, u tng, lc, c chua); vng t trng ngp nc chn loi hnh s dng t la
- c.
- Kt qu nghin cu v nh gi t ca Nguyn Hi v cng s (2006) [10]
cho thy: trn din tch 8.305,67 ha t canh tc nng nghip trng cy hng nm ca
huyn Ph Yn xc nh c 36 LMU vi 503 khoanh t. Cc kiu s dng t:
la xun - la ma - khoai ty; la xun - la ma - rau; lc xun - la ma - khoai ty;
lc xun - u tng h thu - rau; u tng xun - la ma - rau l nhng kiu s
dng t c trin vng cho s dng t bn vng trong vng, mang li hiu qu kinh t
cao v gii quyt c vic lm nng thn.
- Trn An Phong v cng s (2006) [15] cho bit:
Huyn C Jt c din tch t nhin l 71.889 ha, vi kh nng t nng nghip l
24.076 ha. Bn cc n v t ai c xy dng trn 15 tnh cht t ai t vic
chng xp cc bn n tnh nh bn t, phn vng kh hu, kt qu c 31 n
v t ai.
Kt qu nghin cu cho thy: Trong 11 loi hnh s dng t c la chn
nh gi c 6 loi hnh s dng t nhiu trin vng nht l:
Loi hnh s dng t 2 v.

19
Loi hnh s dng t chuyn trng cy iu.
Loi hnh s dng t trng chuyn canh ma.
Loi hnh s dng t trng cy c ph v cao su.
Loi hnh s dng t trng cy mu v cy cng nghip ngn ngy.
Loi hnh s dng t trng cy la nc 2 v.
Tm li nhng cng trnh nghin cu trn y phn nh c phn no cng
tc nh gi t ti Vit Nam v gip m ra cho cc nh khoa hc t nhng hng
nghin cu mi nhm nh gi t cc cp chi tit hn nh cp x, trang tri trong
iu kin nc ta hin nay.
1.9. Cng tc nh gi t ti min Trung Vit Nam
Cc nghin cu v nh gi t cho cc loi hnh s dng t v cho cc cy
trng nng nghip cha c nghin cu nhiu. Cc cng trnh nghin cu v t
min Trung mi dng li vic lp v xy dng bn t theo h thng phn loi
t ca FAO m cha i su nghin cu v s thch hp t cho cc cy trng. Mt vi
cng trnh v nh gi t min Trung c thc hin trong vi nm tr li y
cng ch mi dng li vic ng dng quy trnh nh gi t ca FAO, cha i su
phn tch h thng canh tc cng nh ng dng nh gi t a tiu chun nh mt vi
cng trnh min Nam v min Bc. Mt vi cng trnh nghin cu in hnh nh
gi s thch hp t cho mt s cy trng chnh ti tnh Qung Tr v Qung Bnh, cc
kt qu ny c ngha trong vic hoch nh chin lc pht trin nng nghip tm
v m, nhng li rt kh tham kho trong qu trnh quy hoch chi tit c bit l quy
hoch s dng t cp x v cp huyn. [7]

20

CHNG 2
NI DUNG V PHNG PHP NGHIN CU
2.1. Ni dung nghin cu
- iu kin t nhin - kinh t x hi v thc trng s dng t nng nghip ca
vng g i, huyn Hi Lng.
- Xy dng cc loi bn chuyn , bn n v t ai.
- nh gi mc thch nghi hin ti v tng lai ca loi hnh s dng t trng
cy cao su. Xy dng bn thch nghi t ai ca vng nghin cu i vi loi hnh
s dng t ny.
- xut nh hng pht trin loi hnh s dng t trng cao su v cc gii
php nng cao hiu qu s dng t.
2.2. Phng php nghin cu
2.2.1. Phng php iu tra thu thp thng tin, s liu
Thu thp s liu th cp t cc c quan hu quan nh S Khoa hc Cng ngh,
Trung tm kh tng thy vn tnh Qung Tr, UBND huyn, Phng Ti nguyn v
Mi trng, Phng Nng nghip v Pht trin nng thn, Phng Thng k, UBND cc
x,... bng cch phng vn v thu thp s liu trong phng.
2.2.2. Phng php phn tch thng k, x l s liu
S liu th cp sau khi thu thp c tng hp, phn nh thng qua bng, biu
, th,... bng cc phn mm chuyn dng, phn mm Microsoft Exel.
2.2.3. Phng php k tha s liu
2.2.4. Phng php thng k
2.2.5. Phng php thc a
2.2.6. Phng php chuyn gia
2.2.7. Phng php p dng trong nh gi t
- Phng php xy dng bn n v t ai: Bn n v t ai c xy
dng theo phng php chng ghp cc bn n tnh (loi t, thnh phn c gii,
tng dy t, dc, ...) bng phn mm Mapinfo 9.0.
- nh gi kh nng thch hp ca cc loi hnh s dng t vi c tnh ca tng
bn n v t ai theo phng php ca FAO da vo cc yu t tri v cc yu t
bnh thng trong nh gi.
2.3.7. Phng php phn tch SWOT

21

CHNG 3
KT QU NGHIN CU V THO LUN
3.1. Thng tin chung v iu kin t, nhin kinh t - x hi

Hnh 3.1. S v tr huyn Hi Lng

Hi Lng l huyn nm ca ng pha Nam tnh Qung Tr, c ta a l t
16 3340 n 16o4800 v Bc v 107o0410 n 108o2330 kinh ng, c v
tr tng i thun li, vi li th nm trn trc giao thng ng b v ng st Bc
Nam, c c hi n nhn v tn dng s pht trin chung ca tnh v giao lu hng
ha gia cc huyn, th x trong v ngoi tnh.
o

a hnh Hi Lng thp t Ty sang ng, b chia ct bi cc sng, sui, i ni

v cc cn ct, bi ct vi 3 dng a hnh: G i v ni, ng bng, cn ct v bi

22
ct ven bin. Tng din tch t nhin l 42.513,43 ha; t nng nghip l 34.970,40 ha,
chim 82,26% tng din tch t nhin ca huyn.
Trn a bn huyn Hi Lng hin din 3 tiu vng sinh thi.
+ Tiu vng g i, bao gm cc x: Hi Lm, Hi Trng, Hi Sn, Hi Chnh,
Hi Thng, Hi Th v Hi Ph.
+ Tiu vng ng bng, bao gm cc x: Hi Thin, Hi Thnh, Hi Quy, Hi
Xun, Hi Vnh, Hi Dng, Hi Ba, Hi Qu, Hi Ha, Hi Tn v Th trn Hi
Lng.
+ Tiu vng ct ven bin, bao gm cc x Hi An v Hi Kh.
Nghin cu ca chng ti c tin hnh trn a bn 7 x vng g i ca huyn
Hi Lng vi cc c im v iu kin t nhin, kinh t - x hi s c trnh by
cc mc di y.
3.1.1. iu kin t nhin, kinh t - x hi ca vng nghin cu
3.1.1.1. c im iu kin t nhin
a. V tr a l

23
Hnh 3.2. S v tr 7 x vng nghin cu
b. a hnh, a mo
- a hnh 7 x vng g i huyn Hi Lng thp t Ty sang ng, b chia ct
bi cc sng, sui, i, ni v cc cn ct, bi ct vi 3 kiu a hnh: Ni, i v
ng bng.
- Vng ni: c im a hnh bao gm cc ni thp c cao > 300m.
- Vng i: Chim din tch ln v tri di t Bc xung Nam. c im a hnh
bao gm cc i bt p v cc di i thoi, c cao ph bin t 20-300m so vi
mc nc bin, dc t 8-250.
- Vng ng bng: y l vng tip gip vi vng i, c chia thnh 2 dng
a hnh:
+ ng bng ph sa ni ng: a hnh phn b dc ven theo cc sng sui ln,
nm gia vng i g pha Ty v bin pha ng, cao trung bnh so vi mt nc
bin t 4-6m.
+ ng bng ct ven bin: Nm su trong ni a c a hnh kh bng phng.
c. m v mu cht to t
Huyn Hi Lng ni chung v vng g i ni ring c cu trc a cht c kh
phc tp, t ai c hnh thnh trn cc loi m sau:
- phin st l loi ph bin nht trong vng g i ca huyn, c nhiu
mu sc khc nhau, ht tng i mn. Khi phong ha to nn t c mu vng ch
o, thnh phn c gii tht nh n trung bnh.
- ct chim din tch nh, xut hin cc x Hi Chnh, Hi Ph. c kin
trc ht th, ch yu do cc ht ct c gn kt li vi nhau. Khi phong ha to nn
t c mu vng nht, thnh phn c gii nh.
- Trm tch b ri bao gm ph sa sng v ph sa bin, hnh thnh ven cc sng
v ca sng ra bin. Vt liu ca ph sa sng sui ch yu l ct vi cc cp ht c
kch thc khc nhau, t th n mn v mt lng limon nht nh. Ngoi ra cn c
cc cn ct bin hin i c hnh thnh do tc ng phi hp ca sng bin v ca
gi. Cc cn ct ny hu ht l ct thch anh, c hnh dng nh nhng g i ko di
cc x Hi Lm, Hi Ph, Hi Th, Hi Thng v Hi Trng. [31]
d. c im kh hu, thi tit
Vng g i huyn Hi Lng c c im chung v c bn ca ca kh hu nhit
i gi ma. Ma h c gi Phn Ty Nam kh nng ko di t thng 3 n thng 8,
gi lm m thng xuyn xung di 50% vo ma kh. Ma ma c gi ng

24
Bc m t ko di t thng 9 n thng 2 nm sau, loi gi ny km theo ma phn
v lm cho nhit khng kh thp.
Bng 3.1. Cc yu t kh hu ca vng nghin cu nm 2010
Cc ch tiu

Nhit trung bnh ma nng

>25

Nhit trung bnh ma lnh

17 - 22

40

12 - 13

9000 - 9200

Nhit cao nht tuyt i

Nhit thp nht (thng 1, 2)
Tng nhit hng nm
S gi nng trung bnh

5-6

Bin nhit gia cc thng trong nm

7-9

Lng ma trung bnh hng nm

Ch
ma m

n v

24 - 25

Nhit trung bnh

Ch
nhit

Gi tr

gi/ngy
o

2500 - 2700

Mm

75 - 80

% tng lng
ma c nm

84

m cao nht trong ma ma

81 - 93

m cao nht trong ma h

70 - 80

4,5

m/giy

Lng ma ln nht trong nm (thng

9, 10 v 11) chim:
m khng kh trung bnh

Ch gi Tc gi ln nht ngy trung bnh nm

Ngun. [30]
e. Thy vn, ngun nc
Do c im a hnh 7 x vng g i c dy Trng Sn pha Ty nn h
thng thy vn ca vng rt phong ph v a dng, c nhiu con sng ln chy qua
nh sng Thc Ma, sng Lu, sng Giang, sng Nhng, sng Cu Nhi v nhiu
khe sui. Hng nm lu lng nc v cc sng rt ln, c bit l ma ma.
Ngoi cc h thng sng trn, trong vng cn c nhiu h p ln nh nh Trm,
Phc Mn, Khe Chanh, H Ly,... y l cc cng trnh thy li phc v cho pht
trin sn xut v i sng dn sinh ng thi gp phn ci to mi trng.

25
f. Cc ngun ti nguyn t nhin
- Ti nguyn t ca vng kh a dng vi tng in tch t t nhin l
27.618,61 ha, chim 64,96% tng din tch t nhin ton huyn. Theo kt qu iu tra
v xy dng bn th t ai vng nghin cu hnh thnh ch yu trn phin st,
qu trnh bi p ph sa v mt phn din tch t c hnh thnh trn ct. Bao
gm 11 loi t trong t vng trn st c din tch ln nht 14.837 ha, chim
53,72% tng din tch t t nhin ton vng.
- Thc vt rng t nhin ca vng mang nt c trng ca thc vt rng Qung
Tr l kh a dng v thnh phn loi, trong c nhiu loi c gi tr kinh t cao,
ngun ghen qu him v l ni giao lu gia nhiu lung thc vt vi cc h tiu biu:
H D (Fagaceae), h Re (Lauraceae), h Mc Lan (Mangnoliaceae),... ng vt rng
cng kh phong ph v a dng vi cc loi lp th, lp chim v lp lng c b st.
- Ti nguyn khong sn ca vng ngho nn v phn ln thuc nhm khng kim
loi nh: Than bn phn b Trm Hi Th v Hi Qu; Silict phn b dc b bin
pha ng ca huyn; t st phn b dc 2 bn b sng Nhng (x Hi Thng).
3.1.1.2. iu kin kinh t - x hi
a. Dn s, lao ng, vic lm, thu nhp v mc sng
- Dn s v lao ng, vic lm
Bng 3.2. Dn s v lao ng ca vng nghin cu nm 2010
TT

Ch tiu

S lng

% so vi tng s
ca huyn

Dn s (ngi)

36.682

42,49

Tng s lao ng (ngi)

15.013

37

Nng nghip (ngi)

8.631

38,23

Phi nng nghip (ngi)

5.482

34,27

Lao ng khc (ngi)

900

45

T l tng dn s t nhin (%)

0,67

Mt dn s (ngi/km2 )

194

Trong

Ngun. [17], [40]

T s liu bng 3.2 cho thy: Dn s 7 x chim t l kh cao so vi ton
huyn, mt dn s 194 ngi/km 2, thp hn mc ton huyn (202 ngi/km 2). Dn
s trong tui lao ng chim 40,92% tng dn s trong lao ng nng nghip
chim t l cao (57,49%), chim 38,23% tng s lao ng nng nghip ton huyn.

26
Lao ng nng nghip ch yu sn xut theo ma v, thng tp trung vo thng 1
n thng 8.
- Thu nhp v mc sng
Thu nhp bnh qun u ngi ca cc x trong vng nm 2010 l 13,9
triu/ngi/nm, cao hn mc thu nhp bnh qun u ngi ton huyn (12,81
triu/ngi/nm). Ngun thu nhp chnh ca ngi dn ch yu l t trng trt, chn
nui, cng nghip, tiu th cng nghip v dch v. Mt s h c thu nhp thm t lm
nghip, thy sn,...
b. C s h tng
- Giao thng
Bng 3.3. H thng giao thng ca vng nghin cu nm 2010
STT

Loi ng

Chiu di (km)

% so vi ton huyn

15

100

ng st Thng nht

Quc l 1A

20,2

100

ng tnh

17,5

34,25

ng huyn

48,1

26,08

ng x

26,3

75,57

ng thn, xm

209,33

42,91

ng thn xm kin c ho

91,84

52,45
Ngun. [37 ]

Phn ln cc x trong vng u c ng quc l 1A v ng st i qua.

ng tnh 584 (Hi thng - Hi Sn) v cc tuyn ng huyn u t tiu chun
ng cp IV. H thng ng huyn hu ht c kt ni vi Quc l 1A v cc
tuyn ng tnh to thnh 1 h thng mng li ng lin hon. Ton vng c
209,33km ng thn xm, chim 42,91% tng s ton huyn (487,82km), trong
c 91,84km ng c kin c ho chim 47,87% ton vng.
- Thy li
Bng 3.4. H thng thy li ca vng nghin cu nm 2010
STT

Ch tiu

7 x

% so vi ton huyn

27
1

S trm bm (trm)

2
3

26

46,43

Tng s knh mng (km)

103,55

34,04

Knh mng c kin c ha (km)

30,921

42,09
Ngun. [16]

c. Thc trng pht trin kinh t

Trong nhng nm qua, nn kinh t ca cc x vng g i pht trin tng i
nhanh v n nh. Mc tng trng bnh qun 5 nm (t nm 2005 - 2010) t
11,06%, cao hn mc tng trng bnh qun ca ton huyn (10,74%) v tng ng
vi mc tng trng bnh qun ca c tnh. C cu kinh t chuyn dch tch cc theo
hng tng t trng cc ngnh cng nghip, dch v.
Nm 2010, tc tng trng kinh t bnh qun ca cc x vng g i t 14%,
cao hn mc tng trng bnh qun ca ton huyn (13,5%); tng gi tr sn xut t
538,42 t ng, chim 52,63% tng gi tr sn xut ton huyn.

Biu 3.1. T trng gi tr sn xut ca cc ngnh kinh t nm 2010

Ngun. [34]

28
- Nng nghip
Trong sn xut nng nghip ch trng tp trung u t chiu su, to bc
chuyn bin v cht, pht trin mnh kinh t nng thn theo hng cng nghip ha
-hin i ha; lng ghp cc chng trnh, d n chuyn i c cu cy trng vt nui;
ci to nng cp v a ging mi vo sn xut, cc m hnh kinh t vn, kinh t
trang tri sn xut kinh doanh c hiu qu. Nm 2010, tng gi tr sn xut ton ngnh
t 234,71 t ng, chim 50,37% tng gi tr sn xut ton huyn (466 t ng).
+ Trng trt
Nm 2010, tng gi tr sn xut trng trt t 115,99 t ng, chim 49,41% tng
gi tr sn xut ton ngnh v chim 38,23% tng gi tr sn xut trng trt ton
huyn. Mt s vng sn xut chuyn canh tp trung , ang hnh thnh v pht trin
ngy cng r nt nh vng sn nguyn liu vi din tch gn 1.500 ha; cy cao su
c a vo trng th nghim a bn tt c cc x vng g i pha Ty.

Biu 3.2. Nng sut cy trng chnh ca vng nghin cu qua cc nm

Ngun. [17],[38],[39],[40]

29

Biu 3.3. So snh nng sut cy trng chnh ca vng nghin cu nm 2010
vi cc vng khc
Ngun. [17],[38],[39],[40],[42]
T s liu biu 3.2 v biu 3.3 c th thy bnh qun nng sut la, ng,
lc, sn, khoai lang c s bin ng qua cc nm song vn t mc kh cao so vi
bnh qun nng sut ton huyn v tnh. Nguyn nhn theo chng ti do iu kin t
ai kh ph hp, cc ging mi c tim nng nng sut cao c a vo s dng trn
din tch ln, trnh thm canh ca ngi dn mc kh.
Bnh qun nng sut tiu gim qua cc nm, t cao hn bnh qun nng sut ton
huyn nhng vn t mc thp so vi bnh qun nng sut ton tnh do ngi dn
thng s dng ging a phng, nng sut thp. u t cho cy trng ny cha
c ch trng do din tch sn xut khng ln v sn phm ch yu phc v nhu cu
ti ch, cha mang tnh hng ha cng l mt trong nhng nguyn nhn ca vic nng
sut tiu trong vng t thp hn cc a phng khc trong tnh Qung Tr.
+ Chn nui
Tng gi tr sn xut ca ngnh chn nui t 76,98 t ng, chim 32,79% tng
gi tr sn xut ca ton ngnh v chim 66,61% tng gi tr sn xut chn nui ton
huyn. Gn y ngnh chn nui pht trin tng i nhanh theo hng sn xut hng
ho vi cc m hnh chn nui trang tri, phng thc nui cng nghip, cc tin b
v ging c ng dng nng cao cht lng sn phm. Ngi dn a phng
bc u mnh dn tm ti u t nui cc loi gia sc c gi tr kinh t cao nh
hu, iu.

30
Bng 3.5. Tnh hnh sn xut chn nui ca vng nghin cu qua cc nm

STT

Gia
sc

Nm 2008

Nm 2009

Nm 2010

7 X
(con)

Huyn
(con)

T l
(%)

7 X
(con)

Huyn T l
(con)
(%)

7 X
(con)

Huyn
(con)

T l
(%)

Tru

3.423

5.018

68,21

2.300

3.703

62,11

1.845

3.200

57,66

2.584

5.586

46,26

1.984

4.707

42,15

2.019

4.400

45,89

Ln

15.739 42.117

37,37

21.64
7

53.364 40,56

33.26
2

50.000

66,52

Ngun. [17]

Biu 3.4. Bin ng gia sc ca vng nghin cu qua cc nm

Biu 3.5. T l gia sc ca vng nghin cu so vi ton huyn nm 2010

31
T s liu bng 3.5, biu 3.4 v biu 3.5 c th thy: tng s n tru, b
tuy c gim mnh trong nhng nm gn y nhng vn t t l kh cao so vi tng s
n tru, b ton huyn. Nguyn nhn do mt phn nh hng ca dch bnh, mt
phn do s pht trin ca qu trnh c gii ha trong sn xut nng nghip c bit
trong khu lm t v s thu hp ca din tch ng c.
n ln tng mnh qua cc nm v t t l cao so vi tng s n ln ton
huyn, nguyn nhn do chnh quyn a phng c cc chnh sch h tr k thut, vay
vn u i to iu kin thun li cho ngi dn chn nui theo hng hng ha vi
cc m hnh trang tri tp trung.
Nhn chung chn nui ca vng c bc pht trin nhng quy m cn nh, phn
tn v cn tim n nhiu ri ro nh u ra cha n nh, dch bnh lun e da,...
+ Lm nghip
Gi tr sn xut lm nghip tng nhanh qua cc thi k, t t 17,45 t ng nm
2005 ln 34,22 t ng nm 2010. Trong giai on t nm 2006 - 2010 ton vng
trng mi c 2.559 ha rng, bnh qun mi nm trng c 500 ha rng sn xut.
Trn a bn ch c sn phm g khai thc t rng trng tng qua cc nm. G khai
thc ch yu l cc loi Keo bn lm nguyn liu giy. Vic khai thc v s dng g t
rng trng trong nhng nm qua gp phn khng nh trong vic n nh kinh t ca
h gia nh dn c, gii quyt c ngun nng lng t g ci cho i sng nhn dn
trong vng.
+ Thy sn
Gi tr sn xut thy sn t 4,52 t ng chim 1,92% tng gi tr sn xut ton
ngnh v chim 52,93% so vi tng gi tr sn xut thy sn ton huyn. Pht huy li th
ven sng, nhiu ni trong vng chuyn i din tch t sn xut nng nghip km
hiu qu v tn dng din tch mt nc hin c khai thc nui trng thy sn. Trn a
bn vng ch yu pht trin cc m hnh la - c, sen - c, c lng, c trong b,...
- Cng nghip, tiu th cng nghip
Sn xut cng nghip, tiu th cng nghip trong giai on va qua lin tc pht
trin vi tc tng trng bnh qun t kh cao, c th giai on 2006 - 2010 tng
17,15%. Nm 2010 tng gi tr sn xut ngnh t 131,68 chim 68,58% tng gi tr
sn xut cng nghip, tiu th cng nghip ton huyn. Vic u t kt cu h tng
pht trin cng nghip ca vng v ang c trin khai xy dng kh tch cc, c
bit l c s h tng ca cc khu, cm cng nghip, cc d n cng nghip c quy m
ln to iu kin hp dn cc nh u t. Trn a bn vng c tp trung cc cm cng
nghip - thng mi, dch v: Hi Trng, Hi Thng; cm cng nghip Lng ngh

32
Din Sanh vi cc nh my nh: ch bin phn phc hp hu c vi sinh a vi lng,
ch bin tinh bt sn, sn xut giy, sn xut gch Tuynel,...

33
- Thng mi, dch v
Gi tr sn xut t thng mi, dch v t 171,03 t ng chim 46,86% tng gi
tr sn xut thng mi, dch v ton huyn. Hot ng thng mi pht trin vi tc
kh nh c cc chnh sch m v thng thong, cng vi cng tc chnh trang, quy
hoch xy dng cc trung tm x, th trn, trung tm tiu vng c y mnh, cc ch
nng thn c u t xy dng, nng cp. n nay, ton vng c 3,63 ha t ch trong
phn ln cc ch x u c quy m nh, tm b ch c ch Trung tm Din Sanh
mi c xy dng, phn no p ng c yu cu cho cc hot ng kinh doanh.
3.1.2. nh gi v iu kin t nhin, kinh t - x hi vng nghin cu
3.1.2.1. iu kin t nhin
a. Thun li
- 7 x vng g i u c li th nm trn trc giao thng ng b v ng st
Bc Nam nn thun li cho vic pht trin kinh t v cc hot ng thng mi dch
v khc.
- Ngun ti nguyn t ai nhn chung kh thun li cho vic pht trin cy trng
nng nghip ni chung, cy cao su ni ring, a dng ha cy trng v ci thin thu
nhp cho ngi dn vi cc c im sau:
+ t vng trn st l loi t c nhiu tnh cht l ha hc thun li cho
pht trin nng nghip nh tng t dy, ph kh, thnh phn c gii t tht nh n
tht trung bnh chim din tch ln trong tng din tch t t nhin ca vng
(53,72%).
+ Din tch t lm nghip chim t trng ln.
- iu kin kh hu thi tit kh ph hp cho sinh trng v pht trin ca nhiu
loi cy trng nhit i ni chung v cy sao su ni ring.
b. Kh khn
- Mt phn din tch t vng g i c dy tng t thp, trong khi vng
ng bng c a hnh thp trng. iu kin kh hu khc nghit, phn ha theo
ma, lt bo thng xuyn xy ra y nhanh qu trnh xi mn trn din tch c
dc cao, ngp ng vng trng l yu t gp phn y nhanh s suy thoi cht
lng t. Phn ln din tch t c chua cao, t thch hp cho sinh trng, pht
trin ca i a s cy trng.
- Vng g i c sng sui ngn v dc nn kh nng iu tit, lu tr ngun
nc b hn ch, dn n hin tng thiu nc, gy hn hn v ma kh, ngp

34
ng, xi l t vo ma ma, nh hng n kh nng cung cp nc cho sn xut
v sinh hot.
- Cc ngun ti nguyn khong sn rt hn ch c bit cc ti nguyn pht
trin cc ngnh cng nghip.
3.1.2.2. iu kin kinh t - x hi
a. Thun li
- Ngun lao ng di do, gi nhn cng r, lao ng nng nghip c thi gian nhn
ri nhiu to iu kin thun li cho pht trin cc ngnh sn xut cn nhiu lao ng.
- H thng giao thng kh pht trin l iu kin thun li cho vic giao lu trao
i vt t, sn phm nng nghip v tip cn th trng (ng st, ng b,...).
- H thng knh mng thu li thng xuyn c u t tu b, nng cp
gp phn quan trng trong vic m bo ch ti, tiu cho pht trin nng nghip.
- C cu kinh t ang chuyn dch theo hng tng dn pht trin ngnh ngh,
tiu th cng nghip, thng mi dch v.
- Gi tr sn xut nng nghip c nng cao nh c ch trng p dng tin b
khoa hc k thut. Chn nui pht trin mnh vi t l n gia sc ln to ra lng
phn bn hu c ti ch cung cp cho sn xut trng trt.
- Cng nghip, tiu th cng nghip v thng mi cc x vng nghin cu pht
trin kh mnh so vi cc tiu vng khc trong huyn to iu kin thun li trong
vic gii quyt vic lm v nng cao thu nhp cho ngi dn.
b. Kh khn
- T l lao ng nng nghip vn cn ln so vi tng s lao ng ca ton vng.
Phn ln nng dn sn xut trng trt v chn nui ch yu da vo kinh nghim.
- Phn ln cc h nng dn thiu vn sn xut theo hng quy m ln, cha c
tham gia nhiu cc lp tp hun v k thut sn xut nng nghip, kh khn trong vic
tip cn thng tin th trng, ging, chuyn i c cu cy trng vt nui.
- Din tch sn xut ca cc h nng dn cn manh mn, cha tp trung l mt
nguyn nhn gy nhiu kh khn cho vic m rng sn xut hoc pht trin sn xut
nng nghip theo hng sn xut hng ha. Din tch t vn ca cc h nng dn a
s l vn tp, cha c s u t trng cc loi cy trng c gi tr kinh t cao.
- Sn xut trng trt cn ph thuc nhiu vo thin nhin, sn xut chn nui
lun i mt vi dch bnh din bin phc tp, tim n nhiu ri ro nn hn ch vic
u t vo sn xut ca ngi dn.

35
3.2. nh gi hin trng s dng t nng nghip
3.2.1. Hin trng s dng t ca vng nghin cu
Bng 3.6. Hin trng s dng t ca vng nghin cu nm 2010
Din tch
Ton
Vng
STT
Mc ch s dng
huyn
nghin cu
TNG DT T NHIN
42.513,43
27.618,61
1
t nng nghip
34.970,40
23.393,62
1.1
t sn xut nng nghip
11.798,89
5.035,18
1.1.1
t trng cy hng nm
11.114,04
4.427,20
1.1.1.1 t trng la
7.406,50
2.520,54
1.1.1.2 t trng cy hng nm khc
3.707,54
1.906,66
1.1.2
t trng cy lu nm
684,85
607,98
1.2
t lm nghip
22.754,56
18.196,66
1.2.1
t rng sn xut
15.868,14
13.575,56
1.2.2
t rng phng h
6.886,42
4.621,10
1.3
t nui trng thu sn
416,53
162,64
1.4
t nng nghip khc
0,42
0,14
2
t phi nng nghip
5.467,09
2.950,48
2.1
t
751,33
484,63
2.1.1
t nng thn
728,84
484,63
2.1.2
t ti th
22,49
0
2.2
t chuyn dng
2.355,46
1231,59
2.2.1
t tr s c quan, CTSN
30,64
2,46
2.2.2
t quc phng
88,26
78,85
2.2.3
t an ninh
1,09
0,41
2.2.4
t sn xut, kinh doanh PNN
113,59
90,95
2.2.5
t c mc ch cng cng
2.121,88
1058,92
2.3
t sng sui mt nc
1.186,14
756,19
2.4
t tn ngng tn gio
156,55
64,92
2.5
t ngha trang, ngha a
1.007,79
407,95
2.6
t phi nng nghip khc
9,82
5,09
3
t cha s dng
2.075,94
1.274,51
3.1
t bng cha s dng
1.373,20
571,77
3.2
t i ni cha s dng
702,74
702,74

T l % so
vi ton
huyn
64,96
66,90
42,68
39,83
34,03
51,43
88,78
79,97
85,55
67,10
39,05
33,33
53,97
64,50
66,49
0
52,29
8,03
89,34
37,61
80,07
49,9
63,75
41,47
40,48
51,83
61,39
41,64
100,00
[Ngun: 33]

T s liu bng tng hp v hin trng s dng t 7 x vng g i huyn Hi

Lng nm 2010 c th a ra nhng nhn xt nh sau: Trong c cu s dng t ca
vng th din tch t nng nghip v din tch t phi nng nghip chim t l ln

36
(nng nghip chim 84,70%, phi nng nghip chim 10,68%). Din tch t cha s
dng chim 4,61% tng din tch t t nhin.
t lm nghip c din tch ln chim 77,78% tng din tch t nng nghip,
chim 79,97% din tch t lm nghip ca ton huyn, trong ch yu l t rng
sn xut (74,60%). t sn xut nng nghip ch chim 18,23% tng din tch t t
nhin li phn b manh mn. iu ny gy kh khn khng nh cho vic p dng
khoa hc cng ngh k thut vo sn xut v pht trin sn xut theo hng hng ho.
Din tch t ngha trang, ngha a phn b rng khp trn a bn cc x. cc thn
u c ri rc cc khu t ngha a nm xen ln trong khu dn c v vng sn xut
nn nh hng n mi trng cnh quan v lm gim i kh nng khai thc c
gii ha s dng t.
Din tch t cha s dng chim 61,39 % tng s t cha s dng ton huyn,
phn b tp trung cc x Hi Lm, Hi Th, Hi Trng, Hi Sn v Hi Chnh.
Trong t i cha s dng t t l kh cao chim hn 56,33% v gim chm qua
cc nm. Chng t vic khai thc t i ni cha s dng ca cc x cn mc thp.
Din tch t nng nghip gim i trong khi din tch t phi nng nghip tng
ln (ch yu l din tch t sn xut kinh doanh phi nng nghip v din tch t
nng thn). Mc chuyn dch ny theo chng ti l kh ph hp vi qu trnh pht
trin kinh t - x hi ca huyn ni chung v ca vng nghin cu ni ring. Tuy
nhin, s chuyn dch ny li ko theo s suy gim ca din tch canh tc trn u
ngi. Din tch t cha s dng gim nhanh trong thi gian qua phn no phn
nh c tc pht trin v nhu cu v s dng t ca nhn dn trong vng.

Biu 3.6. C cu s dng t ca vng nghin cu nm 2010

3.2.2. nh gi hin trng s dng t nng nghip ca vng nghin cu
Bng 3.7. Hin trng s dng t nng nghip ca vng nghin cu

37
qua cc nm
Din tch (ha)
Loi t
Nm 2008
Tng din tch t nng nghip

Nm 2009

Nm 2010

21.251,79

23.554,54

23.393,62

t sn xut nng nghip

4.949,34

5.011,73

5.035,18

1.1

t trng cy hng nm

4.350,70

4.415,64

4.427,20

1.1.1 t trng la

2.538,07

2.533,81

2.520,54

1.1.2 t trng cy hng nm khc

1.812,63

1.881,83

1.906,66

598,64

596,09

607,98

1.2

t trng cy lu nm

t lm nghip

16.067,17

18.309,13

18.196,66

2.1

t rng sn xut

8.913,17

12.810,37

13.575,56

2.2

t rng phng h

7.154,00

5.498,76

4.621.10

t nui trng thu sn

235,14

233,54

162,64

t nng nghip khc

0,14

0,14

0,14

Ngun. [32],[33]
(Xin xem hin trng s dng t nng nghip chi tit ca 7 x ti ph lc 2)

38

Biu 3.7. Bin ng din tch t nng nghip ca vng nghin cu qua cc nm
S liu bng 3.7 v biu 3.7 cho thy qu t nng nghip ca vng nm
2010 chim t l kh cao so vi tng din tch t nhin ton vng (84,70 %). Tuy
nhin, din tch t ny c thay i qua cc nm. Nm 2009 t nng nghip tng
2.302,75 ha so vi nm 2008, nguyn nhn do ngi dn tin hnh khai hoang din
tch t cha s dng v mt phn do vic o c a chnh theo cng ngh mi. Nm
2010, din tch ny c xu hng gim xung (150,92 ha) do mt phn t nng nghip
c chuyn qua cc mc ch phi nng nghip, xy dng c s h tng phc v qu
trnh pht trin kinh t - x hi.
Hin trng s dng t nng nghip theo cc mc ch khc nhau ca vng c
s bin ng qua cc nm nguyn nhn do qu trnh s dng t v mt phn do o
c theo cng ngh mi nhng nhn chung ph hp vi quy hoch s dng t
m bo pht trin kinh t - x hi ca ton huyn ni chung v cc x vng g i
ni ring.

39

Biu 3.8. C cu s dng t nng nghip ca vng nghin cu nm 2010

3.2.2.1. Hin trng s dng t lm nghip
Din tch t lm nghip l rt cao 18.196,66 ha, chim 77,78 % tng din tch
t nng nghip v chim 65,88% tng din tch t t nhin ton vng, phn b tt
c cc x. X c din tch t lm nghip ln nht l Hi Lm (6,521,9 ha), x c din
tch thp nht l Hi Thng (450,58 ha). Trong , t trng din tch t rng sn
xut ln nht chim 74,60% trong tng din tch t lm nghip, chim 58,03% trong
tng din tch t nng nghip, phn b nhiu nht x Hi Sn.
Nm 2010 din tch t lm nghip cc x vng g i gim 112,47 ha so vi
nm 2009 nguyn nhn do chuyn sang mc ch sn xut nng nghip.
Vi hn 70% din tch t t nhin l i ni v t ct ven bin nhng ch yu
ch mi c s dng vo mc ch lm nghip vi c cu cy trng cha phong ph
v a dng nn tim nng t ai hin c cha c pht huy mt cch trit .
3.2.2.2. Hin trng s dng t sn xut nng nghip
Nm 2010, din tch t sn xut nng nghip chim 21,52%, ch yu t trng
cy hng nm. Din tch t trng la chim 56,93% tng din tch t sn xut nng
nghip, gim 13,27 ha so vi nm 2009. Nguyn nhn do vng c iu kin a hnh
hp, dc, kh nng cung cp nc ti b hn ch nn mt s vng sn xut la km
hiu qu c chuyn sang mc ch khc.
T l t trng cy lu nm thp, ch chim 12,07% tng s t sn xut nng
nghip, chim 2,60% so vi din tch t nng nghip. Din tch t ny tng 11,89 ha
so vi nm 2009 do chnh quyn a phng h tr ging, k thut nhn rng
m hnh trng cy cao su trn t vng trn st ng thi cho vay u i v h
tr vn u t nhm khuyn khch cc h nng dn xy dng trang tri, m hnh VAC
trn t ct ni ng vi vic pht trin din tch trng cc loi cy n qu nh xoi,
nhn, cam, chanh v.v...

40
t sn xut nng nghip ca cc x ch yu c s dng trng cy hng
nm, nhng c cu cy trng khng a dng m ch yu l la, lc, sn, ng. Trong
iu kin vn v k thut ca nng dn cn hn ch th vic trng cy hng nm l
mt hng i ng v ngi dn c kinh nghim sn xut, chi ph u t thp, kh
nng quay vng vn nhanh. Tuy nhin, mt c cu cy trng ngho nn s lm gia
tng ri ro trong thu nhp ca ngi dn khi xy ra thin tai nh hn hn v l lt.
sn xut nng nghip tng xng vi tim nng t ai, a vo trng th nghim v
nhn rng cc loi ging cy trng mang li hiu qu kinh t cao c th rt cn phi
c xem xt.
Bng 3.8. Din tch mt s cy trng chnh hng nm ca vng nghin cu
qua cc nm
n v tnh: ha
Nm 2008
ST
T

Loi cy

Nm 2009

Nm 2010

7 X Huyn

T l
(%)

Huy
n

T l
(%)

7 X

7 X

Huyn

T l
(%)

La

4.200,
5

12.85
2

32,68 4.366,8 12.894

33,87

4.453,
13.081 34,05
8

Lc

428,6

747

57,38

433,5

708

61,24

455,9

624

73,06

Ng

215,1

566

38,00

124,0

532

23,31

188

651

28,88

Sn

1.050,
0

1.630

64,42

784,0

1.505

52,09

739,7

1.334

55,45

5 Khoai lang 264,1

941

28,07

307,5

933,0

32,96

330

849

38,87

120

26,79

32,6

110,3

29,56

33,9

108,9

31,13

32,2

Ngun. [17],[38],[39],[40]

41

Biu 3.9. Din tch mt s cy trng chnh ca vng nghin cu qua cc nm

Biu 3.10. T l din tch mt s cy trng chnh ca vng nghin cu

so vi ton huyn nm 2010
S liu bng 3.8 v biu 3.9, biu 3.10 cho thy: Din tch t trng la,
khoai lang tng u qua cc nm v mc trung bnh so vi tng din tch gieo trng
ton huyn. Din tch t trng ng c s bin ng qua cc nm nhng vn mc
thp so vi tng din tch gieo trng ton huyn. Din tch t trng lc tng qua cc
nm t mc rt cao so vi tng din tch gieo trng ton huyn nguyn nhn do nng
sut v gi nng sn tng qua cc nm. Din tch t trng sn gim qua cc nm do
mt phn din tch c chuyn sang trng cy cao su.

42
Bng 3.9. Din tch mt s cy trng lu nm ch yu ca vng nghin cu
qua cc nm.
n v tnh: ha
ST
T

n v

Nm 2008

Nm 2009

Nm 2010

Cao su

Tiu

Cao su

Tiu

Cao su

Tiu

Ton huyn

41,5

63

196,2

72

348,8

62

Ton vng

41,5

56,7

196,2

69

348,8

59

23

4,50

29,2

4,50

48,5

4,5

8,5

9,5

13,5

Hi Ph

Hi Thng

Hi Th

11

16

12

25

12

Hi Lm

7,7

8,7

26,6

Hi Trng

3,5

34,5

6,5

Hi Sn

85

9,3

105,7

Hi Chnh

1,5

18

51,5

19

95

16

Ngun. [30],[41],[42],[43]
Hi Lng l huyn ng bng thp trng (12/20 x thuc vng trng) nn cc loi
cy lu nm ch yu c trng tiu vng g i. Theo s liu thng k t ai nm
2010, din tch t trng cy lu nm ca vng nghin cu chim 88,78% tng din
tch cy lu nm ton huyn, ch yu trng cc loi cy a phng theo kinh nghim
nh: cy n qu, tiu, ch,... vi quy m vn nh ca h gia nh nn sn phm
thng phc v tiu dng, cha hnh thnh sn phm hng ha, mt khc nng sut t
thp nn hiu qu s dng t khng cao. Vic a cy cao su vo trng th nghim
mt s x vng g i c xem l bc chuyn bin trong chuyn i c cu cy
trng lu nm. Hin nay, ngi nng dn ang dn chuyn din tch cc loi cy trng
hng nm, t trng rng sn xut km hiu qu sang trng cy cao su nng cao
hiu qu s dng t.
3.2.2.3. Hin trng s dng t nui trng thy sn
Din tch nui trng thu sn chim mt din tch rt nh 162,64 ha, chim
0,70% so vi tng din tch t nng nghip v c xu hng gim mnh, gim 70,9 ha
so vi nm 2009, nguyn nhn do chuyn sang cc mc ch s dng khc.

43
3.3. Xy dng bn
3.3.1. Xy dng bn n tnh
Da trn kt qu phng vn, thu thp s liu v iu kin t nhin, kinh t - x
hi v iu tra thc a, cc thng tin lin quan n nhu cu sinh thi ca cy cao su,
chng ti tin hnh la chn cc yu cu s dng t ca cy trng ny, lm c s cho
vic la chn bn n tnh, xy dng bn t ai v bn thch nghi t ai.
y l cc yu t c xem l c nh hng quan trng/quyt nh n sinh trng v
pht trin ca cy cao su cng nh kh nng thch nghi ca vng t nghin cu i
vi cy trng ny. Cc yu t c la chn bao gm: Loi t, dc, dy tng
t, hm lng mn, ln, l u, thnh phn c gii, tc gi v lng ma.
Theo s liu kim k t ai nm 2010 th 7 x vng nghin cu c din tch t
nhin l 27.618,61 ha, chim 64,96% din tch t t nhin ton huyn. Bnh qun
din tch t t nhin l 0,68 ha/ngi, cao hn mc bnh qun chung ca huyn (0,49
ha/ngi). Trong c 26.344,1 ha t ang c s dng theo cc mc ch khc
nhau, chim 95,17% tng din tch. S din tch t cn li l 1.274,51 ha t cha s
dng, chim 4,83% tng din tch.
Theo kt qu iu tra ca chng ti th trong vng nghin cu c 2.950,48 ha t
phi nng nghip, 162,64 ha t nui trng thy sn, 4.043,59 ha rng phng h u
ngun sng Thch Hn, chim 25,01% tng din tch t nhin. y l cc loi t
khng iu kin chuyn i thnh t trng cy nng, lm nghip do vy khng
c a vo nh gi. Trn c s chng ghp bn t v bn hin trng s
dng t nm 2010 ca vng nghin cu, chng ti tch phn din tch cc loi t
trn nn trong phn xy dng cc bn n tnh vi tng din tch nghin cu l 20.461,9
ha. Cc bn n tnh c la chn xy dng bn n v t ai, da trn cc
yu cu s dng t ca cy cao su bao gm: Bn loi t; dc; dy tng t;
thnh phn c gii; hm lng mn v ln, l u.
Ni dung cc bn n tnh c m t di y:

44
3.3.1.1. Bn loi t (G)
Bng 3.10. Phn loi t vng nghin cu
K
Din
hiu tch (ha)

Tn t

STT

Vit nam- K hiu

T l
(%)

FAO/UNESCO

Cn ct trng (G1)

Albi Luvic
Arenosols

Cc

1.017,6

3,68

t ct bin (G2)

Hapli Dystric
Arenosols

735,3

2,66

t ct gly (G3)

Glayic Arenosols

Cg

377,9

1,37

t ph sa c bi (G4)

Dystric Fluvisols

Pb

154,9

0,56

t ph sa t c bi (G5)

Dystric Fluvisols

Pi

272,7

0,99

t ph sa khng c bi (G6) Dystric Fluvisols

401,4

1,45

t ph sa gly (G7)

Glayic Fluvisols

Pg

2.164,9

7,84

t vng trn st (G8)

FerralicAcrisols

Fs

14.837,3

53,72

t vng nht trn ct (G9)

HaplicAcrisols

Fq

173,8

0,63

10

t vng bin i do trng

la nc (G10)

Plinthic Acrisols

Fl

65,5

0,24

11

t thung lng do sn phm dc

Dystric Regosols
t (G11)

260,6

0,94

20.461,90

74,09

162,64

0,59

Din tch t phi nng nghip

2.950,48

10,68

Din tch t rng phng h

4.043,59

14,64

Tng cng
Din tch t c mt nc nui trng thy sn

Tng din tch t t nhin

27.618,61 100,00

45
- t cn ct trng (Cc): Din tch 1.017,6 ha, chim 3,68% tng din tch t t
nhin ca vng nghin cu. Loi t ny phn b cc x Hi Lm, Hi Ph, Hi
Th, Hi Thng v Hi Trng.
- t ct bin (C): Din tch 735,3 ha, chim 2,66% tng din tch t t nhin
ca vng nghin cu, c hnh thnh di rng kh bng phng bi s bi lng ca
sng v bin. Loi t ny phn b dc theo quc l 1A thuc phm vi cc x Hi
Thng, Hi Ph, Hi Th, Hi Trng, Hi Chnh v Hi Lm.
- t ct gly (Cg): Din tch 377,9 ha, chim 1,37% tng din tch t t nhin
ca vng nghin cu. Bn cht loi t ny thuc t ct bin nhng do thun li
ngun nc ti nn c s dng trng la nc, sau mt thi gian canh tc bin
i thnh t ct gly. Loi t ny thng gp cc x Hi Lm, Hi Ph, Hi
Thng, Hi Trng, Hi Sn v Hi Th.
- t ph sa c bi (Pb): Din tch 154,9 ha, chim 0,56% tng din tch t t
nhin ca vng nghin cu. Loi t ny thng thy cc x Hi Chnh, Hi Ph,
Hi Sn, Hi Lm v Hi Trng.
- t ph sa t c bi (Pi): Din tch 272,7 ha, chim 0,99% tng din tch t
t nhin ca vng nghin cu. Loi t ny phn b trn a hnh cao nn c mt s
thi gian trong nm b ngp lt bi cc trn l ln ca cc sng. Loi t ny phn b
dc theo cc con sng ln trong huyn, trn a bn cc x Hi Chnh, Hi Lm, Hi
Sn v Hi Trng.
- t ph sa khng c bi (P): Din tch 401,4 ha chim 1,45% tng din tch
t t nhin ca vng nghin cu. Loi t ny phn b cc bc thm cao hn so vi
loi t ph sa c bi, t chu nh hng bi t ca ph sa hng nm, chu chi phi
ca iu kin ngoi cnh, c bit l qu trnh canh tc. Loi t ny c trn a bn
ca c 7 x trong vng nghin cu.
- t ph sa gly (Pg): Din tch 2.164,9 ha, chim 7,84% tng din tch t t
nhin ca vng nghin cu. Loi t ny phn b c 7 x trong vng nghin cu.
- t vng trn st (Fs): Din tch 14.837,3 ha, chim 53,72% tng din
tch t t nhin vng nghin cu, phn b tt c cc x trong vng nghin cu.
- t vng nht trn ct (Fq): Din tch 173,8 ha, chim 0,63% tng din tch
t t nhin ca vng. y l khu vc tip gip gia vng i v vng ng bng,
thuc a bn cc x Hi Ph v Hi Chnh.
- t vng bin i do trng la nc (Fl): Din tch 65,5 ha, chim 0,24%
tng din tch t t nhin ca vng nghin cu. c im t ph thuc nhiu vo
ngun gc t c khai thc canh tc. t c s thay i v ch nhit, ch
khng kh, ch nc, ch dinh dng v hng lot c tnh sinh hc khc so vi

46
cc nhm t t nhin khc. Tuy nhin, cc tng t su ln hn 50 cm thng cha
hoc t b xo trn, nn cn gi c c trng ca loi t ban u. y l loi t tt
a hnh bng thoi, hu ht c ph kh, thnh phn c gii trung bnh, gn ngun
nc, rt thun li cho sn xut nng nghip, phn b tp trung x Hi Ph.
- t thung lng do sn phm dc t (D): Din tch 260,6 ha, chim 0,94% tng
din tch t t nhin vng nghin cu. Loi t ny phn b x Hi Sn, Hi Chnh v
Hi Trng, c th s dng trng la nc, khi c bin php thy li ti tiu kt hp.

47
3.3.1.2. Bn dc (SL)
dc l yu t c nh hng quyt nh trong vic la chn v phn b loi
hnh s dng t, c bit trn vng t dc, c nguy c ra tri v xi mn t cao.
a hnh cc x vng g i huyn Hi Lng nghing dn t Ty sang ng nn c
s chnh lch ln v dc gia cc vng trong tng x. dc vng nghin cu c
4 cp , c phn cp nh sau.
Bng 3.11. Phn cp dc v a hnh t vng nghin cu
STT

dc

K hiu

Din tch (ha)

T l (%)

00 - 80

SL1

2.143,9

10,48

80 - 150

SL2

2.902,5

14,18

150 - 250

SL3

6.449,7

31,52

> 250

SL4

3.580,5

17,50

a hnh tng i
1

Cao, vn cao

E1

2.563,4

12,53

Bng, thp

E2

2.821,9

13,79

20.461,9

100,00

Tng din tch

dc 00 - 80 c din tch 2.143,9 ha, chim 10,48% tng din tch vng nghin
cu, ch yu gp cc loi t vng bin i do trng la, t vng trn st,
t vng nht trn ct, phn b tt c cc x trong vng nghin cu.
dc 80 - 150 c din tch 2.902,5 ha, chim 14,18% tng din tch vng nghin
cu, thng gp cc loi t vng bin i do trng la, t vng trn st,
t vng nht trn ct, phn b tt c cc x trong vng nghin cu.
dc 150 - 250 c din tch 6.449,7 ha, chim 31,52% tng din tch vng
nghin cu, thng thy nhiu cc loi t vng trn st, t vng nht trn
ct, phn b tt c cc x trong vng nghin cu.
dc >25 0 c din tch 3.580,5 ha, chim 17,50% tng din tch vng
nghin cu, ch yu c pht hin cc loi t vng trn st v mt phn
nh trn t vng nht trn ct, trn a bn cc x Hi Lm, Hi Trng, Hi
Sn v Hi Chnh.

48
t c a hnh cao, vn cao, bng v thp c din tch 5.385,3 ha, chim 26,32%
tng din tch vng nghin cu, ch yu l nhm t ct, cn ct, t ph sa v t
thung lng do sn phm dc t, phn b tt c cc x trong vng nghin cu.

3.3.1.3. Bn dy tng t (D)

dy tng t c vai tr quan trng i vi sinh trng v pht trin ca cy
trng, c bit i vi cc loi cy lu nm. i vi cy cao su, c im ca dy
tng t s gp phn quyt nh mc thch nghi ca loi t c la chn. dy
tng t trong vng nghin cu c chia thnh 4 cp.
Bng 3.12. Phn cp tng dy t vng nghin cu
STT

Tng dy (cm)

K hiu

>100

D1

5.723,1

27,97

50 - 100

D2

3.834,8

18,74

30 - 50

D3

9.915,7

48,46

<30

D4

988,3

4,83

20.461,9

100,00

Tng din tch

Din tch (ha)

T l(%)

S liu m t bn dy tng t bng 3.12 cho thy:

dy tng t >100cm gp tt c cc loi t ca vng nghin cu, trong
t ph sa gly chim din tch ln nht (2.164,9 ha), phn b nhiu nht x Hi
Trng, Hi Th v Hi Thng.
dy tng t t 50 - 100cm c cc loi t thuc nhm t vng v t
lung lng do sn phm dc t, phn b nhiu nht x Hi Trng (1.088,16 ha). S
din tch t c dy t 100 - 50cm ca cc x Hi Chnh v Hi Thng khng ln
(Hi Chnh 181,78 ha; Hi Thng 168,36 ha). Cc x cn li c din tch t vi
dy mc ny khng ng k.
dy tng t t 30 - 50cm c din tch kh ln, chim 48,46% tng din tch
vng nghin cu, gp nhiu nht nhm t vng, trong t vng trn st
chim din tch ln nht (9.857,8 ha), phn b nhiu nht x Hi Sn (4.056,38 ha),
t nht x Hi Thng (10,48 ha).

49
dy tng t <30cm chim din tch thp nht, chim 4,92% tng din tch
vng nghin cu, c pht hin ch yu t vng trn st, phn b x Hi
Lm, Hi Chnh v mt din tch nh x Hi Ph.

3.3.1.4. Bn thnh phn c gii (T)

Thnh phn c gii t nh hng trc tip n kh nng gi nc v thot nc
ca t. Thnh phn c gii c nh hng rt ln n kh nng n su ca r cy, iu
kin v kh nng canh tc. Thnh phn c gii c nh hng quyt nh n rt nhiu
tnh cht l ho hc ca t, v vy, l mt trong nhng yu t lin quan trc tip n
kh nng thch nghi ca t i vi cy trng nng nghip v vic s dng t. V
thnh phn c gii, t ai vng nghin cu c chia lm 4 loi.
Bng 3.13. Phn cp thnh phn c gii vng nghin cu
STT

Thnh phn c gii

K hiu

Din tch (ha)

T l (%)

Ct, ct pha

T1

1.948,5

9,52

Tht nh

T2

14.175,9

69,28

Tht trung bnh

T3

4.337,5

21,20

20.461,9

100,00

Tng din tch

t c thnh phn c gii ct, ct pha c din tch nh, chim 9,52% tng din
tch vng nghin cu, ch yu gp trn a bn cc x Hi Lm, Hi Thng, Hi Th,
Hi Trng.
t c thnh phn c gii tht nh c din tch ln nht 14.175,9 ha, chim
69,28% tng din tch vng nghin cu. Loi t c thnh phn c gii tht nh, phn
b tt c cc x trong vng, tp trung nhiu nht 2 x Hi Trng (3.336,33 ha) v
Hi Sn (4.557,71 ha).
t c thnh phn c gii tht trung bnh c din tch 4.337,5 ha, chim 21,20%.
Thnh phn c gii tht trung bnh thng gp cc loi t c phn b cc x
Hi Lm, Hi Ph, Hi Thng, Hi Trng, Hi Sn, tp trung nhiu nht x Hi
Lm (2.067,87 ha).

50

3.3.1.5. Bn hm lng mn (M)

Trong vng nghin cu, hm lng mn thng gp cc mc sau: hm lng
mn thp (<1%); hm lng mn trung bnh (1 - 2%); hm lng mn kh (> 2%).
Bng 3.14. Phn cp hm lng mn vng nghin cu
STT

Hm lng mn

K hiu Din tch (ha) T l (%)

Cao (hm lng mn >2%)

M1

5.207,2

25,45

Trung bnh (hm lng mn 1 - 2%)

M2

13.494,9

65,95

Thp (hm lng mn <1%)

M3

1.759,8

8,60

20.461,9

100,00

Tng din tch

Hm lng mn cao thng gp cc loi t thuc nhm t ph sa v nhm t

vng, c din tch 5.207,2 ha, trn a bn ca tt c cc x trong vng nghin cu.
Hm lng mn trung bnh c din tch ln nht 13.494,9 ha, chim 65,59% tng
din tch vng nghin cu, gp t ct gly, t vng trn st v t vng nht
trn ct, trn a bn ca tt c cc x trong vng nghin cu.
Hm lng mn thp c din tch thp nht 1.759,8 ha, chim 8,06% tng din
tch vng nghin cu, thng thy trn t ct bin, t cn ct trng, mt phn trn
t ph sa gly v t vng nht trn ct, trn a bn ca tt c cc x trong vng
nghin cu.

51

3.3.1.6. Bn ln, l u (K)

Da trn ch tiu mc ln, l u, t ai ton vng c phn thnh 3
cp: ln, l u <10%; 10 - 30% v >30%. Xt v mc nh hng ca ch
tiu ny n kh nng sinh trng v pht trin ca cy cao su, chng ti phn chia
mc ln, l u thnh 3 mc c th hin bng 3.15.
Bng 3.15. Phn cp mc ln, l u vng nghin cu
STT

Mc (%)

K hiu

<10

K1

5.419,1

26,48

10 - 30

K2

300,2

1,47

>30

K3

14.742,6

72,05

20.461,9

100,00

Tng din tch

Din tch (ha)

T l (%)

ln, l u mc <10% c din tch kh ln 5.419,1 ha, hin din hu

ht cc loi t tr t vng trn st v trn a bn ca tt c cc x vng
nghin cu.
ln, l u mc 10 - 30% c din tch nh nht 300,2 ha, chim 1,47%
tng din tch vng nghin cu, gp nhiu nht trn t thung lng do sn phm dc t
v t vng trn st, thuc a bn cc x Hi Trng, Hi Chnh, Hi Sn, Hi
Th v Hi Ph.
ln, l u mc >30% c din tch ln nht 14.742,6 ha chim 72,05%
tng din tch t vng nghin cu, ch yu gp trn t vng trn st, t vng

52
nht trn ct v mt phn t vng bin i do trng la, trn a bn ca tt c
cc x vng nghin cu.

3.3.1.7. Lng ma (R)

Lng ma l yu t nh hng trc tip n qu trnh sinh trng v pht trin
ca cy trng, phn nh kh nng cung cp m cho t v cho cy. V lng ma tt
c 7 x vng nghin cu u ng nht lng ma >2000mm/nm.
3.3.1.8. Tc gi (V)
Tc gi l yu t nh hng trc tip n sinh trng ca cy cao su, c bit
trong thi k kinh doanh. Tc gi l mt trong nhng yu t c nh hng quyt
nh n kh nng thch nghi ca n v bn t ai i vi loi hnh s dng t
trng cao su. Tt c 7 x vng nghin cu u ng nht v ch tiu ny vi gi tr tc
gi trung bnh l 4,5m/giy.
Bng 3.16. Tng hp ch tiu phn cp dng xy dng bn n v t ai
Din tch
(ha)
1.017,6

T l
(%)
4,97

Cn ct trng

K
hiu
G1

t ct bin

G2

735,3

3,59

t ct gly

G3

377,9

1,85

t ph sa c bi

G4

154,9

0,76

t ph sa t c bi

G5

272,7

1,33

Loi t t ph sa khng c bi

G6

401,4

1,96

t ph sa gly

G7

2.164,9

10,58

t vng trn st

G8

14.837,3

72,51

t vng nht trn ct

G9

173,8

0,85

t vng bin i do trng la nc

G10

65,5

0,32

t thung lng do sn phm dc t

G11

260,6

1,27

Ch tiu

Phn cp

53
00 - 80

SL1

2.143,9

10,48

80 - 150

SL2

2.902,5

14,18

SL3

6.449,7

31,52

SL4

3.580,5

17,5

Cao, vn cao

E1

2.563,4

12,53

Bng, thp

E2

2.821,9

13,79

> 100cm

D1

5.723,1

27,97

50 - 100cm

D2

3.834,8

18,74

30 - 50cm

D3

9.915,7

48,46

<30cm

D4

988,3

4,83

T1

1.948,5

9,52

T2

14.175,9

69,28

T3

4.337,5

21,2

Cao (hm lng mn >2%)

M1

5.207,2

25,45

Trung bnh (hm lng mn 1 - 2%)

M2

13.494,9

65,95

Thp (hm lng mn <1%)

M3

1.759,8

8,6

K1

5.419,1

26,48

K2

300,2

1,47

K3

14.742,6

72,05

dc, 150 - 250

a hnh > 250

Tng
dy

Thnh Ct, ct pha

phn c Tht nh
gii
Tht trung bnh
Hm
lng
mn

<10%
ln,
10 - 30%
l u
>30%
3.3.2. Kt qu xy dng bn n v t ai

Da vo cc c tnh ca ch tiu phn cp, tin hnh chng ghp cc bn n

tnh v loi t, dc, a hnh tng i, dy tng t, thnh phn c gii, ph
t, mc ln, l u bng phn mm Mapinfo 9.0, chng ti thnh lp
c bn n v t ai ca vng nghin cu vi 67 n v bn t ai.

54
Bng 3.17. M t c tnh cc n v bn t ai vng nghin cu
n v
t ai
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37

c tnh t ai
G
10
10
10
10
11
1
11
1
11
11
1
2
2
3
3
4
4
4
4
5
5
5
6
6
6
6
6
6
7
7
7
7
7
7
8
8
8

SL
1
1
1
2

1
1
1
1
2
2
2
1
2
1
2
1
1
2
2
1
1
2
1
1
1
2
2
2
1
1
2
2
2
2
1
1
1

D
1
2
3
3
1
1
2
1
1
2
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1

T
3
3
3
3
2
1
2
2
2
2
2
1
1
2
2
1
2
1
2
1
2
2
1
2
3
1
2
3
1
2
1
1
2
3
2
2
3

M
1
1
1
1
1
3
1
3
1
1
3
3
3
2
2
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
3
1
1
3
1
1
1
2
1

K
1
1
3
3
1
1
2
1
1
2
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
2
2
2

Din tch
(ha)
55,8
8,1
0,8
0,8
75,7
757,7
9,9
90,0
126,9
48,1
169,9
731,1
4,2
223,5
154,4
18,5
1,7
129,7
5,0
26,7
227,9
18,1
6,5
205,0
102,6
1,3
49,7
36,3
0,9
85,7
97,2
0,9
1832,5
147,7
194,6
1,2
46,4

T l
(%)
0,20
0,03
0,00
0,00
0,27
2,74
0,04
0,33
0,46
0,17
0,62
2,65
0,02
0,81
0,56
0,07
0,01
0,47
0,02
0,10
0,83
0,07
0,02
0,74
0,37
0,00
0,18
0,13
0,00
0,31
0,35
0,00
6,64
0,53
0,70
0,00
0,17

55
38
8
1
1
3
1
39
8
1
2
2
1
40
8
1
2
3
1
41
8
1
2
3
2
42
8
1
3
2
1
43
8
1
3
2
2
44
8
1
3
3
1
45
8
2
2
2
2
46
8
2
2
3
2
47
8
2
3
2
2
48
8
2
3
3
2
49
8
2
4
2
2
50
8
2
4
3
2
51
8
3
1
3
2
52
8
3
2
2
2
53
8
3
2
3
2
54
8
3
3
2
2
55
8
3
3
3
2
56
8
3
4
2
2
57
8
3
4
3
2
58
8
4
3
2
2
59
8
4
3
3
2
60
8
4
4
2
2
61
8
4
4
3
2
62
9
1
1
1
1
63
9
1
1
1
2
64
9
1
2
1
2
65
9
1
3
1
2
66
9
2
3
1
2
67
9
3
3
1
3
Tng cng
Din tch t c mt nc nui trng thy sn
Din tch t phi nng nghip
Din tch t khng nh gi
Tng din tch t t nhin

3
3
3
3
3
3
3
3
3
3
3
3
3
3
3
3
3
3
3
3
3
3
3
3
3
1
3
3
3
3

17,3
666,1
243,3
11,7
679,1
20,0
34,1
806,5
834,6
867,1
331,8
47,9
10,5
44,5
795,6
329,4
3699,5
795,0
609,4
171,2
2447,6
983,6
17,3
132,0
8,1
27,9
81,5
47,9
3,3
5,1
20.461,90
162,64
2.950,48
4.043,59
27.618,61

0,06
2,41
0,88
0,04
2,46
0,07
0,12
2,92
3,02
3,14
1,20
0,17
0,04
0,16
2,88
1,19
13,39
2,88
2,21
0,62
8,86
3,56
0,06
0,48
0,03
0,10
0,30
0,17
0,01
0,02
74,09
0,59
10,68
14,64
100,00

T bn n tnh v bn n v t ai chng ti tng hp c cc

n v bn t ai trn theo cc ch tiu phn cp v s phn b ca chng theo
tng n v hnh chnh, c th hin bng 3.18 v bng 3.19.
Bng 3.18. S lng v din tch n v bn t ai theo cc ch tiu phn cp
Ch tiu

Phn cp

K
hiu

S lng
Din tch T l
n v
(ha)
(%)
t ai

56

Loi t

dc
a hnh

Tng dy
Thnh
phn c
gii
Hm
lng
mn
ln,
l u

Cn ct trng
t ct bin
t ct gly
t ph sa c bi
t ph sa t c bi
t ph sa khng c bi
t ph sa gly
t vng trn st
t vng nht trn ct
t vng bin i do trng la nc
t thung lng do sn phm dc t
00 - 80
80 - 150
150 - 250
> 250
Cao, vn cao
Bng, thp
> 100cm
50 - 100cm
30 - 50cm
<30cm
Ct, ct pha
Tht nh
Tht trung bnh
Cao (hm lng mn >2%)
Trung bnh (hm lng mn 1 - 2%)
Thp (hm lng mn <1%)
<10%
10 - 30%
30 - 50%

G1
G2
G3
G4
G5
G6
G7
G8
G9
G10
G11
SL1
SL2
SL3
SL4
E1
E2
D1
D2
D3
D4
T1
T2
T3
M1
M2
M3
K1
K2
K3

3
2
2
4
3
6
6
27
6
4
4
17
8
8
4
15
15
36
11
14
6
17
29
21
33
26
8
31
5
31

1017,6
735,3
377,9
154,9
272,7
401,4
2164,9
14837,3
173,8
65,5
260,6
2143,9
2902,5
6449,7
3580,5
2563,4
2821,9
5723,1
3834,8
9915,7
988,3
1948,5
14175,9
4337,5
5207,2
13494,9
1759,8
5419,1
300,2
14742,6

4,97
3,59
1,85
0,76
1,33
1,96
10,58
72,51
0,85
0,32
1,27
10,48
14,18
31,52
17,50
12,53
13,79
27,97
18,74
48,46
4,83
9,52
69,28
21,20
25,45
65,95
8,60
26,48
1,47
72,05

Bng 3.19. Phn b cc n v bn t ai theo n v hnh chnh cp x

n v Hi
t ai Chnh
1
2
3
4
5
75,7

Hi
Lm

Hi
Ph
55,8
8,1
0,8
0,8

Hi
Sn

Hi
Th

Hi
Hi
Din tch
Thng Trng
(ha)
55,8
8,1
0,8
0,8
75,7

T l
(%)
0,20
0,03
0,00
0,00
0,27

57
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
47

85

14,9

237,2

48,6
23,1
4,3

30,8
46,1
15,2

54,1

10,4
1,7
24,3

314,5

23,3
1,7
8,1

27,4

39,8

169,9
221,6

35,0
85,1

79,9

31,7

48,1
4,2
8,1
19,4

18,2

106,1
9,9
10,6
57,7
28,6
340,1
157,1
16,5

7,3

5,0
25,4
106,1
16,3
67,1

1,3
41,4

80,4

1,8
6,5
14,3

45,1

2,9

84,2
1,3
18,0
5,7
2,3

66,0

13,8
97,2
232,6

61,2
9,5

261,9 320,3

31,1

52,0
18,4
31,7
30,6
0,9
57,3
0,9
204,7
138,2

23,6

12,3

685,8

19,1

144,4
1,2

249,5

258,6

46,4
17,3
47,1

163,5
20,0

62,3
141,5
11,7
137,1

48,6
69,4

32,4
31,7

109,9

236,9

230,5

73,8

392,7

34,1
102,2
87,9

7,3
363,6
72,5

353,6

117,4
420,5

88,8

197,4

757,7
9,9
90,0
126,9
48,1
169,9
731,1
4,2
223,5
154,4
18,5
1,7
129,7
5,0
26,7
227,9
18,1
6,5
205,0
102,6
1,3
49,7
36,3
0,9
85,7
97,2
0,9
1832,5
147,7
194,6
1,2
46,4
17,3
666,1
243,3
11,7
679,1
20,0
34,1
806,5
834,6
867,1

2,74
0,04
0,33
0,46
0,17
0,62
2,65
0,02
0,81
0,56
0,07
0,01
0,47
0,02
0,10
0,83
0,07
0,02
0,74
0,37
0,00
0,18
0,13
0,00
0,31
0,35
0,00
6,64
0,53
0,70
0,00
0,17
0,06
2,41
0,88
0,04
2,46
0,07
0,12
2,92
3,02
3,14

58
48
212,7 119,1
49
47,9
50
51
12,6
52
204,7 194,5
53
157,9 153,5
54 1056,6 477,8
1540,3 110,2
55
615,0
55,3
56
609,4
57
163,7
7,5
58
359,9 74,1
1666,1
59
493,6
341,6
60
17,3
61
132
62
2,5
5,6
63
11,0
16,9
64
27,8
53,7
65
47,9
66
3,3
67
5,1
Din tch cc n v t ai
Din tch t c mt nc nui trng thy sn
Din tch t phi nng nghip
Din tch t khng nh gi
Tng din tch t t nhin

10,5
31,9
396,4
18,0
514,6
124,7

347,5
148,4

331,8
47,9
10,5
44,5
795,6
329,4
3699,5
795,0
609,4
171,2
2447,6
983,6
17,3
132,0
8,1
27,9
81,5
47,9
3,3
5,1
20.461,90
162,64
2.950,48
4.043,59
27.618,61

1,20
0,17
0,04
0,16
2,88
1,19
13,39
2,88
2,21
0,62
8,86
3,56
0,06
0,48
0,03
0,10
0,30
0,17
0,01
0,02
74,09
0,59
10,68
14,64
100,00

Kt qu tng hp bng 3.19 cho thy: Hi Chnh l x c s n v bn t

ai nhiu nht (28), cc x Hi Lm v Hi Ph c cng s n v bn t ai l 24,
tip n l x Hi Trng c 22 n v bn t ai. X Hi Thng c 19 n v
bn t ai. Cc x Hi Sn v Hi Th cng c 18 n v bn t ai.
Nh vy, mc d u nm trong vng g i ca huyn Hi Lng nhng do mc
a dng v loi t, dc, thnh phn c gii, ph t v.v... m cc x c s
lng n v bn t ai rt khc nhau.
3.4. Phn hng thch nghi t ai
3.4.1. Xc nh cc yu t chn on
nh gi mc thch nghi t ai cho loi hnh s dng t trng cao su
c tin hnh da trn c s phn tch mt s yu t chun on cho loi hnh s
dng t ny v c th hin bng 3.20.
Bng 3.20. Yu t chn on cho loi hnh s dng t trng cao su

59

STT

Yu t chn on

Yu t tri

Loi t (G*)

dc (SL*)

a hnh tng i (E*)

Tng dy t (D*)

Thnh phn c gii (T*)

Hm lng mn (M)

ln, l u (K*)

Lng ma (R*)

Tc gi (V*)

10

nh hng th trng (TT)

11

Trnh k thut (KT)

60
3.4.2. Xp hng cc yu t chn on
3.4.2.1. Yu t t nhin
Cc yu t t nhin c chn xp hng thch nghi ca cc n v bn t
ai cho loi hnh s dng t trng cao su: Loi t, dc, tng dy t, thnh phn
c gii, hm lng mn, ln, l u, lng ma v tc gi.
T iu kin thc t ca vng nghin cu, cc phn cp cho yu cu s dng t
ca loi hnh s dng t ny c xc nh nh sau.
Bng 3.21. Xp hng cc yu t chn on i vi yu cu s dng t trng cao su
Xp hng yu t

STT Yu t chn on

S1

S2

S3

Loi t

Fs

Fq

Cn li

dc

0 - 80

8 - 150

15 - 250

>250

a hnh tng i

Cao, vn cao

Bng, thp

Tng dy t (cm)

>100

50 - 100

30 - 50

<30

Thnh phn c gii

Trung bnh

Nh

Cn li

Hm lng mn

Cao

Trung bnh

Thp

>2%

1 - 2%

<1%

ln, l u

<10%

10 - 30%

30 - 50%

Lng ma(mm/nm)

>2000

<2000

<2000

Tc gi (m/giy)

1-2

2-5

5-8

>8

Kt qu t bng 3.21 cho thy:

- Cc n v bn t ai c cc c tnh sau: t vng trn st, c dc
<8 , tng dy >100cm, thnh phn c gii tht trung bnh, hm lng mn >2%, ln
l u <10%, tc gi trung bnh t 1 - 2m/giy v lng ma >2000mm/nm c
kh nng thch nghi cao i vi loi hnh s dng t trng cao su.
0

- Cc n v bn t ai c cc c tnh nh: t vng nht trn ct, c

dc 8-150, tng dy t 100 - 50cm, thnh phn c gii tht nh, hm lng mn 1 2%, ln l u 10 - 30%, tc gi trung bnh t 2 - 5m/giy v lng ma

61
<2000mm/nm c kh nng thch nghi vi loi hnh s dng t trng cao su mc
trung bnh.
- Cc n v bn t ai c cc c tnh nh: a hnh tng i cao hoc c
dc 15 - 250, tng dy t 50 - 30cm, hm lng mn <1%, ln l u 30
-50%, tc gi trung bnh t 5 - 8m/giy v lng ma <2000mm/nm t thch hp
i vi loi hnh s dng t trng cao su.
- Cy cao su khng thch hp pht trin trn cc loi t cn li c a hnh thp,
trng hoc c dc >250, tc gi trung bnh >8m/giy, dy tng t <30cm,
thnh phn c gii ct, ct pha.
3.4.2.2. Yu t x hi
Cc yu t x hi c chn xp hng thch nghi cho loi hnh s dng t
trng cao su l nh hng th trng tiu th v trnh k thut ca ngi sn xut.
huyn Hi Lng, cc yu t ny c xc nh nh sau:
- nh hng th trng tiu th (TT)
Trong sn xut nng nghip th tiu th sn phm nng nghip sau thu hoch l
vn c ngi nng dn quan tm nht. Th trng tiu th khng n nh, gi c
bp bnh,... l nguyn nhn lm cho ngi nng dn khng mnh dn u t vo sn
xut. Hin nay, nhu cu tiu th cao su thin nhin trn th gii c d bo tng lin
tc theo nhp pht trin kinh t. Vit Nam l mt trong nhng nc sn xut cao su
thin nhin hng u th gii, sn phm ca ngnh sn xut ny c mt ti 40 nc
trn th gii. Trong nhng nm gn y m hnh sn xut cao su c pht trin v
nhn rng cc tnh Ty nguyn, cc tnh vng Bc Trung b nh Hu, Qung Tr,
Qung Bnh. Th trng tiu th sn phm t cy cao su c nh gi l kh n nh
v thun li. V vy, yu t ny trong thi im hin ti c chng ti xp mc S2.
- Trnh k thut ca ngi sn xut (KT)
Cy cao su c a vo trng th nghim trn a bn cc x vng g i huyn
Hi Lng t nm 2008. Thi gian u ngi dn ch trng theo hnh thc t pht, ch
yu hc hi kinh nghim t nng dn cc huyn ln cn pht trin loi cy trng
ny nh Vnh Linh, Gio Linh. n nm 2009 chnh quyn a phng c nh hng
tp trung u t pht trin cy trng ny nn rt ch trng n hot ng tp hun
k thut thm canh v t chc cc t tham quan cho nng dn ti cc vn cy cao su
pht trin tt cc huyn Vnh Linh, Gio Linh. Tuy nhin, v mi tham gia sn xut
cha lu, kin thc v k nng sn xut ca cc h nng dn cha cao nn hin ti,
yu t ny c chng ti xp mc S3.

62
4.4.3. Phn hng thch nghi hin ti v tng lai
xc nh kh nng thch nghi ca cc n v bn t ai cho loi hnh s
dng t trng cao su, chng ti s dng kt hp cc yu t hn ch ca FAO da
theo tnh thch nghi ca cc yu t tri v cc yu t bnh thng c la chn.
Cc yu t tri l cc yu t c ngha quyt nh ti mc phn hng thch nghi,
khng/t thay i nh loi t, dc, cp a hnh, thnh phn c gii, tng dy,
ln l u, tc gi. Cc yu t t nh hng n loi hnh s dng t gi l cc
yu t bnh thng nh hm lng mn, nh hng th trng tiu th, trnh k
thut ca ngi sn xut v.v...
Tiu chun phn hng nh sau:
- Nu yu t tri c mc hn ch ln nht th xp hng chung ca n v bn
t ai i vi loi hnh s dng t nh gi theo mc ca cc yu t hn ch .
- Nu c mt yu t bnh thng mc hn ch cao nht, trong khi cc yu t
hn ch tri v cc yu t bnh thng khc mc thp hn th xp hng tng ln mt
cp. V d: c mt yu t bnh thng gii hn S3, cc yu t khc mc S1, S2 th
n v bn t ai c xp ln hng S2 (hoc t N ln S3, hoc t S2 ln S1).
- Nu hai yu t bnh thng mc S3, nhng tt c cc yu t tri khc
mc S1 th n v bn t ai cng c xp ln hng S2 (hoc t N ln S3,
hoc t S2 ln S1).
- Nu c t ba yu t bnh thng tr ln gii hn cao th kh nng thch hp
ca n v bn t ai c xp hng theo yu t ny.

4.4.3.1. Phn hng thch nghi hin ti

Da vo kt qu xy dng bn n v t ai, yu cu iu kin ca loi hnh
s dng t trng cao su, cn c vo vic xp hng cc yu t chn on, chng ti
tin hnh phn hng thch nghi hin ti cho cc n v bn t ai vng nghin cu
v kt qu phn hng c th hin bng 3.22.

63
Bng 3.22. Kt qu phn hng thch nghi hin ti ca loi hnh s dng t trng cao su
V

1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38

c tnh t ai
G*
N
N
N
N
N
N
N
N
N
N
N
N
N
N
N
N
N
N
N
N
N
N
N
N
N
N
N
N
N
N
N
N
N
N
S1
S1
S1
S1

SL
*
S1
S1
S1
S2

E*

S3
S3
S3
S3
N
N
N
S3
N
S3
N
S3
S3
N
N
S3
S3
N
S3
S3
S3
N
N
N
S3
S3
N
N
N
N
S1
S1
S1
S1

D*
S1
S2
S3
S3
S1
S1
S2
S1
S1
S2
S1
S1
S1
S1
S1
S1
S1
S1
S1
S1
S1
S1
S1
S1
S1
S1
S1
S1
S1
S1
S1
S1
S1
S1
S1
S1
S1
S1

T*
S1
S1
S1
S1
S2
N
S2
S2
S2
S2
S2
N
N
S2
S2
N
S2
N
S2
N
S2
S2
N
S2
S1
N
S2
S1
N
S2
N
N
S2
S1
S2
S2
S1
S1

M
S1
S1
S1
S1
S1
S3
S1
S3
S1
S1
S3
S3
S3
S2
S2
S1
S1
S1
S1
S1
S1
S1
S1
S1
S1
S1
S1
S1
S3
S1
S1
S3
S1
S1
S1
S2
S1
S1

K* R* V* TT
S1 S1 S2 S2
S1 S1 S2 S2
S3 S1 S2 S2
S3 S1 S2 S2
S1 S1 S2 S2
S1 S1 S2 S2
S2 S1 S2 S2
S1 S1 S2 S2
S1 S1 S2 S2
S2 S1 S2 S2
S1 S1 S2 S2
S1 S1 S2 S2
S1 S1 S2 S2
S1 S1 S2 S2
S1 S1 S2 S2
S1 S1 S2 S2
S1 S1 S2 S2
S1 S1 S2 S2
S1 S1 S2 S2
S1 S1 S2 S2
S1 S1 S2 S2
S1 S1 S2 S2
S1 S1 S2 S2
S1 S1 S2 S2
S1 S1 S2 S2
S1 S1 S2 S2
S1 S1 S2 S2
S1 S1 S2 S2
S1 S1 S2 S2
S1 S1 S2 S2
S1 S1 S2 S2
S1 S1 S2 S2
S1 S1 S2 S2
S1 S1 S2 S2
S2 S1 S2 S2
S2 S1 S2 S2
S2 S1 S2 S2
S3 S1 S2 S2

KT
S3
S3
S3
S3
S3
S3
S3
S3
S3
S3
S3
S3
S3
S3
S3
S3
S3
S3
S3
S3
S3
S3
S3
S3
S3
S3
S3
S3
S3
S3
S3
S3
S3
S3
S3
S3
S3
S3

Xp
hng

Din tch
(ha)

Ng
Ng
Ng
Ng
Ng
Ng,t
Ng
Ng
Ng,e
Ng,e
Ng,e
Ng,t
Ng,e,t
Ng
Ng,e
Ng,t
Ng
Ng,e,t
Ng,e
Ng,t
Ng
Ng,e
Ng,t
Ng
Ng
Ng,e,t
Ng,e
Ng,e
Ng,t
Ng
Ng,e,t
Ng,e,t
Ng,e
Ng,e
S2t,k,v
S2t,k,v
S2k,v
S3k

55,8
8,1
0,8
0,8
75,7
757,7
9,9
90,0
126,9
48,1
169,9
731,1
4,2
223,5
154,4
18,5
1,7
129,7
5,0
26,7
227,9
18,1
6,5
205,0
102,6
1,3
49,7
36,3
0,9
85,7
97,2
0,9
1.832,5
147,7
194,6
1,2
46,4
17,3

64
39 S1 S1
S2 S2 S1 S3 S1
40 S1 S1
S2 S1 S1 S3 S1
41 S1 S1
S2 S1 S2 S3 S1
42 S1 S1
S3 S2 S1 S3 S1
43 S1 S1
S3 S2 S2 S3 S1
44 S1 S1
S3 S1 S1 S3 S1
45 S1 S2
S2 S2 S2 S3 S1
46 S1 S2
S2 S1 S2 S3 S1
47 S1 S2
S3 S2 S2 S3 S1
48 S1 S2
S3 S1 S2 S3 S1
49 S1 S2
N S2 S2 S3 S1
50 S1 S2
N S1 S2 S3 S1
51 S1 S3
S1 S1 S2 S3 S1
52 S1 S3
S2 S2 S2 S3 S1
53 S1 S3
S2 S1 S2 S3 S1
54 S1 S3
S3 S2 S2 S3 S1
55 S1 S3
S3 S1 S2 S3 S1
56 S1 S3
N S2 S2 S3 S1
57 S1 S3
N S1 S2 S3 S1
58 S1 N
S3 S2 S2 S3 S1
59 S1 N
S3 S1 S2 S3 S1
60 S1 N
N S2 S2 S3 S1
61 S1 N
N S1 S2 S3 S1
62 S2 S1
S1 N S1 S3 S1
63 S2 S1
S1 N S2 S1 S1
64 S2 S1
S2 N S2 S3 S1
65 S2 S1
S3 N S2 S3 S1
66 S2 S2
S3 N S2 S3 S1
67 S2 S3
S3 N S3 S3 S1
Tng cng
Din tch t c mt nc nui trng thy sn
Din tch t phi nng nghip
Din tch t khng nh gi
Tng din tch t t nhin

S2
S2
S2
S2
S2
S2
S2
S2
S2
S2
S2
S2
S2
S2
S2
S2
S2
S2
S2
S2
S2
S2
S2
S2
S2
S2
S2
S2
S2

S2
S2
S2
S2
S2
S2
S2
S2
S2
S2
S2
S2
S2
S2
S2
S2
S2
S2
S2
S2
S2
S2
S2
S2
S2
S2
S2
S2
S2

S3
S3
S3
S3
S3
S3
S3
S3
S3
S3
S3
S3
S3
S3
S3
S3
S3
S3
S3
S3
S3
S3
S3
S3
S3
S3
S3
S3
S3

S3k
S3k
S3k
S3d,k
S3d,k
S3d,k
S3k
S3k
S3d,k
S3d,k
Nd
Nd
S3sl,k
S3sl,k
S3sl,k
S3sl,d,k
S3sl,d,k
Nd
Nd
Nsl
Nsl
Nsl,d
Nsl,d
Nt
Nt
Nt
Nt
Nt
Nt

666,1
243,3
11,7
679,1
20,0
34,1
806,5
834,6
867,1
331,8
47,9
10,5
44,5
795,6
329,4
3.699,5
795,0
609,4
171,2
2.447,6
983,6
17,3
132,0
8,1
27,9
81,5
47,9
3,3
5,1
20.461,90
162,64
2.950,48
4.043,59
27.618,61

+ Ghi ch: g, sl, e, d, t, v, k l yu t hn ch v loi t; dc; cp a hnh;

dy tng t; thnh phn c gii; tc gi v ln, l u

Hnh 3.10. S thch nghi t ai hin ti cho loi hnh s dng t

trng cao su
Bng 3.23. Tng hp mc thch nghi hin ti ca loi hnh s dng t

65
trng cao su
S

n v bn

n v

t ai

S2k,v

37

46,4

S2t,k,v

35; 36

195,8

S3k

42; 43; 44; 47; 48

1.932,1

38; 39; 40; 41; 45; 46

2.579,5

54; 55

4.494,5

S3sl,d,k

51; 52;53

1.169,5

Nd

49; 50; 56; 57

Ng

13

1; 2; 3; 4; 5; 7; 8; 14;
17; 21; 24; 25; 30

1.087,5

Ng,e

12

2.588,6

Khng thch
Ng,e,t
hp (N)

9; 10; 11; 15; 19; 22;

27; 28; 33; 34

13; 18; 26; 31; 32

Ng,t

6; 12; 16; 20; 23; 29

1.541,4

Nsl

58; 59

3.431,2

Nsl,d

60; 61

149,3

Nt

62; 63; 64; 65; 66; 67

173,8

Mc thch hp
Thch hp
trung bnh
(S2)

Din tch Tng din

(ha)
tch (ha)

T l
(%)

242,2

0,88

10.175,6

36,84

10.044,1

36,37

20.461,90

74,09

162,64

0,59

Din tch t phi nng nghip

2.950,48

10,68

Din tch t khng nh gi

4.043,59

14,64

t thch hp S3d,k
(S3)
S3sl,k

Tng cng
Din tch t c mt nc nui trng thy sn

Tng din tch t t nhin

839,0

233,3

27.618,61 100,00

+ Ghi ch: g, sl, e, d, t,v,k l yu t hn ch v loi t, dc, cp a hnh, dy

tng t, thnh phn c gii; tc gi v ln, l u.

nh gi phn hng t thch hp hin ti cho loi hnh s dng t trng cao su
c th hin qua bng 3.23. Kt qu cho thy: Trong tng s 20.461,9 ha t nh gi
c 10.417,8 ha c kh nng thch hp cho loi hnh s dng t ny, chim 50,91%,
trong :

66
- Thch hp cao (S1) khng c n v bn t ai no.
- Thch hp trung bnh (S2) c 03 n v bn t ai vi din tch l 242,2 ha
chim 0,88% tng din tch t nh gi v chim 1,18% tng din tch t t nhin
ton vng. Cc yu t hn ch mc thch hp i vi loi hnh s dng t trng
cao su ca cc n v bn t ny l thnh phn c gii, ln, l u v tc
gi.
- t thch hp (S3) c 16 n v bn t ai vi din tch l 10.175,6 ha chim
49,72 % tng din tch nh gi v chim 36,84 tng din tch t t nhin ton vng.
Cc yu t hn ch mc thch hp i vi loi hnh s dng t trng cao su ca
cc n v bn t ny l thnh phn c gii, ln, l u, tng dy v
dc.
- Khng thch hp c 48 n v bn t ai vi din tch l 10.044,1 ha chim
49,09% tng din tch nh gi v chim 36,37% tng din tch t t nhin. Cc yu
t hn ch mc thch hp i vi loi hnh s dng t trng cao su ca cc n v
bn t ny l loi t, dc, cp a hnh, thnh phn c gii v tng dy.
Bng 3.24. Phn b din tch mc thch hp theo n v hnh chnh cp x
n v tnh: ha
Phn theo cc x
Mc thch hp
Thch hp
trung bnh
(S2)

Hi
Chnh

Hi
Lm

S2k,v

S2t,k,v

31,10

S3k

Hi
Ph
46,40
-

Hi Sn Hi Th

Hi
Hi
Thng Trng

19,10

145,60

434,30

271,40

422,30 153,20

452,20

198,70

149,30

586,40 440,30

279,10

323,30

1.595,60

110,20

639,30

204,70

194,50

49,90

396,40

Tng din tch

10.417,80
thch nghi (ha)

1.508,40 2.259,40 806,00 2.531,60

845,80

199,70

2.266,90

Tng din tch

27.618,61
t nhin (ha)

35.96,22 8.274,67 1.736,78 5.679,31 2.188,76 1.679,73

4.463,14

t thch hp S3d,k
(S3)
S3sl,k

S3sl,d,k

1.056,60 1.092,80
-

157,90 166,10

149,80

651,30

4.4.3.2. Phn hng thch nghi tng lai

T kt qu nh gi phn hng thch nghi hin ti cho loi hnh s dng t trng
cao su c th thy: Cc yu t hn ch kh nng thch nghi t ai ca cc n v bn
t ai cho loi hnh s dng t trng cao su l cc yu t tri, khng khc phc

67
c hoc kh khc phc trong tng lai nh loi t, dc, cp a hnh, tng dy,
thnh phn c gii, ln, l u v tc gi. Cc yu t bnh thng nh hm
lng mn, nh hng th trng, trnh k thut mc d c nh hng n mc
thch nghi t ai cho loi hnh s dng t ny nhng d dng thay i do nhu cu
ca ngi s dng (th trng) hoc c th khc phc bng cch tc ng cc bin
php k thut (i vi yu t hm lng mn) hoc hot ng tp hun, o to (i
vi yu t trnh k thut ca ngi sn xut). Do vy trong tng lai d cc yu t
ny c c ci thin n mc tt nht th hng thch nghi ca cc n v bn t
ai cho loi hnh s dng t cao su cng khng thay i so vi hin ti.
4.4.4. xut pht trin loi hnh s dng t trng cao su ti vng nghin cu
Qua kt qu nh gi phn hng thch nghi hin ti v tng lai cho loi hnh s
dng t trng cao su trn a bn vng g i huyn Hi Lng, c th s dng mt
cch hiu qu tim nng t ai ca vng, chng ti xin xut nh sau:
4.4.4.1. Mc thch hp trung bnh (S2)
Mc thch hp trung bnh (S2) gm cc n v bn t ai 35; 36; 37 chim
din tch 242,2 ha: u tin pht trin din tch trng cao su trn cc n v bn t
ai thch hp mc ny. Tuy nhin, t c nng sut v li nhun cao/n v
din tch t, cc bin php sau y cn c p dng:
- Nghin cu xy dng quy trnh k thut (la chn ging, quy trnh phn bn v
chm sc, khai thc) ph hp vi tnh hnh c th v iu kin t nhin v kinh t - x
hi ca huyn.
- Nghin cu quy hoch vng sn xut ng thi vi nh hng th trng.
- Ch trng xy dng cc hot ng ch bin sn phm sau thu hoch, gim thiu
ti a vic bn sn phm th ra th trng.
4.4.4.2. Mc t thch hp (S3)
- Mc t thch hp S3k (yu t hn ch l ln, l u) gm cc n v bn
t ai 42; 43; 47; 48 chim din tch 1.932,1 ha: C th pht trin din tch trng cao
su trn cc n v bn t ai mc t thch hp ny kt hp vi vic u t cc
bin php khc phc, ci to yu t hn ch trong tng lai nh:

+ Tng cng u t phn hu c, c bit ngun hu c ti ch nh thn l cc

loi cy trng xen (u ) trong nhng nm u khi cao su cha kp tn.
+ Quy hoch cc m hnh sn xut cao su ng thi vi vic trin khai m hnh
VACR (vn, ao, chung v rng/rung) cung cp ngun phn hu c ti ch, gp
phn ci to t.

68
- Mc t thch hp S3d,k ,S3sl,k S3d,sl,k chim din tch 8.244,5 ha, bao gm cc n
v bn t ai c hai hoc hn hai yu t tri hn ch mc thch hp. Theo
chng ti khng nn pht trin cy cao su trn din tch ny v cc n v bn t
ai ny c nhiu yu t hn ch kh/khng khc phc v ci to c. Pht trin sn
xut cy cao su trn din tch ny c tnh ri ro cao, hiu qu kinh t - x hi v mi
trng u kh t c hoc t thp.
Bng 3.25. Tng hp xut din tch pht trin cy cao su ti huyn Hi Lng
Mc thch hp

Thch hp trung
bnh (S2)

n v bn

n v

t ai

Din tch
(ha)

37

46,4

S2k,v

Tng din
tch (ha)

242,20
S2t,k,v

35; 36

195,8

S3k

42; 43; 44; 47; 48

1.932,10

t thch hp (S3)

1.932,10

Bng 3.26. Phn b din tch xut pht trin cao su theo n v
hnh chnh cp x
n v tnh: ha
Phn theo cc x
Mc thch hp

Hi
Chnh

Hi
Lm

S2k,v

46,4

S2t,k,v

31,1

S3k

271,4

422,3

Hi
Ph

Hi
Sn

Hi
Th

Hi
Thng

Hi
Trng

19,1

145,6

153,2 452,2 198,7 -

434,3

69
4.4.5. xut cc gii php pht trin cy cao su ti vng nghin cu
4.4.5.1. Gii php v chnh sch
Mt trong nhng kh khn chnh trong sn xut nng nghip ca c huyn ni
chung v trn a bn 7 x vng nghin cu ni ring l tnh trng thiu vn. Thc
trng y phn ln nng dn thiu vn u t m rng, pht trin sn xut. Nhm
ny c cc gii php sau:
- H tr vn cho ngi c nhu cu trng cao su thng qua cc knh tn dng nh:
Hp tc x nng nghip, Hi ph n, Hi nng dn, on thanh nin,... u tin phn
b cho cc i tng c kh nng v t, trnh sn xut v lao ng khuyn
khch m rng u t pht trin cy trng ny.
- Cc Ngn hng Chnh sch x hi, Ngn hng Nng nghip v Pht trin nng
thn, cc t chc cho vay nh: Hi Nng dn, Hi Ph n,... nn t chc cc bui
tuyn truyn v chnh sch cho vay, th tc vay, hnh thc vay,... vo bui ti to iu
kin cho nng dn tham gia, tm hiu, c iu kin tip cn vi cc ngun vn. Cn
n gin ho cc th tc vay, li sut u i. ng thi, hng dn nng dn s dng
vn vay mt cch c hiu qu, ng mc ch vay thng qua vic thnh lp cc t,
nhm tn dng.
- Pht huy hot ng ca cc Hp tc x nng nghip: Cung cp vt t, dch v
lm t v.v... vi hnh thc tr chm to iu kin cho cc x vin yn tm u t pht
trin sn xut.
4.4.5.2. Gii php v th trng, tiu th sn phm
Mt trong nhng yu t quan trng nh gi tnh bn vng ca loi hnh s
dng t chnh l yu t th trng. Th trng c vai tr quan trng, l ni ngi
nng dn tiu th sn phm sau khi thu hoch. Nhm ny gm cc gii php sau:
- Hnh thnh vng nguyn liu tp trung to iu kin thun li cho vic bao tiu
sn phm.
- Tng cng hot ng xc tin th trng cp huyn. Tin hnh thnh lp nhm
xc tin th trng cp x v c mt c ch hp tc hot ng xc tin th trng vi
Phng Kinh t v H tng, phng Nng nghip v pht trin nng thn huyn; S
Cng thng v S Nng nghip v pht trin nng thn tnh.
4.4.5.3. Gii php v xy dng c s h tng
Vic pht trin sn xut hng ha lun gn lin vi h thng c s h tng.
Trong nhng nm qua vi cc chng trnh kin c ha knh mng, b tng ha
giao thng nng thn c th ni h thng giao thng nng thn vng c nhng
chuyn bin tch cc. Tuy nhin ch p ng nhu cu i li v vn chuyn vt t,

70
nng sn phm nh l m khng p ng nhu cu ca vic sn xut v vn chuyn
vt t, hng ha ln. V vy:
- Nng cp cc tuyn ng hin ang xung cp, xy dng cc tuyn ng mi
(ng lin thn, giao thng ni ng,...), c bit trn cc vng g i cao v vng c
kh nng v t pht trin cy cao su to nn mch giao thng khp kn thun li
cho vic pht trin sn xut.
- u t, nng cp cc cng trnh thy li, trm bm, cng trnh tiu nc ch
ng m bo khng thiu nc vo ma kh v thot nc tt vo ma ma.
- Xy dng cc c s ch bin v thu mua sn phm sau thu hoch ti ch.
4.4.5.4. Gii php v k thut
- La chn cc ging cao su thch nghi vi iu kin ca a phng.
- T chc cc lp tp hun k thut chn ging, nhn ging, trng v chm sc
vn cao su; tp hun hng dn quy trnh s dng phn bn.
- T chc cho ngi dn tham quan, c s hng dn ca cn b k thut ti cc
a phng pht trin loi cy trng ny hc tp kinh nghim.
- Xy dng cc m hnh trnh din.

71

KT LUN V KIN NGH

1. Kt lun
1.1. Tnh hnh c bn ca vng nghin cu
1.1.1. Thun li
7 x vng nghin cu u c li th nm trn trc giao thng ng b v ng
st Bc Nam. Tim nng t ai kh a dng, din tch t i ni chim t trng ln
trong tng din tch t nhin to iu kin thun li cho pht trin sn xut lm nghip
v cc loi cy cng nghip lu nm.
Sn xut nng nghip kh pht trin, nng sut cy trng t tng i cao.
Trong nhng nm gn y huyn tng cng p dng nhiu tin b khoa hc k
thut, mnh dn u t cc loi cy, con ging mi c nng sut v cht lng tt p
dng rng ri nhm nng cao gi tr sn xut.
1.1.2. Kh khn
Vng nghin cu chu kh hu khc nghit chung ca huyn Hi Lng vi 2 ma
ma nng r rt, thi tit din bin tht thng v phc tp. Ma ma ko di, lng
ma ln gy ngp ng, cn ma kh chu nh hng ca gi Ty Nam kh nng.
Hng nm phi hng chu hu qu ca cc cn bo gy l lt vng ng bng, l
qut v st l t vng i ni lm mt sc sn xut ca t, gy bt li cho sn
xut.
Vn u t cho sn xut nng nghip thiu nn kh nng m rng quy m sn
xut nng nghip cn hn ch. Sn phm nng nghip sn xut ra khng c ch
bin ch bn th nn gi thnh khng cao. Tnh a dng trong c cu cy trng cha
cao. T trng din tch cy trng c gi tr kinh t cao cn thp so vi tng din tch
canh tc.
1.2. Kt qu xy dng bn n v t ai v mc thch hp t ai cho
loi hnh s dng t trng cao su
Kt qu iu tra, xy dng bn n v t ai vng nghin cu da trn cc
bn n tnh v loi t, dc, tng dy, thnh phn c gii, hm lng mn,
ln, l u v bn hin trng s dng t nm 2010 xc nh c 67 n v
bn t ai thuc t nng nghip vi tng din tch l 20.461,9 ha (c th hin
trn bn n v t ai).
Kt qu nh gi phn hng t thch hp hin ti v tng lai cho loi hnh s
dng t trng cao su cho thy: trong tng s 20.461,9 ha t nh gi c 10.417,8 ha

72
c kh nng thch hp cho loi hnh s dng t ny, chim 50,91% (c th hin
trn bn thch nghi t ai cho loi hnh s dng t trng cao su), trong :
- Thch hp cao (S1) khng c n v bn t ai no.
- Thch hp trung bnh (S2) c 03 n v bn t ai vi din tch l 242,2 ha
chim 0,88% tng din tch t nh gi v chim 1,18% tng din tch t t nhin.
- t thch hp (S3) c 16 n v bn t ai vi din tch l 10.175,6 ha chim
49,72 % tng din tch nh gi v chim 36,84 tng din tch t t nhin.
- Khng thch hp c 48 n v bn t ai vi din tch l 10.044,1 ha chim
49,09 % tng din tch nh gi v chim 36,37% tng din tch t t nhin.
2. Kin ngh
Trn c s nh gi khch quan v iu kin t nhin, kinh t - x hi, hin trng
s dng t v tim nng t ai ca vng nghin cu; nh gi mc thch nghi t
ai cho loi hnh s dng t trng cao su chng ti a ra mt s kin ngh nh sau:
- Duy tr din tch cao su trng v c cc bin php chm sc ph hp, ng
k thut.
- u tin pht trin din tch trng cao su trn cc cc n v bn t ai c
mc thch nghi trung bnh.
- C th pht trin din tch trng cao su trn cc n v bn t ai mc t
thch hp do yu t hn ch ln, l u kt hp vi vic u t cc bin php
khc phc, ci to yu t hn ch ny trong tng lai.
- Khng nn pht trin trng cao su trn din tch t t thch hp do c nhiu yu
t hn ch kh khc phc v ci to nh loi t, dc, tng dy v yu cu u t
ban u ln s nh hng n hiu qu kinh t.
- m bo pht trin cy cao su trn a bn cc x vng nghin cu mt cch
bn vng v c hiu qu, cc gii php v chnh sch, tn dng, th trng, k thut v
gii php v c s h tng cn c trin khai thc hin mt cch kp thi v ng b.

73

TI LIU TAM KHO

1. nh, Trnh Vn Chin (1999), nh gi ti nguyn t huyn Yn nh, tnh
Thanh Ha, Tp ch Khoa hc t, (11), trang 25.
2. Nguyn Vn Bnh (2008), Bi ging Mapinfo, i hc Nng lm Hu.
3. L Thanh Bn (2006), Gio trnh th nhng, i hc Nng lm Hu.
4. Hunh Vn Chng (2009), ng dng GIS nh gi s thch hp t a tiu
ch cho cy trng trng hp nghin cu x Hng Bnh, Tp ch khoa hc HH, (50).
5. Hunh Vn Chng, Nguyn Th Ln (2009), Xy dng c s d liu phc v
cng tc nh gi t v quy hoch s dng t ti x Ph Sn, huyn Hng
Thy, tnh Tha Thin Hu, Tp ch khoa hc - HH, (57), trang 15-26.
6. Hunh Vn Chng, Nguyn Th Ln (2009), Xy dng bn thch nghi t cho
cy keo lai p dng phng php nh gi t a tiu ch ti 02 x Ph Sn v Bnh
Thnh, tnh Tha Thin Hu, Tp ch Kinh t sinh thi, (33), trang 34-40.
7. Hunh Vn Chng (2011), Gio trnh nh gi t, Trng i hc Nng
Lm Hu.
8. H Quang c, Trn Minh Tin, Bi Tn Yn, Nguyn Vn Ga (2005), nh gi
c im t ai phc v chuyn i c cu cy trng huyn Vn Chn, tnh Yn
Bi, Tp ch Khoa hc t, (21), trang 26.
9. Trn Th Thu H (2008), Bi ging nh gi t, i hc Nng lm Hu.
10. Nguyn Hi, Phan Th Thanh Huyn, Nguyn Tin S (2006), nh gi tim
nng t ai v xut cc loi hnh s dng t ph hp phc v sn xut nng
nghip huyn Ph Yn, tnh Thi Nguyn, Tp ch Khoa hc t, (23), trang 92.
11.Nguyn Th Hu (1997), Cy cao su kin thc tng qut v k thut nng nghip,
Nh xut bn tr.
12.Phn vin quy hoch v thit k nng nghip min Trung (2006), Bi ging v quy
hoch nng nghip v pht trin nng thn, Nh xut bn chnh tr quc gia.
13.Phn vin quy hoch v thit k nng nghip min Trung (2008), Bo co iu tra
t v nh gi thch nghi t ai i vi cy cao su ti tiu khu 737, tiu khu 736
x Mo Ray, huyn Sa Thy, tnh Kon Tum.
14.Phn vin quy hoch v thit k nng nghip min Trung (2008), Bo co iu tra
nh gi thch nghi t ai v xut s dng t nng nghip huyn Hm Thun
Bc, tnh Bnh Thun.
15.Trn An Phong, Nguyn Vn Lng (2006), nh gi v quy hoch s dng t
huyn C Jt, tnh k Nng, Tp ch Khoa hc t, (23), trang 79.

74
16.Phng Nng nghip v pht trin nng thn huyn Hi Lng (2010), Bo co s
liu v h thng thy li trn a bn huyn Hi Lng.
17. Phng Thng k huyn Hi Lng (2010), Nin gim thng k huyn Hi Lng nm 2009.
18. Vn Ph (1998), Xy dng bn cc n v t ai phc v cho mt s ch
tiu nht nh tnh Sc Trng, Tp ch a chnh, (2).
19.Trn Th Phng (2008), Bi ging GIS, Trng i hc Nng lm Hu.
20.S Khoa hc v Cng ngh tnh Qung Tr (2004), Bo co thuyt minh bn t
tnh Qung Tr.
21.S Nng nghip v pht trin nng thn tnh Qung Tr (2007), Bo co kt qu
kim k 3 loi rng.
22.Nguyn ch Tn, H Anh Tun (2006), Thc trng v nh hng s dng t
huyn V Nhai, tnh Thi Nguyn, Tp ch Khoa hc t, (24), trang 136.
23.o Chu Thu, Nguyn ch Tn (2004), nh gi tim nng t ai v nh hng
s dng t nng nghip huyn M Ho, tnh Hng Yn, Tp ch Khoa hc t,
(20), trang 82.
24.Phm Th Thun, V Th Bnh (2002), nh gi tim nng v nh hng s dng
t cha s dng huyn Ninh Ha, tnh Khnh Ha, Tp ch Khoa hc t, (16),
trang 27.
25.Nguyn Vn Ton (2005), Kt qu phn hng thch nghi ca t ai i vi cy
la nc trn a bn tnh Qung Tr, Tp ch Khoa hc t, (21), trang 74
26.L Quang Tr, Vn Phm ng Tr (2003), Chn lc phng php a mc tiu cho
nh gi t ai x Trung Hiu, huyn Vng Lim, tnh Vnh Long, Tp ch
Khoa hc t, (17), trang 56.
27.L Quang Tr (2004), Gio trnh nh gi t, Khoa nng nghip, Trng i hc
Cn Th.
28.L Quang Tr, Vn Phm ng Tr (2005), nh gi t ai v phn tch h thng
canh tc kt hp vi cc k thut nh gi mc tiu lm c s cho quy hoch s
dng t x Song Ph, huyn Tam Bnh, tnh Vnh Long, Tp ch Khoa hc t,
(21), trang 84.
29.L Quang Tr (2005), Bi ging thc hnh nh gi t, Khoa nng nghip,
Trng i hc Cn Th.
30.Trung tm kh tng thy vn tnh Qung Tr (2011), S liu v yu t kh hu cc
huyn vng ng bng tnh Qung Tr nm 2010.
31.UBND huyn Hi Lng (2005), Quy hoch s dng t huyn Hi Lng n
nm 2015.
32.UBND huyn Hi Lng, S liu thng k t ai nm 2008, 2009.

75
33.UBND huyn Hi Lng (nm 2010), Bo co thuyt minh kim k t ai v xy
dng bn hin trng s dng t nm 2010.
34.UBND huyn Hi Lng (2010), Bo co tnh hnh kinh t - x hi nm 2010 v
phng hng nhim v pht trin kinh t - x hi nm 2011.
35.UBND huyn Hi Lng (2011), Bo co quy hoch bo v v pht trin rng giai
on 2011 - 2020.
36.UBND huyn Hi Lng (2011), Bo co tng hp quy hoch tng th pht trin
kinh t - x hi huyn Hi Lng n nm 2020.
37.UBND huyn Hi Lng (2011), Quy hoch pht trin giao thng vn ti huyn Hi
Lng n nm 2020.
38.UBND cc x: Hi Ph, Hi Th, Hi Thng, Hi Lm, Hi Chnh, Hi Sn, Hi
Trng (2009), Bo co tnh hnh kinh t - x hi nm 2008 v phng hng
nhim v pht trin kinh t - x hi nm 2009.
39.UBND cc x: Hi Ph, Hi Th, Hi Thng, Hi Lm, Hi Chnh, Hi Sn, Hi
Trng (2010), Bo co tnh hnh kinh t - x hi nm 2009 v phng hng
nhim v pht trin kinh t - x hi nm 2010.
40.UBND cc x: Hi Ph, Hi Th, Hi Thng, Hi Lm, Hi Chnh, Hi Sn, Hi
Trng (2011), Bo co tnh hnh kinh t - x hi nm 2010 v phng hng
nhim v pht trin kinh t - x hi nm 2011.
41.UBND cc x: Hi Ph, Hi Th, Hi Thng, Hi Lm, Hi Chnh, Hi Sn, Hi
Trng, S liu thng k t ai nm 2008, 2009.
42.UBND tnh Qung Tr (2011), Bo co tnh hnh kinh t - x hi nm 2010 v
phng hng nhim v pht trin kinh t - x hi nm 2011.
43.L Quang Vnh, Xy dng bn n v t ai cho t nng nghip huyn Xun
Trng, tnh Nam nh, H Ni.
44.Nguyn Th Vng, Nguyn Vn Ba (2006), Cc loi hnh s dng t v nh
hng s dng t nng nghip huyn Hip Ha, tnh Bc Giang, Tp ch Khoa
hc t, (25), trang 58.
45.Website ca Tng cc Thng k: www.gso.gov.vn

46. Website http://vi.wikipedia.org/wiki/dialyvietnam

47.FAO (1976), A Framework for Land Evaluation, Soil Bul, No32, Rome.
48.FAO (1992), Land evaluation and farming system analysis for land use planning,
FAO-Rome.

76

PH LC
Ph lc 1. Din tch v nng sut mt s loi cy trng chnh qua cc nm
ca huyn Hi Lng
Nm 2008
STT

Loi cy

Nm 2009

Nm 2010

Din
tch

Nng
sut

Din
tch

Nng
sut

Din
tch

Nng
sut

(ha)

(t/ha)

(ha)

(t/ha)

(ha)

(t/ha)

La

13.418

51,5

13.426

45,18

13.081

50,9

Lc

747

19,30

707,9

23,00

624

17

Sn

1.630

170,00

1.505,1

205,00

1.334,4

160

Ng

566

46,9

532

46,31

651

50,64

Khoai
lang

941

84

933,2

71,52

849

93,6

120

10

110,3

14

108,9

14,2

u
cc loi

341

8,6

328,8

7,97

338,8

10,1

Rau

352

85

347,4

63,25

646,4

95

H tiu

63

72

4,5

62

3,5

Ngun. [17], [34]

77

Ph lc 2. Hin trng s dng t nng nghip nm 2010 ca 7 x

Mc ch s dng

TNG DT
T NHIN
t nng nghip

Hi
Chnh

Hi
Lm

Hi
Ph

Hi
Sn

Hi
Th

Hi
Hi
Thng Trng

3596,22 8274,67 1736,78 5679,31 2188,76 1679,73

4463,14

3030,44 7136,72 1401,27 5031,86 1768,1

1165,18

3860,05

t sn xut
nng nghip

737,83

585,1

570,81

603,41

676,9

653,85

1207,28

1.1

t trng cy
hng nm

477,98

566,87

541,07

414,39

664,8

596,59

1165,5

1.1.
1

t trng la

182,29

248,7

246,38

279,35

451,66

457,14

655,02

1.1.
2

t trng cy
hng nm khc

295,69

318,17

294,69

135,04

213,14

139,45

510,48

1.2

t trng cy
lu nm

259,85

18,23

29,74

189,02

12,1

57,26

41,78

t lm
nghip

2291,1

6521,9

776,61 4423,14 1080,96

450,58

2652,37

2.1

t rng sn
xut

2291,1

2708,8

776,61 3732,14 988,96

445,58

2632,37

2.2

t rng phng
h

3814,1

690

92

20

t nui trng
thu sn

6,31

10,1

60,75

0,4

t nng
nghip khc

1,51

29,72

53,85

0,14

Ngun. [33]

78

Ph lc 3. Din tch mt s cy trng nng nghip ch yu ca huyn Hi Lng

nh hng n nm 2020
STT

Cc loi cy trng

Din tch (ha)

Nm 2010

Nm 2015

Nm 2020

La

12.850

12.850

12.900

Ng

600

800

850

Sn

1.500

1.500

1.500

Lc

800

1000

1000

Khoai cc loi

970

960

900

110

110

100

Rau cc loi

350

350

250

u cc loi

330

400

400

Tiu

74

74

75

10

Ch

20

20

20

11

Cao su

500

1.500

2.000

12

Cy n qu

110

100

100

Ngun. [36]