I HC QUC GIA TP H CH MINH Trng i hc Bch Khoa Khoa K Thut Ha Hc

---------------------Bo co Phn tch thc phm

SC K KH (GC)

GVHD: SVTH: L Trung Hiu L Tn Hong V Hong Yn 61000953 61001101 61004166

TP. H CH MINH

Sc k kh (GC)

03-2013

SC K KH
I. C s l thuyt 1. S lc v sc k kh Sc k kh l phng php sc k m pha ng lng c thay bng mt dng kh mang lin tc chy qua pha tnh. Cc cht c tch ra khi hn hp nh vo tng tc khc nhau ca chng vi pha tnh. Do kh nng ha tan rt km ca kh, dng kh ny khng ng vai tr l mt pha ng thc s, n ch lm nhim v li cun cc cht trong pha hi chy dc theo pha tnh chng c th tng tc vi pha tnh. V th dng kh chy trong pha tnh ch c gi l kh mang. Sc k kh chuyn dng phn tch cc cht d bay hi. Mt s cht d c nhit si cao hn c th to thnh cca1 dn xut c nhit si thp th cng c th phn tch bng k thut sc k kh. Kt qu ca vic phn tch sc k kh ph thuc vo vic la chn ng ct, chn ng nhit bm mu vo ct, nhit l, nhit detector, v cn ph thuc vo s iu chnh vn tc dng kh mang vo ct. ch nhit cao s lm cho cc cht c nhit si thp b y ngay ra khi ct trong khi nhit qu thp cng gy lu gi mu trong pha tnh lm ko di thi gian phn tch. Do , khi phn tch hn hp nhiu mu th vic cn thit l cn phi trin khai theo ch gradient nhit . 2. H thng sc k kh Mu c bm vo trong v theo dng kh mang (kh mang thng l N2) a n ct sc k (pha tnh). Mu khi qua ct ny s c hp ph ln trn pha tnh . Sau , cc cht ln lt tch khi ct theo dng kh ra ngoi c ghi nhn bi u d. T cc tn hiu nhn c my tnh s x l v biu hin kt qu bng sc k . Cc cht c xc nh nh gi tr thi gian lu trn sc k .

Trang 2

Sc k kh (GC)

H thng sc k kh bao gm cc thnh phn c bn nh sau: 2.1. Ngun cung cp kh mang: Pha ng trong sc k kh hay cn gi l kh mang gi vai tr vn chuyn cht phn tch dc theo ct sc k v tip nhn cc phn t cht phn tch b gi li trc gii hp i ti tip tc tng tc vi cc phn khc ca b mt pha tnh. iu kin mt kh c s dng lm kh mang: - Phn t lng nh. - Tr v mt ho hc i vi cht phn tch, pha tnh, vt liu lm ct. - Tinh khit. - Ph hp vi detector s dng. Kh mang trong sc k kh thng dng l cc kh nh heli, nit, argon,... Vi detector ECD c th vn hnh vi cc kh mang khc nhau. Khi lm vic theo kiu dng mt chiu c th dng kh nit, khi vn hnh theo kiu xung c th dng argon b sung 5% metan s cho kt qu tt hn. 2.2. L ct: dng iu khin nhit ct phn tch 2.3. B phn tim mu B phn tim mu dng a mu vo ct phn tch theo vi th tch bm c th thay i. Khi a mu vo ct, c th s dng ch chia dng (split) v khng chia dng (splitless).

Trang 3

Sc k kh (GC)

C 2 cch a mu vo ct: bng tim mu th cng v tim mu t ng (Autosamper c hoc khng c b phn ha hi - headspace). Phng php tim mu: Trong phng php sc k kh, vic la chn k thut tim v ti u iu kin tim ng vai tr quyt nh kt qu phn tch. Hai k thut tim mu thng dng nht trong sc k kh l tim chia dng v khng chia dng. Tim chia dng: - Mu c tim vo bung tim, ti y ton b mu c ho hi, ng thi cui bung tim van x c m ra phn ln hi s theo van ra ngoi, ch mt phn nh c gi li a vo ct. - T l gi l t l chia dng. T l chia dng t 20:1 n 100:1.

- Cc thng s nh gi phng php tim chia dng l nhit bung tim, t s chia dng, p sut kh mang,... - Phng php tim chia dng cho mi sc k nhn, ph hp v mt nh tnh. V mt nh lng th khng tt bi v t l chia dng s thay i tu thuc iu kin tim v nht l i vi cc hn hp mu cha cc cht c kh nng bay hi khc nhau. Phng php tim chia dng ph hp cho phn tch mu c hm lng ln, nhng khng ph hp cho phn tch lng vt do lng mu vo ct rt t. Tim khng chia dng: - Ton b mu c chuyn thng vo ct, tim khng chia dng s dng bung tim ging nh tim chia dng nhng khc ch trong qu trnh tim mu van thot kh s ng li. Thi gian tim khng chia dng t 40-90 giy, th tch tim 1-2l. - Nhit ct sc k lc u thp, sau tng ln. Nhit u thp hn nhit ca dung mi 20-30 C, khi vo u ct gp nhit thp hn hn hp hi s ng li (gm hi cht phn tch v hi dung mi) nh vy s gip li ko ton th cht phn tch trong bung tim vo ct. Khi tng nhit hi dung mi ra trc, cc cht phn tch t t ra sau cho mi tng i nh. - Phng php ny thch hp cho phn tch dng vt, siu vt nhng khng dng cho cht c nhit si thp hn dung mi.
0

2.4. Ct phn tch Trong thc t c nhiu dng ct tch dng cho cc mc ch nghin cu khc nhau. Nhn chung ct sc k cn t cc yu cu sau y: - m bo trao i cht tt gia pha tnh v pha ng nh vic ti u ho cc thng s ca phng trnh Van-Deemter. - gim p sut nh vi mt tc kh mang nht nh. - Vt liu dng ch to ct phi c tnh bn nhit cao. Ct sc k c chia lm hai loi ct nhi v ct mao qun.
Trang 4

Sc k kh (GC)

Ct nhi: Vt liu lm ct nhi thng l thy tinh, polytetrafluoethylene, thp khng g, niken hoc ng. Chiu di ca ct t 1-3m. Do cc ht nhi thng lm gim p sut ln nn cc ct thng ngn hn 3m. ng knh ca ct khong 1/8 n1/4 inches. i vi ct nhi yu t quan trng nht chnh l pha tnh ca ct bi n quyt nh tnh chn lc ca ct. Ct nhi thng cho hiu qu tch thp. Mt ct c chiu di 1m c nhi bi cc ht c kch thc 125-150m v khng bao gi to ra qu 3000 a l thuyt. Tuy nhin ct nhi cng c nhng u im nht nh nh h s lu gi cao, thch hp vi cc detector c th tch ln, dung lng mu cao, t chu nh hng ca cht bn trong mu nn khng i hi nhiu cng tinh ch mu. Ct mao qun: Ct mao qun l loi ct tch c ng knh nh hn 1mm v thnh trong ca ct c tm pha tnh. Nh cu trc c bit ny ca ct mao qun, kh mang s a mu i qua ct tch rt di (do vy nng sut tch cao) m khng gp tr khng g ln ( chch lch p sut thp). So vi ct nhi, ct mao qun c u im l: - Cc hn hp phc tp c tch vi hiu sut cao hn hn. - Tch c c cc cht c cu trc ho hc rt gn nhau. - tin cy cao hn trong vic nhn bit cc cu t. - nhy pht hin cao hn. - Gim thi gian phn tch. - Cho php ni trc tip vi khi ph k m khng cn b tch. 2.5. u d Detector l b phn ghi nhn s xut hin v nng cc cht trong dng kh mang. Detector c nhim v chuyn ho mt i lng khng in (nng ca cc cht c tch khi ct sc k) thnh tn hiu in. Tnh cht cn c ca mt detector: nhy cao, c kh nng cho tnh hiu vi nhiu loi hp cht, khong tuyn tnh rng, cho tn hiu nhanh, n nh, n thp. Cc loi detector thng dng trong sc k kh: - Ph qut: FID, TCD, MS - Chn lc: ECD - Bo ton cht phn tch: TCD - Ph hu cht phn tch: ECD, FPD, FID, MS.d khi ph (MS-Mass Spectrometry). 2.6. B phn ghi nhn tn hiu B phn ny ghi tn hiu do u d pht hin. 2.7. In d liu

Trang 5

Sc k kh (GC)

Sau khi phn tch xong, d liu s c in ra qua my in kt ni vi my tnh c ci phn mm iu khin. 3. Cc i lng c bn trong phng php sc k 3.1. H s phn b: Cn bng ca cu t trong h sc k c m t bng phng trnh n gin sau: Xpha ng Xpha tnh Hng s cn bng cho cn bng ny c gi l t l phn b hay h s phn b (partition coefficient), c tnh nh sau:

(1)

Vi CS: nng cu t trong pha tnh CM: nng cu t trong pha ng H s k ph thuc vo bn cht pha tnh, pha ng v cht phn tch. 3.2. Thi gian lu (tR): Cc cht tan trong hn hp mu phn tch khi c np vo ct sc k th chng s b lu gi trn pha tnh theo mt thi gian nht nh gi l thi gian lu. Thi gian lu ny c tnh t lc np mu vo ct tch sc k cho n lc cht tan c ra gii hon ton ra khi ct, ti thi im cht phn tch c nng cc i. Vi: tR: thi gian lu ca cu t cht phn tch (min) t0: thi gian cho cht hon ton khng c i lc vi pha tnh i qua ct, hay l thi gian pha ng i vo ct n khi ra khi ct v cn gi l thi gian cht (min). tR: thi gian lu hiu chnh (min).

tR = tR - t0

(2)

Trang 6

Sc k kh (GC)

Hnh 3.1: Thi gian lu ca cu t phn tch trn sc k 3.3. H s dung lng: c nh ngha theo cng thc sau:

(3)

Vi: VS: th tch pha tnh VM: th tch pha ng K l i lng quan trng nht trong sc k v c o bng thc nghim, c th tnh theo cng thc:

(4)

Nu K~ 0, tR ~t0: cht ra sm nht, ct khng c kh nng gi cht li. K cng ln (tR cng ln) cht trong ct cng lu, thi gian phn tch cng di th mi sc k c kh nng b t.
Trang 7

Sc k kh (GC)

K nh th cc mi cht ra nhanh v kh nng tch km. Khong K l tng l t 2-5 nhng khi phn tch mt hn hp phc tp th K c th chp nhn 1- 20. 3.4. S a l thuyt ca ct: S a l thuyt (N) ca ct c trng cho kh nng tch mi sc k ca cc cu t trn ct.

Hnh 3.2: M t cch tnh s a l thuyt

(5)

Vi : Wb: b rng y ca mi sc k W 1/2: b rng y ca mi sc k phn na chiu cao. S a l thuyt cng ln v b rng Wb cng nh th mi sc k cng nhn. Khi chiu cao ca ct khng i, s a l thuyt tng th hiu nng tch ca ct cng cao. 3.5. chn lc:

Trang 8

Sc k kh (GC)

chn lc () l i lng biu din s khc nhau ca cc mi k nhau trong mt h sc k chn. Khi cng khc 1 th s tch ca hai cht cng r. chn lc thay i theo s thay i ca thnh phn pha ng v pha tnh. (6)

3.6. phn gii: phn gii (RS) c dng nh gi kh nng tch hai mi sc k gn nhau.

(7)

Vi : tR1: thi gian lu ca cu t th nht tR2: thi gian lu ca cu t th hai W1: b rng y ca mi sc k th nht W2: b rng y ca mi sc k th hai. : chn lc ca ct sc k cho hai cu t 1 v 2. Trng hp RS=1, hai mi c ln tng t nhau c phn tch khi nhau khong 95%. Nu RS= 1.5 th s phn gii c coi l hon ton (99.7%). II. Cch tin hnh 1. Chun b mu 2. Tin hnh chy sc k 3. Tnh kt qu III. ng dng Khc vi cc my phn tch d lng khng sinh nh sc k lng ghp khi ph (LC/MS/MS), th sc k kh ghp khi ph phn gii cao (HRGC/HRMS),
Trang 9

Sc k kh (GC)

GC/MSN sc k ghp khi ph c ng dng phn tch cc c cht trong nc tng, nc mm (3 MCPD...); Nghin cu chit xut v xc nh thnh phn cc cht ha hc, c cht, khng sinh, nh gi tn lu ca ha cht dit cn trng khc nhau trong cc vt liu hoc hp cht khc nhau. IV. Tin hnh th nghim Cch thc chun b mu Pha 400l paraxylen v 100l alcohol. Loi ct s dng GC-Shimadzu 2010 Plus Thng s ct: SPBS chiu di 30m, ng knh trong 0.25mm. Chiu dy lp film 0.25m. 1 cu t khng b lu gi bi ct i xuyn qua ct mt 1.5pht Thnh phn pha ng Diethyl ether

Bi tp
phn gii l thuyt
(t R ) B (t R ) A 2t R = < Rs= WA + WB WA +WB 2 2

Trong
t R = 4.105 2.705 = 1.4 WA = 0.08 (min) WB = 0.19 (min)

Vy Rs = 10.37 >1.5 => cc cu t tch ra hon ton. S a l thuyt ca ct N1 = 5,54 (

t RA 2 ) = 25.3 x103 WA1/2

Trang 10

Sc k kh (GC)

N2 = 5,54 ( N=

t RB 2 ) = 10.3 x103 WB1/2

( N1 + N2 )
2

= 17.8 x103

Chiu cao a l thuyt

H=

L = 1.68 x10-3 m N

Chiu cao i hi ca ct t c phn gii l 1.5 Ta c:

( RS )1 = ( RS ) 2 10.37 = = 1.5 N2 N1 17.8 x103 N2

N2 = 372

Trang 11