You are on page 1of 87

TR NG I HC BCH KHOA

KHOA IN T - VIN THNG

N TT NGHIP
ti:

TNG I ASTERISK V CNG NGH VoIP

NG I THC HIN : NGUYN TH QUNH TRANG LP : 04DT1 NG I H NG DN : GVC.TS.NGUYN VN C NG

NNG, 06/2009

Cng ho x hi ch ngha Vit Nam c lp - T do - Hnh Phc ***** LI CAM OAN


Em tn l: Nguyn Th Qunh Trang Sinh vin lp: 04T1 Em xin cam oan ni dung n ny khng ging hon ton vi bt c n hoc cng trnh c t trc. Nu khng ng, em xin chu hon ton trch nhim.

Mc lc

MC LC
MC LC M U DANH MC HNH V DANH MC BNG BIU CC T VIT TT
CH NG 1 TNG QUAN V VOIP ................................................................. 1

1.1

Gii thiu ch ng ................................................................................... 1

1.2 Khi qut v mng VoIP........................................................................ 1 1.2.1 Gii thiu .............................................................................................. 1 1.2.2 Khi nim.............................................................................................. 1 1.2.3 c im ca in thoi IP ................................................................... 2 1.2.4 Cc hnh thc truyn thoi qua IP ........................................................ 4 1.2.5 Mt s ng dng VoIP ......................................................................... 6 1.2.6 c tnh ca mng VoIP ....................................................................... 7 1.2.7 Yu cu cht lng i vi VoIP ......................................................... 9 1.3 Kin trc v cc thnh phn mng VoIP ........................................... 10 1.3.1 Kin trc tng qut mng VoIP .......................................................... 10 1.3.2 M hnh phn lp chc nng .............................................................. 11 1.3.3 Cc thnh phn trong mng VoIP....................................................... 13 1.4 Kt lun ch ng ................................................................................... 14
CC GIAO THC BO HIU TRONG MNG VOIP ........... 15

CH NG 2

2.1

Gii thiu ch ng ................................................................................. 15

2.2 Cc giao thc bo hiu trong mng VoIP .......................................... 15 2.2.1 H.323................................................................................................... 15 2.2.2 SIP....................................................................................................... 23 2.2.3 Giao thc SGCP (Simple Gateway Control Protocol) ....................... 31 2.2.4 Giao thc MGCP (Media Gateway Control Protocol) ....................... 31 2.2.5 Kt lun chng.................................................................................. 32
CH NG 3 TNG I ASTERISK ................................................................ 33

3.1

Gii thiu ch ng ................................................................................. 33

3.2 Tng i IP-PBX .................................................................................. 33 3.2.1 Mt s m hnh cuc gi s dng tng i IP-PBX........................... 36

Mc lc

3.3 Tng i Asterisk.................................................................................. 37 3.3.1 Kin trc h thng Asterisk ................................................................ 39 3.3.2 Mt s tnh nng c bn ..................................................................... 40 3.3.3 Ng cnh ng dng............................................................................. 42 3.4 Asterisk vi VoIP.................................................................................. 44 3.4.1 Cc thit b dng trong VoIP .............................................................. 44 3.4.2 Cc giao thc VoIP c Asterisk h tr........................................... 46 3.4.3 Cc chun nn v nh dng file......................................................... 47 3.4.4 File cu hnh ....................................................................................... 50 3.4.5 Dialplan trong Asterisk ....................................................................... 53 3.5 Kt lun ch ng ................................................................................... 56
TRIN KHAI H THNG ASTERISK ..................................... 57

CH NG 4

4.1 4.2 4.3 4.4 4.5 4.6

Gii thiu ch ong ................................................................................. 57 Kt ni phn cng ................................................................................ 57 Ci t phn mm ................................................................................ 58 Cu hnh h thng Aterisk................................................................... 59 Thc hin cuc gi ................................................................................ 62 Kt lun ch ng ................................................................................... 64

KT LUN V H NG PHT TRIN TI

PH LC

Li m u

M U
Nhng nm gn y, s lng ngi s dng Internet trn th gii ngy mt tng. Mng Internet pht trin thnh mt mng s liu ton cu cho php nhiu loi hnh thng tin truyn i trn . Ra i sau mng chuyn mch knh, s pht trin ca Internet lin quan nhiu n cc k thut ca mng PSTN. Rt nhiu ngi truy nhp vo Internet bng modem thng qua ng dy in thoi v mng in thoi c th tr thnh mi trng truyn i nhng thng tin s liu. Cc dch v multimedia trn mng Internet ang ngy cng pht trin, thng tin truyn trn Internet khng ch cn l s liu na m bao gm c ting ni v hnh nh. Mng Internet v mng PSTN ang c xu hng hi nhp li vi nhau. Mt biu hin ca s hi nhp gia mng Internet v mng PSTN l dch v truyn thoi qua mng IP. Dch v truyn thoi qua mng IP trong vi nm gn y ang pht trin rt mnh. N ha hn em li nhiu li ch bao gm gim chi ph cc cuc gi ng di v tch hp thoi v s liu vo mt mng duy nht da trn cng ngh chuyn mch gi. V vy, vic nghin cu v nm bt cng ngh VoIP ang c nhiu i tng quan tm. Trong qu trnh tm hiu em chn ti : Tng i ASTERISK v cng ngh VoIP. Ni dung ti gm 4 chng: Ch ng 1 Tng quan v VoIP Trong chng ny s tm hiu cc khi nim VoIP, ng dng ca VoIP, trnh by cc u, nhc im cng nh yu cu cht lng i vi VoIP v tm hiu v kin trc mng v cc thnh phn ca mng VoIP. Ch ng 2 Cc giao thc trong mng VoIP Chng ny s trnh by cc khi nim, chc nng ca giao thc bo hiu trong mng VoIP Ch ng 3 Tng i Asterisk Gii thiu v tng i Asterisk, trnh by kin trc , tnh nng v ng cnh ng dng ca tng i Asterisk, gii thiu cc giao thc ca VoIP ca tng i. Ch ng 4 Trin khai h thng Asterisk Thc hin th nghim hnh thc truyn thoi qua mi trng IP thy c cc tnh nng m h thng Asterisk em li.

Li m u

Trong qu trnh lm n, em c gng rt nhiu song do kin thc hn ch nn khng th trnh khi nhng thiu st. Em rt mong nhn c s gp , hng dn v s gip ca Thy C, bn b. Sut qu trnh hc tp, Thy C truyn t cho em nhiu kin thc qu bu to c s cho em hon thnh n ny. Em xin chn thnh gi li cm n n cc Thy C trong khoa in T-Vin Thng. c bit l Thy Nguyn Vn C ng ng gp nhiu kin qu bu v c v, ng vin em trong thi gian qua. Em xin chn thnh cm n! Nng, thng 6 nm 2009 Sinh vin thc hin Nguyn Th Qunh Trang

Danh mc hnh v

DANH MC HNH V
Hnh 1.1 M hnh PC to PC......................................................................................... 5 Hnh 1.2 M hnh PC to Phone ................................................................................... 5 Hnh 1.3 M hnh Phone to Phone .............................................................................. 6 Hnh 1.4 M hnh kin trc tng quan ca mng VoIP............................................. 10 Hnh 1.5 M hnh phn cp chc nng...................................................................... 11 Hnh 1.6 Cu hnh mng VoIP trong xu hng mng th h mi NGN ................... 13 Hnh 2.1 Cc giao thc s dng trong H.323 ............................................................ 15 Hnh 2.2 Cc thnh phn ca H.323 .......................................................................... 16 Hnh 2.3 Tp giao thc H.323 ................................................................................... 18 Hnh 2.4 Qu trnh thit lp cuc gi H.323 ............................................................. 22 Hnh 2.5 Cc thnh phn ca SIP .............................................................................. 23 Hnh 2.6 Hot ng ca Proxy server........................................................................ 25 Hnh 2.7 Hot ng ca Redirect Server ................................................................... 26 Hnh 2.8 Thit lp v hy cuc gi SIP..................................................................... 27 Hnh 3.1 M hnh IP-PBX hay PBX mm............................................................. 33 Hnh 3.2 M hnh cuc gi ni b............................................................................. 36 Hnh 3.3 M hnh cuc gi t my IP ra mng PSTN .............................................. 36 Hnh 3.4 M hnh cuc gi t PSTN vo my IP-PBX ............................................ 37 Hnh 3.5 M hnh cuc gi s dng dch v SIP cng cng ..................................... 37 Hnh 3.6 S giao tip tng qut. ........................................................................... 38 Hnh 3.7 S khi ca Asterisk .............................................................................. 39 Hnh 3.8 IP BPX ........................................................................................................ 42 Hnh 3.9 Kt ni IP PBX vi PBX ............................................................................. 42 Hnh 3.10 Kt ni gia cc server asterisk ................................................................. 43 Hnh 3.11 Trin khai server IVR, VoiceMail, Conference Call ................................... 43 Hnh 3.12 Phn phi cuc gi vi hng i ................................................................ 44 Hnh 3.13 Cc chun nn........................................................................................... 48 Hnh 3.14 Cc nh dng file..................................................................................... 48 Hnh 4.1 M hnh trin khai h thng Asterisk trong mng LAN ............................ 57 Hnh 4.2 Giao din Fedora Core 8............................................................................. 58 Hnh 4.3 Giao din softphone X-lite 3.0 ................................................................... 59 Hnh 4.4 Cu hnh softphone ..................................................................................... 60 Hnh 4.5 Softphone X-Lite ng k thnh cng ti khon 200 ................................. 61 Hnh 4.6 Cc user c xc nhn ca h thng Asterisk PBX............................. 61 Hnh 4.7 User 200 rung chung 201.......................................................................... 62 Hnh 4.8 Cuc gi c thit lp gia user 200 v 201 ............................................ 62 Hnh 4.9 Li nhn c gi n voicemail box ca user 200................................... 63 Hnh 4.10 Truy nhp vo voicemail ca user 200 bng cch bm gi 500................ 63 Hnh 4.11 Cuc gi gia user 200 vi skype-username............................................. 64

Danh mc bng biu

DANH MC BNG BIU

Bng 3.1 So snh gia PBX truyn thng v IP-PBX................................................ 34 Bng 3.2 H thng qun l file trong Asterisk ........................................................... 50

Cc t vit tt

CC T VIT TT
A AA ACD ATM ATA ADSL API ARP C CRC CPL COPS D DTMF Dual Tone Multi Frequency a tn kp cyclic redundancy check Kim tra vng d Call Processing Language Ngn ng x l cuc gi Common Open Policy Service Dch v chnh sch m chung Automated Attendant Automatic Call Distribution Phn phi cuc gi t ng Asynchronous Transfer Mode Ch truyn khng ng b Advanced Technology Attachment Chun truyn d liu cho cc thit b lu tr. Asymmetric Digital Subcriber Line ng truyn thu bao s bt ng b Application Program Interface Giao din ng dng Address Resolution Protocol Giao thc phn gii a ch ARP

Cc t vit tt

H HTTP I IAX IP IPDC IVR M MAC MCU MGCP MGW MGWC MIME Media Access Control Kh nng kt ni tng vt l Multipoint Control Unit Khi iu khin a im Media Gateway Control Protocol Giao thc iu khin Media Gateway Media GateWay Cng truyn thng Media GateWay Controller iu khin cng truyn thng Multipurpose Internet Mail Extension M rng th tn Internet a mc ch: Giao thc th in t Inter-Asterisk eXchange Internet Protocol Giao thc Internet Internet Protocol Device Control Giao thc iu khin thit b Interactive Voice Response Tng tc thoi Hypertext Transfer Protocol Giao thc truyn siu vn bn

Cc t vit tt

N NIC O OSP P PSTN PPP Public Switch Telephone Network Mng in thoi cng cng Point-to-Point Protocol Giao thc im ti im Private branch exchange Tng i c nhn Peripheral Component Interconnect Cc thnh phn cu hnh nn cng giao tip ngoi vi theo chun ni tip Q QoS R RTP RTCP RAS RTSP RSVP Real-time Transport Protocol Giao thc truyn thi gian thc Real Time Control Protocol Giao thc iu khin thi gian thc Register Admission Status Bo hiu ng k, cp php, thng tin trng thi Real Time Streaming Protocol Giao thc to lung thi gian thc Resource Reservation Protocol Giao thc ginh trc ti nguyn mng Quality of Service Cht lng dch v Open Settlement Protocol Giao thc tha thun m Network Information Center Trung tm thng tin mng

PBX PCI

Cc t vit tt

S SIP SGCP SAP SDP SS7 SGW Session Initiation Protocol Giao thc khi to phin Simple Gateway Control Protocol Giao thc iu khin cng mng n gin Session Advertisement Protocol
Giao thc thng bo trong phin kt ni

Session Description Protocol Giao thc m t phin Signaling System 7 H thng bo hiu s 7 Signalling Gateway Gateway bo hiu

Cc t vit tt

T TCP TDM TLS TTL Transport Control Protocol Giao thc iu khin truyn TCP Time Division Multiplex Ghp knh phn chia thi gian Transmission layer security Giao thc bo mt lp truyn ti Time to live Thi gian tn ti gi tin

U
UDP User Datagram Protocol Giao thc gi ngi s dng

V
VoIP Voice over IP Cng ngh truyn thoi trn mng IP

Chng 1: Tng quan v VoIP

CH NG 1

TNG QUAN V VoIP


1.1 Gii thiu ch ng VoIP- in thoi internet hay thng gi l dch v in thoi di rng (Broadband Telephony) ang lm thay i ngnh in thoi th gii. Trong mi trng doanh nghip ang dn dn thay th kiu in thoi truyn thng tn dng cc li ch v c im m in thoi internet mang li. Do bit r hn v VoIP, trong chng ny ta ln lt tm hiu khi qut v VoIP, trnh by cc khi nim VoIP, m hnh truyn thoi qua mng IP, ng dng ca VoIP, trnh by cc u, nhc im cng nh yu cu cht lng i vi VoIP.Tm hiu v kin trc mng v cc thnh phn ca mng VoIP. 1.2 Khi qut v mng VoIP 1

1.2.1 Gii thiu u nm 1995 cng ty VOCALTEC a ra th trng sn phm phn mm thc hin cuc thoi qua Internet u tin trn th gii. Sau c nhiu cng ty tham gia vo lnh vc ny. Thng 3 nm 1996, VOLCALTEC kt hp vi DIALOGIC tung ra th trng sn phm kt ni mng PSTN v Internet. Hip hi cc nh sn xut thoi qua mng my tnh sm ra i v thc hin chun ho dch v thoi qua mng Internet. Vic truyn thoi qua internet gy c ch ln trong nhng nm qua v dn c ng dng rng ri trong thc t. 1.2.2 Khi nim C th nh ngha: Voice over Internet Protocol (VoIP) l mt cng ngh cho php truyn thoi s dng giao thc mng IP, trn c s h tng sn c ca mng Internet. VoIP l mt trong nhng cng ngh vin thng ang c quan tm nht hin nay khng ch i vi cc nh khai thc, cc nh sn xut m cn c vi ngi s dng dch v. VoIP c th va thc hin cuc gi thoi nh trn mng in thoi knh truyn thng (PSTN) ng thi truyn d liu trn c s mng truyn d liu. Nh vy, n tn dng

Chng 1: Tng quan v VoIP

c sc mnh v s pht trin vt bc ca mng IP vn ch c s dng truyn d liu thng thng. 1.2.3 c im ca in thoi IP in thoi IP ra i nhm khai thc tnh hiu qu ca cc mng truyn s liu, khai thc tnh linh hot trong pht trin cc ng dng mi ca giao thc IP v n c p dng trn mt mng ton cu l mng Internet. Cc tin b ca cng ngh mang n cho in thoi IP nhng u im sau: + Gim chi ph cuc gi: u im ni bt nht ca in thoi IP so vi dch v in thoi hin ti l kh nng cung cp nhng cuc gi ng di gi r vi cht lng chp nhn c. Nu dch v in thoi IP c trin khai, chi ph cho mt cuc gi ng di s ch tng ng vi chi ph truy nhp internet. Nguyn nhn dn n chi ph thp nh vy l do tn hiu thoi c truyn ti trong mng IP c kh nng s dng knh hiu qu cao. ng thi, k thut nn thoi tin tin gim tc bt t 64 Kbps xung thp ti 8 Kbps (theo tiu chun nn thoi G.729A ca ITU-T) kt hp vi tc x l nhanh ca cc b vi x l ngy nay cho php vic truyn ting ni theo thi gian thc l c th thc hin c vi lng ti nguyn bng thng thp hn nhiu so vi k thut c. So snh mt cuc gi trong mng PSTN vi mt cuc gi qua mng IP, ta thy: Chi ph phi tr cho cuc gi trong mng PSTN l chi ph phi b ra duy tr cho mt knh 64kbps sut t u cui ny ti u cui kia thng qua mt h thng cc tng i. Chi ph ny i vi cc cuc gi ng di (lin tnh, quc t) l kh ln. Trong trng hp cuc gi qua mng IP, ngi s dng t mng PSTN ch phi duy tr knh 64kbps n Gateway ca nh cung cp dch v ti a phng. Nh cung cp dch v in thoi IP s m nhn nhim v nn, ng gi tn hiu thoi v gi chng i qua mng IP mt cch c hiu qu nht ti c Gateway ni ti mt mng in thoi khc c ngi lin lc u kia. Vic kt ni nh vy lm gim ng k chi ph cuc gi do phn ln knh truyn 64Kbps c thay th bng vic truyn thng tin qua mng d liu hiu qu cao.

Chng 1: Tng quan v VoIP

+ Tch hp mng thoi, mng s liu v mng bo hiu: Trong in thoi IP, tn hiu thoi, s liu v ngay c bo hiu u c th cng i trn cng mt mng IP. iu ny s tit kim c chi ph u t xy dng nhng mng ring r. + Kh nng m rng (Scalability): Nu nh cc h tng i thng l nhng h thng kn, rt kh thm vo nhng tnh nng th cc thit b trong mng internet thng c kh nng thm vo nhng tnh nng mi. Chnh tnh mm do mang li cho dch v in thoi IP kh nng m rng d dng hn so vi in thoi truyn thng. + Khng cn thng tin iu khin thit lp knh truyn vt l: Gi thng tin trong mng IP truyn n ch m khng cn mt s thit lp knh no. Gi ch cn mang a ch ca ni nhn cui cng l thng tin c th n c ch. Do vy, vic iu khin cuc gi trong mng IP ch cn tp trung vo chc nng cuc gi m khng phi tp trung vo chc nng thit lp knh. + Qun l bng thng: Trong in thoi chuyn mch knh, ti nguyn bng thng cung cp cho mt cuc lin lc l c nh (mt knh 64Kbps) nhng trong in thoi IP vic phn chia ti nguyn cho cc cuc thoi linh hot hn nhiu. Khi mt cuc lin lc din ra, nu lu lng ca mng thp, bng thng dnh cho lin lc s cho cht lng thoi tt nht c th; nhng khi lu lng ca mng cao, mng s hn ch bng thng ca tng cuc gi mc duy tr cht lng thoi chp nhn c nhm phc v cng lc c nhiu ngi nht. im ny cng l mt yu t lm tng hiu qu s dng ca in thoi IP. Vic qun l bng thng mt cch tit kim nh vy cho php ngi ta ngh ti nhng dch v cao cp hn nh truyn hnh hi ngh, iu m vi cng ngh chuyn mch c ngi ta khng thc hin v chi ph qu cao. + Nhiu tnh nng dch v: Tnh linh hot ca mng IP cho php to ra nhiu tnh nng mi trong dch v thoi. V d cho bit thng tin v ngi gi ti hay mt thu bao in thoi IP c th c nhiu s lin lc m ch cn mt thit b u cui duy nht (V d nh mt thit b IP Phone c th c mt s in thoi dnh cho cng vic, mt cho cc cuc gi ring t). + Kh nng multimedia: Trong mt cuc gi ngi s dng c th va ni chuyn va s dng cc dch v khc nh truyn file, chia s d liu, hay xem hnh nh ca ngi ni chuyn bn kia.
3

Chng 1: Tng quan v VoIP

in thoi IP cng c nhng hn ch: + K thut phc tp: Truyn tn hiu theo thi gian thc trn mng chuyn mch gi l rt kh thc hin do mt gi trong mng l khng th trnh c v tr khng c nh ca cc gi thng tin khi truyn trn mng. c c mt dch v thoi chp nhn c, cn thit phi c mt k thut nn tn hiu t c nhng yu cu kht khe: t s nn ln ( gim c tc bit xung), c kh nng suy on v to li thng tin ca cc gi b tht lc...Tc x l ca cc b Codec (Coder and Decoder- B m ha v gii m) phi nhanh khng lm cuc m thoi b gin on. ng thi c s h tng ca mng cng cn c nng cp ln cc cng ngh mi nh Frame Relay, ATM,... c tc cao hn v phi c mt c ch thc hin chc nng QoS (Quality of Service- Cht lng dch v). Tt c cc iu ny lm cho k thut thc hin in thoi IP tr nn phc tp v khng th thc hin c trong nhng nm trc y. + Vn bo mt (security): Mng Internet l mt mng c tnh rng khp v hn hp (hetorogenous network). Trong c rt nhiu loi my tnh khc nhau cng cc dch v khc nhau cng s dng chung mt c s h tng. Do vy khng c g m bo rng thng tin lin quan n c nhn cng nh s lin lc truy nhp s dng dch v ca ngi dng c gi b mt. Nh vy, in thoi IP chng t n l mt loi hnh dch v mi rt c tim nng. Trong tng lai, in thoi IP s cung cp cc dch v hin c ca in thoi trong mng PSTN v cc dch v mi ca ring n nhm em li li ch cho ng o ngi dng. Tuy nhin, in thoi IP vi t cch l mt dch v s khng tr nn hp dn hn PSTN ch v n chy trn mng IP. Khch hng ch chp nhn loi dch v ny nu nh n a ra c mt chi ph thp v nhng tnh nng vt tri hn so vi dch v in thoi hin ti. 1.2.4 Cc hnh thc truyn thoi qua IP 1.2.4.1 M hnh PC to PC Trong m hnh ny, mi my tnh cn c trang b mt sound card, mt microphone, mt speaker v c kt ni trc tip vi mng Internet thng qua modem hoc card mng. Mi my tnh c cung cp mt a ch IP v hai my tnh c th trao i cc tn hiu thoi vi nhau thng qua mng Internet. Tt c cc thao tc nh ly mu tn hiu

Chng 1: Tng quan v VoIP

m thanh, m ho v gii m, nn v gii nn tn hiu u c my tnh thc hin. Trong m hnh ny ch c nhng my tnh ni vi cng mt mng mi c kh nng trao i thng tin vi nhau.

Internet
` `

PC
Hnh 1.1 M hnh PC to PC

PC

1.2.4.2 M hnh PC to Phone M hnh PC to Phone l mt m hnh c ci tin hn so vi m hnh PC to PC. M hnh ny cho php ngi s dng my tnh c th thc hin cuc gi n mng PSTN thng thng v ngc li. Trong m hnh ny mng Internet v mng PSTN c th giao tip vi nhau nh mt thit b c bit l Gateway. y l m hnh c s dn ti vic kt hp gia mng Internet v mng PSTN cng nh cc mng GSM hay a dch v khc.

In te rn e t

PSTN

PC
Hnh 1.2 M hnh PC to Phone

Phone

1.2.4.3 M hnh Phone to Phone y l m hnh m rng ca m hnh PC to Phone s dng Internet lm phng tin lin lac gia cc mng PSTN. Tt c cc mng PSTN u kt ni vi mng Internet thng qua cc gateway. Khi tin hnh cuc gi mng PSTN s kt ni n gateway gn nht. Ti gateway a ch s c chuyn i t a ch PSTN sang a ch IP c th nh tuyn cc gi tin n c mng ch. ng thi gateway ngun c nhim v chuyn i tn hiu thoi tng t thnh dng s sau m ho, nn, ng gi v gi qua mng. Mng
5

Chng 1: Tng quan v VoIP

ch cng c kt ni vi gateway v ti gateway ch, a ch li c chuyn i tr li thnh a ch PSTN v tn hiu c gii nn, gii m chuyn i ngc li thnh tn hiu tng t gi vo mng PSTN n ch.

Hnh 1.3 M hnh Phone to Phone 1.2.5 Mt s ng dng VoIP Giao tip thoi s vn l dng giao tip c bn ca con ngi.Mng in thoi cng cng khng th b n gin thay th, thm ch thay i trong thi gian ti. Mc ch tc thi ca cc nh cung cp dch v in thoi IP l ti to li kh nng ca in thoi vi mt chi ph vn hnh thp hn nhiu v a ra cc gii php k thut b sung cho mng PSTN. in thoi c th c p dng cho gn nh mi yu cu ca giao tip thoi, t mt cuc m thoi c bn cho n mt cuc gi hi ngh nhiu ngi phc tp. Cht lng m thanh c truyn cng c th bin i tu theo ng dng. Ngoi ra, vi kh nng ca Internet, dch v in thoi IP s cung cp thm nhiu tnh nng mi. Ta c th xem xt mt vi ng dng ca in thoi : Thoi thng minh H thng in thoi ngy cng tr nn hu hiu: r, ph bin, d s dng, c ng. N ch c mt s phm iu khin. Trong nhng nm gn y, ngi ta c gng to ra thoi thng minh, u tin l cc thoi bn, sau l n cc server. Nhng mi c gng u tht bi do s tn ti ca cc h thng c sn. Internet s thay i iu ny. K t khi Internet ph khp ton cu, n c s dng tng thm tnh thng minh cho mng in thoi ton cu. Gia mng my tnh v mng in thoi tn ti mt mi lin h. Internet cung cp cch gim st v iu khin cc

Chng 1: Tng quan v VoIP

cuc thoi VoIP mt cch tin li hn. Chng ta c th thy c kh nng kim sot v iu khin cc cuc gi thng qua mng Internet. Dch v in thoi Web World Wide Web lm cuc cch mng trong cch giao dch vi khch hng ca cc doanh nghip. in thoi Web hay bm s (click to dial) cho ca h. Truy cp cc trung tm tr li in thoi Truy cp n cc trung tm phc v khch hng qua mng Internet s thc y mnh m thng mi in t. Dch v s cho php mt khch hng c cu hi v mt sn phm c cho hng qua Internet c cc nhn vin ca cng ty tr li trc tip. Dch v fax qua IP Vic s dng Internet khng nhng c m rng cho thoi m cn cho c dch v fax. Nu bn gi nhiu fax t PC, c bit l gi ra nc ngoi th vic s dng dch v Internet faxing s gip bn tit kim c tin v c knh thoi. Dch v ny s chuyn trc tip t PC ca bn qua kt ni Internet. 1.2.6 c tnh ca mng VoIP 1.2.6.1 u im Gim chi ph: y l u im ni bt ca VoIP so vi in thoi ng di thng thng. Chi ph cuc gi ng di ch bng chi ph cho truy nhp Internet. Mt gi cc chung s thc hin c vi mng Internet v do tit kim ng k cc dch v thoi v fax. S chia s chi ph thit b v thao tc gia nhng ngi s dng thoi v d liu cng tng cng hiu qu s dng mng. ng thi k thut nn thoi tin tin lm gim tc bit t 64Kbps xung di 8Kbps, tc l mt knh 64Kbps lc ny c th phc v ng thi 8 knh thoi c lp. Nh vy, l d ln nht gip cho chi ph thc hin cuc gi VoIP thp chnh l vic s dng ti u bng thng. Tnh thng nht : H thng VoIP c th tch hp c mng thoi , mng s liu v mng bo hiu. Cc tn hiu thoi, d liu, bo hiu c th cng i trn mt mng IP. Vic ny s gim ng k chi ph u t. php cc doanh nghip c th a thm cc phm bm ln trang web kt ni ti h thng in thoi

Chng 1: Tng quan v VoIP

Vn qun l bng thng: Trong PSTN, bng thng cung cp cho mt cuc gi l c nh. Trong VoIP, bng thng c cung cp mt cch linh hot v mm do hn nhiu. Cht lng ca VoIP ph thuc vo nhiu yu t, quan trng nht l bng thng. Do khng c s bt buc no v mt thng lng gia cc thit b u cui m ch c cc chun tu vo bng thng c th ca mnh, bn thn cc u cui c th t iu chnh h s nn v do iu chnh c cht lng cuc gi. Nng cao ng dng v kh nng m rng: Thoi v fax ch l cc ng dng khi u cho VoIP, cc li ch trong thi gian di hn c mong i t cc ng dng a phng tin (multimedia) v a dch v. Tnh linh hot ca mng IP cho php to ra nhiu tinh nng mi trong dch v thoi. ng thi tnh mm do cn to kh nng m rng mng v cc dch v. Tnh bo mt cao: VoIP c xy dng trn nn tng Internet vn khng an ton, do s dn n kh nng cc thng tin c th b nh cp khi cc gi tin b thu lm hoc nh tuyn sai a ch mt cch c khi chng truyn trn mng. Cc giao thc SIP (Session ineitiation Protocol giao thc khi u phin) c th thnh mt m v xc nhn cc thng ip bo hiu u cui. RTP (Real Time Protocol) h tr m thnh mt m ca phng thc truyn thng trn ton tuyn c m ho thnh mt m m bo truyn thng an ton. 1.2.6.2 Nh c im Cht l ng dch v ch a cao: Cc mng s liu vn d khng phi xy dng vi

mc ch truyn thoi thi gian thc, v vy khi truyn thoi qua mng s liu cho cht lng cuc gi khng c m bo trong trng hp mng xy ra tc nghn hoc c tr ln. Tnh thi gian thc ca tn hiu thoi i hi cht lng truyn d liu cao v n nh. Mt yu t lm gim cht lng thoi na l k thut nn tit kim ng truyn. Nu nn xung dung lng cng thp th k thut nn cng phc tp, cho cht lng khng cao v c bit l thi gian x l s lu, gy tr. Vn ting vng: Nu nh trong mng thoi, tr thp nn ting vng khng nh hng nhiu th trong mng IP, do tr ln nn ting vng nh hng nhiu n cht lng thoi.

Chng 1: Tng quan v VoIP

K thut phc tp: Truyn tn hiu theo thi gian thc trn mng chuyn mch gi l rt kh thc hin do mt gi trong mng l khng th trnh c v tr khng c nh ca cc gi thng tin khi truyn trn mng. c c mt dch v thoi chp nhn c, cn thit phi c mt k thut nn tn hiu t c nhng yu cu kht khe: t s nn ln ( gim c tc bit xung), c kh nng suy on v to li thng tin ca cc gi b tht lc... Tc x l ca cc b Codec (Coder and Decoder) phi nhanh khng lm cuc m thoi b gin on. ng thi c s h tng ca mng cng cn c nng cp ln cc cng ngh mi nh Frame Relay, ATM,... c tc cao hn hoc phi c mt c ch thc hin chc nng QoS (Quality of Service). Tt c cc iu ny lm cho k thut thc hin in thoi IP tr nn phc tp v khng th thc hin c trong nhng nm trc y Ngoi ra c th k n tnh phc tp ca k thut v vn bo mt thng tin (do Internet ni ring v mng IP ni chung vn c tnh rng khp v hn hp, khng c g bo m rng thng tin c nhn c gi b mt). 1.2.7 Yu cu cht l ng i vi VoIP T nhng nhc im chnh ca mng chuyn mch gi t ra nhng yu cu Cht lng thoi phi n nh, tr chp nhn c. Mng IP c bn phi p ng c nhng tiu ch hot ng kht khe gm gim thiu vic khng chp nhn cuc gi, mt mt gi v mt lin lc. iu ny i hi ngay c trong trng hp mng b nghn hoc khi nhiu ngi s dng chung ti nguyn ca mng cng mt lc. Vic bo hiu c th tng tc c vi bo hiu ca mng PSTN. Qun l h thng an ton, a ch ho v thanh ton phi c cung cp, tt nht l c hp nht vi cc h thng h tr hot ng PSTN.

cho VoIP nh sau:

Chng 1: Tng quan v VoIP

1.3 1.3.1

Kin trc v cc thnh phn mng VoIP Kin trc tng qut mng VoIP

Hnh 1.4 M hnh kin trc tng quan ca mng VoIP Trong m hnh ny l s c mt ca ba thnh phn chnh trong mng VoIP l:

10

Chng 1: Tng quan v VoIP

IP Phone (hay cn gi l SoftPhone): l thit b giao din u cui pha ngi dng vi mng VoIP. Cu to chnh ca mt IP Phone gm hai thnh phn chnh:Thnh phn bo hiu mng VoIP: bo hiu c th l H.323 s dng giao thc TCP hay SIP s dng UDP hoc TCP lm giao thc truyn ti ca mnh. Thnh phn truyn ti media: s dng RTP truyn lung media vi cht lng thi gian thc v c iu khin theo giao thc RTCP. VoIP Server: chc nng chnh ca Server trong mng VoIP ty thuc vo giao thc bo hiu c s dng. Nhng v m hnh chung th VoIP Server thc hin cc chc nng sau: nh tuyn bn tin bo hiu trong mng VoIP ng k, xc thc ngi s dng Dch a ch trong mng Ni chung, VoIP Server trong mng nh l u no ch huy mi hot ng ca mng. Server c th tch hp tt c cc chc nng (SoftSwitch) hoc nm tch bit trn cc Server chc nng khc nhau ( Location Server, Registrar Server, Proxy Server,). 1.3.2 M hnh phn lp chc nng V mt chc nng, cng ngh VoIP c th c chi lm ba lp nh sau:
Lp ng dng dch v

Giao din m v tun theo chun


Lp iu khin cuc gi

Giao din m v tun theo chun


Lp c s h tng mng gi

Hnh 1.5 M hnh phn cp chc nng Lp c s h tng mng gi thc hin chc nng truyn ti lu lng thoi. Trong VoIP, c s h tng l cc mng IP. Giao thc truyn ti thi gian thc RTP (Realtime Transport Protocol) kt hp vi UDP v IP gip truyn ti thng tin thoi qua mng IP. RTP chy trn UDP, cn UDP hot ng trn IP hnh thnh ln c ch truyn RTP/UDP/IP trong VoIP.
11

Chng 1: Tng quan v VoIP

Trong cc mng IP, hin tng cc gi IP tht lc hoc n khng theo th t thng xuyn xy ra. C ch truyn TCP/IP khc phc vic mt gi bng c ch truyn li khng ph hp vi cc ng dng thi gian thc vn rt nhy cm vi tr. RTP vi trng tem thi gian (timestamp) c dng bn thu nhn bit v x l cc vn nh tr, s thay tr(jitter) v s mt gi. Lp iu khin cuc gi thc hin chc nng bo hiu, nh hng cuc gi trong VoIP. S phn tch gia mt phng bo hiu v truyn ti c thc hin PSTN vi bo hiu knh chung SS7, nhng y nhn mnh mt thc t c nhiu chun bo hiu cho VoIP cng tn ti nh H323, SIP hay SGCP/MGCP (Simple Gateway Control Protocol/ Media Gateway Control Protocol). Cc giao thc bo hiu ny c th hot ng cng nhau, c ng dng ph hp vi nhng nhu cu c th ca mng. Ngoi ra lp ny cn cung cp chc nng truy nhp ti dch v bn trn cng nh cc giao din lp trnh m pht trin ng dng. Lp ng dng dch v m nhim chc nng cung cp dch v trong mng vi c dch v c tong t nh trong PSTN v dch v mi thm vo. Cc giao din m cho php cc nh cung cp phn mm c lp pht trin ra nhiu ng dng mi. c bit l cc ng dng da trn Web, cc ng dng kt hp gia thoi v d liu, cc ng dng lin quan ti thng mi in t. S phn tch lp dch v lm cho cc dch v mi c trin khai nhanh chng. Ngoi ra, cc chc nng nh qun l, nhn thc cuc gi v chuyn i a ch cng c thc hin lp ny. Do cc giao din gia cc lp l m v tun theo chun, to ra nhiu s la chn khi xy dng thit k mng. V d, ng vi lp c s h tng mng ta c th dng cc router v switch ca hng Cisco, iu khin cuc gi thc hin bng cc gatekeeper ca VocalTec v cc dch v c cung cp bi server dch v ca Netspeak. Do m hnh trn khng ch c gi tr v mt l thuyt.

12

Chng 1: Tng quan v VoIP

1.3.3

Cc thnh phn trong mng VoIP

Hnh 1.6 Cu hnh mng VoIP trong xu hng mng th h mi NGN Mng VoIP phi c kh nng thc hin cc chc nng m mng in thoi cng cng thc hin, ngoi ra phi thc hin chc nng ca mt gateway gia mng IP v mng in thoi cng cng. Thnh phn ca mng in thoi IP c th gm cc phn t sau y: + Thit b u cui kt ni vi mng IP: L mt nt cui cng trong mng in thoi IP, mt thit b u cui c th cho php mt thu bao trong mng IP thc hin cuc gi. Cuc gi s c gatekeeper m u cui hoc thu bao ng k gim st. + Mng truy nhp IP: L cc loi mng d liu s dng chng giao thc TCP/IP trong s dng giao thc IP cho lp mng (lp 3) cn lp truy nhp mng (lp 2) c th l giao thc ca mng LAN, x25, Frame Relay, PPP.... + Gateway: L thit b c chc nng kt ni hai mng khng ging nhau, hu ht cc trng hp l mng IP v mng PSTN. C 3 loi gateway l: Gateway truyn ti knh thoi, Gateway iu khin truyn ti knh thoi v Gateway bo hiu. - Gateway bo hiu (SGW- Signalling Gateway): chc nng trung chuyn gia bo hiu trong mng chuyn mch knh (nh l SS7 hay R2) v bo hiu trong mng IP (H.323), phi hp hot ng vi Gateway truyn ti v h thng qun l mng. Gateway bo hiu c th ng c lp hoc c th kt hp vi Gateway truyn ti thoi thnh mt Gateway duy nht.

13

Chng 1: Tng quan v VoIP

- Gateway truyn ti knh thoi( MGW- Media Gateway): Chc nng chuyn i khun dng thng tin t thng tin ghp knh theo thi gian (TDM) trong mng chuyn mch gi thnh cc gi tin IP v ngc li, nn tn hiu thoi (voice compression), nn khong lng (silent comppression) trit ting vng (echo cancellation). Ngoi ra cn cung cp cc giao din vt cho cc kt ni ca cc mng (nh E1/T1 vi mng chuyn mch knh, ethernet/frame relay vi mng IP). - Gateway iu khin truyn ti knh thoi (MGWC-Media Gateway Controller): Vai tr nh l phn t kt ni gia Gateway bo hiu v gatekeeper. N nhn thng tin bo hiu t mng chuyn mch knh thng qua gateway bo hiu, t mng IP thng qua gatekeeper thc hin vic iu khin gateway truyn ti knh thoi. + Gatekeeper: C th xem gatekeeper nh l b no ca h thng mng in thoi IP. N cung cp chc nng qun l cuc gi mt cch tp trung v mt s cc dch v quan trng khc nh l: nhn dng cc u cui v gateway, qun l bng thng, chuyn i a ch (t a ch IP sang a ch E.164 v ngc li), ng k hay tnh cc...Mi gatekeeper s qun l mt vng bao gm cc u cui ng k, nhng cng c th nhiu gatekeeper cng qun l mt vng trong trng hp mt vng c nhiu gatekeeper. 1.4 Kt lun ch ng S pht trin nhy vt ca mng chuyn mch gi IP hin nay khng ch em li cho chng ta nhng dch v mi a dng m cn l c hi ci thin cc dch v vin thng trc kia vi cht lng tt hn v gi thnh r hn. Trn c s , mng VoIP ra i v ngy cng p ng tt hn cc yu cu t ra nh cht lng dch v, gi thnh, s lng tch hp cc dch v thoi ln phi thoi.Chng 1 ta tm hiu khi nim kin trc mng VoIP, nhng u, nhc im ca mng VoIP, nhng yu cu v cht lng ca VoIP m bo cht lng cuc gi. Chng 2 ta s tm hiu v cc giao thc truyn ti v bo hiu trao i gia cc thit b u cui trong kt ni VoIP.

14

Chng 2 Cc giao thc bo hiu trong mng VoIP

CH NG 2

CC GIAO THC BO HIU TRONG MNG VoIP


2.1 Gii thiu ch ng Cng ngh VoIP l cng ngh truyn tn hiu thoi trn nn IP, chnh v th m h thng VoIP phi c h tr cc giao thc c s dng trn mng Internet v phi c kin trc thch ng vi kin trc mng IP. Chng 2 trnh by cc khi nim, chc nng ca giao thc bo hiu trong mng VoIP. 2.2 Cc giao thc bo hiu trong mng VoIP

2.2.1 H.323 Giao thc H.323 l chun do ITU-T pht trin cho php truyn thng a phng tin qua cc h thng da trn mng chuyn mch gi, v d nh Internet. Tiu chun H.323 bao gm bo hiu v iu khin cuc gi, truyn v iu khin a phng tin v iu khin bng thng cho hi ngh im - im v a im. 2.2.1.1 Tiu chun H.323 bao gm cc giao thc Giao thc H.225 H.245 G.711, G.722, G.723, G.728, G.729 H261, H263 T.120 RTP/RTCP Hnh 2.1 Cc giao thc s dng trong H.323

Tnh nng Call Signalling Media Control Audio Codecs Video Codecs Data Sharing Media Transport

15

Chng 2 Cc giao thc bo hiu trong mng VoIP

2.2.1.2

Cc thnh phn ca H.323:

Hnh 2.2 Cc thnh phn ca H.323 H323 Terminal: Thc hin cc chc nng u cui : thc hin gi hoc nhn cuc gi. Gm c: - System Control Unit. - Media Transmission. - Audio Codec. - Network Interface. - Video Codec. - Data channel Support Application. Gateway: Gateway l phn t khng nht thit phi c trong mt giao tip ca cc phn t H.323, n ng vai tr lm phn t cu ni v ch tham gia vo mt cuc gi khi c s chuyn tip t mng H.323 (v d nh mng LAN hoc Internet) sang mng phi H.323 ( nh PSTN). Gateway thc hin mt s chc nng nh : Chuyn i gia cc dng khung truyn dn. Chuyn i gia cc th tc giao tip. Chuyn i gia cc dng m ho khc nhau ca cc lung tn hiu hnh nh cng nh m thanh.

16

Chng 2 Cc giao thc bo hiu trong mng VoIP

Thc hin vic thit lp v xo cuc gi c pha mng LAN cng nh pha mng chuyn mch knh. Gatekeeper: Gatekeeper l phn t khng nht thit phi tn ti trong mt h thng H.323, n thc hin vic iu khin cc dch v gi ca cc u cui H.323. Cc chc nng ca mt Gatekeeper c phn bit lm hai loi l cc chc nng bt buc v cc chc nng khng bt buc. Cc chc nng ca Gatekeeper : Dch a ch (Address Translation): Dch a ch Address Translation: Gatekeeper s thc hin vic chuyn i t mt a ch hnh thc (dng tn gi) ca cc thit b u cui v Gateway sang a ch truyn dn thc trong mng (a ch IP). iu khin quyn truy nhp (Admission Control):Vi mi ti nguyn mng c th, ngi qun tr mng t ra mt ngng ch s hi thoi cng lc cho php trn mng . Gatekeeper c nhim v t chi kt ni mi mi khi t ti ngng. N iu khin quyn truy nhp mng ca ngi dng theo mc u tin gn trc. iu khin gii thng (Bandwidth Control):Gim st v iu khin vic s dng gii thng mng. ng thi Gatekeeper cng phi bo m lu lng thng tin truyn khng c vt qu ti ca mng do nh qun tr mng t ra. iu khin vng (Zone Management): y ch vng c trng cho tp hp tt c cc phn t H.323 gm thit b u cui, Gateway, MCU c ng k hot ng vi Gatekeeper. iu khin bo hiu cuc gi (Call Control Signaling): Ty chn. Gatekeeper cung cp a ch ch cho ngi gi theo hai ch trc tip v chn ng. Ti ch trc tip, sau khi cung cp a ch ch th Gatekeeper ngng tham gia hot ng bt tay gia cc bn. Ti ch chn ng, a ch ch l a ch ca Gatekeeper nn n ng vai tr trung gian chuyn tip mi thng tin trao i trong qu trnh bt tay gia cc bn. Gatekeeper x l cc thng tin bo hiu Q.931 trao i gia cc bn. Qun l gii thng (Bandwidth Management): Ty chn. Gatekeeper gii hn s cuc gi cng lc trong min ca n trong phin Q.931.

17

Chng 2 Cc giao thc bo hiu trong mng VoIP

Dch v qun l cuc gi (Call Management Service): Ty chn. Gatekeeper lu tr mt danh sch cc cuc gi hin thi cung cp thng tin cho vic qun l gii thng v xc nh Terminal no ang bn. Dch v xc nhn cuc gi (Call Authorization Service): Ty chn. Gatekeeper loi b cuc gi khi qu trnh xc nhn l sai ngay c khi cha ti ngng. Ngoi ra Gatekeeper cn thng xuyn c cp nht thm cc dch v ph nh FORWARD, TRANSFER,... MCU (Multipoint Control Unit) Cung cp chc nng hi thoi vi s bn tham gia nhiu hn hai. N phi hp cc phng thc giao tip ca cc bn tham gia v cung cp cc c trng trn m thanh v hnh nh (nu cn) cho cc Terminal. MCU bao gm hai thnh phn : B iu khin a im (Multipoint Controller- MC) : thit lp v qun l hi thoi nhiu bn qua H.245. MC c th c t trong Gatekeeper, Gateway, Terminal, MCU. B x l a im ( Multipoint Processor- MP): ng vai tr trn tn hiu, phn knh v lu chuyn dng bit qu trnh giao tip gia cc bn tham gia hi thoi. i vi MCU tp trung th c y MC v MP. i vi MCU phn quyn th ch cn chc nng ca MC. S khc bit l ch trong hi thoi phn quyn cc bn trao i trc tip vi nhau m khng cn phi thng qua MCU. Ngoi ra, ngi ta c th kt hp gia hai loi ny, to thnh MCU lai ghp. 2.2.1.3 Tp giao thc H.323

Hnh 2.3 Tp giao thc H.323

18

Chng 2 Cc giao thc bo hiu trong mng VoIP

2.2.1.3.1

Bo hiu RAS

Cung cp cc th tc iu khin tin cuc gi trong mng H.323 c GK. Knh bo hiu RAS c thit lp gia cc u cui v cc GK trc cc knh khc. N c lp vi knh bo hiu cuc gi v knh iu khin H.245. Cc bn tin RAS c truyn qua mng thng qua kt ni UDP, thc hin vic ng k, cho php, thay i bng thng, trng thi v cc th tc hu b cuc gi. Bo hiu RAS gm nhng qu trnh sau: 2.2.1.3.2 Tm GateKeeper. ng k : ng k l mt qu trnh cho php GW, cc u cui v MCU nh v u cui Cho php, thay i bng thng, trng thi v hu quan h Bo hiu iu khin cuc gi H.225

tham gia vo mt vng v bo cho GK bit a ch truyn vn v a ch b danh ca n.

Trong mng H.323, th tc bo hiu cuc gi c da trn khuyn ngh H.225 ca ITU. Khuyn ngh ny ch r cch s dng v tr gip ca cc bn tin bo hiu Q.931. Sau khi khi to thit lp cuc gi. Cc bn tin iu khin cuc gi v cc bn tin gi cho knh bo hiu cuc gi tn ti (keepalive) c chuyn ti cc cng. Cc bn tin Q.931 thng c s dng trong mng H.323: Setup: c gi t thc th ch gi thit lp kt ni ti thc th H.323 b gi Call Proceeding: ch th rng th tc thit lp cuc gi c khi to. Alerting: ch th rng chung bn ch bt u rung. Connect: thng bo rng bn b gi tr li cuc gi. Release Complete: ch th rng cuc gi ang b gii phng. Facility: y l mt bn tin Q.932 dng yu cu hoc phc p cc dch v b sung. N cng c dng cnh bo rng mt cuc gi s c nh tuyn trc tip hay thng qua GK. 2.2.1.4 Cc th tc bo hiu 2.2.1.4.1 Bo hiu v x l cuc gi Cc bc bo hiu khi thc hin cuc gi qua Internet c trnh by trong khuyn co H.323 ca UTU-T. C 3 knh bo hiu tn ti c lp nhau lin quan n bo hiu v x l cuc gi: knh iu khin H.245, knh bo hiu cuc gi v knh bo hiu RAS.
19

Chng 2 Cc giao thc bo hiu trong mng VoIP

Trong mng khng c Gatekeeper, cc bn tin bo hiu cuc gi c truyn trc tip gia thu bao ch gi v b gi bng cch truyn bo hiu a ch trc tip, v vy c th giao tip mt cch trc tip. Nu trong mng c Gatekeeper, trao i bo hiu thu bao ch gi v Gatekeeper c thit lp bng cch s dng knh RAS ca Gatekeeper truyn a ch, sau khi trao i bn tin trc tip gia hai u cui hay nh tuyn chng qua Gatekeeper. 2.2.1.4.2 Thit lp cuc gi H.323

Mt cuc gi tri qua cc bc nh sau: - Thit lp cuc gi. - Khi to truyn thng v trao i kh nng. - Thit lp knh truyn thng nghe nhn. - Dch v cuc gi. - Kt thc cuc gi. Giai on 1 - Thit lp cuc gi Trong giai on ny cc phn t trao i vi nhau cc bn tin c nh ngha trong khuyn co H.225.0 theo mt trong cc th tc c trnh by sau y. - C hai thit b u cui u khng ng k vi Gatekeeper: Hai thit b u cui trao i trc tip vi nhau. - C hai thu bao u ng k ti mt Gatekeeper: C 2 tnh hung xy ra l Gatekeeper chn phng thc truyn bo hiu trc tip gia 2 thu bao hoc bo hiu cuc gi c nh tuyn qua Gatekeeper. - Ch c mt trong 2 thu bao c ng k vi Gatekeeper: Bo hiu cuc gi c truyn trc tip gia hai thu bao. Khi cuc gi c s chuyn tip t mng PSTN sang mng LAN hoc ngc li th phi thng qua Gateway. V c bn c th phn bit cuc gi qua Gateway thnh 2 loi: cuc gi t mt thu bao in thoi vo mng LAN v cuc gi t mt thu bao trong mng LAN ra mt thu bao trong mng thoi PSTN. Giai on 2 - Thit lp knh iu khin Trong giai on 1, sau khi trao i tn hiu thit lp cuc gi, cc u cui s thit lp knh iu khin H.245. Knh iu khin ny c th do thu bao b gi hoc thu bao gi
20

Chng 2 Cc giao thc bo hiu trong mng VoIP

thit lp. Trong trng hp khng nhn c tn hiu kt ni hoc mt u cui gi tn hiu kt thc th knh iu khin H.245 s b ng. Giai on 3 - Thit lp knh truyn thng o Sau khi trao i kh nng (tc nhn ti a, phng thc m ha) v xc nh master-slaver trong giao tip trong giai on 2, th tc iu khin knh H.245 s thc hin vic m knh logic (H.225) truyn thng tin. Sau khi m knh logic th mi u cui truyn tn hiu xc nh thng s truyn. Giai on 4 - Dch v - rng bng tn: rng bng tng ca mt cuc gi c Gatekeeper thit lp trong thi gian thit lp trao i. Mt u cui phi chc chn rng tng tt c lung truyn/nhn m thanh v hnh nh u phi nm trong rng bng tn thit lp. - Trng thi: gim st trng thi hot ng ca u cui, Gatekeeper lin tc trao i tn hiu vi cc u cui do n kim sot. Khong thi gian u n gia cc ln trao i ln hn 10 giy v gi tr ny do nh sn xut quyt nh. Trong khong thi gian din ra cuc gi, mt u cui hoc Gatekeeper c th u n hi trng thi t u cui bn kia bng cch gi tn hiu yu cu. u cui nhn c tn hiu s p tr trng thi hin thi. Giai on 5 - Kt thc cuc gi Mt thit b u cui c th kt thc cuc gi theo cc bc ca th tc sau: Dng truyn lung tn hiu video khi kt thc truyn mt nh, sau ng tt c cc knh logic phc v truyn video. Dng truyn d liu v ng tt c cc knh logic dng truyn d liu. Dng truyn audio sau ng tt c cc knh logic dng truyn audio. Truyn tn hiu trn knh iu khin H.245 bo cho thu bao u kia bit n mun kt thc cuc gi. Sau n dng truyn cc bn tin H.245 v ng knh iu khin H.245. N s ch nhn tn hiu kt thc t thu bao u kia v s ng knh iu khin H.245. Nu knh bo hiu cuc gi ang m, th n s truyn i tn hiu ngt sau ng knh bo hiu.
21

Chng 2 Cc giao thc bo hiu trong mng VoIP

N cng c th kt thc cuc gi theo cc th tc sau: Mt u cui nhn tn hiu kt thc m trc n khng truyn i tn hiu yu cu, n s ln lt thc hin cc bc t 1 n 6 trn ch b qua bc 5. Trong mt cuc gi khng c s tham gia ca Gatekeeper th ch cn thc hin cc bc t 1 n 6. Nhng trong cuc gi c s tham gia ca Gatekeeper th cn c hot ng gii phng bng tn. V vy sau khi thc hin cc bc t 1 n 6, mi u cui s truyn tn hiu ti Gatekeeper. Sau Gatekeeper s c tn hiu p tr. Sau u cui s khng gi tn hiu ti Gatekeeper na v khi cuc gi kt thc. Hnh v d i y m t qu trnh thc hin kt ni gia 2 im u cui H323:

Hnh 2.4 Qu trnh thit lp cuc gi H.323 Trc ht c hai phi c ng k ti thit b iu khin cng kt ni u cui A gi yu cu ti thit b iu khin cng kt ni ngh thit lp cuc gi. Thit b iu khin cng ni gi cho u A thng tin cn thit v u cui B u cui A gi bn tin SETUP ti u cui B. u cui B tr li bng bn tin Call Proceeding v ng thi lin lc vi thit b iu khin cng ni xc nhn quyn thit lp cuc gi. u cui B gi bn tin cnh bo v kt ni. Hai u cui trao i mt s bn tin H.245 xc nh ch t, kh nng x l ca u cui v thit lp kt ni RTP.

22

Chng 2 Cc giao thc bo hiu trong mng VoIP

y l trng hp cuc gi im im n gin nht, khi m bo hiu cuc gi khng c nh tuyn ti thit b iu khin cng ni. H.323 h tr nhiu kch bn thit lp cuc gi khc H.323 l h thng ghp lai c xy dng t cc thit b tp trung thng minh nh : thit b iu khin cng ni, MCU, cng kt ni v im cui. Mc d chun H.323 trong phin bn gn y nht c phn ton din hn song vn vn ny sinh, nh thi gian thit lp cuc gi di, qu nhiu chc nng thit b iu khin cng ni phi thc hin v kh nng m rng khi s dng kiu bo hiu cuc gi nh tuyn qua thit b iu khin cng ni (GKRCS) Khi cn s dng cng kt ni dung lng ln kt ni mng PSTN, ngi ta s s dng giao thc cng n gin (SGCP : Simple Gateway Control Protocol) v giao thc iu khin cng phng tin (MGCP: Media Gateway Control Protocol) thay th giao thc cho cng kt ni H.323. Cc h thng iu khin cuc gi ny c v hiu qu hn, p ng nhu cu ca cc nh cung cp c ln. 2.2.2 SIP SIP l giao thc iu khin bo hiu thuc lp ng dng, c pht trin nh l mt chun m RFC 2543 ca IEFT. Khc vi H.323, n da trn ngun gc Web (HTTP) v c thit k kiu modul, n gin v d dng m rng vi cc ng dng thoi SIP. SIP l mt giao thc bo hiu thit lp, duy tr v kt thc cc phin a phng tin nh : thoi IP, hi ngh v cc ng dng tng t khc lin quan n vic truyn thng tin a phng tin. 2.2.2.1 Cc thnh phn ca SIP

Hnh 2.5 Cc thnh phn ca SIP

23

Chng 2 Cc giao thc bo hiu trong mng VoIP

User Agent: L 1 ng dng khi to, nhn v kt thc cuc gi. User Agent Clients (UAC) Khi to cuc gi. User Agent Server (UAS) Nhn cuc gi. C UAC v UAS u c th kt thc cuc gi. Proxy Server: L 1 chng trnh tc thi hot ng va l client va l server. Chng trnh ny c s dng to ra cc yu cu (requests) thay cho cc client. Mt proxy server m bo chc nng nh tuyn v thc hin cc quy tc (policy) (v d nh m bo ngi dng c c php gi hay khng). Proxy Server c th bin dch khi cn thit, sa i 1 phn ca bn tin yu cu trc khi chuyn i. Location Server: c s dng bi SIP redirect hoc proxy server ly thng tin v a im ca ngi c gi. Redirect Server: L server nhn cc yu cu SIP, sp xp cc a ch v tr a ch v pha client. Khc vi Proxy Server, Redirect server khng t khi to ra cc yu cu SIP ca ring n. ng thi n cng khng chp nhn hay hu cuc gi ging nh User Agent Server. Registrar Server: L server chp nhn cc yu cu REGISTER, server ny c th h tr them tnh nng xc thc, ng thi hot ng vi proxy hoc redirect server a ra cc dch v khc. Trong hnh trn, User Agent l thit b u cui trong mng SIP, c th l mt my in thoi SIP, c th l my in thoi SIP, c th l my tnh chy phn mm u cui SIP. 2.2.2.2 Cc bn tin SIP, mo u v nh s D i y l cc bn tin ca SIP : INVITE : bt u thit lp cuc gi bng cch gi bn tin mi u cui khc tham gia ACK : bn tin ny khng nh my trm nhn c bn tin tr li bn tin INVITE BYE : bt u kt thc cuc gi CANCEL : hy yu cu nm trong hng i

24

Chng 2 Cc giao thc bo hiu trong mng VoIP

REGISTER : u cui SIP s dng bn tin ny ng k vi my ch ng k OPTION : s dng xc nh nng lc ca my ch INFO : s dng ti cc thng tin nh m bo DTMF Giao thc SIP c nhiu im trng hp vi giao thc HTTP. Cc bn tin tr li cc bn tin SIP nu trn gm c : 1xx (PROVISIONAL) cc bn tin chung 2xx (SUCCESS) thnh cng 3xx (REDIRECTION) - chuyn a ch 4xx (CLIENT ERORR) yu cu khng c p ng 5xx (SERVER ERORR) - s c ca my ch 6xx (GLOBAL FAILURE)- s c ton mng

Cc bn tin SIP c khun dng text, tng t nh HTTP. Mo u ca bn tin SIP cng tng t nh HTTP v SIP cng h tr MIME (mt s chun v email) 2.2.2.3 Cc b c thit lp, duy tr v hu cuc gi Thit lp v hy cuc gi SIP Trc tin ta tm hiu hot ng ca my ch y quyn v my ch chuyn i Hot ng ca my ch y quyn (Proxy Server)

Hnh 2.6 Hot ng ca Proxy server Hot ng ca Proxy server c trnh by nh trong hnh 2.6 Client SIP userA@yahoo.com gi bn tin INVITE cho userB@hotmail.com mi tham gia cuc gi.
25

Chng 2 Cc giao thc bo hiu trong mng VoIP

Cc b c nh sau: + Bc 1: userA@yahoo.com gi bn tin INVITE cho UserB min hotmail.com, bn tin ny n proxy server SIP ca min hotmail.com (Bn tin INVITE c th i t Proxy server SIP ca min yahoo.com v c Proxy ny chuyn n Proxy server ca min hotmail.com). + Bc 2: Proxy server ca min hotmail.com s tham kho server nh v (Location server) quyt nh v tr hin ti ca UserB. + Bc 3: Server nh v tr li v tr hin ti ca UserB (gi s l UserB@hotmail.com). + Bc 4: Proxy server gi bn tin INVITE ti userB@hotmail.com. Proxy server thm a ch ca n trong mt trng ca bn tin INVITE. + Bc 5: UAS ca UserB p ng cho server Proxy vi bn tin 200 OK. + Bc 6: Proxy server gi p ng 200 OK tr v userA@yahoo.com. + Bc 7: userA@yahoo.com gi bn tin ACK cho UserB thng qua proxy server. + Bc 8: Proxy server chuyn bn tin ACK cho userB@hostmail.com + Bc 9: Sau khi c hai bn ng tham d cuc gi, mt knh RTP/RTCP c gia hai im cui truyn tn hiu thoi. + Bc 10: Sau khi qu trnh truyn dn hon tt, phin lm vic b xa bng cch s dng bn tin BYE v ACK gia hai im cui. Hot ng ca my ch chuyn i a ch (Redirect Server)

Hnh 2.7 Hot ng ca Redirect Server Hot ng ca Redirect Server c trnh by nh hnh 2.7.
26

Chng 2 Cc giao thc bo hiu trong mng VoIP

Cc b c nh sau: + Bc 1: Redirect server nhn c yu cu INVITE t ngi gi (Yu cu ny c th i t mt proxy server khc). + Bc 2: Redirect server truy vn server nh v a ch ca B. + Bc 3: Server nh v tr li a ch ca B cho Redirect server. + Bc 4: Redirect server tr li a ch ca B n ngi gi A. N khng pht yu cu INVITE nh proxy server. + Bc 5: User Agent bn A gi li bn tin ACK n Redirect server xc nhn s trao i thnh cng. + Bc 6: Ngi gi A gi yu cu INVITE trc tip n a ch c tr li bi Redirect server (n B). Ngi b gi B p ng vi ch th thnh cng (200 OK), v ngi gi p tr bn tin ACK xc nhn. Cuc gi c thit lp. Ngoi ra SIP cn c cc m hnh hot ng lin mng vi SS7 (n PSTN) hoc l lin mng vi chng giao thc H.323. Tng qut li trong mng SIP qu trnh thit lp v hy mt phin kt ni:

Hnh 2.8 Thit lp v hy cuc gi SIP

27

Chng 2 Cc giao thc bo hiu trong mng VoIP

ng k, khi to v xc nh v tr ngi s dng. Xc nh bng thong cn thit c s dng. Xc nh s sn sng ca pha c gi, pha c gi phi gi 1 bn tin phn hi th hin s sn sng thc hin cuc gi: chp nhn hay t chi. Cuc gi c thit lp. Chnh sa cuc gi (v d nh chuyn cuc gi) v duy tr. Kt thc cuc gi. 2.2.2.4 Tnh nng ca SIP Giao thc SIP c thit k vi nhng ch tiu sau: Tch hp vi cc giao thc c ca IETF n gin v c kh nng m rng H tr ti a s di ng ca u cui D dng to tnh nng mi cho dch v 2.2.2.4.1 Tch hp vi cc giao thc c ca IETF

Cc giao thc khc ca IETF c th xy dng xy dng nhng ng dng SIP. SIP c th hot ng cng vi nhu giao thc nh : - RSVP(Resource Reservation Protocol): Giao thc ginh trc ti nguyn mng. - RTP (Real-time transport Protocol): Giao thc truyn ti thi gian thc - RTSP (Real Time Streaming Protocol): Giao thc to lung thi gian thc - SAP(Session Advertisement Protocol):Giao thc thng bo trong phin kt ni - SDP (Session Description Protocol): Giao thc m t phin kt ni a phng tin - MIME (Multipurpose Internet Mail Extension - M rng th tn Internet a mc ch) : Giao thc th in t - HTTP (Hypertext Transfer Protocol): Giao thc truyn siu vn bn - COPS (Common Open Policy Service): Dch v chnh sch m chung - OSP (Open Settlement Protocol): Giao thc tha thun m 2.2.2.4.2 n gin v c kh nng m rng

SIP c rt t bn tin, khng c cc chc nng tha nhng SIP c th s dng thit lp nhng phin kt ni phc tp nh hi ngh n gin, gn nh, da trn khun dng

28

Chng 2 Cc giao thc bo hiu trong mng VoIP

vn bn, SIP l giao thc ra i sau v khc phc c im yu ca nhiu giao thc trc y. Cc phn mm ca my ch y quyn, my ch ng k, my ch chuyn i a ch, my ch nh v c th chy trn cc my ch khc nhau v vic ci t thm my ch hon ton khng nh hng n cc my ch c. Chnh v th h thng chuyn mch SIP c th d dng nng cp. 2.2.2.4.3 H tr ti a s di ng ca u cui

Do c my ch y quyn, my ch ng k v my ch chuyn i a ch h thng lun nm c a im chnh xc ca thu bao. Th d thu bao vi a ch ptit@vnpt.com.vn c th nhn c cuc gi thoi hay thng ip bt c a im no qua bt c u cui no nh my tnh bn, my xch tay, in thoi SIP Vi SIP rt nhiu dch v di ng mi c h tr. 2.2.2.4.4 D dng to tnh nng mi cho dch v v dch v mi.

L giao thc khi to phin trong mng chuyn mch gi SIP cho php to ra nhng tnh nng mi hay dch v mi mt cch nhanh chng. Ngn ng x l cuc gi (Call Processing Language) v Giao din cng kt ni chung (Common Gateway Interface) l mt s cng c thc hin iu ny. SIP h tr cc dch v thoi nh ch cuc gi, chuyn tip cuc gi, kha cuc gi (call waiting, call forwarding, call blocking), h tr thng ip thng nht 2.2.2.5 So snh gia giao thc SIP v H.323 Gia H.323 v SIP c nhiu im tng ng. C hai u cho php iu khin, thit lp v hu cuc gi. C H.323 v SIP u h tr tt c cc dch v cn thit, tuy nhin c mt s im khc bit gia hai chun ny. H.323 h tr hi ngh a phng tin rt phc tp. Hi ngh H.323 v nguyn tc c th cho php cc thnh vin s dng nhng dch v nh bng thng bo, trao i d liu, hoc hi ngh video. SIP h tr SIP-CGI (SIP-Common Gateway Interface) v CPL (Call Processing Language). SIP h tr iu khin cuc gi t mt u cui th 3. Hin nay H.323 ang c nng cp h tr chc nng ny.

29

Chng 2 Cc giao thc bo hiu trong mng VoIP

Ngun gc Quan h mng Khi im u cui

SIP IETF Ngang cp K tha cu trc HTTP. SIP Proxy Server Redirect Server Location Server Registrar Servers. Text, UTF-8 1.5 RTT C 2 la chn: - trong thi gian thit lp cuc gi - sut thi gian cuc gi

H.323 ITU-T Ngang cp K tha Q.931, Q.SIG H.323

Server

H.323 Gatekeeper

Khun dng Tr thit lp cuc gi Gim st trng thi cuc gi Bo hiu qung b Cht lng dch v

Nh phn 6-7 RTT hoc hn Phin bn 1 v 2: my ch phi gim st trong sut thi gian cuc gi v phi gi trng thi kt ni TCP. iu ny hn ch kh nng m rng v gim tin cy Khng Gatekeeper iu khin bng thng. H.323 khuyn ngh dng RSVP lu d ti nguyn mng. Ch ng k khi trong mng c Gatekeeper, xc nhn v m ho theo chun H.235. nh v u cui s dng E.164 hoc tn o H.323 v phng php nh x a ch nu trong mng c Gatekeeper. Chc nng nh tuyn do Gatekeeper m nhim. c thit k nhm h tr rt nhiu tnh nng hi ngh, k c thoi, hnh nh v d liu, qun l tp trung nn c th gy tc nghn Gatekeeper Hn ch

C h tr S dng cc giao thc khc nh RSVP, OPS, OSP m bo cht lng dch v ng k ti Registrar server, c xc nhn u cui v m ho

Bo mt

nh v u cui v Dng SIP URL nh a nh tuyn ch. nh tuyn nh s dng cuc gi Redirect v Location server

Tnh nng thoi Kh nng m rng

H tr cc tnh nng ca cuc gi c bn D dng

30

Chng 2 Cc giao thc bo hiu trong mng VoIP

2.2.3 Giao thc SGCP (Simple Gateway Control Protocol) Giao thc ny cho php cc thnh phn iu khin cuc gi c th iu khin kt ni gia trung k, cc thit b u cui vi cc gateway. Cc thnh phn iu khin c gi l Call Agent. SGCP c s dng thit lp, duy tr v gii phng cc cuc gi qua mng IP. Call Agent thc hin cc chc nng bo hiu cuc gi v gateway thc hin chc nng truyn tn hiu m thanh. SGCP cung cp nm lnh iu khin chnh nh sau: Notification Request: yu cu gateway pht cc tn hiu nhc t my v cc tn hiu quay s DTMF. Notify: gateway s dng lnh ny thng bo vi Call Agent v cc tn hiu c pht hin trn. Create Connection: Call Agent yu cu khi to kt ni gia cc u lin lc trong gateway. Modify Connection: Call Agent dng lnh ny thay i cc thng s v kt ni thit lp. Lnh ny cng c th dng iu khin lung cho cc gi tin RTP i t gateway ny sang gateway khc. Delete Connection: Call Agent s dng lnh ny gii phng cc kt ni thit lp. Nm lnh trn y iu khin gateway v thng bo cho call agent v cc s kin xy ra. Mi lnh hay yu cu bao gm cc thng s c th cn thit thc thi cc phin lm vic. 2.2.4 Giao thc MGCP (Media Gateway Control Protocol) Giao thc MGCP cho php iu khin cc gateway thng qua cc thnh phn iu khin nm bn ngoi mng. MGCP s dng m hnh kt ni tng t nh SGCP da trn cc kt ni c bn gia thit b u cui v gateway. Cc kt ni c th l kt ni imim hoc kt ni a im. Ngoi chc nng iu khin nh SGCP, MGCP cn cung cp thm cc chc nng sau: Endpoint Configuration: Call Agent dng lnh ny yu cu gateway xc nh kiu m ho ph ng dy kt ni n thit b u cui. AuditEndpoint v AuditConnection: Call Agent dng lnh ny kim tra trng thi v s kt ni mt thit b u cui.

31

Chng 2 Cc giao thc bo hiu trong mng VoIP

RestartIn-Progress: Gateway dng lnh ny thng bo vi Call Agent khi no cc thit b u cui ngng s dng dch v v khi no quay li s dng dch v. 2.2.5 Kt lun ch ng Qua chng 2 ta tm hiu v cc giao thc bo hiu trong mng VoIP. V mt cc giao thc bo hiu ta thy 2 giao thc bo hiu chnh l H.323 v SIP, ty vo yu cu c th ca mng m ta la chn giao thc bo hiu cho thch hp. Chng 3 tip theo s gii thiu tng qut v tng i Asterisk vi cc giao thc VoIP c Asterisk h tr.

32

Chng 3 Tng i ASTERISK

CH NG 3

TNG I ASTERISK
3.1 Gii thiu ch ng Asterisk l h thng chuyn mch mm, l phn mm ngun m c vit bng ngn ng C chy trn h iu hnh linux thc hin tt c cc tnh nng ca tng i PBX v hn th na.Chng 3 trnh trnh by v khi nim v tng i IP-PBX, so snh IP-PBX vi PBX truyn thng, gii thiu v tng i Asterisk, trnh by kin trc , tnh nng v ng cnh ng dng ca tng i Asterisk, gii thiu cc giao thc ca VoIP ca tng i. 3.2 Tng i IP-PBX Khi qut v tng i IP-PBX ng dng ph bin nht v sm nht ca VoIP, nn tng to ra IP-PBX, l vic thit lp gateway VoIP bn pha trung k ca PBX. Gateway ny ng gi lung thoi v nh tuyn n qua mng VoIP. Gii php ny tn dng cc c tnh hin c ca tng i PBX, nh thoi hi ngh, chuyn tip cuc gi, Cui cng, cc nh pht trin phn mm pht trin ln PBX mm, hay IP-PBX. IPPBX cung cp kh nng chuyn mch, thc hin cc dch v gia tng qua mng d liu. Cc cuc gi trong mt tng i v cc cuc gi gia cc tng i c nh tuyn qua mng IP, i vng qua ton b mng PSTN. IP-PBX c th giao tip vi mng PSTN thng qua Gateway.

Hnh 3.1 M hnh IP-PBX hay PBX mm

33

Chng 3 Tng i ASTERISK

Cc u im so vi tng i PBX truyn thng: Cc u im ca IP-PBX xut pht t nhng u im ca mng chuyn mch gi IP so vi mng chuyn mch knh, nh: - Qun l v bo dng d dng hn - Kh nng kt ni t xa, kh nng di ng - Kt hp thoi/d liu to ra ng dng mi - D dng pht trin cc dch v mi do cu trc m v cc giao din chun - D s dng do c h tr nhiu bi phn mm v giao din ho GUI - Thng tin hp nht ... So snh gia IP-PBX v PBX truyn thng: Bng 3.1 So snh gia PBX truyn thng v IP-PBX PBX truyn thng PBX khng thc hin c mt chc nng ca IP-PBX: Web, Instant message, E-mail PBX i hi phi c mt h thng mng in thoi ni b. PBX truyn tn hiu thoi trn Nu mun truyn d liu, bt buc phi c thm h thng mng LAN. H tr duy nht mt loi u cui l in thoi tng t. Kh nng pht trin cc loi hnh dch v gi tr gia tng km. Mi ng dy thoi ch c th IP-PBX c kh nng h tr nhiu u cui thoi khc nhau: in thoi tng t, in thoi IP, my tnh c nhn... C thm nhiu dch v gi tr gia tng khc; telephone, e-mail, fax, web call back, web chat, instant messaging Tn hiu trc khi chuyn n ng
34

IP-PBX IP-PBX c y cc chc nng ca mt PBX truyn thng (CTI, VoiceMail, ACA v kt ni ISDN ra PSTN). Cho php thc hin lin lc ni b qua mng LAN ngay c khi cha c thng PBX. IP-PBX truyn d liu v thoi trn

h thng ng in thoi ni b. cng mt ng dy.

Chng 3 Tng i ASTERISK

thc hin c mt cuc gi ti mt thi im, do khng tit kim bng thng.

truyn c thng qua cc b nn v gii nn, bng thng cho mi cuc gi c th c nn xung cn 5,3 Kbits/s (chun nn thoiG.723.1), thay v 64 Kbits/s ca thoi thng. Do tnh cht tit kim bng thng nh vy nn vi mt ng dy thoi (CO line) c th thc hin c nhiu cuc gi hn.

Kh m rng, nng cp v bo dng

D dng m rng, nng cp v bo dng.

Kh nng p dng trong cc doanh nghip va v nh C th n gin ho qu trnh trin khai tng i IP-PBX cho mt doanh nghip nh sau: Xy dng mng LAN Thit lp h thng my ch v ci t phn mm iu khin IP-PBX Thit lp cc Gateway ra mng PSTN hoc Internet Thit lp cc u cui VoIP Bc th nht l phc tp nht v i hi u t ln nht nhng thc ra li n gin nht v a s cc doanh nghip c sn mng LAN. Bc th 2 quan trong nht, nhng thc ra cng ch n gin l ci t phn mm ln mt my ch. My ch ny c th l ginh ring cho IP-PBX hoc cng c th c chia x vi cc ng dng khc ca doanh nghip. Bc th 3 i hi phi mua thit b chuyn dng kt ni vi mng PSTN. Gateway kt ni IP/PSTN thng l card PCI cm trong my ch cng vi phn mm iu khin chuyn dng. Cc u cui VoIP trong bc 4 c th l phn mm chy ngay trn my PC (nh Windows Messenger) hay l mt thit b chy c lp (nh IPPhone ca Cisco).

35

Chng 3 Tng i ASTERISK

3.2.1

Mt s m hnh cuc gi s dng tng i IP-PBX Cuc gi ni b

Cuc gi gia hai u cui SIP do IP-PBX qun l

Hnh 3.2 M hnh cuc gi ni b Cuc gi t my thuc IP-PBX ra mng PSTN u tin u cui SIP s bm s chim trung k ra PSTN, ri bm s thu bao ca PSTN

Hnh 3.3 M hnh cuc gi t my IP ra mng PSTN Cuc gi t PSTN vo my IP- PBX Thu bao PSTN gi vo mt trung k ca IP-PBX , ri bm s my l tng ng vi u cui SIP
36

Chng 3 Tng i ASTERISK

Hnh 3.4 M hnh cuc gi t PSTN vo my IP-PBX Cuc gi t ngoi mng Internet s dng dch v SIP cng cng

Hnh 3.5 M hnh cuc gi s dng dch v SIP cng cng 3.3 Tng i Asterisk

Asterisk l phn mm ngun m, c vit bng ngn ng C, ra i nm 1999 bi Mark Spencer, u tin c thit k v trin khai trn GNU/Linux nn x86 (ca Intel). Nhng hin nay Asterisk c th chy trn cc h iu hnh khc nh: Mac OS X, FreeBSD, OpenBSD v Microsoft Windowns. Asterisk c xem nh l mt tng i PBX (Private Branch eXchange) v c thm nhiu tnh nng mi. Ngoi nhng tnh nng ca mt tng i PBX thng thng, Asterisk cn c tch hp c chuyn mch TDM v chuyn mch VoIP, c kh nng m
37

Chng 3 Tng i ASTERISK

rng p ng nhu cu cho tng ng dung nh m rng giao tip vi mng PSTN (Public Switched Telephone Network). Vi mt my tnh r tin ci h iu hnh (mt trong cc h iu hnh ni trn, y ta thin v h iu hnh Microsoft Windowns) v c thm phn mm Asterisk cu hnh, khi my tnh ny s c y tnh nng ca mt tng i in thoi v c th hn th. Asterisk l mt phn mm ngun m, min ph, c tin cy cao nn c xem l phn mm mang tnh cch mng. Bi nhng tin ch: h thng v gi cc r, d s dng, y cc tnh nng ca mt tng i v con hn th nn c nhiu h thng Asterisk c ci t thnh cng trn th gii. Hin nay h thng Asterisk ang c pht trin mnh, nhiu doanh nghip, cng ty v ang trin khai h thng to lin lc bn trong v ra c mng ngoi thng qua mng my tnh, gi in thoi.

Hnh 3.6 S giao tip tng qut. T hnh 3.6 ta thy Asterisk khng ch giao tip, kt ni gia cc in thoi vi nhau m cn c th m rng kt ni n cc tng i khc, vi IP Phone v nhiu dch v nh: Softswitch, Media Gateway, Voicemail Services, Conference Server, Music on hold

38

Chng 3 Tng i ASTERISK

3.3.1

Kin trc h thng Asterisk

Hnh 3.7 S khi ca Asterisk V c bn kin trc ca Asterisk l s kt hp gia nn tng cng ngh in thoi v ng dng in thoi cho VOIP nh SIP, H323, IAX, MGCP... cc cng ngh in thoi cho h thng chuyn mch mch TDM nh T1, E1, ISDN v cc giao tip ng truyn thoi Analog. - Khi khi ng h thng Asterisk th chc nng Dynamic Module Loader thc hin np driver ca thit b, np cc knh giao tip, cc format, codec v cc ng dng lin quan, ng thi cc hm API cng c lin kt np vo h thng. - Sau h thng PBX Switching Core ca Asterisk chuyn sang trng thi sn sng hot ng chuyn mch cuc gi, cc cuc gi c chuyn mch tu vo k hoch quay s (Dialplan) c thc hin cu hnh trong file extension.conf. - Application Launchar rung chung thu bao, quay s, nh hng cuc gi, kt ni vi hp th thoi - Scheduler and I/O Manager m nhim cc ng dng nng cao. - Codec Translator xc nhn cc knh nn d liu ng vi cc chun khc nhau c th kt hp lin lc c vi nhau. H thng cng bao gm 4 chc nng API chnh: Codec translator API: cc hm thc thi, gii nn cc chun nh G711, G729 Asterisk Channel API : Giao tip vi cc knh lin lc khc nhau.
39

Chng 3 Tng i ASTERISK

Asterisk file format API : x l cc loi file c nh dng nh Mp3, wav, gsm Asterisk Aplication API : Bao gm tt c cc ng dng c thc thi trong h thng Asterisk nh voicemail, callerID 3.3.2 Mt s tnh nng c bn 3.3.2.1 Voicemail Hp th thoi vi tnh nng cho php h thng nhn cc thng ip tin nhn thoi, mi my in thoi c khai bo trong h thng Asterisk cho php khai bo thm chc nng hp th thoi. Khi s in thoi b gi bn hay ngoi vng ph sng th h thng asterisk nh hng trc tip cuc gi n hp th thoi tng ng khai bo trc. Voicemail cung cp cho ngi s dng nhiu tnh nng nh: xc nhn password khi truy cp vo hp th thoi, gi mail bo khi c thng ip mi. 3.3.2.2 Call Forwarding Call Forwarding: chuyn hng cuc gi. y l tnh nng thng c s dng trong h thng Asterisk. Chc nng cho php chuyn mt cuc gi n mt hay nhiu s my in thoi c nh trc. Mt s trng hp cn chuyn cuc gi nh : Chuyn cuc gi khi bn, chuyn cuc gi khi khng tr li, chuyn cuc gi tc thi, chuyn cuc gi vi thi gian nh trc. 3.3.2.3 Caller ID Caller ID: cuc gi c hin th s. Vi chc nng ny th s in thoi ca ngi gi n my in thoi ca bn s c hin th, nhm gip bn c th bit c ai ang gi ti. Ngoi ra Caller ID cng cho php chng ta xc nhn s thu bao gi n c ngha l da vo caller ID chng ta c tip nhn hay khng tip nhn cuc gi t pha h thng Asterisk. Ngn mt s cuc gi ngoi mun. 3.3.2.4 Interactive Voice Response Interactive Voice Response (IVR) hay Automated Attendant (AA): u c dng ch chc nng tng tc thoi (tng i tr li t ng). Chc nng tng tc thoi c rt nhiu ng dng trong thc t, khi gi in thoi n mt c quan hay x nghip thu bao thng c nghe thng ip nh:Xin cho mng bn gi n cng ty chng XXX hy nhn phm 1 gp phng kinh doanh,
40

Chng 3 Tng i ASTERISK

phm 2 gp phng k thut, phm 3 gp phng h tr khch hng sau tu vo s tng tc ca thu bao gi n, h thng Asteisk s nh hng cuc gi theo mong mun. Dch v xem im thi, tin cc in thoi ca thu bao, t gi t i n t hin nay nh th no, hay kt qu s s, bn tin d bo thi tit tt cc nhng mong mun trn u c th thc hin qua chc nng tng tc thoi. 3.3.2.5 Time and Date Nhm ch nh cc khong thi gian c th cuc gi s nh hng n mt s in thoi hay mt chc nng c th khc, v d trong cng ty gim c mun ch cho php nhn vin s dng my in thoi trong gi hnh chnh cn ngoi gi th s hn ch hay khng cho php gi ra bn ngoi. 3.3.2.6 Call Parking Chc nng Call Parking cng thc hin vic chuyn cuc gi nhng c qun l. C mt s in thoi trung gian v hai thu bao c th gp nhau khi thu bao c gi nhn vo s in thoi m thu bao ch gi ang ch trn v t y c th gp nhau v m thoi. 3.3.2.7 Remote call pickupe Vi tnh nng ny s cho php chng ta t my in thoi ny c th nhn cuc gi t my in thoi khc ang rung chung. 3.3.2.8 Privacy Manager Khi mt ngi ch doanh nghip trin khai Asterisk cho h thng in thoi ca cng ty mnh nhng li khng mun nhn vin trong cng ty gi i ra ngoi tr chuyn vi bn b, khi Asterisk cung cp mt tnh nng tin dng l ch cho php s in thoi c lp trnh c php gi n nhng s my c nh no thi, cn nhng s khng c trong danh sch nh sn s khng thc hin cuc gi c. 3.3.2.9 Backlist Backlist cng ging nh Privacy Manager nhng c mt s khc bit l nhng my in thoi nm trong danh sch s khng gi c n my ca mnh (s dng trong tnh trng hay b quy ri in thoi). V cn rt nhiu tnh nng na m h thng asterisk c th cung cp cho ngi s dng, trn y ch l mt s tnh nng thng c s dng.

41

Chng 3 Tng i ASTERISK

3.3.3 Ng cnh ng dng Asterisk thc hin rt nhiu ng cnh ng dng khc nhau tu vo nhu cu s dng, di dy s g i i t h i u m t s ng cnh ng dng thng c s dng trong thc t v c trin khai trn h thng asterisk. 3.3.3.1 Tng i VoIP IP PBX

Hnh 3.8 IP BPX y l h thng chuyn mch VoIP c xy dng phc v cc cng ty c nhu cu thc hin trn nn tng mng ni b trin khai. Thay v lp t mt h thng PBX cho nhu cu lin lc ni b th nn lp t h thng VoIP, v m hnh ny chi ph phi tr s c gim ng k. H thng lin lc vi mng PSTN qua giao tip TDM. 3.3.3.2 Kt ni IP PBX vi PBX

Hnh 3.9 Kt ni IP PBX vi PBX Ng cnh t ra l hin ti Cng ty trang b h thng PBX by gi cn trang b thm p ng nhu cu lin lc trong cng ty sao cho vi chi ph thp nht, gii php
42

Chng 3 Tng i ASTERISK

thc hin l trang b h thng Asterisk v kt ni vi h thng PBX ang tn ti qua lung E1. Ngoi ra tng kh nng lin lc vi mng PSTN v VoIP khc, Cng Ty s ng k kt ni dch v vi nh cung cp dch v VoIP. 3.3.3.3 Kt ni gia cc server Asterisk

Hnh 3.10 Kt ni gia cc server asterisk Phng php trn ng dng rt hiu qu cho cc cng ty nm ri rc cc v tr a l khc nhau nhm gim chi ph ng di. V d Cng ty M c tr s t ti nc M v c cc Chi nhnh t ti Vit Nam vi hai a im l H Ni v thnh ph H Ch Minh. Thng qua mng WAN ca Cng Ty cc cuc gi ni b gia cc v tr khc nhau s lm gim chi ph ng k. 3.3.3.4 Call Cc ng dng IVR, VoiceMail, Conference

Hnh 3.11 Trin khai server IVR, VoiceMail, Conference Call ng dng thc hin cc server kt ni vi h thng PSTN hay tng i PBX trin khai cc ng dng nh tng tc thoi IVR. Mt v d cho ng dng tng tc thoi l

43

Chng 3 Tng i ASTERISK

cho bit kt qu s s, kim tra cc cuc, dch v gii tr tra cu thng tin thng qua s 19001260. ng dng VoiceMail thu nhn nhng tin nhn thoi t pha thu bao ging nh chc nng hp th thoi ca Bu in trin khai. Chc nng cu c g i hi ngh c thit lp cho nhiu my in thoi cng ni chuyn vi nhau. 3.3.3.5 ACD Chc nng phn phi cuc gi t ng

Hnh 3.12 Phn phi cuc gi vi hng i ACD (Automatic Call Distribution): Phn phi cuc gi t ng. Chc nng c ng dng cho nhu cu chm sc khch hng hay nhn phn hi t pha khch hng. Gi s mt Cng ty h thng in thoi c kh nng tip nhn cng mt lc 10 cuc gi, nh th nu c thm cuc gi th 11 gi n th h thng gii quyt nh th no? Bnh thng th s nghe tn hiu bn nhng vi chc nng phn phi cuc gi s a thu bao vo hng i ch tr li, trong khi ch tr li cuc gi thu bao c th nghe nhng bi ht hay do asterisk cung cp v khi no mt trong mi s in thoi ang gi tr v trng thi ri th cuc gi ang ch s c tr li. Ging nh chc nng ca dch v: dch v h tr thng tin 1080, dch v hn gi 116 ca Bu in, dch v h tr khch hng ca cc tng i in thoi. 3.4 Asterisk vi VoIP

3.4.1 Cc thit b dng trong VoIP 3.4.1.1 VoIP phone L thit b phn cng kt ni vi VoIP ging nh my in thoi c nh thng thng. Tuy nhin s dng cho VoIP cn phi cu hnh trc khi s dng.
44

Chng 3 Tng i ASTERISK

Mt s tnh nng khi thc hin mua thit b in thoi VoIP: + Low Bandwidth: h tr cho loi Codec no, thng hin nay ngi ta s dng G729. + Web Interface: phi c giao tip thit lp cu hnh thn thin d s dng. + Audio Interface: c speaker phone hay khng.

3.4.1.2 Softphone L mt phn mm c ci trn my tnh, thc hin tt c cc chc nng ging nh thit b in thoi VoIP. Khi s dng softphone, giao tip my tnh phi c card m thanh, headphone v firewall khng b kha. i vi h thng Asterisk, nn dng softphone vi cng ngh giao thc mi dnh cho Asterisk l IAX.

3.4.1.3 Card giao tip vi PSTN Mun cho php cc my in thoi ni b trong h thng Asterisk kt ni v thc hin cuc gi vi mng PSTN, chng ta cn phi c thit b phn cng tng thch. Thit b

45

Chng 3 Tng i ASTERISK

phn cng s dng cho h thng Asterisk do chnh tc gi lp cng ty Digium phn phi, xut pht t tng phn phi phn mm Asterisk v h thng ngun m min ph. Thit b phn cng thng k hiu bt u bng cm t TDMxyB trong x l s lng port FXS, y l s lng port FXO. Gi tr ti a ca c x v y l 4.

Hnh Card TDM22B gm 4 port 2 FXS v 2 FXO 3.4.1.4 ATA (Analog Telephone Adaptors) ATA l thit b kt ni vi in thoi Analog thng thng n mng VoIP, mt thit b ATA gm c hai loi port: RJ-11 kt ni vi my analog thng thng v RJ-45 kt ni vi mng VoIP. ATA l thit b FXS chuyn i tn hiu Analog sang tn hiu s s dng cho mng VoIP tn dng thit b Analog cho kt ni VoIP. Thit b ATA s dng vi giao thc IAX c Digium phn phi l thit b ATA c s dng rng ri vi Asterisk c tn gi l IAXy.

3.4.2 Cc giao thc VoIP c Asterisk h tr Asterisk h tr hai giao thc chun v mt giao thc dnh ring cho Asterisk.

46

Chng 3 Tng i ASTERISK

3.4.2.1 IAX ( Inter-Asterisk eXchange) IAX l giao thc chun dnh ring cho Asterisk. N cung cp hot ng lin kt trong sut vi tng la NAT v PAT. N h tr vic thit lp, nhn, chuyn cuc gi v ng k cuc gi. Vi IAX, cc in thoi hon ton c ng. Ch cn kt ni in thoi vi Asterisk server bt c u trn mng Internet, chng s ng k vi PBX ch v c nh tuyn cuc gi ngay tc th. IAX c on mo u rt nh. Vi bn byte ca mo u, so snh vi 12 byte mo u ca SIP hay H.323, bn tin IAX c th ni l nh hn rt nhiu. IAX h tr xc thc i vi cc cuc gi n v i. Asterisk cung cp nm phng thc iu khin truy nhp. Ta c th gii hn truy cp vo tng phn ca dial plan. 3.4.2.2 SIP (Session Initiation Protocol) SIP l chun ca IETF dnh cho VoIP. Giao thc ny c m t chi tit phn trn. Cu trc iu khin ca SIP bao gm c SMTP, HTTP, FTP v cc chun khc ca IETF. SIP chy trn nn TCP/IP v iu khin cc phin RTP (Real Time Protocol). RTP truyn d liu vi mi phin ca VoIP. SIP l mt chun thit yu ca VoIP bi v tnh n gin ca n khi so snh vi cc giao thc khc nh H.323. Giao thc SIP trong Asterisk h tr tt vic giao tip gia cc thit b ca cc nh cung cp khc nhau, trong c c SNOM v Cisco. 3.4.2.3 H.323 H.323 l chun ITU dnh cho VoIP. Trong khi H.323 vn c s dng trong Asterisk th ngy nay n cng ngy cng t c s dng. N ang dn c thay th bng cc chun hin i hn nh SIP v IAX. 3.4.3 Cc chun nn v nh dng file Mt b nn v gii nn (codec: compressor/decompressor) c s dng nn tn hiu thoi tng t thnh lung d liu s hay gii nn d liu thnh tn hiu tng t. Asterisk c th hot ng vi nhiu nh dng file v chun nn khc nhau. Bi v n l mt phn mm vi cu trc m nn n d dng hot ng vi cc nh dng file v codec thm vo. C hai chun nn PCM 64kbps ph bin, lut A v lut u. C hai iu s dng nn logarit t c 12 n 13 bit cho vic nn tuyn tnh 8 bit. Nn logarit lm gim cc tn s cao hay m lng ln. Lut A tt hn trong vic nn tn hiu mc thp v c t s
47

Chng 3 Tng i ASTERISK

nn tn hiu trn nhiu tt hn. Lut u thng c s dng Bc M, cn lut A thng c s dng chu u. Asterisk cung cp vic chuyn i hon ho gia cc chun nn vi nhau. Cc chun nn gm c: Chun nn 16 bit tuyn tnh G.711u (lut u) G.711a (lut A) IMA-ADPCM GSM 6.10 MP3 LPC-10 Tc 128 kbps 64 kbps 64 kbps 32 kbps 12 kbps bin i 2.4 kbps Hnh 3.13 Cc chun nn Thm vo , cc chun nn khc nh G.723.1 v G.729 c th i qua mt cch trong sut. Thng thng, ngi ta s dng b nn v gii nn lut A, lut u hay tuyn tnh cho bng DTMF. Hu ht cc chun nn c mt mt d liu tng i ln khi truyn fax. Cc nh dng file Asterisk s dng nhiu file khc nhau lu tr d liu m thanh bao gm voicemail v music on hold. Asterisk h tr nhiu nh dng file v file m thanh khc nhau. Cc nh dng c h tr bao gm: nh dng Raw Pcm Vox Wav WAV Gsm g723 M t d liu 16 bit tuyn tnh d liu 8 bit lut u d liu 4 bit IMA-ADPCM file WAV tuyn tnh 16 bit 8 KHz file WAV nn GSM 8 KHz d liu nn GSM nh dng g723 n gin vi nhn thi gian Hnh 3.14 Cc nh dng file

48

Chng 3 Tng i ASTERISK

H thng qun l file ca Asterisk Th mc /etc/asterisk /usr/sbin /usr/lib/asterisk /usr/lib/asterisk /usr/include/asterisk M t Tt c cc file cu hnh tr /etc/zaptel.conf Cc on m v file thc thi ca Asterisk bao gm asterisk, astman, astgenkey v safe_asterisk Cc i tng nh phn ring ca cu trc Asterisk Cc module thi gian thc cho cc ng dng, iu khin knh, b nn v gii nn, nh dng file,.. Cc file mo u cn thit cho xy dng cc ng dng ca Asterisk, iu khin knh v cc module hot ng. /var/lib/asterisk /var/lib/asterisk/agi-bin /var/lib/asterisk/astdb Cha bin c s dng bi Asterisk trong sut hot ng bnh thng Cc on m AGI dng bi ng dng dial plan AGI C s d liu ca Asterisk, lu tr cc thng tin cu hnh. File ny khng bao gi thay i bi ngi s dng c, m ch c th thay i bng cu lnh c s d liu ca Asterisk: thm vo v chnh sa file ny /var/lib/asterisk/images /var/lib/asterisk/keys Cc hnh c tham chiu bi cc ng dng hay bi dial plan Cc kho chung hoc ring c s dng trong Asterisk cho xc thc RSA. IAX s dng nhng cha kho c lu tr y. /var/lib/asterisk/mohmp3 Cc file MP3 c s dng cho chc nng music on hold. Cu hnh cho music on hold c cha trong th mc ny. /var/lib/asterisk/sounds Cha cc file m thanh, cnh bo,... c s dng

49

Chng 3 Tng i ASTERISK

bi cc ng dng ca Asterisk. Mt vi ng dng th lu tr cc file ring ca mnh trong cc th mc con /var/run /var/run/asterisk.pid /var/run/asterisk/ctl /var/spool/asterisk Cc file PID v tn chng trnh chy thi gian thc Primary Process Identifier (PID) ca cc ng dng Asterisk ang thc thi H thng tn c s dng bi Asterisk cho php iu khin t xa. Cc file chy thi gian thc cho voicemail, cc cuc gi ra ngoi,... /var/spool/asterisk/outgoing Asterisk iu khin th mc ny cho cc cuc gi ngoi. Mt cuc gi ra ngoi s lu kt qu vo mt file trong th mc ny. Asterisk phn tch file c to ra v thit lp cuc gi.Nu nh cuc gi c tr li, n s chuyn ti Asterisk PBX. /usr/spool/asterisk/qcall /var/spool/asterisk/vm c s dng phn khng ng dng qcall. Khng c s dng. Hp th thoi, thng bo v cc th mc Bng 3.2 H thng qun l file trong Asterisk 3.4.4 File cu hnh 3.4.4.1 Gii thiu S linh ng ca Asterisk c iu khin thng qua cc file cu hnh c cha trong th mc /etc/asterisk ngai tr file zaptel.conf cu hnh cho phn cng TDM nm ti th mc /etc. nh dng ca cc file cu hnh trong Asterisk tng t vi dng file .ini (trong Window). File ny nh dng theo m ASCII c chia ra thnh nhiu phn (sections). Cc ni dung sau du chm phy l ch thch trong file cu hnh. Cc dng trng, khong trng khng c ngha trong file cu hnh. Cc php gn c s dng: = dng gn cc bin, => gn cc i tng

50

Chng 3 Tng i ASTERISK

; The first non-comment line in a config file ; must be a section title ; [section1] keyword = value ; Variable assignment [section2] keyword = value object => value ; Object declaration 3.4.4.2 Cc kiu ca file cu hnh Mc d cc file cu hnh ca Asterisk c nh dng ging nhau, nhng chng c phn ra lm 3 kiu c bn thng c s dng. 3.4.4.2.1 Simple Group

Simple Group l dng n gin nht c s dng bi cc file cu hnh m mi i tng ch c ngha trn dng . V d: [mysection] object1 => option1a,option2a,option3a object2=> option1b,option2b,option3b Tng ng vi object1 l cc i tng option1a, option2a, option3a. Cn object2 c gn cho cc i tng option1b, option2b, option3a. Cu hnh ny thng c s dng trong cc file: extensions.conf, meetme.conf, voicemail.conf 3.4.4.2.2 Inherited option object:

Kiu cu hnh ny thng c s dng bi cc file: zapata.conf, phone.conf, mgcp.conf . Trong kiu cu hnh ny, cc dng pha di tha k cc thng s ca cc dng trn n.

51

Chng 3 Tng i ASTERISK

V d: [mysection] option1 = foo option2 = bar object => 1 option1 = baz object => 2 Hai dng u tin gn hai gi tr foo, bar cho option1, option2. i tng 1 c to ra bi hai thng s l option1=foo v option2=bar. Khi option1 c thay i thnh baz th i tng 2 c to thnh t hai thng s l option1=baz v option2=bar. Nh vy thay i gi tr option1 sau khi i tng 1 c gn ch nh hng n i tng 2 m khng nh hng n i tng 1. 3.4.4.2.3 Complex entity object:

Kiu cu hnh ny s dng bi cc file: iax.conf, sip.conf, c t chc thnh nhiu thc th (entity), ng vi mi entity c nhiu thng s c khai bo, mi entity l cc section khai bo. V d: [myentity1] option1=value1 option2=value2 [myentity2] option1=value3 option2=value4 Entity myentity1 c cc gi tr value1, value2 cho cc thng s option1, option2. Trong khi entity myentity2 cng c cc thng s l option1, option2 nhng vi cc gi tr l value3, value4.

52

Chng 3 Tng i ASTERISK

3.4.4.3

Channel interfaces:

Phn ny gii thiu cc file cu hnh cho cc Asterisk channel drivers. Asterick c th c cu hnh vi nhiu mc ch khc nhau, nhng m hnh thng thng nht l Client/Server. M hnh ny cho php cc client hay cn gi l UAC user agent client kt ni vo server l Asterisk hay cn gi l UAS User Agent Server. Cc UAC l ni sinh ra cc session trong khi UAS th x l th ng cc session nhn c da trn tp hp rule c sn. Phn IV s i r hn v cc dng ng dng ny. Ta c th cu hnh Asterisk trong console mode, hoc c mt cch tin li hn l edit trc tip cc file cu hnh trong /etc/asterisk. Mi ng dng ring ca Asterisk nh voicemail, zaptel, music-on-hold, meetme, conference, iax u c configuration ring ca mnh, tuy nhin c 2 file cu hnh quan trng nht l sip.conf v extension.conf: - Sip.conf : file cu hnh v cc thng tin ca cc UAC nh username, password, IP, type, security, codec, l thnh phn cn bn nht lu gi thng tin trong Asterisk. - Extension.conf: file cu hnh v cc lut nh tuyn cuc gi, lut quay s, cc extension trong ngoi v nhng tnh nng c bit khc. Extensions.conf l file quan trng nht trong bt k cu hnh Asterisk no. Cc file cu hnh khc - Voicemail.conf: file cu hnh cho h thng voice-mail ca asterisk. Asterisk c th dng lnh Sendmail trn CentOS gi mail n cho cc a ch c lu trong file cu hnh ny. - Zaptel.conf: File ny nm ngoi /etc, l file cha thng s index, driver dnh cho Linux khi kch hot cc thit b Telephony cm trc tip vo Asterisk thng qua cng PCI - Zapata.conf: Cng thuc module zaptel, nhng l file kt ni cc thit b Telephony c khai bo vo h thng chnh ca Asterisk - Iax(2).conf: Cc thng s v IAX (inter-asterisk protocol) dng khi kt ni 2 asterisk box vi nhau - MeetMe.conf: Mt chc nng to room conference cn bn. 3.4.5 Dialplan trong Asterisk Dialplan l tri tim tht s ca bt k h thng Asterisk no, n nh ngh Asterisk x l cc cuc gi n v i nh th no. Mt cch ngn gn, n cha danh sch cc lnh
53

Chng 3 Tng i ASTERISK

hoc cc bc m Asterisk s theo. Khng ging nh h thng in thoi truyn thng, dialplan ca Asterisk c th ty bin hon ton. hiu v ci t h thng Asterisk thnh cng, iu thit yu nht l phi hiu c dialplan. Trong phn ny, ta s tng bc xy dng nn mt dialplan n gin v dn dn pht trin n. 3.4.5.1 Dialplan Syntax Dialplan ca Asterisk ch c c t trong file cu hnh extensions.conf. Dialplan c to thnh t 4 phn chnh: contex, extensions, priorities v application. Cc thnh phn ny lm vic vi nhau to nn mt dialplan. 3.4.5.1.1 Contexts

Dialplan c chia thnh cc phn gi l context. Context tch bit cc nhm thu bao. N gi cho cc thnh phn khc nhau khng tc ng ln nhau, mi extension c nh ngha trong 1 context hon ton tch bit vi bt k extension no trong context khc, tr khi vic tng tc gia chng c c bit cho php. Ly mt v d n gin d hiu, gi s 2 cng ty cng chia s mt Asterisk Server. Khi t menu voice ca mi cng ty trong context ca chnh cng ty , khi s c s cch bit r rng gia chng vi nhau, khi c hai cng gi extension 0 th chuyn gi ny s l c lp gia 2 cng ty, khng c mt s lin h no y. Context c ch nh bng cch t tn ca context vo trong du ngoc vung. Tn ca context c th l k t t a z, 0 9, - v _. V d:[outcommingcall] Tt c cc ch dn t sau l cc phn ca context cho ti khi context tip theo c nh ngha. Trong phn u ca dialplan , c 2 context c bit l [general] v [globals]. Mt trong nhng cng dng quan trng ca context l thc thi bo mt. Bng cch s dng context chnh xc, c th gip cho caller A c th truy cp vo cc dch v, c tnh m cc caller khc khng c. Nu h thng khng c xy dng mt cch cn thn, n c th b gian ln, s dng lu bi ngi khc. iu ny l c bit nghim trng. H thng Asterisk cha file SECURITY rt quan trng, n pht tho cc bc thc hin gip cho h thng chng ta c an ton. T chi cc cnh bo ny c th gip cho nhiu ngi c th truy cp v gi cc cuc gi ng di, m chi ph l chng ta phi chu.
54

Chng 3 Tng i ASTERISK

3.4.5.1.2

Extension

Chng ta cn xc nh, nh ngha mt hoc nhiu extension. Mt extension l mt lnh m Asterisk phi theo, n c kch bi mt cuc gi n hay l mt phm c nhn trn knh. Extension c t vic x l cuc gi khi n i xuyn qua dialplan. C php cho extension nh sau: exten => name,priority,application( ) V d: exten => 123,1,Answer() Theo sau l tn ca extension. Trong h thng in thoi, extension nh l mt s dng gi. Trong Asterisk, extension c to thnh t s tng hp ca cc s v cc k t. y l c im gip cho Asterisk hot ng mt cch mnh m v linh hot bi hu ht cc giao thc VoIP u h tr vic s dng tn, a ch email thay v s dng s. 3.4.5.1.3 Priorities

Mi extension c nhiu bc khc nhau, gi l Priorites ( u tin). Cc u tin ny c nh s tun t. Mi u tin thc thi mt ng dng c th. V d: exten => 123,1,Answer( ) exten => 123,2,Hangup( ) Trong v d trn, u tin user tr li in thoi ( u tin 1), v sau gc my ( u tin 2). Cc u tin ny phi c t mt cch tun t, khng c ngt qung gia chng v khi th, Asterisk s b qua cc thao tc pha sau. Unnumbered Priorities: Trong phin bn Asterisk mi, c th dng n thay cho s th t ch u tin k tip. Cch lm ny rt thun tin, ngi vit khng cn phi nh s th t. 3.4.5.1.4 Applications

Application (ng dng) gnh vc hu nh ton b cng vic ca dialplan. Mi ng dng thc hin mt hnh ng c th trn knh ang hot ng, nh: nghe my, gc my, chi nhc, chp nhn dial tone.
55

Chng 3 Tng i ASTERISK

Trong vi ng dung, nh answer(), hangup(), khng cn cc lnh khc thc hin. Tuy nhin, trong vi ng dng li cn them cc thng tin b xung. Cc phn thng tin thm vo c gi l argument. Argument c t trong du ngoc n, cc argument phn bit vi nhau bng du phy. 3.5 Kt lun ch ng Tng i Asterisk vi nhiu u im ang c rt nhiu doanh nghip trin khai ng dng. Asterisk em n cho ngi s dng tt c cc tnh nng v ng dng ca h thng tng i PBX v cung cp nhiu tnh nng m tng i PBX thng thng khng c c. Chng 3 gii thiu tng qut v tng i Asterisk, sang chng 4 s trnh by vic trin khai h thng Asterisk.

56

Chng 4 Trin khai h thng ASTERISK

CH NG 4

TRIN KHAI H THNG ASTERISK


4.1 Gii thiu ch ng Thc hin th nghim cc hnh thc truyn thoi qua mi trng IP Nghin cu cc tnh nng ti u m h thng Asterisk em li. Quy m h thng: Do hn ch v c s h tng, thit b nn th nghim y c xy dng vi quy m nh, ch yu nhm mc ch nghin cu cc tnh nng mt h thng VoIP. 4.2 Kt ni phn cng Mc ch:

Cc thit b cn trin khai h thng Asterisk c kt ni theo nh m hnh sau

Hnh 4.1 M hnh trin khai h thng Asterisk trong mng LAN Trong : Asterisk PBX: s dng ci t Asterisk vi cu hnh ti thiu: CPU: 1.3 GHz RAM: 400MB
57

Chng 4 Trin khai h thng ASTERISK

cng 5GB

2 my tnh c ci t softphone tng ng vi cc extention l 201v 202, 203. Modem :kt ni vi nh cung cp dch v Internet Switch: c s cng kt ni cc my tnh khc. Trong th nghim trn, kt qu mong mun t c l: Thit lp c cuc gi gia cc softphone trong mng LAN Thit lp c cuc gi t softphone t mng LAN n ti khon trn SKYPE. Thc hin c mt s tnh nng nh hp th thoi (Voicemail) , 4.3 Ci t phn mm

Cc phn mm bao gm: H iu hnh Fedora Core 8: ci t trn Computer 1, dng lm server Asterisk Asterisk phin bn 1.4.5 Softphone: X-lite phin bn 3.0 Tin hnh ci t phn mm: Ci t h iu hnh Fedora Core 8 Giao din Fedora Core 8 nh sau:

Hnh 4.2 Giao din Fedora Core 8 Ci t Asterisk c mt Asterisk Server, thc hin ci t cc gi phn mm sau: Libpri

58

Chng 4 Trin khai h thng ASTERISK

Asterisk Asterisk-addons Qu trnh ci t c th tham kho thm phn ph lc Sau khi ci t xong Fedora Core 8 v Asterisk, ta c mt Asterisk Server. Ci t softphone X-lite X-lite l mt phn mm softphone thng dng, vi y tnh nng ca mt in thoi IP. X-lite s dng giao thc Sip. Ti gi phn mm X-lite v v thc hin ci t nh mt phn mm bnh thng. Giao din ca softphone X-lite:

Hnh 4.3 Giao din softphone X-lite 3.0 4.4 Cu hnh h thng Aterisk Cu hnh Asterisk PBX Mt s tp tin quan trng nht cha cc thng s cu hnh ca h thng Asterisk l extensions.conf , sip.conf, iax.conf Tp tin sip.conf hay iax.conf cha thng tin v cc extension s dng giao Tp tin extensions.conf cha cc thng tin v cc Dialplan m ta xy dng thc sip hay iax. Trong ti ny s dng giao thc SIP. cho h thng.

59

Chng 4 Trin khai h thng ASTERISK

cu hnh cho mt h thng Asterisk hot ng, trc tin ta s phi nh ngha cc extension, sau xy dng cc Dialplan thch hp cho cc extension kt ni c vi nhau v kt ni vi thu bao trn mng Internet . Trong th nghim ny ta s nh ngha cc extension sau: [203] dng cho softphone th nht [200] dng cho softphone th hai [201] dng cho softphone th ba. [gjzmo5] dng gi ti ti khon trn SKYPE

Cu hnh Softphone

Hnh 4.4 Cu hnh softphone Ln lt cu hnh cho cc softphone 1, softphone 2, softphone 3. Mi softphone s thit lp vi mt user v password tng ng nh chng ta cu hnh trong Asterisk PBX. Domain chng ta s nhp a ch IP ca my ci t Asterisk PBX. X-Lite s t ng ng k vi Asterisk PBX . Nu ng k thnh cng th X-Lite s nhn kt ni, xut hin ch ready v user name tng ng vi s ng k.

60

Chng 4 Trin khai h thng ASTERISK

Hnh 4.5 Softphone X-Lite ng k thnh cng ti khon 200 Sau khi ng k vo h thng kim tra bng lnh SIP SHOW PEERS

Hnh 4.6 Cc user c xc nhn ca h thng Asterisk PBX Nh vy chng ta hon tt h thng tng i Asterisk PBX ni b. Sau ta c th tin hnh cc cuc gi mong mun gia cc PC vi nhau.

61

Chng 4 Trin khai h thng ASTERISK

4.5

Thc hin cuc gi Cc user kt ni vi nhau

Hnh 4.7 User 200 rung chung 201

Hnh 4.8 Cuc gi c thit lp gia user 200 v 201

62

Chng 4 Trin khai h thng ASTERISK

Hp th thoi (voicemail) c thc thi khi my b gi bn hoc khng tr li trong vng 20s

Hnh 4.9 Li nhn c gi n voicemail box ca user 200 Truy nhp vo voicemail

Hnh 4.10 Truy nhp vo voicemail ca user 200 bng cch bm gi 500

63

Chng 4 Trin khai h thng ASTERISK

Gi t softphone trong h thng n cc ti khon trn skype

Hnh 4.11 Cuc gi gia user 200 vi skype-username Trn y thc hin c mt s tnh nng c bn ca tng i Asterisk, cc kt ni u thnh cng, cc thu bao m thoi bnh thng. 4.6 Kt lun ch ng Cng ngh Asterisk ang phc v cho nhiu doanh nghip, y l xu th tt yu ca ngi s dng in thoi v cc cng ty u c mng my tnh v cn lin lc vi nhau trong cng vic gia cc phng ban hoc chi nhnh. c bit cn mt chi ph thp thm ch khng phi tn chi ph khi thc hin cuc gi trn mng ni b ca cng ty.

64

Kt lun v hng pht trin ti

KT LUN V H NG PHT TRIN TI


Qua vic nghin cu v mng VoIP, em nhn thy c c hi v hng pht trin ca n trong tng lai. Vic pht trin da trn cng ngh VoIP khng ch mang mt tnh cht kinh t, x hi to ln m cn l mt c hi rt ln Vit Nam c th c mt sn phm mang tnh chin lc v hon ton kh thi nu c u t ng hng. Asterisk l mt h thng chuyn mch mm ni ln c u im ca n so vi cc tng i chuyn mch knh phc tp v gi thnh cao. Asterisk c ng dng nhiu vo thc tin vi y tnh nng ca mt tng i PBX thng mi: phn lung cuc gi , th thoi, hi m c bit kt ni in thoi IP vi mng PSTN. Tng lai ca Asterisk l rt ln n l gii php vin thng cho i chng chi ph r, d dng thit lp , kt ni in thoi analog thng thng v in thoi IP. Cc cng ty hay t chc no cng iu cn h thng in thoi ni b (PBX) v hu ht iu trang b h thng mng my tnh, Asterisk l gii php hp nht hai h thng ny v ha nhp thng sut vi th gii bn ngoi bng c Internet v PSTN. Trong phm vi n tt nghip, khi kin thc v kinh nghim nghin cu cha c nn n ca em ch i vo tng quan ch cha i su vo nghin cu tt c cc cng ngh VoIP cng nh tng i Asterisk. V s hn ch v c s h tng nn n ca em ch dng li vic xy dng mt m hnh VoIP quy m nh l thc hin c kt ni cc thu bao ni b v thc hin c mt s tnh nng c bn ca tng i. Hy vng thi gian ti y vi y thi gian v c s vt cht, em c th xy dng c mt m hnh VoIP quy m ln hn c th hiu su sc v cng ngh VoIP. C th nh: Xy dng h thng Asterisk kt ni hai server giao tip c in thoi IP v in thoi analog ca PSTN, ngoi ra pht trin cc tnh nng ca tng i Asterisk hn na.

Ph lc

Extensions : /etc/asterisk/sip.conf [genrenal] Bindport=5060 Bindaddr=0.0.0.0 Context=incoming Disallow=all Allow=ulaw Maxexpirey=120 Defaultexpirey=80 [200] Type=friend Username=ha Secret=ha Qualify=yes Nat=no Host=dynamic Canreinvite=no Context=incoming Bindport=5060 Dtmfmode=rfc2833 Mailbox=200@mb_default [201] Type=friend Username=201 Secret=201 Qualify=yes Nat=no

Ph lc

Host=dynamic Canreinvite=no Context=incoming Bindport=5060 Dtmfmode=rfc2833 Mailbox=201@mb_default [203] Type=friend Username=thang Secret=thang Qualify=yes Nat=no Host=dynamic Canreinvite=no Context=incoming Bindport=5060 Dtmfmode=rfc2833 Mailbox=203@mb_default [gizmo5] ;gi user trn skype thng qua gizmo5.com Type=peer Host=198.65.166.131 Fromdomain=proxy01.sipphone.com Canreinvite=no Nat=yes Dtmfmode=rfc2833 Isecure=very Qualify=yes Fromuser=quynhtrangnguyen

Ph lc

Authuser=quynhtrangnguyen Username=quynhtrangnguyen Secret=thangbom Disallow=all Allow=ulaw Allow=alaw Allow=ilbc Dialplan: /etc/asterisk/extensions.conf [incoming] include=>outbound-local include=>voicemail include=>dialbyname exten=>s,1,Answer( ) exten=>s,2,Background(enter-ext-of-person) exten=>200,1,Dial(SIP/200,20) exten=>200,2,VoiceMailu(u200@mb_default) exten=>200,3,Playback(vm-goodbye) exten=>200,4,Hangup( ) exten=>200,102,VoiceMail(b200@mb_default) exten=>Hangup( ) exten=>201,1,Dial(SIP/201,20) exten=>201,2,VoiceMailu(u201@mb_default) exten=>201,3,Playback(vm-goodbye) exten=>201,4,Hangup( ) exten=>201,102,VoiceMail(b201@mb_default) exten=>Hangup( ) exten=>203,1,Dial(SIP/203,20)

Ph lc

exten=>203,2,VoiceMail(u203@mb_default) exten=>203,3,Playback(vm-goodbye) exten=>203,4,Hangup( ) exten=>203,102,VoiceMail(b203@mb_default) exten=>Hangup( ) ;caller nhn s khng c trong danh sch v khng nhn bt k s no trong thi gian qu lu exten=>i,1,Playback(pbx-invalid) exten=>i,2,Goto(incoming,s,1) exten=>t,1,Playback(vm-goodbye) exten=>t,2,hangup( ) ;Truy nhp vo Voicemail [voicemail] exten=>500,1,VoiceMailMain(200@mb_default) exten=>500,Hangup( ) exten=>501,1,VoiceMailMain(200@mb_default) exten=>501,Hangup( ) exten=>502,1,VoiceMailMain(200@mb_default) exten=>502,Hangup( ) ;Dial by name [dialbyname] exten=>8,1,Directory(mb_default,incoming,f) exten=>9,1,Directory(mb_default,incoming) [outbound-local] exten=>_7.,1,Dial(SIP/skype_$ {EXTEN:1}@gizmo5) exten=>_7.,1,n,Hangup( ) ; nhn 7skypeusername gi ti khon trn skype Voicemail /etc/asterisk/voicemail.conf

Ph lc

[mb_default] 200=>123,ha,ha@dtvt.com 201=>1234,201,pha@dtvt.com 203=>12345,thang,thang@dtvt.com

PH LC : CI T ASTERISK
Cc bc ci t sau y c thc hin vi mt my tnh c kt ni Internet. Trc khi ci t Asterisk, ta phi kim tra nhn Kernel ca h iu hnh ta nh ci Asterisk ln bng lnh: uname - a Kt qu c th trng nh sau: Linux luser 2.6.23.1-42.fc8 #1SMP Tue Oct 30 13:55:12 EDT 2007 i686 i686 i386 GNU/Linux Ch phin bn nhn Kernel tip theo sau y ta ci t Kernel source. Thc hin ci t Kernel source bng lnh: yum install kernel-source-2.6.23.1-42.fc8 Qu trnh ci t din ra trong mt vi pht. Tip theo ta kim tra cc th vin cn thit cho vic ci t Asterisk, bao gm: bison bison-devel ncurses ncurses-devel zlib zlib-devel openssl openssl-devel gnutls-devel libtermcap-devel gcc gcc-c++ Thc hin kim tra bng cc lnh sau:

Ph lc

rpm -q bison rpm -q bison-devel rpm -q ncurses rpm -q ncurses-devel rpm -q zlib rpm -q zlib-devel rpm -q openssl rpm -q openssl-devel rpm -q gnutls-devel rpm -q libtermcap-devel rpm -q gcc rpm -q gcc-c++ Nu th vic no cha c ci t, ta thc hin ci t bng lnh: yum install bison yum install bison-devel yum install ncurses yum install ncurses-devel yum install zlib yum install zlib-devel yum install openssl yum install openssl-devel yum install gnutls-devel yum install libtermcap-devel yum install gcc yum install gcc-c++ Sau khi chc chn rng cc th vin c ci t, ta tin hnh vic ci t Asterisk. Ci t gi Libpri: chuyn n th mc cha gi Libpri sau khi gii nn make make install

Ph lc

Ci t Asterisk: chuyn n th mc cha gi Asterisk sau khi gii nn ./configure make make install make samples Ci t Asterisk-addons ./configure make make install Sau khi ci t cc gi xong, kim tra, ta vo ca s terminal ca Fedora Core 8, thc hin lnh: /usr/sbin/asterisk -r reload Qu trnh ci t Asterisk kt thc.

Ti liu tham kho

TI LIU THAM KHO


[1] o Ngc Anh, lun vn tt nghip Nghin cu giao thc trong mng VoIP, i hc cng ngh, i hc Quc gia H Ni. [2] David J.Wright, Voice over Packet Network, 2001 [3] Paul Maler, VolP Telephony With Asterisk. [4] Alan B.Johnston, Understanding the Session Initiation Protocol, Artech House, 2004. [5] Voice over IP: Fundamentals - Jonathan Davidson, James Peters [6] Voice over IP: protocols and standards Rakest Arora [7] McGraw-Hill - SIP Demystified, Gonzalo Camarillo. [8] Leif Madsen, Jared Smith, Jim Van Meggelen - Asterisk The Future of Telephony O Reilly- 2005 [9] Voice over IP technologies: Building the Converged Network Mark A. Miller [10] Comprehensive IP telephony services- Cheah Chin Siang, Chan Paey-Lun, Tan Chia Wei [11] Hudson, Andrew, Hudson, Paul , Fedora(TM) 7 Unleashed [12] http://www.04hcb.net [13] http://www.asterisk.org [14] http://www.voip-info.org

You might also like