Professional Documents
Culture Documents
in - 1
Chng3
PHNG TRNH MCH IN
KHI NIM V TOPO
Mt s nh ngha
nh l v topo mch
PHNG TRNH NT
Mch cha ngun dng in
Mch cha ngun hiu th
PHNG TRNH VNG
Mch cha ngun hiu th
Mch cha ngun dng in
BIN I V CHUYN V NGUN
Bin i ngun
Chuyn v ngun
__________________________________________________________________________________________
Trong chng ny, chng ta gii thiu mt phng php tng qut gii cc mch
in tng i phc tp. l cc h phng trnh nt v phng trnh vng. Chng ta cng
cp mt cch s lc cc khi nim c bn v Topo mch, phn ny gip cho vic thit lp
cc h phng trnh mt cch c hiu qu.
3.1.1. Mt s nh ngha
Gin thng
(a)
(b)
(H 3.1)
___________________________________________________________________________
Nguyn Trung Lp
MCH
L THUYT
Gin con khp kn. Mi nt trong mt vng phi ni vi hai nhnh trong vng .
Ta gi tn cc vng bng tp hp cc nhnh to thnh vng hoc tp hp cc nt thuc vng
.
Th d:
(H 3.2a): Vng (4,5,6) hoc (a,b,o,a).
(H 3.2b): Vng (1,6,4,3) hoc ( a,b,o,c,a).
(a)
(b)
(H 3.2)
Cy
(a)
(b)
(H 3.3)
(H 3.4)
___________________________________________________________________________
Nguyn Trung Lp
MCH
L THUYT
___________________________________________________________________________
Nguyn Trung Lp
MCH
L THUYT
(H 3.5)
(H 3.6)
L THUYT
Nt 1: 5 +
Nt 2:
(1)
(2)
Thu gn:
1
1 1
+ v1 v 2 = 5
2
4 2
(3)
1
1 1 1
v 1 + + + v 2 = 2
2
2 3 6
Gii h thng (3) v (4), ta c :
v1 = 8 (V)
v
v2 = 2 (V)
(4)
(3.3)
G (v
jk
vk ) = i j
Hay
v j G jk G jk vk = i j
k
(jk)
( 3.4)
dn ring ca nt j v k hiu:
G jj = G jk
(3.5)
(j k)
(3.6)
___________________________________________________________________________
Nguyn Trung Lp
MCH
L THUYT
- G
21 G 22 ............... G 2.N 1 v2 i 2
: :
:
:
:
:
:
:
:
:
: :
:
:
:
1
1 1 1
+ + v
2
2 3 6 2
2
Ta c kt qu nh trn.
Ngun dng in ph thuc :
G12 =
1
2
Phng php vn nh trn nhng khi vit h phng trnh nt tr s ca ngun dng in ny
phi c vit theo hiu th nt gii hn s n s vn l N-1. Trong trng hp ny ma
trn in dn ca cc nhnh mt tnh i xng.
Th d: 3.2
Tn hiu th ngang qua cc ngun trong mch (H 3.7).
(H 3.7)
___________________________________________________________________________
Nguyn Trung Lp
MCH
L THUYT
1 1
1
4 + 2 v1 2 v2 = 5
1 v + 1 + 1 + 1 v = 3i
3
2 1 2 3 6 2
(1)
(2)
1
3
1
v1 v 2 = 5 & v 1 v 2 = 0
4
2
2
v1 = - 20 (V) v v2 = - 40 (V)
Th d 3.3
Tnh v2 trong mch (H 3.8).
(H 3.8)
2 + 1v1 v 2 = 4 + i 3
v1 + 1 + 1 v 2 = i 3
Vi i3 = 5v1
Ta c :
7
2 v1 v2 = 4
10
4v1 + v2 = 0
9
(1)
(2)
(3)
Suy ra :
v2 = - 114 (V)
___________________________________________________________________________
Nguyn Trung Lp
MCH
L THUYT
(H 3.9)
v 2 6 v 2 v 2 v3
1 + 2 + 1 = 0
v3 v 2 + v3 6 + v3 = 0
4
2
1
Thu gn:
5
2 v2 v3 = 6
v + 7 v = 3
2 4 3 2
Gii h thng (2):
32
v2 =
V
9
(1)
(2)
v3 =
26
V
9
2
V
3
Dng i1 l tng cc dng qua in tr 1 v 4.
v4 = v2 - v3 =
6 v2 6 v3 22 7 29
A
+
=
+ =
1
4
9 9 9
in tr tng ng:
i1 =
Rt =
6
54
=
29 29
9
Rt =
54
29
___________________________________________________________________________
Nguyn Trung Lp
MCH
L THUYT
(H 3.10)
1 + + 1 v 2 v3 = 6
2
1 1
- v2 + + + 1v3 = 1,5
4 2
Ta cn mt phng trnh ph bng cch vit hiu th ca ngun ph thuc theo hiu
th nt.
Th d 3.5
Tm hiu th v1 trong mch (H 3.11)
(H 3.11)
L THUYT
Nu mch ch cha ngun hiu th c lp, cc hiu th cha bit u c th tnh theo
L dng in c lp.
p dng KVL cho L vng c lp (hay L mt li) ta c L phng trnh gi l h
phng trnh vng. Gii h phng trnh ta c cc dng in vng ri suy ra cc hiu th
nhnh t h thc v - i.
Th d 3.6: Tm cc dng in trong mch (H 3.12a).
(a)
(b)
(c)
(H 3.12)
Mch c
N = 5 v B = 6
Vy
L=B-N+1=2
Chn cy gm cc ng lin nt (H 3.12b). Cc vng c c bng cch thm cc
nhnh ni 1 v 2 vo cy.
Dng in i1 v i2 trong cc nhnh ni to thnh tp hp cc dng in c lp. Cc
dng in khc trong mch c th tnh theo i1 v i2.
Mt khc, thay v ch r dng in trong mi nhnh, ta c th dng khi nim dng
in vng. l dng in trong nhnh ni ta tng tng nh chy trong c vng c lp
to bi cc cnh ca cy v nhnh ni (H 3.12c).
Vit KVL cho mi vng:
6(i 1 - i 2 ) + 3i 1 - 60 = 0
2i 2 + 6(i 2 - i 1 ) + 4i 2 + 24= 0
Thu gn:
= 60
( 6 + 3)i 1 - 6i 2
- 6i 1 + (2 + 4 + 6)i 2 = 24
Gii h thng ta c :
i1 = 8A v i2 = 2A
Dng qua in tr 6:
(1)
(2)
i1 - i2 = 6 (A)
___________________________________________________________________________
Nguyn Trung Lp
MCH
L THUYT
(3.8)
Rjk = Rkj
vj l tng i s cc ngun trong vng j, cc ngun ny c gi tr (+) khi to ra dng in cng
chiu ij ( chiu ca vng ).
p dng KVL cho vng j:
R (i
jk
i k = vj
(3.10)
i j Rjk Rjk i k = v j
Hay
R jk
(3.11)
c trong vng j.
t
R jk = Rjj v vi qui c Rjk c tr dng khi ij v ik cng chiu v m khi ngc li,
i = vj
jk k
(3.12)
i vi mch c L vng c lp :
Vng 1 :
R11i1 + R12i2 + . . . . R1LiL = v1
Vng 2 :
R21i1 + R22i2 + . . . . R2LiL = v2
:
:
:
:
:
:
:
:
:
:
Vng L:
RL1i1 + RL2i2 + . . . . RLLiL = vL
Di dng ma trn
R11
R
21
:
:
:
RL.1
R12
R22
:
:
:
RL.2
...............R1.L i 1 v1
...............R2.L i 2 v2
: :
:
=
:
: :
: :
:
...............RLL i L vL
L THUYT
(H 3.13)
___________________________________________________________________________
Nguyn Trung Lp
MCH
L THUYT
(a)
(H 3.14)
(b)
= 48
- 6i1 + 18i2 = 66
Suy ra i1 = 7 (A)
Th d trn cho thy ta vn c th vit c h phng trnh vng cho mch cha
ngun dng in c lp. Tuy nhin ta cng c th bin i v chuyn v ngun (nu cn)
c mch cha ngun hiu th v nh vy vic vit phng trnh mt cch trc quan d dng
hn.
Mch (H 3.14a) c th chuyn di v bin i ngun c mch (H 3.15) di
y.
(a)
(H 3.15)
(b)
___________________________________________________________________________
Nguyn Trung Lp
MCH
L THUYT
(a)
(b)
(c)
(H 3.16)
(H 3.17)
Ngun hiu th song song v ngun dng in ni tip.
Ta phi c: v1 = v 2 v i1 = i2.
(H 3.18)
Ngun hiu th song song vi in tr v ngun dng in ni tip in tr : C th b in
___________________________________________________________________________
Nguyn Trung Lp
MCH
L THUYT
th dng bin i Thevenin Norton bin i ngun hiu th thnh ngun dng in hay
ngc li cho ph hp vi h phng trnh sp phi vit.
(H 3.20)
(a)
(b)
(H 3.21)
(H 3.22)
Chuyn v ngun dng in:
(H 3.23)
___________________________________________________________________________
Nguyn Trung Lp
MCH
L THUYT
(a)
(H 3.24)
(b)
(a)
(b)
(c)
(H 3.25)
15 11 55
Suy ra vab =
V
=
8 3
8
55
V
vab =
8
___________________________________________________________________________
Nguyn Trung Lp
MCH
L THUYT
BI TP
--o0o-1. Dng phng trnh nt, tm v1 v v2 ca mch (H P3.1)
2. Dng phng trnh nt , tm i trong mch (H P3.2).
(H P3.1)
(H P3.2)
(H P3.3)
(H P3.4)
(H P3.5)
(H P3.6)
7. Tm v trong mch (H P3.7), dng phng trnh vng hay nt sao cho c t phng trnh
nht.
___________________________________________________________________________
Nguyn Trung Lp
MCH
L THUYT
(H P3.7)
(H P3.8)
(H P3.9)
vo =
(H P3.10)
i0
ca mch (H P.11) trong 2 trng hp.
ii
a. R2 = 0
b. R2 = 1
12. Tm ix trong mch (H P.12)
___________________________________________________________________________
Nguyn Trung Lp
MCH
L THUYT
(H P.11)
(H P.12)
___________________________________________________________________________
Nguyn Trung Lp
MCH
L THUYT