Bé Y TÕ

Please purchase PDF Split-Merge on www.verypdf.com to remove this watermark.

 Bé y tÕ

H­íng dÉn ch¨m sãc gi¶m nhÑ

®èi víi ng­êi bÖnh ung th­ vµ AIDS

Nhµ xuÊt b¶n y häc

Hµ Néi - 2006

Please purchase PDF Split-Merge on www.verypdf.com to remove this watermark.

 chñ biªn:
TS. NguyÔn ThÞ Xuyªn Thø tr­ëng Bé Y tÕ
Phã chñ biªn:
TS. Lý Ngäc KÝnh Vô tr­ëng Vô §iÒu trÞ - Bé Y tÕ
TS. L­¬ng Ngäc Khuª Phã Vô tr­ëng Vô §iÒu trÞ - Bé Y tÕ
PGS.TS. NguyÔn B¸ §øc Gi¸m ®èc BÖnh viÖn K
PGS.TS. NguyÔn §øc HiÒn ViÖn tr­ëng ViÖn c¸c bÖnh truyÒn nhiÔm vµ nhiÖt ®íi Quèc gia
Héi ®ång chyªn m«n
PGS.TS. NguyÔn B¸ §øc Gi¸m ®èc BÖnh viÖn K
PGS.TS. NguyÔn §øc HiÒn ViÖn tr­ëng ViÖn c¸c bÖnh truyÒn nhiÔm vµ nhiÖt ®íi Quèc gia
GS.TS. Tr­¬ng ViÖt Dòng Vô tr­ëng Vô Khoa häc vµ §µo t¹o - Bé Y tÕ
PGS.TS. NguyÔn Thanh Liªm Gi¸m ®èc BÖnh viÖn Nhi Trung ­¬ng
TS. Lý Ngäc KÝnh Vô tr­ëng Vô §iÒu trÞ - Bé Y tÕ
ThS. TrÇn Quang Trung Ch¸nh Thanh tra - Bé Y tÕ
ThS. NguyÔn Huy Quang Phã Vô tr­ëng Vô Ph¸p chÕ - Bé Y tÕ
TS. Cao Minh Quang Côc tr­ëng Côc Qu¶n lý D­îc ViÖt Nam - Bé Y tÕ
BS. Hµ Th¸i S¬n Vô §iÒu trÞ - Bé Y tÕ (Th­ ký)
Ban biªn so¹n
TS. L­¬ng Ngäc Khuª Phã Vô tr­ëng Vô §iÒu trÞ - Bé Y tÕ
ThS. Lª V¨n Kh¶m Vô §iÒu trÞ - Bé Y tÕ
ThS. NguyÔn TiÕn L©m ViÖn c¸c bÖnh truyÒn nhiÔm vµ nhiÖt ®íi Quèc gia
ThS. Ph¹m §øc Môc Vô §iÒu trÞ - Bé Y tÕ
TS. §ç ThÞ Ph­¬ng Bé m«n Y häc cæ truyÒn - §¹i häc Y Hµ Néi
ThS. Ph¹m ThÞ Thanh Thñy Khoa TruyÒn nhiÔm - BÖnh viÖn B¹ch Mai
BS. NguyÔn ThÞ Phi YÕn Khoa §iÒu trÞ ®au - BÖnh viÖn K
BS. NguyÔn ThÞ Minh Ngäc C¬ quan ph¸t triÓn quèc tÕ Hoa Kú
ThS. Kimberly Green Tæ chøc søc kháe gia ®×nh quèc tÕ
TS. Eric Krakauer §¹i Y khoa Havard Hoa Kú
Tham gia biªn so¹n vµ cè vÊn chuyªn m«n
DS. NguyÔn Ph­¬ng Ch©m Vô §iÒu trÞ - Bé Y tÕ
TS. Bïi §øc D­¬ng Phã Gi¸m ®èc BÖnh viÖn Lao vµ BÖnh phæi Trung ­¬ng
ThS. V­¬ng ¸nh D­¬ng Vô §iÒu trÞ - Bé Y tÕ
ThS. Ng« ThÞ BÝch Hµ Vô §iÒu trÞ - Bé Y tÕ
§D. NguyÔn ThÞ HiÒn BÖnh viÖn K
TS. Bïi Vò Huy Phã Tr­ëng khoa TruyÒn nhiÔm - BÖnh viÖn Nhi Trung ­¬ng
BS. NguyÔn ThÞ Huúnh Côc phßng chèng HIV/AIDS ViÖt Nam - Bé Y tÕ
CN. §ç Trung H­ng Vô Ph¸p chÕ - Bé Y tÕ
TS. NguyÔn Duy H­ng ViÖn Da liÔu Quèc gia
TS. Bïi ThÕ Khanh Vô §iÒu trÞ - Bé Y tÕ
ThS. NguyÔn V¨n KÝnh P. Côc tr­ëng Côc phßng chèng HIV/AIDS ViÖt Nam - Bé Y tÕ
PGS. TS TrÇn ViÕt NghÞ ViÖn tr­ëng ViÖn Søc kháe t©m thÇn BÖnh viÖn B¹ch Mai
ThS. Phan Thu Ph­¬ng Tæ chøc søc kháe gia ®×nh quèc tÕ
ThS. Lª V¨n Qu¶ng BÖnh viÖn K
§D. NguyÔn ThÞ Thôc ViÖn c¸c bÖnh truyÒn nhiÔm vµ nhiÖt ®íi Quèc gia
ThS. NguyÔn §øc TiÕn Vô §iÒu trÞ - Bé Y tÕ
TS. D­¬ng B¸ Trùc BÖnh viÖn Nhi Trung ­¬ng
C¸c chuyªn gia trong n­íc vµ quèc tÕ
Th­ ký
ThS. Lª V¨n Kh¶m Vô §iÒu trÞ - Bé Y tÕ
BS. Hµ Th¸i S¬n Vô §iÒu trÞ - Bé Y tÕ
“ H­íng dÉn ch¨m sãc gi¶m nhÑ ®èi víi ng­êi bÖnh ung th­ vµ AIDS” ®­îc x©y dùng, hoµn thµnh, in
Ên vµ ph¸t hµnh víi sù hç trî cña C¬ quan ph¸t triÓn quèc tÕ Hoa Kú-USAID, Tæ chøc søc kháe gia
®×nh quèc tÕ FHI vµ Health Policy Initiative.

Please purchase PDF Split-Merge on www.verypdf.comIto remove this watermark.

 Bé Y tÕ
Sè: 3483 / Q§-BYT Céng hßa x· héi chñ nghÜa ViÖt Nam
§éc lËp - Tù do - H¹nh phóc

Hµ Néi, ngµy 15 th¸ng 9 n¨m 2006

QuyÕt ®Þnh

VÒ viÖc ban hµnh “H­íng dÉn ch¨m sãc gi¶m nhÑ

®èi víi ng­êi bÖnh ung th­ vµ AIDS”

Bé tr­ëng Bé Y tÕ

C¨n cø NghÞ ®Þnh sè 49/2003/N§-CP ngµy 15/5/2003 cña ChÝnh phñ quy ®Þnh
chøc n¨ng, nhiÖm vô, quyÒn h¹n vµ c¬ cÊu tæ chøc Bé Y tÕ;
C¨n cø Biªn b¶n häp Héi ®ång chuyªn m«n nghiÖm thu H­íng dÉn ch¨m sãc
gi¶m nhÑ cho ng­êi bÖnh ung th­ vµ HIV/AIDS ngµy 14/9/2006 ®­îc thµnh lËp theo
QuyÕt ®Þnh sè 2601/Q§-BYT ngµy 24/7/2006 cña Bé tr­ëng Bé Y tÕ;
Theo ®Ò nghÞ cña Vô tr­ëng Vô §iÒu trÞ- Bé Y tÕ,

QuyÕt ®Þnh:

§iÒu 1. Ban hµnh kÌm theo QuyÕt ®Þnh nµy “H­íng dÉn ch¨m sãc gi¶m nhÑ ®èi víi
ng­êi bÖnh ung th­ vµAIDS”.

§iÒu 2. “H­íng dÉn ch¨m sãc gi¶m nhÑ ®èi víi ng­êi bÖnh ung th­ vµ AIDS” ®­îc
¸p dông trong tÊt c¶ c¸c c¬ së kh¸m, ch÷a bÖnh c«ng lËp vµ ngoµi c«ng lËp.

§iÒu 3. “H­íng dÉn ch¨m sãc gi¶m nhÑ ®èi víi ng­êi bÖnh ung th­ vµ AIDS” lµ tµi
liÖu ®­îc sö dông ®Ó h­íng dÉn ch¨m sãc gi¶m nhÑ ®èi víi ng­êi bÖnh ung th­ vµ AIDS
t¹i gia ®×nh vµ céng ®ång.

§iÒu 4. QuyÕt ®Þnh nµy cã hiÖu lùc sau 15 ngµy kÓ tõ ngµy ký, ban hµnh.

§iÒu 5. C¸c «ng, bµ: Ch¸nh V¨n phßng, Vô tr­ëng Vô §iÒu trÞ, Ch¸nh Thanh tra,
Vô tr­ëng c¸c Vô vµ Côc tr­ëng c¸c Côc thuéc Bé Y tÕ, Gi¸m ®èc c¸c bÖnh viÖn vµ ViÖn
tr­ëng c¸c ViÖn cã gi­êng bÖnh trùc thuéc Bé Y tÕ, Gi¸m ®èc Së Y tÕ c¸c tØnh, thµnh phè
trùc thuéc Trung ­¬ng vµ Thñ tr­ëng y tÕ c¸c ngµnh chÞu tr¸ch nhiÖm thi hµnh QuyÕt
®Þnh nµy.

N¬i nhËn: KT. Bé tr­ëng

- Nh­ §iÒu 4; Thø tr­ëng
- V¨n phßng ChÝnh phñ (Vô V¨n x·);
- BT. TrÇn ThÞ Trung ChiÕn (®Ó b¸o c¸o); (§· ký)
- C¸c Thø tr­ëng (®Ó biÕt)
- L­u VT, §Tr. NguyÔn ThÞ Xuyªn

Please purchase PDF Split-Merge on www.verypdf.comIIto remove this watermark.

 Môc lôc

PhÇn I- Giíi thiÖu vÒ ch¨m sãc gi¶m nhÑ ®èi víi 1

ng­êi bÖnh ung th­ vµ AIDS
I. Kh¸i niÖm 1
II. Nguyªn t¾c 1
1. C¸c nguyªn t¾c chung 1
2. Nguyªn t¾c hÖ qu¶ kÐp 2
III. TiÕp cËn ch¨m sãc gi¶m nhÑ 2
1. TiÕp cËn triÖu chøng 2
2. TiÕp cËn ch¨m sãc gi¶m nhÑ ë trÎ em 3
PhÇn II. Thùc hµnh ch¨m sãc gi¶m nhÑ 4
I. KiÓm so¸t ®au 4
1. Kh¸i niÖm ®au 4
2. Ph©n lo¹i ®au vµ nguyªn nh©n 4
2.1. Ph©n lo¹i ®au 4
2.2. Nguyªn nh©n ®au 4
3. §¸nh gi¸ ®au 4
4. Xö trÝ ®au ë ng­êi lín vµ trÎ em 6
4.1. §iÒu trÞ ®au b»ng thuèc 6
4.1.1. Nguyªn t¾c chung 6
4.1.2. Thuèc gi¶m ®au kh«ng opioid 8
4.1.3. §iÒu trÞ gi¶m ®au b»ng opioid 10
4.1.3.1. Mét sè kh¸i niÖm cÇn chó ý 10
4.1.3.2. C¸c thuèc opioid cã t¸c dông kÐo dµi 11
4.1.3.3. C¸c thuèc opioid 11
4.1.3.4. T¸c dông kh«ng mong muèn cña thuèc opioid 13
4.1.3.5. L­u ý khi dõng ®iÒu trÞ opioid 14
4.1.4. C¸c thuèc hç trî trong ®iÒu trÞ ®au 14
4.2. §au ë ng­êi bÖnh ung th­ vµ AIDS cã nghiÖn ma tóy 16
4.2.1. §au ë ng­êi bÖnh ung th­ vµ AIDS cã nghiÖn ma tuý 16
4.2.2. §iÒu trÞ ®au ë ng­êi bÖnh ung th­ vµ AIDS cã nghiÖn 17
ma tuý
II. Xö trÝ triÖu chøng 18
1. Buån n«n vµ n«n 18
2. Tiªu ch¶y 19
3. T¸o bãn 21
4. §au miÖng vµ nuèt ®au 21
5. Khã thë 22
6. Ho 23
7. YÕu, mÖt mái 24
8. Sèt 24

Please purchase PDF Split-Merge on www.verypdf.comIIIto remove this watermark.

 9. MÊt ngñ 25
10. KÝch ®éng, bån chån 26
11. TrÇm c¶m, lo ©u 26
12. Ngøa 27
13. LoÐt do n»m l©u 28
III - Ch¨m sãc t©m lý x· héi cho ng­êi bÖnh vµ ng­êi 30
ch¨m sãc
1. Nh÷ng vÊn ®Ò chung 30
2. Néi dung ch¨m sãc t©m lý x· héi 30
2.1. Ng­êi ch¨m sãc t©m lý x· héi 30
2. 2. PhÈm chÊt cÇn thiÕt khi ch¨m sãc t©m lý x· héi 30
2.3. Ph­¬ng thøc t­ vÊn 31
2.4. C¸c can thiÖp ch¨m sãc t©m lý x· héi 32
2.4.1. X©y dùng mèi quan hÖ hîp t¸c ®iÒu trÞ 32
2.4.2. C¸c t×nh huèng t­ vÊn th­êng xuyªn trong qu¸ 32
tr×nh ch¨m sãc
2.4.3. ChuyÓn tiÕp dÞch vô 32
3. Ch¨m sãc t©m lý x· héi cho trÎ em 33
4. Ch¨m sãc t©m lý x· héi ®èi víi ng­êi ch¨m sãc 33
4.1. §¸nh gi¸ nhu cÇu 34
4.2. NhËn biÕt c¸c dÊu hiÖu cÇn can thiÖp 34
4.2.1. Qu¸ t¶i c«ng viÖc 34
4.2.2. C¸c dÊu hiÖu cña sù kiÖt søc 34
4.3. C¸c can thiÖp ch¨m sãc t©m lý x· héi 34
4.3.1. C¸c dÞch vô hç trî 35
4.3.2. Phßng ngõa t×nh tr¹ng kiÖt søc 35
4.3.3. §èi víi gia ®×nh ng­êi bÖnh 35
PhÇn iii. Ch¨m sãc gi¶m nhÑ ®èi víi ng­êi bÖnh AIDS 36
®iÒu trÞ b»ng thuèc kh¸ng HIV (ARV)
I. Hç trî t©m lý 36
1. C¸c biÓu hiÖn t©m lý 36
2. T­ vÊn hç trî 36
II. Hç trî tu©n thñ ®iÒu trÞ 36
1. C¸c yÕu tè ¶nh h­ëng tíi sù tu©n thñ 36
2. C¸c biÖn ph¸p gióp ng­êi bÖnh tu©n thñ 37
III. Xö trÝ t¸c dông kh«ng mong muèn cña thuèc ARV 38
1. N«n vµ buån n«n 38
2. N«n, buån n«n kÌm theo ®au bông, sèt 38
3. Sèt vµ ph¸t ban 38
4. Tiªu ch¶y 38

IV
Please purchase PDF Split-Merge on www.verypdf.com to remove this watermark.
 5. Tª b× ch©n tay 39
6. ThiÕu m¸u 39
7. Sái thËn, ®¸i m¸u 39
8. ¸c méng, chãng mÆt 39
9. Vµng da, vµng m¾t 40
10. Ph¶n øng phô nÆng 40
PhÇn IV. Ch¨m sãc gi¶m nhÑ ®èi víi ng­êi bÖnh 42
ung th­
I. Ng­êi bÖnh ®iÒu trÞ b»ng tia x¹ 42
1. C¸c biÕn chøng 42
2. Ch¨m sãc ng­êi bÖnh ®ang x¹ trÞ 42
II. Ng­êi bÖnh ®iÒu trÞ b»ng ho¸ chÊt 43
1. C¸c biÕn chøng 43
2. Xö trÝ 43
III. Ng­êi bÖnh ®iÒu trÞ b»ng phÉu thuËt 44
PhÇn V. ch¨m sãc gi¶m nhÑ ®èi víi trÎ em 45
I. C¸c giai ®o¹n ph¸t triÓn 45
II. Kh¸m, ®¸nh gi¸ triÖu chøng 46
III. Xö trÝ mét sè triÖu chøng giai ®o¹n cuèi 47
IV. TrÎ bÞ mÊt cha mÑ, ng­êi th©n 48
PhÇn VI. Ch¨m sãc ng­êi bÖnh giai ®äan cuèi 50
I. Hç trî tinh thÇn 50
II. Gi¶m bít sù ®au ®ín 50
III. Ch¨m sãc ®iÒu d­ìng 50
IV. Ch¨m sãc lóc qua ®êi 51
PhÇn VII. Phô lôc 53
Phô lôc 1: Danh môc c¸c thuèc gi¶m ®au vµ c¸c biÖt d­îc 53
th­êng gÆp
Phô lôc 2: Qu¶n lý sö dông thuèc gi¶m ®au g©y nghiÖn 55
Phô lôc 3 : B¶ng hái tãm t¾t ®¸nh gi¸ ®au 57
Phô lôc 4 : §¸nh gi¸ t©m lý 60
Phô lôc 5: Phßng ngõa nhiÔm khuÈn khi ch¨m sãc ng­êi 63
nhiÔm HIV/AIDS t¹i nhµ vµ céng ®ång
Phô lôc 6: Ch¨m sãc gi¶m nhÑ b»ng y häc cæ truyÒn 65

V
Please purchase PDF Split-Merge on www.verypdf.com to remove this watermark.