Cch hc ting Anh hiu qu cho ngi mi bt u luyn nghe (phn 2) Trong ting Anh khng c m no ging m I bc hoc

I nam c! Bng chng: eat trong ting Anh th hon ton khng phi l t trong ting Vit, c theo ging bc, v it trong ting Anh hon ton khng phi l t trong ting Vit, c theo ging nam! V th, phi xa b nhng kinh nghim loi ny, v phi nghe trc tip thi! - Xa b kinh nghim nghe bng ch vit. Nu ta hi mt em b: chu nghe bng g? Th n s tr li: Nghe bng tai! Nu ta bo: Chu phi nghe bng mt c! Chc em b tng ta tru chu! Th nhng iu xy ra cho nhiu ngi hc ting nc ngoi l Nghe Bng Mt! Th nhn li xem. Trong giai on u tip xc vi ting Anh, khi ta nghe mt ngi ni: I want a cup of coffee!. Tc tc, chng ta thy xut hin cu y di dng ch Vit trong tr mnh, sau mnh dch cu y ra ting Vit, v ta HIU! Ta Nghe bng MT, nu cu y khng xut hin bng ch vit trong u ta, ta khng Thy n, th ta ic! Sau ny, khi ta c trnh cao hn, th ta hiu ngay lp tc ch khng cn phi suy ngh lu. Th nhng tin trnh cng chng khc nhau bao nhiu, ta vn cn thy ch xut hin v dch, ci khc bit y l ta vit v dch rt nhanh, nhng t mt m thanh pht ra cho n khi ta hiu th cng thng qua ba bc: vit, dch, hiu. Khi ta i n mt trnh no , th trong giao tip khng c vn g c, v cc cu rt ngn, v ba bc c 'process' rt nhanh nn ta khng b tr ngi, nhng khi ta nghe mt bi di, th s li ra ngay, v sau hai, ba, bn cu lin tc 'processor' trong u ta khng cn th gi lm ba cng vic . Trong lc nu mt ngi ni bng ting Vit th ta nghe v hiu ngay, khng phi vit v dch (ti v ngy xa khi ta hc ting Vit th qu trnh l nghe th hiu ngay, ch khng thng qua vit v dch, v li, nu mun dch, th dch ra ngn ng no?), v ngi ni c nhanh cch my th cng khng th no vt ci kh nng duy nht ca chng ta l 'nghe bng tai'. V th, mt s sinh vin cm thy rng mnh tp nghe, v nghe c, nhng nghe mt vi cu th phi bm stop mt thi gian cht - nh computer ngng mi s li mt t process khi nhn qu nhiu lnh - ri sau nghe tip; nhng nu nghe mt din gi ni lin tc th sau vi pht s ic. T , ngi sinh vin ni rng mnh ti trn ri, khng th no tin xa hn na! V th gii ny khng stop cho ta c gi hiu kp! T nhng nhn xt trn, mt trong vic phi lm nng cao k nng nghe, y xa b kinh nghim Nghe bng Mt, m tr li giai on Nghe bng Tai, (hu ht cc du hc sinh nc ngoi, sau khi lm ch mt ngoi ng ri t trong nc, u thy au n v nhiu kh lm khi buc phi b thi quen nghe bng mt tr li vi trng thi t nhin l nghe bng tai! C ngi mt c 6 thng cho n 1 nm mi tm tm vt qua). - Xa b kinh nghim nghe bng cu trc vn phm. Khi nghe ai ni, ta vit mt cu vo u, v sa cho ng vn phm, ri mi dch, v sau mi hiu! V d. Ta nghe iwanago th vit trong u l I want to go, xong ri mi dch v hiu; nu cha vit c nh th, th iwanago l mt m thanh v ngha.

Th nhng, nu ta nghe ln u tin mt ngi ni mt cu hng ngy: igotago, ta khng th no vit c thnh cu c, v v th ta khng hiu. Bi v thc t, cu ny hon ton sai vn phm. Mt cu ng vn phm phi l I am going to go hoc ch t l I have got to go. V nh th, ng ra th ngi ni, d c ni tc , cng phi ni hoc: I'm gona go; hoc Ive gota go (ting Anh khng th b ph m), ch khng th l I gotta go! Th nhng trong thc t cuc sng ngi ta ni nh th, v hiu r rng, bt chp mi lut vn phm. Vn phm xut pht t ngn ng sng, ch khng phi ngn ng sng da trn lut vn phm. V th ta cng phi bit nghe m hiu; cn c em vn phm ra m tra th ta s khng mi. (Ti ang ni v k nng nghe, cn lm sao vit mt bi cho ngi khc c th li l vn khc!) Tm li, trong phn chia s ny, ti ch mun nhc vi ACE rng, hy NGHE IU NGI TA NI, CH NG NGHE IU MNH MUN NGHE, v mun c nh vy, th HY NGHE BNG TAI, NG NGHE BNG MT! Hai bi trc y, ti ni v vic nghe m thanh ca ting Anh, c ngha l lm sao phn bit c cc m vi nhau n ni, d khng hiu cu y ni g, cng c th lp li ng li ngi ta ni ra (cu cng di th k nng nghe ca mnh cng cao). D nhin, c nhng ngi c l tai m nhc thin ph nn phn bit m thanh rt nhanh. V d em Wendy V, mt nhi ng gc Vit ti North Carolina (tn Vit Nam l V th Ngc Dim). Nm nay em mi 8 tui m ni c 11 th ting v son 45 bn nhc. Em c kh nng lp li mt cu ni bng bt c ngn ng no trn th gii, m khng cn hiu ngha. Th nhng thng thng, ngi ta phi mt nhiu thi gian phn bit cc m trong mt ngn ng mi, tuy nhin TT C MI NGI u c kh nng ny, bng chng l khng mt ngi no trn tri t (tr ngi ic) l khng th nghe v ni ngn ng m ca mnh. Nu thi gian qua, cc bn lng nghe m thanh ting Anh thi, th n nay, hn bn nhn thy rng bng dng c mt s t hay cm t mnh nghe r rng hn xa, c bit l nhng con s v nhng danh t ring (ca cc nhn vt, cc a danh ), v nhng t mnh quen thuc. C nhng on bn nghe mt thi gian di 5-15 pht (nh trn TV) ri bng thy mnh hiu c bn ni dung chng trnh . Nh th l cc bn nghe ting Anh. Nhng d mun d khng, khi nghe mt ngn ng m ch nghe m thanh thi, th cng ging nh mnh nghe nhc (khng li), hay nghe ting gi, ting chim. Nu ch nghe nh th th khng ng b cng, v ngn ng ct l truyn tin (truyn mt thng tin). Nu ta khng nm c thng tin bn di m thanh pht ra bng ting Anh, th k nh chng ta khng nghe c ting Anh. V th, iu chng ta cn hc li trc ht l nghe ting Anh (nh mt m thanh thun ty) tin n bc sau cng (m bnh thng ngi hc ngoi ng xem l bc u tin), y l nghe ting Anh, theo ngha l hiu mt thng tin. V th, sau hai bi ni v cch nghe ting Anh, hm nay ti s i su hn, y l nghe ting Anh, theo ngha l nm bt ni dung ca thng tin qua mt chui m thanh bng ting Anh. Nghe ting Anh v "nghe" ting Anh 1. "Nghe" trong ng cnh.

Ti tng nhc i nhc li rng ng bao gi tra t in khi mnh nghe mt din t. iu ch yu l nghe v lp li c nhng m thanh nghe, ri dn dn hiu c mt t mi, khi n xut hin trong nhiu ni dung khc nhau (nu c nm mnh mi nghe t mt ln, c ngha l t y khng thng dng v, trong giai on ny, ta khng cn phi bn tm n n!). V d: bn nghe nhiu ln (m thanh) oubou m khng hiu ngha, ln lt trong nhng cu sau: - To play the oubou you need to have strong arms. - The oubou is considered one of the most difficult instruments to play. - The oubou is very difficult to play, because Karen must force air at very high pressure into the tiny double reed. Ln u tin, bn chng bit m oubou ch ci g, nhng v i vi play nn bn on rng l mt ci g chi. Nh th l hiu mt cch tng qut. Ln 2, vi t instrument bn bit rng l ci chi nhng khng phi l trong th thao, m l trong m nhc. Ln th ba, vi cm t must force air th ta bit rng l mt nhc c thi hi (kh nhc) ch khng phi l nhc c dy hay g V ta tm hiu nh th, m khng cn bit phi vit th no, cho n khi c cu sau (chng hn): The oboe looks very similar to the clarinet, but sounds very different! Th l ta bit c r rng l mt nhc kh tng t nh clarinet, v t m ta nghe l oubou th c vit l oboe (v ta c ng ngay ch khng cn phi tra t in!) Ps: y cng l vn hiu mt t. Chng ta c cm gic rng nu dch c ting y ra l ta hiu ngay, th nhng khng c g sai cho bng. Nu bn hc theo qu trnh ngc, ngha l khi s bit t y di dng ch vit, bn s tra t in v c l: kn -boa! Bn thy hi lng v mnh hiu! Nhng thc ra, nu bn khng phi l mt nhc s, th kn -boa cng chng thm g trong kin thc bn. Ngay trong ting m , ta c th hi lng vi khi nim m h v mt t, nhng khi hc ngoi ng th ta c ci cm gic sai lm l phi tr li vi t m mi gi l hiu. i vi ti, nightingale l mt loi chim c ting ht hay v thng ht vo ban m, cn c dch ra l sn ca hay ha mi th cng bng tha, v ti cha bao gi thy v bit chim sn ca hay ha mi. Thm ch khng bit l c phi mt loi chim hay hai loi chim khc nhau, v c hai t u c dch l nightingale. 2. Nghe trong ton b bi cnh. Ta thng ngh rng: mt t th c mt ngha nht nh. Hon ton sai. - Th tra t tiu cc trong t in: negative. Nh th, mt cn b tiu cc phi c dch l a negative cadre! Nu cm t ting Vit c ngha r rng th cm t dch ra ting Anh (nh trn) l hon ton v ngha! Ni cch khc: khi ngi Anh ni negative, th ngi Vit hiu l tiu cc; nhng khi ngi Vit ni tiu cc, th ngi Anh khng th hiu l negative.

- T ta khng th no hiu ng ngha mt t ting Anh nu khng t vo trong bi cnh ca n. V d: nu khng rng cu chuyn xy ra Anh hay M, th khi nghe t corn ta c th hiu sai: Anh l la m, v M l bp! Nu thy mt ngi m np bnh xng ln m ni Oh my! No more gas th ta hiu ngay rng gas chnh l xng, mc d trc mnh c th hc: petrol hay gasoline mi l xng, cn gas c ngha l kh t! M nhiu khi bi cnh r n ni, ngi ta dng mt t sai mnh cng hiu ng. Bn c th n cy xng, m bnh v ni: cho ti 30.000 du! Ti cam oan l ngi ta khng thc mc g c v s XNG ch khng DU vo xe bn; cao lm l trong 100 ln, th mt ln ngi ta nhc li: xng phi khng? Bn ni l Du ngi ta vn hiu l Xng. V trong ting Anh cng th! Bn s hiu mt t trong ton b bi cnh ca n. 3. Nghe vi tt c giai iu ca cu. Trong phn u ti ni rng khi nghe mt cu, ch yu l lm sao nm bt c thng tin ca chui m thanh y. Ni cch khc, ngn ng c nhim v l truyn tin. Nhng ngoi nhim v truyn tin th cn mt nhim v th hai, v cng quan trng, y l nhim v truyn cm (truyn mt tnh cm). Mt cu ni giao tip hng ngy, lun chuyn ti mt phn ca tht tnh (= by tnh cm con ngi, ch khng phi l b tnh ph u: h, n, ai, lc, i, , dc). V th, cao , tc , cng ca cu ni, trng ( di) v du nhn ca mt t, c th l iu mnh cn phi nghe cng mt lc vi cc m thanh c pht ra, thm ch nghe m iu l chnh. Nu khng th ta hiu sai, hoc khng hiu g c. ng tng rng khi ta nghe c t hate l ta hiu ngay: ght! V d nghe mt c gi ni vi mt cu trai: I hate you! Cu ny khng phi lc no cng l Em ght anh'! Ni vi mt ng iu no th c th hiu l: Ti cm th anh; hay Thi, ti yn; hay Anh lm ti bc mnh; hoc tri li: Anh lm em cm ng qu; thm ch: Em yu anh qu chng chng! V cch nhn cu cng th. V d trong cu sau y: I didnt say Paul stole my watch! Nu ngi ni nhn mnh cc t theo 7 khc nhau, mi cch nhn mt t ( I - didnt - say - Paul - stole - my - watch ) th ngha s khc nhau hon ton: I didnt say Paul stole my watch! (Somebody else said that!) I didnt say Paul stole my watch! (No! I didn't act like that) I didnt say Paul stole my watch! (I disclosed by another way, but I didn't SAY) v.v Khi hc ting Vit, chng ta nghe ton b giai iu, nn hiu (v ni ng) cao ca mt t (ni ng cc du); th nhng khi mt ngi nc ngoi hc ting Vit, chng ta phi kh cng gii thch cho h

ln ging, xung ging, un ging nh th no ni cc du sc, huyn, nng, hi - ng (do hc nghe bng tai nn ngi Nam v ngi Trung ng ha? trong khi ngi Bc phn bit chng r rng). V th, ngc li, khi nghe ting Anh, cn phi nghe ton b m iu nm bt nhng tnh cm bn di cu ni. Nghe vi c giai iu, mnh s hiu (v sau ny s dng) nhng cu hay thnh ng mt cch chnh xc nh ngi bn ng, m khng cn phi dch ra. V d: cc cu ngn nh: Oh my God! Look at this! Hoc No way! Hoc You're joking/kidding! Vi ging iu khc nhau, nhng cu ni hng ngy c th c hiu l mt ting khen hay ch, thn phc hay tht vng, bng lng hay bt bnh, chp thun hay t chi! V t , mnh s bit i x khi dng ting Anh cho ng ngha, ch khng ch ng vn phm. V d, khi tip mt nhn vt quan trng n cng ty bn, bn chun b ni mt cu mi rt trn trng v ng nghi thc (formal): Would you please (to) take a seat? Th nhng bn cng thng n ni theo mt m iu no khin ngi kia bc mnh vi bn (m bn khng h bit), v ng rng bn diu ct ngi ta! Th l hng c mt cuc m phn. Th rng bn ni n s: Sit down! Vi mt ging ha nh, thi tn trng, c ch lch thip v n ci nng hu, th khng ai lm bn! Tri li, ni cu rt formal trn kia, vi thi cng thng v ging ni cc cn (v s ni sai!), th tai hi hn nhiu. 4. Nghe vi nhng g mt t bao hm. Ngn ng dng truyn tin, nhng ng thi cng truyn cm. V th, mi danh t va ch nh mt ci g c th (denotation), va km theo mt tnh cm (connotation). Cc t this gentleman, this man, this guy, this rascal u c mt denotation nh nhau l mt ngi nam no , nhng connotation th hon ton khc; cng nh i vi mt ngi n no ta c th dng: a lady, a woman, a girl, a whore. Cng mt t nh communism chng hn. Khi hc ting Anh, mun nng cao vn t vng th ta c hc nhiu t ng ngha (synonyms). Th nhng, khng bao gi c synonyms ch thc c: ch tng ng trong denotation ch connotation hon ton khc (v cng v th m khng bao gi c hai t hon ton c ngha ging nhau hai ngn ng khc nhau: mother/father khng hon ton l cha/m - v mummy/daddy khng hon ton l ba/m; v tnh cm nh km vi cc t y khc hn gia ngi Vit v ngi Anh). "Nghe" ting Anh, chnh l bit nghe nhng connotations trong cc thut ng mnh nghe. Cho n nay, ti ch ngh cc bn nghe tin tc. Nhng l giai on nghe quen vi cc m. Trong giai on nghe ting Anh ny, phi bt gi nghe tin tc m xem phng s hoc cc phim truyn. Trn th gii, cc speakers ca cc chng trnh tin tc buc phi ni vi thi neutral, ngha l khng c dng t km theo tnh cm, v khng c x l m iu ni ln tnh cm ca mnh, v th h ni rt d nghe, nhng ch nghe tin tc thi th ta b st mt phn kh ch yu trong ting Anh. 5. Nghe bng tri tim cm iu h cm. V cui cng, i vi cc bn mun i tht su vo ting Anh, th c th phi hp tt c cc k nng hiu nhng iu tim tng bn di ngn ng giao tip; v iu ny hng n cch nghe vn hc. Mi ngn ng u gi ln mt ci g vt ln trn t ng. V th, thi ca l mt ngn ng c bit. Ngi

Vit no, d thch hay khng thch, vn cm c ngn ng ca thi ca. Do , mun nng cao k nng nghe ting Anh ca mnh th cn tp nghe nhng bi th. Cho n nay, kh tm nhng bi th audio, nhng khng phi l khng c. Tp nghe c th, dn dn, chng ta s cm c ci tinh ty ca ting Anh, t ta cm c v sao cng mt t tng m din t cch ny th 'hay' hn cch kia. By gi ta mi c quyn ni: ti nghe c ting Anh. V d, khi mun ngi ta cm nhn ting gi ma thu, th Xun Diu s dng m r trong bi y Ma Thu Ti: Nhng lung run ry rung rinh l Tng t nh vy Robert L. Stevenson vit trong The Wind I saw you toss the kites on high And blow the birds about the sky; And all around I heard you pass, Like ladies skirts across the grass.. Tc gi lm cho ta cm c ln gi hiu hiu vi cc m r v s ni tip v quyn vo nhau trong cu cui, km vi hnh nh c o ca vy cc mnh ph lt qua trn c (iu m ngi Vit Nam hon ton khng c kinh nghim, v mi nt yu kiu u gn lin vi t o di). Cch hc ting Anh hiu qu cho ngi mi bt u luyn nghe Kt lun: Ti bt u gi nghe ting Anh ri i n vn nghe ting Anh. Tuy nhin, ti lp li, nhng g ti ni ch l l thuyt, v khng c l thuyt no c th lm cho bn nghe c ting Anh. Cch duy nht y l bn phi t mnh nghe v rt ra nhng phng php thch hp vi xu hng, kinh nghim v s thch ca mnh. Qua lot bi ny, ti lun ph cch nghe da trn vit v dch. Th nhng, nhng iu ti cho l tr ngi, nhiu khi li c ch cho bn, v nhng th y khng cn tr m cn gip bn nhng ct mc bm vo. Vng. Nu cc bn thy vic c script, hoc hc t vng, hoc vit thnh cu v tra t in nh vn lm t trc n nay - gip cho bn nghe v hiu nhanh hn th c s dng phng php ca mnh. Ti ch nhc li mt iu ny: Tt c nhng tr gip cng ging nh chic phao cho ngi tp bi. Khi tp bi, nhiu ngi cn c mt ci phao bm vo cho d ni, t bo dn xung nc m tp bi. V khng t ngi bi gii khi s nh th. Bn cng vy, c th nhng cch nghe t trc n gi (nhn script - hc t - kim tra vn phm) gip bn nhng ct chc chn bm vo m nghe. Vy th xin nh rng: Chic phao gip cho bn ni, nhng khng gip cho bn bit bi. n mt giai on no , chnh chic phao li cn tr bn v khng cho bn bi thoi mi.

Hy vt ci phao sm chng no hay chng ny, nu khng n tr thnh mt tr ngi cho bn khi bn mun bi nhanh v xa. Hy vt nhng ch vit khi nghe ni, nhanh chng no hay chng y, nu khng chng s cn tr bn v bn khng bao gi thc s 'nghe' c ting Anh "