Professional Documents
Culture Documents
Page 1
Anauk`maiNaka.
A.na
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
12.
13.
Paazacao naava
Paa.na
Page 2
P`akrNa pihlao
Page 3
P`akrNa dusaro
]pyaaoga
laoAr pxaI
AMDI ]%padna krNyaasaazI vaaprlyaa jaaNa-yaa pxaaMnaa laoAr pxaI Asao mhNatat.
ba`a^yalar pxaI
maaMsa ]%padna krNyaasaazI vaaprlyaa jaaNa-yaa pxaaMnaa ba`a^yalar pxaI mhNatat.
vh^i@sanaoSana lasaIkrNa pxaaMnaa raoga hao} nayao mhNauna Agaaodr kolaa jaaNaara p`itbaMQak ]pcaar mhNajao
vh^i@sanaoSana lasaIkrNa haoya.
iDbaIkr
pxaaMcyaa caaoca kapNyaacyaa yaMHaasa iDbaIkr Asao mhNatat.
[nkUbaoTr
AMDI }bavaUna pxaI tyaar krNyaacyaa yaMHaasa [nkUbaoTr Asao mhNatat.
icak iD/Mkr
pxaaMnaa vayaacyaa 1 AazvaDyaapya-Mt paNaI ipNyaasaazI vaaprNyaat yaoNaa-yaa BaaMDyaasa
icak iD/Mkr Asao mhNatat.
icak ifDr
pxaaMnaa vayaacyaa 1 AazvaDyaapya-Mt Kadya KaNyaaasaazI vaaprNyaat yaoNaa-yaaBaaMDyaasa
icak ifDr Asao mhNatat.
iD/Mkr
pxaaMnaa vayaacyaa 1 AazvaDyaanaMtr paNaI ipNyaasaazI vaaprNyaat yaoNaa-yaa BaaMDyaasa
iD/Mkr Asao mhNatat.
ifDr
pxaaMnaa vayaacyaa 1 AazvaDyaanaMtr Kadya KaNyaaasaazI vaaprNyaat yaoNaa-yaa BaaMDyaasa
ifDr Asao mhNatat.
iDp ilaTr
kaoMbaDI Garat 3 to 5 saoM.maI.jaaDIcaa SaoMgaacaI Trflao ikMvaa Baatacao tusa yaaMcaa qar
dotat yaasa iDp ilaTr Asao mhNatat.
icak gaaDba`a^yalar pxaaMnaa saurvaatIcyaa 1 AazvaDyaa pya-Mt qaMDIpasaUna vaacavaNyaasaazI vaaprNyaat
PlaayavauD ikMvaa [tr kaoNa%yaahI vastusa icak gaaD- Asao mhNatat.
p`I sTaT-r
pxaaMnaa vayaacyaa 0 to 1 AazvaDyaapya-Mt KaNyaaasaazI idlyaa jaaNaa-yaa Kadyaasa p`I
sTaT-r Asao mhNatat.
sTaT-r
pxaaMnaa vayaacyaa 1 to 3 AazvaDyaapya-Mt KaNyaaasaazI idlyaa jaaNaa-yaa Kadyaasa sTaTr Asao mhNatat.
ifinaiSaAr
pxaaMnaa vayaacyaa 3 AazvaDyaapasauna KaNyaaasaazI idlyaa jaaNaa-yaa Kadyaasa
finaiSaAr Asao mhNatat.
ba`uDr
pxaaMnaa vayaacyaa 0 to 8 idvasaapya-Mt qaMDIpasauna saMrxaNa krNyaasaazI baaMbaucyaa Taoplyaa
laTyaa TaMgauna %yaat ivaiSaYT haolTcao balba laavauna to jamaInaIpasauna yaaogya AMtravar
laTkvauna zovatat ASyaa }ba doNaa-yaa BaaMDyaasa bau`Dr Asao mhNatat.
pxaaMcao }na ,vaara va pa}sa yaaMpasauna saMrxaNa krNyaasaazI kaoMbaDI Garasa pDdo laavatat.
pDdo
pxaaMcao ihMsHa p`aNyaapasauna saMrxaNa krNyaasaazI kaoMbaDI Garasa laaoKMDI jaaLI vaaprtat.
laaoKMDI jaaLI
qamaa-sa
pxaaMnaa laagaNaarI lasa maoDIkla maQauna AaNaNyaasaazI qamaa-sa caa vaapr kolaa jaatao.
pMjaa
kaoMbaDI GaratIla tusa hlaivaNyaasaazI pMjaacaa vaapr kolaa jaatao.
vajana kaTa
pxaaMcao vajana krNyaasaazI ]pyaaoga kolaa jaatao.
pxaaMcao va Kadyaacao vajanaaMcaI baorIja krNyaasaazI ikMvaa F.C.R. kaZNyaasaazI ]pyaaoga haotao
k^la@yaulaoTr
ivhlaba^rao
kaoMbaDI Garat Kadya vaahNyaasaazI ivhlaba^raocaa vaapr kolaa jaatao.
caunaa
kaoMbaDI Gar inaja-Mtuk krNyaasaazI vaaprtat.
Page 4
iDbaIkr maSaIna
Page 5
Page 6
P`akrNa itsaro
Page 7
P`akrNa caaOqao
fayado :
`
taoTo :
1.yaa pwtIt kaoMbaDyaacao maaMsa ]%padna kmaI imaLto.
2.yaa pwtIt kaoMbaDyaacao AMDI ]%padna kmaI imaLto.
3.yaa pwtIt pxaaMnaa ihsHa p`aNyaapasauna Qaaoka paohcau Saktao.
4.yaa pwtIt kaoMbaDyaa SaotatIla ipkaMcao nauksaana k$ Saktat.
Page 8
baMd k$na zovalao jaatat mhNaUna yaa pwtIsa AQa- mayaa-dIt pwtIt Asao mhNatat.
fayado :
1.yaa pwtIt kaoMbaDyaacao maaMsa ]%padna caaMgalao imaLto.
2.yaa pwtIt kaoMbaDyaacao AMDI ]%padna caaMgalao imaLto.
3.yaa pwtIt pxaaMnaa ihsHa p`aNyaapasauna Qaaoka paohcau Sakt naahI.
4.kaoMbaDyaaMnaa yaaogya sauya-p`kaSa imaLtao.
6.
taoTo :
`
3.mayaa-dIt pwt :
Page 9
GaramaQyaoca kolaI jaato. yaa pwtIt kaoMbaDyaaMcyaa ihMDNyaa ifrNyaavar puNa- mayaa-da Asato va pxaI idvasaBar va
raHaI GaramaQyao baMdIst Asatao mhNauna yaa pwtIsa mayaa-dIt pwt Asao mhNatat. yaa pwtIcao fayado taoTo
puZIlap`maaNao.
fayado :
1. yaa pwtIt qaaoDyaa jaagaot Barpur kaoMbaDyaa basatat.
taoTo :
`
Page 10
fayado :
1.yaa pwtIt kmaI jaagaot Barpur kaoMbaDyaa paLta yaotat.
taoTo :
`
5.ipMjara pwt :
kaoMbaDI palanaatIla savaa-t ]%kRYT pwt yaa pwtIsa mhNatat. yaa pwtIt p`%yaok kaoMbaDIsa
222 fuT Aakarcao ipMjaro tyaar kolao jaatat.yaa pwtItIla p`%yaok kaoMbaDIcao vaogaLo Asao roka^D tyaar
kolao jaato.tsaoca yaa pwtIt p`%yaok kaoMbaDIvar laxa Asato.%yaamauLo p`%yaok kaoMbaDIcao ]%padna samajato.AMDI
]%padnaasaazI yaa pwtIcaa maaozyaa p`maaNaavar ]pyaaoga kolaa jaatao .yaa pwtIcao fayado taoTo puZIlap`maaNao.
Page 11
fayado :
1.yaa pwtIt kmaI jaagaot Barpur kaoMbaDyaa paLta yaotat.
2.yaa pwtIt kaoMbaDyaacao AMDI ]%padna Barpur imaLto.
3.yaa pwtIt sava- kaoMbaDyaaMvar kmaI p`maaNaat laxa dyaavao laagato.
4.yaa pwtIt vyaavasaayaIk dRYTIkaoNaatuna kaoMbaDyaaMcao palana kolao jaato.
5.ih pwt AMDI ]%padnaasazI maaozyaa p`maaNaavar vaaprtat.
12.
6. yaa pwtIt p`%yaok pxaavartI svatMHa laxa dota yaoto .
7. yaa pwtIt p`%yaok pxaacao sarasarI AMDI ]%padna kaZta yaoto .
taoTo :
`
6.prsaatIla pwt :
Page 12
P`akrNa pacavao
4 imanaava- :
mauLsqaana : [TlaI doSaatIla laoga ha^na- ho gaava.
Page 13
vaOiSaYTyao :
1. hI jaat paMZrI SauBa` va maaozI AMDI doNyaasa
2.Aakaranao lahana Asauna vha[-T laoga ha^na- [tkyaa vajanaacao Asato .
3.rMga kaLa Asatao va caaoca kaLI va tura taMbaDa Asatao.
4. kanaacaI paLI paMZrI Asato .
5. ipsao AMgaalaa GaTT icakTlaolao Asatat.
6. AMDI ]%padna vaYaa-laa 180 to 210 AMDI imaLtat.
bamaaMsa ]%padnaasaazI
1. ba`a^yalar:
mauLsqaana : [TlaI doSaatIla laoga ha^na- ho gaava.
vaOiSaYTya :
1.qaaoDyaa kaLat jaast maaMsa tyaar haoto.%yaamauLo lavakrat lavakr maaMsa tyaar
krNyaasaazI p`isadQa Aaho.
2.yaa jaatImaQyao kaoMbaDyaaMnaI Anna sva$pat Gaotlaolao Kadya maaMsa sva$pat tyaar
krNyaacaI xamata [tr kaoMbaDyaapoxaa jaast Asato.
3. yaa kaoMbaDyaa maaMsa ]%padnaasaazI p`isadQa Aaho.
4. yaa jaatIcao maaMsa ]%tma Asauna ]dyaaoga QaMdyaat maaMsa kapuna svacC zovalao jaato .
5. iSat gaRhat zovaNao va ivak`I krNao yaa mauLo baraca raojagaar p`aPt haotao.
2 nyau h^mpSaayar:
mauLsqaana : [TlaI doSaatIla laoga ha^na- ho gaava.
vaOiSaYTyao :
1. yaa jaatIcaI ]%p%tI roD Aaya-la^MD roD yaa jaatIpasauna krNyaat AalaolaI Aaho.
2.hI jaat roD Aaya-la^MD roD poxaa hI jaat Aakaranao maaozI Asato.
3.hI jaat kNaKr Asauna kaoNa%yaahI hvaamaanaat iTku Sakto.
4.yaa jaatIcyaa ipsaaMcaa rMga ipvaLa Asauna %yaavar ek p`karcaI cakakI Asato,.
5. kana taMbaDyaa rMgaacao Asatat.
6.AMDyaaMcaa rMga taMbaDa va Aakar maaoza Asatao.
7.AMDI ]%padna vaYaa-laa 190 to 200 [tko Asato.
8.naracao vajana 3.5 to4.0 iklaao Asato .
9.maadIcao vajana 3 to 3.5 iklaao Asato.
Page 14
2.ASaIla:
mauLsqaana : [TlaI doSaatIla laoga ha^na- ho gaava.
vaOiSaYTyao :
1.yaa jaatIcao nar JauMja KoLNyaasaazI vaaprtat .
2.hI jaat maQya Baartat AaMQa`p`doSa yaa rajyaat phavayaasa imaLtat .
3.yaa jaatIcao AMDI doNyaacao p`maaNa A%yalp Asato.
4.yaa jaatIcyaa kaoMbaDyaa paLnao prvaDt naahI .
5.yaa jaatIcaI maana ]Mca va kosa nasatat .
6.yaa jaatImaQyao savaa-Mt jaast raogap`itkar SaktI Asato.
Page 15
P`akrNa sahavao
Page 16
P`akrNa saatvao
mMa^ro@sa ha ivaYaaNaujanya raoga Aaho.hyaa raogaa paya pMK lauLo pDuna paMgaLopNaa yaotao.pxaI
basauna rahtat.%yaacaa ek paya maagao AaoZlaolaa Asatao.@vaicat maana vaakDI JaalaolaI Asato.%yaamauLo pxaI
]paSaI rahtat.vajana kmaI haoto.SvaasaaocCasa AvaGaD jaatao.
raogaacaI laxaNao :
]pcaar :
P`aitbaMQa ]paya : ipllaaMnaa vayaacyaa pihlyaa idvaSaI ma^ro@sa lasaIkrNa k$na GaoNao
Page 17
2.raNaIKotmaanamaaoDI :
ha Aajaar ivaYaaNaupasauna haoNaara AsaUna AitSaya saMsaga-janya va saaqaIcaa raoga Aaho.yaa raogaat qaaoDyaa
kaLat 90 to 100maR%yau haotao.mau#yat: p^railaisasamauLo maana vaakDI haoto mhNauna yaasa maanamaaoDI raoga Asao mhNatat.ha
raoga Aaplyaa doSaat sava-p`qama ]%tr p`doSaatIla Aalamaaora ijalhyaatIla raNaIKot gaavaat 1927 saalaI naaoMdvalaa gaolaa
mhNaUna yaa raogaacao naava raNaIKot Asao p`cailat Jaalao.paiScamaa%ya doSaat yaa raogaasa nyaUk^sala iDsaIsa Aqavaa Dayala mhNauna
AaoLKtat.yaa raogaacao maUL sqaana Baart Aaho.yaa raogaacao ivaYaaNaU p^rama^@saao yaa vagaa-t maaoDtat.
saMsaga- JaalyaanaMtr saaQaarNa daona idvasaaMnaI raogaacaI laxaNao idsaNyaapuvaI- ek
idvasa kaoMbaDyaaMcyaa Svasana saMsqaotnu a ivaYaaNau baahor pDNyaasa sau$vaat haoto.va puZo ik%yaok idvasa caalau rahto.yaacaa
p`saar raogaT pxyaaWaro saBaaovatalacyaa vaatavarNaat raogaacao ivaYaaNau vaaZtat.
raogaacaI laxaNao :
1. Svaasa GaoNyaasa Haasa haotao.
2.qarqar kap haotao.
3. pxaI ADKLt caalatao.
4. pMK va paya lauLo pDtat.
5.halacaalaIt badla haotao .
]pcaar : raogaacaI laagaNa Jaalyaasa ]pcaar naahI.
P`aitbaMQak ]paya : paca to saha idvasaat laasaaoTa lasa DaoLyaat ikMvaa naakat
daona qaoMba TakavaI va 8 to 18 vyaa AazvaDyaat
Aar.TI.baI.lasa katDI KalaI 5 imalaI dyaavaI.
3.r@tI hgavaNa :
raogaacaI laxaNao : 1.pxaaMcaa tura kmajaaor haotao.
2.pxaI poMgaLtat.
3.pxaaMcao KaNao ipNao baMd haoto.
4.AMDI ]%padna kmaI haoto.
5. pxaaMnaa ASa@tpNaa yaotao.
6.pxaaMcao marNyaacao p`maaNa vaaZto.
Page 18
4. dovaI :
kaoMbaDyaaMnaa haoNaara ,ha ek saMsaga-janya raoga Asauna pox viridine yaa vagaa-tIla ivaYaaNaupasaUna
haotao.yaa raogaat ipsao nasalaolyaa katDIvar faoD, ,Kplyaa ,tsaoca Svaasanailakocyaa SlaoSmala %vacaovar ekakIgaazI
idsatat.caaocaIt ,taoMDat icakT pDdo Qartat Aqavaa Anna nailakot t%vaI ,]tI yaa p`karatIla xatI idsatat ,yaamauLo yaa
raogaacaI ivaBaagaNaI ,%vacaIya Aqavaa iDfqaoirk mhNaUna kolaI jaato.
raogaaca p`saar ipsao ]pTNao ,Dasa va ikTk dMSaamauLo haotao.caaoca na kaplaolyaa pxaat p`saar lavakr
haotao.raogap`saarasa GaratIla gadI- karNaIBaut zrto.
laxaNao : 1. ipsao nasalaolyaa Baagaavar ipvaLo faoD yaotat.
2. naMtr daona to tIna idvasaaMnaI KplaI QarlaI jaato.
3. naakatuna d`vya pdaqa- vaahtao.
4. pxaaMcaI Bauk maMdavato.
5. taoMDat icagaT pdaqa- tyaar haotao kahI idvasaaMnaI taoMDat
KplaI yaoto.
Page 19
5. baD- Flau :
ha raoga pxaapasauna maanavaasa haoNaara raoga Aaho.jaMgalaI pxaI ]da.badk ,panabadk ,rajahMsa ,bagaLo
,paNyaajavaL ikMvaa paNyaat rahNaaro va sqalaaMtr krNaaro pxaI yaapasauna hI yaa raogaacaa p`saar
haotao.
laxaNao :
1.pxyaaMnaa yaa raogaacaI laagaNa Jyaalyaasa p`amau#yaanao Svasana saMsqaa ,pcana saMsqaa ,puna$%padna saMs qaa yaavar
pirNaama haotao.
2.taoMD va DaoLyaavar paNaIyau@t sauja yaoto.DaoLo laala haotat.papNyaa baMd haotat.DaoLyaaBaaovatIcaI
sauja ivaiSaYT p`karcaI inaLsar Asato.
3.pxaI malaula hao}na gauMgatat ,ASa@t haotat.tu-yaaBaaovatIcaa Baaga kaLsar ikMvaa jaaMBaLa pDtao.
4.Svasanaasa Haasa haotao.Kaoklaa iSaMka yaotat.Svaasa krtanaa GarGar Aavaaja yaotao.nakatuna
icakT tsaoca r@t imaEaIt sHaava vaahtao.taoMDathI r@t imaEaIt sHaava idsatao. ,ASaa Avasqaot
pxaI kahI tasaat dgaavatat.
5.kahI pxaat ca@kr yaoto ,rataMQaaLopNaa va lauLopNaa yaotao.AMDI ]%padnaat GaT yaoto.ba-yaaca
pxyaat hgavana laagato.ASaI laxaNao AsaNaaro pxaI 2 idvasaat martat.
6.yaa raogaat pxaI AajaarI haoNyaacao p`maaNa 100 Asau Sakto AaaNI martu-kIcaI T@kovaarI 100
Asau Sakto.
Page 20
6. DaoLyaaMcao ivakar :
7. paMZrI hgavana :
laxaNao : 1 . laagaNa Jaalaolaa pxaI inaraogaI pxaacyaa maanaanao raoD ASa@t idsatat.
2.yaa raogaacaI laxaNao vayaacyaa 3 va 4 qyaa idvasaapasauna idsaNyaasa sau$vaat haoto.14 vyaa idvasaapya-Mt
pxaaMcaI maR%yaucaI saM#yaa vaaZlaolaI idsato.
3.AajarI pxaI pMK saaoDuna iJaMgat basatat va }baosaazI ba`uDrKalaI jamaa haotat.
4.iplaacyaa gauddvaaraBaaovatI paMZrT rMgaacaI ivaYTa jamaa JaalaolaI idsato.saMDasa krtanaa pxaaMnaa Haasa haotao
5.ivaYTa ADklyaanao pxaI icak icak Asaa Aavaaja krtao.paMZrT ivaYTa gauddvaaraBaaovatI icakTuna rahto
tI hatanao kaZlyaasa pxaaMnaa Aarama maILtao..
6.SarIravar tkakI nasato.vaaZIvar p`tIkula pirNaama haotao.
]pcaar : 1. salfamaoqa`Ina 16 Aaya.saI.Aaya 100 pxyaaMsaazI 4 laITr paNyaat 30 imalaI AaOYaQa 4 idvasa
dyaavao.
2.A^raomaIna pavaDr p`itbaMQak mhaNauna 4 to 8 ga`ama AaOYaQa 10 ilaTr paNyaatuna doNao.]pcaarasaazI 8 to
16 ga`ama AaOYaQa 10 ilaTr paNyaatuna doNao.
3.maoTaip`ma pavaDr 12.5 ga`ama 10 ilaTr paNyaat 5 to 7 idvasa doNao.
Page 21
P`akrNa Aazvao
Ana
Paxaacao vaya
raogaacao naava
lasa
1.
1 laa idvasa
ma^ro@sa
ma^ro@sa
2.
3.
4.
5 to 7 idvasa
12 to 14 idvasa
5 vaa AazvaDa
raNaIKot
gaMbaaorao
raNaIKot
laasaaoTa
gaMbaaorao
laasaaoTa
A.na
Paxaacao vaya
lasaIcao naava
1.
2.
3.
1 laa idvasa
5 to 7 idvasa
7 vyaaidvaSaI
mMa^ro@sa
laasaaoTa (ef.vana)
caaocaI kapNao
4.
5.
6.
7.
7 to 14 vyaa idvaSaI
4 qaa AazvaDa
5 vaa AazvaDa
6 vaa AazvaDa
gaMbaaorao
[nafo@Tisasa
laasaaoTa
dovaIcaI lasa
8.
8 vaa AazvaDa
9.
10 to 12 AazvaDo
caaocaI kapNao
10.
18 vaa AazvaDa
dovaIcaI lasa
11.
20 AazvaDa
P`akrNa navavao
AMDyaacaI AakRtI
Page 23
paMZ-yaa balakacaI daona kayao- 1.vaaZ%yaa jaIvaasa Qakkyaa pasauna saMrxaNa doNao.
2. vaaZ%yaa jaIvaasa %yaalaa vaaZIcyaa kaLat Annaacaa purvaza krNao .
5.calaJaa : AMDo faoDlyaavar balkavar daona vaoTaoLI idsatat %yaalaa calaJaa Asao mhNatat.yaacaa
]pyaaoga : AMDI ]bavaNaukIcyaa ik`yao maQyao jaovha AMDI hlavalaI jaatat tovha AatIla ijavaaMnaa tIva` QakkyaaMpasauna
saMrxaNa krNao haoya. yaacao kama isp`Mga p`maaNao caalato.
6.hvaocaI paokLI : AMDI ]kDlyaa naMtr ek psarT Baaga idsatao %yaasa hvaocaI paokLI mhNtat.
]pyaoaga : ]gavaNaukIcyaa ik`yaot AatIla ijavaacaI jaovha vaaZ haot Asato tovha %yaasa laagaNaarI hvaa saazvauna zovalaI
jaato.
7.isHaibaja :
yaa maQauna pxaaMcaI inamaI-tI haoto.
Page 24