CHUYN SN XUT TINH DU

CHNG 1. TNG QUAN TI LIU

1.1tng quan v cy tn dy l 1.1.1. V tr phn loi Tn gi khc: Hng chanh, rau thm lng, rau thm ln, rau tn, dng t t, sak am ray. Thuc h: Hoa mi- Lamiaceae. Tn khoa hc: Plectranthus amboinicus , ng ngha: Coleus amboinicus Phn loi khoa hc: Gii (regnum): Plantae Ngnh (divisio): Magnoliophyta Lp (class): Magnoliopsida B (ordo): Lamiales H (familia): Lamiaceae Chi (genus): Plectranthus Loi (species): P. amboinicus thm hnh nh ccuar cy hng chanh 1.1.2. M t thc vt : 1.1.2.1. Thn Thn c nhiu nm, mc ng, cao 30-70 cm, phn nhnh nhiu. Cnh non vung, c nhiu lng. Thn gi gn trn, mp. 1.1.2.2 L

CHUYN SN XUT TINH DU L n, mc i cho ch thp; phin l dy, mng nc, hnh trng rng hay trn, kch thc 4-8 cm x 3-6 cm, nh l nhn hoc t, gc trn hay ct, mp c rng ca to, khng nhn, c 2 mt l c lng ngn. Gn chnh to, gn bn nh 4-5 i, gn hnh mng ni r mt di l. L c mi d chu nh mi chanh, v chua. Cung l di 2-4cm, hnh lng mng, c lng. Cy him khi ra hoa. 1.1.2.3. Pht hoa Hoa nh, mu tm mc thnh bng u cnh, pht hoa di ngn, hoa gn theo lun sinh nhiu hoa, di c long, rng trn to v ng, vnh c long, mu tm nht 5 ln ln hn i vi hnh ng ngn, hng ng phng ln v nhng mi ngn. i hoa dng hnh chung, ng mn bn trong vi 2 mi: Mi trn hp, hnh bu dc v mng, tai cnh nh Mi di to c 4 rng hp v di, tiu nhy 4 ch dnh nhau mt phn, th di 1. 1. 3. Ph n b, nu i tr ng Cy c gc qun o Mluc (min M Lai) c trng lm gia v v lm thuc. C th thu hi l quanh nm, thng dng ti, dng n u hi n . Lc tri kh ro, hi l bnh t, loi b cc l su hay l gi a vng, em phi nng nh hay 0 sy 40-45 C n kh. 1.1.3. Thnh phn ho hc cy tn dy l Cy Tn dy l cn c tn gi l Country borage, Indian borage (Anh), Coliole aromatique (Php). n , Tn dy l c dng cha cc bnh v tit niu, cha ho, gip tiu ha. Tinh du tn dy l c tc dng c ch vi khun v nm nh: lin cu khun,trc khun bch cu, E.coli... ,nm Candida albicans...[ ]

CHUYN SN XUT TINH DU Trong tinh du tn dy l c s hin din -pinen, 3-octanol, -thuyen, terpinolen, -cymen, -caryophyllen, -bisabolen....

1.2. Tng quan v tinh du 1.2.1. Trng thi t nhin: Tinh du l hn hp cc cht hu c tan ln vo nhau, c mi c trng ty thuc vo ngun gc nguyn liu cung cp tinh du. Tinh du thng l th lng nhit phng, bay hi hon ton m khng b phn hy. Trong thin nhin, rt nhiu tinh du trng thi t do, ch c mt s t trng thi tim tng. trng thi tim tng, tinh du khng c sn trong nguyn liu m ch xut hin trong nhng iu kin gia cng nht nh trc khi tin hnh ly trch. Cn trng thi t do, tinh du hin sn trong nguyn liu c th thu trc tip di nhng iu kin ly trch bnh thng. 1.2.2 Phn b tinh du trong thin nhin: Cc loi cy c tinh du c phn b rng trong thin nhin. Kt qu thng k cho thyc khong 2500 loi cy c cha tinh du. Tr lng tinh du trong cy ph thuc vo iu kin kh hu, th nhng. Cy mc vng nhit i c tr lng tinh du cao hn cy vng n i. Ngay trong mt cy, thnh phn v lng tinh du trong cc b phn khc nhau cng khc nhau. Ngoi ra lng tinh du thu c cn ph thuc vo iu kin, phng php thu hoch, bo qun, tch chitHm lng tinh du trong nhng cy khc nhau cng rt

CHUYN SN XUT TINH DU khc nhau: hoa hng hm lng tinh du vo khong 0,25%; bc h hm lng khong 1%; qu hi v n inh hng th hm lng tinh du tng ng c th t gi tr 5% v 15%. 1.2.3. Cng dng ca tinh du: Khoa hc ngy cng tin b th ng dng ca tinh du ngy cng rng ri v tr thnh nguyn liu khng th thiu trong nhiu lnh vc : Trong thc phm: tinh du gip cho thc n c bo qun lu, kh trng, chng nm mc lm tng hng v ca thc n, gia v lm sn ,nc ngt, kem, bnh ko, ... Trong m phm : Tinh du ng vai tr quan trng v n c kh nng gi mi, chng oxi ha, bo v da, to hng thm du t nhin. Nn tinh du c ng dng nhiu trong: du thm, nc hoa, kem, du gi, keo xt tc, son Trong dc phm : gip d tiu ha, bi tit ca d dy, tng kh nng tun hon mu, gim au, tng qu trnh trao i cht, chng vi khun, vi rt. Nn tinh du c tinh du c s dng nhiu di dng thuc vin, cao, dung dch lng Cht ty ra: To d chu cho nc lau sn nh, bt git, nc x qun o .ca 1.3. Cc phng php sn xut tinh du [6] Ngi ta chia cc phng php sn xut tinh du ra lm bn loi: c hc, tm trch, hp th v chng ct hi nc. Nhng d c tin hnh theo bt c phng php no, quy trnh sn xut u c nhng im chung sau y:

CHUYN SN XUT TINH DU Tinh du thu c phi c mi thm t nhin nh nguyn liu. Quy trnh khai thc phi ph hp nguyn liu. Tinh du phi c ly trit khi nguyn liu, vi chi ph thp nht.

Nguyn tc ly trch ca tt c cc phng php ni trn u da vo nhng c tnh ca tinh du nh: - D bay hi. - Li cun theo hi nc nhit di 100oC. - Ha tan d dng trong dung mi hu c. - D b hp thu ngay th kh. 1.3.1. Phng php c hoc: y l phng php tng i n gin dng tch tinh du dng t do bng cch tc dng lc c hc ln nguyn liu (thng l p). Phng php ny c dng ph bin i vi cc loi v qu h Citrus nh cam, chanh, qut, bi V nhng loi nguyn liu ny tinh du thng phn b ch yu lp t bo mng trong biu b. Khi c lc tc dng ln v qu, cc t bo c cha tinh du b v ra gii phng tinh du. Phng php p c nhiu u im nh: tinh du gi nguyn c mi v thin nhin ban u, cc thnh phn trong tinh du t b bin i.

CHUYN SN XUT TINH DU Nhc im ca phng php p l tinh du b ln nhiu tp cht, ch yu l cc hp cht hu c ha tan t vt liu em p. 1.3.2. Phng php tm trch - Tm trch bng dung mi d bay hi: Phng php ny c nhiu u im v tin hnh nhit phng, nn thnh phn ha hc ca tinh du t b thay i. Phng php ny khng nhng c p dng ly trch c kt ( concrete) t hoa m cn dng tn trch khi cc phng php khc khng ly trch ht hoc dng ly trch cc loi nha du (oleoresin) gia v. 1.3.2.1. Nguyn tc: Da trn hin tng thm thu, khuch tn v ha tan ca tinh du c trong cc m cy i vi cc dung mi hu c. 1.3.2.2 Dung mi: Yu t quan trng nht cho s thnh cng ca phng php ny l phm cht v c tnh ca dung mi s dng, do dung mi dng trong tm trch cn phi t c nhng yu cu sau y: - Ha tan hon ton v nhanh chng cc cu phn c mi thm trong nguyn liu. - Ha tan km cc hp cht khc nh sp, nha du c trong nguyn liu. - Khng c tc dng ha hc vi tinh du.

CHUYN SN XUT TINH DU - Khng bin cht khi s dng li nhiu ln. - Hon ton tinh khit, khng c mi l, khng c, khng n mn thit b, khng to thnh hn hp n vi khng kh v c nht km. - Nhit si thp v khi chng ct dung dch ly trch thu hi dung mi, nhit si cao s nh hng n cht lng tinh du. im si ca dung mi nn thp hn im si ca cu phn d bay hi nht trong tinh du. - Ngoi ra, cn c thm nhng yu t ph khc nh: gi thnh thp, ngun cung cp d tm, Thng th khng c dung mi no tha mn tt c nhng iu kin k trn. Ngi ta s dng c dung mi khng tan trong nc nh: dietil eter, eter du ha, hexan, cloroform ln dung mi tan trong nc nh: etanol, aceton Trong mt s trng hp c th, ngi ta cn dng mt hn hp dung mi. 1.3.2.4. Quy trnh tm trch: Phng php ly trch ny thch hp cho cc nguyn liu c cha lng tinh du khng ln lm hoc c cha nhng cu phn tan c trong nc v khng chu c nhit qu cao. Quy trnh k thut gm cc giai on sau y: - Tm trch: nguyn liu c ngm vo dung mi trong bnh cha. Trong mt s trng hp, gia tng kh nng ly trch, nguyn liu cn c xay nh trc. Hn hp nguyn liu v dung mi cn c xo trn u trong sut thi gian ly trch. Nn kho

CHUYN SN XUT TINH DU st trc xem vic gia nhit c cn thit hay khng, nu cn, cng khng nn gia nhit qu 50oC khng nh hng n mi thm ca sn phm sau ny. - X l dung dch ly trch: sau khi qu trnh tm trch kt thc, dung dch ly trch c ly ra v c th thay th bng dung mi mi sau mt khong thi gian nht nh, ty theo nguyn liu. Tch nc (nu c) ra khi dung dch, ri lm khan bng Na 2SO4 v lc. Dung mi phi c thu hi nhit cng thp cng tt trnh tnh trng sn phm b mt mc v phn hy. Do , nn loi dung mi ra khi sn phm bng phng php chng ct di p sut km (c quay). Dung mi thu hi c th dng ly trch ln nguyn liu k tip. - X l sn phm ly trch: sau khi thu hi hon ton dung mi, sn phm l mt cht c st gm c tinh du v mt s hp cht khc nh nha, sp, cht bo, cho nn cn phi tch ring tinh du ra. Cht c st ny em i chng ct bng hi nc tch ring tinh du ra. Tinh du c mi thm t nhin, nhng khi lng thu c km, ngoi ra tinh du ny c cha mt s cu phn thm c nhit si cao nn c tnh cht nh hng rt tt. - Tch dung dch t b: sau khi tho ht dung dch ly trch ra khi h thng, trong b cn cha mt lng dung dch rt ln (khong 20 30% lng dung mi ly trch). Phn dung dch cn li nm trong nguyn liu thng c ly ra bng phng php chng ct hi nc (trng hp dung mi khng tan trong nc), hoc ly tm, lc p (trng hp dung mi tan trong nc). Sau dung dch ny cng c tch nc, lm khan v nhp chung vi dung dch ly trch.

CHUYN SN XUT TINH DU Cht lng thnh phm v hiu qu ca phng php ly trch ny ph thuc ch yu vo dung mi dng ly trch. t kt qu tt th dung mi s dng phi tho mn c cc yu cu c trnh by trn. V dung mi d bay hi nn chng ta cn phi lu n t l tht thot dung mi trong quy trnh ly trch v vic ny c th nh hng rt ln n gi thnh sn phm. Trong iu kin phng th nghim, khi mun tin hnh phng php tm trch vi dung mi d bay hi, chng ti tin hnh s dng phng php truyn thng nh khuy t nhit phng hoc un khuy t (km ng hon lu) hay phng php dng Soxhlet. Ngoi ra, cng vi s pht trin ngy cng mnh m ca ha hc xanh, m ngy nay, chng ta cn p dng cc phng php mi nh l: tm trch c s h tr ca siu m v vi sng. 1.3.2.5. u v khuyt im: - u im: sn phm thu c theo phng php ny thng c mi thm t nhin. Hiu sut sn phm thu c thng cao hn cc phng php khc. - Khuyt im: - yu cu cao v thit b; - tht thot dung mi; - quy trnh tng i phc tp. 1.3.3. Phng php chng ct hi nc:

CHUYN SN XUT TINH DU Phng php ny da trn s thm thu, ha tan, khuch tn v li cun theo hi nc ca nhng hp cht hu c trong tinh du cha trong cc m khi tip xc vi hi nc nhit cao. S khuch tn s d dng khi t bo cha tinh du trng phng do nguyn liu tip xc vi hi nc bo ha trong mt thi gian nht nh. Trng hp m thc vt c cha sp, nha, acid bo chi phng dy di th khi chng ct phi c thc hin trong mt thi gian di v nhng hp cht ny lm gim p sut hi chung ca h thng v lm cho s khuch tn tr nn kh khn. Chng ct c th c nh ngha l: S tch ri cc cu phn ca mt hn hp nhiu cht lng da trn s khc bit v p sut hi ca chng. Trong trng hp n gin, khi chng ct mt hn hp gm 2 cht lng khng ha tan vo nhau, p sut hi tng cng l tng ca hai p sut hi ring phn. Do , nhit si ca hn hp s tng ng vi p sut hi tng cng xc nh, khng ty thuc vo thnh phn bch phn ca hn hp, min l lc hai pha lng vn cn tn ti. Nu v ng cong p sut hi ca tng cht theo nhit , ri v ng cong p sut hi tng cng, th ng vi mt p sut, ta d dng suy ra nhit si tng ng ca hn hp v nhn thy l nhit si ca hn hp lun lun thp hn nhit si ca tng hp cht. Th d, p sut 760 mmHg nc si 100oC v benzen si 80oC v chng l hai cht lng khng tan vo nhau. Thc hnh cho thy, nu un hn hp ny di p sut 760 mmHg n s si 69 oC cho n khi no cn hn hp hai pha lng vi bt k t l no. Gin nhit si theo p sut cho thy, ti 69oC, p sut hi ca nc l 225 mmHg v benzen l 535 mmHg.

10

CHUYN SN XUT TINH DU Chnh v c tnh lm gim nhit si ny m t lu phng php chng ct hi nc l phng php u tin dng tch tinh du ra khi nguyn liu thc vt. Nhng nh hng chnh trong s chng ct hi nc: 2.3.2.1 S khuch tn: Ngay khi nguyn liu c lm v vn th ch c mt s m cha tinh du b v v cho tinh du thot t do ra ngoi theo hi nc li cun i. Phn ln tinh du cn li trong cc m thc vt s tin dn ra ngoi b mt nguyn liu bng s ha tan v thm thu. Von Rechenberg m t qu trnh chng ct hi nc nh sau: nhit nc si, mt phn tinh du ha tan vo trong nc c sn trong t bo thc vt. Dung dch ny s thm thu dn ra b mt nguyn liu v b hi nc cun i. Cn nc i vo nguyn liu theo chiu ngc li v tinh du li tip tc b ha tan vo lng nc ny. Quy trnh ny lp i lp li cho n khi tinh du trong cc m thot ra ngoi ht. Nh vy, s hin din ca nc rt cn thit, cho nn trong trng hp chng ct s dng hi nc qu nhit, ch trnh ng nguyn liu b kh. Nhng nu lng nc s dng tha qu th cng khng c li, nht l trong trng hp tinh du c cha nhng cu phn tan d trong nc. Ngoi ra, v nguyn liu c lm v vn ra cng nhiu cng tt, cn lm cho lp nguyn liu c mt xp nht nh hi nc c th i xuyn ngang lp ny ng u v d dng.

11

CHUYN SN XUT TINH DU V cc cu phn trong tinh du c chng ct hi nc theo nguyn tc ni trn cho nn thng thng nhng hp cht no d ha tan trong nc s c li cun trc. Th d, khi chng ct hi nc ht caraway nghin nh v khng nghin, i vi ht khng nghin th carvon (nhit si cao nhng tan nhiu trong nc) s ra trc, cn limonen (nhit si thp, nhng t tan trong nc) s ra sau. Nhng vi ht caraway nghin nh th kt qu chng ct ngc li. 2.3.2.2 S thy gii: Nhng cu phn ester trong tinh du thng d b thy gii cho ra acid v alcol khi un nng trong mt thi gian di vi nc. Do , hn ch hin tng ny, s chng ct hi nc phi c thc hin trong mt thi gian cng ngn cng tt. 2.2.3 Nhit : Nhit cao lm phn hy tinh du. Do , khi cn thit phi dng hi nc qu nhit (trn 100oC) nn thc hin vic ny trong giai on cui cng ca s chng ct, sau khi cc cu phn d bay hi li cun i ht. Thc ra, hu ht cc tinh du u km bn di tc dng ca nhit nn vn l lm sao cho thi gian chu nhit cao ca tinh du cng ngn cng tt. Tm li, d ba nh hng trn c xem xt c lp nhng thc t th chng c lin quan vi nhau v quy v nh hng ca nhit . Khi tng nhit , s khuch tn thm thu s tng, s ha tan tinh du trong nc s tng nhng s phn hy cng tng theo.

12

CHUYN SN XUT TINH DU Trong cng nghip, da trn thc hnh, ngi ta chia cc phng php chng ct hi nc ra thnh ba loi chnh: - Chng ct bng nc. - Chng ct bng nc v hi nc. - Chng ct bng hi nc. 2.3.3. Chng ct bng nc: Trong trng hp ny, nc ph kn nguyn liu, nhng phi cha mt khong khng gian tng i ln pha bn trn lp nc, trnh khi nc si mnh lm vng cht np qua h thng hon lu. Nhit cung cp c th un trc tip bng ci la hoc bng hi nc dn t ni hi vo (s dng bnh c hai lp y). Trong trng hp cht np qu mn, lng cht xung y ni, lc ni phi trang b nhng cnh khuy trn u bn trong trong sut thi gian chng ct. S chng ct ny khng thch hp vi nhng tinh du d b thy gii. Nhng nguyn liu xp v ri rc rt thch hp cho phng php ny. Nhng cu phn c nhit si cao, d tan trong nc s kh ha hi trong khi lng ln nc ph y, khin cho tinh du sn phm s thiu nhng cht ny. Th d in hnh l mi tinh du hoa hng thu c t phng php chng ct hi nc km hn sn phm tm trch v eugenol v ancol phenetil nm li trong nc kh nhiu, v th ngi ta ch dng phng php ny khi khng th s dng cc phng php khc.

13

CHUYN SN XUT TINH DU 2.3.4 u khuyt im: u im: - Quy trnh k thut tng i n gin. - Thit b gn, d ch to. - Khng i hi vt liu ph nh cc phng php tm trch, hp th. - Thi gian tng i nhanh. Khuyt im: - Khng c li i vi nhng nguyn liu c hm lng tinh du thp. - Cht lng tinh du c th b nh hng nu trong tinh du c nhng cu phn d b phn hy. - Khng ly c cc loi nha v sp c trong nguyn liu ( l nhng cht nh hng thin nhin rt c gi tr). - Trong nc chng lun lun c mt lng tinh du tng i ln. - Nhng tinh du c nhit si cao thng cho hiu sut rt km. 1.3. 4. Cc phng php mi trong vic ly trch tinh du: 3.1 Vi sng: 3.1.1 i cng:

14

CHUYN SN XUT TINH DU Vi sng (micro-onde, microwave) l sng in t lan truyn vi vn tc nh sng. Sng in t ny c c trng bi: - Tn s f, tnh bng Hetz (Hz = cycles/s), l chu k ca trng in t trong mt giy, nm gia 300 MHz v 30 GHz. - Vn tc c l 300.000 km/giy. - di sng (cm) l on ng i ca vi sng trong mt chu k, lin h vi tn s theo cng thc = c/f. Hu ht cc l vi sng gia dng u s dng tn s 2450 MHz, tn s ny = 12,24 cm. 3.1.2 Hin tng lm nng: Mt s phn t, th d nh nc, phn chia in tch trong phn t mt cch bt i xng. Nh vy cc phn t ny l nhng lng cc c tnh nh hng trong chiu ca in trng. Di tc ng ca in trng mt chiu, cc phn t lng cc c khuynh hng sp xp theo chiu in trng ny. Nu in trng l mt in trng xoay chiu, s nh hng ca cc lng cc s thay i theo chiu xoay . C s ca hin tng pht nhit do vi sng l s tng tc gia in trng v cc phn t phn cc bn trong vt cht. Trong in trng xoay chiu c tn s rt cao (2,45x10 9 Hz), in trng ny s gy ra mt xo ng ma st rt ln gia cc phn t, chnh l ngun gc s nng ln ca vt cht.

15

CHUYN SN XUT TINH DU Vi mt c cu c s bt i xng cao, phn t nc c phn cc rt ln, do nc l mt cht rt l tng d un nng bng vi sng. Ngoi ra, cc nhm nh chc phn cc nh: -OH, -COOH, -NH2 trong cc hp cht hu c cng l nhng nhm chu s tc ng mnh ca trng in t. Do , nhng hp cht cng phn cc cng rt mau nng di s chiu x ca vi sng. Vic ny c lin quan n hng s in mi ca hp cht . Tm li, s un nng bi vi sng rt chn lc, trc tip v nhanh chng. 3.1.3. Hin tng lm nng vt cht bi vi sng Tnh cht: Vi sng c c tnh l c th i xuyn qua c khng kh, gm s, thy tinh, polimer v phn x trn b mt cc kim loi. xuyn thu t l nghch vi tn s, khi tn s tng ln th xuyn thu ca vi sng gim. i vi mt vt cht c m 50% vi tn s 2450 MHz c xuyn l 10 cm. Ngoi ra, vi sng c th lan truyn trong chn khng, trong iu kin p sut cao Nng lng ca vi sng rt yu, khng qu 10 -6 eV, trong khi nng lng ca mt ni cng ha tr l 5 eV, do bc x vi sng khng phi l mt bc x ion ha. C mt s cng trnh khng nh c tnh v hi ca vi sng i vi sinh vt. Chng hn, khi nghin cu s pht trin ca enzim trong iu kin vi sng, ngi ta nhn thy rng nh hng ca vi sng rt ging nh hng ca cc gia nhit thng thng.

16

CHUYN SN XUT TINH DU Vi sng cung cp mt kiu un nng khng dng s truyn nhit thng thng. Vi kiu un nng bnh thng, sc nng i t b mt ca vt cht ln vo bn trong, cn trong trng hp s dng vi sng, vi sng xuyn thu vt cht v lm nng vt cht ngay t bn trong. Vi sng tng hot nhng phn t phn cc, c bit l nc. Nc b un nng do hp thu vi sng bc hi to ra p sut cao ti ni b tc dng, y nc i t tm ca vt un ra n b mt ca n. 3.1.4 Ly trch di s h tr ca vi sng: Di tc dng ca vi sng, nc trong cc t bo thc vt b nng ln, p sut bn trong tng t ngt lm cc m cha tinh du b v ra. Tinh du thot ra bn ngoi, li cun theo hi nc sang h thng ngng t (phng php chng ct hi nc) hoc ha tan vo dung mi hu c ang bao ph bn ngoi nguyn liu (phng php tm trch). Lu l mc chu nh hng vi sng ca cc loi m tinh du khng ging nhau do kin to ca cc loi m khc nhau, ngay khi nguyn liu c lm nh. Kt qu ny c phn nh qua thi gian ly trch. Trong s chng ct hi nc, vic ly trch tinh du c th thc hin trong iu kin c thm nc hay khng thm nc vo nguyn liu (trng hp nguyn liu cha nhiu nc, y l c im ca phng php chng ct hi nc di s h tr ca vi sng). Ngoi ra, nc c th thm mt ln hoc thm lin tc (trng hp lng nc thm mt ln khng li cun ht tinh du trong nguyn liu) cho n khi s ly trch chm dt.

17

CHUYN SN XUT TINH DU Ngoi vic nc b tc dng nhanh chng, cc cu phn phn cc (hp cht c cha oxigen) hin din trong tinh du cng b nh hng bi vi sng. Ngc li cc cu phn hidrocarbon t chu nh hng ca vi sng (do chng c phn cc km) nn s ly trch chng ta nh trong s chng ct hi nc bnh thng nhng vi vn tc nhanh hn rt nhiu v nc c un nng nhanh bi vi sng. Trong phng th nghim, chng ti nghin cu, sa cha v ci tin l vi sng gia dng cho l ny c th s dng trong c vic ly trch tinh du bng phng php chng ct hi nc, ln cho phng php tm trch p sut thng. (hnh v xem phn ph lc). Nm 1998, Luque de Castro v cng s a ra kiu l vi sng tiu im h tr cho s ly trch bng Soxhlet (FMASE Focused Microwave Assisted Soxhlet Extraction) theo hnh v trong phn ph lc. H thng ny gip cho thi gian ly trch hp cht thin nhin s dng Soxhlet gim xung ng k v kh nng bo v nhng hp cht d b phn hy tng ln. 3.2. Siu m: 3.2.1. Nguyn tc: Siu m l m thanh c tn s nm ngoi ngng nghe ca con ngi (16 Hz 18 kHz). V mt thc hnh, siu m c chia lm hai vng: - Vng c tn s cao (5 10 MHz), ng dng trong y hc chun on bnh. - Vng c tn s thp hn (20 100 kHz), ng dng trong cc ngnh khc (kch

18

CHUYN SN XUT TINH DU hot phn ng ha hc, hn cht do, ty ra, ct gt, ) da trn kh nng cung cp nng lng ca siu m. Siu m cung cp nng lng thng qua hin tng to v v bt (khong cch lin phn t). Trong mi trng cht lng, bt c th hnh thnh trong na chu k u v v trong na chu k sau, gii phng mt nng lng rt ln. Nng lng ny c th s dng ty ra cht bn ngay trong nhng v tr khng th ty ra bng phng php thng thng, khoan ct nhng chi tit tinh vi, hot ha nhiu loi phn ng ha hc, lm chy v ha tan ln vo nhau trong vic ch to nhng sn phm bng nha nhit do, Hin tng to bt v v bt Trong lnh vc hp cht thin nhin, siu m ch yu s dng h tr cho phng php tm trch gip thu ngn thi gian ly trch. Trong mt s trng hp, phng php siu m cho hiu sut cao hn phng php khuy t. Trong trng hp tinh du vi s ly trch bng siu m c thc hin nhit phng nn sn phm lun c mi thm t nhin. Cc thit b siu m hin nay ch yu bao gm hai dng: - Bn siu m (40 kHz). - Thanh siu m (20 kHz). Hin nay trong phng th nghim chng ti ch s dng bn siu m trong phng php tm trch. 3.2.2 Bn siu m:

19

CHUYN SN XUT TINH DU Bn thng lm bng inox, bn di y bn c gn nhng b phn pht ra siu m. Mt s bn c trang b thm b phn gia nhit nhng khng cho php tng nhit ln cao. Bn siu m c u im l nng lng c phn b ng u, thun tin thao tc, v d s dng nhng li c khuyt im l ch c mt tn s c nh, i khi khng kim sot c nhit (khi siu m trong mt thi gian di), khng thc hin c nhit thp. Hin nay bn siu m c ch to vi nhiu kch thc ln nh khc nhau ph hp vi vt cha bn trong. Khi s dng bn siu m, nh cho mt t cht hot ng b mt vo lng nc trong bn gia tng kh nng siu m. Bnh cha nguyn liu cn ngp dung mi vi mc dung mi nn thp hn hoc ngang bng lp nc bn ngoi.

20

CHUYN SN XUT TINH DU

CHNG 2. QUY TRINH SN XUT TINH DU

2.1. S quy trnh sn xut tinh du

Nguyn liu

X l

My ct

Chng ct

B chng ct Clevenger

Lm khan

Na2SO4 44KHAN Tinh du

21