Trai Tim Mat Troi

Mc lc
Li ni u ca tc gi ................................................................................... 5 Chng 1: Nng trn l xanh........................................................................ 7 Ly nc to ca b Thy ............................................................................ 7 Dng sng tm tng ................................................................................. 9 Nng v l cy xanh.................................................................................. 11 Bng ti thnh nh sng ........................................................................... 13 Mt bi th cho bn ci nt o ................................................................ 14 Ba gi ng h cho mt m tr ............................................................... 16 Th gi tm mt c Pht s sinh ...................................................... 17 Nui dng chnh nim trong nhng lc lm vic .............................. 17 N ci ng gi ngn vng ................................................................... 19 Th cng mt nhp ................................................................................... 20 Bi th v cy ta t ................................................................................... 21 To lp mt qu hng ............................................................................ 22 Ht ca trong chnh nim .......................................................................... 23 T m sang tnh ........................................................................................ 24 Nim, nh v Hu ................................................................................... 25 Bung mt ni ng...................................................................................... 25 Khn mt thoi u .................................................................................. 26 Chnh nim va l nhn va l qu ....................................................... 27 Suy t v ci khng th suy t ................................................................ 27 Ht mui i vo lng bin mn ............................................................... 28 Chng 2: iu ma ca loi ong ............................................................. 30 ng giao ph thn mng cho k khc .................................................. 30 Ngi b cm cha c tm nc lnh ................................................ 32 Hy chm bn cy lu trc sn nh ..................................................... 33 ng tr thnh mt thuc a ................................................................. 34 i tng nhn thc khng th tch ri khi ch th nhn thc ............ 35 Bung b nim trong v ngoi ............................................................. 36 Thc ti khng chu ng c khun kh .......................................... 37 Tu l cng trnh ca qun chiu khng phi ca suy t ..................... 38 iu ma ca loi ong .............................................................................. 39 Kin thc l chng ngi ca tu gic .................................................... 40
2 | M c lc
Khng ni nn li...................................................................................... 41 Ai bit ......................................................................................................... 42 Bit trong tri xanh ................................................................................... 43 Trong gi c ci bit .................................................................................. 43 ng tc l bn thn ca ch th ng tc ............................................ 44 Objets inanims, avez vous donc une ame? ........................................... 45 Tc dng mun mt ca ci bit ............................................................. 46 Bn hy ra ngi gn mt cy chanh ........................................................ 46 Chng 3: Nh khng trong m ln cng khng ngoi ........................ 48 Tm cnh nht nh ................................................................................... 48 Nh khng trong m ln cng khng ngoi .......................................... 50 Mt tri l tri tim ..................................................................................... 52 Tng tc v tng nhp ........................................................................ 52 M mt trong nh.................................................................................... 55 Thy ngha l thng ............................................................................... 56 Nhng iu trng thy m au n lng .............................................. 56 i bi tm l bn cht ca ha gii ......................................................... 57 i bi tm khng c ch ng ................................................................ 58 Bt dit trong sinh dit ............................................................................. 59 Qu kh, hin ti v tng lai trn u mt si tc ............................. 60 Thuyt tng i gip ta i vo th gii tng tc tng nhp ............. 61 Chic b qua sng ................................................................................ 62 Kh nng r b v kh nng pht minh ................................................. 63 Chng 4: Rch tung li sinh t ............................................................. 65 Tm thc to nn tng trng ca thc ti ............................................ 65 Ngi quan st v ngi tham d .......................................................... 66 Ni vn l ni sng vn l sng .............................................................. 67 Khng c cng khng khng ................................................................... 68 Hoa u-bt-la cn ang n ..................................................................... 69 Nh lai khng ti cng khng i ............................................................ 72 Li sinh t c th rch tung ................................................................... 74 Chic l a thng vo thc ti v nim ................................................ 76 Tm v ngi v cnh v ngi ................................................................... 77 Tm gng ln trn y .......................................................................... 79 Mt na v liu bit cnh ........................................................................... 80
3 | M c lc
Nhn thc ti bng con mt tu ............................................................... 81 A-li-gia l mt hay l nhiu ................................................................... 81 Qun chiu php thn .............................................................................. 82 T y tha khi i vo vin thnh tht ...................................................... 83 T s n l, l s vin thng ................................................................. 84 Chng 5: Con hy nhn bn tay con ........................................................ 86 Chnh nim cho ta nim vui trong sng ................................................ 86 To iu kin cho np sng chnh nim ................................................ 87 Ngi yu i, em l ai?............................................................................. 88 Tiu chun nh hng ............................................................................ 90 L tnh th ................................................................................................. 90 Mun an lc th t khc c an lc ....................................................... 91 Qu theo lin vi nhn ............................................................................. 92 Tt c ty thuc vo hnh phc ca bn ................................................ 93 B tt ly con mt t bi nhn mi loi ................................................ 94 Con hy nhn bn tay con ........................................................................ 95 Ti sao c khc?......................................................................................... 96 Tt c nm trong mt ci bit ............................................................... 97
4 | M c lc
Li ni u ca tc gi
Ngi tp thin xa nay vn bit nhn bng con mt ca mnh v s dng ngn ng ca th k mnh. S d nh vy v tu gic l mt dng sng linh ng ch khng phi l mt c vt c ct gi vin bo tng. Bng s sng ca chnh mnh, ngi thin gi khi ni c dng tu gic v lm cho n tun chy v nhng th h tng lai. Cng trnh ni uc l cng trnh ca tt c chng ta, tt c nhng ai bit khai ph m i ti. Ci thy ca chng ta v ngn ng ca chng ta khng th tch ri ra khi thi i trong chng ta sng. t lu ng Phng theo gt Ty Phng trn con ng vn minh k thut n ni b lng cng trnh khi m v tip ni nhng truyn thng o hc ca mnh. Trn th gii, k thut vn cn l sc mnh ca kinh t v chinh tr, nhng khoa hc tuyn u khm ph ca n bt u h thy nhng g m o hc ng Phng tng thc nghim t lu. Nu qua cuc khng hong ln lao ny m nhn loi cn sng st c th h chia cch gia khoa hc v o hc s c lp bng v ng Ty s cng i chung trn mt con ng khm ph mi: l con ng khm ph chn tm. c sn ht ging ca nn vn ha ny, chng ta hy nhn xa m ng gp ngay t by gi bng i sng chnh nim hin thc ca chng ta cho con ng i ln . Cun sch nh ny khng phi c vit ra ph by kin thc ca tc gi v kin thc y khng c g ng c ph by. N mong c c l mt ngi bn hn l mt cun sch. N mun c l ngi bn nhc nh v khch l ngi c gi trn bc ng thin qun. Trong xe but hoc di mtro, bn c th mang n theo nh mang theo mt con ch con hoc nh mt cy gy trc, hoc mt ci nn hay mt chic khn chong. N c th cho bn mt nim vui nh bt c lc no . Bn c th c nm by dng ri gp n li, b n vo ti, khi no c hng th em ra c thm vi dng khc.
5 | L i n i u c a t c gi
Gp vi on hi kh bn c lt qua c on k kip. Chng no tht ri rnh, bn hy tr li nhng on y. Bn s thy nhng on y khng c g l kh. Chng 5 tc l chng cui, rt d c v rt quan trng, bn c th c bt c lc no. Bn hy soi sng nhng on trong cun sch bng kinh nghim sng ca bn. ng b vn t khuynh lot ; ch ng c vn t mi l bc trng phu. Vit Rng Othes, u ma thu nm Tn Du.
6 | L i n i u c a t c gi
Chng 1: Nng trn l xanh

Ly nc to ca b Thy
Hm nay c ba em b, hai gi v mt trai, t di lng ln chi vi Thanh Thy. Bn a chy chi trn khu i pha sau nh khong mt gi ng h th tm vo kim nc ung. Ti i tm chai nc to cui cng cn li v em rt vo cho mi a mt ly y. Ly cht l ca Thanh Thy. Ly ny ln cn xc to, khng trong nh ba ly trc. Thanh Thy phng phu ch, khng ung. Bn a li chy ln i chi. Chng na gi sau, ang ngi tnh ta phng bn, ti nghe ting Thy gi. C b mun vn nc lnh trong vi nc ung, nhng nhn gt m cng khng vi ti. Ti ch ln bn, bo: chu ung ly nc to ny i. Thy ngonh li nhn. Ly nc to by gi trong vt khng cn mt t ln cn no na, trng tht ngon lnh. N ti gn v a hai tay nng ly nc to ln ung. Ung c chng mt phn ba ly, Thy t ly xung v ngc mt nhn ti: "C phi y l mt ly nc to mi khng tha ng?" Ti tr li: "Khng, ly nc to hi ny . N ngi yn mt lc lu cho nn tr thnh trong vt v ngon lnh nh vy chu." Thy nhn li ly nc to: "Ngon qu ng i. C phi ly nc to bt chc ng ang ngi thin khng h ng? Ti bt ci v nh ln u n. C l ni rng ti bt chc ly nc to m ngi thin th ng hn. Ti no n gi b Thanh Thy i ng th ti cng ngi thin. Ti cho n ng ngay trong thin phng, gn ch ti ngi. Hai ng chu giao hn vi nhau l trong khi ti ngi th Thy nm m khng ln ting hi chuyn. Thng thng th ch chng nm mi pht sau l Thy ng. Trong khung cnh thanh tnh , gic ng n vi Thy mt cch d dng. Mn gi thin ta, ti ch cn i ly mt ci mn p ln cho n.
7 | C h n g 1: N n g t r n l x anh
Thanh Thy l mt em b thuc gii "thuyn nhn" (boat p eople) cha y bn tui ri. N cng vi b n vt bin sang ti M Lai hi thng t nm ngoi. M n b kt li bn nh. Qua ti Php, b n em gi li Phng Vn Am vi thng rnh rang ln Paris lo giy t v kim vic lm. Ti dy cho Thy vn quc ng v nhng bi ca dao xa. Con b rt thng minh. Ch trong vng mi lm ngy, n nh vn v c t t cun "Vng Quc Ca Nhng Ngi Khng", truyn ng ngn ca Leo Tolstoy, do ti dch. Ti no Thanh Thy cng thy ti ngi. Ti bo n l ti "ngi thin" v ti khng h ni cho n bit ngi thin l g v ngi nh th lm g. Mi ti, khi thy ti ra mt, mc o trng v i thp mt cy nhang cho thm thin phng l n bit ti sp i "ngi thin". N cng bit l n gi n phi i nh rng, thay o v leo ln ch nm m khng ni chuyn. Khng ln no n i ti nhc. Chc rng trong ci u t hon ca n, b Thanh Thy ngh rng ly nc to ngi yn mt hi lu l cho n lng tr li, v ng ca n ngi yn mt hi lu chc cng l cho lng trong, cho khe khon nh ly nc to. "C phi ly nc to bt chc ng ngi thin khng h ng?" Ti ngh b Thy cha y bn tui ri m hiu th no l ngi thin m khng cn ai gii thch g cho n. Ly nc to ngi lu th lng trong. Theo cng mt nh lut, ngi lu th ta cng lng trong. Lng trong th ta s an ha, khe khon v ti mt hn. Ta t cm thy ti mt v ngi chung quanh ta cng thy ta ti mt. Mt em b a ti ngi gn ta khng hn l v ta hay cho n ko hoc hay k chuyn i xa cho n nghe. C khi n a ti ngi gn ta ch v ta ti mt, c th thi. Ti nay, Phng Vn Am c mt ng khch. Ti rt nc to cn li trong chai cho y mt ly v t ly nc to trn chic bn gia thin phng. B Thanh Thy ng ri. Ti mi ng bn cng ngi yn, tht yn, nh ly nc to.
Dng sng tm tng

Chng ti mi ngi c chng bn mi pht. Ti thy ng bn ang mm ci nhn ly nc to. Ly nc to lng trong ri. Bn lng trong cha? D cha c nh ly nc to, nhng bn cng thy thn tm bn lng trong c mt phn no ri ch? N ci cha tt trn mi bn. Hnh nh bn ng rng bn s khng th no t n s lng trong ca ly nc to d bn c gng ngi thm mt vi gi ng h na. Ly nc to c mt chn l rt bng, rt vng. Cn bn, bn cha c mt th ngi tht vng chi. Trong khi nhng ci xc to nh tuyt i vng theo lut t nhin m t t mnh ri nh xung y ly th t tng ca bn li nh mt n ong bay lon x ln, khng vng theo mt mnh lnh no c lng xung. , chnh hai iu gy cho bn cm tng l bn s khng lm c nh ly nc to. Bn ni rng con ngi l mt sinh vt, c t tng v cm gic, khng ging nh mt ly nc to. Ti ng vi bn. Nhng ti bit rng mnh cng c th lm nh ly nc to, v hn th na, c th lm hay hn ly nc to: bn c th t ti tnh trng lng trong khng nhng trong t th ngi m cn trong nhng t th i, ng v lm vic na. Bn c th khng tin. Bi v trong bn mi lm pht va qua bn thy bn c gng kh nhiu m khng t ti s an tnh mong i. B Thanh Thy ang ng an lnh, hi th ca b rt nh. Chng ta thp thm mt ngn bch lp na cho sng i, ri hy tip tc cu chuyn. B Thanh Thy ng an lnh nh th m khng h c gng. Bn c nh l mi khi khng ng c m ta "c gng" ng, th ta li cng khng ng c, c phi khng? Bn c gng c yn tnh, v v vy, bn cm thy c mt s chng c bn trong. Nhiu ngi ban u tp ngi thin cng cm thy s "chng c" , cng mun yn th cng nhiu tp nim. H cho l b "ma" ph, hoc b ci "nghip nng" tch ly t ngn kip ca h ph. Khng phi vy u. Ci sc
chng c y s d c l do s c gng ca ta, v s c gng y tr nn mt sc n p. T tng v cm gic ta xui i nh mt dng sng. Ta chn dng sng l ta to nn sc chng c ca nc. Tt hn ht l ta nn i theo dng sng. Ta li c th hng dng sng i theo nhng ng ngch m ta mong mun, nhng nht nh l ta khng nn chn ng ca n. Dng sng th phi chy. c ri nh, chng ta i theo dng sng. Bt c mt con nc no st nhp v dng sng l ta phi bit. Tt c nhng t tng v cm gic no c mt trong ta l ta bit. Ta thc c s pht sinh, tn ti v hoi dit ca tng t tng, tng cm gic v tng cm xc. Bn thy khng, sc "chng c" bin mt. Dng sng tm t by gi vn tri chy nh trc, nhng khng phi trong bng ti m di nh sng mt tri thc. Gi cho mt tri thc y sng t soi r tng con nc, tng b c, tng khc quanh ca dng sng, y l thc hin thin qun, tc l "ngi" thin. Thin trc ht l theo di v qun st. By gi y ta c cm tng l ta lm ch c tnh hnh, d dng sng cn v tip tc tri chy. Ta cm thy an tnh. Nhng y khng phi l ci an tnh ca ly nc to. S an tnh ca tm t khng phi l s cht cng hay ha ca mi t tng v cm gic. Cng khng phi l s hoi dit ca t tng v cm gic; ni mt cch khc hn, s an tnh ca tm t khng phi l s vng mt ca tm t. C nhin tm khng phi ch gm c t tng v cm gic. Nhng hin tng nh gin, ght, h thn, tin tng, nghi ng, ao c, chn b, bun ru, thc mc, nn nao v..v... u l tm. Nhng ci m ta gi l hoi vng, n c, linh tnh, bn nng, v thc v tim thc cng u l tm. Duy Thc Hc trong Pht hc ni n tm vua tm (tm vng) v nm mi mt ty tng ca tm (tm s), nu c cht th gi bn nn xem qua cho bit. Mi hin tng tm l u c bao hm trong cc tm vng s y.
10 | C h n g 1: N n g t r n l x an h
Nng v l cy xanh
Ngi tp thin thng ngh rng phi lm bt tm (im lng) ht mi t tng v cm gic (m ngi ta gi l vng tm) lm iu kin thun li cho nh tu xut hin (tc l chn tm) xut hin. Ngh nh vy cho nn mi tm p dng nhng th thut nh cc php ch qun v s tc qun ngn chn tp nim v vng tng. Ch qun v s tc qun l nhng php tu rt hay nhng khng nn em dng vi mc ch l n p tp nim v vng tng. Nh ta bit, h c n p l c s phn khng. Vng tm v chn tm l mt, b vng tm th mt chn tm. n p vng tm cng l n p chn tm. Tm ca ta khng th n p. Tm ca ta chnh l ta. Ta phi i x vi ta mt cch knh trng, ha nh v tuyt i bt bo ng. Ta no bit mt mi ca tm ta ra sao m bo n l chn hay vng m n p vi khng n p. iu duy nht m ta c th lm l ta t ln mt mt tri thc. soi r tm. nhn mt tm. Tm khng phi ch l nhng hin tng tm l nh nhn thc, cm xc, t tng m ta thy xut hin trong ta. Nhng nhn thc, cm xc v t tng y ch l mt phn ca tm, nh hoa l l mt phn ca cy, nh sng nc l mt phn ca dng sng. Hoa l ch l biu hin tt nhin ca cy cng nh sng nc ch l biu hin tt nhin ca nhng con nc cun cun trong lng sng. n p chng khng c li ch g c, m n p cng khng c. Hy ch qun st chng. Chnh nh c chng m ta s thy c v tm v c gc ca chng, ngha l ca ta. Mt tri qun nim cng c ta ly t trong lng ca Tm ra chiu sng li Tm. N soi t khng nhng mi t tng v cm gic c mt m cn t soi t ly mnh na. Ti tr li cu chuyn v s an tnh ca ly nc to. Dng sng tm tng ca ta cn tri chy , nhng v mt tri thc ln v ang chiu di xung cho nn n tri hin ha v do ta c s an tnh. S lin h gia dng sng tm l v mt tri vt l khng ging s lin h gia dng sng vt l vi mt tri vt l. D ang na m hay
gia tra ng bng, sng ng Nai vn l sng ng Nai, tri chy nh nhau. Nhng khi mt tri thc ln, dng sng tm tng thay i mt cch l k bi v n cng mt bn cht tm nh l mt tri thc. Bn th ngh n lin h gia mu l cy vi nh sng mt tri, hai th cng mt bn cht. By gi l na m, nh sng sao trng ch cho php ta thy c hnh dng ca nhng bi cy v khm l ngoi sn. Nhng nu mt tri mc ln, chiu rng, th t khc ta th y mu sc trn l cy bin i hn. Ci mu l xanh mn mn ca thng t y s d c ra cng l nh vng mt tri kia. C mt hm ngi trong rng ti vit nhi theo Tm Kinh Bt Nh: Nng l l cy xanh L cy xanh l nng Nng chng khc l xanh L xanh chng khc nng Bao nhiu mu sc kia Cng u nh vy c. [1] C mt tri thc thp ln th c s thay i ln ri. Ngi thin l thp mt tri cho d, nhn cho r. Ta thy nh khi ta qun nim ta c n hai tm: mt dng sng t tng v cm gic tri chy v mt mt tri qun nim soi sng. Tm no l ca ta, tm no CHN, tm no VNG, tm no CHNH, tm no T? Hy thong th tha bn. Hy bung li kim khi nim xung, ng vi chm tm bn lm hai. C hai u l tm. Khng bn no chn, khng bn no vng. Nu vng l vng ht, nu chn l chn ht. Ta bit rng nh sng vi mu sc khng phi l hai th dng sng tm v mt tri tm cng vy, khng phi l hai. Bn ngi li vi ti i, ming gi n ci hm tiu, thp mt tri ca bn ln v nu cn th nhm mt li nhn tm cho r. Mt tri qun chiu ca bn cng ch l mt con nc trong cc con nc khc ca dng sng tm, c phi khng? N cng chu lut sinh dit nh mi hin tng tm l khc. Mun quan st nhng i tng di knh hin vi, nh bc hc phi chiu nh sng vo cc i tng qun st. Mun qun nim tm cng vy, bn phi thp mt tri thc ln. Mt tri thc y
nh Pht gi l CHNH NIM. Va ri ti c khuyn bn bung thanh kim khi nim xung, ng chm tm ra lm hai. Tht ra d bn c mun chm tm bn ra lm hai, bn cng khng chm c. Bn ngh bn c th tch ri nh sng mt tri v mu xanh ca l cy khng? Nu khng th bn cng khng th tch ri tm nng qun v tm s qun (l'esprit observateur et l'esprit observ) c. Khi mt tri qun chiu c mt, t thn ca cc t tng v cm gic bin i hn. Cng nh mu xanh trn l cy, chng mang mu sc qun chiu ca mt tri chnh nim, chng tr thnh MT vi tm nng qun. MT m vn l khc, bn ng t ci li HAI m nhy vo ci li MT mt cch vi v. Chnh ci mt tri qun nim kia, c mt trong thi gian, cng l i tng ca chnh n, cng nh cy n t soi sng mnh. "Ti bit l ti bit". "Ti c thc l ti ang c thc...". Khi m bn khi nim: "Mt tri qun nim tt mt trong ti" th ng thi mt tri y c thp li vi mt tc mau hn c tc nh sng.
Bng ti thnh nh sng

Bn hy qun st nhng bin chuyn ca tm di nh sng qun nim. Ngay hi th ca bn cng bin i ri v cng tr thnh KHNG HAI ('bt nh' - ti khng mun dng t ng mt) i vi tm nng qun. Cc t tng v cm gic cng vy. T thn chng v tc dng ca chng di nh sng qun nim t nhin bin i hn i, lin i vi tm nng qun, d bn khng c ch ph phn hay n p chng. C khi no bn bc bi v ni bc bi c th ko di n nm by pht khng? Bn hy th ngi yn, theo di hi th bn, mm mt n ci hm tiu v "thp" thc ln trn ni bc bi ca bn. ng c ph phn v n p ni bc bi , v n l chnh bn. Ni bc bi c nguyn nhn, n pht sinh, trng thnh ri tim phc hoc tiu dit. Bn hy khoan i tm nguyn nhn n v ng ch lm tiu tn n: hy thp n ln trn m thi. Bn s nhn thy n bin t t, lin h vi tm nng qun, v ho hp vi tm nng qun. Bt c mt hin tng tm l no t di tm nng qun u bin chuyn v mang mu sc ca tm nng qun. Cng nh nh
vt l hc ni bt c vt th cc vi no khi b qun st cng b chi phi v mang mu sc ca ngi qun st. Trong sut thi gian ngi thin, bn nui cho mt tri chnh nim c mt thng trc. Nh mt tri vt l soi sng mi l cy ngn c, chnh nim cng soi t mi dng suy t v cm gic. Soi t nhn din, bit s pht sinh, tn ti v hy dit ca chng, ch khng phi phn xt, nh gi, mi mc hay xua ui. iu cn ni y l bn ng cho mt tri chnh nim l "phe chnh" em ti n p "phe t" l cc tp nim. ng bin tm bn l mt bi chin trng; ng to cnh "ct nhc tng tn", bi v tt c nhng vui bun gin ght kia u l bn. Chnh nim xut hin nh mt ngi anh, mt ngi ch t ho nng v soi sng. Chnh nim l mt s c mt t ho, sng sut, khng k th, tuyt i bt bo ng. Nhn din v phn bit th c, nhng xp loi chnh v t lm th trn th khng. Ngi ta thng ni s xung t gia chnh v t nh l s xung t gia nh sng v bng ti. Hy nhn mt cch khc: bng ti khng chy i u c, bng ti khng tan bin i u c, bng ti ch ha hp vi nh sng, bng ti tr thnh nh sng. Va ri ti c nh l mi ng khch n mt n ci hm tiu trn mi. Ngi thin khng phi l nh mt trn gic. Ngi thin ch l qun st. N ci ca bn l chng t iu y. N cng chng t thi t ha ca bn i vi chnh bn. N cng chng t s c mt ca mt tri qun nim trong bn. C n tc l bn c ch quyn i vi tnh hnh. Ni mt cch khc hn na, c n th bn l bn v bn t ti mt mc an lc no . Chnh s an lc lm cho bn ti mt, v lm cho mt a b mun ti ngi gn bn.
Mt bi th cho bn ci nt o
Nhng khng phi l khi ngi xung ta mi c an lc. Nh ti ni: ta c th lm hn ly nc to ch ta c th lm cho ta t lng trong, khng nhng trong t th ngi m cn trong cc t th i, ng, nm, v lm vic na. Ai cm khng cho bn thp mt tri qun nim ln khi bn ang i bch b, hoc khi bn ang pha mt bnh tr, git mt
ci o? Ngy ti mi vo lm thin sinh cha T Hiu, ti c dy thc tp qun nim trong khi lm c ngoi vn sn, qut l quanh b h v ra chn bt nh bp. Ti qun nim theo phng php ca thin s c Th trong cun sch T Ni Nht Dng Thit Yu. Sch ny dy ta phi thc v mi ng tc ca c th ta: thc dy th bit thc dy, ci nt o th bit ci nt o, ra tay th bit ra tay. Thin sinh li cn lm nhng bi th nh ta thm c khi ta ra tay hoc ci nt o na, vi mc ch gip ta sng vng tri trong chnh nim. y l bi th cho bn ci o: Chnh y thc i ng nguyn chng sanh Phc thng thin cn Bt linh tn tht! (gii ny buc, nt ny gi thin tm gn gi m ngy chng ri) Nh vy mt tri qun nim khng nhng soi tm m cn soi thn na. Mi t th v ng tc ca c th cng cn c t di s soi sng ca thc. Hi b ti thng nghe m ti dy ch ti: con gi lm ci g cng phi c c t. Hi ti mng, t nh rng con trai th khng cn phi c t nhiu nh con gi. Ai ng khi vo hc thin, ti b cc thy bt "c t" nhiu hn ch ti hi gp bi. Khng phi c t trong mi ng tc m cn phi c t trong mi "" v mi "t" na. M ti, cng nh cc b m khc, bit rng t lm cho mt c gi p thm ln. Nh c t m c khng cn hp tp, vt chc v vng v. C tr nn khoan thai, du dng v duyn dng. M ti, nh th cng dy thin m b khng bit. Ngi tu thin, theo nguyn tc trn, l phi p. Nhn vo mt thin sinh, qun st thin sinh y khi ch thnh chung, qut sn, t bn v.v... mt thin s c th on nh thi gian hnh o ca thin sinh. ng thy c cht thin nhiu hay t trong tc phong v nhn
cch ca ch. Ci cht thin y l kt qu ca s thc tp qun nim. ng gi l thin v.
Ba gi ng h cho mt m tr
Ci b quyt ca thin l sng thc trong tng giy pht ca s sng, gi cho mt tri thc sng t, chiu di trn tt c nhng g xy n v phng din tm l cng nh v phng din c th v hon cnh. Trong khi ta ung mt bnh tr, tm ta phi c mt vi ta trong s ung tr. Ung tr l mt trong nhng nim vui m ta c hng ngy; ta phi sng trn nim vui y. Bn ra c bao nhiu pht ung tr? Ti ngh ti nhng tim c ph ng Kinh hoc Nu c, ni ngi ta ngi, gi mt tch tr, ung vi v ri tr tin cn i lm "cng chuyn". Vi ba pht l cng. Trong phng tr, thng l c m nhc. Tai nghe m nhc y, mt nhn nhng ngi ung tr khc cng vi v ging nh mnh, tr c ngh ti nhng chuyn phi lm sau tch tr. Mt tch tr nh vy, khng xng ng l mt tch tr. Bn c pha tr hu hai v thin s i m cha? Hoc bn c d mt tr l cha? Ngi ta ngi vi nhau t hai ti ba gi ng h ung mt m tr. M khng phi l ngi ta dng th gi tr chuyn u. Ch ung tr v ngi bn nhau m thi y. Chng ta c th ng hay khng ng rng nhng ngi ny ch bit ham chi, khng bit lo n nn c lp chnh tr v kinh t quc gia. Nhng chng ta phi cng nhn rng h l nhng ngi bit ung tr bn mt ngi bn thn. Mi ngy m ra ba gi ng h ung tr, ti th tht l, cng nh bn, ti thy hi nhiu. Cn nhiu chuyn khc na lm. Nh l trng rau, git o, ra bt, ng sch, vit vn. Nhng chuyn c th khng d chu bng chuyn ung tr, ngi thin hoc i bch b trn i. Nhng nu ta bit lm trong qun nim th chng khng cn l kh chu na. Hy ly v d v vic ra bt, m nhiu ngi cho l mt vic khng d chu, nht l sau khi mi n xong v n hi no.
Th gi tm mt c Pht s sinh
Ti thy ci vic ra bt ch c th l kh chu khi ta khng ra bt hoc cha ra bt thi, ch khi ng ln v xn hai ng tay o ri th vic ra bt tr nn d chu. Ti a ra thong th tng ci bt, ly thc qun chiu tng ci bt v tng c ng ca tay. Ti bit rng nu ti hi h ra cho xong chng chn bt m i ung tr th nh vy thi gian ra bt l thi gian kh chu, khng ng cho ta sng. V nh th tht ng tic. i sng mu nhim trong tng giy pht, bit vy nn ti thp mt tri thc ca ti ln chn chn bt. S kin ti ang ng y v ra nhng chn bt ny l mt s kin mu nhim. Cu ny ti vit mt ln trong cun Php L Ca S Tnh Thc. Mi ci bt ti ra cng nh mi cu th ti lm, cng nh mi ting chung ti thnh. Mt hm trong khi ra bt, ti c cm tng rng c ch ca ti khi ra ci bt cng trnh trng v thing ling nh th c ch ti tm cho mt c Pht s sinh. c Pht s sinh nghe ti ni nh th chc l mng cho ti v khng trch ti dm so snh Ngi vi mt ci bt. Mi t tng mi ng tc t di nh sng qun nim u tr thnh mt nghi l. Mt tri thin qun thp ln th khng cn ranh gii gia s thing ling v trn tc na. Ti ra bt c chm hn ngi khc tht y, nhng ti c sng trn vn trong thi gian ra bt, v ti rt bng lng v im . Ra bt va l phng tin va l cu cnh, ngha l ra bt va c bt sch va sng trn vn trong thi gian ra bt. Nu khng c kh nng sng an lc trong khi ra bt m c mong ra bt cho mau xong ngi ung tr th n khi ung tr ta cng s khng c kh nng ung tr. Nng tch tr ln, ta s ngh n nhng chuyn khc v v vy, hng v tr v thi gian thoi mi ca tch tr cng s bin mt. Ta s lun b ht vo trong v lai m chng cn kh nng sng trong hin ti.
Nui dng chnh nim trong nhng lc lm vic

Cng vic hng ngy gi l "sinh sng ca ta, ta cng c th lm nh ta ra bt. Ti Phng Vn Am ti c ngh ng sch. Ti dng
mt bn chi nh rng, mt ci da, mt ci bnh xe ln v mt vin gch rfractaire kh nng chng hai k, v ti c th ng v vo ba mi ngy hng trm cun sch. Nhng trc khi ng sch, ti cn phi "lm sch" ngha l phi thu nhng t sch ri gom li theo th t cc trang lm thnh mt tp. Nhng trang ny ti sp trn mt ci bn tht di, v h i mt vng quanh bn th ti lm s trang cho mt cun sch. Ti bit l ti ang i quanh, v khng c g i ti pha trc, cho nn ti i chm thi, v lm tng t sch thong th trong qun nim. Ti va lm va th nhng hi th nh nhng, hi di v c thc. Ti c an lc trong khi lm sch, ng sch v vo ba sch. Nu thi ng sch vi nhng ngi th khc hoc vi my ng sch th ti thua, bi v ti ng c t sch hn. Nhng c mt iu ti bit chc l ti khng chn ght chuyn ng sch. Mnh tiu xi nhiu th mnh phi lm vic cho nhiu v cho nhanh. Nu mnh sng n gin th mnh c th lm t v lm chm trong qun nim. Ti bit c rt nhiu ngi tr tui a lm vic t thi, mi ngy chng bn gi, vi s lng nh c th sng n gin nhng hnh phc. Bit u y chng l con ng khai thng cho tnh trng b tc ca x hi ngy nay? B bt s sn xut nhng ha phm khng thit yu, san s vic lm cho nhng ngi cha c vic lm, sng n gin nhng c hnh phc. c nhng c nhn v nhng cng ng chng minh c kh nng sng n gin m hnh phc ri, iu h khng phi l mt du hiu ng mng hay sao? Bn hi ti: trong khi ra bt, lm vn, ng sch hoc lm vic trong cc xng cc hng, lm th no nui dng chnh nim? Ti ngh l bn phi tm ra cu tr li cho chnh bn. Bn lm th no m mt tri chnh nim sng mi trong bn th lm. Bn c th sng to ra nhng phng thc thch hp vi bn. Hoc gi bn p dng th mt vi phng thc m ngi khc lm. V d bn lm nhng bi th "ci nt o" theo li thin s c Th. Bn ci ? Hoc bn theo di hi th ca bn. Bn nui chnh nim bng hi th ra v hi th vo, th n u th bn bit n y. T tng no hoc cm th no pht khi bn cng cho xui dng theo hi th. Bn
nn th tht nh v hi th di hn lc bnh thng mt t. Mt t thi, chng minh l bn thc s ang theo di hi th.
N ci ng gi ngn vng
Theo hi th, bn nui dng chnh nim c lu lm. Bn thnh cng ri phi khng? Vy th bn hy mm mt n ci. N ci hm tiu. chng t bn thnh cng. V gi mi n ci y trn mi i, nh mt c Pht vy. Nhn thy n ci, ti bit ngay l bn ang an tr trong chnh nim. Ci n ci hm tiu y, nhiu ngh s tng ngy m em ht cng phu th hin trn cc tng Pht. Bn tng thy n ci y trn ngh thut Gandhara hoc trn ngh thut Thin Thch cha? Ti chc rng trong khi thc hin n ci trn mt mt tng Pht, cc iu khc gia cng ang duy tr n ci trn mt mnh. Bn c th tng tng c mt iu khc gia nt mt cau c ang thc hin n ci hm tiu trn mi Pht khng? Chc l khng! Ti c quen bit iu khc gia thc hin pho tng Nhp Nit Bn trn ni Tr C Phan Thit. Trong sut su thng tri thc hin pho tng ny, ng n chay, ngi thin v c kinh i Nit Bn. Trn khun mt nng Mona Lisa, Leonard Da Vinci c mt n ci tht nh, nh n ni khng hn l mt n ci m l mt s dm ci (khuynh hng mun ci!). Tuy nhin mt n ci nh th cng lm khoan th ht c nhng bp tht trn mt v lm tiu tn ht nhng lo lng cau c v mt nhc trong ngi. N ci hm tiu ca ngi hnh thin ngoi tc dng nui dng chnh nim cng c tc dng khoan th mu nhim . N tr li cho ta s an lc m ta nh mt. Trong lc i bch b trn i, ni cng vin hay dc b sng, bn c th va theo di hi th va duy tr n ci hm tiu. Vo nhng lc cm thy mt mi hoc cau c, bn c th nm dui di hai chn hai tay, bung th v khoan th ht tt c thn tm, tt c cc bp tht, ch
duy tr hi th v n ci. Bung th trong t th nm ny l mt phng cch phc hi sinh lc rt thn hiu v nhanh chng. Nu bn khng thc hnh mi ngy t ra l vi ba ln th tht l ung cho bn. Nui chnh nim, theo di hi th v duy tr n ci, l nhng hnh phc bn t ban cho mnh v phn pht cho ngi xung quanh bn. Bn c th xut nhiu tin mua nhiu mn qu cho tng ngi trong gia nh bn. Nhng khng mn qu no em li nhiu hnh phc cho h bng chnh nim, hi th v n ci ca bn. Qy gi lm, m li khng mt tin mua!
Th cng mt nhp
C ngi tm tr lon ng hi nhiu mun duy tr chnh nim dng php m hi th thay v php theo di hi th. Trong thi gian th ra ri th vo, ngi y m "mt". Duy tr nim "mt" ng ri mt. Tip n, m "hai" trong hi th ra v hi th vo th hai. m n mi th tr li m mt. Nu t mt n mi m mt chnh nim th bt u m "mt" tr li. Khi tm an nh ri th b m m theo di hi th. Bn tng pht c bng ci phng (faux) cha? Cch y nm su nm ti c mua v mt ci phng v loay hoay t tm cch pht c. Mi n mt tun l sau ti mi tm ra c cch x dng ng mc. Th ng, cch cm phng v i bn ca li phng c nhin l quan trng ri. Nhng cho lu mt, ti phi hp c ng ca hai tay vi hi th. Nu ti pht thong th theo nhp th, va lm va qun nim th ti lm c kh lu. Nu khng, ch trong vng mi pht l ti mt. Sau , ti c tip mt ng c hng xm ngi gc v mi ng ta pht mt vi ng ti qun st. ng pht kho hn ti, nhng i khi cng p dng th ng v c ng . iu lm cho ti ngc nhin nht l ng cng phi hp hi th v c ng. T , thy ngi nng dn no trong vng pht c l ti c cm tng ngi y ang thc tp qun nim. Trc khi mua ci phng, ti cng x dng nhng dng c nh cuc, xng, co v.v... theo kiu phi hp c ng vi hi th. Ti thy
ch nhng khi phi lm nhng vic nng nh khun vc hoc y xe, th mi kh duy tr chnh nim m thi. Ngoi ra, xi t, vun lung, lm c, gieo ht, b phn, ti nc v.v... nhng vic ti c th lm thong th trong qun nim. Nhng nm gn y ti khng bao gi cho thn th ti mt n ni ti phi th ho hn. Ti ngh l ti khng c quyn "y i" thn th ti: ti phi i x vi n mt cch trn trng nh ngi nhc s gi gn cy n ca ng ta. Ti p dng mt chnh sch "bt bo ng" vi thn th ti. N khng phi ch l "dng c hnh o", n chnh l "o". N khng phi ch l "n th thnh", n cn l "thnh". Nhng dng c lm vn v ng sch ca ti, ti cng yu qy v knh trng chng lm. Khi ti x dng chng theo nhp th ca ti, ti c cm tng rng chng ti ang th cng mt nhp.
Bi th v cy ta t
Cng vic ban ngy ca bn l cng vic g, ti cha bit, nhng ti bit rng c nhng cng vic c th i i vi qun nim d dng hn nhng vic khc. Vit vn l mt trong nhng vic kh i i vi qun nim, d ti t n ch vit xong cu no l ti "bit" ti vit xong cu . Cn trong khi vit cu th ti vn cn hay qun. Cng bi vy cho nn nm su nm nay ti t vit tr li v a lm vic tay chn hn. C bn bo ti: "Trng c chua v x lch th ai trng ch c, nhng vit sch, vit truyn v lm th th khng ai cng lm c nh thy. ng ph th gi v ch." Ti c ph th gi u. Ti ni l ti sng trong khi ra bt, xi t v pht c ri m... Trng mt cy ta t, ti thy cng p nh lm mt bi th v cng vnh cu nh lm mt bi th. Ti ni tht y. Ti khng thy bi th hn cy ta t ch no. Cy ta t cng cho ti nhiu sung sng nh mt bi th. i vi ti, cy ta t hoc cy x lch cng c tc dng vnh cu trong khng gian v trong thi gian ngang vi mt bi th. Ti thy nm 1964 khi lp nn Vin Cao ng Pht Hc Si Gn ti lm mt lm li ln. Cc sinh vin (trong c c tng ni tr tui) n
ch hc bng sch v, ch ngha v khi nim. Rt cuc h ch c mt m kin thc v mt m chng ch hoc bng cp. Ngy xa khi c chp nhn vo thin vin, ngi tr tui lp tc c a ra vn tp pht c, gnh nc, trng rau theo chnh nim. Cun sch u tin ngi ta giao cho l tp th "ci nt o" ca thin s c Th. m tp qun nim khi ra tay, khi i ngang qua dng sui, khi lc nc ung. Sau ny, thin sinh c hc kinh lun v c tham d nhng bui i tham v tiu tham, nhng m nhng th y lun lun c t trong khun kh ca s thc hnh. By gi nu cn lp li mt vin Cao ng Pht Hc, ti s m phng theo cch t chc ca thin vin ngy xa. N phi l mt th ashram, nh l Shanti Niketan. Hoc nh Phng Bi Am hay Communaut de l'Arche. Tt c sinh vin u phi ni tr, u phi vn thy bang si (gnh nc, ch ci), u sng i sng hng ngy di mt tri qun nim. Ti chc nhng truyn thng tn gio ln u p dng php t chc tng t nhng trung tm tu hc.
To lp mt qu hng
Mi ngi trong chng ta nn "thuc v" mt trung tm nh th. Mt khu tnh c, mt ngi cha, mt nh th, hoc mt tu vin. Khu tnh c , ta xem nh l "ch xut pht" ca ta. Mt Alma Master ca i sng tm linh. , mi nt kin trc v mi cy cnh hay mi ting chung u c hiu lc thc tnh v nui dng chnh nim ni ta. y ta c quyn lu lu tr v, sng dm ba ba na thng trong khung cnh thanh tnh lm mi li ta, ti to sinh kh, faire le plein. V nhng lc khng tr v c, ta ch cn mm ci ngh ti n l ta thy mt m an lc. Mt ni nh th cn c ch tr bi nhng ngi c nhn cch mt m v an lc. Ngha l nhng ngi sng thng trc trong chnh nim. Nhng ngi ny lc no cng c mt sn sc ta, an i ta, cha lnh nhng thng tch ca ta. Cng nh con chu mi nm vo ngy k gi ca t tin tm v nh ngi tc trng, mi ngi trong chng ta cng nn c mt qu hng ca i sng tinh thn m tm v.
Ngy xa vo khong nm 1957-1958, nm by chng ti dng nn Phng Bi Am rng i Lo trn mt khong t rng hai mi lm mu. Chng ti to ra mt qu hng nh th. Sau ny nhng a con ca Phng Bi Am d ra lm nh xut bn L Bi, trng Thanh Nin Phng S X Hi, Pht Hc Vin Hu Nghim, Vin Cao ng Pht Hc Si Gn hay tu vin Thng Chiu... cng u nh ti Phng Bi nh qu hng tm linh ca mnh, ri mi c s mi li tr thnh mt qu hng mi cho nhng ngi tr tui. Nhng ngi tr i ra i lm vic x hi rt cn mt ni nng ta nh th, cho nn khi chin tranh ngn h khng cho tr v Phng Bi th h hng v Thng Chiu v chun b Lng Hng.
Ht ca trong chnh nim

Phn nhiu trong chng ta c mt i sng qu bn rn. ng v phng din cng vic lm n, c th l cng vic ngy nay t nng nhc bng ngy xa, nhng ti sao chng ta li c t th gi cho chng ta nh th? C ngi ni rng h khng c th gi "d l n v th". Tht y. Lm th no by gi? Cn cch no hn l trc tip git li th gi ca chnh chng ta? Thp sng ngn uc chnh nim ln v bt u hc li cch ung tr, cch ngi n cm, cch ra bt, cch i b, cch ngi, cch li xe hi v cch lm vic hng ngy. ng hon cnh ko ta i theo nh mt dng nc l ko theo tt c nhng g nm trn li i qua ca n. c soi sng bi chnh nim, nhng ng tc trong cng vic hng ngy ca ta tr nn c ngha. Trong chnh nim, ta thy c ta hin hu mu nhim trong i sng mu nhim v ta khng cn l mt ci my ch bit lp i lp li nhng c ng ca cng vic hng ngy. Nhng lc lm vic m tm tr vn v y tp nim, ta hy hi ta: "Ta ang lm g y? V ta ang tiu ph cuc i ta vo nhng ci ny lm g?" Hi nh th tc l chnh nim c thp ln, hi th c theo di, n ci n trn mi v mi giy pht ca cng vic
hng ngy tr nn linh ng. Nu mun ca ht, bn hy ca ht trong chnh nim.
T m sang tnh
Mt ng gio s chnh tr hc hi ti trong khi ngi thin th ti "suy ngh g". Ti tr li l trong khi ngi thin ti khng "suy ngh" m ch ch tm nhn cho r mi s vic ang xy ra. ng c v khng tin, nhng s tht l th. Trong khi ngi thin, ti t vn dng tr no l lun v tm cch tho g nhng cu hi hc ba nh khi ngi ta tm gii mt phng trnh ton hc hay l mt cu mo. C khi ti tham khn mt thoi u cng vy, ti cng ch thoi u nm quan st n m thi, ch ti khng tm cch gii thch n, ct ngha n, bi v ti bit thoi u khng phi l mt cu mo. Quan st theo ngha chnh nim khng c ngha l phn tch. N ch c ngha l nhn din thng trc m thi. Suy ngh nhiu th mi lao tm, ch chnh nim hoc nhn din th khng. Nghe ni ti ngi thin, ngi ta tng l phi vn dng "cht xm" d lm; thc ra th khng phi. Thin gia khng phi l t tng gia. Thin gia khng "lm vic tinh thn". Tri li, thin c tc dng dng thn. T u cu chuyn n gi, ti cha mi ng bn ca ti vn dng cht xm ca ng ta tm ti g ht, ti ch mi ng i xem, i "nhn din" s vic vi ti m thi. S ch trong cng vic nhn din khng c tc dng tm ti v suy din m ch l mt s ch n thun. Chnh nim l mt ng c bin trng thi ng thnh trng thi thc. Ngh m khng bit l mnh ngh, cm m khng bit mnh cm, gin m khng bit l mnh gin, i m khng bit l mnh i, ngi m khng bit l mnh ngi... trng thi l trng thi m ng. Albert Camus, trong cun tiu thuyt L tranger, gi l sng nh mt ngi cht (Il vit comme un mort). l mt cn phng ti m. Bt ngn n chnh nim ln, l chuyn t trng thi m sang trng thi tnh. ng t budh trong Phn ng c ngha l tnh thc. Danh t Buddha c ngha l ngi tnh thc. Vy Pht cng ch l mt ngi, nhng l mt ngi thng trc c chnh nim. Ta
thnh thong cng c chnh nim, cho nn "thnh thong" ta mi l Pht thi.
Nim, nh v Hu
Nguyn ch nim (sati l ting Pali, smrti l ting Phn) c ngha l c thc. Ta c th dch l nh hay bit, nhng nhng t ny phi c dng trong ngha ang nh rng, ang bit rng . Ta tng ni ti nim nh l mt s nhn din, mt s ch n thun (bare attention). Nhng nim khng phi ch c th. Trong nim cn c yu t nh (s tp trung ca tm ) v tu (s thy r ca tm ) na. nh v tu lm nn cng ca nim, v cng l kt qu tt yu ca nim. Mi khi ta thp ln ngn n chnh nim, t nhin ta thy c cc hin tng tp trung v thy r. Cc danh t nh v tu l nhng danh t c dng v phng din qu. V phng din nhn, ngi ta hay dng nhng danh t ch v qun. Ch l s lm cho dng li, l cho tp trung li, v qun l nhn thy r. Dng li th t nhin thy r. Dng ci g li? Dng s qun lng, s tn lon v tnh trng m mui ca tm . Tnh trng ny, danh t duy thc hc l tht nim tc l "mt chnh nim", tc l s vng mt ca thc. Ta thy r: dng li y khng phi l mt s n p m l mt s chuyn qun thnh nh, chuyn tht nim thnh nim [2].
Bung mt ni ng
Thin tp khng phi l nhng n lc phn tch v suy din. Phng php Nim nh Tu hoc phng php Ch Qun khng phi l nhng phng php phn tch v suy din. Li gm phn tch v suy din y khng c ch s dng. Khi ta bung mt ni ng, ta tp trung la di y ni, mt vi gi ng h sau th cc ht ng bung ra. Khi mt tri chiu ri xung tuyt lin tip trong nhiu gi ng h th tuyt t t tan r. Khi mt con g mi p lu ngy nhng ci trng ca n, th nhng con g con thnh hnh v m v v trng chui ra. l nhng hnh nh c th em ra v d cho tc dng ca thin qun.
Mc ch ca thin qun l thy c mt mi ca thc ti, thc ti ny l tm v i tng nhn thc ca tm. Khi ta ni tm v cnh th ta c ngay mt quan nim nh nguyn v v tr, nhng khi ta ni tm v i tng nhn thc ca tm th ta ng mt bnh din khc v trnh c phn no s tc hi ca li gm phn bit khi nim. Tc dng ca thin qun l tc dng chiu ri (mt tri) nung nu (la nu bp) v p (hi nng ca g m). Trong c ba trng hp (nu bp, soi tuyt v p trng) khng c n lc phn tch suy din m ch c cng phu tp trung bn b. Ta ch c th lm cho thc ti hin l m khng th v nn mt bc hnh ca thc ti bng nhng ng nt do tm tr ta sng to d l ton hc, hnh hc hay trit hc.
Khn mt thoi u
Ai ni rng thc ti khng th miu t bng khi nim? Chnh l ci thy (tu) ca ta khi ta ngng t tm thn quan st. Li gm khi nim nhiu khi ch c th bm thc ti thnh nhng mnh nh ri rc khng sinh kh. Cc nh khoa hc nhiu khi ng v im ny. Nhiu pht minh khoa hc ln c thc hin nh mt trc gic: nhng lp lun chng minh cc pht minh kia khng phi l nhng dng c khm ph m ch l nhng phng tin bnh vc. Nhng pht minh ny n vi khoa hc gia vo nhng lc bt ng nht, ngha l vo nhng lc m h khng suy ngh, l lun v phn tch. Nhng ci thy ny l do sc tp trung (nh) ca tm khoa hc gia trong nhiu thng nm lin tip. Nu khng c s thit tha v ch tm thm lng v thng xuyn ti nghi n, k c nhng lc i ng, nm, ngi, n, ng, v.v... th ci thy kia khng bao gi ti c. Cc thin gi m p mt thoi u cng lm vic theo phng php y. Danh t thin hc l khn thoi u. Khn c ngha l nhn. Tt c nhng vn ca s sng, t nhng trng thi tnh cm nh am m, th hn, bun kh cho n nhng nghi vn v tri thc nh
sinh, dit, c, khng v.v... u c th a ra lm i tng ca chnh nim, ca ch qun.
Chnh nim va l nhn va l qu

Nh ta thy, chnh nim va l nhn va l qu, va l nh va l tu, va l ch va l qun. Chnh nim va thp ln, tm c nh v ta thy c tm ta r hn. Nhn v qu ng thi, nhn v qu khng la nhau. Cng nh my pht in quay th dng in hin hu v bng n bt sng. Tuy vy duy tr lin tc chnh nim cn c cng dng tch ly nh tu, cng nh khi my in chy ta c th tch ly in lc vo mt bnh c quy. l cng phu. Trong gic ng, chnh nim vn cn tc dng, v cng n tip tc c "khn" mt cch m thm. C thin gi thy c mnh ang duy tr chnh nim ngay c trong gic m. Vo nhng thi gian thin tp min mt nht thnh thong ti cng thy mnh c chnh nim trong gic m.
Suy t v ci khng th suy t

Phng php ca khoa hc t trc n nay l gii hn i tng kho cu v mt phm vi nh tin kho cu. i tng cng nh th s ch cng ln. Nhng n khi i vo a ht nhng cc vi siu nguyn t (sub-atomic particles) th nh khoa hc khm ph ra rng mi cht im (particle) c to thnh bi tt c cc cht im khc v tm ca nh khoa hc trong khi qun st khng cn l mt thc ti bit lp vi cc vt quan st. Trong gii khoa hc vt l cc vi ngy nay c nim bootstrap. nim ny nhn rng vn vt nng vo nhau m sinh khi v hin hu, nhng "vt" cc vi m t lu ta lm tng l thc t c bn ca vt cht thc ra cng nng nhau m c v chng cng khng c thc th ring bit. "Mi cht im l do tt c nhng cht im khc to thnh" (Chaque particule est faite de toutes les autres). nim ny khng khc my vi nim "mt l tt c ca kinh Hoa Nghim [3]. Thc ti l "tng sinh tng lp" nh th th suy t th no c thc tng ca n. Phi thin To ng cn dn ngi tu thin rng
ch nn qun chiu m khng nn suy t. Phng chm ca Phi To ng: "Suy t v ci khng th suy t th lm sao suy t c? Khng suy t, y l ch thit yu ca thin" [4]. Ti a danh t qun chiu, bi n hm ri nh sng vo m qun st, qun st m khng cn suy din. Mt tri chiu ri hi lu trn mt bng sen th cnh sen xe n v lm cho gng sen hin l. Cng nh th, di tc dng ca qun chiu, thc ti dn dn hin l bn thn. Tuy vy, trong thin qun, ch th qun chiu v i tng qun chiu khng th tch ri nhau. y l im khc bit cn bn xa nay ca thin hc v khoa hc.
Ht mui i vo lng bin mn

T lu, khoa hc thng quen vch mt ng ranh gii gia ngi nghin cu v i tng nghin cu: nh khoa hc v con vi trng di knh hin vi l hai thc ti ring bit, c lp. Thin hc k nht iu . Ta hy nh li s lin h gia nh sng mt tri v mu xanh trn l cy. Khi ta ri chnh nim v cc i tng tm khc, cc i tng ny bin th v ng nht vi chnh nim. Ti a ra mt hnh nh bn thy iu ny. Khi bn thc rng bn ang vui, bn thm ngh: "Ti c thc rng ti ang vui". Nu bn vt ln cao hn mt tng na v ni: "Ti ang thc rng ti c thc v nim vui ca ti" th bn thy g? Bn thy c ba tng: nim vui - thc v nim vui - thc v s c thc - l ta vung thanh kim khi nim biu din vi ng phn tch. S thc trong bn, c ba u nm trong mt. Kinh Nim X [5] mt kinh dy v chnh nim, thng dng nhng mnh "qun nim thn th ni thn th", "qun nim cm th ni cm th", "qun nim tm thc ni tm thc" v "qun nim i tng tm thc ni i tng tm thc". Ti sao c s lp li nhng danh t thn th, cm th, tm thc v i tng tm thc? Mt vi lun gia ni rng l nhn mnh v nhng danh t no . Ti
ngh khng phi th. kinh l trong khi qun nim, khng cho i tng qun nim l mt ci g bit lp ngoi ch th nng qun. Phi sng ci i tng , phi ho hp vi i tng , nh mt ht mui i vo lng i dng o cht mn ca i dng. Mt cng n thin cng vy. Cng n khng phi l mt bi ton m ta c th gii p bng cch s dng tr lc (intellect) ca mnh. Cng n khng phi l cng n ca k khc. Cng n phi l cng n ca mnh, l vn sinh t ca i mnh. N khng th tch ri khi i sng hng ngy ca mnh. Cng n phi c "cy" vo trong tht, trong xng, trong ty ca mnh, v mnh tr thnh ming t nui dng n. C th th hoa tri ca n mang ti mi l hoa tri ca t tm mnh c. Trong t ng comprendre ca ting Php, ta thy c tin t com v ng t prendre, ni: hiu mt vt g tc l cm ly vt y ln v ng nht vi n. Nu ta ch phn tch mt ngi nh mt i tng kho cu m khng sng vi ngi y th ta khng tht s hiu c ngi y. Nh thn hc Martin Buber cng ni rng lin h gia con ngi vi Thng khng phi l mt lin h ch th v i tng, bi Thng khng phi l i tng ca tri thc. Gn y trong lnh vc khoa hc vt l cc vi, cc khoa hc gia cng cng nhn rng khng th c mt hin tng no tuyt i khch quan, ngha l c lp vi tm ngi quan st, v do mi hin tng ch quan cng u c mt khch quan ca chng.
Chng 2: iu ma ca loi ong

ng giao ph thn mng cho k khc
C mt bui chiu lng gi i ni v, ti thy cc ca s v ca ra vo ca am Phng Vn b gi thi bt tung. Hi tra ra i, ti ch khp h cc ca. Gi lng vo nh, lnh lo. Giy t trn bn vit ca ti bay t tn. Ti lp tc i ng ht cc ca, t cy n ln gia nh ri i nht giy t v sp li trn bn. Xong xui, ti i t la l si. Mt lc sau, ci n lp bp v cn nh m p tr li. C nhiu khi chn ng ngi no nhit, bn cm thy mt mi, lnh lo v trng tri. Bn rt lui v mt mnh, sng vi ni tm v cm thy m p nh ti ang ngi trong mt cn nh c mi, c tng che gi che sng v bn mt bp la hng. Gic quan ca chng ta l nhng ca s m ra bn ngoi v nhiu khi gi lng vo, thi bay t tn mi vt trong nh. Nhiu ngi trong chng ta quen m rng tt c cc ca s gic quan, mc tnh cho hnh sc v m thanh bn ngoi xm chim. Nhiu khi nhng lung gi bn ngoi lng vo tn nhng ng ngch su kn ca tm hn v to nn mt khung cnh trng lnh xc x trong ni tm ta. C khi no bn l xem mt ci phim rt ti trn my truyn hnh m c dnh tip tc cho my m n khi chuyn phim chm dt? Ting la, ting ht, ting rn r v ting sng n lm cho bn kh chu lm phi khng? Ti sao bn khng ng dy tt my i m c cho ci phim kia n hnh h bn nh th? , ti bit ri. Ci my truyn hnh ca bn l ci my r tin ch nghe c c nht c mt i. Bn khng th chuyn sang i khc. Bn khng mun tt. Bn khng mun ng ci ca s ca bn. Bn s c c, trng lnh khi phi i din vi chnh bn. Bn cng bit rng tm t ta l g th ta l ci y. Nu ta gin th ta l ci gin, nu ta yu th ta l ci yu, nu ta ngm mt nh ni ph tuyt th ta l nh ni ph tuyt, nu ta theo di mt chuyn phim th ta l truyn phim, nu ta nm m th ta l gic m. Ta c mt php l v song l c th tr thnh bt c th g m ta c mun, m khng
30 | C h n g 2: i u m a c a lo i o n g
cn n cun sch c hay l chic a php ca mt nng tin. Vy th ti sao ta li m ca s ca ta n nhn mt ci truyn phim n o, v duyn v y tnh cch bc hi nh th? Ti khng mun ng ti nhng phim hay. Ti ch mun ni ti nhng nh lm phim r tin, chuyn thao tng cm gic ca khn gi. H kch thch ci s, ci lo v ci hi hp ca bn v h tn ph khn gi ca h, k c nhng khn gi rt tr. Ai cho php h lm nh vy? Chnh l khn gi ca h. Chng ta d di qu, chng ta xem bt c phim nh no. V cng ti v chng ta va c cm gic c dn va c cm gic li bing. Chng ta khng mun to ra s sng ca chng ta. Chng ta m my truyn hnh ra v giao ph chng ta cho k khc dt dn, un nn, to tc v ph phch. Theo di mt truyn phim, b cun ht theo n l chng ta ph thc thn mng chng ta cho k khc ri. Ta nn bit rng c th l sau mt truyn phim nh th, thn kinh v tm t ta b tn hi v u c khng t. Bn, ti ch mi ni v mt chuyn phim. Xung quanh chng ta cn c bao nhiu cm by khc do chnh ng loi chng ta v do c bn thn chng ta to dng ra v gi sn . Trong mt ngy ta c th tn thn tht mng nhiu ln v chng. Ta phi cn thn, v phi bo trng thn mng v s an n ca ta. Ni nh vy khng phi l lc no ta cng ng im m tt c nhng ca s gic quan ca ta. Thc ra, trong th gii m ta gi l "bn ngoi", c bit bao iu mu nhim. Ca s ca ta hy m trn nhng mu nhim . Bn phi chn la v bn phi thp ln ngn n qun nim. Ngi bn mt dng nc trong, nghe mt bn nhc hay hoc theo di mt truyn phim p, ta cng ng ph thc ta hon ton cho dng nc, khc nhc hoc truyn phim. Mt tri thc m c thp ln l hu ht mi tai nn ta u trnh thot c v dng nc s trong hn, ting nhc v truyn phim s lm ta thy r tm t ca ngi ngh s hn. Ngi hnh gi s tm thng b ch ba x hi vo ngi trong rng xanh l ng li nhng ci ca s thng lm cho ngi y lon tm, v sut ngy thy ni rng yn tnh, do , c th khi phc li c chnh mnh m khng t mnh tri ln theo dng thc l ca "th gii bn ngoi ". Rng cy im mt thanh tnh gip cho hnh gi
nhip tm vo chnh nim. Mt khi chnh nim vng chi ri th d ngi gia chn ch ba hnh gi cng khng cn b xo ng. Nhng cho n khi y, hnh gi phi thn trng, phi nui dng chnh nim hng gi, hng ngy, phi chn la nhng khung cnh v nhng thc phm thch hp cho bn thn mnh.
Ngi b cm cha c tm nc lnh

Nu l mt nh ph bnh vn ngh, bn s c mt cun truyn hoc xem mt cun phim bng con mt bit nhn xt ca bn. t nhiu trong khi c hoc trong khi xem bn cng thc c trch v ca nh ph bnh ni bn cho nn bn khng l "nn nhn" ca ct truyn hoc chuyn phim . Bn c kh nng t ch. Ngi sng trong chnh nim l mt ngi c t ch: tuy ca s gic quan ca h m ra trn th gii, nhng cn nh tm ca h khng h b cp ot. Ni nh vy chng ta nh rng th gii hnh sc v m thanh "bn ngoi" khng phi l k th c hi ca chng ta. Nu chng ta gi gn nhng ca s gic quan ca chng ta l ti v chng ta cha sc mnh ng u vi th gii y, cng nh ta b cm cm th ta cha th i tm nc lnh. Ti nh ngy xa trong mt ba cm chay ti nh L Bi, ti c mi pht biu kin v vn ngh. Ti ni theo ti vn ngh phi c tnh cch khai th v tr liu. Khai th l m by cho ngi ta thy tnh trng tht ca con ngi v ca x hi, v tr liu l ra ng li cha tr thch hp. Hm y c nhiu vn ngh s, trong c ng H Hu Tng. ng Tng ng ln ni na a na tht: " l ngha ca quc hiu Vn Lang thu xa. Vn ngh tr liu l Vn ngh cu ngi v cu nc. Lang tc l lng y". Ti nh trong o Pht c nhiu khi ngi ta gi Pht l y vng, tc l vua thy thuc, bi v s gio ha ca Pht c thc hin trn s chn nh cn c tm l ca tng chng sanh. Tt t a cng vo ngi trong rng v bn dng Ni Lin Thuyn nhiu nm trc khi tr v vi x hi. Con ngi hm nay sng trong mt x hi y ting n, bi bm v s chn p ln nhau, ch c th thnh thong trn vo cng vin c mt cht m thi. Trong thi i ta, m nhc, tiu thuyt, qun ru v nhng chng trnh truyn hnh c qu t tnh cht tr
liu. Tri li nhng th c th l cho con ngi chn chng hn, rch nt hn, mt mi hn. Vy con ngi phi tm cch t v. Phi bit s dng cch ng m nhng ca s gic quan. i vi s thin tp, l bc u rt quan trng. Ti cn nhng khung cnh v nhng phm vt thch hp vi ti, c th lm cho ti an lc, thanh tnh, vui ti, khe mnh. Ti bit trong "th gii bn ngoi", c nhng khung cnh v nhng phm vt nh th. V d mt cnh sui rng, mt a tr th, mt ngi bn thn, mt cun sch hay, mt khc ha tu, mt ba cm ngon v lnh... Ti bit ti c th tm n hoc vi ti nhng th y. Nhng ti cng bit rng thiu chnh nim ti cng khng th thng thc v bo v cho nhng th .
Hy chm bn cy lu trc sn nh
Khi ta mi ti ngi bn mt dng sui, ta thy sung sng c nhn dng nc chy, c nghe ting sui reo v c ngm nhng tng bi cy ht si bn sui. Ta vi sui l mt, v ta c c s m mt, thanh tnh v trong sng ca sui. Nhng c th ta s chn dng sui sau v tm ta khng an. Tm ta ngh n nhng vic khc v ta ng nht ta vi nhng vic khc y, do ta khng cn l dng sui na. Ngi thin gi thn rng m tm ch th rng c cng nh khng. Khi ta sng bn mt a tr th hoc bn mt ngi bn hin, ta thy c s ti mt ca a b hoc s m p ca ngi bn. Ta c hng s ti mt hoc s m p . Ta l a b, ta l ngi bn. Nhng nu tm ta khng an, th a b c cng nh khng, ngi bn c cng nh khng. Ta phi c thc v s qu gi ca a b hay ca ngi bn v nh th ta mi thng thc c s c mt ca h, v mi bi p v nui dng c h h mi mi cn l nim hnh phc ca ta. Nu ta v tm v di dt, ta c th sinh ra bt mn, trch c, ci c vi h, hoc i hi qu ng ni h, cui cng ta mt h. M mt khi mt h ri th ta mi thy h qu gi, ta mi tic thng h. Khi cn h th ta khng trn qu, khi mt h ri th ta c tic thng cng v ch. Quanh ta y dy nhng mu nhim: mt cc nc, mt tia nng, mt t l, mt con su, mt bng hoa, mt ting ci, mt trn ma. Nu ta c chnh nim, ta s
d dng thy c s mu nhim ca vn vt. Trong ta cng y dy nhng mu nhim: mt ta thy c bao nhiu hnh dng v mu sc, tai ta nghe c bao nhiu m thanh, c ta suy tng c t mt ht bi cho n mt thin h, tim ta thn thc theo c nhp tim ca bao nhiu loi sinh vt khc... Nhng lc mt mi v chn nn v cuc sng vt ln v n o, ta thng khng thy c s mu nhim trong ta v trong vn vt. Cy lu sn trc nh bn, bn hy nhn n trong chnh nim: n l mt thc ti mu nhim. Bn ln mn v sn sc n th bn chia s c s mu nhim ca n. Mi c mt tun l c chm bn m n tt ti hn ln. Nhng ngi thn ca bn cng vy. Di nh hng ca chnh nim, bn tr thnh cn trng, hiu bit u i; phong thi ca bn khng nhng nui dng v lm p cho bn m cn nui dng v lm p cho nhng ngi sng bn cnh bn. Mt ngi sng trong chnh nim th khng nhng c nh c nh cy m x hi cng nh th m thay i. V l do va nu ra , ta thy tm ta quyt nh mi ng. nh ni tuyt sng r v hng v kia ta ngm n th ta vi n l mt. Mun cho nh ni cn th tm ta phi c mt. Tm ta c mt th d ta c nhm mt li nh tuyt y cng cn . Khi ngi thin gi ngi trong t th kit gi, tuy y c ng bt li mt vi cnh ca s gic quan, y vn cm thy s c mt ca tt c v tr bi v tm y c mt. Nhiu khi y nhm mt ch l nhn thy cho r, nh ti ni mt ln. Vy hnh sc v m thanh ca "th gii bn ngoi" khng phi l gic. Gic chnh l tht nim, ngha l s vng mt ca tm.
ng tr thnh mt thuc a
Th thuyn Php, v c ng X Hi ang cm quyn na, hin ang tranh u rt thi gi lm vic hng tun t bn mi gi xung ba mi lm gi. Cuc tranh u tht cam go. Nhng nm gi ng h t c , chng ta s s dng nh th no? Nu chng ta cng s dng n nh bui chiu th by, ngha l ngi ht bui trc my truyn hnh hoc trong mt qun ru th oan ung bit my. C
34 | C h n g 2 : i u m a c a lo i o n g
nhin l ta cn thi gi ngh ngi, sng. Nhng sng nh th no? Ta c thi quen: h rnh tay l ta m my truyn hnh m theo di mt truyn phim trinh thm hay g cng c, khi phi " khng", ngha l khi phi i din vi chnh ta. Nhiu khi my truyn hnh lm ta mt thm, cu thm nhc u thm Th gi t do m ta tranh u c c th b cc cng ty phim nh, qung co v tuyn truyn chnh tr cp ot, ri cui cng ta s b bin thnh nhng thuc a ca k khc. Ta phi tm cch s dng th gi ngh ngi qu bu ca ta cho hp l, ta thc s c ngh ngi v c c s an lc. Bn chn nhng chng trnh hay trn cc i truyn hnh v ch m my nghe nhng chng trnh y m thi. V bn chn nhng khung cnh p v m mt, nhng bui sum hp thn mt vi nhng ngi bn yu mn, nhng cun sch v nhng a ht bn a thch v.v... Tt c nhng g bn chn, bn hy sng tht thoi mi v c thc vi chng. Bn nh rng: mnh chn nhng ci g th mnh s l ci y. C khi no trc bi bin lc mt tri mc hoc trn ni cao lc gia tra, bn vn vai th mt hi di ht vo y phi khng kh trong sch ca bu tri lng lng ni y? C phi l bn thy mnh l mt vi tri bin v ni sng khng? Nu bn ngh rng bn xa bin, xa ni qu th bn hy ngi li trong t th hoa sen, v lm nh ngi hnh gi kia, th mt hi th va nh va di, v a bin, ni v thi h v trong bn. Hoc bn ra b sng hoc ra cng vin gn ni bn c tr.
i tng nhn thc khng th tch ri khi ch th nhn thc

thc l thc v mt ci g, v vy i tng qun chiu ca tm cng l tm. Khi qun chiu ni th tm l ni, khi qun chiu bin th tm l bin. Duy thc hc nhn mnh n im : nhn thc bao hm c ch th nhn thc ln i tng nhn thc. Khi ta qun chiu thn th ta th ta gii hn nhn thc ca ta trong phm vi thn th ta, v ta l thn th ta, d rng thn th ta khng phi l mt thc th ring bit, c lp, c th tn ti c lp vi v tr. Cng nh th, khi qun nim v khng gian v bin, ta ng nht vi khng gian v bin, v ta i vo mt trng thi thin nh gi l khng v bin x
nh. l mt trong bn cnh gii thin nh gi l t khng nh (kanantyyatana). Nu ta qun nim v tm thc bao hm c khng thi gian v an tr trong trng thi qun nim y, th ta i vo thc v bin x nh (vijnnanntyyatana). Nu ta qun nim v c tnh v tng ca tt c cc php trong v tr th ta i vo v s hu x nh (kincanyyatana). Khi ta qun nim v nhn thc trong khng cn s phn bit ch th v i tng th ta i vo phi tng phi phi tng nh (aivasajnnsanjnyatana). Bn trng thi thin nh ny khng phi l kh thc hin nh nhiu ngi thng ngh, min l ta bit thng trc quan st ng i nc bc ca tm ta. Bn c mun thc tp th c th, nhng nu khng thc tp cng khng sao. iu cn nhc y l ng gt tt c nhng g m bn cho l i tng ca nhn thc ra khi nhn thc. Thn th ca bn, cng nh nh ni v dng sng kia mt khi c bn nhn thc, u l tm ca bn.
Bung b nim trong v ngoi

C l bn rng mi khi dng mnh "th gii bn ngoi" ti u t n trong vng kp. Ti lm nh th l v ti khng thc s thy rng th gii y l th gii "bn ngoi". Bn th qun st xem: bn ngoi l bn ngoi ca thn hay ca tm? Thn th ta, mu tht v gn ct ta u thuc v th gii "bn ngoi" y. Cho n h thn kinh v c ty ca chng ta cng u thuc v cng mt th gii. Ci dung tch my trm phn khi cha no b ca ta, n c phi l ci "th gii bn trong" i vi ci "th gii bn ngoi" hay khng? Bn ni l khng, bi v n l mt phn ca khng gian, tc l mt phn ca th gii bn ngoi. Vy th th gii bn trong l tm, bn ni. Nhng tm u? Bn c th xc nh c v tr ca tm khng? Bn hy dng tm m quan st tm nh quan st mi hin tng khc m ta gi l vt l. Tm lin h ti thn kinh v no b: tm l k c v cm gic, l t tng, l nhn thc, nhng hin tng y c lin h ti gc r sinh l ca chng, c sinh dit, c cng . Bn ni ta c th xc nh v tr khng gian v thi gian ca chng. V khng gian th cn c ca chng l thn kinh v no b. V thi gian th chng c th
pht hin hm qua, ngy nay hoc ngy mai. Nh vy di nhn thc ca tm, tm tr thnh mt phn ca ci th gii m ta gi l th gii bn ngoi. C theo y m suy xt th tt c u thuc v th gii bn ngoi y. Nhng bn ngoi l bn ngoi ca ci g? Lm g c bn ngoi nu khng c bn trong? Nhng quan st y khng phi a ti kt lun rng th gii bn ngoi nm gn trong tm v tm bao hm tt c php gii. Bi v mt kt lun nh th vn cn c t trn s phn bit trong v ngoi. "Tt c u trong tm, ngoi tm khng cn g na". Cu ni ny cng v l nh cu ni: "Tm ta nhn thc c th gii bn ngoi". L do ca s lng tng nm thi phn bit trong v ngoi ca chng ta. Trong i sng thc dng hng ngy, s phn bit y rt cn thit. Ta phi phn bit trong v ngoi, bi v vo ma ng trong nh ta c th mc t o, nhng ra ngoi ng (tc l ngoi nh!) th phi mc cho tht m, nu khng mun b sng phi. Cc nim nh cao/thp, mt/nhiu, ti/i, sinh/dit v.v... cng vy, rt cn cho nhn thc v hnh ng thc dng ca s sng hng ngy. Nhng n khi ta thot ra khi phm vi s sng thc dng m i vo s qun st thc tng ca v tr th ta phi ri b cc nim kia. V d khi ta ngng u ln nhn trng sao, ta thng cho pha y l pha trn, nhng cng mt lc y nhng ngi ang ng bn cu bn kia tri t ca ta li cho pha y l pha di. Trn ch l trn i vi ta m thi. Trn l trn trong cuc sng thc dng ch khng phi l trn ca chn l v tr. Mun qun st v tr phi bit bung b nim trn di y.
Thc ti khng chu ng c khun kh

Vy s bung b nim v khun kh rt cn thit cho ngi thc tp thin qun. Khi ta qun st thn th, cm gic, t tng v nhn thc ca ta, ta cng t chng vo khun kh khng gian v thi gian nh khi ta qun st cc hin tng vt l, v nh th l ta t chng vo cng trong mt th gii, sp i tng tm l bn cnh cc i tng sinh l v vt l.
Bn t cu hi: tm nh l i tng qun st c cn l tm na hay chng, hay ch l bng dng ri rt ca tm? Cu hi thng minh. Bn c th hi tip: cc i tng qun st ca tm m ta xp vo hai phm tr sinh l v vt l c cn nm trong th tnh v t thn ca chng hay khng, hay ch cn l bng dng ri rt ca mt thc ti b i tng ho? Tm ca ta to dng ra nhng khun kh nh khng gian v thi gian, trn v di, trong v ngoi, mnh v ngi, nhn v qu, sinh v dit, mt v nhiu v.v... v t mi hin tng sinh l, vt l v tm l vo trong nhng khun kh quan st, mong tm ra c chn tng ca chng. Thi l thi ca ngi em nc l rt y vo cc ve chai c hnh th ln nh trn di khc nhau tm hiu tnh trng v dung tch ca nc. Thc ti trong t thn n khng bao gi chu ng c bt c khun kh no, v v vy ngi mun th nhp n phi qung b nhng khun kh nim s dng trong i sng thc dng hng ngy. Cc nh khoa hc vt l hin gi cng thy c iu . Thuyt Tng i ch trng rng nu khng bung b nim thi gian v khng gian c lp v tuyt i th khng th no i xa trn con ng hiu bit v tr. Thuyt Lng T ni rng i vo th gii vt th cc vi th phi b li cc nim s vt, c khng, nhn qu, trc sau v.v... thng c p dng trong th gii sinh hot thc dng hng ngy.
Tu l cng trnh ca qun chiu khng phi ca suy t

Cc khoa hc gia thuyt Lng T by gi cng bit rng tm qun st ca ta c lin h mt thit ti vt ta qun st, v bt u ni nhiu ti tm. Nm 1979, i France Culture c t chc mt tun l ta m ti Cordoue, Y Pha Nho, v v tr ca tm trong khoa hc, v nhiu hc gi ni ting cc nc c mi ti tham d. ti ta m l Khoa Hc v Tm Thc (Science et Conscienne). Nhiu khoa hc gia tham d t tin tng rng tm v th gii cng c chung mt th tnh. [6] Cc khoa hc gia thy c tnh cch then cht ca tm, nhng a s cng cn nghin cu tm nh nhng i tng khc trong phng th
nghim ca h: tm y khng cn l tm m l nhng hnh bng ri rng ca tm gn trong nhng khun kh nim. Chc bn cn ni n cu ny trong Kinh Nim X: qun nim thn th trong thn th, qun nim cm gic trong cm gic, qun nim tm thc ni tm thc, qun nim i tng tm thc ni i tng tm thc. Cu ny c ngha l: sng chnh nim vi thn th ch khng phi l kho cu v thn th nh mt i tng, sng chnh nim vi cm gic, tm thc v i tng tm thc ch khng phi l kho cu v cm gic, tm thc v i tng tm thc nh nhng i tng. Khi ta qun nim v thn th ta, ta sng vi thn th ta nh mt thc ti vi tt c s chm ch v tnh to ca ta, ta l mt vi thn th ta, cng nh khi nh sng chiu vo mt n hoa n thm nhp vo n hoa, lm mt vi n hoa v lm cho n hoa h n. Cng phu qun nim lm pht hin khng phi l mt nim v thc ti m l mt ci thy v thc ti. Ci thy l tu, do nim v nh a y ti. Suy t l xy dng nn nhng kin trc t tng bng nhng vin gch nim rt t kho tng k c. T thn ca suy t khng c gi tr sng to. Ch khi no Tu c pht hin th suy t mi c thc cht mi. Tu khng phi l do suy t a ti: n l cng trnh ca s qun chiu. Tu c th nh t tng chuyn ch, nhng t tng nhiu khi kh chuyn ch c Tu, bi v t tng thng hay b cc phm tr nim ca chng iu khin v g b. T tng v ngn ng nhiu khi khng din t c Tu hay bng mt ci nhn hay mt ting ci, chnh l g th.
iu ma ca loi ong
Bn tng dc sch hoc xem phim v sinh hot loi ong cha. Khi con ong th pht kin c mt a im nhiu hoa, n bay v t bo cho ng loi bit phng hng v v tr ca a im ny bng cch i vi ng ma. C nhiu im xa cch t ong n hng cy s. Hc gi K. Von Frisch tng nghin cu v ngn ng "ma" y ca loi ong. Loi ngi cng bit ma v c nhiu ngh s tng din t ni tm bng nhng iu ma C ngi din t ni tm bng m
nhc hoc hi ha. Li ni ca chng ta cng ch l nhng ng ma, nhng ting ht, nhng nt ha. N c th vng v hoc kho lo. N c th chuyn ch c nhiu hay t ci thy ca chng ta. Nhng s kho lo khng phi ch cn thit ngi s dng ngn ng. Chnh ngi nghe cng phi kho lo v tinh . Bi ngn ng thng khng thot c nhng phm tr nim. Du ngi ni c kho lo lch thot khi mt m phm tr ny th ngi nghe cng c th ri vo cm by ca nhng phm tr y. Bi v nhng chai v bnh ca ta em ra ng nc u c sn nhng hnh thi v dung lng ca chng. Thin gi hay ni n tnh cch "bt lp vn t" khng phi nht thit l ph nhn kh nng din t ca vn t m ch l phng s chp cht vo vn t ca ngi s dng cng nh ca ngi tip nhn. Nhng tc phm nh Trung Qun Lun ca lun s Long Th (sng tc vo th k th hai dng lch) biu trng cho thc mun s dng nim p v nim. Trung qun Lun khng nhm ti s thnh lp mt nim hay mt lun thuyt no ht m ch nhm ti s ph b tt c mi nim, p v ht c tt c mi chai l, ng v bnh cho ta thy nc l mt ci g khng cn hnh tng m vn hin thc. Trung Qun Lun l nhng iu ma nhm gip ta b li cc khun kh nim trc khi i vo s th nghim thc ti. iu ma y ch l phng tin ph b chng ngi trn con ng th nghim thc ti m khng phi l mt hnh nh thc ti c m t.
Kin thc l chng ngi ca tu gic

Nhng pht minh ln ca khoa hc khng phi l hoa tri ca suy t m l ca tu gic. Cng c ca nh khoa hc khng phi ch l tr nng v phng th nghim m l c con ngi ca ng ta, trong c phn v thc thm su. Tr nng ng vai tr m ht v vun xn. N gieo ht nghi n vo mnh t tm. Chng no ht cha mc mm thnh cy th tr nng vn cn cha lm c tr trng g, ch sut ngy nh v trong h khng. Ht nghi n n thnh mm tu gic vo nhng lc bt ng nht, ngha l nhng lc m tr nng
khng hot ng, khng "nh v trong h khng". Tu gic l mt cng hin ca cng trnh p ca nh khoa hc, trong lc thc cng nh trong gic ng, trong khi n cng nh lc i bch b. i vi nh khoa hc, nghi n vi chn trong tm thc ng, nu p sut ngy m bng nim lc th s c c ph gii. S pht kin mi lm rn nt nhng s tri (kin thc) c v buc tr nng phi ph b nhng kin trc hin thi ca n xy dng mt kin trc mi. Kin thc c l chng ngi cho tu gic mi, v vy trong Pht hc chng c gi l s tri chng. Cng nh cc nh t o, cc nh khoa hc ln u c i qua, nhng giai on bin i ln trong bn thn. S d h t c nhng ci thy su sc l v ni h nim lc v nh lc kh di do. Tr tu khng phi l s cht ng ca tri thc. Tri li, n vng vy thot khi cc tri thc y. N p v cc tri thc c lm pht sinh nhng tri thc mi ph hp hn vi thc ti. Khi Copernic pht minh ra rng tri t xoay quanh mt tri th c bit bao nim v thin vn hc c b sp , trong c nim trn v di. Thuyt Lng T hin thi ang phn u mnh lit vt thot cc nim ng nht v nhn qu vn l nhng nim cn bn xa nay ca khoa hc. Khoa hc cng ang dn thn trn con ng r b nim nh o hc. Khi Pht Thch Ca a ra nim v ng, ng lm o ln khng bit bao nhiu quan nim v v tr v nhn sinh. Pht ging mt n ln trn nim ph thng v kin c nht ca loi ngi: nim v s tn ti ca ng. Nhng ngi thu hiu c v ng th bit rng v ng l mt nim c a ra nh nim ng ch khng l mt n mi ca thc ti. V ng l phng tin ch khng phi l cu cnh. Nu v ng ch l nim th n cng cn phi ph v nh mt nim khc.
Khng ni nn li
Ni con ngi, ci bit c din dch thnh khi nim, t tng v ngn ng. Ci bit y khng phi l tri thc thu lm c bng
cch cht cha. N l mt ci thy trc tip v mau l; nghing v tnh cm th ta gi l cm xc, nghing v tr tu th ta gi l tri gic. N l trc gic ch khng phi l kt qu ca suy lun. C khi n hin hu trn y trong ta nhng ta khng din dch n thnh khi nim c, khng dng hnh thc t duy chuyn ch n c v do khng din t n c thnh li. Ni khng nn li l tm trng ta lc . C nhng tri gic c m t trong Pht hc l bt kh t, bt kh ngh, bt kh thuyt ngha l khng th suy t, ngh lun v thnh lp hc thuyt.
Ai bit
Ci bit ca ta, ta t ho l do ta t c; k thc, l ci bit ca chng loi ta, din bin v tin ha t nhng kip no xa lc khi ta cn b v gia ranh gii v c v hu c. Ni n ci bit ta c ngh ngay n con ngi vi no b hi ln ca n m khng nh rng ci bit ang hin hu ni mi loi vt, c nhng vt m ta gi l "v tri". Cc loi ong, nhn v t v c mt trong nhng loi vt "kho tay" nht. Chng c th to dng nhng kin trc tht p. Khi ta qun st t ong, t v v v li nhn, ta thy chng c kh nng "bit lm" (le savoir-faire). Ta ni: "Cc loi ny khng bit t duy, khng bit ton hc, khng lm c n v d tnh. Chng khng c tr tu m ch c bn nng". Tuy vy, khng phi l loi ngi lm ra t ong, t t v v mng nhn cho cc loi ny. Chnh nhng con vt b nh khng c "khi c" t xy dng nn nhng th m ta phi tm tc khen p. Nu khng phi chng bit th ai bit? Chnh l chng, chnh l chng loi ca chng trong lch trnh tin ha. Nhn vo loi thc vt, ta cng thy y dy nhng s mu nhim ca ci bit. Cy chanh "bit" m r, lm cnh, lm l, lm hoa, lm tri. Bn ni rng cy chanh khng c nhn thc th l m g bit "lm" c phi khng? Xng sn, xng sng v cc hch tit tuyn trong bn c phi l do bn vn dng tr thc ca bn m lm ra chng? l cng trnh ca ci Bit, mt ci bit bao trm tt c nhng ci bit khc trong c ci suy t ca bn.
Bit trong tri xanh

By gi bn th gt b khi nim v ng, th dng mt th ngn ng khng c ch t xem chng ta thy c g. V d: ma. Thng thng ta hay ni "tri ma", tri l ch t cn ma l ng t. Nhng ch t khng tht s l mt ch t. Ngi Ty Phng ni: it rains, il pleut. Ch t it hay il cng khng thc s ch mt ci g ht. C khi ta ni ma ri, ma c xem l ch t cn ri l ng t. Xt li ni ma ri l v ngha. Ma th c nc ri, nu khng c ri th khng phi l ma. Vy ta c th ni ma Si Gn, ma Lt, khng dng ch t m vn din t c thc ti. Ta hy dng ng t bit theo kiu , v ni; bit trong con ngi, bit trong loi ong, bit ni cy chanh. Nghe l tai tht, nhng ch l do thi quen ca chng ta, khi ni l phi c ch t. Ting bit y c th l mt ng t hay mt danh t, nh trng hp "ma Si Gn, ma H ni". Nu ma Si Gn c ngha l c ma Si Gn th bit trong con ngi c ngha l c s bit trong con ngi, c g m khng hiu c. Theo nh ti thy, ci bit c mt khp chn v biu hin khp chn. Bit trong anh Hai, bit ni c Ba, bit ni con ong, bit ni cy o, bit trn thi h, bit gia tinh h. Nu ngn ng Ty Phng ni il pleut sur Paris c th cng c th ni il pense dans l'azur c ch sao khng. Mt thin s no , trong mt tun l hng dn thc tp qun nim v v ng, c th ngh thin sinh ca mnh s dng li ngn ng khng c ch t ny, v ch s dng li ngn ng y m thi. Ti tin rng phng php c th a ti nhng kt qu rt tt.
Trong gi c ci bit
Chng ta hy th a mt t vi iu ma sau y "bit" thm v ci bit. Gi s ti ni: ti bit gi ang thi. Ch ti y, bn ngh, c ngha l tm hn l thn, v v vy n c ngha tm (ti) bit gi ang thi. Tm tc l ci bit. Vy th ta ang thc s ni: ci bit bit gi ang thi. S v l nm ch ci bit bit (la connaissance connait). Ta tng tng ci bit l mt thc th tn ti c lp vi
i tng bit ca n, c tr trong u ta v vn ra ngoi ci bit s vt, ging nh l ci thc o c sn, em ra o chiu di s vt. Ta lng ci bit ca ta vo khun kh do chnh ci bit ca ta to tc ra, do ci bit m ta ng l ci bit khng cn l ci bit trong t thn n na. Khi ta ni gi ang thi (le vent souffle) ta thc s khng ngh rng c mt ci g ang thi mt ci g. Gi tc l thi, khng thi tc l khng gi. Ci bit cng vy: tm tc l ci bit, ci bit tc l t m. Ci bit m ta ang ni ti y l ci bit v gi. "Bit l bit mt ci g", vy gi v ci bit khng ri nhau, gi v ci bit l mt. Ta ch ni n "gi" l . S c mt ca gi bao hm s c mt ca ci bit v ca ng tc thi. Dn mnh ti bit gi ang thi thnh mt ting "gi" c th va trnh cho ta nhiu li vn phm va gip cho ta ti gn s thc hn. Trong cuc sng thc dng hng ngy, ta tp thi quen suy ngh v din t theo nhn thc v s tn ti ca nhng ch th c lp cho nn ta s gp mt t kh khn khi i vo th gii phn bit [7] ca thc ti.
ng tc l bn thn ca ch th ng tc
Trong cc mnh nh gi thi, ma ri v sng tri, ta thy r ch t v ng t l mt: khng thi l khng phi gi, khng ri l khng phi ma v khng tri l khng phi sng. Xt cho tinh t, ta thy ch th nm trong hnh ng v hnh ng tc l ch th. Ch th vi hnh ng l mt, cng nh vt cht v nng lng l mt. ng t ph cp nht l ng t hin hu (tre): ti hin hu, anh hin hu, ni sng hin hu. Nhng v ng t ny khng din t c trng thi sinh ng ca vn vt cho nn ngi ta hay thay th n bng ng t tr thnh (devenir). Hai ng t ny cng c ngi Ty Phng dng nh nhng danh t: l'tre v le devenir (ting Php) hoc being v becoming (ting Anh). Nhng tr thnh ci g mi c ch? Ting tr thnh y thc ra ch c ngha l chuyn bin khng ngng, v do n cng c tnh cch ph bin nh ting hin hu. N khng din t c ci phong cch hin hu
v tr thnh ca tng hin tng xt ring. V d trong trng hp gi th hin hu hoc tr thnh l thi, trong trng hp ma l ri, trong trng hp sng l tri. Ta thy ngay rng nu ng t hin hu l hon ton ph bin th cc ng t thi, ri v tri cng cn rt ph bin: (khng nhng ma ri m tuyt, l, phng x v.v... cng ri). Trong khi , ng t ma l y nht cho ch th ma. Ta c th ni "ma ma" cho ch t v ng t, hoc ch cn ni ma nh mt ng t (hoc nh mt ch t, ty thch ca ta). C nh th, bn c th ni: ngi ha s v, thin gi ngi thin, ngi c sch c sch, ng vua lm vua, Tu Trung lm Tu Trung, ni lm ni, my lm my. L do tn ti ca vua l lm vua, l do tn ti ca ni l lm ni. Lm vua tc l lm tt c nhng g m mt ng vua lm: tr nc, an dn, thit triu, v mt vn truyn khc. Nh trong trng hp "ma ma", ta khng ni "vua lm vua" na m ch ni "vua vua" ting vua th hai l ng t, mt ng t khng c tnh cch ph bin, ch dnh cho nh vua m thi. Mi ch t tr thnh mt ng t, v ng t y l "l do tn ti" (la raison d'tre!) ca ch t y. V d tri ni ni, m my my, Tu Trung tu trung. Khi ta ni ngi ha s v, ta nghe nh xui tai hn, k thc mnh khng khc g mnh nh vua vua. My ngn nm v trc c thnh Khng tng dng loi ngn t ny ri. Ngi ni "qun qun, thn thn, ph ph, t t" ngha l "vua (lm) vua, ti (lm) ti, cha (lm) cha, con (lm) con". Ta c th tu ring m gii thch: "vua phi lm trn bn phn vua" hoc "vua phi cho ra vua..." nhng tu trung li gii thch y khng c thm g mi. Thy c ng tc l chnh bn thn ca ch th ng tc ri ta mi h thy c ci dung lng bao la ca mt ting bit.
Objets inanims, avez vous donc une ame?

quen nhn thc ci Bit qua hnh thc cm gic v tri gic ca mnh, chng ta thng gi nhng vt v c l v tri v gic, nhng vt ch hin hu mt cch "tr tr bt ng". Thc ra cc vt ny ch v tri v gic theo nhn nh ca ta m thi. Tng kia l s tp hp
ca nhiu nguyn t do nhng lc t in kt hp. Nguyn t khng phi l nhng ht vt cht ng c bt ng m l nhng khong khng gian kh s trong cc cht im li ti nh cht t (proton), trung ha t (neutron), v in t (electron) khng ngt di chuyn vi tc kinh khip, sut sot tc ca nh sng, ngha l 300,000 cy s mi giy. Ci g d khin cho cc trng t in v cc cht im hnh ng nh th? Ta c cn m t tng l mt vt th "tr tr, v tri v gic" na hay khng? Nhng vt v tri v gic, Ty Phng gi l les objets inanims. Thi s Lamartine c ln hi: "Nhng vt v tri v gic kia, chng by c linh hn khng vy?" (objets inanims, avez vous donc une me?). Linh hn theo kiu t duy v tng tng ca con ngi th chc l khng c, hoc khng thy biu hin, nhng linh hn theo ngha mt thc th sng ng th chc chn l c.
Tc dng mun mt ca ci bit

Ci bit c th c biu hin ra mun ngn mt. Tc dng ca bit, nh ta thng thy, l thy, l nghe, l cm, l so snh, l hi tng, l tng tng, l suy t, l lo s, l hy vng v.v... Trong Duy Thc Hc, mt mn hc chuyn ch v nhn thc trong Pht Gio, ta tm thy nhiu tc dng ca ci bit na. Trong trng hp thc A li gia, bit c ngha l hm cha, duy tr, biu hin [8]. Trong trng hp thc Mt na, bit c tc dng bm cht khng chu bung th. Trong trng hp thc, bit cn c tc dng sng to, v vi, m mng, ct xn. Trong trng hp thc Ym Ma La, bit c tc dng chiu ri [9] . Ta nhn thy bt c hin tng no d l tm l, sinh l hay vt l cng c s c mt ca s vn chuyn sinh ng. Ta c th ni s sinh ng vn chuyn l tc dng ph bin ca ci bit. Ta ch cho ci bit l mt vt bn ngoi n lm cho vn vt sinh ng: n chnh l s sinh ng, n chnh l vn vt sinh ng. V khc vi v l mt.
Bn hy ra ngi gn mt cy chanh
Nhng iu ti va ni vi bn trn y khng phi l nhng tr biu din ca vn t v tri thc c mc ch gii tr ngi c. l
nhng dng c m ta c th s dng lm rn nt v bt tung ci n np suy t khi nim c un c lu ngy trong cuc sng thc dng, cng nh nhng ci cht st v nhng chic x beng m ta thng dng tho g nhng ci thng hoc tch ch mt thn cy ra lm nhiu mnh. Nh khi ta lun mt con ra vo gia thn tre ch cy tre ra lm hai, bn c th va c ti u va v l ra ti , v iu ny chng t bn c cng phu qun nim. Nhng nu bn khng thy nh vy, hoc cha thy nh vy, th c th l do bn mi quan st thc ti ln u bng thc khng phn bit v cha quen vi cch nhn o ln ny. Cng c th v nhng ng ma trn y ca ti cn vng. Khng sao, thua keo ny ta s by keo khc. Khng vo c bng cnh ca ny, ta s vo bng mt cnh ca khc. iu quan trng khng phi l "hiu" nhng li ti ni, m l "thy" c thc ti. Li ti ni ch l nhng iu ma gi , hoc mt ngn tay ch tr. Bn phi nhn bng con mt ca chnh bn, v con mt ch c th m ra trong chnh nim. Ti ao c bn khng em nhng li ti ni ch to thnh nhng nim ri ct gi chng trong bn. Ti khng mun trao cho bn ci g ht. Ti ch mun "ma" cho bn xem m thi. Ti khng mun lm hn mt con ong. Bn thy c g th l bn thy trong tm bn, ch khng phi thy trong nhng ng ma ca ti. By gi bn hy ti ngi xem mt a b ng. Hoc ra ngoi vn ngi cnh cy chanh. Hoc vo bp nu nc pha mt bnh tr, lm mt trong nhng vic mt cch tht tnh to, thp mt tri chnh nim ln ng i lc vo qun lng. Bn khng cn suy t v s ng nht hoc sai bit ca bn vi a b, vi cy chanh hay bnh tr. Bn khng cn suy t. Ngi vi a b, ngi vi cy chanh hoc ngi ung tr cho ti khi mi bn n mt n ci.
Chng 3: Nh khng trong m ln cng khng ngoi

Tm cnh nht nh
Chiu hm y, ti ng ht cc ca l v gi lng. Sng hm nay, ca s ca ti m trn mt cnh rng xanh mt. Nng ln v c mt ch chim ti ht trn cy mn trc sn. B Thanh Thy i hc. Ti ngng vit nhn qua cnh rng tri di bn kia i v duy tr thc v s c mt ca ti v ca cnh rng. Mun t ti s nh tm, khng hn l ta phi ng ht cc ca gic quan li. Cc thin gi s tm phi ng ht cc ca mt v tai c th d dng tp trung vo hi th hoc vo mt i tng qun nim khc. Nhng i tng ca cm quan khng phi ch hin hu bn ngoi thn. Ngi hnh gi c th khng nghe, khng thy, khng ngi v khng nm, nhng ngi hnh gi khng th khng c cm gic v nhng g ang xy ra bn trong thn th. Khi hnh gi c mt ci rng nhc hoc bp chn mi, th l mt kh th. Khi ton c th hot ng bnh thng, hnh gi c mt cm th d chu v an lc v c th. Cm th ny c th c gi l mt x th tc l mt cm th trung tnh (khng d chu khng kh chu); k thc n thuc v lc th. Trong Pht hc thng ni ti ba th: kh, lc v x th; theo ti, ta c th b x th bi v x th thc ra l mt th lc th. Cm th bn trong thn th l mt dng hin tng lin tc, d ta c thc hay khng v n. N l mt trong hai cnh ca s ca xc gic. Vy th "ng ht cc ca cm gic" l mt chuyn khng th lm c. Hn na, d ta c ng ht cc ca cm gic th thc ta vn cn hot ng, ngha l tm ta vn cn i tng: l nhng hnh nh, nhng khi nim v nhng t tng m bn cht c ngun gc k c. C ngi cho rng thin ta l gt ra khi tm thc tt c mi i tng thuc v th gii cm gic v suy tng v cho tm tr v trng thi thun tu khng i tng cho tm t qun chiu cho n khi tm tr thnh chn tm [10].
48 | C h n g 3: N h k h n g t r o ng m l n c n g k h n g n go i
l mt din t hp dn, nhng sai lc ngay t u, ngha l t lc cho rng c th gt th gii cm gic v suy tng ra khi tm cho tm tr nn thun ty. Tm khng phi l mt thc ti bit lp vi th gii cm gic v suy tng c th i ra khi th gii y ri rt v t thn. Khi ti ngi nhn cnh rng trc mt, tm ti khng ra khi t thn tm ti cnh rng, n cng khng m ca n cnh rng i vo. Khi ti ngi nhn cnh rng trong chnh nim, ti c th i vo thin nh m khng h nhm mt: ni rng tm ti qun chiu cnh rng m k thc cnh rng khng phi l mt i tng bit lp: tm ti vi cnh rng l mt. Cnh rng l mt trong nhng biu hin mu nhim ca tm: rng ngn thn cy mt thn ngi l cnh a tay vy tai nghe ting sui gi mt m toang tri Tm n ci hm tiu kia n trn tng chic l c rng cy y v c th gian nhng tm theo rng khoc o mi mu xanh Ngi o s ngi nhm mt i vo thin nh khng h phn bit c th gii bn ngoi cn phi chn li v tm thc bn trong cn phi thm nhp. Tuy nhm mt nhng th gii c mt mt cch rt hin thc i vi y, khng phi ngoi cng khng phi trong v th gii ny c mt mt cch linh ng v hon b ni i tng m y ang qun nim, i tng hoc l hi th ca y, cht mi ca y, cng n m y ang nui dng, hoc bt k ci g ang l i tng ca tm "Ci g" y c th nh nh ht bi hay ln nh ni Thi Sn nhng khng phi l mt mnh thc ti ri rc c th tch ri ra khi thc ti mu nhim v tri li cn cha ng ton th ci thc ti mu nhim .
Nh khng trong m ln cng khng ngoi

Ti ngh bn cng qun nim vi ti bi tp sau y: Bn ngi li trong t th thoi mi, bt u ch n hi th ca mnh, trong khi lm cho hi th tht m tht nh. Chng mt vi pht sau, bn chuyn s ch vo cm gic bn trong ca thn th bn. Nu bn cm thy khng c s au nhc hoc kh no, tri li cn c cm gic thoi mi v an lc th bn ch ti cm gic y v c t nhin an hng n vi tt c thc tnh to ca bn. Mt vi pht sau, bn lu ti s vn hnh bn trong ca cc b phn trong c th bn nh tri tim, bung phi, l gan, qu thn v b my tiu ha. Cc b phn ny ang hot ng bnh thng, khng c vn g, cho nn chng khng gy s kh chu au nhc khin bn phi ch ti chng. Bn ch ti mu ang lun lu trong c th ging nh sng sui ang i qua cnh ng thm nhun nc mt cho nhng cnh ng y. Bn bit l mu nui dng cc t bo trong c th, v tt c nhng b phn trong c th trong khi c mu nui dng u gp phn vo vic bi dng mu (b my tiu ha), hoc lc mu (gan, phi), hoc mu lun lu trong c th (tim). Tt c nhng b phn trong c th, trong c h thn kinh v cc hch tit tuyn, u nng vo nhau m hin hu. Tt c u thng thuc vo nhau. Phi cn cho mu nn phi l ca mu. Mu cn cho phi, cho nn mu l ca phi. C nh th, ta c th ni "phi l ca tim" hay l "gan l ca phi"... v ta thy c rng trong mt b phn no ca c th cng c s c mt ca tt c nhng b phn khc ca c th. S nng ta vo nhau trng trng lp lp cng c mt y, gio l Hoa Nghim gi l trng trng duyn khi. Nhn qu y khng nm theo chiu di (trong mt nhn a n mt qu) m th hin chng cht nh mt mn li, khng phi mt mng li hai chiu nh mt mng nhn m l nhiu mng li giao nhau trong mt khng gian nhiu chiu. Khng nhng mt b phn ca c th cha trong n s hin hu ca tt c cc b phn khc ca c th, m mi t bo trong c th cng cha ng s c mt ca ton th cc t bo trong c th. Mt c mt trong tt c, v tt c c mt trong mt. Gio l Hoa Nghim khi ni
n "mt l tt c, tt c l mt" (nht tc nht thit, nht thit tc nht) tc l ni v nguyn l tng quan tng duyn chng cht ny. Nu ta nm vng c nguyn l "tt c l mt, mt l tt c" th ta c th vt thot c ci by khi nim mt v nhiu (nht/a), mt ci by tng giam hm ta trong nhiu ngy, nhiu thng. Khi ta ni: "mt t bo cha ng tt c t bo khc", ta khng ngh mt cch n gin rng dung tch ca mt t bo c th bao hm c mi t bo, v mi t bo c th chui vo nm gn trong t bo y. Ta ch ni: s c mt ca mt t bo chng minh c s c mt ca tt c t bo khc trong c th. Mt v thin s Vit Nam ni: "ht bi ny m khng c th c v tr cng khng c" (tc hu trn sa hu, vi khng nht thit khng). Nhn vo ht bi, bc thin gi c o thy c c vn hu ni php gii. Ngi mi hc o tuy cha nhn thy iu r rng nh thy mt tri chanh nm trong lng bn tay nhng cng c th thy c iu trn mt nhn xt v suy lun. Kinh Hoa Nghim c nhng cu c th lm ngi c rng ri tay chn, nu ngi y cha c dp tham kho v nguyn l trng trng duyn khi. Ta hy c cu: "Trong mi ht bi, ta thy v s cnh gii Pht, mi cnh gii u c cc c Nh Lai vi ho quang qu bu", "V lng v s ni Tu Di c th em trn u mt si tc", "t mt th gii vo tt c cc th gii, t tt c th gii vo mt th gii". Trong th gii hin tng, ta thy s vt hin hu ring bit, ci no nm trong v tr ca ci y, ci ny ngoi ci kia. i su vo nguyn l duyn khi, ta thy rng tnh cch ring bit y l gi to: mt vt th l do tt c cc vt th cu thnh, mt vt th cha ng tt c c c vt th. Di nh sng qun chiu ca duyn khi, nim mt v nhiu b tan r, v cng vi n cc nim trong v ngoi, nh v ln cng tan r. Thi s Nguyn Cng Tr [11] thy c iu ny khi ng ca ngi: Thin thng thin h v nh Pht Nh khng trong m ln cng khng ngoi.
Mt tri l tri tim

thy c "mt trong tt c, tt c trong mt" ni c th, ta hy i xa mt bc na qun nim v s c mt ca vn hu trong ta. Ta bit rng h tri tim ngng p trong ta l dng sinh mng ta c th b gin on, v vy ta rt nung chiu qu mn tri tim ta. Nhng bn ngoi c th ta c nhiu b phn cng quan trng cho s sng ta v quan trng khng km tri tim trong c th ta. Hy ch ti ci vng sng v i trong khng gian m ta gi l mt tri, chng hn. Mt tri cng l mt tri tim ca ta, mt b phn ta tm gi l ngoi c th ta, nhng nu ngng hot ng th s sng ca ta cng b chm dt. "Tri tim" v i y ca ta cho ta v mun loi trn tri t nhit lng cn thit sinh tn. Loi thc vt sng c l nh nh sng mt tri. L cy ht ly mt phn nh sng chiu ri trn n, ct gi nng lng y, rt cht thn trong khng kh v ch to cc cht dinh dng cn thit cho cy nh ng v tinh bt. Nh cy c m vt v ngi c thc n. Tt c chng ta, cy c th vt v ngi u "tiu th" mt tri, trc tip v gin tip. Ni sao cho ht tc dng ca mt tri, ca tri-tim-bn-ngoi-c-th ca ta. C th ca ta thc ra khng gii hn trong phm vi bn trong ca da ta. C th ta bao la v i hn nhiu. Ni mt s vng mt trong vi ba pht ca ci bu kh quyn bao quanh tri t cng cho s sng ca "ta" chm dt. Khng c hin tng no trong v tr m khng c lin h n ta, t mt ht si trong lng sui n mt tinh h ang vn chuyn cch tri t ta hng triu nm nh sng. Thi s Walt Whitman ni: "s c mt ca mt l c cng quan trng bng s vn hnh ca cc v tinh t". Nhn xt khng phi n t s suy lun Trit Hc m t mt rung cm ca tm t. ng cn ni: "Ti rng ln... ti cha ng c v thin h" (I am large I contain multitudes) [12].
Tng tc v tng nhp

Php qun m ti ngh vi bn trn y, ta c th gi l php qun "trng trng duyn khi" tc l v s biu hin ca mi hin tng theo ng li tng quan tng duyn. Php qun ny c th a ta
vt thot nim v mt v nhiu (l'unit et la diversit) hoc v mt v tt c (le Un et le Tout). Ch c php qun ny mi sc p v ng kin, v ng kin c thnh lp trn thi quen nhn thc v mt v nhiu. Khi ta c khi nim "mt ht bi", "mt bng hng", hay "mt con ngi", khi nim y khng tch ri khi nim v n v, v mt, v ton hc c thnh lp. Ta thy c ranh gii gia mt v nhiu, gia mt v khng. nim v n v rt thit dng cho i sng hng ngy, cng nh ng ry xe la rt cn cho chic xe la. Nhng nu ta qun chiu c t tnh duyn khi trng trng ca ht bi, ca bng hoa hoc ca con ngi th ta thy ci mt v ci nhiu khng th ri nhau m hin hu, ci mt v ci nhiu i vo nhau khng tr ngi, ci mt tc l ci nhiu. l nim tng tc v tng nhp ca gio ngha Hoa Nghim. Tng tc c ngha l ci ny l ci kia, ci kia l ci ny: tng nhp c ngha l ci ny nm trong ci kia, ci kia nm trong ci ny. Qun chiu cho tng tn th ta c th thy nim mt v nhiu ch l mt trong cc phm tr thc m ta s dng nm ly thc ti, cng nh nhng chai l m ta s dng ng nc ung. Ta thot c phm tr mt v nhiu th cng nh chic xe la thot khi ng ry xe la tr thnh chic my bay bay ling t do trn khng gian. Cng nh nh thy c rng ta ng trn mt tri t trn ang quay chung quanh n v chung quanh mt tri, ta thy nim v trn v di ngy xa ca ta b ph v, nh thy c tnh cch tng tc v tng nhp ca mi hin tng, ta thot c nim v mt v nhiu. Kinh Hoa Nghim a ra hnh nh mng li ca vua tri Thch gi trng trng duyn khi. Mn li ny c kt bng nhng ht ngc. Mi ht ngc phn chiu trong n tt c cc ht ngc khc v hnh nh ca n cng c phn chiu trong tt c cc ht ngc khc trn li. Nh vy, ng trn phng din hnh bng, mt ht ngc cha tt c cc ht khc, v tt c cc ht khc u cha n. Ta cng c th dng mt hnh tng hnh hc ni v tnh cch trng trng duyn khi ca vn vt. V d ta c mt hnh trn m tm im l T, c thnh lp bi tt c cc im cch T bi mt khong cch bng nhau, v ta bit h thiu mt im l vng trn khng th
thnh lp c. Vng trn l tt c cc im y. y ta thy mt l tt c, bi v nu thiu mt im th vng trn khng th thnh lp, ngha l tt c cc im khc cng khng c. Ta li thy tt c l mt, bi v s c mt ca vng trn, ngha l ca tt c cc im kia u ty thuc vo s c mt ca mt im ny. Tt c cc im ca vng trn u quan trng nh nhau v u c tnh cch thit yu cho tt c vng trn. c mt nim v lin h chng cht tng trng cho tnh cch tng tc v tng nhp (ti tm dch l inner-tre v interpentration) ca vn hu, ta c th hnh dung mt khi cu (globe) hnh hc, c thnh lp do s c mt ca tt c cc im trn din tch hnh cu cng nh trong lng cu, thiu mt trong v s cc im l khi cu khng th thnh lp. By gi ta hy ni lin mi im trong khi cu vi tt c cc im khc trong khi cu bng nhng ng dy tng tng, ni xong im A vi tt c cc im xong th bt u ni im B vi tt c cc im, trong c A. C nh th m ta ni lin tt c cc im trong khi cu vi tt c cc im khc trong khi cu. Nh vy l ta to ra mn li v cng chng cht gia cc im. "B tt bit qun st v t tnh duyn khi ca cc php, trong mt php thy nhiu php, trong nhiu php thy mt php, trong ci mt thy ci v lng, trong ci v lng thy ci mt, s sinh khi v hin tn ca cc php c tnh cch trin chuyn khng thc v khng lm nao nng c bc thc gi". Nh ti ni, trong gii vt l hc hin ti c quan nim v "bootstrap" kh ph hp vi t tng tng tc v tng nhp. Theo thuyt ny, khng c g lm bn cht cho vt cht c. Cht t (particules) ch l nhng phi hp chng cht v h tng gia cc cht t. V tr l mt mng li hin tng tng duyn trong khng c mt hin tng no c th lm bn cht cn bn: mt hin tng l do tt c cc hin tng khc kt hp [13]. Gi s c ngi ti hi: "Ti ng l nhng hin tng ring bit kia nng vo nhau m sinh khi v tn ti. Nhng ci tng th ca tt c cc hin tng
54 | C h n g 3 : N h k h n g t r o ng m l n c n g k h n g n go i
, ci Tt C (le Tout) th do du m sinh ra?" Xin bn hy cho ngi mt cu tr li.
M mt trong nh
L mt ngi thc tp thng minh, bn c th i vo php qun "trng trng duyn khi" bng nhiu ng ngch. Thin qun khng phi l mt s bt chc, m l mt s sng to. Ngi bt chc khng bao gi i xa, k c nhng ngi bt chc ngh thut nu n. Chc bn cng d bit ngi nu n gii l mt ngi c ti sng to. Nhng cnh ca i vo php qun y c th gi l nhng phng tin. Cnh ca phng tin m ti va ngh vi bn l qun st s vn hnh ca cc b phn trong c th: mu, tim, rut, gan, phi, thn. Bn c th chn mt trong mun ngn cnh ca khc i vo cng mt php qun. Mt t tng, mt tnh cm, mt hnh bng, mt cu th, mt gic m, mt hn si, mt dng sng, mt v sao, mt chic l... Ngi thin sinh gii bit vn dng s qun chiu ca mnh trong i sng hng ngy v khng b qua mt c hi no nhn thu vo tnh duyn khi ca vn tng. S qun chiu c nhin l c thc hin trong nh, ngha l trong s tp trung ca tm . D ta m mt hay nhm mt th tnh cht ca qun chiu vn l nh. Ta hy b i ci hnh nh cho rng nhm mt li l nhn thy bn trong (ca tm) v m mt ra l nhn thy bn ngoi (ca tm). Mt t tng khng phi l mt i tng bn trong, mt dng ni khng phi l mt i tng bn ngoi. C hai u l i tng ca ci bit v khng c ci no trong ci no ngoi c. nh lc ln l khi ta an tr trong mt trng thi cm thng su sc vi thc ti qua i tng qun nim ca ta, ni ta khng cn phn bit ch th v i tng. Lc , s d ta c th l mt thc ti bi v ta gt b c nhng dng c o lng ca nhn thc m Pht hc gi l nhn thc bin k [14].
Thy ngha l thng

Chc chn l c nhng lc bn ngm nhng a con ca mnh ang n a v t v ngh n tng lai ca chng. Do kinh nghim sng, bn bit i ngi y dy lo u, s hi, tht vng v hy vng... Bn lo lng cho cc con ca bn v xt xa ngh n i sng cng lc cng kh khn ang i chng tng lai. Nhng lc bn i vo trong chng. S d bn i vo trong chng d dng nh vy l v bn thy c lin lc huyt thng gia bn v chng. Ngi thin gi cng vy. Cng qun chiu tnh cch trng trng duyn khi y cng d i vo thc ti ca v tru, v y c th thy c nhng lo u s hi tht vng v hy vng ca mun loi. Qun st mt con su xanh trn mt cng l, ngi thin gi thy c tm quan trng ca con su, khng phi t quan im t tn t i ca loi ngi m l trn nhn thc trng trng duyn khi ca vn vt. Y thy c tnh cch qu gi ca s sng ni con su, v y khng th no tiu dit s sng mt cch d dng nh nhng k khc. C th l mt ngy no y b bt buc phi git con su, nhng nu y git con su th y cng c cm tng l y t git ly y, y t thy "cht trong lng mt t". C ngi i sn git mua vui. Ngy xa, c ngi i sn v khng th mnh v v con cht i, nhng khng bao gi li i tc ot sinh mng ca mt con vt v nga tay. Trng trng duyn khi khng phi l mt tr chi suy lun trit hc khng c lin h g ti i sng tm linh v thc dng. Qun chiu v trng trng duyn khi, ngi hnh gi dn dn thy c s sng ca mun loi l mt, v trong y tnh thng khi dy, bao trm mi sinh vt. Khi thy tnh thng hin hu, y bit rng cng phu qun chiu ca y bt u c kt qu. Ci thy vi ci thng i i vi nhau, ci thy vi ci thng l mt. Tiu tr th i vi tiu bi, m i tr th i vi i bi.
Nhng iu trng thy m au n lng

Bn c khi no xem mt chng trnh truyn hnh v loi vt trong cc loi sn ui nhau n tht nhau khng? Bn tng thy mt
con cp ui bt mt con nai hoc mt con rn ang nut mt con ch khng? Loi phim ny thng khin ta hi hp. Ta mong c cho con nai thot khi nanh vut ca con cp, v con ch thot khi ci ming ca con rn, bi v nu nhn con cp x nai hoc rn nut ch th ta thy kh chu trong ngi. Nhng y khng phi l chuyn phim gi to m l chuyn thc trong cuc i. Ta mun cho nai v ch thot thn, nhng ta t nh rng con cp v con rn phi c thc n mi sng c. (Bn ch qun rng ngoi rau u ta cn n g, ln, tm, c, d, b v cng nh cp v rn, ta n c nai v ch na). Ta khng mun "kh chu trong ngi" cho nn ta ng v pha con nai v con ch. Ta thm c chng nhy thot cho l. Ngi thin gi trong trng hp phi gi cho tnh to. Y khng c ng v phe no ht, v y thy y c mt ni c hai bn. C nhng k c th nhn cnh tng con cp x xc con nai mt cch thn nhin v thch th na, nhng phn ln chng ta u hi hp ng v pha k yu. Ngi thin gi cng c khuynh hng ng v pha k yu: nu cnh tng l cnh tng sng th y nht nh kim cch lm cho con nai hoc con ch chy thot. Tuy nhin y lm nh th khng phi ch trnh ci au trong lng y. Y phi thy c s tht vng ca con cp v con rn m thng chng, ngha l thy c tt c nhng vt ln ca mun loi m thng chng, ngha l thy c tt c nhng vt ln ca mun loi trong s mu sinh. c su vo cun sch ca cuc i, ta thy rng tuy cuc i cha y nhng mu nhim, n cng cha y nhng cnh tng kinh khip no lng. Bn thy nhiu v i sng ca loi nhn cha? Bn sng qua mt cuc chin tranh cha? Bn tng chng kin cnh tra tn, t y, thanh ton? Bn chng kin cnh cp bc v hm hip trn bin c?
i bi tm l bn cht ca ha gii
Trong thi bnh, hot ng th thao c hng chc triu ngi theo di. S d ngi ta thch th theo di mt trn u tc cu chng hn l v ngi ta hay chn ng v mt phe v ng nht mnh vi phe
y. Ngi ta sng vi s hi hp, lo u v hy vng nh khi ngi ta theo di mt cun phim. C khi ngi ta cn a chn ra gip mt qu bng trong mn nh na. Nhng nu khng ng v mt phe th nhng thch th khng cn. i vi mt cuc chin tranh cng vy, ta thng hay ng v pha nhc tiu v ang b de da. Phong tro ha bnh thng c hng dn bi tnh cm y. Ngi ta phn n, ngi ta go tht. t c ai c th ng ln cao hn nhn cuc chin vi tm trng ca mt ngi m thy hai a con mnh ang git nhau, c th tm nhng gii php thc tin nht cho cuc ha gii. Nhng n lc ha gii ch thc phi c pht xut t i bi tm, m tm i bi l hu qu ca mt s qun chiu v t tnh tng tc v tng nhp ca mi loi, mi vt... Trong cuc i thnh thong ta c duyn may gp c nhng k m lng thng lan ti c loi ng vt v thc vt. Ta bit c nhng ngi d sng trong nhng hon cnh tng i an n vn trng thy r rng nhng p bc, i kht v bnh tt ang hnh h bao nhiu triu ngi trn th gii v lun lun thao thc i tm gii php cu cha. H khng cho s bn rn lm lng qun. H thy c ti mt mc no tnh cch tng quan tng duyn ca s sng v h bit s tn sinh ca nhng nc km m mang c lin h ti s tn sinh ca nhng nc giu c tin b v vt cht. Ngho i v p bc a ti chin tranh. Trong thi i chng ta khng c cuc chin no m khng lin h ti nhng khi ln, v s phn nc ny lin h ti s phn nc khc.
i bi tm khng c ch ng
Trong mt nn vn minh m k thut ng vai tr then cht cho s thnh cng, lng xt thng khng cn nhiu ch ng. Khi mt thin gi qun chiu v s sng, y tr nn ln mn vi c con su v ci kin. Y khng th nhn tm git hi cc loi th, ni g y c th cm sng git hi ng loi. Ci tm t bi ca y khng c ch ng trong x hi ny. Nu y lm nng dn, y s khng th giu c, bi v y khng chu dng hng tn thuc st trng tiu dit cc loi su b
trong lng t v trn cy l. Do y thu hoch c rt t. Nu y lm b trng quc phng, y s khuyn khch thanh nin tr thnh k lng tri i khng (objecteurs de conscience). Nu y lm tnh trng, y s chng i vic thit lp trung tm in lc nguyn t ni tnh y. V nhng l do , y s b vt ra khi gung my. Trong chng ta nhiu ngi cng cm thy nh y. Chng ta khng th thy thoi mi vi ci x hi ny. Chng ta t chc chng i v s chng i ny rt cht vt. David Bohm gio s vt l hc ti i Hc Lun n c ni: "Nu chng ta mun x hi thay i th khng th ch thc hin mt vi thay i s s ni c nhn hoc thay i h thng t chc kinh t, m phi c s thay i ton vn v tm thc. Chng ta cha bit s thay i c thc hin nh th no, nhng ti thy chc chn l iu thit yu [15]". S thay i ca tm thc, nh bn thy, c th c thc hin bng s gic ng v t tnh duyn khi ca thc ti, s gic ng m mi chng ta ang i vo bng nhng cnh ca phng tin khc nhau. S gic ng ny khng phi do cng trnh truyn b mt nhn nh hay l mt t tng h. N l hoa tri ca s trc nhn thc ti trong lin h duyn sinh, trong s ph b nhng l li suy t chuyn chia ct mt thc ti khng th chia ct.
Bt dit trong sinh dit

Thc tp php qun duyn khi nh trn trong mt thi gian, bn s thy c s thay i trong bn: ci nhn ca bn s m rng, bn s nhn mun loi vi con mt ca t bi; nhng c chp v th on trc kia bn tng khng b c nay s tiu tn v bn s tr nn d di v lng vi mi ngi mi loi. Hn th na, bn s thy s sng cht khng lm cho bn lo lng nh xa na. Chc bn c bit nh vt l hc Erwin Schrodinger ngi pht minh ra php lc hc ba ng (wave mechanics). Suy t v ng, v v tr, v s sng cht v v nim mt v nhiu, ng vit: "Vy anh c th nm dui thng tay chn trn t M vi nim tin vng chc rng anh v t l mt, t vi anh cng khng hai. Anh cng vng chi v an ton nh t,
c th l vng chi v an ton gp ngn ln t na. Nu chc ch n l ngy mai anh tr v t th cng chc chn l mt ngy no t s a anh ra i tr li vt ln thm v kh au thm. Nhng anh khng phi i n "mt ngy no " u: chnh hm nay, trong khonh khc ny, t ang a anh ra i, khng phi mt ln m hng ngn hng vn ln, cng nh t ang chn vi anh hng ngn hng vn ln, trong chnh khonh khc ny. Bi v lun lun v vnh vin ch c hin ti, ch c cng mt ci hin ti ny m thi: ch c hin ti l vnh vin" [16]. Mt ci thy nh vy tht c th a ngi ta n tm trng v y trc ci cht v ci sng, nu ci thy y an tr vng chi trong i sng tm linh thng nht.
Qu kh, hin ti v tng lai trn u mt si tc

Nhn xt ca Schrodinger v thi gian nhc chng ta i ti mt bc na trong php qun trng trng duyn khi. Cc nim v trong v ngoi v mt v tt c ca chng ta bt u rn nt khi ta qun chiu v cc t tnh tng tc v tng nhp ca vn hu. Tuy nhin, cc nim ny khng th v hon ton nu ta vn cn duy tr nim v mt khng gian tuyt i v mt thi gian tuyt i lm khun kh cho s pht hin ca mi hin tng trn nguyn l tng duyn tng khi. Trong bui u ca lch s Php Tng Tng [17], khng gian c quan nim nh mt v vi php, ngha l mt thc ti tuyt i thot ra ngoi sinh dit (asamkrtadharma), nhng n khi t tng Bt Nh Trung Qun bt u c khai trin th khng gian v thi gian c m t nh nhng nim h vng v thc ti, nhng nim nng nhau m tn ti. Php qun tng tc v tng nhp ca Hoa Nghim bao hm s ph nhn nim khng gian nh mt thc ti tuyt i, bi t tng y ph nhn lun cc nim trong v ngoi, ln v b, mt v nhiu ("V lng v s ni Tu Di c th em t trn u mt si tc"). V thi gian, php qun tng tc tng nhp ca Hoa Nghim li ph b lun nim phn bit gia qu kh, hin ti v v lai, cho rng c th em qu kh v v lai t vo hin ti, em qu kh v hin ti t vo v lai, em hin ti v v lai t vo qu kh, v em tt c thi gian t vo mt "nim", tc l mt
khonh khc rt ngn. Tm li, thi gian cng c biu hin trn nguyn tc tng tc tng nhp nh khng gian, v mt khonh khc cng cha ng c "ba i", ngha l ton th qu kh, tng lai v hin ti: "Qu kh em vo hin ti v v lai V lai em vo qu kh v hin ti Ba i v nhiu kip vo mt nim Khng vn khng di: l gii thot" "Ti c th i vo v lai Thu gn mun kip trong mt nim". i ti mt bc na, kinh Hoa Nghim ni: khng nhng mt ht bi cha ng khng gian "v cng" m cn cha ng c thi gian "v tn", v mt khonh khc (nim) khng nhng cha ng thi gian "v tn " m cn cha ng c khng gian "v cng" [18]. "Du mt si tc cha ba i v c v lng cnh gii Pht."
Thuyt tng i gip ta i vo th gii tng tc tng nhp

Nh vy l gio h Hoa Nghim cho thy thi gian v khng gian dung nhip ln nhau, lin h ti nhau m tn ti v c hai u khng c lp vi nhn thc. Thuyt tng i ca Einstein ra i hai ngn nm sau xc nh tnh cch bt tng ly ca thi gian v khng gian, v thi gian c xem nh l chiu th t ca mt lin th khng-thi-gian-bn-chiu khng th chia ct (continuum espacetemps quatre dimensions) [19]. Thuyt tng i nh nim v khng gian nh mt ci khung tuyt i v bt ng trong v tr ang vn hnh, ng thi cng nh nim v thi gian tuyt i v ph bin. Theo thuyt ny, khng gian ch l lin h v tr gia cc vt th (l'espace est simplement l'ordre de relation des choses entre elles), v ta khng th c nim v khng gian nu khng thy cc vt th y. Thi gian theo thuyt ny cng ch l mt lin h trnh t ca cc bin c. Thi gian v khng gian, do , l nhng hnh th i
ca nhn thc (formes de perceptions), v thuyt tng i xp li rt gn vi gio ngha Hoa Nghim. Cng theo thuyt tng i, ch c thi gian a phng m khng c thi gian ph bin, v vy nim v "by gi" ch c th p dng cho mt a phng ch khng th p dng cho nhng vng xa xi khc ca v tr. Theo m xt th nim v " y" cng ch c th p dng cho by gi ch khng th p dng cho qu kh v v lai, bi l thi gian v khng gian l nhng nim lin i vi nhau m tn ti. Thuyt tng i c th gip ta i vo th gii tng tc v tng nhp bi v nhng chng minh khoa hc v tnh cch tng i ca thi gian v khng gian c th gip ta lm rn v nhng nim nh nim v hu hn v v hn, v trong v ngoi, v trc v sau, nhng nim vn c hnh thnh trn nim v mt khng gian v cng v mt thi gian v tn. Nu ta cn nhn ln tri v t hi ngoi bin gii tt cng ca v tr cn c g th ta cn cha hiu c thuyt tng i, bi v ta cha ph b c nim v mt khng gian tuyt i c lp vi cc vt th. Cng nh nu ta cn t hi tt c v tr trong tng lai s i v u th ta cng cha tht s hiu c thuyt tng i, bi v ta cha ph b c nim v mt thi gian ph bin v v cng. Thuyt tng i s cn a khoa hc v trit hc xa hn na. Ta ch tic l Einstein khng dng c chic phi thuyn v i i xa hn trong chuyn du hnh thm nhp vo th gii ca thc ti.
Chic b qua sng

Chng ta thy rng nhng khm ph mi ca khoa hc thng ch l nhng s ph v nhng nim c v thc ti. Cng trnh ca thuyt tng i l ch ph v c nim c in v thi gian v khng gian, v a ra nim v ng cong khng -thi-gian (la courbe de l'espace-temps). Theo thuyt ny, vt th no cng c mt c cu bn chiu (khng-thi-gian) v cng c t trn mt v-tr-tuyn khng thi gian bn chiu (ligne d'univers de l'espace-temps quadridimensionnelle). T b m thc v tr ca nhng ng thng
ba chiu ca Euclide, Einstein hnh dung mt v tr theo ng cong khng-thi-gian bn chiu y, mt m thc m ng ngh vo nm 1917. Theo m thc ny, khng gian ca v tr l b mt ba chiu ca mt siu cu (hypersphere) bn chiu v i, trong thi gian xui di nh mt ci trc. Nu ta rng tng tng ra ci m thc v tr bn chiu , ta s thy khng phi l mt hnh cu na m l mt siu tr (hypercylindre) trong mi giy pht v tr l mt hnh cu ring bit, cng nh nhng ci hnh k tip nhau trn mt cun phim. V tr ca Einstein nh vy va l v bin m cng va hu hn, bi v ng nt cu to n l mt ng cong khng -thi-gian ch khng phi l mt ng thng hoc l ca khng gian hoc l ca thi gian. Trn mt tri cam, con kin c th c theo con ng trc mt m i mi, khng bao gi c gii hn, l v n i theo mt ng trn. Tuy con kin i mi nhng n vn trn tri cam: l s hu hn. M thc v tr ca Einstein ph v c con ng thng v phi hp c hu hn v v bin. Tuy vy, Einstein cui cng cng phi t b n. Mt khi c nh khi c ca Einstein chc chn thy c rng nu thi gian v khng gian tuyt i l nhng hnh thi ca nhn thc th ci lin th khng-thi-gian bn chiu kia, tuy ph hp vi thc ti hn, vn cn l mt hnh thi khc ca nhn thc. Einstein d bit rng nu khng gian khng th khi nim c ngoi s c mt ca vt th th Einstein cng thy rng bn chiu ca khng -thi-gian cng ch l nhng sng to ca tm thc lin h ti cc nim v vt th (chose) v di ng (mouvement). Ci ng cong khng-thi-gian kia cng ch nn c nhn thc nh mt nim n thay th cc nim v khng gian ba chiu v mt thi gian tuyt i i theo mt ng thng, nh mt phng tin m sau khi s dng phi c vt b, nh mt chic b sau khi qua sng.
Kh nng r b v kh nng pht minh

S d thc ti bin hnh trc s quan st ca ta l bi ta i vo thc ti vi nhng nim c sn trong nhn thc. Nh khoa hc vt l cc
vi hin i thy c iu : c ngi sn sng r b ngay c nhng nim tng lm cn bn cho khoa hc t xa ti nay nh nim nhn qu v nim trnh t thi gian. Tuy nhin, r b mi nim khng phi l d: ta c cm tng i vo thc ti m khng c nim th cng nh i vo hm m m khng mang theo dng c o m, hoc i vo chin trng m khng mang theo v kh, ta s khng lm c g. Vn ling ca mt nh khoa hc l nhng "s c khoa hc" ca ng ta. Tt c u c ng ta sp xp thnh h thng. Bo ng ta r b th rt kh. Trong khi s thc l nh khoa hc no c kh nng r b nhiu nht l ngi c kh nng pht minh ln nht. T nhng ngy xa xa, nh o hc c nhc nh mi l phi gt b mi nim c th i vo th nghim thc ti, t nim ta v ngi cho n cc nim nh sinh v dit, thng v on, c v khng... Thc ti c m t l v nim th cng c th nghim cng phi l v tm nim.
Chng 4: Rch tung li sinh t

Tm thc to nn tng trng ca thc ti
Tra hm qua, b Thy lm cho c gio ngc nhin ht sc. Sau ba cm tra ti trng, b t ng i ly chi v qut sch lp hc. Tr con trong lng, cha a no tng lm nh vy. Bui chiu sau lp hc, c gio b cng leo ln ti i Phng Vn ni cho ti bit iu . Ti ni vi c l tr em ngho bn x ti u nh th , lo lng vic nh vic ca m khng i ngi ln bo. Sng nay th t b Thy ngh hc, ti a b ln i chi. Hai ng chu i nht tri thng. Chng ti dnh tri thng m nhen l si trong ma ng sp ti. B Thy ni tri sinh ra tri thng cho mnh nhm la sng qu. Ti ni tri thng sinh ra l lm nhng cy thng con, ch khng phi cho mnh nhm la. Nghe ti ni, b khng tht vng m hai mt n sng thm ra. Hm qua, ti c ni n quan nim v thi gian v khng gian ca kinh Hoa Nghim v ca thuyt Tng i. Ph c nim v khng gian v thi gian tuyt i, l ta bt u lm rn nt c nhiu nim lin h, lu nay tr thnh phm tr ca t tng. Trong thuyt Lng T, cc nh khoa hc cng nhn rng cc im cc vi nh in t khng phi thc s l nhng vt th c th tn ti c lp vi nhau. Chng l nhng "lin h h tng" (interconnexions) gia cc vt th, v cc "vt th" ny li l nhng lin h h tng gia cc vt th khc. Tm li, khng c vt th no c t tnh c lp. Ci nhn ny tht khng xa vi ci nhn "trng trng duyn khi" v "tng tc tng nhp". Khi nim v cht im cc vi cng chu nh hng nhiu ca thuyt tng i. Cc vt th cc vi m nh khoa hc gi l cc "lin h h tng gia cc vt th" y li c nhn thc nh nhng thc ti ca khng -thigian bn chiu lun lun vo trng thi sinh ng, bi v cht lng (masse) v nng lng (nergie) l mt; cht lng ch l mt hnh thi ca nng lng (ma ng thi l mt ch t v mt ng t).
65 | C h n g 4: R c h t un g l i s i n h t
Cht t y cng nh ht bi hoc "u si tc" trong kinh Hoa Nghim, dung nhip c khng gian ln thi gian. Mt cht t nh vy c th coi nh mt "ht" thi gian; cng nh mt nim (ksana) trong kinh Hoa Nghim khng nhng dung nhip qu kh hin ti v v lai m cn dung nhip c khng gian v vt th. Cht t khng cn c th c hnh dung nh mt vt ba chiu trong khng gian na, (mt hn bi, hoc mt ht bi rt nh) v tr thnh tru tng hn trong tr c ta: c th tm gi chng (v d in t) l nhng "thc th bn chiu sinh ng trong khng-thi-gian" hoc nhng "ln sng c sut" (ondes de probabilit) nhng ta cng bit rng l mt th ngn ng c bit, trong y cc t ng nh "cht", "im", "thc th" v "sng" khng cn mang cng nhng ngha nh trong ngn ng sinh hot hng ngy. Thc ti ca th gii cc vi vng vy thot ra ngoi th gii nim, v cc cht t i vi tr c phn bit ca con ngi ch cn l nhng s lng ton hc tru tng. C nhng nh khoa hc th nhn rng nhng c tnh ca cc vt th cc vi l do tr c ca h to tc ra ch tht ra cc vt th cc vi ny khng c nhng c tnh c lp vi tr c ngi nghin cu chng [20]. Nh vy l c trong hai lnh vc cc tiu v cc i, cc nh khoa hc u cng nhn rng tm thc l bnh cha ca thc ti, tm thc to nn tng trng ca thc ti.
Ngi quan st v ngi tham d

i vi nhng nh khoa hc vt l mi, ngi ta khng th tch vt ra khi tm. Nh khoa hc khng th ng vai tr mt ch th quan st thun ty khch quan. Tm ca ng ta khng th tch ri khi thc ti ang c qun st. John Wheeler ngh rng phi thay th danh t "qun st vin" (l'observateur) bng danh t "tham d vin" (le participant). Khi cn l k quan st th s phn bit gia ch th v i tng nht nh l cn tn ti, nhng mt khi l k tham d th rt c th s phn bit ch khch s bin mt, nhng ch cho kinh nghim trc tip. Thi "tham d" a ta ti gn phng php qun nim ca thin gi. Khi qun nim v thn th chng hn, thin
gi bit qun nim thn th ni thn th (Kinh Nim X); ngha l y khng coi thn th nh mt i tng bit lp vi tm qun nim ca y. Kt qu ca s qun nim, v vy, khng phi l nhng o lng v suy t trn i tng qun nim m l mt kinh nghim trc tip (une perception directe) v i tng y. Ci kinh nghim trc tip ny c gi l nhn thc v phn bit (nirvikalpajnana). Thi quen phn bit tm v vt ca ta c gc r rt su trong ta ri, nn ta phi thc tp qun nim ph v n t t. Kinh Nim X, mt kinh dy v thin tp c cc mn ca Pht p dng ngay t khi Pht cn ti th, a ra bn i tng qun nim: thn th, cm th, nhn thc v i tng nhn thc. S phn loi thc ti ny ch nhm mc tiu thin qun m khng nhm ti mc tiu phn tch thc ti. Cc hin tng m ta gi l vt cht (sc php) c lit vo trong phm tr i tng nhn thc. C nhin l thn th v cm th (v c nhn thc na) cng c th lit vo phm tr i tng nhn thc khi ta qun st chng. Nhng s kin m kinh gi mi hin tng trong c sc (vt cht) l i tng nhn thc cho ta thy rng ngay t bui u, Pht hc chng li thi quen phn bit tm v vt nh hai thc th ring bit.
Ni vn l ni sng vn l sng
Cc nh khoa hc vt l cc vi mi khi ri lnh vc kho cu ca mnh tr v th gii giao tip hng ngy thng c cm gic nhng vt th ny (nh tri cam hoc ci gh) mt i tnh cch thc hu m ngy thng chng vn c. l ti v khi i vo th gii vt th cc vi, h khng tm thy mt bn cht no ca vt cht m ch thy c tm mnh. Alfred Kastler ni: "Ta ch c th quan nim c vt cht qua hai kha cnh b tc cho nhau ca n l sng (onde) v ht (particule), v do phi t b nhng s vt m lu nay ta quen cho l nhng thnh phn ca v tr" [21]. "Vt cht" tuy khng phi l tri cam v ci gh, nhng ta vn phi ngi trn ci gh y v b tri cam y m n, bi v ta cng c cu to bng cng mt "cht liu" vi chng, d "cht liu" ch l nhng s lng ton hc ca
tm ta. Thin gi khi i vo qun nim c th khm ph c tnh cch tng tc tng nhp ca mi hin tng cho nn trong cuc sng hng ngy y cng nhn tri cam v tri gh bng mt con mt khc. Y nhn ni, nhn sng th thy "ni khng l ni sng khng l sng" na bi v ni "i vo" sng, v sng "i vo" ni (tng nhp), ni l sng, sng l ni (tng tc). Tuy vy khi mun tm y vn phi li xung dng sng, ch khng phi leo ln ni, bi v tr li th gii sinh hot hng ngy "ni vn l ni, sng vn l sng".
Khng c cng khng khng

Ci thy ca cc nh khoa hc v lin h tng sinh tng hin ca cc cht im chc chn l c nh hng ti ci nhn ca ng ta v thc ti v to nn mt th chuyn bin no trong i sng tm linh ng. Thin gi qun nim v tnh cch tng tc v tng nhp ca vn php cng thc hin mt s thay i trong y: nhng nim v ng v v php trc kia ca y bt u rn v t t v y thy c s c mt ca y ni vn vt, v ca vn vt ni y. S chuyn i trong y l mc tiu chnh ca y, l "l do tn ti" ca y. V vy y khng nhng qun nim trong gi thin ta m cn qun nim trong nhng lc i, ng, nm ngi, ngha l trong cuc sng hng ngy na. C nhin cng c nhng nh khoa hc lm nh y: chim nghim ngoi phng th nghim, chim nghim ngay c trong lc n v lc tm. nim tng duyn v vn vt c th gi l gn gi nht vi thc ti. N nh bao nhiu cp nim i lp ca tm thc tng giam hm, ct xn v bp mo thc ti (mt v nhiu, trong v ngoi, thi (gian) v khng (gian), tm v vt...) N va l mt phng tin ph v va l mt phng tin hng dn. Duy thc hc gi nim ny l y tha khi (paratantra). Thin gi phi kho s dng n th nghim thc ti m khng nn xem n nh l mt hnh tng ca thc ti. Y tha khi c ngha l nng vo cc ci khc m sinh khi (y l nng vo, tha l ci khc). l tnh cht ca thc ti. Tnh cht ny l
khng c bn cht, khng c t tnh, cng nh mt hnh tam gic s d gi l c l v ba ng thng gp nhau. V l do khng c t tnh (ngha l khng c bn cht) cho nn mi hin tng c m t l khng (snya). Khng y c ngha l khng c bn cht thc ch khng phi l khng c "hin tng". Cng nh ch cht im (particules) trong vt l hc khng c ngha l nhng ht vt cht c tnh cch ba chiu tn ti c lp vi nhau, ch khng y khng c cng mt ngha vi ch khng m ta dng trong ngn ng thng dng hng ngy. Khng y vt ln khi nim c v khng dng thng. cho khi ln ln, cc nh Pht hc thng dng danh t chn khng ni n ci khng y. Thin s Hu Sinh (sng vo th k th mi mt i L) tng ni rng ta khng th dng cc t c v khng gi vn vt c, bi v thc ti thot ra ngoi hai nim c v khng y: Php cng nh v php Khng c cng nh khng Nu hiu c l y Chng sinh vi Pht ng. (Php bn nh v php phi hu dic phi khng nhc nhn tri th php chng sinh d Pht ng)
Hoa u-bt-la cn ang n

C mt php qun gi l chn khng qun: thin gi i vo php qun ny vt b nim c v khng c hu ca mnh, mt nim c cu thnh do nhn thc sai lm v tnh cch c lp (ng) v thng cn (thng) ca cc vt th. Khi cy chanh mi c hoa, ta khng thy tri chanh trn cnh v ta ni: "hoa chanh th c, tri chanh th khng". Ta khng thy c s c mt ca tri chanh tim n ni nhng vt th hin l cho nn ta ni khng. K thc yu t thi gian ang t t lm cho tri chanh hin l. Nhn vo ci gh ta
ch thy s c mt ca g, v ta khng thy c s c mt ca rng, ca cy, ca l, ca bn tay ngi th mc, ca tm ta ... K thin gi khi nhn vo ci gh phi thy c c vn hu trong lin h nhn duyn chng cht: s c mt ca g ko theo s c mt ca cy, s c mt ca l cy ko theo s c mt ca mt tri, v.v.... Y thy c mt trong tt c v d khng nhn vo chic gh trc mt y, y cng thy c s c mt ca n trong lng vn hu. Ci gh khng c t tnh ring bit. N c trong lin h duyn khi vi cc hin tng khc trong v tr; n c v tt c cc ci khc c, n khng th tt c cc ci khc u khng. Mi ln m ming ni "gh", hoc mi ln khi nim "gh" c hnh thnh trong nhn thc ta l mi ln li gm khi nim vung ln v chm xung, phn thc ti lm hai mnh: mt mnh l gh, mt mnh l tt c nhng g khng phi gh. i vi thc ti s chia ct y tn bo v song v cng phi l v cng. Ta khng thy c rng t thn ca gh l tt c nhng g khng phi gh t hp nn. Tt c nhng g khng phi gh nm ngay trong gh. Chia ct lm sao c? K tr gi nhn gh th thy s c mt ca tt c nhng g khng phi gh, v vy thy c tnh cch bt sinh dit ca gh. Hi nh chc l bn c chi knh vn hoa (kalidoscope). Bn bit rng tt c nhng kin trc k diu trong ng knh u do s phi hp ca cc mnh vn mu sc v cc mt knh to thnh. Mi c ng nh ca ngn tay bn lm tan bin mt kin trc k diu v lm pht hin mt kin trc k diu khc. Bn c th ni nhng kin trc k diu kia c sinh v c dit, nhng bn bit r l t th chng (cc mnh vn mu sc v cc mt kin) khng nm trn bnh din sinh dit y. Bn thy c rng s sinh dit l gi to: bn th ca cc kin trc mun hnh vn trng kia thot ra ngoi s sinh dit . N bt sinh bt dit. Hy nh v thin gi kia, bn th theo di hi th bn v qun chiu tnh bt sinh bt dit ca th gii bn, ngha l ca bn. Ri bn s thy s gii thot sinh t ch nm trong tm tay. Nu ta ph nhn s c mt ca ci gh tc l ta ph nhn s c mt ca v tr vn hu. Ci gh kia m khng c th vn hu cng khng, bi v vy khng ai c th lm cho ci gh t c tr thnh khng
c. em ch ci gh ra, b vo l si, t ci gh i, n cng khng th t c tr thnh khng. Nu bn thnh cng trong s th tiu ci gh th ng thi bn th tiu lun c v tr. Cho nn nim sinh dit dnh lin vi nim c khng. Mt chic xe p chng hn bt u c t lc no v bt u khng t lc no? Nu bn ni chic xe p bt u c vo lc b phn cui cng c lp vo, ti sao trc bn ni rng "chic xe p ny cn thiu mt b phn?" Khi chic xe p h hoi, khng dng c na, ti sao bn cn gi l "chic xe p h"? Bn th qun nim v gi sinh v gi dit ca chic xe p ri c th thy c chic xe p ngoi bn phm tr c, khng, sinh, dit. Thi s Rabindranath Tagore trc khi sinh l khng hay l c, v sau khi cht, l c hay l khng? Nu bn chp nhn nim trng trng duyn khi ca Hoa Nghim hoc nim tng hip tng thnh ca cc cht t cc vi, bn khng th gn nim khng vo cho thi s Tagore d vo lc ng cha sanh hoc khi ng cht. Tagore m khng th v tr cng khng, ti cng khng, bn cng khng. Khng phi nh "sinh" ra m Tagore c, khng phi v "cht" i m Tagore khng. Mt bui chiu ng trn Linh Thu Sn tiu bang Bihar, ti thy mt mt tri rt p ang ln. Th ra c Pht vn cn ngi : Ngi hnh kht nm xa vn cn trn Linh Thu Sn thn nhin ngi nhn mt tri huy hong ang ln Gotama! hay! Ai bo rng u Bt a La triu nm mi c mt ln n Ting hi triu kia, c chic tai no chu lng m li khng nghe? (Du Chn Trn Ct) Ti thng nghe nhiu ngi than th rng sinh ra i khng c gp Pht... Ti ngh rng c th nhng ngi ny c gp Pht trn ng i h cng khng nhn bit. Khng phi ch Tagore v Pht Thch Ca l bt sinh, bt dit, m bn v ti, chng ta cng bt s inh bt dit. Ti c y l v bn c . Nu trong hai chng ta mt ngi
khng th ngi kia cng khng. Thc ti thot ra ngoi nim c khng, thc ti thot ra ngoi nim sinh dit. Tm dng mt ting chn khng ni v thc ti, ph v tt c nhng nim chuyn giam hm ct xn v bp mo thc ti. Khng dng tm v nim th khng c cch g thm nhp thc ti. Ti tin rng khoa hc ang trn con ng ph v cc nim v mt mai kia s thy rng thc ti thot ra ngoi mi o lng ca nim. Ngn ng ca khoa hc bt u c tnh cch tng trng ca thi ca, bi v khoa hc gia thy khng cn c th dng ngn ng ca s sng thc dng hng ngy m din t c ci thy v nim ca mnh. Bn c bit l cc khoa hc gia ang dng nhng t ng nh "ma lc" (charme) v "mu sc" (couleurs) ni v ni dung cc cht im khng?
Nh lai khng ti cng khng i

Ci thc ti chn khng v nim y cn c gi l chn nh (bhtatathat) na. Nh ngha l nh th , phi thc nghim, khng th din t (bng khi nim v ngn ng) c. Ch Chn khng quan h my, cng nh trong danh t chn khng. Ty phng dch danh t chn nh l suchness hay ainsit, ly t nhng ch such v ainsi ra, c hai u c ngha "nh th". Bn c mt tri su ring trn bn. C ngi hi: mi v su ring ra sao? Thay v tr li, bn b su ring mi ngi . Nh vy l bn a ngi i vo chn nh ca hng v su ring, khng cn dng khi nim v ngn ng. nhc nh mn v tnh cch bt sinh bt dit ca thc ti, Pht bo h gi Ngi l Nh Lai (Tathgata). Nh Lai khng phi l mt m hiu tn xng. Nh Lai ngha l t chn nh m ti, t thc ti v nim m ti (nh l chn nh, lai l ti). Ti t chn nh, trong chn nh v i v chn nh. Ai m khng ti t chn nh? Bn, ti, con su o, ht bi,.... tt c u t chn nh ti, hin ang an tr trong chn nh v mt mai s v chn nh. Cc ng t ti, v i u khng c ngha bi v khng lc no ta ri khi chn nh. Trong kinh Anurdha [22], Pht tr li mt cu hi tng lm cho nhiu tu
s ng thi v c mt s t ca Pht na thc mc. l cu hi d xem trong bn trng hp ny, trng hp no ng: - Sau khi cht Nh Lai cn hin hu - Sau khi cht Nh Lai khng cn hin hu - Sau khi cht Nh Lai va cn hin hu va khng cn hin hu - Sau khi cht, Nh Lai va khng hin hu va khng khng hin hu. "Pht hi Anurdha: - Ny Anurdha, ng ngh sao, c th nhn ra Nh Lai ni hnh sc (vt cht) khng? - Bch Ngi khng. - C th tm Nh Lai ngoi hnh sc khng? - Bch Ngi khng. - C th nhn ra Nh Lai ni cm th, t tng, hnh nghip v nhn thc khng? - Bch Ngi khng. - C th nhn ra Nh Lai ngoi cm th, t tng, hnh nghip v nhn thc khng? - Bch Ngi khng. - Ny Anurdha, chnh trong khi ta cn sng y m ng cng khng tm thy ta u ht, th ti sao ng li thy cn phi gii quyt vn sau khi cht Nh Lai cn hay l mt, hay va cn va mt, hay va khng cn va khng khng cn? Nh Vt L hc Robert Oppenheimer, m ngi ta thng gi l cha ca tri bom nguyn t u tin, c c on kinh y. ng hiu c th ca kinh, bi v ng qun st v cht im v thy cht im cng khng th em cc nim khng gian, thi gian v c
khng m bt nht c. ng vit: "Nu ngi ta t nhng cu hi b ngoi c v n gin nht, chng ta ch c th hoc nn thinh hoc a ra nhng cu tr li m mi nghe, ngi ta tng l trch t mt cun kinh no hn l nhng gii by chnh xc ca vt l hc. Chng hn, nu ngi ta hi v tr ca in t c nht nh khng, ta phi tr li l "khng", nu ngi ta hi v tr c thay i trong thi gian khng, ta phi tr li l "khng", nu hi in t c phi bt ng khng, ta phi tr li l "khng", nu hi in t c di ng khng, ta cng phi tr li l "khng" [23]. Bn thy ngn ng khoa hc bt u c mu sc ngn ng thin hc. c on kinh Pht ni trn, Oppenheimer ni rng gii khoa hc ca cc th k 17 v 18 s khng hiu c nhng cu tr li ca Pht. Vy m Pht ni nhng iu hai mi lm th k v trc!
Li sinh t c th rch tung

C mt php qun th hai c th p dng thay cho php qun chn khng, l diu hu qun. Hu l c mt, l tn ti, nhng diu hu l c mt v tn ti theo nguyn l "mt trong tt c, tt c trong mt", v v vy hu khng ng ngha vi c trong nim c v khng dng thng. Cng bi vy cho nn c thm ch diu (c ngha l mu nhim) pha trc. Tuy Oppenheimer dng lun bn ln ting "khng" tr li cc cu hi v c tnh ca in t, in t vn khng phi l khng. Tuy Pht ni: "Ngay trong i ny cng khng tm c Nh Lai"., Nh Lai vn khng phi l khng. Kinh i Bt Nh dng danh t bt khng (asnya) ni v trng hung ny. Bt khng tc l diu hu. Chn khng v diu hu gi cho ta khng ri vo hai ci h thm c v khng ca nhn thc phn bit. in t v Nh Lai nm ngoi nim c khng, v tnh cht chn khng v diu hu ca in t v ca Nh Lai mt mt ko ta ra khi hai h c khng, mt mt y ta trc tip vo th gii v nim. Bn
qun nim nh th no? Khi mt ngi nm vng c thuyt tng i ni ln danh t khng gian, ngi y thy khng gian bao hm c thi gian v vt th; tuy y cng dng danh t khng gian nh mi ngi, nhng ni dung ca danh t y i vi y tr nn giu c hn nhiu, a dng hn nhiu, v y c gii thot ra ngoi nim khng gian c th hin hu c lp vi thi gian v vt th. Khi bn qun st mt con ong, bn phi nhn thy con ong t nht cng vi ci nhn ca nh vt l hc tng i lun. Bn phi i xa hn y, phi thy c chn khng v diu hu ni con ong. Ti quyt on vi bn l cng trnh thin tp ny, nu c thc hin vng chi trong mt thi gian, s a ngi thin gi l bn thot khi li sinh t. Trong gii thin gia, vn sinh t l vn trng i nht, "sinh t s i". Ti nh thin s Bch n vi mt bc th bt ca ngi, trong mt ch cht c vit rt ln tip theo l my ch nh: "Nu ai thu trit c n mi thc l bc i trng phu" [24]. Trc kia ti ngh thot ly sinh t l mt vin vng kh xa vi, c nhng lc ti ang dy ti Pht hc ng Nam Vit. Nhn nhng tng A La Hn gy g, ti ngh phi thc hin vic dit dc cho n khi mu kh lc kit th mi c th t c mc tiu . Nhng trong thi gian qun st v thin tp Phng Bi, ti thy thot ly sinh t khng cn l mt vin vng na. Sinh t ch l nhng nim: thot ly c nhng nim y tc l thot ly sinh t. Ti thy ngay rng vic thot ly sinh t nm trong tm tay ca mnh. Tuy nhin khng phi mt s liu gii c tnh cch tri thc l lun c th lm cho ta thot c nim sinh t. Khi bn bt u thy c nguyn tc tng tc tng nhp ca vn tng, khi bn bt u hiu c th no l chn khng v diu hu, bn mi ch gieo vo tm thc bn nhng ht ging ca gii thot m thi. Nhng ht ging ny phi ny n v trng thnh theo cng phu thin qun ca bn mi sc lm rn v nim sinh t vn dnh lin vi mun vn nim khc trong s xy thnh ngc t sinh t. Nu nh vt l hc ch thy c tnh cch tng tc tng thnh ca cc cht t m khng i xa hn tri thc lun l th ci thy ca ng ch c tnh cch trang tr m thi, cng nh ngi hc Pht m khng thc hin thin qun th m hiu bit
ca ng ta ch c tnh cch trang tr. Cho nn bn phi nm ly vn mng ca bn trong tay v "h th cng phu" cho n lc cc nim sinh t v hu v bt gc. Nhng hnh nh m ti s dng ni chuyn nh mt tri, tri cam, ci gh, con su, chic xe p, ht in t v.v... u c th l nhng ti do bn phng ti s th nghim thc ti. Qun nim v mt tri nh mt tri tim bn ngoi c th bn, qun nim v mt tri trong mi t bo ca c th bn, qun nim mt tri nh ni l rau nui dng c th bn... Bn s dn dn thy c "php thn", "mt mi chn tht" ca bn, v n khi bn thy ci cht v ci sng khng ng c ti bn, khng lm bn nao nng na, y l bn thnh cng. "Sinh t tng bc h, ng h thng" l mt cu th ca Tu Trung Thng S, anh rut ca Hng o Vng Trn Quc Tun. "Sinh t thng hay c hip nhau, by gi khng cn lm g c nhau na", l cu th. Bn hy nhn k thy Tu Trung ni mi t bo ca c th bn.
Chic l a thng vo thc ti v nim

Phi thin Lm T ngy xa a s dng cng n. Li kh ca mt cng n nm ch n bt ngi hnh gi nh ti n, v nh vy n to c nh lc, c cng phu qun nim thng xuyn. "Mt mi tht ca ngi trc khi cha m ngi sinh ra ngi ra sao? " hoc "Th no l ting v ca mt bn tay" hoc "Tt c i v mt, mt i v u" l nhng cng n trnh by trong hnh thc nghi vn. Du hi c nng lc thu ht s ch . Nhng cng n khc nh "Con ch khng c Pht tnh" [25], hoc "Quch nhin v thnh" [26], hoc "u Tr Tng bc, u Hoi Hi xanh" [27], tuy khng nm trong hnh thi cu hi nhng vn c tc dng to ra nghi vn. Nghi tnh, nh vy, l mt yu t quan trng trong li thin tp s dng cng n. Nhng cng n a ra c tc dng lm rn nt khi nim, nhng cng c khi v tnh giam hm ngi hnh gi qu lu trong vng suy t v l lun trn cn bn nim. Thng th ch khi no i n ch mt
nhoi v b tc cng cc v khi nim, hnh gi mi chu vt thot nim. Nhc im ca thin cng n l ch . Ngi thc hnh cc php qun nh "tng tc" hoc "diu hu" tuy c th ly bt c hin tng no lm i tng thin qun nhng cng nn sp t an tr lu di vi i tng y. ti khng c tnh cch "nt c" (nigmatique) nh cng n, nhng nu thin gi quyt tm h th cng phu th cng c th t n m ngy trong s qun chiu. Li im ca loi ti ny (nh mt tri, chic l, con su v.v...) l trnh c cho hnh gi nhng ngy gi ph phm trong vic s dng tr nng tm mt cu gii p khng th c cho nhng nghi vn thc ra khng phi l nhng nghi vn c th gii p bng tr nng. Mt tri, chic l hay con su ch c th a thng hnh gi vo thc ti v nim.
Tm v ngi v cnh v ngi

Cn mt php qun quan trng na, gi l php qun tm cnh vin dung m cng dng l nh nim phn bit tm vt. K hi ta nhn cnh tri, my, nc... th ta phn bit ba hin tng khc nhau. Nhng nhn xt k cng hn, ta thy khng nhng my v nc c cng mt th cht m c ba th u khng th tch ri nhau m hin hu. Khi ta ni: "con rn lm ti hong s", ta thy con rn nh mt hin tng vt l v s hong s nh mt hin tng tm l. Php qun tm cnh vin dung l phng php xo b nim phn bit c tnh cch nh nguyn y. Nh ton hc c Leibniz ni ng c th chng minh rng khng nhng mu sc, nh sng, nhit lng, m c hnh th, dung tch v s di ng ca vn vt na, cng ch l nhng c tnh m nhn thc gn cho thc ti. Einstein cn i xa hn: ng ch trng c thi gian ln khng gian u l nhng hnh thi ca nhn thc ch quan.. Vo th k th hai mi, khng ai cn c th ch trng nh Descartes l tm v vt l hai thc ti ring bit c th tn ti c lp vi nhau na.
n gin m ni th trong mnh "ti s rn", ta thy c ti, c rn v c s. S l mt hin tng tm l, khng c nhng dnh lu n sinh l ti v vt l rn, s cng l mt hin tng trong li tng sinh tng duyn ca vn hu, ngha l cng mt th vi vn hu. Hin tng s bao gm nim rn v nim ngi c th b rn cn. T th "khch quan" ca rn v ca ngi ra sao th ta khng quyt chc c, nhng s l mt kinh nghim trc tip: ta gi s l mt tc dng ca tm. Theo php qun tng tc tng nhp, ta thy "nim" no ca tm cng bao hm c vn hu v tr. Nim tc l mt khonh khc ca tm. N c th l t tng k c, cm gic hay c vng. Cng nh bt c hin tng no, n cha trong n thi gian v s tc ng. Nghing v khng gian ta c th tm gi n l mt "cht t" (particule) ca tm. Nghing v thi gian, ta c th gi n l mt "ht thi gian" hay mt "st na". (Nn : mt st na cng c gi l mt nim). Mt nim ca tm cha c qu kh, hin ti v v lai, v dung nhip c vn hu v tr. Khi ni n tm, ta ngh n nhng hin tng tm l nh cm gic, t tng v nhn thc, cng nh khi ni n vt, ta ngh ti nhng hin tng vt l nh ni sng, cy c, ng vt. Nh vy l khi ta ni n tm hay vt, ta ch ngh n hin tng (tm tng v cnh tng) ch khng ni n tm th v vt th. Ta thy rng c hai hin tng (tm v vt) u nng nhau m thnh, v th tnh ca chng l s tng duyn, vy sao ta khng thy c rng c hai loi hin tng u cng mt th tnh? Th tnh y, c ngi a gi l tm, c ngi a gi l vt, c ngi a gi l chn nh, c ngi a gi l Thng . Gi l g th gi nhng ta khng th lng th tnh y vo cc khun thc ca nim. Th tnh y c tnh cch v ngi ngha l khng b hn ch, khng b ngn cn; dung nhip tt c. Nu quan nim n l mt th gi n l php thn (dharmakaya). Nu quan nim n l hai th gi n l "Tm v ngi", v "Vt v ngi". (Gio l Hoa Nghim Tng gi l tm v ngi v cnh v ngi). C hai dung hp nhau mt cch vin mn cho nn gi l tm cnh vin dung.
Tm gng ln trn y
Nh Vt L Hc Erwin Schrodinger, trong mt bi din thuyt v Tm v Vt ti trng i Hc Trinity Cambridge nm 1956, c t vn tm thc l mt hay l nhiu. ng i ti kt lun sau y: b ngoi th hnh nh c nhiu tm, s thc ch c mt tm thi. Schrodinger chu nh hng ca trit hc Vedanta. ng thao thc mi v ci m ng gi l "mu thun s hc" (arithmetical paradox) v tm. Nh ta thy, nim v mt v v nhiu l mt khun kh ca nhn thc; cn b n giam hm l cn b ci "mu thun s hc kia giam hm. Ch c khi no thy c tnh cch tng tc v tng nhp ca thc ti th ta mi thot c n. Thc ti c tnh cch phi nht phi d, ngha l khng phi mt cng khng phi nhiu [28]. Ci thc ti tm cnh vin dung trong ch th v i tng (tm v cnh) dung hp mu nhim vi nhau c Duy Thc Hc miu t bng hnh nh mt tm knh soi, mang trong n tt c mi hnh tng, khng hnh th khng knh, khng knh th khng hnh. Danh t dng y l i vin cnh tr: tm gng ln v trn y ca tr tu khng b che lp. ng v mt hin tng, n li c din t nh mt kho tng duy tr vn hu trong ngi gi kho (ch th) v ni dung kho l mt. l nim A li gia (alaya). Duy Thc Hc gn cho A li gia cng dng duy tr mi hin tng vt l, sinh l v tm l (ng thi l ni dung ca cc hin tng y) v lm cn bn cho s pht sinh ch th nhn thc v i tng nhn thc (tm v cnh). A li gia khng nm trong khung khng thi gian; tri li khng thi gian pht sinh t n. Khi nim v cnh (i tng nhn thc) rt quan trng trong Duy Thc Hc. C ba loi cnh tnh cnh, i cht cnh v c nh cnh. Tnh cnh l t thn ca thc ti (svabhva). i cht cnh l tnh cnh b nim chia ct v ng khung (smnyalaksana). c nh cnh l bng dng ca i cht cnh duy tr trong k c, c th pht hin li trong nhn thc khi c iu kin.
Mt na v liu bit cnh

T A Li gia pht sinh hai loi nhn thc phn bit gi l mt na thc (manyan) v liu bit cnh thc (vijnapti). Liu bit cnh thc lm pht hin cm gic, tri gic, khi nim v t tng. Cn c pht sinh ca n l gic quan, thn kinh h v no b. Ch trong trng hp cm gic v tri gic thun ty v trc tip th i tng ca n mi c th l tnh cnh. Trong cc trng thi m v mng, i tng ca n ch thun l c nh cnh. Nh vy c ngha l tuy cht liu ca cm gic thun ty l thc ti, hnh nh ca thc ti do khi nim v suy tng xy dng nn l b mo m v ct xn ri. T thn thc ti l dng sng bin ng khng ngng, hnh nh thc ti trong th gii khi nim tr thnh nhng kin trc c lp trong khun kh thi v khng, sinh v dit, c v khng, nhiu v mt. Mt na thc cng c pht hin t A li gia. N l mt th trc gic, trc gic v s c mt ca mt bn ng tn ti v c lp vi th gii van hu. Trc gic ny c tnh cch tp qun v m mui. Tnh cch m vng ca n c un c bi liu bit cnh thc nhng n li tr thnh lng da cho liu bit cnh thc. i tng ca n l mt mnh vn bin hnh ca a li gia m n cho l ci ta, trong c linh hn v thn xc. i tng ca n khng bao gi l tnh cnh m ch l i cht cnh. Va l nhn thc v ng, mt na c xem nh l chng ngi cn bn cho s th nhp thc ti. Cng phu thin qun ca liu-bit-cnh-thc c th lm tiu tn nhn nh sai lc ca mt na. Trong liu-bit cnh-thc c ti su loi nhn thc: thy, nghe, ngi, nm, xc chm v thc. thc l tc dng tm l hot ng rng ri nht; khi th n hot ng chung vi cc thc gic trng hp tri gic), khi th n hot ng cc trng hp khi nim, t duy, tng tng, m mng v.v...) n sau nm thc cm gic, n c gi l thc th su. Mt na l thc th by, cn A li gia l thc th tm.
Nhn thc ti bng con mt tu

Nh trn ni, ch trong trng hp cm gic thun ty th i tng nhn thc mi l t thn thc ti. Nhng gic quan ch c gi tr tng i, v v vy, ni dung ca cm gic d l tnh cnh vn c tnh cch khng ton b. Khoa hc cho ta bit, tai v mt ca chng ta ch tip xc c vi mt phn rt nh nhng ln sng t in trong v tr. Cc ln sng c tn s ln nh cc tia quang x (rayons du radium), cc tia v tr (rayons cosmiques) v c nhng ln sng v tuyn in thoi (ondes radiophoniques) na y dy trong khng gian m tai ta c bt c u. nh sng cng ch l nhng ln sng, ch khc vi nhng ln sng m thanh v tn s m thi. Cc tia hng ngoi i vi mt ta c tn s hi ngn cho nn ta khng trng thy c. Tn s ca tia X cn ngn hn ca tia t ngoi nhiu, cho nn ta cng khng trng thy. Gi m ta trng thy c quang tuyn X th cnh tng ca v tr s khc l v cng vi cnh tng m ta ng thy hng ngy. Trong cc loi ng vt sng chung vi ta trn mt t, c nhng loi m gic quan c th tip nhn c thc ti rng ri hn gic quan ca loi ngi. Chn tng ton vn ca v tr v vy phi c nhn bng con mt tu (tu nhn), m con mt ny ch m ra khi gc r ca nim v chp trc bt tung. Gc r l mt-na. l lc a-li-gia hin hin nh mt tm gng trn sng soi t vn hu. l trng hp i vin cnh tr [29].
A-li-gia l mt hay l nhiu

n y c th c ngi s hi: "Nh vy l mi ngi c mt a -ligia ring, hay l tt c u c chung mt a-li-gia?" Cu hi ny, chc bn bit, chng t ngi hi cha thy c tnh cch tng tc v tng nhp ca vn tng, m cn lng tng trong ci m Schrodinger gi l "mu thun s hc". Nhng ngi c th hi tip: "Nu a-li-gia khng c tnh cch c bit th lm sao c k c ring ca tng ngi? Khng l nh a tr ny hc bi m a tr kia thuc?" Tht ra trn mt nc c nhng t sng, v tuy khng
th tn ti ngoi nc, sng vn c tng trng v v tr ca mnh. Trong mt dng sng, c th c nhiu con nc, nhng tt c cc con nc y u l mt dng sng. Trn mt bin hin tng, ta thy nhiu gn sng ln tn; nhng gn sng ny nng vo nhau m tng thnh tng hoi. K c ca mt con ngi khng phi l kho tng ring bit. N l mt thc ti sinh ng lin h n tt c cc thc ti sinh ng khc, bin chuyn vo ra khng ngng. Chnh thn th ta cng vy. Tt c u l thc ti, m thc ti th thot ra ngoi tnh cch mt v nhiu.
Qun chiu php thn

Tt c nhng trnh by trn kia ca Duy Thc u ch l nhng khi nim c tnh cch hng dn thin tp hn l c tnh cch m t thc ti. Nhng hin tng m ta gi l thc th su, thc th by, tnh cnh, c nh cnh kia, ta phi nh, khng phi l nhng hin tng c lp vi nhau v vi khng thi gian. Mt c nh nh hnh tng pht hin trong gic m cng l mt thc ti v hm cha s c mt ca vn vt. Ta thng ngh hnh nh mt nng tin ta gp trong gic m l mt hnh nh khng c thc cht bi v ta khng nm c ci "cht" ca nng tin y. Nhng hnh nh ca nhng k ni ci m ta thy trn mn nh cng c thc cht u, ta c s m c "cht" ca chng u. Tuy vy n c thc cht. Thc cht ca n l vn hu trong v tr. S c mt ca mt o tng ko theo s c mt ca vn hu. Chnh v c vn hu nn c n. Do tnh cch diu hu ca n cng ng vi vi tnh cch diu hu ca mt cht im. Cht im trong khoa hc by gi khng c tnh cch rn chc v "thc hu" nh c ta tng tng. Nh ta thy, khi thc (thc th su) an tr trong nh th n khng hot ng to tc ("construire, faonner") na m bt u th nghim thc ti trong t thn thc ti. thc bao gi cng l thc v mt ci g, v vy ta ng tng tng rng ta c th a thc v trng thi "thun ty" khng c i tng. thc khng i tng l thc khng hin hnh, khng hot ng, tim phc trong a -li-gia
nh sng tim phc trong nc, ngha l khng c sng trong lc y. C mt th nh gi l v tm nh (c th gi l v tm tam mui, v tng nh hoc dit tn nh) trong thc khng cn hot ng na m thin gi c th t ti trong khi ta thin. Trong nhng gic ng hon ton khng c mng m, thc cng tr v tim phc trong a-li-gia. Trong lc thin qun, thin gi tp trung sc qun nim (nim lc) trn mt i tng hoc ca thc c lp hoc ca thc trong trng hp cm gic thun ty) v nh vy l nh lc bt u pht hin. Thin gi duy tr sc tp trung y ca thc trn i tng, ngha l trn chnh thc, cng nh nh sng mt tri lin tc soi trn mt tuyt hoc trn l cy. S qun chiu ny khng phi l mt s qun chiu v tri, tri li, thin gi rt minh mn. Y c th ghp i tng ca y vo hi th duy tr s tp trung ca thc. Y c th ly mt chic l lm i tng qun nim v thy qua chic l y th gii tm cnh vin dung. Y c th ly s c mt ca mt tri trong c th y lm i tng qun nim v i ti kinh nghim php thn khng sinh khng dit. Trong lc qun tng, y vn dng qun nim thy c t tnh tng tc v tng nhp ca thc ti, c thc rng s qun nim ny khng c tnh cch to tc ca nim m l phng tin ph v nim. Tt c l i ti (ngay trong t tm v t thn y) kinh nghim trc tip v thc ti m duy thc hc gi l thc tnh duy thc (vijaptimtrat).
T y tha khi i vo vin thnh tht

Php qun tam t tnh ca duy thc cng khng khc my vi php qun trng trng duyn khi. Ban u ngi hnh gi cng phi qun st v tnh cch tng quan tng duyn ca vn vt - tnh cch y tha khi - c thy rng hnh nh ca thc ti trong nhn thc y l sai lm, bi v c xy dng trong khun kh cc nim sinh dit, mt nhiu, khng gian, thi gian, v.v... Hnh nh sai lc v c tnh cch bin k chp. Qun st thc ti bng thc y tha khi, dn dn hnh gi thot khi li ng chp v php chp trong nhn thc
thc. Tuy vy tim tng trong a-li-gia ca y vn cn nhng gc r ca cc kin chp y gi l ty min (anuaya) m y ch c th lm tiu tn nu y thc tp qun nim thng trc trong i sng hng ngy c th thc s sng tng giy tng pht trong nhn thc tng duyn ca vn vt. Khi hnh gi thc s sng trong ha iu i ng ri th y khng cn n nim y tha khi na, nh ngi qua b khng cn cn ti chic thuyn. By gi ngi y an tr trong t tnh duy thc, t tnh ny l vin thnh tht. chnh l th gii ca chn nh, ca tm cnh vin dung.
T s n l, l s vin thng
Th gii y, ta khng cn phi thc hin, bi chn nh "nh th" t bao gi, ngha l khng thi gian m th ny hay th khc. l th gii m Hoa Nghim tng gi l l php gii, th gii ca bn th. Th gii m ta tip xc hng ngy trong c ni c sng, c cy c, c mun vt, vt no c v tr ca vt y, c gi l s php gii, th gii ca hin tng. Nhng hai th gii y khng phi l hai th gii cch bit: th v tng dung thng ln nhau, nh nc v sng, cho nn c hai c th c gi chung l l s v ngi php gii, ngha l th gii trong bn th v hin tng tng dung. Tuy nhin, s tng dung ny c th thy c ngay trong lng th gii hin tng, ni m mt hin tng l tt c cc hin tng, ni m mt l tt c, v tt c l mt. Th gii ny gi l s v ngi php gii. l i khi v ngha bn php gii rt ph bin trong Hoa Nghim tng. Thin s Php Tng i ng, mt t tng gia c phch ca tng ny c lm ra sch Vng Tn Hong Nguyn Qun (kinh th 1876 trong i Tng Tn Tu) ni v nhng phng php thin qun c th gip ngi tr dit vng kin tr v ngun, tc l nhn thc hon ho v th gii ca chn nh. Gn dy, c mt nh vt l hc tn David Bohm a ra thuyt "th gii dung nhip v th gii biu hin" (The implicate order and the explicate order) i rt st vi nim s v ngi php gii. ng ni rng nhng s vt m ta nhn thc nh c s hin hu c lp kia
thuc v th gii biu hin (the explicate order) trong , ci ny hnh nh hin hu bn ngoi ci kia. Nhng xt cho k th thy vt no cng lin h ti ton v tr, v t mt cht im ta c th thy c c v tr hm nhip trong n v to thnh n. Ci nhn ny a n nim v mt th gii dung nhip (the implicate order) trong "thi gian v khng gian khng cn l nhng yu t ch nh nhng lin h c lp hoc khng c lp gia cc vt th na". [30] Khoa hc ngy nay, theo ng, phi i t ci ton th ca th gii dung nhip mi thy c chn tng ca tng vt th. Ti cuc ta m Cordoue, ng ni v cht t: "L'lectron est toujours la totalit" (in t bao hm tt c). Quan nim ca Bohm nh vy rt gn vi quan nim "mt l tt c" ca gio l Hoa Nghim. Nu nh Khoa Hc ny chu i xa hn vic kho cu v trnh by l thuyt vt l, v thc hin thin qun trong t thn v t tm, ng s c th t c nhiu thnh qu bt ng v y vt l hc i ti nhng bc rt ln.
Chng 5: Con hy nhn bn tay con

Chnh nim cho ta nim vui trong sng
Sng hm nay tri trong v m, ti ra vn cm n cho nhng hng du mi ln v cm thm vi hng cy x lch con. B Thanh Thy i hc sau khi n chn cm rang ti lm cho n. Khi ti tr vo ra tay th ng bn hc Thin dy, ang nh rng sc ming trong phng tm. Ti i nu mt m tr v mang trn chic bn g trn sn sn, i ng ta ra. Chng ti ngi ung tr di nh nng m p. ng bn hi ti v cch kim im nhng thnh qu ca cng phu thin qun. Ti ni rng s trm tnh v s an lc l hai ci thc o tt nht. Nu khng c tin b v hai pha y tc l c th c nhng ch kt trong cng phu. C ngi ni n thin qun m khng c thy ch dy c th i n ch in lon. Nhng gp c mt v minh s th him lm. Minh s th him, m "bt minh s" th nhiu. Chi bng ta hy nng ta ng thy ni chnh mi chng ta khi ta cha c duyn gp mt minh s ng ngha ca n. Mun trnh c s in lon, bn ng vi v mun i vo nhng trng thi thin nh c tnh cch "xut thn", tri li hy d chng. Nhng php thin nh t khng nh khng phi l nhng giai on thit yu m bn phi tri qua. ng bao gi t p ung thn xc hoc tm thc bn. Phi sng tht bnh thng v tnh to. Nhng dng ti ni v chnh nim rt thc dng v cn thit, bn nn c li. l cng phu hng ngy. C chnh nim l c tt c. Nhng g ti ni trong phn sau ca tp sch ny, lin h ti tam tnh, bt thc, t php gii v.v... bn c th m ra xem tr li lc no cng c, khng nht thit l cn thit trc khi bn i vo cng vic thc tp. Mt pht thin qun phi l mt pht thoi mi, thanh tnh v an lc. Nu thy thin qun l mt cc hnh, th l ngi ta i qua mt cnh gii sai lm.
86 | C h n g 5: C o n h y nh n bn t a y c o n
Thin qun cho ta s h lc, ngha l mt nim vui. Nim vui , trc tin l do ta tr v lm ch ly ta, khng b li ko vo qun lng (tht nim). Nm c hi th, n c n ci, ng tc thn th tr nn thung dung, cm gic v t tng an tr ni chnh nim: nim vui chn tht n t nhng ci y. Gi cho tm mnh c mt trong mi pht giy ca hin ti, l cng phu thit yu nht ca thin qun. Do cng phu thc tp ny, khng nhng ta c th sng y , sng sut v thm su i sng ca ta m cn pht hin nhng iu m k khc, v tht nim, khng th thy.
To iu kin cho np sng chnh nim

Trong cun Php l ca s tnh thc xut bn vo khong mi nm v trc, ti c ngh trn ba mi phng php thin tp v chnh nim, trong c phng php t chc mt ngy qun nim mi tun. Nu bn mun c nhng ch dn tng tn, xin tm xem cun y, vn c in thnh nhiu th ting. l mt cun sch mng, rt d c v c cch tnh thc dng. Hin ti vn cn sng theo nhng iu ni trong sch. Cun sch tuy mng, bn c th c nhiu ln, bi v mi ln c bn li c dp nhn li qung ng thc tp qua v pht kin nhng iu mi, khng phi trong sch m chnh l trong kinh nghim tm linh ca bn. Nhiu nm i qua t ngy cun sch c xut bn, vy m ti vn tip tc nhn th ca c gi t nhiu nc gi v. Th no cng ch l cm n s c mt ca quyn sch v cho tc gi bit l cun sch lm thay i i sng ca h. Mt ng Bc s gii phu ti Nu c cho bit l ng lun lun thc tp qun nim trong khi lm cng vic gii phu. (Ti ngh l ng Bc s ny s khng bao gi b qun dao ko trong bng bnh nhn!). Trong nhng thng u thc tp, c th bn c nhng thi gian b lng v qun lng. Nhng bn lun lun c th bt u tr li. Nu trong gia nh hoc ngoi x hi c ngi cng thc tp th l mt thin duyn qu bu. Nhng ngi thc tp thng nhc nh cho nhau, hi han nhau v nhng kinh nghim v nhng s tin b. Bn
c th t nhc bn bng nhng phng tin do chnh bn to ra. V d mt t l ma thu bn nht c trong vn v bn em ci ln trn tm knh trong phng ra mt. Mt bui sng vo phng ra mt, thy t l y, t khc bn mm ci, tr li vi chnh nim, v sut trong thi gian nh rng, co ru, ra mt v thay o, bn sng trong s thung dung thoi mi ca chnh nim. Ting chung cha chng hn, cng c dng nh mt trong nhng phng tin nhc nh qun nim.
Ngi yu i, em l ai?
Mt hm no nu cn ti thin qun, bn hy chn mt ti thch hp vi bn, ngha l mt ti cho bn nhiu cm hng v c th thu ht c sc ch ca bn n mc ti a. Nh ti c ni phn trc, ti c th l mt tri, con su, chic l, mt mi bn khi bn cha sinh, thi gian, hoc mt ht tuyt sa. Tt c mi hin tng, c th hay tru tng, vt l, sinh l, tm l hay siu hnh u c th l ti thin qun. Mt khi chn la ri, bn s theo di n m n vo trong tm, dnh cho n cng trnh p cn thit cng nh chic trng cn s p ca con g m c th n thnh g con. Bn c th ly ci "ta" ca bn ra lm ti thin qun, hoc ci ta ca ngi mnh yu mn nht, hoc ci "ta" ca ngi m bn th ght nht. ti no cng c th a n s gic ng, min l bn m n c trong chiu su ca bn th bn. Nu ti ch c giao ph cho tr nng th khng chc n s mang li kt qu m bn mong mun. Mt mi ca bn chng hn. Bn l ai? Bn tng qun nim v ti y chng? Trc khi cha m sinh ra, bn l ai? Bn cha c hnh tch, nhng bn c hay l cha c? Ti sao t ch khng c bn li c th tr thnh c? Nu ngy hm y, cha m ca ti khng gp nhau, th by gi ti l ai? Nu ngy hm , nu khng phi l con tinh trng y m l mt con tinh trng khc i vo tiu non th by gi ti l ai? Ti l ti hay ti l mt ngi anh, mt ngi ch, hoc mt ngi em ca ti? Nu ngy xa cha ti khng ci m ti m ci mt ngi n b khc th by gi ti l ai? Hoc nu ngy xa
m ti khng v vi cha ti m v vi mt ngi n ng khc th by gi ti l ai? Mi t bo trong c th bn c mt i sng t tr, mi t bo ca bn c phi l mt ci ta khng? Loi (espce) nm trong chng (genre), mi loi c phi l mt ci ta khng? Nu bn em tt c tm t, tr tu v tnh cm bn m hi bn nhng cu nh th, nu bn em nhng cu hi dm xung y tm t, mt ngy kia bn s thy nhng ci thy bt ng. C khi no bn nhn thng vo mt ngi yu v hi: "Em l ai?" hoc "Anh l ai" cha? Hi ngi yu ca bn tr li, v nht l bn tr li. ng bng lng vi nhng cu tr li thng tc. Em l ai m n y, ly ci au ca ti lm ci au ca em, ly ci vui ca ti lm ci vui ca em, ly ci sng cht ca ti lm ci sng cht ca em? Em l ai m ci ta cng vi ci ta ca ti tr nn nh mt? Ti sao em khng l mt git sng, mt cnh bm, mt chn chim hay l mt cy thng? ng bng lng vi nhng hnh nh thi ca. Hy hi bng tt c tm can, bng tt c nhng g to nn con ngi bn. Bn cha tng hi ngi bn th ght nht (nu c) mt cu hi nh th. Nhng rt cuc ri bn cng s phi hi ngi y mt cu hi tng t. Anh l ai m tng lm cho ti kh au, cm gin v th ght, hay anh chnh l nghip qu, l nhn duyn hoc l ngn la th thch trui luyn nn ti; ni mt cch khc, hay anh cng l ti? Bn hy l ngi y. Bn phi l ngi y, lo u nhng ni lo u ca ngi y, kh au nhng ni kh au ca ngi y, au xt nhng ci au xt ca ngi y. Bn khng th thc s "l hai" vi ngi y. Ci ta ca bn khng phi nm "bn ngoi" ci ta ca ngi y. Bn chnh l ngi y, cng nh chnh bn l ngi yu ca bn, cng nh bn l chnh bn. Bn qun nim cho ti khi no bn thy c ni ngi lnh t chnh tr tn c nht, ni ngi t nhn b tra tn d man nht, ni ngi trng gi giu sang nht cng nh em b ngho m tr xng nht. Bn qun nim cho ti khi bn thy bn ni ht bi hay ni nhng tinh h xa xi nht.
Tiu chun nh hng

Thin qun s lm ny n ci thy ni bn cng nh s lm ny n ni bn kh nng yu thng, tha th, hoan h v bung th. Bn bit bung th, v bn khng cn cn nm gi ring cho bn, bi v bn khng cn l ci ta b nh d tan v cn phi bo trng bng mi cch na. Bn tr thnh hoan h, bi v ci vui ca ai cng l ci vui ca bn, bi v bn khng cn ganh ght v ch k na. Bn tr nn y tha th, bi v bn khng cn duy tr c chp v thnh kin. Bn m rng lng yu thng, bi v bn bit au c ni au kh ca mun loi, v bn lm ht tt c nhng g trong kh nng ca bn lm vi bt nhng kh au y. Bn c trn kia, c gi l t v lng tm, l t, bi, h, x, hoa tri t nhin ca ci thy trng trng duyn khi. S pht trin ca bn c y ni bn chng t bn ang i trn con dng thin qun chn chnh v bn c kh nng hng dn k khc m khng s b lm lc.
L tnh th
By gi bn ang u? Ngoi rung ng, trn ni rng, ni qun trng, trong hng xng, trc bn giy, ti bnh x hoc chn lao t? Bn hy th mt hi th nh nhng, v thp sng mt tri thc trong bn. Chng ta bt u bng hi th y v thc y. Cuc i nh mt o nh, mt gic mng hay mt thc ti nhim mu, iu hon ton ty thuc ni bn ty thuc ni s tnh thc ca bn. Tnh thc l mt php l nhim mu. Cng nh mt cn nh ti m t nhin sng r ln v c nh sng ca mt ngn n, i sng s tr thnh mu nhim khi mt tri thc bt u chiu rng. Ti c ngi bn thi s tng b giam gi bn nm tri trong mt tri hc tp ci to trn mt vng rng ni xa xi. Sut bn nm tri, anh thc tp thin qun v gi c sc khe v nim vui sng. Ra khi tri hc tp, thn tm trui luyn nh mt li thp, anh ni rng trong bn nm tri anh khng mt mt g, v tri li. Nhng g m anh "hc tp" c khng phi do cn b ging dy m do chnh cng phu thin tp ca anh a ti. Ti mun nhng dng
ch ny, vit nh vit mt bc th tnh, ti c di mt ca nhng ngi anh em ca ti, quen hay l, trong nhng hon cnh m thng thng ngi ta ngh l bi t v nhiu tht vng nht, mi ngi anh em ti c th lm sng dy c ngh lc sn c trong t thn.
Mun an lc th t khc c an lc
Nm 1972, ti vit bn ch nho dc an tc an trn mt ci cha n bng giy bi m ti t tay lm ly v t trn bn vit ca ti, ti ngh rng mnh s c dp thc nghim v ti ny. Dc an tc an c ngha l nu anh mun c an lc th tc khc anh c an lc, ngay trong gi pht ny. Khong 1976 - 77, hi ti cn iu khin chng trnh "Mu chy rut mm" l mt chng trnh cu tr ti Tn Gia Ba, ti c dp thc tp ti thin qun y. Chng trnh "Mu chy rut mm" l chng trnh cu tr ngi t nn trn bin, thc hin hi m trn th gii d lun cha bit ti s c mt ca cc "thuyn nhn". Chng trnh "Mu chy rut mm" l mt chng trnh hot ng khng cng khai, bi v cc nc Thi Lan, M lai v Tn Gia Ba hi khng cho php ngi t nn ln b. Chng ti thu hai chic tu, mt chic tn Leapdal v mt chic tn Roland i vt ngi trn bin v hai chic tu nh na tn Si Gn 200 v Blackmart lin lc v chuyn ch thc phm. H hai tu ln m y th chng ti ch ng bo i c hoc i o Guam. Vo lc hai chic tu ln vt c trn 800 ngi th chng trnh b pht gic, v hai gi khuya cnh st c lnh n vy nh ti, vo nh lc sot. Mt ngi chn ca trc, mt ngi chn ca sau v bn ngi xng vo. Sau khi lc sot ht mi ng ngch v hc t, h xt giy t ti v ra lnh cho ti phi ri lnh th Tn Gia Ba trong vng hai mi bn ting ng h. Trong lc y hai chic Si Gn 200 v Blackmark khng c php ri bn tip t cho ngi t nn trn hai chic ln, v cc nc Thi Lan, M Lai v Nam Dng cng khng cho ti t chn trn lnh th h. Chic Roland c nhin liu c th ln ng i Perth vi iu kin l chng ti c th tip t thc phm t Nam Dng, nhng chic ny
t nhin b hng my. Bin ng mnh v M Lai khng cho php n xp vo hi phn trnh gi. Vo mt tnh trng nh th, tuy ngi trn t lin, ti cng thy ti lnh nh trn bin, v sinh mng ti l mt vi sinh mng ca 800 ngi t nn. Ti thc tp ti thin qun dc an tc an, v ti ngc nhin thy mnh tr nn an tnh mt cch l lng. Trong lc y, ti khng thy c nim lo s no na. Tm trng ti lc khng phi l tm trng liu. N l s an lc. Ti vt qua giai on kh khn v khng bao gi ti qun c nhng pht thin ta, nhng hi th v nhng bc chn qun nim trong thi gian hai mi bn gi ngn ngi kia. Bn hi hai mi bn gi ng h gii quyt by nhiu vic, th gi u m thin tp? Cu hi ny quan trng lm y, bi v trong sut cuc sng m ta gi l "cuc trm nm" ca chng ta, chng ta cng thng than phin l "khng c thi gi" m, c phi khng? Ti khng a ra cho bn mt cu tr li u. Ti ch c th ni vi bn s d ti thnh cng c l v ti nu ra cho ti mt th thch ln: ti t bo, nu ti khng thnh cng by gi th khng bao gi ti thnh cng c c; nu ti khng t ti s an lc ngay trong gian nguy ny th s an lc trong nhng lc khng gian nguy c th l s an lc gi to. V ti thnh cng. Hi , nu khng c dp gian nguy kia th cha chc ti thnh cng trong vic thin tp v ti dc an tc an, v nu ti khng thc tp thin qun php "dc an tc an" lc th ti cng khng c c s trm tnh an lc c th gii quyt tng y cng vic trong khonh khc cp bch .
Qu theo lin vi nhn

An lc l mt ci g c th hin hu trong gi pht hin ti. Bn ng ni: i khi ti lm xong ci ny (v ci ny) ri th ti mi "khe" c, mi "an lc" c. Ci ny l ci g vy? Mt mnh bng, mt s lm, mt ci nh hay s thanh ton mt mn n? Nh vy th bn khng bao gi c an lc u, bi v sau ci ny s c ci khc. An lc l an lc ngay t by gi, nu khng th khng bao gi an lc ht. Nu bn thc s mun an lc, th bn c th an lc ngay trong gi pht
ny. Nu khng th bn ch c th sng vi "hy vng s c an lc trong tng lai" m thi. Bn ti, ngi thi s, khng i n ht bn nm hc tp mi chu an lc. Y no c bit l y s bn nm. C ngi hn su nm ri m c v u. Chc y thc hnh mt thin php no tng t vi thin php dc an tc an. Bn cng th ngi li i v tm mt thin php nh th, t c s an lc ca chnh bn. Bn ch cho l cn phi c cng phu lu ngy chy thng. Quan trng nht l ci mun ca bn, l ch ca bn. ch y m ln th qu i theo lin vi nhn, mau hn mt tia chp git. V bn phi bit nm ly v duy tr s an lc , bng hi th, bng bc chn, bng n ci, bng ci nhn, bng ci nghe v ci cm. Cho n khi bn l mt s an lc.
Tt c ty thuc vo hnh phc ca bn

Nu thn th ta l tri t th ta s cm nhn thy mt cch r rng hn bao nhiu vng au nhc xt xa trn c th ta. Ni y chin tranh tn ph, chn kia bo lc nn, vng n i kh lan trn. Bit bao nhiu tr em b m ch v thiu cht dinh dng. Bao nhiu bn tay tr th ang tm moi nhng ng rc tm nhng vt kh d c th em i ly vi chc gam thc phm. Bao nhiu k ang rn xit trong chn lao t. Bao nhiu k khc b th tiu v dm chng i bo lc. Th gii khng th ngng c s ch to thm v kh c hi, d s lng v kh hin gi c sc tiu dit my mi ln nhn loi. Vy th ti sao ta c th rt lui vo rng su hoc ng cht ca phng ta m ngi thin qun tm s an lc ca ring ta, c ngi s hi bn nh th. Nhng bn cng bit ri, s an lc y nu c cng khng phi l ca ring bn. Chnh nh s an lc m bn c th l mt vi tt c nhng k ang khn kh; chnh nh s an lc m bn c th l mt ci g cho nhn loi, ngha l cho chnh bn. Ti bit c bao ngi tr c ch, c lng; khng mun ln trn trong hon cnh gi to ca mnh, h dn thn vo cuc i mong chuyn i cuc i, chuyn i x hi. H c nhn thc vng chi v tnh trng x hi, h bit nhng g h mun; tuy nhin sau mt thi gian tranh u h nn lng. Chnh v h thiu s an lc,
mt s an lc khng th li sau lng m phi em theo vo cuc i tranh u. Sc mnh ca chng ta khng phi l v kh, khng phi l tin bc, khng phi l quyn th: sc mnh ca chng ta l s an lc. S an lc ny m ta mang trong ta gip ta tr nn bt hoi trong ngn la th thch. Ta phi c hnh phc trong khi lo lng cho nhng k m ta thng yu, cho nhng k m ta mun bnh vc. Ti tng gp trn bc ng ti i nhng ngi c c s an lc y. Th gi v tm lc ca h, h dnh rt nhiu trong cng vic bnh vc k yu, vun trng thng yu v s hiu bit khp ni. H thuc v nhng truyn thng tn gio v vn ha khc nhau v h t c s an lc ca h bng cch no ti khng c bit [31]. Nhng ti nhn ra c s an lc trong khi ti tip xc vi h. Bn cng vy, nu mt cht, bn cng nhn c s an lc trong h. V bn bit rng ci an lc y khng phi l mt th ngc t giam hm bn trong s v k hoc trn trnh. Chnh n a bn vo i lm c g m bn lm. Hoc tranh u cho cng bnh x hi, hoc san bng bt h sai bit Bc Nam [32], hoc chn ng thi ua ch to v kh, hoc ph tm trng k th, gieo rc thm s hiu bit, ch ha gii hoc tnh thng yu. Ti trn tuyn no bn cng cn c ch kin tr v quyt thng. Thiu s an lc, bn khng duy tr c ch . V vy cho nn bn cn c chnh nim v thin tp ngay trong i sng hng ngy ca bn, d l i sng tranh u.
B tt ly con mt t bi nhn mi loi

S an lc v tnh yu thng, nh ti ni mt ln, lun lun i i vi s hiu bit v khng k th. C k th l cn phn bit, cn phe phi. Ch c con mt thng yu thc s mi c kh nng nhn c thc ti t mi quan im. Ngi bit thng yu c th thy mnh c mt ni mt ngi, v v c th nhn t mi quan im cho nn c th vt c mi quan im thit lp c loi hnh ng ph hp nht vi i bi tm. ngha cao c nht ca hai ting ha gii l ch . Ha gii khng c ngha l tha hp vi m vng v s tn c; tri li, ha gii l chng i thng trc vi mi hnh thc m vng
v tn c nhng vi tm i bi v ci nhn siu vit phe phi. Phn ng trong chng ta u theo phe phi, u thit lp chnh t cn c trn nhng d kin t i m ta thu lm c, hoc trc tip, hoc qua cc hot ng tuyn truyn. Chng ta thng cn mt s bt bnh trong lng mi hnh ng mnh dn c, d l mt s bt bnh chnh ng. Nhng bt bnh khng . Th gii chng ta khng thiu ngi dn thn hot ng. Th gii chng ta ch thiu ngi c nhn thc rng ri c th thng yu, c th t b phe phi m m trn c c thc ti nhn loi trong lng nh mt g m p tt c g con ca mnh di hai cnh xe rng. Qun nim v "trng trng duyn khi" l mt trong nhng phng tin i vo nhn thc y. C nhn thc y ri bn s khng cn d di vung gm phn bit ln chia ct thc ti na. Bn s vt c ranh gii phe phi, thot khi bc tng chnh t, v thy c rng phng tin v cu cnh ch l mt. Bn hy quan st cho n khi no bn c th thy rng khun mt no trn xe in ngm (mtro) cng l khun mt bn, thn hnh tr con gy t no Nicaragua cng l thn hnh bn, cho n khi no bn c th i c th au trong c th ca mi loi th bn thc hin ci thy v phn bit v i bi tm. Ly con mt thng yu m nhn mi loi, mi ngi (t nhn th chng sanh - Kinh Php Hoa), l kh nng ca B Tt Qun Th m. Trn ng i, chng ta c duyn gp c nhng con ngi bit nhn i bng con mt t bi: B Tt Qun Th m c mt ni h B Tt Qun Th m cng c mt ni ta mi khi ta qun nim v s thc th nht trong bn s thc mu nhim v cuc i. Ai ni cu c Qun Th m l khng linh ng? Quan th m hin ti trong bn c trc khi bn m ming nguyn cu.
Con hy nhn bn tay con

Mt anh ha s bn ca ti xa nh gn ba mi nm tri ni vi ti l mi ln nh m, anh ch a bn tay ca anh ln nhn l thy nh. M ca anh l mt ngi n b Vit Nam ca nn vn ha c; b ch v v c c ch nho m cha h c sch trit hc v khoa
hc Ty Phng. Trc khi anh ri qu hng, b nm ly tay anh m ni: "Khi no con nh m, th con c a bn tay con ln nhn, l t khc con thy m". m thay cu ni chn tnh . Trong gn ba mi nm, anh ha s a bn tay mnh ln ngm khng bit bao nhiu ln. S c mt ca b trong anh khng phi ch thun l mt s c mt theo ngha di truyn hc. Tm hn b, m c b, s sng ca chnh b u c mt trong anh. Theo ti bit, anh ha s ny c thc hnh thin tp. Ti khng r anh a ti "nhn bn tay" ln a v mt cng n thin hay cha, bi v ti ngh ti y, i vi anh, c th a anh i xa lm trn bc ng thin qun. T bn tay ca anh, anh s i thu sut vo thc ti v th v chung. Anh s nhn thy trm ngn th h i trc anh hin gi ang l anh v trm ngn th h i sau anh by gi cng ang l anh. T kip xa xa no n gi dng sinh mng ca anh cha bao gi dt on, v vy cho nn bn tay anh cn hin hu , nh mt thc ti bt sinh bt dit. Mt mi anh nm trm triu nm v trc, v mt mi anh nm nm triu nm v sau, anh c th nhn ra c. Anh c mt khng phi ch nh mt truyn thng chng loi xui chy theo trc thi gian; anh cn c mt nh mt h thng duyn khi tng tng lp lp giao nhau trong khng gian na, v v th mi t bo ni anh u bt sinh bt dit nh anh. ti "nhn bn tay" ca anh, trong trng hp anh, c th c tc dng ln gp my ln ti "ting v tay ca mt bn tay" do thin s Tin Nhai khi. Ma h nm ngoi khi con chu ca ti t mt x xa v thm ti ti Phng Vn Am, ti trao cho n ti "nhn bn tay" n gn gi nh mt ti thin qun. Ti c cho n bit l mi ht si, mi chic l v mi con su trn i Phng Vn u c mt trong bn tay n.
Ti sao c khc?
Mi my thng trc y, gii thn cn chnh quyn thnh ph H Ch Minh c a ra tin l sau mt trn au tim, ti qua i. Tin ny gy xo trn kh nhiu v lm li cho s v tuyn vin thng khng t. Ni s P.H. mi cho ti bit l tin ny ti Ni vin T Nghim vo lc ni s ang ging hc trong mt lp ni sinh tr tui. C lp
lng i khi nghe tin ny v trong s cc ni sinh c mt c ngt xu. Ti b y ra khi x mi my nm v nhng hot ng ha b nh, chc chn l ti khng quen bit v ni sinh tr tui ny, cng nh ti cha c quen bit c th h tng sinh v ni sinh tr tui mi ln ln by gi. Sng cht l chuyn gi tr b ngoi, ti sao c khc? C ang hc Pht v ang lm nhng chuyn ti lm th c cn l ti cn . khng th khng bao gi tr thnh c, c th khng bao gi tr thnh khng, c c thy iu cha? Nu mt ht bi m ta khng th lm cho n t c tr thnh khng th mt con ngi cng th. Trn th gii, ngi ta tm cch th tiu bao nhiu ngi tng tranh u cho nhn quyn, cho t do v bnh ng x hi, nhng khng ai thc s th tiu c ai. Nhng ngi h mun th tiu vn c mt hoi hoi, v khp ni, c c bit khng? Cha Ki T, thnh Gandhi, Lambrakis, Mc s Martin Luther King, c ngh h l "nhng ngi cht" hay sao? C l chnh h. C mang trong h tng t bo ca c. Ln sau, c c nghe mt ci tin nh th th c phi mm ci mi c. N ci lng l ca c s chng t rng c c tr tu v ngh lc ln. o Php v nhn loi trng i rt nhiu ni c.
Tt c nm trong mt ci bit
Ti c ngi bn l nh kho cu khoa hc, hin ang hng dn cho nhiu sinh vin lm lun n tin s khoa hc, lm g cng mun cho scientifique. Nhng ng bn ny li lm th, thnh ra nhiu khi anh y khng c scientifique cho lm. Ma ng nm ngoi, ng bn ca ti tri qua mt cn khng hong tinh thn kh ln. Bit c tnh trng nghim trng, ti gi ln cho anh mt bc ha nh trong ch c hnh mt con sng vn u trn nc bc, v mt hng ch ti vit bn di: "t bao gi, sng vn sng i sng ca sng v i sng ca nc cng mt lc v anh th l th cho tt c chng ti". Vit cu y cho ng bn khoa hc gia c ngha l ti cng bi vi anh vt qua giai on kh khn. May mn cho chng ti l ci phao y gip nhiu cho ti v cho ng bn. Phn ng chng ta ch thy
rng chng ta l sng m qun rng chng ta l nc. Chng ta quen sng vi sinh dit m khng quen sng vi bt sinh v bt dit. Sng sng i sng ca nc hoc ta sng i sng ca bt sinh bt dit, iu y no c l lng g, no c kh khn g. Th bao gi m sng chng sng i sng ca nc, ta chng sng i sng ca bt sinh bt dit? Ch cn bit l ta ang sng trong i sng ca bt sinh bt dit m thi. Tt c nm trong mt ting bit, m bit tc l nhn ra, l chnh nim. Bao nhiu cng phu ca thin qun ch l tnh dy m bit mt iu : sinh dit u c ng g c n ta.
[1]. Du chn trn ct [2]. Trong Duy Thc Hc, nu nim i vi nh v tu, th tht nim i vi tn lon v bt chnh tri. Tn lon v bt chnh tri ch l nhng g ngc li vi nh v tu. Nim, nh v tu l ba trong s nm tm s bit cnh, cn tht nim, tn lon v bt chnh tri l ba trong s hai mi su tm s bt thin. [3]. Fritjob Capra, The Tao of Physics, The Chancer Press, Suffolk. [4]. "T lng c bt t lng , bt t lng nh h t lng? Phi t l ng tc nga thin chi yu gi". [5]. Satipatthan sutta, kinh th 10 trong Trung B Kinh, c xem nh l kinh cn bn v thin qun ca Nam Tng. Bn c th tm thy bn dch Vit Ng trong cun Php l ca s tnh thc, L Bi, Paris 1976. [6]. "Les termes objectif et subjectif ne designent que des cas limites. Par la mcanique quantique, nous savons qil ne peut exister aucun phnomne totalement objectif, c'est dire independant de l'tat de l'observateur. Corrlativement, tout phenomne subjectif prsente une face objective". (Brian D. Josephson, Science et Conscience, Stock, Paris 1980) [7]. Thc ti khng th cha ng trong khun kh cc nim phn bit [8]. A li gia, thc th tm, c tc dng hm tng, tc l ct cha. nim v hm tng c din t bng cc danh t nng tng (kh nng hm cha), s tng (ni dung c hm cha) v ng i cht tng (b thc th by l mt-na bm ly cho l ci ta). A li gia li cn c tc dng tr chng, ngha l duy tr tt c cc chng t (tc l nng lng) ca vn php, v tc dng d thc ngha l chuyn bin v chn mui lm pht hin ra cc hin tng sinh l, tm l
v vt l. Mt-na, thc th by, l mt tc dng bm cht ly mt phn ca A li Gia m cho l ng _ tc dng ny gi l t lng. [9]. Ym-ma-la-thc l tn ca thc A-li-gia khi thc ny thot khi s nu ko ca thc mt na. [10]. Rt nhiu ngi ngh rng i vo t thin v t khng nh l i vo trng thi tm khng cn i tng. Thc ra tm lc no cng c i tng, nu khng, tm khng phi l tm. Trong t khng nh, i tng ca tm l s v bin ca khng gian, s v bin ca thc, tnh cch v s hu ca vn vt hoc tnh cch va c va khng ca thc. nh ch l trng thi ca nhn thc trong khng c s phn bit ch th v i tng, ngha l trong tng phn ca thc khng b kin phn ca thc i tng ha, cho l c lp ngoi n. Tng phn (nimittabhga) v kin phn (daranabhga) l hai yu t ch th v i tng tng sinh tng thnh ca thc, khng th tn ti ngoi nhau. C hai cng c mt bn th: l t th phn hoc t chng phn, tc l bn cht ca thc. [11]. Nguyn Cng Tr (1778 - 1859) t l Tn Cht, hiu l Ng Trai, qu lng Uy Vin H Tnh. [12]. Walt Whitman, Song of myself: "Do it contradict myself? Very well then... I contradict myself I am larger... I contain multitudes". [13]. "Il s'agit ici au contraire de pousser jusqu'au bout la conception des particules en tant que rseau d'interconnexions relationnelles. La philosophie du bootstrap renonce non seulement l'ide de "briques" lmentaires de la matire, mais quelque entit fondamentale que ce soit: lois, quations ou principes. Pour elle, l'univers est un tissu dynamique d'vnements interdpendants. Aucune proprit d'une quelconque partie de ce tissus n'a valeur de base: toutes rsultent des proprits des autres parties, et c'est la cohrence globale de leurs relations mutuelles qui dtermine la structure de tout le tiss" Fritjob Capra, Le Tao de la Physique, bi tham lun ti ta m Cordue, in trong Science et Conscience, les deux lectures de 'Univers, Stock, Paris, 1980. [14]. Vikalpa [15]. L'imagination et L'Ordre Impliqu, b tham lun ca David Bohm ti cuc ta m Cordoue (tr. 453, Science et Conscience, Stock, Paris, 1976). [16]. Erwin Schrodinger, My view of the world, Cambridge Univ. Press 1964, London.
[17]. Php Tng Tng: mt tng phi Pht Gio chuyn tham kho v tng trng ca vn php. [18]. Nhng ting v cng v v tn v tm dng nn c t trong vng kp. [19]. Cc c gi khng quen thuc vi thuyt tng i c th cha hiu c th no l ci lin h khng-thi-gian bn chiu m Einstein ni n. Trc Einstein, nh ton hc c Minkowski tng ni l nu tch bit khi nhau, khng gian v thi gian ch l nhng bng ma khng c thc, ch khi no hai th phi hp vi nhau th chng mi din by mt thc ti. Thuyt tng i cho rng tt c mi hin tng vt l ang di ng (tt c mi tng trn tri t cng ang di ng theo tri t) u ch c th t xc nh cng mt lc trong khng gian v thi gian. V d mt chic my bay ct cnh t Paris i New Delhi: ngi kim sot phi v di mt t khng nhng phi bit v tuyn x, kinh tuyn y, cao z m thi; ng ta cng phi bit thi gian t na th mi on nh c v tr ca chic my bay trong sut l trnh. Thi gian y l chiu th t vy. Khng gian, thi gian, vt th v s di ng lin i vi nhau m hin hu, v khi mt (densit) ca vt cht ln th khng gian gn cong li. nh snh tinh t i ngang nhng khi vt cht nh mt tri i theo mt ng cong, bi v khng gian y cong hn nhng ni m mt vt cht yu. nh sng l nng lng v vy n cng c cht lng (masse), bi v vt cht v nng lng l mt, theo cng thc tr danh e = mc2, trong e l nng lng, m l cht lng v c l tc nh sng. S c mt ca vt cht ko theo tnh cch "cong" ca khng gian, v v vy trong thuyt tng i, khng c nim v ng thng tuyt i theo kiu ton hc ca Euclide na. [20]. "L'lectron ne possde pas de proprites indpendantes de mon esprit" Fritjof Capra, Le Tao de la Physique, bi tham lun ti ta dm Cordoue, (Science et Conscience, Stock, Paris 1980) [21]. "Il faut considrer la matire sous ses deux aspects complmentaires, onde et particule, et renoncer ces objects ou ces choses dont tait constitue pour nous depuis toujours la nature"(Alfred Kastler, Cette tranger Matire, Stock, Paris, 1976) [22]. Samyutta-Nikaya [23]. " des questions en apparence des plus simples, nous allons tres amens soit ne donner aucune rponse, soit en fournir une qui, a premire vue, fait penser un trange catchisme plutt qaux affirmations catgoriques de la physiqu Si l'on demande par exemple si la position de l'lectron reste la mme, nous devrons rpondre "non"; si l'on demande si elle varie au cours du temps, nous devrons repondre "non"; si l'on demande si l'lectron est
100 | C h n g 5: C o n h y nh n b n t a y c o n
immobile, nous devrons repondre "non" et si l'on demande s'il est en mouvement, nous devrons toujours rpondre "non" (J.R.Oppenheimer, La Science et le bon sens, Gallimard, Paris 1955). [24]. "T, nhc nhn kin trit danh i trng phu [25]. Tc l cng n "v" ca Triu Chu. [26]. "Khng c g l thnh c", cu tr li ca B t Ma cho vua Lng V khi vua ny hi v " ngha thm su nht ca thnh [27]. Mt ngi hi thin s M T: nh ca t Ma t n qua y l g? Xin thy cho con bit m ng dng nhng mnh ph nh v khng nh no ht. M T ni: Hm nay ta mt, ngi n hi s huynh Tr Tng, Tr Tng ni: "Ti sao khng hi thy?" Ngi y ni: "Thy bo ti hi s huynh". Tr Tng ni: "Hm nay ti nhc u, xin n hi s Hoi Hi". Ngi y ti hi Hoi Hi, Hoi Hi ni: "Ci ti khng bit". Ngi kia tr v bo co vi thin s M T. M T bo: "Tr Tng u bc, Hoi Hi u en". (Cng n thin th 73 trong Bch Nham Lc). [28]. Ch D c ngha l "khc", cng c ngha l "a nguyn [29]. y ch l nhng nt vn tt v Duy Thc cn thit cho cng phu thin qun. Bn c mun tham cu rng ri hn th xin c Vn Nhn Thc Trong Duy Thc Hc ca Nht Hnh, L Bi xut bn ln th ba, Paris 1978. [30]. David Bohm, Wholeness and the Implicate Order, Routledge and Degan Paul, London, 1980 [31]. Ti khng ngh rng ch c trong truyn thng o Pht mi c tu gic. u h c s sng l c tu gic. V vy ti tn trng mi truyn thng vn ha v tn gio. Mt truyn thng c th h nt, khng chuyn ch c tu gic na, nhng tu gic c th phc sinh bt c lc no, bi chnh n lm pht sinh truyn thng. i sng ca chnh bn l mt ngun tu gic: mi th h phi ng gp phn mnh cho dng tu gic, ng gp bng kinh nghim sng ca chnh mnh. Tu gic nm trong s sng, vy nn kinh in v kinh nghim do nhng th h i trc trao li cn c bn thc nghim, kim chng v cui cng, bi p. C pht kin v bi p th ta mi khng ph cng khai ph ca tin nhn. [32]. Bc l nhng nc giu, Nam l nhng nc ngho.
101 | C h n g 5: C o n h y nh n b n t a y c o n

Trai Tim Mat Troi

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Trai Tim Mat Troi

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Mc lc

Chng 1: Nng trn l xanh

Dng sng tm tng

Bng ti thnh nh sng

cch ca ch. Ci cht thin y l kt qu ca s thc tp qun nim. ng gi l thin v.

Nui dng chnh nim trong nhng lc lm vic

Ht ca trong chnh nim

hng ngy tr nn linh ng. Nu mun ca ht, bn hy ca ht trong chnh nim.

sinh, dit, c, khng v.v... u c th a ra lm i tng ca chnh nim, ca ch qun.

Chnh nim va l nhn va l qu

Suy t v ci khng th suy t

Ht mui i vo lng bin mn

Chng 2: iu ma ca loi ong

Ngi b cm cha c tm nc lnh

i tng nhn thc khng th tch ri khi ch th nhn thc

Bung b nim trong v ngoi

Thc ti khng chu ng c khun kh

Tu l cng trnh ca qun chiu khng phi ca suy t

Kin thc l chng ngi ca tu gic

Bit trong tri xanh

Objets inanims, avez vous donc une ame?

Tc dng mun mt ca ci bit

Chng 3: Nh khng trong m ln cng khng ngoi

Nh khng trong m ln cng khng ngoi

Mt tri l tri tim

Tng tc v tng nhp

, ci Tt C (le Tout) th do du m sinh ra?" Xin bn hy cho ngi mt cu tr li.

Thy ngha l thng

Nhng iu trng thy m au n lng

Bt dit trong sinh dit

Qu kh, hin ti v tng lai trn u mt si tc

Thuyt tng i gip ta i vo th gii tng tc tng nhp

Chic b qua sng

Kh nng r b v kh nng pht minh

Chng 4: Rch tung li sinh t

Ngi quan st v ngi tham d

Khng c cng khng khng

Hoa u-bt-la cn ang n

Nh lai khng ti cng khng i

Li sinh t c th rch tung

Chic l a thng vo thc ti v nim

Tm v ngi v cnh v ngi

Mt na v liu bit cnh

Nhn thc ti bng con mt tu

A-li-gia l mt hay l nhiu

Qun chiu php thn

T y tha khi i vo vin thnh tht

Chng 5: Con hy nhn bn tay con

To iu kin cho np sng chnh nim

Tiu chun nh hng

Qu theo lin vi nhn

Tt c ty thuc vo hnh phc ca bn

B tt ly con mt t bi nhn mi loi

Con hy nhn bn tay con

You might also like