You are on page 1of 41

TRI H HNG VNG LN TH IX

CHUYN

PHNG TCH V NG DNG

Nguyn Qunh, Chuyn Hng Vng, Ph Th o Vn Lng, Chuyn Lo Cai Hong Thng, Chuyn L Qu n, in Bin

HA BNH, THNG 8 NM 2013

MC LC Trang Phn A 1. 2. 3. Phn B 1. 2. 3. Phn C 1. 2. C s l thuyt Phng tch ca mt im i vi mt ng trn Trc ng phng ca hai ng trn Tm ng phng ca ba ng trn ng dng phng tch gii mt s bi tp hnh hc phng Cc bi tp s dng tnh cht ca phng tch Cc bi tp s dng tnh cht ca trc ng phng Cc bi tp s dng tnh cht ca tm ng phng Bi tp ngh bi Li gii Ti liu tham kho 2 2 3 5 7 7 10 23 28 28 30 40

Trang 1

PHN A: C S L THUYT

1. Phng tch ca mt im i vi mt ng trn 1.1 Bi ton Cho ng trn (O; R) v im M c nh, OM = d. Mt ng thng thay i qua M ct ng trn ti hai im A v B. Khi MA.MB = MO 2 R 2 = d 2 R 2 . Chng minh
A

M O

Gi C l im i xng ca A qua O. Ta c CB AM hay B l hnh chiu ca C trn AM. Khi ta c MA.MB = MA.MB = MC.MA = MO + OC MO + OA

)(

= MO OA MO + OA = MO OA = OM 2 OA2 = d 2 R 2 .
1.2 nh ngha

)(

i lng khng i MA.MB = d 2 R 2 trong Bi ton 1.1 c gi l phng tch ca im M i vi ng trn (O), k hiu PM/(O). Ta c:

PM / ( O ) = MA.MB = d 2 R 2 .
1.3 Tnh cht 1.3.1 Tnh cht 1 im M nm bn ngoi ng trn (O ) khi v ch khi PM / (O ) > 0. im M nm trn ng trn (O ) khi v ch khi PM / (O ) = 0. im M nm bn trong ng trn (O ) khi v ch khi PM / (O ) < 0.
Trang 2

1.3.2 Tnh cht 2 Trong mt phng, cho ng trn ( O; R ) v mt im M nm bn ngoi (O ). Qua M k ct tuyn MAB v tip tuyn MT ti (O ). Khi
MA.MB = MT 2 = OM 2 R 2 .

1.3.3 Tnh cht 3 Cho hai ng thng AB, CD phn bit ct nhau ti M ( M khng trng A, B, C , D ). Khi , nu MA.MB = MC .MD th bn im A, B, C , D cng nm trn mt ng trn. 1.3.4 Tnh cht 4 Cho hai ng thng AB, MT phn bit ct nhau ti M ( M khng trng A, B, T ). Khi , nu MA.MB = MT 2 th ng trn ngoi tip tam gic ABT tip xc vi MT ti T . 1.4 Phng tch trong h ta Descartes Trong mt phng, vi h ta Descartes, cho im M ( x0 ; y0 ) v ng trn

(C ) : x 2 + y 2 + 2ax + 2by + c = 0.
t F ( x; y ) = x 2 + y 2 + 2ax + 2by + c, khi
2 2 + y0 + 2ax0 + 2by0 + c. PM / (O1 ) = F ( x0 ; y0 ) = x0

2. Trc ng phng ca hai ng trn 2.1 nh l v nh ngha Cho hai ng trn khng ng tm (O1; R1) v (O2; R2). Tp hp cc im M c phng tch i vi hai ng trn bng nhau l mt ng thng, ng thng ny c gi l trc ng phng ca hai ng trn (O1) v (O2). Chng minh Gi s im M c cng phng tch i vi hai ng trn cho. Gi H l hnh chiu ca M trn O1O2, I l trung im ca O1O2. Ta c:
2 ( MH 2 + HO12 ) ( MH 2 + HO2 2 ) = R12 R2 2 HO12 HO2 2 = R12 R2 .

HO1 HO2

)( HO + HO ) = R
1 2

2 1

2 R2

Trang 3

O1 H

O2

2 R12 R2 . O2O1.2 HI = R R IH = 2O1O2 2 1 2 2

Do H c nh, suy ra tp hp cc im M c cng phng tch i vi hai ng trn l ng thng qua H v vung gc vi O1O2. 2.2 Tnh cht Cho hai ng trn (O1) v (O2). T nh l 2.1 ta c cc tnh cht sau: 2.2.1 Tnh cht 1 Trc ng phng ca hai ng trn vung gc vi ng thng ni tm. 2.2.2 Tnh cht 2 Nu hai ng trn ct nhau ti A v B th AB chnh l trc ng phng ca chng. 2.2.3 Tnh cht 3 Nu im M c cng phng tch i vi (O1) v (O2) th ng thng qua M vung gc vi O1O2 l trc ng phng ca hai ng trn. 2.2.4 Tnh cht 4 Nu hai im M, N c cng phng tch i vi hai ng trn th ng thng MN chnh l trc ng phng ca hai ng trn. 2.2.5 Tnh cht 5 Nu 3 im c cng phng tch i vi hai ng trn th 3 im thng hng. 2.2.6 Tnh cht 6
Trang 4

Nu (O1) v (O2) tip xc nhau ti A th ng thng qua A v vung gc vi O1O2 chnh l trc ng phng ca hai ng trn. 2.2 Cch xc nh trc ng phng ca hai ng trn khng ng tm Trong mt phng cho hai ng trn khng ng tm (O1) v (O2). Xt cc trng hp sau: 2.2.1 Trng hp 1: Hai ng trn ct nhau ti hai im phn bit A, B. Khi ng thng AB chnh l trc ng phng ca hai ng trn. 2.2.2 Trng hp 2: Hai ng trn tip xc nhau ti T. Khi tip tuyn chung ti T chnh l trc ng phng ca hai ng trn. 2.2.3 Trng hp 3: Hai ng trn khng c im chung. Dng ng trn (O3 ) ct c hai ng trn. Trc ng phng ca cc cp ng trn (O1 ) v (O3 ); (O2 ) v (O3 ) ct nhau ti K. ng thng qua K vung gc vi O1O2 l trc ng phng ca

(O1 ),(O2 ).
2.3 Trc ng phng trong H ta Descartes Trong mt phng ta Oxy cho cc ng trn khng ng tm:

(C1 ) : x 2 + y 2 + 2a1 x + 2b1 y + c1 = 0 , (C2 ) : x 2 + y 2 + 2a2 x + 2b2 y + c2 = 0


T biu thc phng tch ca mt im i vi mt ng trn trong h ta suy ra trc ng phng ca (C1 ) v (C2 ) l ng thng c phng trnh

2 ( a1 a2 ) x + 2 ( b1 b2 ) y + c1 c2 = 0
3. Tm ng phng ca ba ng trn 3.1 nh l v nh ngha

()

Cho 3 ng trn (C1), (C2) v (C3). Khi 3 trc ng phng ca cc cp ng trn ny hoc trng nhau hoc song song hoc cng i qua mt im. Nu cc trc ng phng cng i qua mt im th im c gi l tm ng phng ca ba ng trn. Chng minh Gi dij l trc ng phng ca hai ng trn (Ci) v (Cj). Ta xt hai trng hp sau. a)Gi s c mt cp ng thng song song, khng mt tnh tng qut ta gi s d12 // d23. Ta c d12 O1O2 , d 23 O2O3 suy ra O1 , O2 , O3 thng hng. M d13 O1O3 suy ra d13 // d 23 // d12
Trang 5

b)Gi s d12 v d23 c im chung M. Khi ta c

PM /( O1 ) = PM / ( O2 ) PM / (O1 ) = PM / ( O3 ) M d13 P = P M / ( O3 ) M /( O2 )

d1 2

O1

O2

d2 3 d1 3

O3

T y suy ra nu c hai ng thng trng nhau th cng l trc ng phng ca cp ng trn cn li. Nu hai trc ng phng ch ct nhau ti mt im th im cng thuc trc ng phng cn li 3.2 Tnh cht 3.2.1 Tnh cht 1: Nu 3 ng trn i mt ct nhau th cc dy cung chung cng i qua mt im 3.2.2 Tnh cht 2: Nu 3 trc ng phng song song hoc trng nhau th tm ca 3 ng trn thng hng. 3.2.3 Tnh cht 3: Nu 3 ng trn cng i qua mt im v c cc tm thng hng th cc trc ng phng trng nhau.

Trang 6

PHN B: NG DNG PHNG TCH GII MT S BI TP HNH HC PHNG 1. CC BI TP S DNG TNH CHT CA PHNG TCH

Bi tp 1.1 (S44 Mathematical Reflection MR2-2007) T mt im P nm bn ngoi ng trn tm O, k cc tip tuyn PA, PB ti ng trn (O), (A, B l cc tip im). Gi M l trung im AP v N l giao im ca BM vi (O), (N khng trng B). Chng minh rng PN = 2 MN . Li gii
N'

Ta c
M

O N

MN .MB = MA2 = MA.MP . Gi N ' l im i xng vi N qua M , khi


MN .MB = MN '.MB, suy ra MA.MP = MN ' MB, hay t gic ABPN ' l t gic ni

tip mt ng trn. t NAP = , NAB = , ta c PAN ' = PBN ' = BAN = NAN ' = ANN ' = + .
Mt khc ANN ' = NAB + NBA = + , hay tam gic NPN cn ti N suy ra PN = 2 MN .
Bi tp 1.2

Trang 7

Cho ng trn (O) v hai im A, B c nh. Mt ng thng quay quanh A, ct (O) ti M v N. Chng minh rng tm ng trn ngoi tip tam gic BMN thuc mt ng thng c nh. Li gii
A C M B

O N

Gi I l tm ng trn ngoi tip tam gic MNB. AB ct (I) ti im th hai C. Ta c


PA /( I ) = AC. AB = AM . AN = PA / ( O ) (khng i v A, (O) c nh).

Suy ra AC =

PA /(O ) AB

V A, B c nh v C thuc AB nn t h thc trn ta c C c nh. Suy ra I thuc ng trung trc ca BC c nh. Suy ra AK = Bi tp 1.3 Cho ng trn (O) v dy AB. Trn tia AB ly im C nm ngoi ng trn (O). T im E chnh gia cung ln AB k ng knh EF ct dy AB ti D. Tia CE ct (O) ti im I. Cho A, B, C c nh, chng minh rng khi ng trn (O) thay i nhng vn i qua A, B th ng FI lun i qua mt im c nh. Li gii

AB. AC l hng s nn im K c inh. Bi tp c chng minh AI

Trang 8

K F

Gi K l giao im ca FI v AB T gic DKIE ni tip ng trn ng knh EK nn

PC /[ EK ] = CK .CD = CI .CE = PC / (O ) = CB.CA CK =


Vy ng thng FI lun i qua mt im K c nh Bi tp 1.4

CA.CB im K c nh CD

Cho ba im c nh A, B, C thng hng (theo th t ). Mt ng trn (O) thay i nhng lun i qua B, C. T im A k cc tip tuyn AM, AN n (O). ng thng MN ct AO v AC ln lt ti H v K. Gi I l trung im BC. Chng minh rng ng trn ngoi tip tam gic OHI lun i qua hai im c nh Li gii

H O A B K I N
Hin nhin im I c nh. Do HOIK ni tip nn ta c

PA/[ KO] = AK . AI = AH . AO = AM 2
(do tam gic AMO vung ti M c MH l ng cao)
Ta li c AM l tip tuyn ca (O) nn AM = PA / (O ) = AB. AC .
2

Trang 9

2. CC BI TP S DNG TNH CHT CA TRC NG PHNG

Bi tp 2.1 (IMO 2013 Problem 4) Cho tam gic nhn ABC vi trc tm H. Cho W l mt im ty trn cnh BC, khc vi cc im B v C. Cc im M v N tng ng l chn cc ng cao h t B v C. K hiu 1 l ng trn ngoi tip tam gic BWN, v gi X l im trn 1 sao cho WX l ng knh ca 1 . Tng t, k hiu 2 l ng trn ngoi tip tam gic CWM, v gi Y l im trn 2 sao cho WY l ng knh ca 2 . Chng minh rng cc im X,Y v H thng hng. Li gii
A

M Y H X O2 O1 B w1 P W w2 C Z

Gi P l chn ng cao k t A ca tam gic ABC, O1 , O2 l tm cc ng trn 1 , 2 , Z l giao im th hai ca 1 v 2 . T gic BNMC ni tip ng trn ng knh BC nn AN . AB = AM . AC hay A thuc trc ng phng ca 1 v 2 . Suy ra A, Z, W cng nm trn mt ng thng vung gc vi O1O2 v XY (1)

T gic BNHP ni tip nn AH . AP = AN . AB = AZ . AW , t PHZW l t gic ni tip hay HZ vung gc vi ZW (2)


Trang 10

T (1) v (2) suy ra X, Y, H thng hng, iu phi chng minh. Bi tp 2.2 Cho t gic ABCD ni tip ng trn (O), AB CD. Dng hai hnh thoi AEDF v
BMCN c cnh bng nhau. Chng minh bn im E, F, M, N cng thuc mt ng trn.

Li gii
Dng ( A, AF ) v ( B, BM ) . Do OA = OB v AF = BM nn O nm trn trc ng phng ca (A) v (B).

N O F

M D

Mt khc, EF, MN ln lt l trung trc ca on AD, BC nn EF MN = {O}

OE.OF = OM .ON
Suy ra 4 im E, F, M, N cng thuc mt ng trn (pcm).

Bi tp 2.3
Cho hai ng trn ngoi nhau (O1 ), (O2 ). K tip tuyn chung ngoi A1 A2 ca hai ng trn ( A1 (O1 ); A2 (O2 )). Gi K l trung im ca A1 A2 , t K k cc tip tuyn

KB1 , KB2 ti (O1 ) v (O2 ). A1B1, A2 B2 ct nhau ti L, KL ct O1O2 ti P . Chng minh


rng B1, B2 , P, L cng nm trn mt ng trn.

Li gii
Do KA1 = KA2 = KB1 = KB2 nn t gic A1B1B2 A2 ni tip
Trang 11

LB1.LA1 = LB2 .LA2


Suy ra KL l trc ng phng ca ( O1 ) v ( O2 )

KL O1O2
3 im A1, B1, P nhn on O1K di gc 900 nn t gic A1B1PK ni tip, tng t t gic A2 B2 PK ni tip

Bi tp 2.4
(IMO 1995) Trn ng thng d ly bn im A, B, C, D theo th t . Cc ng trn ng knh AC v BD ct nhau ti X v Y. ng thng XY ct BC ti Z. Trn ng thng XY ly mt im P khng trng vi Z, ng thng CP ct ng trn ng knh AC ti im th hai M, ng thng BP ct ng trn ng knh BD ti im th hai N. Chng minh AM, DN, XY ng quy.

Li gii
Gi J , J , Z ln lt l giao ca AM, DN, AD vi XY T gic JMCK ni tip nn PJ .PK = PM .PC Tng t PJ .PK = PN .PB Do P nm trn trc ng phng ca ng trn ng knh AC v ng trn ng knh BD nn PM .PC = PN .PB PJ .PK = PJ .PK hay P P Vy AM, DN, XY ng quy (pcm).

Bi tp 2.5
Cho tam gic ABC, cc ng cao AD, BE, CF ng quy ti H, M l trung im BC, EF ct BC ti I, J l trung im ca MH. Chng minh IH vung gc vi OJ.

Li gii
Gi O, J ln lt l trung im AH, MH. Ta c EFD = 2HFD = 2EBM = EMC Suy ra t gic FEMD ni tip.

IE.IF = IM .ID
Do I nm trn trc ng phng ca ( O, OA) v ( J , JH )
Trang 12

IH OJ
M OJ l ng trung bnh ca tam gic AMH nn OJ//AM

IH AM (pcm)
Bi tp 2.6
Cho tam gic ABC ni tip trong ng trn (O). AA, BB, CC l cc ng cao ca tam gic. K hiu ( WA ) l ng trn i qua A, A v tip xc vi OA. ( WB ) , ( WC ) c nh ngha tng t. Chng minh rng ba ng trn ct nhau ti hai im thuc ng thng Euler ca tam gic ABC.

Li gii
Ta c PH / ( WA ) = HA.HA = HC.HC = PH / ( WC ) v do OA, OC ln lt tip xc vi

WA , WC nn PO / ( WA ) = OA2 = OC 2 = PO / ( WC )
Suy ra OH l trc ng phng ca ( WA ) v ( WC )

( WA ) ( WB ) = { E , F } HO
Vy 3 ng trn ( WA ) , ( WB ) , ( WC ) ct nhau ti 2 im thuc ng thng -le ca tam gic ABC (pcm).

Bi tp 2.7
Cho tam gic khng cn ABC ni tip ng trn (O) v ngoi tip ng trn (I). Cc im A, B, C ln lt thuc cc ng thng BC, CA, AB sao cho

AIA ' = BIB ' = CIC ' = 90o. Chng minh A, B, C cng thuc mt ng thng v ng
thng vung gc vi OI.

Li gii
K hiu (I, 0) l ng trn tm I, bn knh bng 0. Ta c IBC =
ABC = AIC 900 = CIA 2

IA2 = AB. AC hay PA /( I ;0) = PA /(O)

Tng t PB /( I ;0) = PB /(O) , PC /( I ;0) = PC '/(O)

Trang 13

Suy ra A, B, C cng thuc trc ng phng ca (O) v (I,0), ng thng ny vung gc vi OI (pcm).

Bi tp 2.8
Cho ng trn tm O ng knh AB, v im H c nh thuc AB. T im K thay i trn tip tuyn ti B ca O, v ng trn (K; KH) ct (O) ti C v D. Chng minh rng CD lun i qua mt im c nh.

Li gii

C K

O H

M B D I

Gi I l im i xng ca H qua B, suy ra I c nh v thuc (K). Gi M l giao im ca CD v AB. V CD l trc ng phng ca (O) v (K) nn ta c:
MH .MI = MC.MD = MA.MB

( MB + BH )( MB + BI ) = MB ( MB + BA) ( MB + BH )( MB BH ) = MB + MB.BA
2

MB BH = MB + MB.BA BM = BH 2 BA

V A, B, H c nh suy ra M c nh.

Trang 14

Bi tp 2.9
Cho tam gic ABC c nh A c nh v B, C thay i trn ng thng d c nh sao cho nu gi A l hnh chiu ca A ln d th AB. AC m v khng i. Gi M l hnh chiu ca A ln AB; N l hnh chiu ca A ln AC; K l giao im ca cc tip tuyn ca ng trn ngoi tip tam gic AMN ti M v N. Chng minh rng K thuc mt ng thng c nh.

Li gii

N P M I

A'

D H K

Gi O l tm ng trn ngoi tip tam gic AMN v I l giao im ca OK v MN. Ta thy O chnh l trung im ca AA. D thy AM . AB = AA = AN . AC Suy ra t gic BMNC ni tip.
AMN = ACB
2

M ADB = ACB Nn AMN = ADB Suy ra MPDB ni tip. Do ta c AP. AD = AM . AB = AA M A, A v D c nh suy ra P c nh. Gi H l hnh chiu ca K trn AA.Ta c AP. AH = AI . AK = IN 2 = M A, P, A c nh suy ra H c nh. Vy K thuc ng thng qua H v vung gc vi AA.
1 AA2 4
2

Bi tp 2.10
Trn ng thng d ly 4 im A, B, C, D (theo th t ). ng trn ng knh AC v BD ct nhau ti X, Y. ng thng XY ct BC ti Z. Ly P l mt im trn XY khc Z.
Trang 15

ng thng CP ct ng trn ng knh AC ti im th hai l M, v BP ct ng trn ng knh BD ti im th hai l N. Chng minh rng AM, DN v XY ng qui.

Li gii
Gi Q, Q ln lt l giao im ca DN v AM vi XY. Ta cn chng minh Q Q . T gic QMCZ ni tip, suy ra PM .PC = PQ.PZ T gic NQZB ni tip, suy ra PQ.PZ = PN .PB M P thuc XY l trc ng phng ca ng trn ng knh AC v ng trn ng knh BD nn PN .PB = PX .PY = PM .PC
P

X N Q M

Suy ra PQ.PZ = PQ.PZ Q Q Vy XY, AM v DN ng quy.

Bi tp 2.11
Cho H l trc tm tam gic ABC khng cn gc A nhn; Hnh chiu vung gc ca H trn AB, AC theo th t l E, F. Gi D l trung im BC; P, Q l giao im ca hai ng trn ng knh AD v BC. Chng minh H, P, Q thng hng v cc ng thng BC, EF, PQ ng quy.

Li gii
Gi G l chn ng cao k t nh A ca tam gic ABC. Ta c PH /[ BC ] = HE.HC = HG.HA = PH /[ AD] suy ra H nm trn trc ng phng ca hai ng trn ng knh BC v AD. Suy ra H, P, Q thng hng.

Trang 16

Gi I l giao im ca EF v BC. (DEF) l ng trn Euler ca tam gic ABC nn G nm trn (DEF). Do PI /[ BC ] = IB.IC = IE.IF = IG.ID = PI /[ AD] Suy ra I, P, G thng hng hay BC, EF, PQ ng quy ti I.

Bi tp 2.12
Cho tam gic ABC c trc tm H. ng trn i qua B, C ct AB, AC ti D, E. Gi F l trc tm tam gic ADE v I l giao im ca BE v CD. Chng minh I, H, F thng hng

Li gii
Gi F1, F2 l hnh chiu vung gc ca F ln AB, AC; H1,H2 l hnh chiu vung gc ca H ln AB, AC Ta c FF1.FE = FF2 .FD; HH1.HC = HH 2 .HB (tnh cht trc tm) Mt khc ta li c IE.IB = IC .ID Suy ra F, H, I cng thuc trc ng phng ca hai ng trn ng knh BD v CE nn chng thng hng

Bi tp 2.13
Cho t gic ABCD c cc cnh AB v CD ct nhau ti I, AD v BC ct nhau ti K. 1) Chng minh rng trc tm ca cc tam gic AID, ABK, BCI, CDK thng hng 2) Chng minh rng trung im ca cc on AC, BD, IK thng hng.

Li gii
1)Gi O1; O2; O3 ln lt l trung im cc on AC, BD, IK Cc ng cao ca tam gic CDK ln lt l CC', DD'; KK' v H l trc tm tam gic

Trang 17

K'

C'

O1 O2 B D' C O3

Ta c PH / (O ) = HC.HC '; PH / (O ) = HD.HD ' xt ng trn ng knh CD ta li c


1 2

HC.HC ' = HD.HD ' nn H thuc trc ng phng ca hai ng trn (O1),(O2)
Chng minh tng t cho trc tm cc tam gic AID, ABK, BCI cng c cng phng tch vi hai ng trn (O1),(O2). Suy ra iu phi chng minh 2)Tng t ta chng minh c H c cng phng tch vi hai ng trn (O2) v (O3) Gi J l trc tm ca tam gic BCI. Khi ta cng chng minh c J c cng phng tch vi ba ng trn (O1),(O2), (O3). Suy ra ba ng trn ny i mt nhn HJ lm trc ng phng suy ra pcm

Bi tp 2.14
Cho ng trn tm O v hai ng knh AB, CD. Tip tuyn vi (O) ti B ct AC ti P, PD ct (O) ti im th hai G. Chng minh rng AG, BC, PO ng quy.

Li gii
Gi I, I' ln lt l trung im PA, PC. Ta c bn im O, B, C, I thuc ng trn (T) ng knh BI Ta chng minh c GAI ' = CDG = COI ' = GOI ' suy ra bn im O, A, G, I' cng thuc ng trn (T') khi PO / (T ) = PO / (T ') = 0 Hn na PP / (T ) = PI .PC = PA.PI ' = PP / (T ')

Trang 18

I' P

G O

suy ra OP l trc ng phng ca (T) v (T') Nhng AG l trc ng phng ca (O) v (T'), BC l trc ng phng ca (O) v (T) Vy AG, BC, PO ng quy.

Bi tp 2.15
Cho tam gic ABC c ng cao BD v CE ct nhau tai H. M l trung im ca BC, N l giao im ca DE v BC. Chng minh rng NH vung gc vi AM.

Li gii
Ta c
DEH = DAH = DBC = FEH FED = 2.FEH = 2.DBC = DMC

Suy ra t gic EDMF ni tip. T ta c NE.ND = NF .NM , suy ra N nm trn trc ng phng ca ng trn ng knh MH v ng trn ng knh AH. Mt khc H l giao im ca (O) v (I), suy ra NH chnh l trc ng phng ca (O) v (I). Suy ra NH OI , r rng OI // AM, do NH AM .
N B j E

H I F M C

Bi tp 2.16
Cho tam gic ABC. Mt ng thng song song vi BC ct AB, AC ti D v E. Gi P l mt im bn trong tam gic ADE, F v G l giao ca DE vi BP v CP. ng trn tm

Trang 19

(O) ngoi tip tam gic PDG, ng trn tm (I) ngoi tip tam gic PEF ct nhau ti im th hai l Q. Chng minh rng AQ OI

Li gii
Gi M l giao im th hai ca AB v (PDG), N l giao th hai ca AC v (PFG)
A

M E D F G

Ta c AMP = PGD v PGD = PCB (ng v), suy ra AMP = PCB , suy ra BMPC ni tip. Chng minh tng t PNCB ni tip. Suy ra BMNC ni tip, suy ra AM . AB = AN . AC M
AD AE = (nh l Thalet). Suy ra AM . AD = AN . AE AB AC

Do A thuc trc ng phng PQ ca (PDG) v (PEF) suy ra AQ OI .

Bi tp 2.17
Cho tam gic ABC khng cn ni tip (O) v ngoi tip (I). Cc ng thng qua I vung gc vi AI, BI, CI ct BC, CA, AB ti M, N, P theo th t. Chng minh M, N, P cng nm trn mt ng thng vung gc vi OI.

Li gii

Trang 20

Gi s AB < AC khi M nm trn tia i ca tia BC. Ta c

AIB = 900 +

C C MIB = = MCI 2 2

Suy ra MIB MCI MI 2 = MB.MC Suy ra M nm trn trc ng phng ca (O) v ng trn tm I. Tng t vi N, P ta suy ra M, N, P thng hng v ng thng i qua ba im vung gc vi OI.

Bi tp 2.18
Cho tam gic ABC nhn. Cc ng cao BE, CF ct nhau ti H. Trn cc tia FB, EC ly cc im P, Q theo th t sao cho FP = FC, EQ = EB. PQ ct CP ti K, I, J theo th t t trung im BQ, CP. Chng minh HK vung gc vi IJ.

Li gii

T gi thit ta c BPC = BQC = 450 suy ra t gic BCQP ni tip PK /[ BQ] = KB.KQ = KC.KP = PK /[CP ] Theo tnh cht trc tm tam gic tac c

PH /[ BQ] = HB.HE = HC.HF = PH /[CP]


vy HK l trc ng phng ca hai ng trn ng knh BQ v CP v IJ l ng ni tm ca hai ng ni tm ca hai ng trn nn HK IJ
Trang 21

Bi tp 2.19
Cho hai ng trn ngoi nhau (O1 ), (O2 ). K cc tip tuyn chung ngoi A1 A2 v chung trong B1B2 ca hai ng trn ( A1, B1 (O1 ); A2 , B2 (O2 )). Chng minh A1B1, A2 B2 ,

O1O2 ng quy.
Li gii
Gi M l giao im ca A1B1 vi A2 B2 . D dng c A1B1 A2 B2 Gi ( C1 ) , ( C2 ) ln lt l cc ng trn ng knh A1 A2 , B1B2 Do A1MA2 = B1MB2 = 900 nn M nm trn trc ng phng ca ( C1 ) v ( C2 ) . Mt khc O1 A12 = O1B12 v O1 A1, O1B1 ln lt l tip tuyn ca ( C1 ) , ( C2 ) nn O1 nm trn trc ng phng ca ( C1 ) v ( C2 ) . Tng t O2 cng nm trn trc ng phng ca ( C1 ) v ( C2 ) Suy ra O1, M , O2 thng hng.

Trang 22

3. CC BI TP S DNG TNH CHT CA TM NG PHNG Bi tp 3.1


Cho ng trn (O) ng knh AB v CD. Tip tuyn ti B ca (O) ct AC ti E, DE ct (O) ti im th hai F. Chng minh rng AF, BC, OE ng quy.

Li gii

D O C

K hiu ( C1 ) , ( C2 ) ln lt l ng trn ngoi tip tam gic AEF, BCE. Ta c AF, BC l trc ng phng ca ( O ) v ( C1 ) , ( O ) v ( C2 ) . Mt khc OAF = FDB = FEA, OBC = CEB Suy ra OA, OB ln lt l tip tuyn ca ( C1 ) , ( C2 ) v li c OA2 = OB 2 Do OE l trc ng phng ca ( C1 ) v ( C2 ) . Suy ra AF, BC, OE ng quy ti tm ng phng ca ba ng trn.

Bi tp 3.2
(Iran MO 1996) Trn hai cnh AB, AC ca tam gic ABC ln lt ly cc im D, E sao cho DE song song vi BC. Gi P l im ty bn trong tam gic ABC, cc ng thng PB, PC ct DE ti F v G. Gi O1 , O2 ln lt l tm cc ng trn ngoi tip cc tam gic PDG, PEF. Chng minh rng AP vung gc vi O1O2 .
Trang 23

Li gii
A

M D F O1 B O2 C G E

Gi M l giao im th hai ca AB vi ( O1 ) , N l giao im th hai ca AC vi ( O2 ) Suy ra t gic B, P, C, M nm trn mt ng trn, tng t B, P, C, N nm trn mt ng trn do t gic BMNC ni tip. M DE//BC ta thu c t gic MDEN ni tip. p dng nh l v tm ng phng cho cc ng trn ngoi tip DGP, PEF v DENM ta c DM EN = { A} nm trn trc ng phng ca ( O1 ) v ( O2 ) Suy ra AP O1O2 (pcm).

Bi tp 3.3
Cho na ng trn ng knh AB v mt dim C nm trn na ng trn . Gi H l hnh chiu ca C trn AB. ng trn ng knh CH ct CA ti E, CB Ti F v ng trn ng knh AB ti D. Chng minh rng CD, EF, AB ng quy.

Li gii
Do ACB = 900 nn EF l ng knh ca ng trn ng knh CH

CEF = ACH = CBA


Suy ra t gic AEFB ni tip.

Trang 24

p dng nh l v tm ng phng cho ng trn ngoi tip t gic AEFB, ng trn ng knh AB v ng knh EF ta c CD, EF, AB ng quy (pcm).

Bi tp 3.4
Cho tam gic ABC ni tip ng trn ( O ) ; ( I ) , ( I a ) ln lt l ng trn ni tip v bng tip gc A ca tam gic ABC. Gi s II a ct BC v ( O ) ln lt ti A , M . Gi N l trung im cung MBA . NI , NI a ct ( O ) ln lt ti S,T. Chng minh rng S , T , A thng hng.

Li gii
Ta c:
NST = 1 1 sd NA + sd AS = sd NM + sd AS = NIM 2 2

) (

Suy ra I aTS = I a IS Suy ra t gic I aTI ni tip ng trn ( w1 ) Mt khc IBI a = ICI a = 900 nn t gic IBI a C ni tip ng trn ( w 2 ) . Ta thy II a l trc ng phng ca ( w1 ) v ( w 2 ) , BC l trc ng phng ca ( O ) v

( w 2 ) , TS l trc ng phng ca ( O ) v ( w1 ) .
Theo nh l v tm ng phng th II a , TS , BC ng quy ti A . Vy T , A, S thng hng (pcm).

Bi tp 3.5
Bn ngoi tam gic ABC v cc tam gic cn BCD, CAE, ABF c cc cnh y tng ng l BC, CA, AB. Chng minh rng cc ng thng ln lt i qua A, B, C v vung gc vi EF, FD, DE tng ng ng quy.

Li gii
Gi C1 , C2 , C3 ln lt l ng trn tm D, bn knh DB, ng trn tm E, bn knh EA, ng trn tm F bn knh FA.

Trang 25

ng thng qua C vung gc vi DE l trc ng phng ca ( C 1 ) v ( C 2 ) , ng thng qua A vung gc vi EF l trc ng phng ca ( C 2 ) v ( C 3 ) , ng thng qua B vung gc vi DF l trc ng phng ca ( C 1 ) v ( C 3 ) . Do 3 ng thng ny ng quy ti tm ng phng ca 3 ng trn (pcm).

Bi tp 3.6
Cho tam gic ABC, cc im A, B ln lt nm trn hai cnh BC v CA. Chng minh rng trc ng phng ca hai ng trn ng knh AA v BB i qua trc tm H ca tam gic ABC.

Li gii
K hiu ( O1 ) , ( O2 ) ln lt l ng trn ng knh AA v BB . Gi M l trung im AB. D thy ( M , MA) ( O1 ) = { A, E} , ( M , MA) ( O2 ) = { B, F } (E, F ln lt l chn ng cao h t A, B ca tam gic ABC). Do AE, BF giao nhau ti trc tm H v p dng nh l v tm ng phng ta suy ra trc ng phng ca ( O1 ) v ( O2 ) i qua H (pcm).

Bi tp 3.7
Cho ng trn tm O ng knh AB . Mt im H thuc on AB. ng thng qua H vung gc vi AB ct ng trn ti C. ng trn ng knh CH ct AC, BC v (O) ln lt ti D, E v F. a) Chng minh rng AB, DE v CF ng quy. b) ng trn tm C bn knh CH ct (O) ti P v Q. Chng minh rng P, D, E, Q thng hng.

Li gii
a) Ta c CA.CD = CH = CB.CE , suy ra ADEB ni tip. Xt cc ng trn (ADEB), (O) v ng trn ng knh CH, th DE, AB v CF ln lt l cc trc ng phng ca cc cp ng trn trn nn chng ng quy. b) Ta c PQ l trc ng phng ca
A O

P D

E Q H B M

Trang 26

(C) v (O) nn OC PQ . Ta cng d thy OD DE . Hn na M chnh l tm ng phng ca ba ng trn (O), ( C) v ng trn ng knh CH. Suy ra PQ i qua M. Vy DE, PQ cng i qua M v cng vung gc vi OC nn trng nhau. Hay D, E, P, Q thng hng.

Trang 27

PHN C: BI TP NGH 1. BI Bi tp 1
Cho tam gic ABC, trc tm H. M1, M2, M3 ln lt l trung im BC, CA, AB. (M1, M1H) BC={A1, A2}, (M2, M2H) AC={B1, B2}, (M3, M3H) AB={C 1, C2}, CMR: A1, A2 B1, B2, C1, C2 cng thuc mt ng trn.

Bi tp 2
Cho hnh thang ABCD (AB>CD). K, L l hai im trn AB, CD sao cho AK DL = . Gi BK CL

s P, Q nm trn on thng KL sao cho APB =BCD v CQD=ABC. CMR bn im P, Q, B, C cng thuc mt ng trn.

Bi tp 3
Cho t gic ABCD c cnh AB v CD ct nhau ti I, AD v BC ct nhau ti K. a) CMR trc tm ca cc tam gic AID, ABK, BCI, CDK thng hng. b) CMR trung im ca cc on thng AC, BD, IK thng hng.

Bi tp 4
Cho tam gic ABC c cc ng phn gic (trong v ngoi) ti cc nh A, B, C theo th t ct cc cnh i ti D v D, E v E, K v K. Chng minh rng trung im ca cc on thng DD, EE, KK thng hng.

Bi tp 5
Cho t gic li ABCD. Qua nh D ca t gic k cc ng thng a, b, c sao cho a DA, b DB, c DC. Cc ng thng a, b, c ny theo th t ct cc ng thng BC, CA, AB ti A, B, C. CMR ba im A, B, C thng hng.

Bi tp 6
Cho tam gic ABC. Cc phn gic ngoi gc A, B, C ln lt ct cnh i din ti A1, B1, C1. CMR A1, B1, C1 thng hng v nm trn ng vung gc vi ng thng ni tm ng trn ni tip v tm ng trn ngoi tip tam gic ABC.

Bi tp 7

Trang 28

Cho tam gic ABC ni tip (O). (I), (Ia) ln lt l ng trn ni tip v bng tip gc A. Gi s I Ia giao BC v (O) ln lt ti A, M. Gi N l trung im cung MBA. NI, NIa giao (O) ln lt ti S,T. CMR S, T, A thng hng.

Bi tp 8 (nh l Brianchon)
Cho lc gic ABCDEF ngoi tip (O). CMR AD, BE, CF ng quy.

Bi tp 9
Cho tam gic ABC v ng thng d. Gi A, B, C ln lt l hnh chiu ca A, B, C trn d. Gi d1, d2, d3 theo th t l cc ng thng i qua A, B, C v vung gc vi BC, CA, AB. Chng minh rng cc ng thng d1, d2, d3 ng quy.

Bi tp 10
Cho (O,R) v hai im P,Q c nh (P nm ngoi (O), Q nm trong (O)). Dy cung AB ca (O) lun i qua Q. PA, PB ln lt giao (O) ln th hai ti D,C. Chng minh rng CD lun i qua mt im c nh.

Bi tp 11
Cho (O1,R1) tip xc ngoi vi (O2,R2) ti M (R2>R1). Xt im A di ng trn ng trn sao cho A,O1,O2 khng thng hng. T A k tip tuyn AB, AC ti (O1). Cc ng thng MB, MC ct ti (O2) ti E, F. D l giao im ca EF vi tip tuyn ti A ca (O2). Chng minh rng D di ng trn mt ng thng c nh.

Bi tp 12
Cho tam gic ABC c D l trung im ca cnh BC. Gi d l ng thng qua D v vung gc vi ng thng AD. Trn ng thng d ly mt im M bt k. Gi E, F ln lt l trung im ca cc on thng MB, MC. ng thng qua E vung gc vi d ct ng thng AB ti P, ng thng qua F vung gc vi d ct ng thng AC ti Q. Chng minh rng ng thng qua M, vung gc vi ng thng PQ lun i qua mt im c nh khi M di ng trn ng thng d.

Trang 29

2. LI GII Bi tp 1
Cho tam gic ABC, trc tm H. M1, M2, M3 ln lt l trung im BC, CA, AB. (M1, M1H) BC={A1, A2}, (M2, M2H) AC={B1, B2}, (M3, M3H) AB={C1, C2}. CMR: A1, A2, B1, B2, C1, C2 cng thuc mt ng trn. Li gii

Do M1M2 // AB v ABHC nn M1M2HC Suy ra HC l trc ng phng ca (M1) v (M2). CA1 . CA2 = CB1 . CB2 Suy ra A1, A2, B1, B2 thuc ng trn (W1). Tng t A1, A2,C1, C2 thuc ng trn (W2), C1, C2, B1, B2 thuc ng trn (W3). Nu 6 im A1, A2, B1, B2, C1, C2 khng cng thuc mt ng trn th cc trc ng phng ca 3 ng trn (W1), (W2), (W3) phi ng quy ti mt im, nhng chng li ct nhau ti A, B, C nn v l. Vy ta c pcm.

Bi tp 2
AK DL = . Gi BK CL s P, Q nm trn on thng KL sao cho APB =BCD v CQD=ABC. CMR bn im P, Q, B, C cng thuc mt ng trn. Li gii AK DL T gi thit, = suy ra AD, BC, KL ng quy ti E. BK CL Dng ng trn (O1) i qua hai im C, D v tip xc vi BC, (O2) i qua hai im A; B v tip xc vi BC. Khi DQC = ABC=DCE nn Q(O1), tng t P(O2). Cho hnh thang ABCD (AB>CD). K, L l hai im trn AB, CD sao cho

Trang 30

Gi F l giao im th hai ca EQ vi (O1). Ta c: EF . EQ = EC 2 (1) Mt khc, d dng c O1CD=O2BA do AO2B ~ DO1C O C DC EC EO1 1 = = =k E, O1, O2 thng hng v =k EO1 = k EO2 O2B AB EB EO2 Suy ra php v t H(E,k): (O1) (O2). M E, F, P thng hng, F (O1), P (O2) nn EF EC EF =k EP =k= (2) EP EB T (1), (2) suy ra EP . EQ = EC . EB Vy 4 im P, Q, B, C cng thuc mt ng trn (pcm).

Bi tp 3
Cho t gic ABCD c cnh AB v CD ct nhau ti I, AD v BC ct nhau ti K. a) CMR trc tm ca cc tam gic AID, ABK, BCI, CDK thng hng. b) CMR trung im ca cc on thng AC, BD, IK thng hng. Li gii a) Gi O1, O2, O3 theo th t l trung im ca AC, BD, IK. Cc ng cao ca tam gic CDK ln lt l CC, DD, KK v H l trc tm. K hiu 1, 2, 3 theo th t l cc ng trn tm O1 bn knh O1A, tm O2 bn knh O2B, tm O3 bn knh O3K. Ta c phng tch ca im H i vi ng trn 1 v 2 l P P (H/1) = HC . HC

= HD . HD . Xt ng trn ng knh CD c HC . HC = HD . HD (H/2) Do H thuc trc ng phng ca hai ng trn 1 v 2.


Trang 31

Chng minh tng t, trc tm cc tam gic AID, ABK, BCI cng c cng phng tch i vi hai ng trn 1 v 2. Vy trc tm ca cc tam gic AID, ABK, BCI, CDK thng hng ( iu cn chng minh) b) O3 l trung im IK, ta cng chng minh c P Xt trc tm J ca tam gic BCI, khi P (H/2) =P (H/3) .

=P =P suy ra ba ng trn (J/1) (J/2) (J/3) ny i mt nhn ng thng HJ lm trc ng phng, v vy O1, O2 v O3 thng hng (pcm) . Lu : HJ O1O3.

Bi tp 4
Cho tam gic ABC c cc ng phn gic (trong v ngoi) ti cc nh A, B, C theo th t ct cc cnh i ti D v D, E v E, K v K. Chng minh rng trung im ca cc on thng DD, EE, KK thng hng.

Trang 32

Li gii
Gi O1, O2, O3 theo th t l trung im DD, EE, KK ; gi 1, 2, 3 theo th t l cc ng trn tm O1 bn knh O1D, tm O2 bn knh O2E, tm O3 bn knh O3K. Gi s l ng trn ngoi tip tam gic ABC c tm O bn knh R. V O1BA O1AC nn O1B.O1C = O1A2 = O1D2, t : P (O1/) (O/1) = O1O2 - R2 = O1B . O1C = O1D2 = OO12 - O1D2 , suy ra: P = P (O/1) = R2

Nhng P

Chng minh tng t ta c: P P

(O/2) (O/3) Mt khc nu gi H l trc tm tam gic DEK, tng t nh v d 3 ta chng minh c:

= R2

=P =P (H/1) (H/2) (H/3) Vy ba ng trn 1, 2, 3 i mt nhn ng thng OH lm trc ng phng do O1, O2, O3 thng hng.

Bi tp 5
Cho t gic li ABCD. Qua nh D ca t gic k cc ng thng a, b, c sao cho a DA, b DB, c DC. Cc ng thng a, b, c ny theo th t ct cc ng thng BC, CA, AB ti A, B, C. CMR ba im A, B, C thng hng.

Li gii

Gi trung im ca AA, BB, CC theo th t l O1, O2, O3 ; gi 1, 2, 3 theo th t l cc ng trn tm O1 bn knh O1A, tm O2 bn knh O2B, tm O3 bn knh O3C, th th P (D/1) =P (D/2) = P = 0. (D/3)
Trang 33

Mt khc, nu gi H l trc tm tam gic ABC th tng t v du 3 ta c =P =P . T ba im O1, O2, O3 thng hng. (H/1) (H/2) (H/3) Gi P, Q, R theo th t l trung im ca BC, CA, AB. S dng nh l Menelaus cho tam gic PQR v ba im thng hng O1, O2, O3, ta c: O1Q O2R O3P . . = 1. O1R O2P O3Q Nhng O1Q O1R = AC AB ; O2R O2P = BA BC ; O3P O3Q = CB CA . P

p dng nh l Menelaus o cho tam gic ABC, ta c A, B, C thng hng.

Bi tp 6
Cho tam gic ABC. Cc phn gic ngoi gc A, B, C ln lt ct cnh i din ti A1, B1, C1. CMR A1, B1, C1 thng hng v nm trn ng vung gc vi ng thng ni tm ng trn ni tip v tm ng trn ngoi tip tam gic ABC. Li gii

Gi A2B2C2 l tam gic to bi 3 phn gic ngoi gc A, B, C. D dng c AA2 B2C2 , BB2 A2C2 , CC2 A2B2 . T gic BC2B2C ni tip nn A1C2 . A1B2 = A1B . A1C Tng t B1C2 . B1A2 = B1A . B1C , C1B2 . C1A2 = C1A . C1B Suy ra A1,B1,C1 cng nm trn trc ng phng ca ng trn (O) ngoi tip tam gic ABC v ng trn (J) ngoi tip tam gic A2B2C2. M (O) l ng trn -le ca tam
Trang 34

gic A2B2C2, AA2, BB2 ,CC2 giao nhau ti trc tm I ca tam gic A2B2C2 (cng ng thi l tm ng trn ni tip tam gic ABC) suy ra I, O, J thng hng. Vy ng thng qua A1, B1, C1 vung gc vi OI (pcm)

Bi tp 7
Cho tam gic ABC ni tip (O). (I), (Ia) ln lt l ng trn ni tip v bng tip gc A. Gi s I Ia giao BC v (O) ln lt ti A, M. Gi N l trung im cung MBA. NI, NIa giao (O) ln lt ti S,T. CMR S, T, A thng hng. Li gii

Ta c NTS=

1 1 (s + s S )= (s +s AS )=NIM 2 2

IaTS=IaIS Suy ra t gic IaTIS ni tip (w1) Mt khc, IBIa= ICIa=90 nn t gic IBIaC ni tip (w2) Ta thy I Ia l trc ng phng ca (w1) v (w2), BC l trc ng phng ca (O) v (w2), TS l trc ng phng ca (O) v (w1) Theo nh l v tm ng phng th I Ia, TS, BC ng quy ti A. Vy T, A, S thng hng (pcm) Bi tp 8 (nh l Brianchon)
Cho lc gic ABCDEF ngoi tip (O). CMR AD, BE, CF ng quy. Li gii Gi G, H, I, J, K, L ln lt l tip im ca AB, BC, CD, DE, EF, FA vi (O). Trn tia KF,HB, GB, JD, ID, LF ln lt ly cc im P, S, Q, R, N, M sao cho KP = SH = GQ = JR = IN = LM.
Trang 35

Dng (O1) tip xc vi EF,CB ti P, S, (O2) tip xc AF, CD ti M, N, (O3) tip xc AB, ED ti Q, R. Ta c FP=PK-FK=LM-LF=FM, CS=SH+HC=IN+IC=CN Suy ra FC l trc ng phng ca (O1) v (O2). Tng t AD l trc ng phng ca (O2) v (O3), BE l trc ng phng ca (O3) v (O1). p dng nh l v tm ng phng ta c AD, BE, CF ng quy (pcm). Ta chng minh ba ng thng l cc trc ng phng ca tng cp hai ng trn c tm khng thng hng.

Bi tp 9
Cho tam gic ABC v ng thng d. Gi A, B, C ln lt l hnh chiu ca A, B, C trn d. Gi d1, d2, d3 theo th t l cc ng thng i qua A, B, C v vung gc vi BC, CA, AB. Chng minh rng cc ng thng d1, d2, d3 ng quy.

Li gii

Trang 36

Gi O1, O2, O3 theo th t l trung im ca BC, CA, AB, ta c O1B= O1C; O2C= O2 A; O3A= O3B. Gi 1, 2, 3 theo th t l cc ng trn tm O1 bn knh O1C, tm O2 bn knh O2A, tm O3 bn knh O3B. Ta c d3 l trc ng phng ca 1 v 2. Tng t d2 l trc ng phng ca 3 v 1; d1 l trc ng phng ca 2 v 3. Vy, d1, d2, d3 ng quy.

Bi tp 10
Cho (O,R) v hai im P,Q c nh (P nm ngoi (O), Q nm trong (O)). Dy cung AB ca (O) lun i qua Q. PA, PB ln lt giao (O) ln th hai ti D,C. Chng minh rng CD lun i qua mt im c nh. Li gii

Gi E l giao im th hai khc P ca PQ vi ng trn ngoi tip tam gic PAB. CD giao PQ ti F. Ta c OQ2- R2= QA . QB = QP . QE , m P,Q c nh nn QP = const, suy ra QE = const, do E c nh. Mt khcPDC=PBA=PEA nn t gic DAEF ni tip. Suy ra PO2 - R2 = PD . PA = PE . PF . Do P,E c nh nn PE =const, suy ra PF =const. Do F c nh. Vy CD lun i qua im F c nh (pcm)

Bi tp 11
Cho (O1,R1) tip xc ngoi vi (O2,R2) ti M (R2>R1). Xt im A di ng trn ng trn sao cho A,O1,O2 khng thng hng. T A k tip tuyn AB, AC ti (O1). Cc ng thng MB, MC ct ti (O2) ti E, F. D l giao im ca EF vi tip tuyn ti A ca (O2). Chng minh rng D di ng trn mt ng thng c nh. Li gii

Trang 37

Qua M k tip tuyn chungca (O1) v (O2). Ta c MCA= CMy=FMD=FAM Do , FAM~FCA (g.g) FA2= FM . FC = FO12 - R12 (1) Tng t, EA2= EO12 - R12 (2) Coi (A,0) l ng trn tm A, bn knh 0 th t (1),(2), ta c EF l trc ng phng ca (A,0) vi (O1). M D nm tren EF nn DA2= DO12 - R12 PD/(O1)=PD/(O2) Vy D nm trn trc ng phng ca hai ng trn c nh (O1) v (O2).

Bi tp 12
Cho tam gic ABC c D l trung im ca cnh BC. Gi d l ng thng qua D v vung gc vi ng thng AD. Trn ng thng d ly mt im M bt k. Gi E, F ln lt l trung im ca cc on thng MB, MC. ng thng qua E vung gc vi d ct ng thng AB ti P, ng thng qua F vung gc vi d ct ng thng AC ti Q. Chng minh rng ng thng qua M, vung gc vi ng thng PQ lun i qua mt im c nh khi M di ng trn ng thng d.

Li gii
P A d'

M E K' B D H' H d I Q C K F

Trang 38

Gi H, K ln lt l hnh chiu ca B, C ln ng thng d. Do D l trung im ca BC nn DH = DK, suy ra AD l trung trc ca HK AH =AK. Gi ( ) l ng trn tm A i qua H v K. Gi H, K ln lt l cc im i xng vi H, K qua cc ng thng AB, AC H, K thuc ( ) . Gi s cc ng thng HH, KK ct nhau ti I th I l im c nh (*) Ta c : PE // BH (cng vung gc vi d) m PE i qua trung im ca MB nn cng qua trung im ca MH PE l trung trc ca MH PH = PM. Gi (1 ) l ng trn tm P i qua H v M, do tnh i xng nn H cng thuc (1 ) . Hon ton tng t, ta cng c: QF l trung trc ca MK; nu gi (2 ) l ng trn tm Q i qua K v M th Kthuc (2 ) . Ta li c: + ( ) , (1 ) ct nhau tai H, H nn HH l trc ng phng ca ( ) , (1 ) . + ( ) , (2 ) ct nhau tai K, K nn KK l trc ng phng ca ( ) , (2 ) . Mt khc : M cng thuc (1 ) , (2 ) v P, Q ln lt l tm ca (1 ) , (2 ) nn ng thng d qua M, vung gc vi PQ chnh l trc ng phng ca (1 ) , (2 ) . T suy ra: HH, KK, d ng quy ti tm ng phng ca ba ng trn ( ) , (1 ) , (2 ) (**) T (*) v (**) suy ra d i qua I l im c nh. Vy ng thng qua M, vung gc vi ng thng PQ lun i qua mt im c nh khi M di ng trn ng thng d.

Trang 39

TI LIU THAM KHO


1. on Qunh, Vn Nh Cng, Trn Nam Dng, Nguyn Minh H, Thanh Sn, L B Khnh Trnh: Ti liu gio khoa chuyn Ton Hnh hc 10. 2. Mt s ti liu trn Internet. 3. Crux Mathematicorum with Mathematical Mayhem. 4. Dusan Djukic, Vladimir Jankovic, Ivan Matic, Nikola Petrovic: The IMO Compedium. A collection of Problems Suggested for the International Mathematical Olympiads 1959-2004. 5. Mathematical Reflection. 6. Website: http://www.imo-official.org/ 7. Website: http://www.artofproblemsolving.com/Forum/portal.php?ml=1

Trang 40

You might also like