TRNG I HC CNG NGHIP TP H

CH MINH
TRUNG TM CNG NGH HA
BI GING
HA HC V
HA L
POLYMER
Tp H Ch Minh 6-2010
Ha hc ha l polymer
Chuong 1: Nhng khi nim co bn v hp cht poIymer
1.1 L[ch s pht trin ngnh poIymer
Cc hp cht hu c c khi lng phn t ln gi l hp cht cao phn t
hay polymer, d dc hnh thnh trong thin nhin t nhng ngy du tn tai ca
tri dt. th du : xenlulz ( thnh phn ch yu ca thuc vt), protit ( thnh phn ch
yu ca t bo sng).
T thi xa xa ngi ta bit s dung si bng, si t tm, si len d lm
qun o. Ngi i cp c xa bit s dung giy polymer d vit th cho dn khi tm
ra dc phng php diu ch hp cht cao phn t khc l giy
Nm 1833, Gay lussac tng hp dc polyester khi dun nng acid lactic,
Braconot diu ch dc Nitroxenloloz bng phng php chuyn ho dng dang.
T d m ra thi ky mi, thi ky tng hp polymer bng phng php ho hc v di
su vo nghin cu cu trc ca polymer thin nhin.
n cui th k 19 v du th k 20 vic nghin cu hp cht polymer dc
pht trin manh m.
Nh nhng thnh tuu ca khoa hc k thut ngi ta d p dung nhng
phng php vt l hin dai d nghin cu cu trc polymer v da ra kt lun:
Hp cht polymer l t hp ca cc phn t c d ln khc nhau v cu
trc v thnh phn dn vj cu trc monomer trong mach phn t
Cc nguyn t hnh thnh mach chnh ca phn t ln c th tn tai
dang si v c th dao dng xung quanh lin kt ho trj, lm thay di cu dang ca
dai phn t.
Tnh cht ca polymer phu thuc vo khi lng phn t, cu trc thnh
phn ho hc ca phn t, cng nh su tng tc ca cc phn t.
Dung djch polymer l mt h bn nhit dng hc, khng khc vi dung djch
ca hp cht thp phn t, nhng luc t hp v solvate ho ln ngay trong dung
djch long
Ngy nay vi su pht trin manh m ca khoa hc d thc dy su pht trin
manh m v ng dung rng ri ca cc hp cht polymer.
Th du: cao su l vt liu khng th thiu trong ngnh giao thng vn ti
Trang 2
Ha hc ha l polymer
nhua Polyethylene (PE) , polypropylene (PP), PS, ABS. m sn phm gia dung ca
n khng th thiu trong sinh hoat hng ngy .Polyester khng no, epoxy, PF, UF .
l nhua nn cho vt liu composite. Hn th na c th tng hp dc polymer tinh
th lng ng dung lm mng hnh tinh th lng.
1.2 Khi nimco bn
Polymer: l hp cht cao phn t cha nhiu nhm nguyn t lin kt vi
nhau bng lin kt ho.
Monomer: l nhung hp cht c bn ban du d chuyn ho thnh polymer.
Olygome: polyme khi lng phn t thp (hp cht trung gian), cha mang
nhng dc trng tnh cht nh polyme. Su phn bit gia oligome v
polyme khng r rng, tuy nhin oligome khng c su thay di r rng vi
nhng tnh cht quan trng.
Mc xch c s: l nhng nhm nguyn t lp di lp lai trong phn t
polymer
oan mach: l mt gi trj trng lng ca cc mc xch lin nhau sao cho
su djch chuyn ca mc xch lin sau d khng phu thuc vo mc xch ban
du
Nhm cui: l nhm nguyn t dc trng nm cui mach polymer. Nhng
olygomer hoat dng c cha nhm cui c kh nng tham gia phn ng
trng hp, thng dc dng d tng hp copolyme v polymer khng
gian.
trng hp (n): biu thj s mc xch c s c trong dai phn t ca
polymer

m
M
n
M: khi lng phn t trung bnh ca Polymer
m : khi lng phn t ca mc xch
Khi lng phn t ca polymer
Khi lng phn t trung bnh s M
n

i
i
i
i i
n
N
M N
M
M
i
: khi lng phn t ca mach i
N
i
: s phn t c khi lng Mi c trong h
Trang 3
Ha hc ha l polymer
Khi lng phn t trung bnh s th hin phn s hc c!c m"ch hin #in
trong h$n hp%
Khi lng phn t trung bnh khi Mw

i
i i
i i
i
N M
N M
W
:
W
i
Phn khi lng ca mach phn t c d trng hp i

i
i i
w M W M
Khi lng trung bnh khi l tng khi lng cc thnh phn tnh trung bnh
theo phn khi lng ca tng loai mach c d trng hp khc nhau.
Chi s da phn tn P : dc trng cho d phn tn ca mu polymer
n
w
P
M
M

+ P = 1 dng nht v d trng hp trong ton mu polymer (diu ny
khng c thuc)
+ P > 1 : mu polymer c d da phn tn , P cn ln mu cng
phn tn
+ Th du : Trong cao su tng hp p = 2 trong khi d cao su thin nhin
c d da phn tn tng dng 5.
1.3 Danh php
Danh php ca polymer ch yu dua vo tn ca monomer, hp cht tng hp
thnh polymer v c thm vo pha trc t "poly.
Th du Ethylene ( polyethylene)
Propylene ( polypropylene)
Polyester dc hnh thnh t phn n ca di alcol v di acid
1.4 Phn Ioai
Polymer dc phn loai theo nhiu cch khc nhau
Phn loai theo ngun gc: polymer thin nhin ( cao su, celluclose, tinh
bt, protide.), polymer tng hp
Phn loai theo thnh phn ho hc ca mach chnh ca polymer
+ Polymer mach carbon: mach phn t dc cu thnh t nguyn t
carbon. Polymer ny dc hnh thnh t cc olyfine hay cc dn xut ca
hydrocarbon
Trang 4
Ha hc ha l polymer
+ Polymer dj mach: mach chnh dc hnh thnh t carbon v cc nguyn
t ph bin nh : S, O, N, P.
+ Polymer v c: mach chnh ca polymer khng phi l carbon
Phn loai theo cu trc mach phn t
+ Polymer khng phn nhnh: - - - - A A A A- - - -
+ Polymer phn nhnh
+ Polymer mach c cu trc khng gian
1.5 S khc nhau gia hp cht cao phn t v hp cht thp phn t
V quan dim ho hc: hp cht cao phn t khng khc g so vi hp cht
thp phn t. nhng cc hp cht cao phn t c kch ln, cng knh kh djch
chuyn chnh v th kh nng phn ng ca cc nhm chc l chm so vi nhm
chc ca hp cht thp phn t
Su khc nhau c bn gia hp cht cao phn t v thp phn t l tnh cht
vt l. Cc polymer c khi lng phn t ln, luc tng tc gia cc phn t ln
cho nn nhit d si, nhit d nng chy, t khi cao hn hp cht thp phn t nht
l di vi polymer c tnh phn cuc ln.
Dung djch polymer c d nht cao, ngay c trong dung djch long ca
polymer d nht cng cao hn d nht ca dung djch dc ca hp cht thp phn
t. Khi ho tan polymer vo dung mi th qu trnh ho tan thng chm v phi qua
giai doan trung gian l trng ln trc sau d mi ho tan. Thm ch c nhng
polymer khng tan trong dung mi no.
Cc si, mng polymer c d bn c hc khc nhau, khc vi hp cht thp
phn t, dc bit phu thuc vo hnh dang, cu trc v bn cht phn b tng h
ca cc phn t v nhit d. Khi c ngoai luc tc dung th cc hp cht cao phn t
khng bin dang hon ton ngay nh hp cht thp phn t m phi tri qua thi
gian nht djnh. Thi gian ny cng di nu nhit d thp. mt s polymer nh cao
su su bin dang thun nghjch gp hang nghn ln so vi hp cht thp phn t.
Trang 5
Ha hc ha l polymer
1.6 Cu tao cu trc poIymer
Polyme l nhng phn t mach ln, cu tao t nhiu nhm ho hc c thnh
phn ging nhau hoc khc nhau. Cc nhm ho hc ny dc gi l mt xch. Cc
mt xch sp xp trong mach theo mt trnh tu du dn hay khng du dn, c th
phn nhnh hay c cu tao mang li v cu tao khng gian bt ky. Phn t mach
di c mc d di xng ln. Chiu di rt ln so vi nhiu ngang, chng un khc
hoc cun ri. S d c hin tng ny l do chuyn dng quay ni tai ca phn t
do mach qu di v do d c cuc quyt djnh d mm ca mach.
1.6.1Tnh bt dng hung.
Khi tc dung ngoai luc ln mu theo hai hng khc nhau, luc tc dung theo
chiu dc cn phi ln th mu mi bj bin dang hoc bj dt. Trong khi d hng luc
tc dung ngang nh nhng mu d bj bin dang (hoc bj dt) . Hin tng khng
dng nht v tnh cht ca polymer gi l tnh bt dng hng.
S d c tnh cht d l do cc phn t djnh hng, sp xp theo chiu ca
ngoai luc tc dung. Mun lm bin dang theo chiu dc cc phn t cn phi tc
dung luc rt ln tc dng ln mi ni ho hc v gc ho trj. Nh vy c ngha l d
bn theo chiu dc phn t kh ln.
Mun lm bin dang theo chiu ngang cc phn t chi cn dng mt luc
thng dc luc tc dung tng h gia cc phn t. Nng lng lin kt ny b
hn rt nhiu so vi nng lng lin kt ca cc mi ni ho hc, do vy d bn
cng km hn.
Hin tng bt dng hng c th thy r nht tnh cht ca si.
1.6.2Tnh c cc ca poIymer
Nhng polymer m phn t c cc mi ni c cuc khng di xng vi nhau,
l nhng polymer c cuc ( lng cuc). Cc phn t khng c mi ni c cuc hoc
c nhng sp xp di xng v cn bng vi nhau gi l cc polyme khng cuc.
Mi ni gia cc nguyn t l c cuc khi su phn b mt d cc dm my
din t do mi ni tao ra khng di xng. V du trong phn t HF, mt d dm my
din t nguyn t F ln hn nguyn t H.
Mc d c cuc dc dnh gi bng dai lng mmen lng cuc (
o
).
Moment lng cuc bng tch s dai lng din tch & v khong cch gia cc din
tch :
'
o
( &%l
Trang
C
C
H
H H
H
5,1A
0
CH
2
CH
2
CH
2
CH
2
CH
2
C
C
CH
2
CH
2
CH
2
CH
2
CH
2
CH
2 CH
2
C
C
C
CH
CH
CH
CH
3
CH
3 CH
3
8,16A
0
Ha hc ha l polymer
Khong cch gia cc din tch cng ln, th moment lng cuc cng ln v
phn t cng c cuc. Su djch chuyn ca din t t khng th vt khi kch thc
phn t v vo khong 10
-8
cm.
Cc polymer cu tao theo loai hydrocacbon du khng c cuc, v du nh:
polyetylen, polypropylen.cc loai c cuc ln nh ru polyvinylic, tinh bt.v
chng cha nhiu nhm c cuc manh OH.
Tuy nhin, su c mt cc nhm c cuc trong phn t khng phi lun lun th
hin dc mc d c cuc ca phn t. Nu cc mi ni c cuc trong phn t sp
xp di xng th din trng ca chng b tr ln nhau, nn mmen lng cuc ca
phn t bng 0. Nh th mc d c cuc ca polymer c th xc djnh dc theo d
c cuc ca nhm c trong thnh phn polymer, nhng phi tnh dn cch sp xp
ca cc nhm ny torng khng gian c di xng hay khng v phi tnh dn mt d
phn b ca chng dc theo mach.
1.6.3Hnh thi cu tao v hnh thi sp xp.
Hnh thi cu tao: trong mt mach polymer di c th c cc hnh thi cu tao
khc nhau. V du nh polyisopren c hai hnh thi cu tao bn vng:
Cu tao trans guttapersa:
Hnh 1.1 : cu tao trans-guttapersa
Hnh 1.2 : cu tao cis-cao su thin nhin
Trang
H CH
3 H H CH
3
CH
3 CH
3
H
H CH
3
H
H
CH
3
CH
3 CH
3
H
Ha hc ha l polymer
Mt v du khc l polypropylen cng c hai hnh thi cu tao bn vng l isotactic v
syndiotactic :
Hnh 1.3 : Cu tao sotactic
Cu tao loai syn diotactic c dang sau (dang di xng) :
Hnh 1.4 : Cu tao Syndiotactic
Mun bin di t trang thi trans sang trang thi cis hoc t trang thi
isotactic sang trang thi sindiotactic khng th bng cch quay ni tai trong phn t,
v trong cu tao ca hai polyme ny du c gc tng di ln, chng s lm cn
tr su quay ca phn t.
Mun thng sc cn ny, cn phi cung cp mt nng lng rt ln. Do d
hai dang hnh thi cu tao trn khng th bin di ln nhau dc.
Nh vy : hnh thi cu tao l su sp xp cc nguyn t trong khng gian
theo nhng vj tr c djnh ng vi cu tao ho hc xc djnh.
Hnh thi sp xp : l su thay di vj tr cc nguyn t trong khng gian v
nng lng ca phn t do chuyn dng nhit lm xut hin su quay ni tai trong
phn t. Trong trng hp ny khng lm dt cc lin kt ho hc.
Tm lai : hnh thi cu tao ca polymer l hnh thi bn vng, khng th bin
di ln nhau dc. Cn hnh thi sp xp l do chuyn dng nhit lm cho cc nhm
nguyn t hoc mt xch trong phn t lun lun thay di vj tr trong khng gian.
1.6.4Tnh mm do ca mach poIymer
Cc tnh cht vt l ca hp cht cao phn t thng phu thuc vo cu tao
ho hc ca chng. Mi quan h gia tnh cht vt l v cu tao ho hc ca polyme
Trang 8
Ha hc ha l polymer
rt phc tap. Mun hiu dc quan h ny, trc tin chng ta cn xt dn d mm
do ca mach cao phn t.
Nguyn nhn chnh lm cho mach polyme mm do l t su quay ni tai ca
cc phn t ring l trong phn t. Ngoi ra cn do kch thc ca mach polyme
khng cn di ngha l chiu di ca mach rt ln so vi chiu ngang.
Su quay ni tai trong phn t l hin tng quay ca mt phn t tng ng
vi phn t khc trong phn t.
t su quay ni tai trong phn t polyme dn gin, dc lp, cc nguyn t
cacbon chi kt hp vi nhau bng lin kt .
Gi thuyt rng cc mt xch ca mach trang thi chuyn dng nhit, ngha
l mt mt xch c th quay tng di vi mt xch bn canh. Khi gc quay ho trj
trong mach khng c djnh v su quay ca lin kt l tu do. Nh th cc mt xch
c th chim cc hnh thi sp xp bt ky, ngha l c d un khc cuc dai.
Hnh 1.5 : hin tng quay ni tai ca phn t polyme
Trong mach phn t polyme, cc gc ho trj l dai lng hon ton xc djnh,
khi cc mt xch quay th gc ho trj c th thay di nhng khng dng k. Nh th
vj tr ca mt xch sau phu thuc vo mt xch trc. Nh vy thuc t polyme khng
th quay hon ton tu do, nh th mach phn t t thay di hnh thi sp xp hn,
nhng vn c kh nng un khc.
Nhng trong thuc t, polymer l mt h thng gm nhiu dai phn t, trong
d su quay ni tai ca phn t bj cn tr do luc tc dung tng h gia cc nguyn
t khng c lin kt ho hc vi nhau. Ngha l c th do luc tc dung gia cc
nguyn t trong cng mt mach (luc ni phn t), v gia cc nguyn t ca cc
mach khc nhau nhng nm canh nhau (luc tc dung gia cc phn t)
uc tc dung gia cc phn t trong polyme c th l luc lin kt hydr, luc
Vanderwal (tnh din), luc phn tn, luc djnh hng, luc bin dang... Tuy nhin,
dy chng ta chi quan tm dn luc tng h ni phn t.
Trang 9
Ha hc ha l polymer
+ Tc dung tng h khong cch gn : l luc tc dung tng h gia cc
nguyn t hay nhm nguyn t gn nhau (gia cc nguyn t gia cc mt xch).
+ Tc dung tng h khong cch xa : l luc tc dung tng h gia cc
nguyn t v nhm nguyn t ca cc mt xch cch xa nhau. uc ny xut hin
trong trng hp mach polyme cong hng dn cc vj tr gn nhau, v nh th gia
cc mt xch xut hin luc ko hoc luc dy.
Do d tc dung tng h khong gn gy cn tr quay tu do.
Trong qu trnh quay ca mt phn t tng ng vi phn t khc trong
mach, luc ni phn t s lm thay di th nng ca mach polyme.
Nu mt vj tr ca mt xch c th nng U
1
do chuyn dng nhit dn vj tr c th
nng U
2
th nng lng chuyn djch vj tr ny dn vj tr khc l U.
V U quyt djnh tnh mm do ca mach polyme v diu kin cn bng
nhit dng nn gi l d mm nhit dng.
Tuy nhin ngoi kh nng un khc, cn c vn tc chuyn djch t vj tr ny
ti vj tr khc. V vn tc bin di hnh thi sp xp phu thuc vo ti l thm th nng
quay ni tai U
0
v nng lng ca ngoai luc. Do d, U
0
cn dc gi l d mm
dng hc.
Hai d mm do nhit dng v dng hc c th khng trng nhau khi d mm
nhit dng hc ln, vn tc quay ca cc mt xch c th b (mach vn c th cng).
Su quay v su chuyn djch ca cc mt xch t mt vj tr ny ti mt vj tr
khc chi xy ra khi c nng lng du tr cn thit. iu d c ngha khng phi cc
mt xch c th chim bt ky mt vj tr no trong khng gian, m chi c mt s vj tr
cho php do c mt luc tc dung tng h, tuy nhin nu dai phn t khng c nng
lng du tr cn thit th cc mt xch khng th quay, nhng chng c th chuyn
dng nhit dc trng (cc dao dng xung quanh cc vj tr c nng lng cuc tiu).
Dao dng ny cng tao cho polyme mm do, dao dng cng ln mach cng
mm.
Trang 10
Ha hc ha l polymer
1.6.5Khi nim hin dai v cu trc ngoai vi phn t poIymer.
Nh chng ta d bit, tnh cht cc hp cht thp phn t trang thi ngng
tu khng nhng chi phu thuc vo thnh phn v cu tao, m cn phu thuc vo su
sp xp tng h gia chng vi nhau, c ngha l cu trc ca vt th. in hnh
nht l hin tng chuyn pha (nng chy, kt tinh hoc chuyn t mt dang tinh
th ny v dang khc...), khi d hng loat cc tnh cht l hc thay di do su bin di
cu trc.
cc cht lng, cc phn t lun sp xp theo th tu gn v khi kt tinh xut
hin th tu xa. Trong nhiu nm, vic nghin cu trt tu sp xp ca cc dai phn t
d gii thch dc kh nng tng hp polyme trang thi tinh th hoc v djnh hnh
v nghin cu dang mang li tinh th.
Cu trc ca polyme theo thuyt cu tao mixel , th mi mixel l mt tp
hp cc dai phn t mach cng di dang b. Nhng thuyt ny khng th gii
thch dc cc tnh cht ca polyme v hon ton khng th gii thch dc qu
trnh ho tan ca polyme.
Su pht trin ca nhng gi thuyt v d mm do ca mach polyme cng
nh nhng ti liu thuc nghim v cu trc ca chng da dn vic tao nn gi
thuyt v su sp xp tng h trong cu trc ca polyme. Chng han ngi ta coi
cao su nh l mt tp hp cc mach rt di v cun ri lai vi nhau. Di nh
hng nhit, chng lun lun thay di hnh dang.
Ngoi ra cn c gi thuyt khc da ra m hnh mu polyme tinh th, trong d
cng tn tai cc vng tinh th v v djnh hnh v mt mach phn t c th di qua cc
vng tinh th v v djnh hnh. Theo m hnh ny, cc vng v djnh hnh cc mach
phn t c th nm cun ri lai vi nhau.
Ngy nay, nhng kt qu nghin cu bng knh hin vi din t, ngi ta da
ra nhng l thuyt mi l thuyt v cu trc ngoai vi phn t polyme : l cu trc
bt ky, dc tao nn do su sp xp khc nhau ca cc dai phn t, hay ni mt
cch khc l polyme dc dc trng bng nhiu loai cu trc ngoai vi phn t
trang thi tinh th v bi kh nng n djnh trnh tu sp xp ngay t trong trang thi
v djnh hnh.
)*u tr+c ngo"i ,i phn t c-a polyme ,. /0nh hnh
Nu nh cc dai phn t d mm do, th chng s cun lai thnh nhng hat
hnh cu v di gi l cu trc dang cu. Su sp xp tng h cc phn ca dai
Trang 11
Ha hc ha l polymer
mach phn t bn trong cu trc ny khng theo th tu no c. V nu nh mt
polyme c cu dang hnh cu th n nm trang thi v djnh hnh.
Trong nhng dung djch long, phn ln cc dai phn t c dang hnh cu, cho nn
phng php chung d da polyme v cu trc c dang hnh cu l lm bay hi
dung mi khi dung djch nhit d tng di thp.
C su hnh thnh hnh cu l do ni luc phn t ln hn nhiu so vi luc tc
dung tng h gia cc phn t. Nhng d chuyn t dang thng v dang cu,
mach phn t cn c d mm do ln hn d c th cun trn lai. uc tc dung
tng h gia cc nhm nguyn t trong mach cng ln th mach cng c kh nng
chuyn vo dang cu. Cho nn di khi nhng mach phn t rt cng nhng c ni
luc phn t ln nn vn c th dang cu. Trong khi d nhng dai phn t khng
cuc, mach mm vn c cu trc dang thng.
Dung djch cc polyme dang cu, c d nht thp hn v ph hp vi djnh
lut Einstein v n cng ging nh nhng dung djch keo bnh thng khc. trang
thi thu tinh chng khng c bin dang mm cao nn bt buc gin. bn ca
chng phu thuc vo gii han phn chia b mt gia cc hat hnh cu vi nhau. Nu
nh kt b cht ch th polyme trong sut v c d bn cao hn. Trong trng hp
ngc lai chng s duc v c d bn gim di. Mach phn t c dang cu s tao
thun li trong qu trnh ho tan polyme.
Ngoi ra nhng polyme mach cng th dai phn t khng th cun trn lai m
n dang thng ( trang thi bt di xng) hay cn gi l di dang b. c dim
ca dang b l l chiu di ca n ln hn rt nhiu so vi chiu di ca tng mach
ring bit.
Nu nh polyme trang thi mm cao : i vi nhng mach dai phn t rt
mm do v linh dng th cc hat hnh cu c th lin kt lai vi nhau thnh hat c
kch thc ln hn. i vi nhng mach khng cng lm, hoc nu luc tc dung ni
phn t d ln, th hat dang cu dn phn t c th tn tai nng d kh ln, thm
ch c trang thi rn. Nh vy thy rng diu kin d xut hin cu trc dang cu
c th do mach dai phn t ring bit cun trn lai hoc c th dc tao thnh truc
tip trong qu trnh trng hp.
ua dy, ta thy rng trang thi v djnh hnh, cc phn t polyme khng
phi lc no cng trang thi cun ri, hoc sp xp khng theo mt trt tu no, tri
lai chng c th sp sp theo nhng th tu nht djnh v d chnh l diu kin c bn
du tin d polyme c th kt tinh.
Trang 12
Ha hc ha l polymer
)*u tr+c ngo"i ,i phn t c-a polyme tinh th%
Chng ta d bit rng, nhng dn vj cu trc thng c nhiu kh nng d
pht trin thnh dang cu trc c mc d th tu cao hn. V vy, chng ta dc bit
ch dn cu trc ngoai vi phn t dang b. trang thi v djnh hnh, cc cu
trc dang b c hnh dang cn di v trong mt s trng hp c kh nng tp hp
lai v tao thnh cc fibril hoc zendrit c kch thc ln hn. Nh vy trong qu trnh
kt tinh polyme s hnh thnh nn nhiu dang cu trc ngoai vi phn t phc tap.
Trong cu trc dang b cc dai phn t sp xp song song v ni tip.
Nu cu trc dang b t nhng mach phn t khng diu ho, th dai phn t bj un
cong lai thnh hnh dang c nhiu gc canh v khi d khng th tham gia vo qu
trnh kt tinh dc.
Cu trc dang b khi tham gia vo qu trnh kt tinh c gii han phn chia v
duc dc trng bng sc cng b mt. Khi d n tr thnh pha mi pha tinh th.
i vi nhng cu trc nh vy ng sut ni tai s nh, nhng nhng cu trc di
v mng c nng lng b mt d, do d chng c kh nng gp lai di dang
bng gp v khi d b mt khng ln.
Hnh 1. : B thng Hnh . : B c dang gp khc
N khng chi dng lai dang bng gp m cn c th sp xp lai d tao
thnh cu tao di dang tm nhm gim sc cng b mt.
Hnh 1.8 : Cu trc dang tm t bng gp
Nh vy thy rng, pha tinh th ca polyme l mt tp hp gm nhiu dang
cu trc phc tap, trong d c th c nhng vng cha hon chinh do su quay ca
b hoc do cch sp xp khng diu ho ca mach. V d cng l mt trong nhng
dc dim ca polyme tinh th.
Trang 13
Ha hc ha l polymer
Theo V.A.Carghin (Vin s Nga), tt c cc loai cu trc ngoai vi phn t
polymer c th bao gm 4 nhm sau :
Nhm 1 : cu trc dang cu thng tn tai cc dang polymer v djnh hnh
dc tng hp bng phng php trng ngng
Nhm 2 : cu trc dang vach dc trng cho cc polymer nm trang thi
mm cao ( cao su).
Nhm 3 : cu trc dang si dc trng cho cc loai polymer v djnh hnh c trt
tu n djnh cao tng hp bng phng php trng hp.
Nhm 4 : cu trc cc tinh th c kch thc ln tao thnh polymer tinh th.
Trang 14
Ha hc ha l polymer
Chuong 2: Phn ng tng hp cc hp cht poIymer
2.1 Kh nng phn ng ca monomer
Monomer l nhng hp cht thp phn t. Cc monomer mun tham gia vo
phn ng tao polymer th phi l hp cht da chc (t nht l hai chc). chc ca
monomer c th l hp cht cha ni di, ni ba hoc cc nhm chc ( OH ,
COOH , CHO , NH
2
, SO
3
H .)
Th du:
CH
2
= CH
2
: 2 chc ( c kh nng kt hp vi 2 H)
CH CH : 4 chc ( c kh nng kt hp vi 4H )
2.2 iu kin phn ng
12 l c*u t 3
T l cu t tham gia phn ng quyt djnh s chc hoat dng
Th du: Tng hp nhua phenolformadehyde (PF)
Nu pH v t l P:F = 1 : 1 polymer tao thnh l mach thng ( Novolac)
OH
CH
2
H
2
C
n
Nu pH v t l P:F 1 polymer tao thnh c cu trc nhnh ( resol )
hoc khng gian ( rezit)
OH
CH
2
H
2
C
n
CH
2
4hit /5
Nhit d l yu t quan trong trong phn ng tng hp cc hp cht cao phn
t. nhit d khc nhau c th s xy ra phn ng khc nhau nu c nhiu phn ng
xy ra trong hn hp.
Trang 15
Ha hc ha l polymer
6+c t!c
Hn 90 cc phn ng ho hc du s dung xc tc. c tc c th s lm
gim nhit d, lm tng tc d phn ng. c tc s djnh hng tao sn phm, hiu
xut chuyn ha.
4guy7n liu
Cc monomer l ngun nguyn liu d tng hp polymer. Ngun nguyn liu
c th thu dc truc tip t kh thin nhin hay qu trnh chng ct du m nh
etylen, propylene, .
Cc monomer cng dc diu ch t cc monomer khc.
2.3 Phn ng trng hp
Trng hp l phn ng kt hp ca cc monomer d tao thnh polymer m
thnh phn ho hc ca cc mc xch c s khng khc vi thnh phn ca cc
monomer ban du
nA ( A )
n

H
2
C CH
2
H
2
C CH
2
n
n
2.3.1. Phn ng trng hp gc
Phn ng trng hp gc l phn ng tao polymer t cc monomer cha
ni di (lin kt etylen).
Cc giai doan ca phn ng
8iai /o"n 9h:i m;o ,; t!c nhn 9h:i m;o
Giai doan ny cc gc tu do ca monomer sinh ra do su tc kch ca cc gc
tu do ca cht khi mo v cc tc nhn vt l bn ngoi.

o o
o
M R M
R R R
+
2
+ Khi mo ho hc: cc cht khi mo : hp cht azo (hoc diazo),
peroxide ( hoc hydroperoxide)
o o
o
ROO R ROOR
N R R N N R
+
+
'
2
+ Khi mo bng tc nhn vt l: tia
... , , , X
cc tc nhn vt l tc
kch vo monomer sinh ra gc tu do ca monomer
8iai /o"n ph!t trin m"ch3
Giai doan ny xy ra phn ng ca cc gc tu do ca monomer tao polymer.
Trang 1
Ha hc ha l polymer
c dim ca giai doan ny tc d ca phn ng s gim dn theo thi gian
do trng lng phnt t polymer tng v lm kh nng phn ng gim.
8iai /an ng<t m"ch
Ngt mach nhj phn t: do su ti hp ca gc tu do
- Ti hp gc tu do ca hai polymer
- Ti hp gc tu do ca polymer v gc tu do ca tc nhn khi mo
Ngt mach dn phn t: do d nht ca polymer tng lm gim kh nng phn ng
v cui cng ngt mach hon ton.
2.3.2. ng hc phn ng trng hp gc
nghin cu qu trnh trng hp ngi ta thng nht cc qui uc nh sau:
u trnh trng hp s pht trin dn trang thi n djnh th vn tc sinh ra
gc tu do bng vn tc ngt mach.
Cc monomer chi tiu hao trong qu trnh pht trin mach
u trnh truyn mach (nu c) khng lm thay di hoat tnh ca monomer
=>n tc tr?ng hp gc

2
o
k
2

+ M
1
k

+ M M
2
k
M M
3
k
+

Vn tc phn hy cht khi mo v
o
[ ]
[ ] k
dt
d
v
o o

Vn tc tao gc tu do v
1
,
Do nng d 2

nn v
1
= 2v
o
Suy ra:
[ ]
[ ] [ ] k k . f 2
dt
d
v
1 o 1

Vi f l t l gc tu do phn ng trn tng gc tu do hnh thnh

Vn tc pht trin mach v
2
[ ]
[ ][ ] M k
dt
d
v
2 2

Vn tc gt mach v
3
[ ]
[ ]
2
3 3
. k
dt
d
v

Khi dat trang thi n djnh v
1
= v
3
Trang 1
Ha hc ha l polymer
Suy ra: [ ] [ ]
2
3 1
k k

[ ]
[ ]
2
1
3
1
k
k

1
]
1

=>n tc ph@n Ang tr?ng hp /c &uyBt /0nh bCi ,>n tc ph!t trin m"ch
[ ][ ] [ ][ ] 2
1 2
1
3
1
2 2 2
M
k
k
k M k v v

,
_

.
t
2
1
3
1
2
k
k
k K

,
_

[ ][ ] 2
1
M K v
=>n tc tr?ng hp gc t2 l thu>n ,Di nEng /5 monomer ,; cFn b>c G c-a
nEng /5 ch*t 9h:i m;o.
2.3.3. Cc yu t nh hung dn qu trnh trng hp gc
Hnh hCng c-a oIy ,; t"p ch*t3
Ty theo bn cht ca monomer v diu kin phn ng m oxy v cc tap
cht nh hng dn qu trnh phn ng. cc tap cht v oxy c th tc dung vi
monomer tao hp cht hoat dng kch thch phn ng hoc tao hp cht bn gy c
ch phn ng. V vy, qu trnh phn ng di hi monomer phi tht tinh khit v
thuc hin trong mi trng kh tr.
Hnh hCng c-a nhit /53
nh hng ca nhit d rt phc tap. Song, bng thuc nghim thy dc khi
nhit d tng ln 10
o
C th tc d tng 2 dn 3 ln v tc d tng lm gim khi lng
phn t trung bnh polymer v kh nng tao mach nhnh nhiu hn do tc d truyn
mach tng.
Hnh hCng nEng /5 ch*t 9h:i m;o JIem phn t7nK
Hnh hCng c-a nEng /5 monomer3
Khi nng d monomer tng th vn tc trng hp tng v d trng hp trung
bnh cng tng
Hnh hCng c-a !p su*t3
Ni chung khi p sut thp v trung bnh th khng nh hng dn qu trnh
phn ng. Song, p sut khong 1000 atm, vn tc trng hp v d trng hp
trung bnh cng tng.
Trang 18
Ha hc ha l polymer
2.4 Trng hp ion
LMc /im
Phn ng xy ra di tc dung ca xc tc, c tnh chn lc
Vn tc phn ng trng hp ion ln hn rt nhiu so vi phn ng trng
hp gc
Trng hp ion thng dc tin hnh trong dung djch, nn phn ng phu
thuc rt nhiu vo dung mi
1r?ng hp cation
Trng hp cation dng cht khi mo l acid hay tc nhn i din t v
thng xy ra bng vic m ni di C = C tao thnh ion carbonion

Y
H
2
C CH
R
Y CH
2
CHR
+
1r?ng hp anion
Trng hp anion vi cht khi mo l base hay mt anion d tao thnh anion
carbonion
X
H
2
C CH
R
X CH
2
CHR
+
2.5 Cc phuong php trng hp poIymer
1r?ng hp 9hi
Phn ng khi mo v pht trin trong mi trng monomer tinh khit c th
c hoc khng c dung mi ca monomer tao thnh
LMc /im3 phn ng ny dn gin, polymer sach. Tuy nhin, cng c kh
khn l d nht ca dung djch cao dn dn nhit cuc b dn dn polymer tao thnh
c d phn tn cao v sn phm tao thnh dang khi, kh c ly sn phm v gia
cng gp nhiu kh khn.
1r?ng hp huyNn ph?
Cc monomer phn tn thnh nhng git nh (t vi micromet dn 0,1 mm)
trong mi trng lin tuc. Nng d monomer ln (50). Cht khi mo tao trong git
monomer v dng hc phn ng ging nh trng hp khi
Cht n djnh thng s dung: gelatin, tinh bt, ru polyvynilic. Phng
php ny cho sn phm kh tinh khit v c th tch polymer ra khi mi trng
phn tn bng p sut thp
1r?ng hp nhO t:ng
Cc monomer phn tn thnh nhng git nh (0,05 dn 5 nm).
Trang 19
Ha hc ha l polymer
Phng php ny khc vi phng php trng hp huyn ph ch: nng
d cht nh ha ln, cht khi mo tan trong mi trng lin tuc v phn ng xy ra
trn b mt mixen keo.
Cc cht nh ha thng s dung l cc loai x phng oleate, palmitate,
laurate kim loai kim, mui natri ca cc sulfo acid thm.
1r?ng hp #ung #0ch
S dung dung mi ha tan c monomer v polymer.
Phng php ny khng kinh t do thu hi dung mi v lm kh sn phm
gp nhiu kh khn.
2.6 Phn ng dng trng hp
ng trng hp l qu trnh trng hp dng thi hai hay nhiu loai monomer
vi nhau.
2.6.1. ng hc ca phn ng dng trng hp theo co ch thng k
Trong hn hp phn ng c hai loai monomer M
1
v M
2
, tin hnh dng trng
hp gc c th c 4 kh nng pht trin mach:

+
1
11
M
K
1 1
[ ][ ]
1 1 11 1
M K V

+
2
K
2 1
M
12
[ ][ ]
2 1 12 2
M K V

+
1
K
1 2
M
21
[ ][ ]
1 2 21 3
M K V

+
2
K
2 2
M
22
[ ][ ]
2 2 22 3
M K V

M
1
, M
2
: phn t monomer

1
,

2
: gc tu do ca polymer vi mt xch cui cng l M
1
v M
2
K
11
, K
12
, K
22
, K
21
l hng s tc d phn ng
Thnh phn ca copolymer phu thc vo hoat dng ca

1
,

2
v hoat d
ca M
1
v M
2
. Nu d hoat dng ca M
1
, M
2
v

1
,

2
du bng nhau K
11
tng
dng K
12
v K
22
tng dng K
21
thi thnh phn copolymer tng di l tng
(thnh phn ca copolymer gn vi thnh phn hai monomer trong hn hp phn
ng)
Thuc t th d hoat dng ca cc monomer bao gi cng khc nhau, cu tao
ha hc khc nhau, do d d dnh gi d hoat dng v kh nng dng trng hp
ngi ta s dung dai lng hng s dng trng hp r d xc djnh thnh phn ca
cc cu t trong copolymer.
12
11
1
K
K
r

21
22
2
K
K
r
Trang 20
Ha hc ha l polymer
Khi dng trng hp c cc trng hp sau c th xy ra
r
1
1 r
2
1 : hai cu t c khuynh hng dng trng hp dng ph
r
1
> 1 r
2
1 : copolymer giu cu t M
1
r
2
> 1 r
1
1 : copolymer giu cu t M
2
r
1
> 1 r
2
> 1 : hn hp hai polymer ring l, hoc kh tao thnh copolymer
r
1
= r
2
= 0 trng hp trt tu
r
1
= r
2
= 1 hn hp dng du, him c
2.6.2. CopoIymer
Copolymer l mt dai mach phn t m trong cu trc ca n c hai hay
nhiu nhm phn t (monomer, olygomer, polymer khi lng phn t thp) khc
nhau.
Tng hp copolymer c th bng phng php trng hp hay trng ngng
du quan trng l sn phm ca tng hai loai monomer M
1
v M
2
khng phi l hn
hp hay l su trn gia n
1
M
1
+ n
2
M
2
. ng trng hp (hay dng trng ngng)
dc ng dung nhiu trong thuc t v lm thay di hay ci thin tnh cht ca cao
phn t theo muc dch s dung.
Th du: PS chju dc nhit d cao, gi r. Tuy nhin, PS c tnh dn v kh nhum
mu. ci thin tnh dn ca PS ta tin hnh dng trng hp PS vi cao su
butadien
Phn lo"i copolymer:
Copolymer mach thng (Block copolymer )
Block copolymer l loai polymer m trong phn t ca chng cha cc
monomer hoc mc xch lun phin nhau.
Phn ng tao block copolymer:
Trang 21
Ha hc ha l polymer
Copolymer ghp ( graft copolymer)
Graft coplymer dc tng hp t cc dai mach phn t cn nhiu nhm hoat
dng nm vj tr nhnh trong phn t. Hoc dc tng hp qua cc phn ng truyn
mach ca polymer. Tuy nhin phn ng truyn mach kh kim sot dc v dng
thi sinh ra polymer khi.
2.7 Phn ng trng ngung
Phn ng trng ngng thng xy ra do phn ng ca cc nhm djnh chc
tao thnh polymer (c th c hoc khng tch ra hp cht thp phn t).
Cht ban du c nhm chc gi l monomer v cn phi c t nht hai nhm
chc khc nhau mi c kh nng phn ng.
Trang 22
Ha hc ha l polymer
c dim chung ca phn ng trng ngng
Phn ng trng ngng ln mach do su tng tc ca monomer vi polymer
hoc gia cc dai mach phn t vi nhau. Chnh v vy m polymer thu dc c d
da phn tn cao.
Nu cc monomer c nhiu hn hai chc v diu kin phn ng m sn
phm c th s thu dc polymer phn nhnh hoc ba chiu
Phn ng trng ngng dng khi cc nhm chc phn ng ht. Thuc t nhm
chc ca polymer c khi lng phn t ln rt kh phn ng do n ng khng
gian. Chnh v th sn phm polymer thng tn tai nhm chc hai du mach, v
loai nhm chc phu thuc vo hm lng ca monomer ban du.
Th du:
Phn ng tao polyesther ( OH + HOOC )
Phn ng tao polyamide ( NH
2
+ HOOC )
2.7.1Phn Ioai phn ng trng ngung
Trng ngng hai chiu (cc monomer tham gia phn ng c hai nhm chc
cng hoc khc nhau) trng ngng 3 chiu (cc monomer cha t nht ba nhm
chc).
Trng ngng dng th hoc trng ngng dj th (hai loai monomer khng ha
tan vo nhau)
ng da tu (dng trng ngng), trng ngng gia hai loai monomer vi nhau.
2.7.2Tnh d chc trung bnh poIymer
L0nh nghQa: d chc trung bnh f ca ca mt h phn ng (gm mt hay
nhiu loai polymer) l s lng trung bnh cc nhm chc hoat dng trn mt
dn vj monomer.

i
i i
n
f n
f
n
i
: s monomer c trong h phn ng
f
i
: s chc ca mi monomer
Th du: hn hp phn ng gm: 8 monomer 3 chc v 12 monomer 2 chc
4 , 2
12 8
12) x (2 8) x 3 (
f
+
+

2.7.3. chuyn ha
chuyn ha ha hc dc djnh ngha l t l lng nhm chc d phn
ng trn tng s nhm chc c trong h tai thi dim bt ky.
Trang 23
Ha hc ha l polymer
t h phn ng c d chc trung bnh ln hn 2 ( f >2)
Vi: n
o
: s phn t ban du trt khi phn ng (s lng monomer)
n: s phn t thi dim t (bao gm monomer v polymer)
thi dim t = 0 s chc c trong h l: n
o.
f = N
o
Tai thi dim t: s chc d phn ng 2(n
o
- n)
Vy:
f n
n n 2
p
0
0

1
]
1

o
n
n
1
f
2
p
Kh!i &u!t3
Thi dim du phn ng t = 0

n = n
o

p = 0
Thi dim cui phn ng t =

n n
o

2
f
p
)!c trRng hp cS th3
- Mach thng: f = 2,
0
0
n
n n
p

'

1 p t
0 p 0 t
- trng hp trung bnh s:
n
DP
n
n
m
M
N
DP N
DP
o
i
i i
n

M: tng s mt xch c s c trong h (s mc xch c s tng

dng s monomer ban du)
m: s phn t polymer c trong h
suy ra
1
1
]
1

n
DP
1
1
f
2
p
4h>n ITt3
- Nu phn ng trng ngng chi tao ra mt phn t polymer (n = 1)
mach thng (c d chc trung bnh bng 2) hoc mach khng gian (c
d chc trung bnh ln hn 2) th d trng ngng trung bnh v cng
ln v d chuyn ha trung bnh tin dn gi trj
f
2
- Trng hp trng ngng mach thng ( 2 f ), v d trng hp ln v
cng th d chuyn ha tin dn ti 1
1 p
DP
2 f
n

Trang 24
Ha hc ha l polymer
Trong trng hp trng ngng mach thng ( 2 f ), d trng hp trung
bnh phu thuc vo d chuyn ha ca h
p 1
1
DP 2 f
n

Vy d c d trng hp cao (thng polymer c tnh cht c l dng k
khi 50 DP
n
> ), th d chuyn ha phi rt cao (di hi hu nh cc nhm chc du
phi phn ng ht)
100 DP 99 , 0 p
10 DP 9 , 0 p
n
n


Kt qu ny khc vi polymer thu dc t phng php trng hp chui.
Ngoi ra, vai tr ca tap cht cng gi vai tr quan trng trong d chuyn ha ca h
phn ng.
2.8 Phn ng bin di cu trc PoIymer
Hoa hoc cac h p cht cao phn t co hai nhim vu :
Tng hp cac h p cht cao phn t.
Bin tinh cac cao phn t da co d da ra mt loai cao phn t m i, cai
thin mt s tinh cht cu a polymer cha da p ng yu cu.
Cac phng phap bin tinh chi nh :
Ph:ng phaUp hoaU lyU : cai tin cu truc nh : composit, h n hp blen,..
Ph:ng phaU p hoUa hoVc : thay di thanh phn hoa hoc. T nhng polyme co
s n (t ng hp, thin nhin ) qua chuyn ho a hoa hoc co 3 kha nng :
+ Thay di c u truc c s.
+ Tao polyme mi.
+ Tng hp polyme nhn tao (bin tinh hoa hoc cac polyme t nhin )
Kt qua se cho ta nhng hp cht kinh t mi, tinh cht ky thut, gia tri
kinh t cao hn.
Vi du :
Cellulose : bi n ti nh hoa hoc cho ta cac san phm nh : giy, si visco,
ma ng phim a nh, thuc n, sn, keo dan, . . .
PVC : nu tip tuc clo ho a ta se co cac loai keo dan PVC co kha nng bam
dinh cao, b n mi trng. am a o ch ng chay ( si cloran ( Cl > 0) ),
Trang 25
Ha hc ha l polymer
Tng d phn cc, tng tinh cht c ly, tng kha nng chi u dung mi, tng
kha nng chng chay, chiu dc nhit d cao.
- CH
2
CH(Cl) - CH
2
CH(Cl) - CH
2
CH(Cl) - + Cl
2

- CH(Cl) C(Cl)
2
- CH(Cl) - CH(Cl) - CH(Cl) - C(Cl)
2
-
Polyvinyl acetat (CH
2
CHOCOCH
3
)
n
(PVAc) du ng lam sn, keo da n da.
Nu thay mt phn mach b ng nhom OH ta co polyvinyl alcol co ti nh cam
quan du ng trong ky thut in, . . .
- CH
2
CH(COOCH
3
) - NaOH - CH
2
CH(OH) -
N : san xut sn cao su clo, sa n phm co d phn cc cao ( sn bam
dc kim loai ), co kha nng chng chay, chiu dc xng du nht.
N -CH
2
C (CH
3
) = CH CH
2

n
- + mCl
2

. . .-CH(Cl) (Cl)C (CH
3
) CH
2
CH
2
- CH
2
-(Cl)C (CH
3
) -CH(Cl) CH
2
- . ..
Phan ng bi n tinh epoxy lam keo dan : ba n cht nha epoxy co d cng
cao, kho hoa tan ( do co d phn cc cao ) dn dn kho ng dung lam keo
dan, bin tinh bng axit beo (COOH ), gc lam tng d mm deo, giam
d phn cc.
CH
2
CH CH CH
2
+ COOH
O O
OOC CH
2
CH(OH) - . . . - CH(OH) CH
2
COO
Tao mang li khng gian : lu hoa cao su thin nhin bng lu huynh (S)
tinh nng c ly tng ln hang chuc ln, kha nng s du ng rng rai, . .
2.9 Phn ng phn hy poIymer
Phn ng phn hy polymer la phan ng lam dt lin kt hoa hoc trong mach
chinh cua phn t polyme, lam giam gia tri trong lng phn t trung binh cua
polyme da d n lam thay di tinh cht vt ly, nhng khng lam thay di l n tha nh
phn hoa hoc cua no.
Theo thi gian va diu kin ba o quan, s dung, cac san phm polyme (nha,
cao su) giam d n va bin mt cac ti nh cht c ly cung nh nhng tinh cht cam
quan bn ngoa i nh chay nhao hay cng d n ln, do la hin tng lao hoa lm mt
tnh n di nh polymer.Nguyn nhn cua qa tri nh lao ho a la s dt mach, bin d i
trong cu truc mach phn t polyme d i nhiu yu t tac dng khac nhau ma trong
do chu yu la qua tri nh oxy hoa cua oxy khng khi.
Trang 2
Ha hc ha l polymer
Cc tc nhn phn hy polymer:
Nhit d : Co kha nng gy pha huy mach polyme, nhit d cao thuc dy qu
trinh oxy hoa ma nh lit. Trong qu a trinh gia cng nhit d cao qua se la m phn huy
vt liu.
Mi trng : (axit, baz) co kha nng pha huy mach polymer , vi du nhom
COO d bi phn huy trong mi trng baz.
Bc xa : la nhng song co bc song ngn. Bc xa co bc song cang ngn
thi mc nng l ng cang cao. N u co thm tac nhn oxy thi mc d phn huy
polyme cang cao. Tac nhn bc xa co kha nng phn huy polyme cao hn rt nhiu
so v i tac nhn nhit.
Oxy hoa : thng la hin tng kt h p (co xy, bc xa, mi trng m) se
phn huy nhanh.
nghia cua vic nghin cu phn huy polyme
Da vao phan ng phn huy co th xac dinh c u ta o, cu truc polymer.
Mc d phn huy phu hp lam giam khi lng polymer mt ph n d d gia
cng.
Phn huy co th xy dng dc ch d gia cng : xy d ng pham vi gi i ha n
d s dung san phm (chiu nhit, chiu bc xa).
Ba o v polymer : chn cht chng lao ho a, lam giam tinh nng cua polymer
d i tac du ng cua mi trng (nhit d, cac tia bc xa, n mon.).
Phn ng gel ha
Khi polymer c d chc ln hn 2 phn ng s xy ra theo 3 chiu gi l
phn ng gel ha. Phn ng gel ha lm tng d nht ca polymer rt nhanh dng
thi lng nhit sinh ra ln. Thuc nghim thng xc djnh dc thi gian gel ca
phn ng c th thng qua d nht ca polymer hoc nhit d ca hn hp phn
ng. Khi d nht ca polymer thay tng dt ngt l thi dim tc d phn ng xy ra
nhanh nht, c th ly d l dim kt thc phn ng gel ha. Khi tc d phn ng
gel ha tng nhanh dng thi s sinh ra lng nhit rt ln. Chnh v th thi gian
gel ca phn ng cng c th dc xc djnh khi nhit d ca hn hp polymer tng
ln vi tc d nhanh nht.
2.10 Phn ng khu mach
Phn ng tao thnh cc lin kt cu ha hc hay cn gi l lin kt ngang
gia cc mach phn t polymer l phn ng khu mach. Phn ng cho polymer c
mang li khng gian. Cc phn ng c th xy ra trong qu trnh trng hp hay
Trang 2
Ha hc ha l polymer
trng ngng cng nh khi gia cng sn phm. Tuy nhin, phn ng khu mach
trong qu trnh tng hp polymer l phn ng ngoi mun v sn phm thu dc
kh tan trong dung mi v kh nng chy khi gia nhit. Do d khi tng hp polymer
ngi ta chi tng hp polymer mach thng hay mach nhnh m khng tng hp
polymer c cu trc khng gian, v khi gia cng ngi ta mi thuc hin phn ng
tao lin kt ngang cho sn phm
Phn ng khu mach trong cng ngh cao su gi l phn ng lu ho, cn
trong cng ngh cht do gi l phn ng dng rn cht do. Hai qu tnh ny du l
phn ng khu mach hay phn ng tao thnh polymer ba chiu.
Trang 28
Ha hc ha l polymer
Chuong 3: Tnh cht vt I dc trung ca poIymer
3.1. S bin dang ca poIymer
Khi c luc ngoi tc dung vo vt th v n bj thay di hnh dang gi l su
bin dang. Bin dang chia l hai loai: bin dang thun nghjch v bin dang khng
thun nghjch.
Bin dang thun nghjch xy ra nhng vt th d bin dang v s hi phuc
lai sau khi ngng luc tc dung. Nhng vt th ny l nhng vt th dn hi v gi l
bin dang dn hi.
Bin dang khng thun nghjch xy ra nhng vt th vn gi nguyn hnh
dang sang khi ngng tc dung luc. nhng vt th ny l nhng vt th do v gi l
bin dang do
Polymer l vt th va c tnh dn hi v do. khi polymer chju tc dung ca
ngoai luc th chi c mt phn dn hi tr v trang thi ban du v mt phn bj bin
dang.
dc trng cho su dn hi . ngi ta dng mdun dn hi. E

E
: ng sut ( kG/cm
2
hoc MP/cm
2
)
A
F


F : luc tc dung ( N )
A : tit din
WX biBn #"ng /;n hEi cao
Bn cht ca su dn hi ca polymer l dui thng nhng doan mach gp
khc v s tr lai trng thi ban du khi ngng tc dung luc.
Khi tc dung mt luc lm cho vt th bin dang v khi ngng tc dung luc th
vt th tr v trang thi ban du ngay lp tc , bin dang ny gi l bin dang dn
hi cao.
Hin tng hEi phSc
Hin tng hi phuc l mt qu trnh chuyn t trang thi khng cn bng v
trang thi cn bng theo thi gian.
Trang 29
Ha hc ha l polymer
Khi tc dung mt luc lm cho vt th bin dang v khi ngng tc dung vt th t t
tr v trang thi ban du ( c th quan sat dc) gi l hi phuc.
Hin tng tr
Hin tng tr l mt qu trnh khng hi phuc hon ton ca ca vt th khi
chju tc dng ca cng mt ng sut khi tng v gim ng sut tc dng ln mu.
3.2. Cc trang thi vt I ca poIymer
3.2.1. Trang thi t hp
Polymer cng c trang thi vt l ging nh cc hp cht thp phn t: kt tinh, lng
v thy tinh. Song polymer cn tn tai trang thi dn hi cao. Polymer trang thi
dn hi cao c tnh bin dang ln nn cng khng phi l thy tinh, v cng khng
c tnh chy thun nghjch nh cht lng nn khng phi l th lng. su hnh thnh
trang thi dn hi cao l do tnh do ca polymer. V th, polymer v djnh hnh c 3
trang thi vt l: thy tinh, dn hi cao ( cao su ) v chy nht.
3.2.2. S chuyn pha
Su chuyn t trang thi ny sang trang thi khc (chuyn pha) c lin quan dn
nhng thay di v hnh thi sp xp ca cc phn t v thay di tnh cht cht nhit
dng hc.
Chuyn pha loai 1: c thay di nhy vt nhng tnh cht nhit dng hc , dc trng
l thay di enthanpy ca h. nhng chuyn pha loai ny nh l : nng chy, kt tinh,
nhng tu, bay hi ( hp cht thp phn t )
Trang 30
Ha hc ha l polymer
Chuyn pha loai 2: khng c su thay di ngy vt m thay di t t cc tnh
cht nhit dng. nh chuyn pha ca qu trnh chuyn t trang thi thy tinh sang
trang thi mm cao do chuyn pha khng phi mt nhit d xc djnh m chuyn
pha trong mt khong nhit d xc djnh.
3.3. ung cong co nhit
Khi dun nng cc hp cht thp phn t hay cc polymer c khi lng phn t thp
t trang thi thy tinh s chuyn sang trang thi lng, cn cc hp cht cao phn t
s chuyn t trang thi thy tinh sang trang thi mm cao ( cao su) v chy nht.
i vi polymer v djnh hnh dng cong c nhit chia lm ba vng c ba
trang thi khc nhau:
Vng tng ng vi trang thi thy tinh, trc nhit d thy tinh ( T
g
) dc
trng cho su bin dang nh, polymer tn tai nh mt vt th rn. c nhiu polymer
di nhit d thy tinh c tnh nng c l ging nh thy tinh silicat v d trong
sut, gin.
Vng nm gia nhit d thy tnh v chy nht c su bin dang thun
nghjch t thay di theo nhit d v c mdun khng ln
Trang 31
Ha hc ha l polymer
Vng l vng c nhit d cao hn nhit d chy ( T
f
), Polymer tn tai trang
thi chy nht. khi nhit d tng su bin dang khng thun ngjch gi l bin dang
do
3.4. rang thi thy tinh ca poIymer v d[nh hnh
Trang thi thy tinh ca ca vt liu l trang thi m ccvt liu chi c nhng nguyn
t, phn t chuyn dng quanh vj tr cn bng ca n. trang thi thy tinh vt liu
rt cng v gin.
Cc yu t nh hng dn nhit d chuyn thy tinh:
mm do: d mm do gim , T
g
tng
Kch thc nhm th: kch thc nhm th cng ln, d linh dng cng
gim,T
g
tng
phn cuc ca nhm th: nhm th cng phn cuc, T
g
cng tng
Trng lng phn t: trng lng phn t cng ln T
g
tng. Nhng tng dn
gi trjnh nht djnh, khi khi lng phn t tng T
g
khng di.
)!c ph:ng ph!p I!c /0nh nhit /5 chuyn th-y tinh
Trang 32
Ha hc ha l polymer
Dynamic Temperature amp Test
heometric Scientific, nc.
E' = Storage Modulus =
Elastic esponse
E" = oss Modulus =
Viscous esponse
tan delta = E"/E'
Peaks in tan delta indicate
transitions in the material
tan Peak : -42.3C =Tg
lo
g

M
o
d
u
lu
s

(
P
a
)
Temperature, C
Hidden nformation
3.5. Trang thi kt tinh ca poIymer
C ch kt tinh ca polymer l mt qu trnh hnh thnh phi ca pha kt tinh trong
pha v djnh hnh v su ln dn ca phi d. u trnh kt tnh l mt qu trnh
chuyn pha khc vi qu` trnh thy tinh.
Cc cht lng hay nng chy nhit d cao, tuy c vng sp xp c trt tu, song do
chuyn dng nhit nn t hnh thnh phi kt tinh. Khi lm lanh su chuyn dng nhit
gim, xc sut tao thnh phi kt tinh ln ln. Nhit d m d c su hnh thnh
pha kt tinh gi l nhit d kt tinh.
Su tao thnh tinh th lm mt tnh cht dn hi cao ca polymer cng c ngha l
lm tng d cng, tng modul dn hi v lm gim kh nng bin dang ca polymer.
Su hnh thnh tinh th c su sp xp du dn ca doan mach trong chui phn t
polymer
3.6. Nhng yu t nh hung dn d mm do ca poIymer
mm do trc ht phu thuc vo th nng song th nng phu thuc vo
tng tc ni ( ni nng ). Ni nng nh d mm do cao.
i vi polymer mach carbon c tng tc ni khng ln nn d mm do
cao: PE, PP.
Trang 33
Ha hc ha l polymer
i vi cc polymer c ni di bn cach ni dn cth nng quay khng ln
nn b mm do rt cao: polyisopren, polybutadien.
Cc polymer c cc nhm th phn cuc ln s lm tng tng tc ni l cho
mach rt cng: polyarcylonitril, polyvinylclorua, polyvinylalcol.nu cc nhm th
phn b di xng s th s c d mm do cao do cc tng tac b tr ln nhau
Cc polymer c lin kt : C O , C N , Si O c d mm do cao do hng
rao th nng quay thp: polyester, polyamide, polyepoxy, cao su silicon.
Kch thc nhm th cng ln d mm do cng thp ( polystyrene) hay
polymer c nhiu nhm th s cng hn polymer c t nhm th
(polymethylmetharylat cng hn poluacrylat)
Polymer khi lng phn t ln s cng hn polymer c khi lng phn t
nh
Mt d ni ngang tng s lm cho mach phn t cng hn
Nhit d tng lm cho cc mch xch trong polymer linh dng hn v polymer
tr nn mm do hn
3.7. Cc phuong php xc d[nh khi Iung phn t trung bnh ca poIymer
Phng php do d nht:
[ ]

M . K
K v

l hai hng s dc trng cho cp dung mi v loai polymer.

Phng php do p sut thm thu:
C ).
2
1
(
d M
Td
M
T
C
2
2 1
1
+

Phng trnh c dang : y = ax + b
M: khi lng phn t trung bnh ca polymer
d
1
: khi lng ring ca dung mi
d
2
: khi lng ring ca polymer

: h s tng tc ca polymer v dung mi

M
1
: khi lng ca polymer trong dung djch
Phng php tn sc nh sang: dua vo mc d tn sc nh sang khc
nhau ca dung djch polymer c nng d khc nhau d xc djnh khi
lng phn t polymer.
Trang 34
Ha hc ha l polymer

,
_

+ C
M
1
f H
Phng php ha hc: phng php dua trn c s djnh phn cc
nhm chc cui mach d xc djnh khi lng phn t trung bnh polymer.
Phng php sc k Gel
Trang 35
Ha hc ha l polymer
3.8. Tnh cht bn co hc ca poIyme.
bn l tnh cht ca vt liu chng lai su ph hu di tc dung ca ngoai
luc. Tnh bn ca vt liu thng dc xc djnh bng d ln nng lng ca lin
kt gia cc nguyn t ca vt th. Song trong thuc t, tnh bn ca vt liu bao gi
cng nh hn tnh bn tnh bng nng lng lin kt gia cc nguyn t hay ion, bi
v cu trc tinh th thuc ca vt liu khng bao gi dc du dn nh tinh th l
tng, m bao gi cng c nhng khuyt tt hay vt nt ran, l nhng chh d bj
ph hu nht.
bn c hc thng dc trng bng gi trj ng sut
d
gy ra su ph hu
ca vt th. trang thi bnh thng, cc tiu phn Polymer trang thi cn bng
khong cch r
o
di vi nhau, cc luc ht v dy cn bng vinhau v vt th c gi
trj th nng U cuc tiu. Khi c tc dung ca luc bn ngoi, th nng U tng v phu
thuc vo khong cch r theo phng trnh bn nng lng ca Morse:
U = D.e
-2b.(r-ro)
2.D.e
-b.(r-ro).
Vi : D l nng lng phn ly ca lin kt, b l hng s di vi lin kt d cho.
Khi dt mt ng sut ko s hnh thnh mt luc chng lai luc d. Khi tng r,
gi trj
d
tng dn gi trj cuc dai ri gim nhanh.
Trong gii han r
o
- r
max
, cn bng gia luc ht v luc dy vn dc bo ton,
c khuynh hng da vt th tr lai trang thi ban du. Su tng ng sut ko dn
khi r tng vt qu gi trj cuc dai r
max
gy ra su ph hu vt th v gi trj
d
gim
nhanh khi tng r.
Nh vy, v bn cht
max
l ng sut ti han, cao hn n th cn bng bj ph
hu, vt th bj ph hu, ngha l
max
l gi trj l thuyt
lt
ca d bn c hc.

lt
=
max
= bD/2.
Nng lng phn ly D tm theo nng lng dt chy, hng s b t cc d liu
quang hc.
bn ca polymer khng nhng phu thuc vo sut ca luc tc dung, vo
nhit d m cn phu thuc vo thi gian dt luc. Thi gian bt du tc dung cho dn
khi phn hu polymer gi l tui th ca vt liu. Su phu thuc ca d bn vo thi
gian mt trng luc tnh gi l d mi tinh ca vt liu, mt trng luc dng gi l
d mi dng ca vt liu.
Hin tng d mi tnh v dng quan st dc nhng kim loai, tu tinh,
cht do, t, cao su lu ho.Thng ngi ta nghin cu d bn diu lin ng
sut tnh v chn ng sut nh th no d tui th tng t 5 dn 10 ln.
Tui th ca Polymer tun theo phng trnh chung:
Trang 3
Ha hc ha l polymer
T = A.e
d.
Trong d: T l tui th, l ng sut, A v d l hng s phu thuc vo bn
cht ca vt liu.
Hnh 3.1: Su phu thuc tui th v ng sut:
1-buna S, 2- PVC 3- buna N 4- thy tinh hu c 5- polystyrene
- axetatxenluloz - nitrat cellulose
Su phu thuc logarit ca T vo cng l su phu thuc tuyn tnh v cng phu
thuc vo nhit d. Nhit d cng thp, Tg ca gc nghing cng ln, ngha l gi trj
A v d cng ln.
Tui th ca polyme l qu trnh khng thun nghjch, ngha l khng phu
thuc vo cch dt luc ln mu, khi c tc dung ca luc s tao thnh nhng vt nt
ran vi m. Nhng vt ran bt du t ch c ng sut cao. Do c nhng ran nt nn
lm xu nhng tnh quang hc, lm duc b mt m thng gi l su bac ho b mt
polymer.
Su nt n xy ra khi c ng sut ni v ngoai. ng sut ni l ng sut hnh
thnh trong qu trnh chun bj mu khng c tc dung ca luc bn ngoi. Chng
han polystyren bj nt khi nhng vo dung mi hay khi cho bay hi l do ng sut
ni.
u trnh hnh thnh cc vt ran nt xy ra theo thi gian. Khi tng thi gian,
mu polyme c hnh thnh cc vt ran mi, cn cc vt ran c lm tng thm th
tch. Tc d hnh thnh cc vt ran l s vt ran xut hin trn 1cm
2
trong 1giy v
Trang 3
Ha hc ha l polymer
d ln ca vt ran l su tng chiu di ca vt trong knh hin vi trong mt sec, phu
thuc vo ng sut v nhit d.
Khi dat dc mt gi trj no d, s vt ran khng tng nhiu, nhng kch
thc vt ran vn tip tuc tng. Nh vy torng mu c dn thi nhiu vt ran c kch
thc khc nhau v su hnh thnh cc vt ran ban du v tng nhanh cc vt ny
trong tit din mu.
Su hnh thnh cc vt ran khng chi b mt v c bn trong mu v l qu
trnh khng thun nghjch. Cho nn nhng mu sau khi d ct luc tc dung bn
ngoi, ti mu nh l trang thi nghi, chi gim kch thc cc vt ran nhng khng
cha khi chng. Cc vt ran vn cn v khi tc dung tip tuc th qu trnh lai tng.
Su tao thnh vt ran cng phu thuc vo phng php gia cng, thng cc
vt liu dc p trc khi lm tng tnh bn ca su tao mng vt ran.
u trnh mi cng lm thay di c cu trc v kch thc phn t polyme,
trong d c su phn hu cc lin kt ho hc tao thnh gc tu do v do c nhng
gc tu do gy ra su cu trc ho mach polyme.
Y5t s nhn t @nh hCng /Bn tZnh bNn c: hc
Di tc dung ca luc c hc, tnh bn c hc ca polyme phu thuc ch yu
vo cu trc ho hc ca mach polyme, su phn b tng h ca cc mach, su hin
din ca cc cht khc nh cht dn, mi trng trong sn xut vt liu.
Tnh bn c hc phu thuc vo cu trc ho hc, trong d tnh bn ca cc
lin kt ho hc ca cc nguyn t v tng tc gia cc phn t. Chng han
nhng polyme c nhng nhm phn cuc manh, tng tc gia cc mach polyme
ln th tnh bn c hc cao hn, nhng polyme c djnh hng song song cc mach
phn t th tnh bn c hc cng cao hn.
Cu trc ho hc ca mach polyme tao nn mt t hp tnh cht c hc, song
diu ch mt polyme c tnh bn c hc cao khng phi chi bng phng php tng
hp polyme, bng su thay di cu trc ho hc mi m su thay di cu trc ho hc
thng dc thay di trong qu trnh gia cng vt liu. Chng han trong sn xut
cao su, tnh bn c hc khng chi phu thuc vo tnh phn cuc khc nhau ca
polyme m cn phu thuc vo su kt tinh, cao su kt tinh c tnh bn cao hn so vi
cao su khng kt tinh.
Trang 38
Ha hc ha l polymer
[@ng \%]3 L5 bNn /At c-a cao su lu ho!%
Polyme (1) bn dt, kG/cm
2
Polyme ( 2) bn dt,
kG/cm
2
Cao su tu nhin 300 Cao su butadien 10
Polycloropren 20 Cao su butadien-nitrin 10
Cao su butyl 200 Cao su butadien-styren 14
Kt qu trn cho thy, cao su nhm (2) c tnh phn cuc cao hn lai c d
bn dt thp hn polyme nhm (1).
Khi sn xut t vi polyme c su djnh hng cht ch, thng t c d bn
c hc cao khi t c d djnh hng cao.
[@ng \%G3 L5 bNn /At c-a t:
T bn dt,
kG/cm
2
T bn dt,
kG/cm
2
Gai 000 10000 T tm 3000 5000
Bng 2.300 4.500 en 1500 1900
Si Viscozo djnh hng 1.00 .800 T Clorin 2900 4000
Si viscozo khng djnh hng 100 1800 T capron 5000 200
T axetat djnh hng 100 000 T lapxan 5200 8000
T axetat khng djnh hng 100 1800 T polyetylen 1200 2000
Tnh bn c hc cng chui nh hng ca cht dn ( dang bt hay si).
Nu cht dn lm tng tnh bn c hc gi l cht dn hoat ha, ngc lai l cht
dn khng hoat ha. Thng dng cc cht dn hoat ha trong sn xut cao su nh
b hng, silicagel, lm tng tnh bn ca cao su trang thi dnh hi cao nhng
khng nh hng khi cao su trang thi thy tinh. iu d c lin quan ti su thay
di gia ng sut v tnh bn gin.
Tnh bn ca mt t hp polyme v cht dn gy nn bi luc kt dnh gia
cc phn t polyme ( cohesion) v luc bm dnh gia cht dn v polymer
(adhesion). nhng ch c cht dn, tao nn nhng nt gia cc mach vi nhau, v
tng thm su tham gia gia cc luc ha trj trong qu trnh phn hy mu.
Trong khi trn ln, mi tiu phn cht dn bj bao ph bi mt mng polyme c
djnh hng nh th no d cc nhm phn cuc quay ti nhm phn cuc ca cht
dn. Su djnh hng dy cng ging nh su djnh hng ca cht nh tng trong
trng hp nh tng. tng su djn hng, thng gia cng trc b mt ca cht
Trang 39
Ha hc ha l polymer
dn, d tng luc lin kt vi polyme. Chng han da nhm cacboxyl vo cao su khi
dng cht dn l si viscozo d c tng tc gia nhm COOH ca cao su v nhm
OH ca si.
Hiu ng tng cng d bn dat dc cao nht khi tao dc mng phn t v
su djnh hng gim nhanh so vi khong cch v thuc t khng lan truyn sang
nhm phn t th hai. Khi d, nu c mt lng d cht dn, th s khuch tn vo
polyme d mng lng phn t djnh hng gia cc phn t cht dn. Ni chung
khng chi lm tng tnh bn c hc ca vt liu, m cn c th nh hng rt ln
dn cc tnh cht khc. Chng han nh aming cho php ch tao dc vt liu gi
dc nhit d dn 10.000
o
C trong thi gian ngn, mt s cht dn bo v dc tc
dung ca nh sng, lm tng tnh bn nhit, gim tnh chy.
Tnh bn c hc cng phu thuc vo khi lng phn t Polyme nhng chi
mt gii han xc djnh. Bi v tng khi lng phn t th d bn gin tng, nhng
khi n = 00 th tr thnh khng di.
Ni chung su ph hu polyme gm c hai dang: ph hu gin v ph hu do.
Su ph hu gin xy ra khi bin dang dn hi thun nghjch. Su ph hu ny
Polyme do su ct cc lin kt ho hc gia cc mt xch trong mach chnh ca
polyme. V nng lng lin kt ho hc ln, nn tnh bn ca polyme khi ph hu
gin rt cao, khong 300 00kG/cm
2
, vt qu d bn ca cc hp cht thp phn
t.
Su ph hu do do su bin dang bi su chuyn vj ca nhng yu t cu trc
ring ca vt. Trong d c su thay di cu dang ca polyme, cho nn nhng polyme
c su dn hi cao th khng c su ph hu gin, m chi c su ph hu do. Trong
cc cht kt tinh v thu tinh thp phn t, su bin dang ny khng thun nghjch v
l su bin dang do.
3.9. Tnh cht din ca poIymer.
3.9.1. dn din ca poIymer:
dn din ring ca polymer dc xc djnh bng cc ion tu do khng lin
kt ho hc vi polymer. l nhng cht phu thp phn t nh : axit, kim, mui,
nc, cc gc nh tng ho, xc tc, monomer, l ngun sinh ra ion hoc dang
tu do hoc dang lin kt yu. Bn thn phn t polyme khng tham gia vo su
djch chuyn din tch.
Gi trj d dn din ring ca polymmer phu thuc vo nng d v din tch
ca ion v cn phu thuc vo d linh dng ca chng. linh dng ny c lin quan
Trang 40
Ha hc ha l polymer
dn tnh nht ca mi trng polyme, ngha l phi chng lai d nht ca mi
trng d, cho nn d dn din ca polyme cng phu thuc vo nhit d, cng c
su phu thuc vo cp s
= A.e
-AU/T
Vi A l h s t phu thuc vo nhit d, AU l nng lng hoat ho, l nng
lng cn thit d chuyn ion t trang thi ny sang trang thi khc.
Nh vy, d dn din ca din mi polyme khi din tch v din lng n djnh
phu thuc vo d linh dng ca chng, v vo kh nng khc phuc hng ro th.
trang thi thu tinh, d dn din ca polyme nm trong gii han 10
-15
10
-18
C
-1
cm
-1
.
Khi chuyn qua trang thi dn hi cao, d dn din tng v tng su linh dng ca cc
mc xch monome, lm d dng cho su chuyn dng ca cc ion, c ngha l d dn
din tng khi tng nhit d.
Polyme kt tinh c d dn din km hn nhiu, v mt d t hp cc phn t
tng, lm kh khn cho su chuyn dng cht mang ion nn lm gim manh d dn
din ring.
Nu do dc d dn din ring ca h polyme, c th xc djnh dc dng
hc ca phn ng trng hp 3 chiu, nghin cu tng tc ca polyme vi dung
mi, xc djnh khi lng phn t ca polyme, hiu dc nhng thay di vt l v
tnh cht ho hc khi x l nhit.
3.9.2. thm din mi v tn tht din mi ca poIymer
thm din mi s

ca cht xc djnh bng dung lng ca tu din cha dy

din mi vi dung lng ca tu din chn khng. Cc polyme dc trng bng su
chuyn dng dc lp ca cc doan mach bao gm mt s mc xch gi l segmen.
Song ngoi su chuyn dng ca cc segmen, cn c su chuyn dng ca nhng
dn vj dng hc c d lin dng hn v nh hn. Cc dn vj dng hc ny c th l
mach nhnh hay hay nhm nguyn t ring ca mach, chng han cc nhm th
phn cuc chuyn dng dc lp.
Nu nhm polyme c cha cc nhm phn cuc dt trong trng din th
mt t l xc djnh ca thi gian hi phuc v tn s trng, s quan st dc su djnh
hng ca cc segmen v cc dn vj dng hc gy ra mt gi trj xc djnh d thm
din mi v d tn tht din mi.
thm din mi lin quan vi qu trnh phn cuc, ngha l vi su hnh thnh
mmen din trong dn vj th tch ca din mi trong din trng. Mmen din ca
dn vj th tch bng tng hnh hc ca mmen lng cuc trong th tch.
Trang 41
Ha hc ha l polymer
tn tht din mi l phn nng lng ca trng din mt di trong din
mi di dang nhit.
Su tn tht din mi bao gm 2 loai.
Th nht l tn tht lng cuc dn hi: lin quan ti su quay ca mc xch
hay nhm mc xch trong trng din. Su quay ny xy ra theo thi gian ( thi gian
phuc hi). Su tn tht lng cuc- dn hi phu thuc vo cu trc ho hc ca
polyme, trong d tng tc ni v gia cc phn t, cng nh d linh dng ca cc
mc xch v thi gian hi phuc c nh hng rt ln. tng tc ni v gia cc
phn t cng ln, d linh dng ca mc xch cng nh, nhit d cuc dai tg cng
cao v thi gian phuc hi cng ln.
Th 2 l tn tht lng cuc - gc: gy ra bi su chuyn dng ca cc nhm
th phn cuc ( gc phn cuc ). c trng ca tn tht lng cuc- gc l gi trj tg
v thi gian hi phuc thuc t khc nhau. Chng han nh su tn tht lng cuc gc
ca polymetylmetacrylat gn ln, ln hn polyvinylaxetat tuy vng cuc dai nm
thp hn 0
o
C.
Su tn tht din mi cng phu thuc vo tnh diu ho phn t, d kt tinh
ca polyme. Cu trc diu ho ca mach lin quan ti su thy di tnh cht hi phuc
ca Polyme. Chng han nh su tn tht lng cuc ca polymetylmetacrylat
syndiotactic v atactic hu nh trng nhau trong gii han rng. Trong d polyme
syndiotactic quan st dc su chuyn vng tn tht lng cuc dn hi v pha
nhit d cao hn do c kh khn chuyn dng cc segmen ca mach syndiotactic so
vi atactic. Su tn tht lng cuc - gc lin quan ti d linh dng cua mach nhnh
thuc t l ging nhau.
Su hnh thnh tn tht lng cuc - dn hi v lng cuc gc lin quan ti
d linh dng ca cc dn vi dng hc ca mach polyme. V th cc nhn t xc djnh
d linh phn t, nh su djnh hng ca mach polyme v b, su khu mach, tc
dung ca cht phu thp phn t nh cht ho do., du c nh hng ti su tn
tht din mi ca polyme.
3.9.3. Tnh cht din ca poIymer c h Iin hp.
Trong cc hp cht hu c, cc hp cht nhiu nhn ngng tu cng c tnh
dn din ring tng v d rng ca vng cm AU gim khi tng s nhn ngng tu.
Do c s lin kt di lin hp trong nhn nn c tnh dn din gn ti hp cht v
c. Mt khc, cc cht ny cng c d t cm v su dj hng ca t cm gy ra bi
h electron trong nhn khng djnh ch nguyn t cacbon m tao nn mt h
electron chuyn dng trong trng ca tt c cc nguyn t cacbon trong mt
Trang 42
Ha hc ha l polymer
phng vng. Su chuyn dng ny gn ging nh l dng t vng cc nhn ngng
tu v xut hin d cm t theo hng vung gc vi mt phng vng. Tnh dj hng
t cng nh d cm t t l vi gi trj trung bnh bnh phng ca khong cch cc
electron vi hat nhn, nn tnh dj hng t tng khi tng bn knh ca obitan
electron.
Tnh dn din v cm ng t tng khi tng s electron , tng su gii ta
electron trong phn t.
Tnh cht din v t xut hin manh hn trong cc hp cht polymer c h
electron lin hp, ngha l c h electron lun phin nhau. Hin nay d tng hp
dc nhiu hp cht loai ny nh:
Hnh \%G3WX phS thu5c tg^ ,;o nhit /5 C G_H` c-a polymetylmetacrylat
]a bsotacticc Ga syn#iotacticc \a atactic
Su tn tai mt lng ln electron trong h lin hp ca polyme d gy ra
tnh cht dn din nm trong vng bn dn cng nh tnh cht t v mt s tnh cht
dc bit khc.
c tnh ca tnh cht t v tnh cht din ca polyme trong h lin hp dc
xc djnh bng hai nhn t: tnh cht ca phn t ring v bn cht t hp ca cc
phn t cng nh tng tc gia chng.
3.10. Tnh cht thm thu ca poIymer.
Trong k thut, polymer dc dng lm cht hp phu d hp phu kh, hi ca
cht lng, ion trong dung djch v bn thn cht lng, v cng dc dng lm mng
bo v chng thm kh, hi hay ion, song quan trng nht l kh nng di qua
polymer ca kh, ion hay hi cht lng gi l su thm thu ca polymer.
Trang 43
Ha hc ha l polymer
Su thm thu kh ca polymer bao gm qu trnh hp phu cht khuch tn bi
polymer, ngha l su ha tan ca cht trong polymer, qu trnh khuch tn ca cht
qua mng v qu trnh phn hp phu mt sau ca mng.
Nu qu trnh thm thu kh ca polymer khng c tng tc manh gia
polymer v cht, th cn bng thit lp nhanh v tc d kh di qua mng dc xc
djnh bng tc d khuch tn. H s thm thu c th dc xc djnh theo phng
trnh:
=
. . . S
dx
dp
D
P=
s cm
atm
cm
cm
dx
dp
S
Q
.
.
.
2
3

Vi : lng kh khuych tn qua.

D: h s khuch tn
dc/dx: gradien nng d kh trong mng.
S: din tch tit din b mt

: thi gian
Trang 44
Ha hc ha l polymer
Chuong 4: Dung d[ch poIymer
4.1. Khi nim v dung d[ch poIymer
Dung djch polymer l h gm polymer v hp cht thp phn t. Hp cht
thp phn t dng vai tr l dung mi, polymer l cht ha tan.Khi trn dung mi v
polymer th xy ra qu trnh xp nhp ca dung mi vo trong polymer v lm cho
th tch ca polymer tng dn, gi l sX tr:ng.
Nu polymer trng khng gii han trong dung mi th s xy ra qu trnh ha
tan ca polymer trong dung mi. u trnh ha tan polymer gm 4 giai doan
H #0 th gEm pha polymer ,; pha #ung m.i
H dj th, gm mt pha l dung djch cht lng thp phn t trong polymer
(polymer trng) v mt pha cht lng thp phn t
H dj th, gm mt pha l dung djch cht lng thp phn t trong polymer v
mt pha dung djch polymer trong cht lng thp phn t
H dng th, gm c su xm nhp polymer vo cht lng thp phn t, c hai
pha l dng nht.
4.2. S truong
Trng l qu trnh xm nhp ca cc phn t dung mi vo trong polymer
c khi lng phn t ln.
1r:ng giDi h"n3 th tch ca polymer ly chi tng dn dn mt gii hn no d
khng phu thuc vo hm lng ca dung dung mi.
1r:ng 9h.ng giDi h"n3 diu kin nht djnh polymer s tan hon ton
Bn cht ca qu trnh trng:
in kt hp phu ca polymer v dung mi km theo hiu ng nhit ( thng
thng ta nhit)
Su xm nhp khuch tn ca phn t dung mi vo trong cu trc polymer
lm thay di entropy ( tng entropy)
4.3. Cc yu t nh hung dn tnh truong v tnh ha tan ca poIymer
4.3.1. Bn cht ca poIymer v dung mi
Polymer phn cuc manh s trng v ha tan trong dung mi phn cuc manh
Polymer phn cuc trung bnh s trng v ha tan trong dung mi phn cuc
trung bnh
Trang 45
Ha hc ha l polymer
Polymer phn cuc yu s trng v ha tan trong dung mi phn cuc yu
Tuy nhin, polymer phn cuc manh chi trng mt phn trong dung mi phn cuc
manh v polymer ny c mach phn t cng. th du polystyrene (PS) khng tan trong
nc v ru nhng tan tt trong benzene v toluene. Polymethylmethacrylate
(PMMA) khng tan trong nc v hydrocarbon m chi tan tt trong dichloethan.
Polycloren khng trng v khng tan trong nc m trng gii han trong xng v
tan tt trong dicloethan v bebzen.
4.3.2. un do ca poIymer
Su ha tan ca polymer c mi quan h cht ch vi d mm do ca mach.
C ch ca qu trnh ha tan th hin trong vic tch cc mach ra vi nhau v su
khuch tn ca n vo trong dung mi. Mach mm do c th di chuyn theo tng
phn v cc phn ring bit ca mach c th tch ra khng cn nng lng ln
lm.Nhng mach cng khng th di chuyn theo tng phn dc cho nn d tch
cc mach cng ra vi nhau cn tiu tn mt nng lng kh ln. Ni chung cc
polymer c d un do cao th d trng v tan hn polymer cng.
Th du: Cellulose ha tan trong kim amoni bc bn. Polyacrylonitrin tan trong
dimetylfomamit.
Cc polymer c cu trc v djnh hnh tan tt hn polymer kt tinh.
Th du: Polyetylen chi trng gii han 20
o
C trong n-hexan, chi tan khi dun
nng. Polystyren tinh th isotactic khng tan trong nhng dung mi m polystyren
atactic tan. Polytetrafloetylen khng tan trong bt ky dung mi no v bt ky nhit
d no.
4.3.3. Thnh phn ha hc ca poIymer
Tnh tan phu thuc vo s lng nhm chc v loai nhm chc trong
polymer. C th dng qui lut ha tan ca hp cht thp phn t d kho st qu
trnh ha tan ca polymer trong dung mi
V du: Triacetatecellulose tan trong CH
2
Cl
2
, CH
3
COOH, khng tan trong
hydrocarbon, chi trng han ch trong aceton v ete
4.3.4. Nhit d
Su bin di ca nhit d c nh hng dn d ha tan ca polymer. i vi
phn ln polymer d ha tan tng khi tng nhit d. Mt s loai polymer mach thng
trng c gii han khi dt nng n c kh nng trn ln khng gii han vi cht lng
thp phn t, nhng cng c nhng trng hp khi gim nhit d th d ha tan
tng ln d l nhng trng hp c nhit d ti han di.
.Khi lng phn t
Trang 4
Ha hc ha l polymer
Trng lng phn t cng ln th nng lng tc dung tng h ca cc
mach cng ln cho nn mun tch ri cc mach di vi nhau cn tiu tn nng
lng kh ln. V vy khi tng trng lng phn t ca polymer th d ha tan gim.
Polimer c khi lng phn t thp c th trn ln vi nhng cht lng m polimer
c khi lng phn t ln khng th trn ln, li dung tnh cht ny d tch cc
polimer dng dng thnh cc polimer c d da phn tn thp.
4.3.5. Lin kt cu ha hc ( Iin kt ngang)
Polymer c nhiu lin kt ngang s lm gim tnh trng v tnh tan. Do d
polymer c cu tao mach khng gian s khng ha tan d c tng nhit d ln mc
no chng na, nhit qu cao c th gy ra hin tng phn hy polymer. Khi tng
s lng lin kt ngang trong phn t polymer ln dn mt gii han no d th
polymer gn nh s mt lun tnh trng.
Th du: Nhua phenol formandehit loai rezolic cu tao mach thng tan tt trong
acetone, ru. oai rezitol chi trng gii han trong cc dung mi ny, cn loai rezit
hon ton khng c kh nng trng
4.4. Ha do poIymer
Ha do l da vo th tch polymer mt lng cht lng hay cht rn c
khi lng phn t thp nhm lm cho polymer mm do hn, lm tng
kh nng trt tng di gia cc mach phn t v d gia cng hn.
Theo l thuyt l lm thay di d nht ca h, gia tng d mm do ca
mach phn t v lm linh dng ha cu trc dai phn t.
4.4.1. nh hung ca cht ho do In tnh cht ca poIymer
Nhit d chuyn thy tinh T
g
v nhit d chy nht T
m.
Khi da ha
do vo polymer ta nhn thy T
g
v T
m
du gim. Nhng hm lng
ha do khc nhau th T
g
v T
m
thay di khc nhau
+ Khi hm lng ha do t T
g
gim nhanh hn T
m
+ Khi hm lng ha do cao T
m
gim nhanh hn T
g
+ Hm lng ha do xc djnh Tg v Tm gim nh nhau
+ Khi nng d ha do d ln th Tg gn bng Tm, lc ny polymer
ha do khng th hin tnh dn hi cao bt ky nhit d no. Trong
trng hp ny Tg rt thp v polymer trang thi lng v djnh hnh
+ i vi cc polymer kt tinh m T
m
tng dng T
f
th th vic da
ha do vo polymer s lm gim rt nhiu T
g
nhng khng thay di
bao nhiu T
m
Trang 4
Ha hc ha l polymer
4.4.2. nh hung dn tnh cht co I
Cht ha do lm thay di hon ton tnh cht c l ca polymer
+ Tnh dn hi tng theo hm lng ha do
+ ng sut ca polymer nhn chung lm gim khi da cht ha do vo cu
trc. Mt d ngi ta nhn thy hm lng nh ha do lm tng tnh cht
c l. Su gim tnh cht c l, gim T
g
do lm thay di cu trc ha hc (nng
lng ph hy polymer khng di). Tuy nhin su c mt ca cht ha do
lm thay di luc lin kt lin phn t trong polymer.
4.4.3. nh hung dn tnh cht din
Polymer dc s dung trong ngnh din vi tnh cht: cch din cao, chju
dc din th dnh thng cao, tn tht din thp, hng s din mi cao.
trn nguyn tc polymer c cha ha do th tnh cht ny s gim.
4.4.4. Co ch ha do :
Cc dai phn t trong polymer tp hp lai thnh cu trc siu phn t. i vi
cc polymer v djnh hnh th cu trc ny dang b hoc dang cu cn di vi
polymer kt tinh th cu trc ny rt da dang nhng quan trng nht l hai dang fibril
v dang sferolit. C hai c ch ha do : ha do gia cc cu trc v ha do bn
trong cu trc.
. Ha #do giea c!c c*u tr+c:Cht ha do khuch tn vo pha polymer v phn
b vo gia cc cu trc v lm cho cc cu trc xa nhau hn v linh dng hn dn
dn T
g
gim. Ha do trong trng hp ny c i luc khng cao vi polymer.
Ha #do b7n trong c*u tr+c 3
Nu i luc gia polymer v cht ha do cao cc phn t cht ha do s phn tn
vo bn trong cc b lm tng d linh dng ca mach phn t. gim T
g
l thc
do hiu qu ha do, hiu qu ha do thng th hin nhiu nht polymer mach
cng, di vi nhng polymer ny T
g
c th gim t 100 10
o
C.
Trang 48
Ha hc ha l polymer
i vi ha do bn trong b th T
g
gim lin tuc khi hm lng cht ha do
tng (dng s 1). Nu ha do gia cc cu trc th T
g
chi gim dn mt gi trj xc
djnh (dng s 2). Nng d ti da ca cht ha do m tai d hiu qu ha do gi
l d tng hp gii han. Khi tng nng d ln qu gii han ny th h thng tr
thnh dj th v cht ha do s khng cn tc dung na. Vic tng d linh dng ca
cc cu trc trong nhiu trng hp lm tng kh nng djnh hng tng h gia
cc dai phn t cho nn khi dng mt lng ha do thp c th lm tng d bn c
hc ca mt s polymer nhng di vi mt s polymer tinh th th khi tng d linh
dng gia cc cu trc th s tng kh nng kt tinh lai dn dn polymer tr nn
gin.
4.4.5. Chn cht ha do cho poIymer :
Cht ha do dng d ha do polymer c th l hp cht thp phn t cng
c th l hp cht cao phn t. Nhng khi cho cht ha do cho polymer cn ch
dn nhng diu kin:
Nhit d si ca cht ha do tng di cao d trong qu trnh trn ln
khng bj bay hi.
Cht ha do khng dc, khng chy, diu ny nh hng dn qu trnh
s dung sn phm.
Cht ha do c kh nng trn ln tt vi polymer.
Cht ha do c nhit d chuyn thy tinh thp.
Gi thnh thp. Trong thuc t dy l yu t quan trng
Trang 49
Ha hc ha l polymer
Chuong 5: PoIymer C Tnh Nng c Bit
Ngy nay, ngnh k thut nhua nhit rn ngy cng tr nn quan trng di
vi nhng nh thit k sn xut v nhng ngi lm vic vi nhng ng dung
chuyn mn di hi yu cu kht khe v cht lng. Nhng nm gn dy vi su
pht trin nhanh chng trong lnh vuc vt liu c kh nng khng nhit. Polyimide v
epoxy d dc tha nhn rng ri trong cng nghip, v d kt hp dc nhiu tnh
cht dc trng dng ch . Nhng tnh cht ny bao gm: nhng tnh cht rt tt v
c l, n vn duy tr dc khi nhit d cao v trong mi trng m t. Hu ht
hng s v tnh cht din mi gi dc trong mt khong rng ca nhit d v tnh
khng chy. Polyimide v epoxy c rt nhiu ng dung quan trng cng nghip
cng nh trong di sng hng ngy.
5.1 Nha Epoxy
5.1.1. Khi qut v Epoxy
Epoxy l mt loai copolymer dc tao thnh t hai cht khc nhau (bao gm
thnh phn nhua v cht dng rn). Phn nhua bao gm cc monomer hay cc
polymer mach ngn vi nhm epoxy hai du. ng vi mi loai nhua khc nhau th
cng thc phn t c su khc nhau. Tuy nhin dc trng nht vn l cng thc cu
tao sn phm nhua vi su kt hp ca Epichlohydrin v Bisphenol A. Hai nhm
epoxy hai du ca doan mach.
H
2
C C
H
O
CH
2
O C
CH
3
CH
3
O CH
2
H
C
OH
CH
2
O C
CH
3
CH
3
O CH
2
C
H
CH
2
O
n
!h"# $p%&' !h"# $p%&'
Nhua epoxy dc tao thnh t nhng mach phn t di, c cu trc tng tu
Vinylester, vi nhm epoxy phn ng vj tr cui mach. Nhua epoxy khng c nhm
ester, ngoi ra c hai vng thm vj tr trung tm.
. ()nh *h+t,
Epoxy l dai din cho mt s nhua c tnh nng tt nht hin nay. Nhua
epoxy cng mang nhng dc dim nh sau:
Nhn chung, nhua epoxy c tnh nng c l, khng mi trng hn hn cc
loai nhua khc, l loai nhua dc s dung nhiu nht trong cc chi tit my bay. Vi
tnh cht kt dnh v kh nng khng nc tuyt vi ca mnh, epoxy rt l tng d
s dung trong ngnh dng tu, l lp v lt chnh cho tu cht lng cao hoc lp
Trang 5
Ha hc ha l polymer
ph bn ngoi v tu hay thay cho Polyester d bj thy phn bi nc v dung djch
Gelcoat. bm dnh nh vo cc nhm epoxy, hydroxyl, amin v cc nhm phn
cuc khc. Epoxy c d bm dnh cao dc bit vi kim loai, thu tinh v gm. Cc
nhm chc khc cung cp i luc gia kim loai v nhua.
Nhua epoxy khng c nhm ester do d kh nng khng nc tt. Ngoi ra
nhua epoxy cn c kh nng chju ng sut c v nhit tt hn mach thng( do c
hai vng thm vj tr trung tm )
Nhua epoxy c d nht thp thun li cho qu trnh gia cng. Ngi ta c th
tnh ton d cho hn hp c d nht thp c thin kh nng lm m ph v thm.
Kh nng kt dnh: khi dc dng rn ring, d b kt dnh vi dng keo
cng ln v d bm dnh ca epoxy vi cc vt liu khc tt, h hng di ng sut
thng xy ra mt b mt dn hn l epoxy hay b mt tip xc. iu ny xy
ra vi thu tinh v nhm cng nh cc b mt dn yu hn nh btng v g.
co ngt thp: khng ging nh phenolic hay mt s keo dn nhua khc,
epoxy dng rn m khng gii phng nc hay cc sn phm phu ngng tu khc.
iu ny gip epoxy c th dn p sut tip xc m khng cn p sut cao. Hn
na, do khng c nc loai b (nh vi m cao su) v khng c dung mi bay hi
(nh vi keo dn nitro xenluloz), epoxy ph hp d dn cc b mt khng thm nh
kim loai, thu tinh.
ro thp: cc epoxy dng rn cng nh cc loai nhua nhit rn khc duy
tr hnh dang di p sut ko tt hn cc loai nhua nhit do nh polyvinyl acetat,
nitro xenluloz v polyvinyl butyral.
Bn m v dung mi: khng ging nh tinh bt hay polyvinyl alcol, epoxy
khng nhay vi d m. bn dung mi ca chng cng dng ch v cho nhng
u dim ln trong lnh vuc sn ph. Chng l ro chn nhit v din hiu qu.
Kh nng bin tnh rng: tnh cht ca keo dn epoxy c th thay di nh vo
vic lua chn nhua v tc nhn dng rn, trn epoxy vi mt nhua khc hay trn
hp vi cht dn.
5.1.2. Phuong php tng hpb di epoxy:
S d qui trnh sn xut diepoxy
Trang 5!
Ha hc ha l polymer
u tin, ta tin hnh tng hp Epiclohydrin di t propylen p sut p=
18Kg/cm
2
v nhit d t
0
= 00
0
C d tao clorua alkyl:
Sau d tao Diclohydrin do su tc dung ni di ca hn hp kh Cl
2

v nc:
H
2
O + Cl
2
= HClO + HCl
Cui cng dng kim kh HCl ca diclohydrin tao Epiclohydrin:
Ngoi ra, trong thuc t ngi ta cn c th Epiclohydrin di t Glycerin bng
cch cho HCl khan tc dung vi Glycerin, sau d dng kim kh HCl:
Trang 5"
!-.H
/0 t12ng
hp
3+'
4"ng g"i
Ha hc ha l polymer
Ta diu ch Bisphenol-A bng cch cho phenol tc dung vi acetone trong
mi trng acid manh nhit d t
0
=10-50
0
C. Nng d acid trong trng hp ny
nh hng quan trng dn hiu sut phn ng:
Ta cho Epiclohydrin v Bisphenol A vo b trng hp tin hnh phn ng vi
xc tc NaOH .y c th xem l bc pht trin mach polymer trong bn thn phn
t Epoxy.
H
2
C C
H
O
CH
2
O C
CH
3
CH
3
O CH
2
H
C
OH
CH
2
O C
CH
3
CH
3
O CH
2
C
H
CH
2
O
C
CH
3
CH
3
OH HO +
H
2
C CH
O
CH
2
Cl
!-.H
n
Bisphenol A Epichlorhydrin
u tin NaOH tin hnh trao di vi Bisphenol A. Do nguyn t Oxi trong
phn t NaOH d 1 di electron d lin kt vi gc OH trong Bisphenol A tao thnh
H
2
O. Sau d th nguyn t Oxi trong Bisphenol A s tch din m nn tao lin kt vi
Na
+
tao mui Natri Bisphenol A:
C HO
CH
3
CH
3
O H O H
!-
C O
CH
3
CH
3
O !- !-
Nguyn t Oxi trong phn t mui c 3 cp din t tu do c xu hng s
nhng din t cho cc nguyn t t din t hn. Trong trng hp ny th n tin
hnh nhng din t cho nguyn t Carbon trong phn t Epichlohydrin v tao
thnh lin kt. l nguyn t Carbon nm ngay st gc Chlorine. Nguyn t Oxi
sau khi lin kt s khng ch cp electron chung ny. Carbon d tn tai 4 lin kt
trong bn thn n nn khi hnh thnh lin kt vi Oxi th Carbon tch nguyn t Clo
ra khi phn t. Gc mui pha bn kia cng xy ra phn ng tng tu. Sau khi qu
trnh hon tt th ta c phn t mi c cu tao tng tu nh Bisphenol A nhng c
thm gc Epoxy v mui NaCl.
Trang 5#
Ha hc ha l polymer
O C
CH
3
CH
3
O !-
!-
CH
C
CH
2
H H
Cl
O
O C
CH
3
CH
3
!- O CH
2
C
H
CH
2
O
+
!-
+
Cl
Mc d Polymer ha di khi c th dat dn 25 gc Epoxy trong 1 phn t
hoc chi 2 gc nh phn t di dy:
C
CH
3
CH
3
O O H
2
C C
H
CH
2
O
H
2
C C
H
CH
2
O
Cc phn t prepolymer ln hay nh ty thuc vo ti s gia Epichlorohydrin
v Bisphenol A trong hn hp phn ng. V du trong trng hp c 2 nguyn t
Epichlorohydrin v 1 nguyn t Bisphenol A th ta c phn t sau:
O C
CH
3
CH
3
!- O CH
2
C
H
CH
2
O
H
2
C CH
O
CH
2
Cl +
C
CH
3
CH
3
O O H
2
C C
H
CH
2
O
H
2
C C
H
CH
2
O
+ !- + Cl
Sau d th phn ng s dng lai do khng cn nhm mui Bisphenol A d tin
hnh phn ng. Nu ta xt trng hp c t hn 2 phn t Epichlorohydrin cho mi
phn t Bisphenol A. Khi d khng phi tt c cc nhm mui Bisphenol A du c
th phn ng vi Epichlorohydrin. V du nh khi ti s gia Epichlorohydrin v
Bisphenol A dat 3:2 th tt c cc phn t Epichlorohydrin du c th phn ng tao
thnh hn hp 50:50 ca 2 phn t sau:
C
CH
3
CH
3
O O H
2
C C
H
CH
2
O
H
2
C C
H
CH
2
O
C O
CH
3
CH
3
O !- H
2
C C
H
H
2
C
O
Trang 5$
Ha hc ha l polymer
C
CH
3
CH
3
O O H
2
C C
H
CH
2
O
H
2
C C
H
CH
2
O
O C
CH
3
CH
3
O CH
2
C
H
CH
2
O
!-
Sau d 2 phn t ny tip tuc phn ng nhau tao thnh phn t
C
CH
3
CH
3
O O H
2
C CH
2
CH
O
H
2
C
H
C
O
CH
2
O C
CH
3
O
CH
3
CH
2
C
H
O
CH
2
!-
Sau khi qu trnh trn din ra th ta c dc cht nhj trng v nguyn t Oxi
tch din m ht proton ca nc tao thnh gc ru. Khi d trong dung djch s tn
tai cc nhm OH
-
,cc nhm OH
-
ny s kt hp vi Na
+
d ti tao lai xc tc NaOH.
C
CH
3
CH
3
O O H
2
C CH
2
CH
O
H
2
C
H
C
O
CH
2
O C
CH
3
O
CH
3
CH
2
C
H
O
CH
2
!-
O
H H
H
2
C C
H
O
CH
2
O C
CH
3
CH
3
O CH
2
H
C
OH
CH
2
O C
CH
3
CH
3
O CH
2
C
H
CH
2
O
+
!-
+ .H
Ngoi phng php tao epiclohydrin t propylen ta cn c th diu ch t
Glycerine:
Ngoi ra cn
c nhua
Epoxy novolac l sn phm tng hp nh phn ng ca epiclohyrin v nhua
novolac, sn phm keo dn nhit d cao, vi cng thc cu tao l tng c gi trj
n trung bnh l 1.3:
Trang 55
Ha hc ha l polymer
5.1.3. Phn ng dng rn:
Mt khi ta d tao dc phn t prepolymer Diepoxy th ta phi lin kt chng
lai vi nhau. Cc epoxy cha dng rn c dang lng mu mt ong hay dang rn gin
mu h phch ho lng khi gia nhit. Khi dc dng rn hay lm cng, phn t
polymer ngn dc lin kt vi nhau d tao thnh cu trc mang li. Sn phm
cui l nhua nhit rn, khng ho tan v khng nng chy.
D tc nhn dng rn c l xac tc hay cht lm cng th qu trnh dng rn
du l to nhit. Khi cn thnh cc mt ct dy, nhit d cng cao th qu trnh dng
rn nhanh hn. Mt s tc nhn dng rn dc cho theo bng sau:
M ho Tn cht dng rn Phn
trm (g)
Thi
giam
Im
vic
(pht)
Chu trnh dng
rn ti uu
Pht
0
C
DETA Dietyltriamin 8-10 53 30 115
TETA Trietyltriamin 10-12 ngn 300 T
0
phng
DEAPA Dietylaminpropylamin 210 0 115
"DMP30 Tris(dimetylaminometyl)phenol 29 0 80
MPDA Metaphenylendiamin 14 Di 120
+240
85
150
MDA Metylendianilin 28.5 Di 120 150
Dicy Diciandiamin 440 30 15
BF
3
:MEA Botriflorua:Monoetylamin 3 t di 240
+240
120
200
PA Phtalic anhydric 45 Di 300 150
HET Clorendic anhydric 120 Di 240 150
NMA
BDMA
"Nadic metylanhydric
Benzyl dietylamin
82
0.5
Di 90
+0
120
180
C th chia tc nhn dng rn nhua epoxy ra thnh 3 loai chnh:
Lng r<n bfng amin3
Trang 5%
Ha hc ha l polymer
Ta lm diu d bng cch cng thm phn t Diamine vo. Cc Diepoxy gn
nh phi dc gia nhit v nng chy trc khi chng c th pha trn vo cc phn
khc. Trong nhm Epoxy nguyn t Oxi s ht electron ca nguyn t Carbon v
pha n lm cho Carbon tch din dng v khi d cp electron tu do ca gc Amine
s nhng di din t tu do cho C v lm cho nguyn t N tch din dng cn
nguyn t O tch din m.
C
O
C
H
H
H
N
H H
N
H H
C
O
C
H
H
H
N
H
H
N
H
H
in kt gia C v O bj ct dt v c su tao thnh lin kt mi gia C v N
trong nhm Amine.Sau d th mt trong cc di electron tu do ca Oxi s lin kt vi
H trong nhm Amine:
C C
OH
H
H
H
N C
H
C
H
OH
H
N
H H
Khi thuc hin qu trnh th nguyn t H tch ra khi N v d lai di din t ca
n, lm cho N trung ha v din. Cn nguyn t O sau khi lin kt vi H s tao thnh
nhm ru. Nguyn t N s thuc hin qu trnh tng tu vi gc Epoxy khc. Phn
t Amine c bao nhiu nguyn t H th n c kh nng phn ng vi by nhiu gc
Epoxy:
C C
OH
H
H
H
N C
H
C
H
OH
H
N
H H
Trang 5&
Ha hc ha l polymer
Do ta s dung Diamine , gc amine c th phn ng vi 2 gc Epoxy. Nh
vy ta s c dc 4 gc Epoxy lin kt vi 1 phn t Diamine:
C C
OH
H
H
H
N C
H
C
H
OH
H
N C C C
C
H
H
H
H
H
OH
H
OH
Gc Epoxy cn lai trong phn t Diepoxy s lin kt vi phn t Diamine
khc. Theo cch d th tt c cc phn t Diamine v Diepoxy s lin kt vi nhau
tao thnh 1 phn t ln:
N
CH
2

H
2
C CH C
H
OH OH
N
CH
2
H
2
C C
H
CH
2
OH
C
H
OH
C
H
OH
H
2
C
N
H
2
C

C
H
OH
C
H
OH
CH
2
N
CH
2

C
H
OH
N N
CH
2
H
2
C CH
2
H
2
C C
H
H
2
C CH
2
H
2
C
OH
C
H
CH
2
N CH
2

C
H
OH OH
N
CH
2
H
2
C C
H
CH
2
OH
C
H
OH
C
H
OH
H
2
C
N
H
2
C C
H
OH
C
H
OH
CH
2
N
CH
2
C
H
OH
N
CH
2
H
2
C C
H
H
2
C
OH

N
CH
2
H
2
C CH
2
H
2
C
Lng r<n bfng anhy#ric3
Ngoi cht dng rn l amin th cht dng rn loai acid thng dng nht l
alhydric ca acid dicacboxylic (alhydric maleic, alhydric phtalic...) Phn ng xy ra
gia cc nhm ru ca nhua v alhydric ca acid, phn ng ny khng xy ra hin
tng tch nc v tao sn phm phu. Phn ng xy ra nhit d di 200
0
C, d
xc tin qu trnh phn ng ta thm mt t lng cht xc tc kim v du amin bc 3.
Nhua epoxy tc dung vi alhydric acid tin hnh qua 3 giai doan:
Giai doan 1: xy ra phn ng ete ha
Trang 5'
Ha hc ha l polymer
Giai doan 2: nhm epoxil tc dung vi nhm epoxy ca nhua tao ra nhm diete
Giai doan 3: ng thi xy ra phn ng ca alhydric hoc acid khng phn ng lm
xc tc ra cu trc 3 chiu.
Lng r<n bfng nheng ch*t /ng r<n 9h!c3
Ngoi cht dng rn loai acid v amin, cn dng cc hp cht hai hoc nhiu
nhm djnh chc d dng rn nhua epoxy nh hhua phenol formaldehyde.
Nhua epoxy c th dng rn bng cc loai nhua phenol formaldehyd khc
nhau v bng cc sn phm trung gian c cha nhn phenol trong phn t.
Phn ng xy ra gia nhm epoxy v hydroxylphenol v thng tin hnh 10 -
205
0
C trong 20 30 pht.
ng rn nhua epoxy bng nhua phenol xy ra theo c ch:
Nhua epoxy trn vi nhua phenol formaldehyd ch yu d sn ph c d bn acid
v km cao, chju nhit nhng dn.
Ngoi ra cn dng rn bng nhua polyamid, nhua ure, melamin-formaldehyd,
nhua trao di ion...
5.1.4. ng dng:
Epoxy dc ng dung rng ri trong nhiu ngnh cng nghip v thuc t di
sng. Ta c th chia ra thnh 3 lnh vuc ch yu:
Keo dn.
Trang 5(
Ha hc ha l polymer
Sn ph.
Gia cng vt liu composite.
Nhua epoxy c d bm dnh tt khng nhng vi thu tinh, g, snh s, cht
do m cn vi kim loai. mi dn c d bn nc, bn vi acid, baz v cc dung
mi khng c cuc, c d bn c hc cao v bn khi c ti rung dng. bm dnh
ca nhua dc xc djnh ch yu do hm lng nhm hydroxyl v nhm epoxy. Keo
Epoxy dng vai tr quan trng trong nhm "keo cu trc (structural adhensives) hay
"keo cng nghip (bao gm keo epoxy, polyurethane, acrylic, cyanoacrylate..). Cc
loai keo ny ng dung trong cng ngh hng khng, giao thng, tu thuyn, dung cu
th thao.Keo epoxy c kh nng dng dc trong hu ht cc trng hp cn d
lin kt cao. Keo epoxy c kh nng khng nhit v khng ho cht rt tt. Mt s
loai keo epoxy c th dc x l bng tia UV nh cc loai keo s dung trong ch tao
dung cu quang hc, quang din v trong lnh vuc rng hm mt.
Keo #!n bNn #?ng cho mSc /Zch chung
i vi nhng lin kt dn hi v dc trng nhit d thp tt, trn nhua epoxy
lng vi nhua polysulfua lng dng rn vi mt cht lm cng amin lng. V du:
S 1 S 2
Epoxy ED 5 100 100
Polysulfua 50 50
DMAPA
(Dimetylaminopropylamin)
10 -
"DMP30 - -
Sau khi dng rn 1gi 100
0
C, d bn ko cng nh sau:
Nhit d th (
0
C) bn ko (psi)
S 1 S 2
-40 2180-240
20 140-3200 240-3200
0 145-290 580-25
Keo #!n nhit /5 cao3
Keo dn mt thnh phn: trn c s tc nhn dng rn khng phn ng
nhit d phng nhng dc hoat ho khi gia nhit (BF
3
:MEA).
Trn hp phenolic-epoxy: ph hp cho nhiu ng dung tai nhiu nhit d
khc nhau. Epoxy l thnh phn nh nhng ch yu c d bm dnh tt.
oai ny thng dng trong vt liu composite v thu tinh ct t ong v
cc tm nhm hay thp khng gi, dn 149
0
C trong 1 gi.
Epoxy-novolac: nhua ny c th duy tr cc tnh cht vt l nhit d cao
20
0
C.
Trang %
Ha hc ha l polymer
Trn hp epoxy-nylon: mt s nylon tng hp tng hp vi nhua epoxy
di nhng diu kin dc bit d cho keo dn c d bn bc rt cao.
1rong c.ng ngh s:n ph-
Epoxy l loai sn hai thnh phn, loai sn ny dc tp trung pht trin do
kh nng bm dnh rt tt vo nn kim loai v tiu tn nng lng t hn so vi vic
s dung sn bt dc x l nhit. Sn thng dc phi trn theo ti l 4:1 theo th
tch. p sn ny kh tng di nhanh, khng tia UV, c kh nng bo v tt do d
cng cao, kh nng chng bin dang v mi mn tt.
Sn ny c kh nng bm dnh tt ln b mt ca hu ht cc loai kim loai.
Hin nay loai sn ny dc dng rt rng ri trong cng nghip nh mt lp sn
bo v trc su tc dng ca nhit.
oai Polyester epoxy dc dng nh mt dang bt ph d ty ra v lm
kh. Cc loai bt ph epoxy nng chy ( Fusion Bonded Epoxy Powder coatings -
FBE) rt da dang ph hp d bo v cc ng thp v cc mi ghp trong cng
nghip nhin liu v nng lng, dng ng dn nc sinh hoat khng lai su n
mn ho hc. p ph Epoxy cn dc s dung lm sn lt d tng kh nng bn
dnh ca cc sn phm sn trn tu thuyn, dc bit l trn b mt kim loai ni m
su khng n mn l rt cn thit. Cc loai bnh cha, thng cha kim loai cng
thng dc ph bng Epoxy d ngn nga su tao thnh xi, dc bit ng dung
trong cng nghip sn xut thuc phm dng hp. Nhua epoxy cn dc dng vo
vic sn ph nn nh xng do c d cng cao v tng v m quan.
).ng ngh composite
Cng dan du tin cn lm l ch tao khun.Khun dy chi l mt dang
dng khung 3 chiu dn gin, thng thng. Chi cn phng dang v dung cc mt
ct sn cch nhau khong 500 mm. Sau khi ct cc mt sn (cng bng vn p)
th dt chng vo dng vj tr v c djnh vi nhau bng cc thanh ging.
ui trnh tip theo s gm cc bc sau dy:
Bc 1: Ch tao cc panel.
Mi thn thuyn s gm 2 panel di sut thn thuyn. t tng tm vn mng
(d ph epoxy) t pha khun c canh lin kt tr ra. t cc lp vn tip theo phi
dm bo chng mp tm lp di.
Mt h thng ht chn khng dc lp sao cho bao bc dc trn ven tm
panel. C th trang bj my ht chn khng cng nghip, va dng cho vic ch tao
Trang %!
Ha hc ha l polymer
v, va d v sinh xng. Bc khun bng Polyethylene 4- mil. Bjt kn cc du mp
bao.
Trc khi tri cc tm vn p ln khun cn lu chi qut epoxy va d ln
mt vn s dn p vo v canh ni tip. Vic tri vn ln khun thuyn di 35 mt
khong 1 dn 2 gi. Sau khi dn d cc tm vn p th ph bao kn v m my ht
chn khng. Nu khng c r ri chn khng th my ht s lm vic trong 8 dn 10
gi, d d epoxy p cng cc tm vn.Sau khi thuc hin xong 2 tm panel ca mt
thn thuyn th dn 1 tm phng ln mi panel. Ct theo dng mu d han tt hai
mnh thn ging nhau. u hai tm lai vi nhau theo dng ni ky ri cng 2 tm ra
bng cc vch ngang. Gn thm cc ming vn thng dng lm vch ngn tai cc vj
tr mt ct.
Bc 2: c ky (bng hn hp epoxy vi cht dn)
Tip theo thuc hin lin kt han chinh hai na thn thuyn.

Hnh 5.1: Khun hon tt Hnh 5.2: lt vn trn khun
Hnh 5.3
Tng hp qui trnh ch tao v tu nh bng g dn epoxy trnh by trong hnh 4.
Trang %"
Ha hc ha l polymer



Hnh 5.4: ui trnh lm v bng g dn Epoxy
1- m dng khung (khun) 5- Cng hai na thn v d ky
2- t bao v lt vn - Kim tra, gn thm tm phng thn trn
3- Ct cc panel na thn v - Dn cc vch ngang
4- Vach du v ni mp ky 8- p tm boong
)!c ,*n /N cn lu
Mi cng ngh lm v tu du c cc han ch nht djnh. Trong cng ngh
lm v g dn epoxy di hi hnh dng thn thuyn nn trn v khng c cc ch li,
lm hay ha bc. Cc dang thn v lai ny nn c d thun 10:1 hoc thon hn tai
dng nc thit k. Ngoi ra, nn lu l cng ngh lm v ny s cho ra cc thn
thuyn khng han tan chnh xc nh nhau v hnh dng v trng lng so vi cc
k thut dc khun d bit. Ngoi ra, cc lai v thuyn lm theo cng ngh g dn
epoxy ph hp cho cc lai thuyn bum nh, c 2 hoc 3 thn v khng di hi b
tr khng gian sinh hat qu rng bn trong thn thuyn.
Cui cng, cn lu dn loai g dn. S dung mt s loai g dn qu tt, rt
cng, c th kh un d tao hnh nh mong mun. Cc loai g dn (vn p) s dung
Trang %#
1
5
2
3
5
6 6
8
Ha hc ha l polymer
trn tu l loai chuyn dng, dc chng chi ca cc t chc quc t, khng phi
loai vn p dn dung thng thng.
gu /im c-a ph:ng ph!p c.ng ngh3
Vi trang bj hp l c th ch tao mt khun v cho cng ngh CM mt dn
8 gi. Chi ph cho mt khun v thuyn di 35 (~11m) vo khong 0-80 USD. Bng
khun ny, ta c th tri cc tm mt t 2 dn 3 gi . (Ty theo kch thc v, vic
chun bj v tri tm c th khc nhau).Trc tin, cc tm vn p 3 mm dc ph
epoxy, tri 2 hoc 3 lp ln khun ri bc bao v p chn khng vo khun. Cc tm
s tao thnh panel v thuyn lin tuc bm theo d cong ca khun.V thuyn dy
mm (2 lp vn p vi lp si thy tinh ph ngai) s nng khong 0.9-0.95lbs /sq.ft ,
tc tng dng vi v FP si thu tinh, nhng gi chi khong 2USD cho 1 sq.ft
,tc bng na gi v lai FP thng thng ni trn. Gi cng lm v loai ny mt
khong 12 dn 15 pht / 1 sq.ft, trong khi v FP (cha k tm boong) c th mt
dn 3 gi /1 sq.ft. chnh l u th ca cng ngh ny.
5.1.5. Gii thiu epoxy asphaIt
Epoxy Asphalt l loai b tng polymer dc hnh thnh bi cht kt dnh dang
Epoxy dng rn chm trn vi ct liu ging nh b tng nhua thng trng trong
cc tram trn B tong nhua thng thng. Cc cht kt dnh ca Epoxy Asphalt
Binder l mt h thng ha hc hai pha trong d pha lin tuc l mt axit epoxy d
phn tch v pha gin doan l hn hp asphalts dc bit.
gu /im
rng thp ngn dc hin tng ri bn thp
C d dnh rt tt vi b mt bn di
C d bn v d dn hi rt tt
C th thi cng dang thm mng (dy inch) nhng ni gii han v trng
lng lp ph
C th thng xe ngay trong vng 1,5 dn 2 gi sau khi thi cng
Cng d ln hn b tng nhua thng thng 3 dn 4 ln
Khng c hin tng ln sng hoc ln vt bnh xe
Sn xut v thi cng bng thit bj dng cho b tng nhua thng thng
C th dng vi ct liu nhe
co ngt khi phn tch xong khng dng k
hng #Sng
Trang %$
Ha hc ha l polymer
Dng lm lp mt thm mng (dy 3/4 dn 2 inch) trng lng nhe trong cc
du n sa cha hoc lm mi.
m mt dng trn bn mt cu thp dang truc hng ni d cng chc v
d dn hi phi hp ca vt liu l cc chi tiu quan trng.
Trong din v din t
Nhua epoxy dng vai tr quan trng trong cng nghip din t v s dung
rng ri trong motor, my pht din, cc c cu chuyn nng lng, my bin p,
bac lt v vt liu cch din. Nhua epoxy l loai vt liu cch din rt tt v bo v
cc thit bj din- din t khi bui bn v hi m. Trong cng nghip din t, nhua
epoxy dc dng trc tin trong vic dc khun cc mach din t, bn dn v cc
vi mach hn hp. Bng mach din t ln nht "F4 c dang sandwich ca cc lp
thu tinh dc kt dnh bng nhua epoxy. Epoxy dng bin di trong cc thit bj
chit p v cun cm. Epoxy d qua x l l vt liu cch din v dn nhit tt hn
khng kh.
Trong cng nghip tu thuyn:
Epoxy dng trong cng nghip tu thuyn vi 2 muc dch chnh l sn ln v
d tao d bn c hc do c d cng tt hn nhua polyester v dng d dn cc vt
nt gy.
Nhua polyester v cht dng rn mun s dung dc phi dat ti l nhua:cht
dng rn l 10:1 trong khi di vi nhua epoxy chi cn vi ti l 5:1. Nhua epoxy c xu
hng dng rn t t trong khi nhua polyester th dng rn rt nhanh.
Hng khng v tru
Trong ngnh hng khng v tru th epoxy dc dung lm vt liuu nn trong
cu trc v dc gia cng bi cc loai si nh si thu tinh, si carbon, Kevlar v
si bo. Epoxy dc dng lm cht kt dnh tao cu trc ca cc linh kin.
Trong cng ngh khai thc nng lng gi
Nhua epoxy dc dng d ch tao cnh quat trong cc turbin d khai thc
nng lng gi. Nhua dc tm vo li ca vt liu nh si balsa, nhua xp v vt
liu si thu tinh gia cng.
5.2 PoIyimide
5.2.1. [nh ngha
Polyimides l tn gi chung ca nhm cc polyme c cha nhm imide trong
phn t, chng du c kh nng bn nhit v bn ha hc rt tt. Kh nng bn ha
hc v bn nhit cao ca polyimide ph hp d ng dung thay th thy tinh, kim loai
Trang %5
Ha hc ha l polymer
nh thp, trong nhng sn phm cng nghip v thm ch nhng sn phm gia
dung hng ngy. V du: s
5.2.2. c dim cu tao
Polyimide c cha nhm imide trong phn t. Khi thuc hin phn ng trng
hp, sn phm dc gi tn chung l nhua polyimide. Thng thng, polyimide c 2
dang chnh:
Nhm polymide trng ngng (nhit do)
Nhm Polyimide cng hp (nhit rn).
Polyimide trng ngng: phn ng gia dianhydride hay dn xut ca
dianhydride vi diamine tao thnh dung djch poly (amic acid) nhit d thp.Sau d
poly (amic acid) vng ha bng nhit d cao hay tc nhn xc tc ha hc tao thnh
polyimide. Phn ng tng qut dc biu din nh sau:
Hnh 5.5. Ph@n Ang t$ng hp Polyimi#e
Dung mi ph bin dc s dung trong qu trnh tng hp poly(amic acid) l:
N,N-dimethylformamide (DMF), N,N-dimethylacetamide (DMAc), N-methyl
pyrrolidinone (NMP), hay tetramethylurea (TMU), ..
Polyimide cng hp: Phn ng dc tao thnh bi cc monomer imide hay
olygomer imide khng no. Polyimide cng hp bao gm: Bismaleimide, polyimide
dc ngt mach bi acetylen, polyimide dc ngt mach bi benzocyclobutene.
5.2.3. PoIyimide nhit rn
Su tng hp trong cng nghip dua trn nhng nguyn liu nh diamine
thm v tetracarboxylic acid dianhydride, nhng nguyn liu ny c gi thnh
Trang %%
Ha hc ha l polymer
r, tng hp d dng khng phc tap.
ng dung chnh ca polyimide nhit rn l lm cht nn trong vt liu
composite. Polyimide nhit rn dc xc djnh nh l mt loai polymer thp phn t,
n c t nht l monomer hai chc hoc mt prepolymer hoc hn hp ca n. Nhm
vt liu ny dc kt thc mach bi nhng nhm hoat tnh v qu trnh dng rn
dc hnh thnh bi nhit hoc xc tc.
5.2.4. Co ch hnh thnh poIyimide
Polyimide dc ta thnh qua hai giai doan:
Giai doan 1: : phn ng gia dianhydride hay dn xut ca dianhydride vi
diamine tao thnh dung djch poly (amic acid) nhit d thp.
Giai doan 2: Sau d poly (amic acid) vng ha bng nhit d cao (200
0
C
300
0
C) hay tc nhn xc tc ha hc tao thnh polyimide.
iu! trnh t"o th;nh amic aci#
C ch phn ng bao gm su tn cng i nhn ca nhm amino ln cacbon
cacbonyl ca nhm anhydride, tip theo anhydride m vng tao thnh nhm amic
acid.
O
O
O
H
2
N +
COOH
NH
O
- H
2
.
N
O
O
Hnh 5. ): chB t"o amic aci#
iu! trnh t"o th;nh polyimi#e
iu! trnh t"o th;nh polyimi#e bfng nhit /5.
Su vng ha amic acid c th tao thnh hai sn phm: n imide v iso
imide. so-imide dc hnh thnh khi oxygen anion dn xut t nhm cacbonyl ca
amide tn cng vo carbon ca acid carbonyl. mide thng thng (n-imide hoc
imide) tao ra khi amide nitrogen hoat dng nh tc nhn i nhn v tn cng vo
carbon ca acid carbonyl. Su hnh thnh imide trong dung djch rt chm nhit d
phng. Vn tc phn ng tng nhanh khi nhit d dn 120
o
C
Trang %&
Ha hc ha l polymer
Hnh 5..Hai 9h@ nFng
t"o imi#e tj amic aci#
iu! trnh t"o th;nh
polyimi#e bfng ha hc
Poly (amic acid)
c th dc chuyn ha tao polyimide tng ng tai nhit d thng thng bi x l
vi hn hp ca cacboxylic acid dianhydride bo v amine bc ba. C ch ca qu
trnh imide ha ha hc dc biu din nh sau:
R
3
! + 7 CH
3
C 8
2
.
.
7 CH
3
C 8
2
.
!R
3
+ CH
3
C..
C..H
.
!H
R
3
!
C..!HR
3
.
!H
CH
3
C..H
C.
.
!H
.
C
.
CH
3
!
CH
3
. C
.
.H
CH
3
C..H
.
.
!
!
CH
3
. C
.
.H
.
!
.
CH
3
C..H
Hnh 5.8 ): chB t"o imi#e theo ph:ng ph!p ha hc
5.3 BismaIeimide v BismaIeimide bin tnh
5.3.1.BismaIeimide(BMI)
Bismaleimide(BM) l mt loai imide nhit rn v n tu trng hp truc tip
thng qua lin kt di cui mach phn t nhng sn phm nhn dc thng rt
gin. Nhng kh nng gia cng tt, cn bng nhit v nhng tnh cht c l cuc tt
d gip cho n tr nn cuc ky ph bin trong cng ngh composite v vt liu cch
din din. Cu trc ha hc nh sau:
Trang %'
O
O
NH
.H
O
O
! + H
2
.
O
N
. + H
2
.
n-i#i9$
i:%-i#i9$
Ha hc ha l polymer
!
.
.
A1 !
.
.
X
!
.
.
R A1 !
.
.
n
Ar: O
NH
2
NH
2
X,
C
.
C
C;
3
C;
3
Hnh 5.9 ).ng thAc chung c-a [ismaleimi#e
Bismaleimide c cu trc ngn dc tng hp du tin bi DAlelio t
pyromellitic acid dianhydride, mt diamine thm v maleic acid anhydride dc s
dung nh mt tc nhn ngt mach. Dung mi l dimetylformamide. Su dehydrat ha
dng vng dc tin hnh bng cch nng nhit d dung djch amic acid dn nhit
d t 0 120
o
C.
5.3.1.1 Tng hp BismaIeimide(BMI)
Cc qu trnh tao BM gm 2 giai doan: tao amic acid v imide ha:
1. Giai doan tao amic acid
Cho t t AM rn vo dung djch NMP d ho tan DDM (theo ti l mol
nAM:nDDM=2:1) v acid benzoic (hmlng 1 tng khi lng AM+DDM) trong 1
gi nhit d 4 0C. Nhp liu xong duy tr thm 1 gi nhit d phng.
2. u trnh imide ha ha hc
Cho xc tc vo theo ti l mol nBM:nanhydric acetic:npyrydine= 10:4:3,5
dng thi nng nhih t d dung djch ln 50-0
0
C. Sau 1 gi cho thm xc tc
CH
3
COONa 2 khi lng AM+DDM v duy tr nhit d ny thm 2 gi.
5.3.1.2 Bin tnh BismaIeimide
Nh ta dc bit, Bismaleimide(BM) l mt loai imide nhit rn nn sn
phm thng gin, sn phm ny s hu dung hn nu mach dc ko di. Do d
vic bin tnh n d tao mach phn t c cu trc di hn s ci thin phn no mt
s tnh cht c l ca sn phm. ng thi diu kin gia cng composite d dng
hn. C nhiu phng php bin tnh BM nhng phng php bin tnh BM thng
qua phn ng Michael-Addition ca BM vi DDM thng dc nghin cu s dung
nh c tnh n djnh, hoat tnh DDM cao. Cho dng thi DDM, dung mi NMP v xc
Trang %(
Ha hc ha l polymer
tc acid acetic (hm lng 3 khi lng DDM+ BM) vo dung djch BM sau d
nng nhit d ln 105
0
C, ta se thu dc Bismaleimide bin tnh.
Trang &
Ha hc ha l polymer
5.3.2.ng dng
1rong gia c.ng ,>t liu composite
Hnh 5.9 iuy trnh gia c.ng ,tl liu composite tj [Yb ,; [Yb biBn tZnh
Thuyt minh quy trnh:
Vi carbon dc sy 120
o
C trong 2 gi d loai m
Bismaleimide hoc Bismaleimide bin tnh dc pha long trong dung mi
acetone nhit d 0oC
Tao pregreg: dung djch nhua dc tm ln vi carbon
Sy pregreg 100oC trong 8 gi d loai hon ton dung mi
p djnh hnh sn phm ch d: p luc 300 Psi 220oC trong 2 gi, sau d
ha nhit d xung 50 oC v bt du gia nhit ln 240oC d postcure trong 2
gi
y sn phm gia cng mu
Kk thu>t h;n #?ng ch*t 9eo #Znh
Trang &!
Ha hc ha l polymer
k thut ny ngi ta hay s dung cc hp cht c tnh cht
bm dnh tt nh "polyimi#e, epoxy hoc keo bac lm vt liu hn khi gn chp ln
leadframe. Sau khi xc djnh dc vj tr tng thch gia die v cu hnh trn
leadframe, die s dc dy ra khi bt chn khng, nn ln trn b mt ca epoxy,
polyimide v qu trnh hn kt thc. K thut hn eutectic, thng dc ng dung
trong dng gi kn, s dung hp kim cng tinh d gp die ln trn leadframe. K
thut hn tin tin ny dua trn vic s dung vt liu hn tao ra hp kim cng tinh
mt diu nhit d dc bit no d, v dim nng chy ca hp kim thng thp hn
khi n dang kim loai dn l. Hp kim Au-Si, Au-Sn hoc Pd-Si thng dc s
dung rng ri trong k thut ny. gn dc die ln leadframe du tin
ngi ta ph mt lp vng vi d dy ph hp ln trn b mt leadframe hoc die).
Y!y ph!t /in si7u nhl
Cc nh nghin cu va pht trin mt loai my pht din siu nh, c kh
nng sn sinh ra dng din bng cch ko thng v th ln lt cc dy xit km
dc bc trong mt cht nn nhua do c hai du l cc din cuc. My pht din
ny cn dc gi l "bm tch din do". N s l mt thit bj cp din mi c kh
nng s dung trong cc cm ng sinh hc, kim sot mi trng, cng ngh quc
phng v cc d din t gia dung. c ch tao bng cc dy p din xit km
mnh c dng knh t 3 ti 5 micron v d di t 200 ti 300 micron, chic my
pht din ny khng cn phu thuc vo cc cu trc c nano. Cc dy km dc
pht trin bng phng php lng bay hi vt l nhit d xp xi 00 d C. S dung
mt chic knh hin vi quang hc, nhng si dy xit km ny sau d s dc cc
nh nghin cu dnh ln mt "t*m m;ng polyimi#em mng v h b sung hn hp
bac nho vo hai du ca cc si dy d chng hoat dng nh cc din cuc. Sau
d, cc si dy v cc din cuc dc bc trong polyimide d bo v chng khi bj
n mn v phn hu do mi trng
hng #Sng trong photoresist
Photoresist mt dang dc bit ca polymer cm quang, chng dc
ngdung rng ri trong lnh vuc quang khc, c kh nng tao hnh nh ni (relief)
trn sn phm v gip chng lai qu trnh khc n mn trn b mt sn phm.
Polymer cm quang ni chung v photoresist ni ring gm c 2 loai: loai tao nh
dng v loai tao nh m
oai tao nh dng l h gm cc polymer c trng lng phn t ln, di
tc dung ca cc bc xa s chuyn sang cc polymer hoc cc monomer c trng
lng phn t thp hn, c kh nng ho tan tt hn trong dung mi thch hp. Hay
Trang &"
Ha hc ha l polymer
polymer ban du (c cha cc nhm chc nhay quang) l loai kh ho tan, di tc
dung ca bc xa s hiu chinh nhm chc d tan d hn.
oai tao nh m l cc h m ban du gm l h d ho tan, sau chuyn sang
dang kh ho tan do thuc hin cc phn ng quang polyme ho tao mang ngang
hay dc hiu chinh nhm chc.
Polymer cm quang dc s dung ch yu trong lnh vuc sn, mng ph,
vecni trn cc nn g, kim loai, nhua,..
Cc giai doan c bn d tao quang khc:
Chun bj b mt
Sy s b
Ph photoresist ln d
Chuyn hnh nh t mt na ln photoresist
a, tao hnh nh ln photoresist
n mn lp oxit bn di photoresist v tch lp photoresist
Cc lp ph photoresist thng nhay vi nh sng v dc s dung nhiu
trong cng ngh hnh nh cng nh k thut. V cc tnh nng dc bit ca mnh nn
polyimde thng dc dng lm lp ph photoresist.
Trang &#
Ha hc ha l polymer
Cc giai doan ca qu trnh
Chun bj b mt
Ph photoresist - Coating (Spin Casting) v sy s b Pre-Baking (Soft-
Baking) d lm bay hi dung mi c trong photoresist. Trong qu trnh sy d
dy lp ph s gim khong 25.
Chiu (exposure)
Trong giai doan ny, h s dc chiu nh sng d chuyn hnh nh ln nn,
mt na dc dt gia h thu knh v nn.
Trng ra (development)
Trang &$
Ha hc ha l polymer
Tch lp photoresist Stripping
Chuong 6: Gii thiu mt s phuong php ha I nghin
cc poIymer
6.1. Phuong php phn tch quang ph.
6.1.1. Khi qut:
Phn tch quang ph l phng php phn tch nhng hiu ng sinh ra t su
tng tc ca bc xa v vt cht (mu). Kt qu ca su tng tc thu dc dang
tnh hiu hay l dai lng do, t d djnh tnh hay djnh lng mu do. C nhiu loai
quang ph tuy thuc vo bc sng tng ng trn cc bc xa din t. Cc
phng php phn tch quang ph p dung trn polymer c th cung cp nhiu
thng tin nh: thnh phn ha hc, cu trc manh (cu trc hnh hc, phn b phn
t, mach nhnh.) mt s tnh cht vt l nh d linh dng ca mach phn t, d kt
tinh, d ha tan, cu dang, hay chuyn dng ca mach.
6.1.2. Ph hng ngoai IR
Di bc xa hng ngoai vt liu s hp thu mt tn s thch hp. Nng lng
ny s chuyn thnh dao dng, mt phn nh sng s phn xa hoc nng lng c
th truyn qua phn t ln cn, chuyn thnh nhit lng. Tn s hp thu tng
ng vi tn s dao dng chun (dc trng cho cc nhm nguyn t c trong phn
t), v d l nguyn tc ca .
u , khng phi bt ky mt phn t no cng hp thu hng ngoai d cho hiu
ng ph dao dng. Chi c nhng phn t khi dao dng c gy ra su thay di
moment lng cuc din mi c th hp thu bc xa hng ngoai, chuyn thnh trang
thi kch thch dao dng. Cng d hp thu ca phn t t l vi bnh phng d
thay di moment lng cuc.
Ph hng ngoai cho php djnh tnh mu, dua vo mi hp thu trong tng vng
d xc djnh nhm djnh chc v cu trc ca mu. Hay so snh ph ca mu v ph
ca chun.
1hZ #S phn tZch ph$ hEng ngo"i bn
Trang &5
Ha hc ha l polymer
Vng hp thu 2900 cm
-1
3200 cm
-1
: COOH v NH
2
1551cm
-1
v 13 cm
-1
l hai mi hp thu ca C=C lin hp vi ni di
trong nhm amide: CO (COOH) v C NH
113 cm
-1
l mi hp thu ca lin kt C=O trong nhm imide
1388 cm
-1
l mi hp thu ca lin kt C N trong nhm imide
1500 cm
-1
l mi hp thu ca nhn thm
95 cm
-1

v 843 l hai mi hp thu ca lin kt C=C
Trang &%
Ha hc ha l polymer
6.1.3. Ph cng hung t hat nhn NMR:
NM dc xy dung trn nguyn tc spin hat nhn (trong nguyn t, hat nhn
tu quay quanh truc c moment dng lng ring l spin hat nhn) di tc dung ca
t trng ngoi th c th chia thnh hai mc nng lng.
NM hoat ha spin hat nhn khi nguyn t c s proton hoc neutron l. nh
th
1
H cho ta tn hiu cng hng t hat nhn, dy l proton dc s dung nhiu
nht. Cc hat nhn ca
13
C,
2
H,
19
F cng cho tn hiu NM tuy nhin cc phn t
ny t tn tai trong polymer nn t dc s dung.
uang ph NM c th dc thuc hin trn nguyn tc tm diu kin cng
hng (hoc trong mt t trng ngoi c djnh hoc tai mt tn s c djnh).
Trong mt phn t, mt hat nhn dc bao bc bi cc din t v cc hat
nhn c t tnh khc ln cn. Do d tc dung thuc ca t trng ngoi vo hat
nhn nghin cu khng hon ton ging vi tng hat nhn dc lp. Khi d c hai
yu t nh hng dn tc dung ca t trng ngoi ln hat nhn nghin cu: su
che chn ca dm my din t xung quanh hat nhn v nh hng ca cc hat
nhn bn canh c trong phn t
)!c Ang #Sng cS th c-a 4Yn%
NM l mt phng php phn tch quang ph nhn bit dc cu
trc ha hc ca polymer, cu hnh polymer (do vj tr cc proton
trong mach c khc nhau), mt s tnh cht vt l, phn tch djnh
lng.
Nhn chung NM cho ta nhiu thng tin v chnh xc hn . Tuy
nhin, NM c hai dim bt thun li so vi l thi gian do di v
lng mu cn ln (d c d hat nhn c d t tnh cho tn hiu
NM manh).
6.2. Mt s phuong php phn tch nhit
Phn tch nhit bao gm cc phng php phn tch dua theo su thay di cc
tnh cht vt l v ha hc ca vt liu dc kho st trong su thay di cng bc
v djnh trc ca nhit d. Trong phn tch nhit c nhiu phng php cu th: do
nhit lng vi sai (Differential Thermal Scanning Calorimetry DSC), phn tch nhit
vi sai (Differential Thermal Analysis DTA), phn tch nhit trng lng
(Thermogravimemetry Analysis TGA).
Trang &&
Ha hc ha l polymer
6.2.1. Nhit Iung vi sai - DSC:
Khi vt liu c su thay di v trang thi vt l nh nng chy, su chuyn di t
trang thi thy tinh sang trang thi khc hay khi n c phn ng ha hc. Nhit
lng s dc hp thu hay gii phng. Nhng qu trnh nh th c th dc khi
du mt cch dn gin bi su gia tng nhit d ca vt liu. Cc my do nhit lng
qut vi sai dc thit k d xc djnh entanpy ca cc qu trnh ny bng cch xc
djnh lu lng nhit vi sai cn d duy tr mu vt liu v mu chun tr cng nhit
d. Nhit d ny thng dc lp trnh d qut mt khong nhit d bng cch tng
tuyn tnh mt tc d djnh trc.
Dung cu cng c th dc dng d xc djnh nhit dung, d pht xa nhit v d
tinh khit ca mu rn. o nhit lng vi sai DSC l k thut nghin cu cc tnh
cht ca polymer khi ta thay di nhit d tc dung. Vi DSC c th do dc cc hin
tng chuyn pha: nng chy, kt tinh, thy tinh ha hay nhit ca phn ng ha
hc ca polymer
Th du
6.2.2. Phn tch nhit trng Iung TG-TGA:
TG l mt bn cn chnh xc cho php ta do lin tuc bin thin trng lng
mu theo nhit d v thi gian. T d c th xc djnh d gim khi lng ca mu
khi tng nhit d v nhit d ph hy mu. Cu tao ca TG gm c cn tu dng,
bung dt, cm bin nhit d v my tnh. Mu dc dt vo bung dt, nhit d
bung dt dc dt theo chng trnh t thp dn cao theo thi gian, cn tu dng
chnh xc ghi nhn gim trng lng mu trong qu trnh th nghim.
Trang &'
Ha hc ha l polymer
6.2.3. Phn tch co - nhit dng: DMTA.
Phng php phn tch c nhit dng luc hc (Dynamic Mechanical Thermal
Analysis DMTA) l mt k thut v cng l mt dung cu cho php kim tra ng x
ca cc vt liu dn - nht theo nhit d v tn s phu thuc. Mt bin dang nh
xut hin trong vt liu khi p dt ln vt liu mt ng sut. Kt qu bin dang do
ng sut tc dng phn nh nhng thng tin v module ca vt liu, d cng v cc
dc tnh "thm t (damping) ca n. Cc tnh cht ny c th lin quan dn tiu
chun s dung cui cng ca vt liu cn thit cho vic qun l cht lng, pht
trin sn phm, gii quyt vn d v nghin cu ng dung.
DMTA xem xt cc vt liu m c su kt hp ca c hai cch ng x dn hi
v chy nht hay gi l cc vt liu dn nht. Trong ng x dn nht, mt ng sut
hay bin dang p dt vo s tao ra mt dp ng hi tr gy ra do cc thnh phn
nht ca vt liu, bn cht ging cht lng ca n, v lai thm vt liu c bn cht
ging cht rn, do d cng c mt dp ng dn hi. DMTA tch hai dp ng trn
thnh cc gi trj module ring bit: Module tn tr hay module dn hi (k hiu E) v
Module tn hao (k hiu E).
Yo#ule tEn tre op dai din cho cc thnh phn dn hi ca ng x dn nht
dng pha vi d bin dang dc p dt vo ( =
o
cos)
Yo#ule t$n hao om dai din cho cc thnh phn nht, lai lch pha vi cc tn
hiu du vo ( =
o
cos).
Trang &(
Ha hc ha l polymer
Ton b chm tr ca h thng t tn hiu du vo l mt gc pha (). Tang
ca gc pha (tan #eltaK l t s ca module tn hao trn module tn tr (tang =
E/E) v l gi trj chi ra kh nng tn hao nng lng tng di ca vt liu. Tan
delta thng dc gi l Tang tn hao.
Bt ky mt dinh no trong tan delta (dc bit l th hin r trong vng nhit d
nghin cu) tng ng vi mt vng m tnh cht vt liu thay di rt nhanh, th tc
l vt liu dang tri qua mt qu trnh chuyn tip. Trong nghin cu tn s phu
thuc, mt dinh trong tan delta cho thy rng vt liu lm tiu tn ng sut du vo
rt tt tn s d.
DMTA kim tra vt liu trong mt vng m dp ng dn nht l tuyn tnh. Ni
mt cch khc, ni m t s ca ng sut trn bin dang l mt hng s ca
module, E hoc G. Module phi dc lp vi bin dang diu khin. Nu khng, vt liu
s bt du bin dang do, diu ny cho thy rng mt bin dang ti han d dat
dc. ua vng bin dang ti han ny, vt liu s bj thay di tnh cht v phng
trnh dc s dung d dnh gi su dp ng khng cn p dung dc na.
Vic xc djnh vng dn nht tuyn tnh l muc dch ca cuc kim tra. Ni
chung, cn thit phi tao ra dng cong bin dang trn cc vt liu cha bit d xc
djnh bin dang ti han. V d thj ng sut di vi bin dang v tm d lch t dng
thng tuyn tnh hoc v d thj module tn tr tng ng vi bin dang.
Trang '
Ha hc ha l polymer
6.3. Phn tch d nht ca dung d[ch v khi Iung phn t trung bnh ca
poIymer
6.3.1. nht dung d[ch poIymer.
Dung djch polymer c d nht cao, ngay c trong dung djch long ca polymer
d nht cng cao hn d nht ca dung djch dc ca hp cht thp phn t. i vi
dung djch polymer c mi lin quan ca d nht v khi lng phn t trung bnh. V
th thng qua vic do d nht c th xc djnh dc khi lng phn t trung bnh.
V c th dua vo d nht ca dung djch d kho st thi gian phn ng ti u ca
polymer.
6.3.2Sc k geI (geI permeation chromatography).
GPC cho php xc djnh khi lng trung bnh s (M
n),
khi lng trung
bnh trng lng (M
w)
, khi lng trung bnh theo kch thc (M
z).
GPC
php xc d[nh chi s da phn tn PD cng nhu khi Iung trung
bnh M
v
trn co s M
n
M

and M

.
Nguyn tc xc djnh khi lng trung bnh polymer l dua vo thi gian lu
ca tng loai trong ct sc k. Thi gian lu ca polymer c khi lng phn t
trung bnh khc nhau thu dc t phng php sc k gel l khc nhau. Sau khi so
snh vi thi gian lu ca mu chun ta c th xc djnh dc cc khi lng phn
t polymer theo thi gian lu d v cc phn doan tng ng. Polymer c khi
lng phn t cng ln thi gian lu cng ngn v ngc lai
Trang '!
Ha hc ha l polymer
Trang '"
Ha hc ha l polymer
Cu hi trc nghim
1. Chn pht biu dng:
a. chc ca mt phn t lun l mt hng s
b. chc ca phn t khng l mt hng s m phu thuc vo chc ca
phn t tham gia phn ng vi n
c. chc ca phn t phu thuc vo diu kin phn ng cu th
d. chc ca phn t lun phu thuc vo t l cu t
2. Chn pht biu dng:
a. polymer c khi lng phn t trung bnh ln kh nng ha tan thp
hn polymer cng loai c khi lng phn t trung bnh thp hn.
b. polymer c khi lng phn t trung bnh ln kh nng dn hi thp hn
polymer cng loai c khi lng phn t trung bnh thp hn.
c. polymer c khi lng phn t trung bnh ln d gia cng hn polymer
cng loai c khi lng phn t trung bnh thp hn.
d. polymer c khi lng phn t trung bnh ln c modul nh hn polymer
cng loai c khi lng phn t trung bnh thp hn.
3. Chn pht biu dng:
a. polymer c tnh dn hi cao
b. polymer c tnh dn hi thp
c. polymer chi c tnh do
d. polymer c tnh do v dn h
4. mt diu kin nht djnh:
a. polymer c tnh dn hi gp hng nghn ln so vi hp cht thp phn t
b. polymer c tnh do gp hng nghn ln so vi hp cht thp phn t
c. polymer c d bn gp hng nghn ln so vi hp cht thp phn t
d. polymer mm hn hp cht thp phn t
5. Chn pht biu dng:
a. tc nhn khi mo l tc nhn lm cho cht xc tc hoat dng c hiu
qu hn
b. tc nhn khi mo l tc nhn dng vai tr l xc tc phn ng
c. tc nhn khi mo l tc nhn lm sinh ra gc tu do ca monomer
d. tc nhn khi mo l tc nhn lun c trong cc phn ng tng hp
polymer
Trang '#
Ha hc ha l polymer
. Hy cho bit loai polymer no sau dy l copolymer: ABS, PET, UPE, N,
SB, PMMA:
a. ABS, SB
b. ABS, UPE
c. PMMA, PET
d. ABS, N
. Dua vo cu trc ca polymer v dc tnh ca dung mi hy cho bit dung mi
no ha tan tt polystyrene (PS)
a. styrene monomer
b. acetone
c. buthylacetate
d. xylen
8. Dua vo cu trc ca polymer v dc tnh ca dung mi hy cho bit dung mi
no ha tan tt polyvinylchloride (PVC)
a. xylen
b. methyl ethyl keton (MEK)
c. cyclo hexanon
d. dimethylformamide
9. Dua vo cu trc ca polymer v dc tnh ca dung mi hy cho bit dung mi
no ha tan tt polyvinyl alcol (PVA)
a. ru
b. du
c. nc
d. acetone
10. Dua vo cu trc ca polymer v dc tnh ca dung mi hy cho bit dung mi
no ha tan tt polyvinyl acetate (PVAc)
a. ru
b. du
c. nc
d. xylen
11. Dua vo cu trc ca polymer v dc tnh ca dung mi hy cho bit dung mi
no ha tan tt polyamide (PA)
a. acetone
b. dimethyl formamide
c. ru
Trang '$
Ha hc ha l polymer
d. xng
12. Dua vo cu trc ca polymer v dc tnh ca dung mi hy cho bit dung mi
no ha tan tt cao su thin nhin (N)
a. xylen
b. methanol
c. xng
d. acetone
13. Dua vo cu trc ca polymer v dc tnh ca dung mi hy cho bit dung mi
no ha tan tt cao su thin nhin (N)
a. toluen
b. xylen
c. octan
d. butyl acetat
14. Trong diu kin no sn phm polyester lun tn tai nhm chc du mach v
cui mach l nhm OH.
a. cho d monomer cha nhm OH
b. cho d monomer cha nhm COOH
c. d chc ca mt trong hai monomer phi ln hn 2
d. d chc ca mt trong hai monomer phi ln hn 3
15. Trong diu kin no sn phm polyester lun tn tai nhm chc du mach v
cui mach l nhm COOH.
a. cho d monomer cha nhm OH
b. cho d monomer cha nhm COOH
c. d chc ca mt trong hai monomer phi ln hn 2
d. d chc trung bnh ca hn hp phi ln hn 2
1. Tai sao phi thuc hin phn ng bin tnh polymer
a. ha gi thnh sn phm
b. da dang ha sn phm
c. ci thin mt s tnh cht ca polymer
d. tao ra polymer c d dn hi cao hn
Cu c
1. Muc dch ca phn ng Clo ha cao su thin nhin l:
a. lm tng kh nng trng n trong mi trng acid
b. lm tng kh nng trng n trong mi trng baz
c. lm gim kh nng trng n trong mi trng xng du
Trang '5
Ha hc ha l polymer
d. lm tng tnh nng c l cho cao su
18. Tai sao khi sn phm polymer d ngoi mi trng khng kh v nh sng ta
nhn thy polymer bj gin hn ban du
a. bj oxy ha
b. bj m t dn dn ph hoai cu trc
c. bj bc xa hng ngoai tc dng lm lo ha
d. bj tc dng ca ngoai luc khi s dung
19. Phn ng gel ha l phn ng:
a. xy ra theo 3 chiu
b. tao ra polymer mach nhnh
c. phn hy polymer
d. trng hp
Cu a
20. Phn ng gel ha l phn ng:
a. lm tng d nht ca h
b. tao ra polymer mach nhnh
c. trng hp mach thng
d. trng hp khng gian
21. Thi gian gel ca phn ng gel ha thng dc xc djnh bng quan st su
thay di :
a. nhit chuyn pha ca polymer
b. d nht ca polymer
c. cu trc polymer
d. khi lng ca polymer
22. Gi trj modul ca vt liu cho bit
a. d bn ca vt liu
b. bn cht ca vt liu
c. kh nng dn hi ca vt liu
d. kh nng ph hy vt liu
23. Gi trj ng sut ca vt liu cho bit
a. d bn ca vt liu
b. bn cht ca vt liu
c. kh nng dn hi ca vt liu
d. kh nng phn hy vt liu
24. Bn cht ca su dn hi trong polymer l:
Trang '%
Ha hc ha l polymer
a. chuyn t trang thi khng cn bng v trang thi cn bng theo thi
gian
b. chuyn t trang thi khng cn bng v trang thi cn khi ngng tc
dung luc
c. su dui thng nhng dan mach gp khc v s tr lai trang thi ban
du theo thi gian khi ngng tc dung luc
d. su tr v trang thi ban du ca nhng doan mach trong polymer
25. Hi phuc l mt qu trnh:
a. chuyn t trang thi khng cn bng v trang thi cn bng theo thi
gian
b. chuyn t trang thi khng cn bng v trang thi cn bng ngay lp tc
khi ngng tc dung luc
c. bin di cu trc ca vt liu
d. thay di hnh dang ca vt liu
2. Hin tng tr l mt qu trnh:
a. chuyn t trang thi khng cn bng v trang thi cn bng theo thi gian
b. chuyn t trang thi khng cn bng v trang thi cn bng ngay lp tc
khi ngng tc dung luc
c. khng hi phuc hon ton ca vt liu khi chju cng tc dng luc
d. thay di hnh dang ca vt liu
2. Chuyn pha bc 1 c dc dim
a. thay di nhy vt nhng tnh cht nhit dng hoc
b. khng c su thay di nhy vt nhng tnh cht nhit dng hoc
c. chuyn pha trong mt khong nhit d nht djnh
d. thay di enthanpy ca h
28. Chuyn pha bc 2 c dc dim
a. thay di nhy vt nhng tnh cht nhit dng hoc
b. khng c su thay di nhy vt nhng tnh cht nhit dng hoc
c. chuyn pha tai mt nhit d nht djnh
d. chuyn pha km theo su bin di enthalpy ca vt liu
cu b
29. c dim ca trang thi thy tinh ca polymer l bin dang :
a. nh
b. ln
c. do
Trang '&
Ha hc ha l polymer
d. trung bnh
30. u t no nh hng dn nhit d chuyn thy tinh:
a. kh nng bin dang ca polymer
b. nhit d tc dng vo polymer
c. kch thc nhm th trong polymer
d. p sut tc dng vo polymer
31. Polymer c d mm do cao khi polymer c:
a. ni nng ln
b. ni di bn cach ni dn
c. nhm th phn cuc ln
d. nhiu nhm th
32. Nhit d kt tinh l nhit d m tai d c:
a. vt liu chuyn t trang thi thy tinh sang trang thi kt tinh v ngc lai
b. su hnh thnh pha kt tinh trong pha v djnh hnh
c. vt liu hp thu mt nhit lng xc djnh
d. pha v djnh hnh s pht trin
cu b
33. c dim ca trang thi kt tinh l:
a. modul dn hi ca polymer tng
b. modul dn hi ca polymer gim
c. d bn ca polymer gim
d. ng sut ca polymer tng
34. u trnh chuyn t trang thi thy tinh sang trang thi kt tinh l mt qu trnh:
a. ta nhit
b. thu nhit
c. tng entropy
d. tng enthanpy
35. Bn cht ca qu trnh trng l:
a. lin kt hp thu ca polymer v dung mi
b. su xm nhp khuch tn ca phn t dung mi vo trong cu trc
polymer lm tng entropy
c. lm thay di tnh cht ha hc ca h
d. lm tng kh nng bin dang ca polymer
3. u t no nh hng dn tnh ha tan ca polymer
a. bn cht ca dung mi v polymer
Trang ''
Ha hc ha l polymer
b. polymer phn cuc manh s tan trong dung mi phn cuc manh
c. polymer phn cuc trung bnh s trng v ha tan trong dung mi phn
cuc trung bnh
d. polymer phn cuc yu s trng v ha tan trong dung mi phn cuc yu
3. Chn pht biu dng:
a. khi ha tan polymer vo dung mi th qu trnh ha tan xy ra tng tu
nh qu trnh ha tan ca hp cht thp phn t trong dung mi
b. qu trnh ha tan ca polymer thng chm hn so vi hp cht thp
phn t
c. tt c cc polymer c th ha tan dc trong dung mi c cng bn cht
phn cuc nh polymer
d. dung djch polymer c d nht bng vi d nht ca dung djch ca hp
cht thp phn t khi c cng nng d
38. Polymethylmethacrylate (PMMA) c th trng v ha tan tt trong dung mi
no sau dy
a. nc
b. hydrocarbon
c. dicloethan
d. alcol
39. Polycloren tan tt trong dung mi no sau dy
a. nc
b. HCl
c. benzen
d. hydrocarbon
40. Chn pht biu dng:
a. Cc polymer c cu trc v djnh hnh th tan tt hn polymer kt tinh.
b. Cc polymer c d cng cao tan tt hn polymer mm hn.
c. Polymer phn cuc manh lun lun tan dc trong dung mi phn cuc
manh.
d. Polymer phn cuc yu lun lun tan trong dung mi phn cuc yu.
41. Chn pht biu dng:
a. Cc polymer c lin kt cu ha hc (lin kt ngang) c tnh trng v tan
thp hn polymer khng c lin kt cu ha hc.
b. Cc polymer c lin kt cu ha hc d ln di khi c th tan trong mt s
dung mi no.
Trang '(
Ha hc ha l polymer
c. Cc polymer c khi lng phn t trung bnh ln s tan tt hn polymer
c khi lng phn t trung bnh nh.
d. Cc polymer c d un do cao s tan km hn polymer cng.
42. Khi da cht ha do vi hm lng thp vo polymer th T
g
v T
m
s thay di
nh th no
a. T
g
gim nhanh hn T
m
b. T
g
gim chm hn T
m
c. T
g
v T
m
gim nh nhau
d. chi c T
g
gim v T
m
gim khng dng k
43. Khi da cht ha do vi hm lng cao vo polymer th T
g
v T
m
s thay di
nh th no
a. T
g
gim nhanh hn T
m
b. T
g
gim chm hn T
m
c. T
g
v Tm gim nh nhau
d. chi c T
m
gim v T
g
gim khng dng k
44. Khi da cht ha do vo polymer th tnh nng c l thay di nh th no
a. module ca vt liu tng
b. module vt liu gim
c. d bn vt liu khng di
d. d bn vt liu tng
45. Khi da cht ha do vo polymer th tnh cht din thay di nh th no:
a. c hng s din mi thp
b. c hng s din mi cao
c. chju dc din th dnh thng cao
d. tn tht din p thp
4. Cc phng php phn tch quang ph p dung trn polymer c th cung cp
thng tin g?
a. cho bit qu trnh chuyn pha hay bin di ha hc ca vt liu
b. cho bit thnh phn ha hc, cu trc mach.
c. c th djnh tnh cc nhm chc trong mu do
d. c th djnh lng cc nhm chc c trong mu do
4. Phng php phn tch hng ngoai cho bit thng tin g?
a. c th djnh tnh mu
b. c th djnh tnh v djnh lng mu
c. c th xc djnh d chuyn ha ha hc xy ra trong mu
Trang (
Ha hc ha l polymer
d. c th xc djnh dc qu trnh chuyn pha ca mu do
48. Nguyn tc d xc djnh nhm nguyn t, phn t trong mu bng phng
php hp thu hng ngoai l dua vo kh nng:
a. hp thu bc sng khc nhau ca nhm nguyn t, phn t
b. hp thu bc sng ging nhau ca nhm nguyn t, phn t
c. thay di bc sng khc nhau ca nhm nguyn t, phn t
d. thay di bc sng ging nhau ca nhm nguyn t, phn t
49. Chn pht biu dng
a. Tt cc nguyn t phn t du c kh nng hp thu bc sng hng
ngoai.
b. Cc nguyn t, phn t khc nhau cng c th hp thu bc xa hng ngoai
cng s sng.
c. Chi c cc nguyn t, phn t dao dng c thay di moment lng cuc
mi c kh nng hp thu bc xa hng ngoai.
d. Cc nguyn t, phn t khc nhau chi hp thu mt gi trj bc sng
nht djnh
50. ng dung ca phng php NM l:
a. xc djnh cu trc ha hc, cu hnh polymer
b. chi djnh tnh dc mu do
c. c th djnh tnh v djnh lng mu do
d. c th xc djnh dc qu trnh chuyn pha ca mu do
51. Cc hat nhn ca nguyn t no dc s dung nhiu nht trong phng php
do NM cho polymer
a.
13
C
b.
1
H
c.
19
F
d.
2
H
52. Nguyn tc ca phng php phn tch nhit l dua theo su thay di:
a. tnh cht vt l, ha hc v khi lng ca vt liu dc kho st trong su
thay di cng bc ca nhit d
b. trang thi vt l ca vt liu dc kho st trong su thay di cng bc
ca nhit d
c. khi lng ca vt liu dc kho st trong su thay di cng bc ca
nhit d
Trang (!
Ha hc ha l polymer
d. ha hc ca vt liu dc kho st trong su thay di cng bc ca nhit
d
53. Phng php phn tch DMTA l mt k thut dng d kim tra:
a. su bin di c tnh ca vt liu theo nhit d v tn s
b. su bin di tnh cht ca vt liu theo nhit d v tn s
c. ng x ca vt liu dn nht theo nhit d v tn s
d. ng x ca vt liu dn hi theo nhit d v tn s
54. Nguyn liu d tng hp polymer l:
a. monomer
b. olygomer
c. living polymer
d. homopolymer
55. Giai doan khi mo ca phn ng trng hp gc l gia doan:
a. tao ra gc tu do ca cht khi mo
b. tao ra gc tu do ca polymer
c. tao ra gc tu do ca monomer
d. tao ra gc tu do ca olygomer
5. Tc nhn khi mo cho phn ng trng hp gc l:
a. hp cht acid
b. hp cht baz
c. phc cht hoat dng
d. hp cht peroxide
5. Cc tc nhn khi mo cho phn ng trng hp anion l:
a. hp cht peroxid
b. hp cht baz
c. hp cht azo
d. cation
58. Trng hp khi c dc dim:
a. monomer phn tn thnh nhng git nh t vi micromet dn 0,1 mm
b. monomer phn tn thnh nhng git nh t 0,05nm dn 5 nm
c. polymer tng di sach
d. phi s dung cht n djnh
59. Trng hp huyn ph c dc dim:
a. monomer phn tn thnh nhng git nh t vi micromet dn 0,1 mm
b. monomer phn tn thnh nhng git nh t 0,05nm dn 5 nm
Trang ("
Ha hc ha l polymer
c. polymer tng di sach
d. khng s dung cht n djnh
0. Trng hp nh tng c dc dim:
a. monomer phn tn thnh nhng git nh t vi micromet dn 0,1 mm
b. monomer phn tn thnh nhng git nh t 0,05nm dn 5 nm
c. polymer tng di sach
d. s dung cht n djnh t
1. Trng hp huyn ph c dc dim:
a. cht khi mo tan trong git monomer
b. nng d monomer thp
c. cht khi mo tan trong mi trng phn tn
d. phn ng xy ra trn b mt mixen keo
2. Trng hp nh tng c dc dim:
a. cht khi mo tan trong monomer
b. phn ng xy ra rt nhanh
c. phn ng xy ra trn b mt mixen keo
d. sn phm thu dc dang khi
3. Phn ng dng trng hp l phn ng:
a. trng hp ca hai hay nhiu monomer khc nhau
b. trng hp ca hai hay nhiu polymer khc nhau
c. trng hp ca hai hay nhiu monomer ging nhau
d. trng hp ca hai hay nhiu polymer ging nhau
4. Phn ng trng hp gc qua my giai doan
a. hai giai doan
b. ba giai doan
c. bn giai doan
d. cha xc djnh dc ty vo phn ng
5. Cc tc nhn khi mo cho phn ng trng hp cation l:
a. cc hp cht axt
b. cc hp cht baz
c. cc tc nhn i nhn
d. bc xa nng lng
. Ngi ta thuc hin phn ng dng trng hp tao ra copolymer v:
a. ci thin tnh cht ca polymer theo muc dch s dung
b. da dang ha sn phm polymer trn thj trng
Trang (#
Ha hc ha l polymer
c. tao ra loai polymer mm do hn
d. tao ra polymer c d bn c l cao hn
. Block copolymer l mt loai polymer trong cu trc cha cc :
a. mc xch lun phin nhau
b. monomer lun phin nhau
c. doan mach lun phin nhau
d. olygomer lun phin nhau
8. Phn ng tng hp polyethylene l phn ng:
a. trng hp
b. dng trng hp
c. trng ngng
d. dng trng ngng
9. Phn ng tng hp polyesther l phn ng:
a. trng hp
b. dng trng hp
c. trng ngng
d. dng trng ngng
0. Trong diu kin no phn ng tng hp polymer c sn phm polymer mach
nhnh hoc khng gian
a. monomer c nhiu hn hai nhm chc
b. monomer c nhm chc nm vj tr nhnh
c. monomer c d phn cuc ln
d. monomer c d phn cuc nh
1. iu kin no phn ng trng ngng s dng lai khi:
a. khng cn nhm chc phn ng
b. polymer tao thnh c khi lng phn t d ln
c. c phn ng truyn mach xy ra
d. c cht ng ch phn ng trong hn hp
2. Bin tnh epoxy bng acid bo s cho ra sn phm c:
a. d cng cao hn
b. d mm do cao hn
c. d bn c l tt hn
d. kh nng chju mi trng acid tt hn
3. Muc dch ca phn ng lu ha cao su l d:
a. tng tnh nng c l cho cao su
Trang ($
Ha hc ha l polymer
b. tng kh nng bin dang ca cao su
c. cho cao su d tan hn trong dung mi xng du
d. lm tng tnh cht din ca cao su
4. Phn ng phn hy polymer l phn ng lm:
a. gim khi lng phn t trung bnh polymer
b. thay di thnh phn ha hc ca polymer
c. tng tnh dn hi cho polymer
d. lm tng tnh cht nhit cho polymer
5. c dim ca phn ng gel ha l:
a. lm tng d nht ca polymer
b. lm thay di nhm chc ca polymer
c. phn ng thu nhit
d. ging phn ng tao copolymer
. Muc dch xc djnh thi gian gel ca phn ng gel ha l xc djnh thi gian:
a. gia cng vt liu
b. s dung vt liu
c. ph hy vt liu
d. thay di cu trc vt liu
. So snh phng php phn tch v NM:
a. phn tch cho nhiu thng tin hn NM
b. phn tch kh hn phn tch NM
c. phn tch dn gin hn NM
d. chun bj lng mu d do nhiu hn lng mu NM
8. Cc hat nhn ca nguyn t no cho tn hiu cng hng t hat nhn
a. tt c cc nguyn t c s proton l
b.
13
C,
1
H,
19
F
c.
12
C,
2
H,
19
F
d.
13
C,
2
H,
19
F
Cu a
9. Phng php phn tch nhit vi sai (DSC) dng d xc djnh su bin di:
a. trang tri vt l hoc bin di ha hc ca vt liu theo su bin di cng
bc ca nhit d
b. cu trc ca mu do di su bin di cng bc ca nhit d
c. tnh cht ca mu do theo su tc dng cng bc ca nhit d
d. nng lng hp thu ca mu do theo su tc dng cng bc ca nhit d
Trang (5
Ha hc ha l polymer
80. Nguyn tc ca phng php phn tch nhit khi lng TGA l su bin di:
a. khi lng ca mu do theo nhit d v thi gian
b. nhit lng ca mu do theo nhit d v thi gian
c. module mu do theo nhit d v thi gian
d. enthanpy ca mu do theo nhit d v thi gian
81. Phng php phn tch nhit khi lng TGA d xc djnh:
a. d bn c ca vt liu theo thi gian v nhit d
b. d bn nhit ca vt liu theo thi gian v nhit d
c. d bn ha hc ca vt liu theo thi gian v nhit d
d. d bn l, ha ca vt liu theo thi gian v nhit d
82. Trong phng php phn tch DMTA dai lng E l:
a. modul tn tr ca vt liu polymer
b. modul tn hao ca vt liu polymer
c. modul hi phuc ca vt liu polymer
d. modul bin dang ca vt liu polymer
83. Trong phng php phn tch DMTA dai lng E l:
a. modul tn tr ca vt liu polymer
b. modul tn hao ca vt liu polymer
c. modul dn hi ca vt liu polymer
d. modul bin dang ca vt liu polymer
84. Nhng hp cht c bn ban du d chuyn ho thnh polymer l:
a. monomer
b. mc xch
c. doan mach
d. d trng hp
85. Hp cht cao phn t cha nhiu nhm nguyn t lin kt vi nhau bng lin
kt ho l :
a. nhua nhit do
b. polymer
c. doan mach
d. cao su
8. Nhng nhm nguyn t lp di lp lai trong phn t polymer l:
a. monomer
b. mc xch c s
c. doan mach
Trang (%
Ha hc ha l polymer
d. d trng hp
8. Tng khi lng cc thnh phn tnh trung bnh theo phn khi lng ca tng
loai mach c d trng hp khc nhau l :
a. khi lng trung bnh khi
b. khi lng trung bnh s
c. khi lng trung bnh trng lng
d. khi lng trung bnh ca polymer
88. Polymer c th chia lm my loai chnh:
a. hai loai
b. ba loai
c. bn loai
d. nm loai
89. C my loai polymer dc phn loai theo thnh phn ha hc
a. hai loai
b. ba loai
c. bn loai
d. nhiu loai
90. C my loai polymer dc phn loai theo cu trc mach phn t
a. mt loai
b. hai loai
c. ba loai
d. bn loai
91. V quan dim ha hc, hp cht cao phn t v hp cht thp phn t khc
nhau ch:
a. Kh nng phn ng ca nhm chc trong polymer ln hn hp cht
thp phn t
b. Kh nng phn ng ca nhm chc trong polymer nh hn hp cht
thp phn t
c. tc d phn ng trong ca polymer khng khc tc d phn ng ca cc
hp cht thp phn t
d. c ch phn ng tng hp polymer ging c ch phn ng ca hp cht
thp phn t
92. So snh dung djch polymer v dung djch hp cht thp phn t:
a. dung djch polymer c d nht cao hn khi c cng nng d
b. dung djch polymer c d nht thp hn khi c cng nng d
Trang (&
Ha hc ha l polymer
c. kh nng ha tan polymer ging kh nng ha tan ca hp cht thp
phn t trong cng mt dung mi
d. dung djch polymer c p sut thm thu ln hn p sut thm thu ca
hp cht thp phn t
93. Axetylen c d chc l :
a. mt
b. hai
c. ba
d. bn
94. Etylen c d chc:
a. mt
b. hai
c. ba
d. bn
95. Glycerin c d chc l:
a. 1
b. 2
c. 2.5
d. 3
9. Trang thi t hp dc trng ca polymer l trang thi:
a. chy nht
b. lng
c. mm cao
d. thy tinh
9. Su chuyn pha trong polymer l chuyn pha:
a. bc 1
b. bc 2
c. bc 3
d. bc khc
98. c dim ca trang thi thy tinh ca polymer l:
a. polymer cng v gin
b. polymer c tnh dn hi cao
c. polymer trong sut
d. kh nng nng bin dang ln
99. Trang thi mm cao ca polymer c dc dim:
Trang ('
Ha hc ha l polymer
a. c d bn cao hn trang thi thy tinh
b. bin dang thun nghjch
c. kh nng dn hi thp
d. kh nng chju luc thp
100. u trnh ha tan polymer gm my giai doan:
a. hai
b. ba
c. bn
d. nm
Trang ((
Ha hc ha l polymer
Ti Iiu tham kho
1. Phan Thanh Bnh, Ha Hc v Ha Polymer, Nxb ai Hc uc Gia Tp.HCM,
2002.
2. Nguyn Hu Niu, Trn Vnh Diu, Nxb ai Hc uc Gia Tp.HCM 2004.
3. Thi Don Tnh, Ha Hc Cc Hp Cht Cao Phn T, Nxb Khoa Hc V K
Thut H Ni, 2005
4. Ulf W. Gedde, Polymer Physics, Chapman & Hall, ondon, 199
5. Masao Doi, ntroduction to Polymer Physics, Oxford, ondon, 199
. an M. Campbell, ntroduction to Polymer synthetic Polymer, Oxford, ondon,
1992
. eymond B. Seymour, Charles E, Carraher. Jr, Polymer Science and Technology
An SPE Textbook, John Wiley & Sons, 1990
8. De Genne, P G, Scaling concepts in polymer physics, Cornel University Press,
New ork, 199
Trang !