You are on page 1of 99

Chuyn O tt nghp

Li cm n
Xn g cm n chn thnh nhEt t cc thy c go
khoa Knh t v Knh doanh quc t trang b cho em kn
thc trong sut qu trnh hc tp. c bt xn g cm
n trn trng nhEt t thy PGS.TS. c Bnh, ng tn
tnh hng dn em trong sut qu trnh thc hn chuyn O
tt nghp ny.
Nhn y, cng xn c g cm n t cc bc, cc
c thuc U ban pht trOn Campucha ang m vc v
cng tc trong U ban ny, nhng ng gp em nht
tnh trong vc thu thp, tm t u, cng nh cho em
nhng khuyn qu g O chuyn O c c nhng s
u cp nht, y , chYnh xc v hon thn hn.
Sourn Sok Meng - Kinh t quc t 42
Chuyn O tt nghp
LI M U
Xu hng quc t ho sng knh t th g kt qu
ca qu trnh phn cng ao ng x h m rng trn phm
v ton th g ko tEt c cc nc v vng nh th tng
bc h nhp v nOn knh t th g.Trong xu th , chYnh
sch ng ca bt p v th g khng thO tn t. N
ch km hm qu trnh pht trOn ca x h. Mt quc ga
kh c thO tch bt kh th g v nhng thnh tu ca
khoa hc v knh t ko con ng xYch gn nhau hn
v d tc ng quc t buc cc nc ph m ca.
Mt khc trong xu hng m ca, cc nc Ou mun thu
ht c nhOu ngun c t bn ngo O pht trOn knh t
c bt ngun vn u t trc tp nc ngo FDI : v
th cc nc Ou mun to ra nhng Ou kn ht sc u
O thu ht c nhOu ngun vO mnh.
Nhn thc c vEn O ny ChYnh ph Hong ga
Cmpucha thc hn ng m theo hng m ca
v bn ngo. KO t kh thc hn ng m n ny,
Cmpucha thu c nhng thnh tu ng kO c trong
pht trOn knh t c cng nh trong thu ht ngun vn(FDI) t
bn ngo.Hng nm ngun vn FDI t bn ngo vo trong n-
c tng nhanh c vO s ng d n n quy m ngun vn.Tu
nhn vc thu ht ngun vn FDI ca Cmpucha vn thuc
o thEp so v cc nc trong khu vc v cha thO hn c
ht tOm nng ca mnh trong vc thu ht vn FDI O
p ng nhu cu pht trOn .ChYnh v vy vc nghn cu
tnh hnh thc tOn vO m trng v kt qu u t trc
Sourn Sok Meng - Kinh t quc t 42
Chuyn O tt nghp
tp ca Cmpucha vc quan trng v khng thO thu
O c thO a ra g php v hng g quyt m nhm
nng cao kh nng thu ht ngun vn FDI dO pht trOn knh
t.
Trong th gan thc tp t U ban pht trOn
Cmpucha, d s hng dn ca go vn c Bnh v s
gp ca c quan, v kn thc c tYch u t nh tr-
ng ca mnh, em nghn cu O t u t trc tip
nc ngoi (FDI) vo Cmpuchia; thc trng v gii
php!
Mc Ych ca O t nghOn cu thc trng tnh hnh
u t nc ngo t Cmpucha v a ra mt s g php vO
thu ht vn FDI O pht trOn knh t x h ca Cmpucha.
O t c trnh by nh sau:
Chng I: C s un v thc tOn vO u t trc tp
nc ngo (FDI)
ChngII: Thc trng hot ng u t trc tp nc ngo
vo Cmpucha
ChngIII: Mt s g php nhm tng cng thu ht u
t trc tp nc ngo.
Sourn Sok Meng - Kinh t quc t 42
Chuyn O tt nghp
hng I
c ! "# "u$n %& th'c ti(n %) *u t
tr'c ti+ n,c ngo&I -./I0
I1 ! "# "u$n %) ./I
21 Kh3i ni4m5 6n ch7t5 *8c *i9m %& c3c h:nh th;c
c<= ./I
"#"# $hi ni%m
1.1.1. Khi nim v u t
u t n chung s snh cc ngun c hn t O
tn hnh cc hot ng no nhm thu vO cc kt qu
nhEt nh trong tng a n hn cc ngun c b ra O
t c cc kt qu .
Ngun c c thO tOn , t nguyn thn nhn, sc
ao ng hoc trY tu.
Nhng kt qu thu c trong tng a c thO s tng
thm cc t sn t chYnh (tOn vn), t sn vt chEt (nh
my, ng x),t sn trY tu (trnh vn ho, chuyn
mn , khoa hc k thut ..) v cc ngun nhn c c
Ou kn O m vc c nng sut trong nOn sn xuEt x
h.
Trong nhng kt qu t c trn y, nhng kt qu
trc tp ca s hy snh cc ngun c cc t sn vt chEt,
t sn trY tu v ngun nhn c tng thm c va tr quan
trng trong m c, m n khng ch v ng u t
m c v ton b knh t. Nhng kt qu ny khng
ch ng u t m c nOn knh t c hng th. ChVng hn
mt nh my c xy dng; t sn vt chEt ca ng c
Sourn Sok Meng - Kinh t quc t 42
Chuyn O tt nghp
u t trc tp tng thm, ng th t sn vt chEt tOm
c ca x h cng c tng thm.
L Ych trc tp do hot ng ca nh my ny em
cho ng u t c Ych nhun, cn cho nOn knh t c
tho mn nhu cu tu dng (cho sn xuEt v cho ngn sch,
g quyt cng n vc m cho ng ao ng..trnh
nghO nghp chuyn mn ca ng ao ng tng thm
khng ch c cho chYnh h m cn b sung ngun c k
thut cho nOn knh t O c thO tp nhn cng ngh ny
cng hn , gp phn nng cao trnh cng ngh k
thut ca nOn sn xuEt quc ga.
v tng c nhn, n v u t Ou kn quyt
nh s ra , tn t v tp tc pht trOn ca m hot
ng sn xuEt, knh doanh, dch v, v nOn knh t
u t yu t quyt nh s pht trOn ca nOn sn xuEt
x h, cha kha ca s tng trng.
C nhOu hnh thc u t v xuEt pht t nhOu ngun
vn khc nhau, mt trong s hnh thc u t quan trng
u t trc tp nc ngo.
"#"#&# $hi ni%m v' (u t trc tip nc ngoi(FDI)
Cc quan Om v nh ngha vO FDI c a ra tu
gc nhn nhEt ca cc nh knh t nn rEt phong ph v
a dng. Oua ta c thO rt ra mt nh ngha chung
nhEt nh sau .
FDI o hnh knh doanh m nh u t nc ngo b
vn, t tht p cc c s sn xuEt knh doanh cho rng
mnh, ng ch s hu, t qun , kha thc hoc thu ng-
qun , kha thc c s ny, hoc hp tc v tc nc s
Sourn Sok Meng - Kinh t quc t 42
Chuyn O tt nghp
t thnh p c s sn xuEt knh doanh v tham ga qun ,
cng v tc nc s t cha s nhun v r ro.
"#"#)# *gu+n g,c v -n ch.t c/a FDI
FDI mun hn cc hot ng knh t ngo
khc v ba thp k nhng FDI nhanh chng xc p v trY ca
mnh trong quan h knh t quc t, FDI tr thnh mt xu
th tEt yu ca ch s, mt nhu cu khng thO thu ca
m nc trn th g kO c nhng nc ang pht trOn, nhng
nc cng nghp m hay nhng nc trong kh OPEC v
nhng nc pht trOn cao.
Bn chEt ca FDI :
- C s tht p vO quyOn s hu vO T Bn ca cng
ty mt nc mt nc khc
- C s kt hp quyOn s hu v quyOn qun cc
ngun vn c u t
- C kIm theo quyOn chuyOn gao cng ngh v k nng
qun
- C n quan n vc m rng th trng ca cc cng
ty a quc ga
- Gn On v s pht trOn ca th trng t chYnh quc
t v thng m quc t
2121 8c *i9m c<= ./I
Cc ch u t thc hn u t trn nc s tc ph tun
thu php ut ca nc .
- Hnh thc ny thng mang tnh kh th v hu qu
knh t cao
- T vn quy nh vn phn cha quyOn v
ngha v cc ch u t
Sourn Sok Meng - Kinh t quc t 42
Chuyn O tt nghp
- Thu nhp ch u t ph thuc vo kt qu knh doanh
- Hn tng a cc v a bn trong FDI hn tng
c th, khng ch gm nhOu bn v t gp vn khc
nhau m cn cc hnh thc khc nhau ca T Bn t nhn v
t bn nh nc cng tham ga.
- Tn t hn tng ha chOu trong FDI mt nc va nhn
u t va thc hn u t ra nc ngo nhm tn dng
th so snh ga cc nc
- Do nh u t mun u t vo th ph tun thu cc
quyt nh ca nc s t th nn vn t vn t thOu ca
nh u t vo vn php nh ca d n do ut u t
ca m ncc quyt nh. Cmpucha quyt nh 40%
trong kh M quyt nh 10% v mt s nc khc
20%
- Cc nh u t ngun b vn v ng th t mnh
trc tp qun v Ou hnh d n. Ouyn qun ph
thuc vo vn ng gp m ch u t gp trong vn
php nh ca d n, nu doanh nghp 100% vn nc ngo
th h c ton quyOn quyt nh
- Kt qu thu c t d n c phn cha cho cc bn
theo t vn gp vo vn php nh sau kh np thu
cho nc s t v tr tc c phn cho cc c ng nu
cng ty c phn.
- FDI thng c thc hn thng qua vc xy dng m
hay mua mt phn hoc ton b doanh nghp ang hot
ng, thng qua vc mua c phu O thng tn xc nhn
21>1 3c h:nh th;c ./I
Sourn Sok Meng - Kinh t quc t 42
Chuyn O tt nghp
- Hp tc kinh doanh trn c s hp n! Hp ng hp
tc knh doanh vn bn c k ga ha hay nhOu bn quy
nh trch nhm v phn cha kt qu knh doanh cho m
bn O tn hnh u t knh doanh Vng quc
CMPUCHIA .
- Hp ng hp tc knh doanh do dn c thEm
quyOn ca cc bn hp doanh k.
Trong qu trnh knh doanh, cc bn hp doanh c
tho thun thnh p ban Ou ph O theo d, gm st
vc thc hn hp ng hp tc knh doanh.Ban Ou ph
hp ng hp tc knh doanh khng ph dn php
cho cc bn hp doanh.
Bn nc ngo thc hn ngha v thu v cc ngha v
t chYnh khc theo ut u t nc ngo t Cmpucha.
"#)#" Doanh nghi%p 0i1n 2oanh
Doanh nghp n doanh doanh nghp c thnh p
t Cmpucha trn c s hp ng n doanh k ga b tr-
ng Cmpucha v bn hoc cc bn nc ngo O u t,
knh doanh t Cmpucha. Doanh nghp n doanh m
doanh nghp c thnh p ga doanh nghp n doanh
nghp Cmpucha hoc v doanh nghp n doanh, hoc
v doanh nghp 100% vn nc ngo c php hot ng
t Cmpucha.Trong trng hp c bt, doanh nghp n
doanh c thO c thnh p trn c s hp nh k kt
ga chYnh ph Cmpucha v chYnh ph nc ngo.Doanh
nghp n doanh c thnh p d hnh thc cng ty trch
nhm hu hn, m bn n doanh chu trch nhm v bn
Sourn Sok Meng - Kinh t quc t 42
Chuyn O tt nghp
ka, v doanh nghp n doanh trong phm v phn vn gp
ca mnh vo vn php nh.
Vn php nh ca doanh nghp n doanh Yt nhEt
ph bng 20% vn u t. v cc d n xy dng cng
trnh kt cEu h tng t cc vng c Ou kn knh t, x
h kh khn, d n u t vo mOn n vng su vng xa,
trng rng t ny thEp hn 20% nhng ph c c quan
cEp gEy php u t chEp nhn.
"#)#& Doanh nghi%p "334 c/a v,n (u t trc tip nc
ngoI(FDI)
Doanh nghp 100% vn nc ngo doanh nghp
thuc s hu ca nh u t nc ngo, do nh u t nc
ngo thnh p t Cmpucha, t qun v chu trch
nhm vO kt qu knh doanh.
Doanh nghp 100% vn u t nc c thnh p theo
hnh thc cng ty trch nhm hu hn, c t cch php nhn
theo php ut Cmpucha.
Vn php nh ca doanh nghp 100% vn u t nc
ngo Yt nhEt ph bng 20% vn u t. v cc d n
xy dng cng trnh kt cEu h tng t cc vng c Ou
kn knh t x h kh khn, d n u t vo mOn n, vng
su, vng xa, trng rng, t ny c thO thEp n 20% nh-
ng ph c c quan cEp gEy php u t chEp thun.
Trong qu trnh hot ng, doanh nghp 100% vn
u t nc ngo khng c gm vn php nh.Vc tng
vn php nh, vn u t t do doanh nghp quyt nh
v c c quan cEp gEy php u t chuEn .
Sourn Sok Meng - Kinh t quc t 42
Chuyn O tt nghp
II1 M?t ! "# thu@t c<= ./I
A121 L# thu@t chu kB !ng
L thuyt ny g thYch t sao cc nh sn xuEt
chuyOn hng hot ng knh doanh t xuEt khEu sang thc
hn FDI. L thuyt cho rng u tn cc nh sn xuEt t
chYnh quc t c th c quyOn xuEt khEu nh vc
cho ga nhng sn phEm m, sn xuEt vn tp tc tp
trung t chYnh quc ny c ch kh phY sn xuEt nc ngo
c thO thEp hn.Trong th k ny O xm nhp th trng
nc ngo th cc nc thc hn vc k nng tng trng cc
nh sn xuEt khuyn khYch u t ra nc ngo nhm tn
dng ch phY sn xuEt thp v quan trng hn ngn chn
kh nng O r th trng v nh sn xuEt a phng.
Sourn Sok Meng - Kinh t quc t 42
Chuyn O tt nghp
A121 L# "u$n %) qu@)n "Ci thD trng
L un cho rng FDI tn t do nhng hnh v c bt
ca c quyOn nhm trn phm v quc t nh phn ng c
quyOn nhm, hu qu knh t bn trong do quy m sn xuEt
v s n kt u t nc ngo theo chOu rng. TEt c nhng
hnh v ny Ou nhm hn ch cnh tranh m rng th trng
v ngn khng cho th khc xm nhp vo ngnh.
FDI theo chOu rng tn t kh cc cng ty xm nhp
vo nc khc v sn xuEt cc sn phEm trung gan, sau
cc sn phEm ny c xuEt ngc tr v c sn xuEt v t
cch u vo cho sn xuEt ca ch nh hay tu th
nhng sn phEm hon thnh cho nhng ng tu th cu
cng.
Theo thuyt ny cc cng ty thc hn FDI v mt s
do: Th nhEt do ngun cung cEp nguyn u ngy cng
khan hm cc Cng ty a phng khng kh nng tham
do kh thc. Do vy cc MNC tranh th th cnh tranh trn
c s kha thc nguyOn u t a phng. Ou g
thYch t sao FDI theo chOu rng c thc hn cc nc
ang pht trOn .Th ha thng qua cc n kt FDI dc cc
Cng ty c quyOn nhm p nn cc hng ro khng cho
cc cng ty khc tp cn t nhng ngun nguyOn u ca
chung.Th ba FDI theo chOu rng cn to ra th vO ch
phY thng qua vc c tn k thut bng cch ph hp sn
xuEt v chuyOn gao cc sn phEm ga cc cng on khc
nhau ca qu trnh sn xuEt.
A1>1 L# thu@t %) tEnh khFng ho&n ho c<= thD trng
Sourn Sok Meng - Kinh t quc t 42
Chuyn O tt nghp
L thuyt ny cho rng kh xuEt hn trn th trng cho
hot ng knh doanh km hu qu d cc cng ty thc hn
u t trc tp nc ngo nhm khuyn khYch hot ng
knh doanh v vt qua yu t khng hon ho . C ha yu
t khng hon ho ca th trng ro cn thng m v
kn thc c bt
- Cc ro cn thng m thu v hn ngch.
- Kn thc c bt chuyOn mn k thut ca cc
k s hay kh nng tp th c bt ca cc nh qun kh
cc kn thc ny ch chuyn mn k thut th cc cng
ty c thO bn cho cc cng ty nc ngo v mt g nhEt nh
O h c th sn xuEt sn phEm tng t. Nhng c h th
trng t nc ngo thc hn FDI. Mt khc nu cc cng
ty bn cc kn thc c bt cho nc ngo th h s to
ra th cnh tranh trong tng a.
G1 3c "# "u$n kh3c %) ./I
5#"#67 0u8n v' chu 9: ;n ph<m
L un ny O cp t chu k pht trOn ca chu k
tu th ca sn phEm quyt nh cc doanh nghp ph
u t ra ngo O chm nh vc th trng ra nc ngo. L
thuyt ny c RAYMOND VENON xy dng nm 1966,
nhm mnh vO vng ca mt sn phEm bao gm 3 th
k: Th k sn phEm m, th k sn phEm hon thn, th
k sn phEm tu chuEn hay chYnh mu. L thuyt ny ch
ra rng ch c thc hn kh sn phEm bc sang th k
chuEn ho v ch phY sn xuEt yu t quyt nh kh cnh
trnh.
Sourn Sok Meng - Kinh t quc t 42
Chuyn O tt nghp
L un trn ny vch ra s khc nhau vO tm quan
trng ca cc yu t sn xuEt trong cc ga on pht trOn
sn phEm, c m ny ny snh quy ut chn dch th.
5#&#=u>t c.u thnh h?u c@ c/a (u t
Cnh tranh th trng ang c m rng, tOn O sng
ca xY nghp ph tp tc tng trng. u t ra nc ngo
nhm bo v v trY ca mnh trn th trng ngy cng m
rng. Xt d gc ca quy ut u t, mun duy tr nng
c thu ca u t th ph tn hnh u t m nu
khng th th ao ca u t s gm, cc nh u t s u t
ra nc ngo v mc Ych ngn nga th cnh tranh
chm nh th trng.
5#)# 67 0u8n v' phAn tn r/i ro
H.M.Markatey cho rng s a chn u t c hu qu
u t a dng ho sn phEm, tc phn tn ho, mc b
tr th ao ga cc hng mc u t thEp hoc Em s c thO
khn cho th ao d kn n g tr ca bn vO th ao.
a dng ho m cho sn phEm c s khc bt, s khc
bt theo chOu ngang, s khc bt theo chOu rng c th
phn tn r ro.
1L# thu@t chit trung
Cc cng ty s thc hn FDI kh h t ba th:
a Om, s hu, n a ho. VO a Om cc u th
c c do tn hnh hot ng sn xuEt knh doanh t mt
a Om nhEt nh nhng u thO vO a Om c thO
cc ngun t nguyOn thn nhn, ngun ao ng nh nghO
v r..
Sourn Sok Meng - Kinh t quc t 42
Chuyn O tt nghp
S hu u th cho mt cng ty c c h tham ga s
hu mt s t sn nhEt nh nh nhn hu sn phEm, kn
thc k thut hay c h qun . n a ho u thO t
c cho vc n ho hot ng sn xuEt thay v chuyOn n
n mt th trng km hu qu hn.
Thuyt ny khVng nh rng kh h t y cc
th trn, cc cng ty s thc hn FDI.
III1 %=i trH *u t tr'c ti+ n,c ngo&i ./I
Hot ng FDI c tYnh ha mt v nc u t cng nh n-
c tp nhn u t Ou c tc ng tu cc v tc ng
tYch cc.
Trc ht v nc u t (nc ch nh) FDI c va tr
ch yu sau:
Tc ng tYch cc
Do u t ng nc ngo ng trc tp Ou hnh
v qun vn nn h c trch nhm cao, thng a ra
nhng quyt nh c cho h. V th h c m bo
hu qu ca vn FDI. u t nc ngo m rng c th trng
tu th sn phEm nguyn u, c cng ngh v tht b
trong khu vc m h u t cng nh trn th g.Do kha thc
c ngun t nguyOn thn nhn v ao ng r, th trng
tu th rng n nn c thO m rng quy m, kha thc c
thO knh t ca quy m t c thO nng cao nng suEt,
gm g thnh sn phEm.Trnh c cc hng ro bo h
mu dch v phY mu dch ca nc tp nhn u t v
thng qua FDI ch u t hay doanh nghp nc ngo xy
dng c cc doanh nghp ca mnh nm trong ong nc
th hnh chYnh sch bo h.
Sourn Sok Meng - Kinh t quc t 42
Chuyn O tt nghp
Tc ng tu cc
Kh cc doanh nghp thc hn vc u t ra nc ngo
th trong nc s mEt khon vn u t, kh khn hn trong
vc tm ngun vn pht trOn cng nh g quyt vc
m.Do trong nc c thO dn t nguy c suy tho, v th
m nc ch nh khng a ra nhng chYnh sch khuyn
khYch cho vc u t ra nc ngo. u t ra nc ngo th
doanh nghp s ph mt v nhOu r ro hn trong m
trng m vO chYnh tr, s xung t ca quc ga hay n
thun ch s thay trong chYnh sch v php ut ca
quc ga hay n thun ch s thay trong chYnh
sch v php ut ca quc ga tp nhn. tEt c nhng
Ou Ou khn cho cc doanh nghp c thO r vo
tnh trng mEt t sn c s h tng. Do vy m h thng
ph u t vo cc nc n nh vO chYnh tr cng nh trong
chYnh sch v m trng knh t.
v nc tp nhn u t th hot ng FDI c tc
ng:
Tc ng tYch cc
Nh ngun vn FDI u t m c thO c Ou khn tt
O kha thc tt nhEt cc th vO t nguyOn thn nhn,
v trY a . B cc nc tp nhn th trng nc ang
pht trOn c t nguyOn song khng bt cch kha thc.
- To Ou kn O kha thc c ngun vn t bn
ngo do khng quy nh mc vn gp t a m ch quyt
nh mc vn gp t thOu cho nh u t.
- Thng qua vc hp tc v doanh nghp nc ngo hay
cnh tranh v doanh nghp nc ngo v tp thu c k
Sourn Sok Meng - Kinh t quc t 42
Chuyn O tt nghp
thut cng ngh hn hay tp thu c knh nghm
qun knh doanh ca h.
- To Ou kn O to vc m, tng tc tng tr-
ng ca tng b vn cng nh tng km ngch xuEt khEu
v tng trng knh t, qua nng cao sng nhn
dn.
- Khuyn khYch doanh nghp trong nc tng nng c
knh doanh, c tn cng ngh m nng cao nng suEt chEt
ng gm g thnh sn phEm do ph cnh tranh v doanh
nghp nc ngo, mt mt khc thng qua hp tc v nc
ngo c thO m rng th trng thng qua tp cn v bn
hng ca tc u t.
Tc ng tu cc
- Nu khng c quy hoch c thO v khoa hc, c thO
u t trn an km hu qua, t nguyn thn nhn c thO
b kh thc ba b vO s gy ra nhOm m trng nghm
trng
- M trng chYnh tr trong nc c thO b nh hng, cc
chYnh sch trong nc c thO b thay do kh u t vo
th cc nh u t thng c cc bn php vn ng quan
chc a phng theo hng c cho mnh.
- Hu qu ca u t ph thuc vo nc tp nhn c
thO tp nhn t cc nc u t nhng cng ngh tht b
c hu khng ph hp v nOn knh t gy nhOm m trng.
- Cc nh vc v a bn u t ph thuc vo s a
chn ca nh u t nc ngo m khng theo mun ca n-
c tp nhn. Do vy vc b trY c cu u t s gp kh
khn s to ra s pht trOn mEt cn ga cc vng.
Sourn Sok Meng - Kinh t quc t 42
Chuyn O tt nghp
- Gm s ng doanh nghp trong nc do qu trnh
cnh tranh nn nhOu doanh nghp trong nc b ph sn.Hay
nh hng t can cn thnh ton quc t do s d chuyOn
ca cc ung vn cng nh ung hng ho ra vo trong nc .
- Ngy ny hu ht vc u t ca cc cng ty a
quc ga v thO cc nc tp nhn thng b thua tht, thEt
thu thu hay cc n doanh s ph chuyOn thnh doanh
nghp 100% vn nc ngo do cc vn O chuyOn nhng g
n b ca cc cng ty ny.
II1 Ju h,ng %$n *?ng c<= ./I
21 ./I tKng nh=nh %& chim tL trMng ng&@ c&ng ",n
trong tL trMng %n *u t
Tng u chuyOn vn quc t ngy cng tng nhanh
trong nhng nm gn y khong 20 n 30% mt
nm.Ou cho thEy xu thO quc t ho sng ngy
cng pht trOn mnh, cc nc Ou phc thuc n nhau v
tham ga tYch cc vo qu trnh phn cng ao ng quc
t.Nhng nm 190 vn u t FDI th g hng nm tng
2tUSD, n nhng nm 190 19 ng vn FDI th g
hng nm tng 0tUSD,nm 19 ng vn FDI th g khng
ngng tng v dng mc d 200 tUSD, n 1994 vn
FDI th g tng 226tUSD, nm 199 cn s
23tUSD, n nm 199 vn FDI ca ton th g n t
4000tUSD, tng 20% v nm 199 v cho n ht nm
2002 ng FDI ca th g 400tUS.D chng t hot
ng FDI ngy cng c nhOu nc tn hnh.
Hng pht trOn FDI t sau chn tranh th g th 2 vn
FDI ch yu vo cc nc chu U b v u t th gan
Sourn Sok Meng - Kinh t quc t 42
Chuyn O tt nghp
mnh nhEt M , cc cng ty ca M thc hn theo k
hoch MARSHAL O thc Ey nOn knh t ca cc nc ng
mnh.Th k sau o kh nOn knh t ty u v nht bn
phc h.Th g hnh thnh ba trung tm M ,Ty u,
Nht bn, FDI ch yu c thc hn trong cc nc cng
nghp nhm cng c tOm c ca mnh.Nhng nm 0 do
suy thot rng khp trong g t bn th FDI c xu hng
chuyOn sang cc nc ang pht trOn.
NguyOn nhn ca s chuyOn hng ny v :
Suy tho knh t c tYnh chu k, s t tt gm suEt
v nhun ca nc pht trOn O t c nhun cao buc
cc nh u t ph tm a ban m th trng ca cc
nc ang pht trOn.
- Xu hng ton cu ho v a dng ho nh hng u
d t s chuyOn hng u t v nhm tng nhanh nh
hn ny th cc nc ang pht trOn chm t trng n
trong sn xuEt v thng m quc t, n thu ht FDI
hEp dn.Mt khc kh vc c cch mnh m th trng t
chYnh ca c nc pht trOn n cc nc ang pht trOn dn
t s cnh tranh gay gt trong thu ht FDI.
- Tng ng ca quc cch mng khoa hc k thut
khn cc nc cng nghp ph thng xuyn thay thO may
mc tht b c hu O m c Ou ny h ph tm c
n O chuyOn gao cc cng ngh , cc nc ang pht
trOn cc nc cng nghp thu c g tr m.
- Th g xuEt hn nhOu vn O m mt mnh cc n-
c cng nghp khng thO g quyt ht v thO cn ph hp
tc v nc ang pht trOn.
Sourn Sok Meng - Kinh t quc t 42
Chuyn O tt nghp
- Cc nc ang pht trOn t c nhng thanh tu to
n, vO knh t, m bo m trng u t thun , tham
ga ngy cng mnh vo phn cng ao ng quc t ,Ou
ngy cng thu ht c FDI.
Tuy nhn ngy ny c vn FDI vn ch yu trong kh
OECD, 0% ng FDI vn hng vo cc nc pht trOn.Theo d
on ca B ng FDI vo cc nc song ng FDI vn tp tc
tng vo cc nc pht trOn, O thu ht c nhOu ng FDI
hn na cn tp tc to ra s n nh trong m trng
chYnh tr x h v tc tng trng cao nhn t n
c bn, khng thO thOu trong thu ht FDI.
21 S' +hNn 6 ./I khFng *)u cho c3c khu %'c *D= "#
Nhng nm 190 tYnh t c tc tng trng cao,
vn u t ch yu tp trung vo khu vc ny.Sau nhng
nm 1990 n nm 2000 m pht tng nhanh c dEu hu
suy tho khung hong nn ng vn FDI c xu hng chuyOn
sang cc nc ang pht trOn NG NAM , n c c cch
m ang nOn knh t nng ng nhEt trn th g.
Bng : FDI vo khu vc cc nc ang pht trOn th k
6n 90
Khu vc Fd bnh quan mtnm(t) Tc tng bnh
qun(%)
M a tnh 26 22
Ty 0,4 1
ng nam 14 3
Chu phY 3 6
"un !#or$d %nv&stm&nt '&port()"( "&* +ork
Ngun FDI v ng Nam ch yu t M ,Nht bn v
cc nc cng nghp khc.
Sourn Sok Meng - Kinh t quc t 42
Chuyn O tt nghp
Trong s cc nc c vn FDI tng ph kO n Thaand,
Sngapore, Maaysa, u t vo ng Nam do :
Tng trng cao v n nh, cng cc c cch vO t
chYnh nn tng thu ht FDI
ng yn (Nht bn) tng g khn Nht u t ra nc
ngo nhOu hn vo ng Nam th trng quen thuc ca
Nht.
Kh xuEt khEu ca cc nc ng nam tng nhanh
nn d cn cn thanh ton quc t, to ra t bn tha cn tm
n u t, kt hp v xu hng n kt khu vc pht trOn
mnh m nn FDI tng nhanh phn nhOu cng do cc nh
u t khu vc.
Do cc nc ng nam a dng ho cc hnh thc
u t v xy dng nhOu cc khu cng nghp, khu ch
xuEt ng th c nhOu u cho nh u t kh u t vo
cc khu .
ChuyOn sang nhng nm 199-1999 ng FDI c xu h-
ng tng tr trong khu vc M a tYnh v khu vc Chu
phY , ng u nhng nm 2000-2002 do gp ph cuc
khung hong t chYnh tOn t nOn ng FDI trong khu vc
ng nam gm mnh, tu vy n c xu hng tng tr t
u nm 2003.
Lng FDI tng khng Ou trong khu vc cc nc ang
pht trOn song ch yu tp trung vo mt s nc nh
Trung quc,Bra, Nga v mt s nc NEC ng nam . Lng
FDI vo cc nc cng nghp pht trOn vn ch yu . M
nc c ng FDI n nht trn th g chm hn 14 ng FDI ,
tu nhn FDI ca EU n nhEt vo M.
Sourn Sok Meng - Kinh t quc t 42
Chuyn O tt nghp
>1 S' chu@9n h,ng *u t trong thi gi=n gn *N@
Hn ny, nhu cu vn ut pht trOn ca cc quc ga
rEt n v ngy mt tng, nhng kh nng cung cEp vn u t
rEt hn ch , do kh nng cung cEp vO vn trn th g
rEt cng thVng . Kh nng thu ht vn u t ca cc quc
ga ph thuc v nhOu yu t.Trong , cc nhn t c
bn xu hng vn ng c tYnh quy ut ca cc dng vn
FDI trn th g, chn c u t v pht trOn ca cc tp
on a quc ga, m trng u t v kh nng cnh tranh
thu ht FDI ca cc nc tp nhn u t.
Xu hng hn ny cc dng vn FDI chy vo khu vc cc
nc ang pht trOn do s suy tho knh t mang tYnh chu
k, s suy gm suEt v nhun u t trong cc nc cng
nghp pht trOn m cho a bn u t y b thu
hp. O tng nhunthu c buc cc nh u t ph tm
km mt a bn m , cc nc ang pht trOn,n
ang c nhu cu gay gt v vn v cng ngh.
Do xu hng ton cu ho v a dng ho quc t trong
u t cng nghp ca cc nc pht trOn. Xu hng ny xuEt
hn v cn nh hng u d n s chuyOn hng ca u
t trc tp nc ngo do ha nguyn nhn sau :
V nhp tng trng nhanh nh hn nay, cc nc
dang pht trOn s dn chm t trng sn xuEt v thng m
quct ,do s n thu ht u t nc ngo hEp dn
hn cc nc cng nghp pht trOn.
S c cch quy nh t chYnh trong cc nc cng
nghp pht trOn v cc nc ang pht trOn m cho
cnh tranh trn cc th trng t chYnh ngy cang tr nn gay
Sourn Sok Meng - Kinh t quc t 42
Chuyn O tt nghp
gt hn, t gp phn cng c xu hng ton cu ho v
a dng ho quct trong u t.
Trn th g xuEt hn ngy cng nhOu vn O mang
tYnh ton cu nu ch c cc nc cng nghp th khng
thO g quyt c, Ou buc cc nc cng nghp pht
trOn ph c nhng s nhng b, hp tc v cc nc ang
pht trOn.
Cu cng mt yu t quang trng nm bn trong cc
nc ang pht trOn , trong nhng nm gn y
nhOu nc ang pht trOn t dc nhng thnh tu to
n vO pht trOn knh t , m bo c s n nh kYnh t
v m v thc hn s c cch c cu knh t ph hp v xu
th pht trOn ca nOn knh t m v tham ga ngy cng
nhOu vo phn cng ao ng quc t.cbt nhOu nc
ang pht trOn dn g b c cuc khng hong n, mt
tr ng n trong quan h ga cc nc ang pht trOn v
cc nc cng nghp pht trOn to c m trng u t
thun thu ht vn FDI
V vy, mun tng cngthu ht vn FDI cc nc ang
pht trOn ph to c s n nh x h- chYnh tr v t
dc tc tng trng knh t nhanh v u d.
41 3c nhNn t nh hng *n m r?ng qu@ mF %&
nNng c=o hi4u qu *u t tr'c ti+ n,c ngo&i
Hn nay, nhu cu vn u t pht trOn ca cc quc
ga rEt n v ngy mt ga tng, nhng kh nng cung cEp vn
u t rEt hn ch , do quan h cung cu vO vn trn
th g rEt cng thVng . Kh nng m rng quy m thu ht
Sourn Sok Meng - Kinh t quc t 42
Chuyn O tt nghp
vn u t ca cc quc ga ph thuc vo nhOu yu t.
Trong , cc nhn t c bn :
B#"#*h?ng Cu hng ch/ >u v' (u t trc tip nc
ngoi tr1n th gii
GYa tng ca ung vn u t trc tp nc ngo trn th
g chu s ch ph ca cc nc cng nghp pht trOn
S thu ht u t mnh m ca cng nghp ch bn
v dch v
a cc v a bn trong u t trc tp
Cc cng ty xuyn quc ga tr thanh ch thO u
t trc tp
Hn tng ha chOu hoc ng tYnh trong u t trc
tp
Chn c u t v pht trOn ca cc tp on a
quc ga
R ro chYnh tr v chYnh sch thu v cc quy nh
ca chYnh ph.
B#&#$inh nghi%m thu hDt (u t trc tip nc ngoi
c/a mEt ;, nc trong 9hu vc
Oua nghm cu knh nghm ca nhOu nc trong khu
vc (Sngapore, Thand, Maaysa, Indonesa, Vt nam,
Phpnes, Bruney, Hn quc, Trung quc) cho php khVng
nh c va tr quan trng ca u t trc tp nc ngo
v s tng trng knh t ca nc nhn u t: O thu ht
c nhOu vn u t trc tp nc ngo, knh nghm ca
cc nc :
- C t c cEu knh t quc dn theo hng m rng cc
quan h knh t nga .
Sourn Sok Meng - Kinh t quc t 42
Chuyn O tt nghp
- La chn th c O a ra ut u t v cc bn
php thYch hp thu ht u t nc ngo.
- Pht trOn nOn knh t m,khuyn khYch pht trOn
mnh cc thnh phn knh t
- m c ch quan knh t v m , thc hn vc
Ou chYnh nOn knh t quc dn thng qua cc chng
trnh k hoch c tYnh hng dn v h thng chYnh sch
knh t ,Ou chnh gn tp theo cc chng trnh .
- m v hn ha c s h tng ca nOn knh t
- n nh chYnh tr v n nh m trng knh t v
m.
Sourn Sok Meng - Kinh t quc t 42
Chuyn O tt nghp
hng II
Oh'c trPng hoPt *?ng *u t tr'c ti+ n,c ngo&i %&o
Km+uchi=
I1 8c *i9m kinh t Q RS h?i- ti)m nKng %& tri9n %Mng thu hTt
*u t tr'c ti+ n,c ngo&i %&o cKm+uchi=
21 8c *i9m kinh t %& RS h?i
Vc m rng v pht trOn knh t ngo, thu ht
vn u t trc tp nc ngo nhm pht trOn knh t trong
nc, tng bc h nhp vo nOn knh t khu vc v th g
vEn O ht sc cn tht v cEp bch v Cmpucha.
Nhn thc g m cho Cmpucha tm g php nhm m
rng quy m v nng cao hu qu thu ht u t trc tp
nc ngo,da trn cc th sau :
VO mt a : Cmpucha nm khu vc ng- Nam
Chu trn bn o ng Dng, c bn g phYa Ty Bc
gp Thaand, phYa Bc gp Lo, phYa ng Nam gp Vt
nam, phYa Ty Nam vnh Thaand, c bn g bOn
ca ng vn t rEt quan trng; c v trY a nm ga
ASEAN v 6 nc dc sng Mekng (Trung Ouc,
Myanmar,Thaand, Lo, Cmpucha v Vt nam). Cmpucha
c nhOu Ou kn t nhn v khY hu rEt thYch hp cho
pht trOn cy ng thc cy cng nghp nht v
hnh thnh mt nOn nng nghp hng ho c g tr cao
nh c ph, cao su, c du, go,... Do yu t hEp dn
u t vo ngnh cng nghp ch bn.
T nguyn, khY hu v khong sn: Cmpucha c
dn tYch 11.03km
2
mt dn s 62ngKm
2
. Do dn
tYch Et nc cha s dng vn cn tng nhOu, cng v
Sourn Sok Meng - Kinh t quc t 42
Chuyn O tt nghp
Ou kn khY hu thun Yt b thn ta bo t do rEt
thun cho vc trng cy cng nghp v nng nghp;
ng th t nguyOn tng a dng , phong ph cn kha
thc mc thEp nn Ou kn tt cho s pht trOn knh
t Et nc.
VO dn s : mc trung bnh thEp trong khu vc
v s dn(theo Ou tra thng k nm 199 dn s
Cmpucha c 11 tru n nm 2003 dn s 13, tru)
dn s c c cEu tr gn 0% dn s tu 2. y
mt ngun nhn c d do cng v tOm nng knh t khc,
th trng Campucha ang hEp dn cc cng ty xuyn quc
ga trn th g tm km c h u t y.
VO vn ho: Cmpucha gn On v truyOn thng ca
nhng nOn vn mnh a nc.C hn 90% dn s theo o
pht, do on kt , m bc, thng yu nhau.TruyOn
thng ao ng chm ch cn c mang m phong cch
ng s yu t tYch cc cho vc hnh thnh mt c ng
ao ng c nhOu tOm nng.
VO ngn ng: L quc ga v nhOu tc ng (Khmer
L, Cham,Trung quc ,Vt nam v khong 20 dn tc Yt
ng) song Ou c tng n v ch vt chYnh thc chung
tng khmer. c bt tng Php v tng Anh ang
c dng kh ph bn trong vn phng hnh chYnh v trong
knh doanh , mt thun cho Cmpucha Ey m
ngn ng trong gao tp.
VO ch s : Cmpucha tng chu h ca ngo
bang v chu nh hng su sc vn ho t En v nhng
g tr t c cng cm, cng ng, tng thn tng
Sourn Sok Meng - Kinh t quc t 42
Chuyn O tt nghp
theo chuEn mc o pht. Nn c rIn uyn truyOn thng
u tranh ,ang n c vn n xo b nghIo.
VO knh t :Tuy pht trOn nhng thang bc khc
nhau song cng nh cc nc khc, Th Cmpucha nOn knh
t ang pht trOn trong mt khu vc ang s ng
Chu - Th Bnh Dng. Cmpucha khng ch th trng
ca 13, tru dn m cn th trng ca ASEAN v th tr-
ng ca cc nc pht trOn khc m Cmpucha nhn c qua
s u thu quan(GSP)v t hu quc(MFN) trong c
c th trng M v Cng ng Chu u.
VO h thng chYnh tr v ut php: Hn nay
Cmpucha pht trOn trong b cnh mt s nc m vo
khng hong ,mt s nc ang trn con ng c cch m
ca , m , nn gp khng Yt kh khn , sao cho va bo
m ng con ng c p dn tc , va m rng
quan h quc t trn trn c s hp tc cng c trong xu
th quc t ha ngy cng su sc, trong Ou kn ,
hot ng u t Cmpucha h ph ht sc ch ng,
va m va rt knh nghm,tng kt thc tOn nghn cu
un ,ra sc hc h, tm t sng to. ng th k tha,
pht trOn huy truyOn thng v bn sc dn tc, tp thu
tYnh ha vn ho ca nhn o ,s dng c chn c m
thnh tu v knh nghm ca th g.
VO th Om tn hnh thu ht FDI:Nu n thun
so snh vO th gan bt u thu ht FDI qua b ut u t
th Cmpucha chm hn so v cc nc trong khu vc v trn
th g t 1 n 20 nm.V vy dn n nhng bEt :
- Khng c s d chuyOn vn hng at ca cc cng ty
xuyn quc ga nh tng dOn ra mEy thp k trc.
Sourn Sok Meng - Kinh t quc t 42
Chuyn O tt nghp
- B nhng phn bt x nhEt nh trong quan h
v cc nc do c thO c hYnh tr khc nhau,ko theo s
khc bt nhEt nh nh h thng ut php chYnh sch
- M trng php cho hot ng FDI ang trong qu
trnh hon thn chu s thc p cnh tranh trong khu
vc;
Tuy vy ,campucha cng c nhng mt thun
- C nhOu yu t t nhn thun cho qu trnh pht
trOn knh t v thu ht u t trc tp nc ngo.
- L nc sau nn campucha cng c nhOu c h a
chn knh nghm ca cc nc trc ,ng th th trng
m m nn gnh c s quan tm nhOu hn ca cc nh
u t nc ngo.
- Yu t chYnh tr x h c n nh tng bc, m
tng p dn c ng h chYnh ph v c chY vn n mnh
m xo b nghIo.
Knh t bt u tng trng v pht trOn (nm 199 do
bn c chYnh tr tng trng knh t ch t 3%, nm 199
tng trng % ;nm 2000 t khong .%.D tYnh n
nm 2004 tng trng knh t c thO t mc 13%, m pht
gm mnh (nu nm 1990 ch s m pht 11% th nm
1994 xung cn 1% nm 1999 mc m pht ch cn
khong 4% v n nm 2004 ny m pht ch co dng
3% sc mua trong nc ang tng n .
- Mc d cmpucha tham ga thu ht FDI sau cc nc
khc hng chc nm khng cn nhng c c h vng nh
th gan trc y m cc nc khc c,nhng khng ph
khng c nhng th c thun .S chuyOn hng chn c
knh t x h ca Cmpucha ph hp v xu th ca th
Sourn Sok Meng - Kinh t quc t 42
Chuyn O tt nghp
ngy nay.Cmpucha c nhOu c h O pht trOn nhng
ngnh c hm ng vn khng n. S dng nhOu ao ng
nh dt,da,may mc,p rp n t.....
- Xt trn nhng nt kh qut cc yu t ch quan
khch quan nh phn tYch trn cho php rt ra mt kt
un .Cmpucha h t cc Ou kn cn tht v
hon ton c kh nng thnh cng trong vc m rng v
nng cao hu qu vn u t trc tp nc ngo trong th
gan t.nh hng u tn hng u pht trOn nghnh cng
nghp c hng xuEt khEu v sau pht trOn cng nghp
sn xuEt nhng mt hng thay th nhp khEu.
21 LDch !U h:nh th&nh %& +h3t tri9n %) *Nu t trVc
ti+ n,c ngo&i -./I0 Km+uchi=
v Cmpucha ngo nhng c Om chung ca
mt quc ga ang pht trOn ,Cmpucha cn c nhng nt
c th rng ca mt Et nc tr qua nhOu nm chn
tranh chng gc ngo xm v mEt n nh chYnh tr
trong nc .NOn knh t sau khng hong chYnh tr hn 2
thp k (0-0 ca thO k 20) ph hu nh m c s
vt chEt to n trc y ca Cmpucha ,cc ngnh cng-nng
nghp , dch v.......hu ht Ou ngng hot ng. Mt
th gan d Cmpucha khng c tYch u t trong n b
nOn knh t,mt phn qu tu dng v phn n qu tYch u
ph da vo vay tr v FDI t cc T chc v nhOu ChYnh
ph trn th g.V vy, sau H ngh Pars ngy 2101991
nh du bc chuyOn bn m ca t nc Cmpucha.T
ngy 2301993n ngy 201993,Cmpucha t
chc tng tuyOn c d s t chc v gm st ca c quan
Sourn Sok Meng - Kinh t quc t 42
Chuyn O tt nghp
m th ca Ln hp quc Cmpucha (UNTAC).Sau
chYnh ph Hong ga c thnh p,v mc tu pht trOn
t nc xy dng nOn knh t th trng t do v n
nh Et nc u d.Tuy nhn ,O Ey nhanh tc
pht trOn knh t, c thn sng vt chEt ca nhn
dn,Ou kn tn quyt v cn tht vn m u t
trc tp nc ngo hot ng c kh nng c thn c
vn O vn nhEt.
>1 Oi)m "'c kinh t %& khW= hMc cFng ngh4 c<= *u t
n,c ngo&i %&o Km+uchi=
Vn u t chy vo Cmpucha c dn c 192 d
n.Vn u t nc ngo thc t Cmpucha cao nhEt nm
199 v s vn 1,909,9,36.Trung bnh g on t
1996-2002 u t nc ngo c khong 34 truUSD trong
nm 2002,vn u t nc ngo ng k
144,94,662USD,chm 61% tng s 23,69,232USD vn
ca d n u t c cEp php nm 2003.Ngnh cng
nghp, c bt nghnh dt my chm mc n nhEt
trong ton b u t nc ngo.
Tuy c s gm st ca FDI vo Cmpucha ,cc nh u
t vn tng c 92tru USD cho cc d n trong ga on
nm cu 2000-ga nm2004.Th t cc quc ga u t
n nhEt vo Cmpucha Maaysa,Taan, M , Trung quc
v Hng kng.
Bng cc quc ga u t n nhEt vo
Cmpucha(nm1994-2003)
Nc u t FDI() D n tu dng
FDI
Maaysa 1,6tru 9tru
Sourn Sok Meng - Kinh t quc t 42
Chuyn O tt nghp
Taan 01tru 32tru
M 434tru 3tru
Trung Ouc 320tru 13tru
Hng Kng 23tru tru
,"un u t tr-c ti.p n/c no0i 12%3
Sourn Sok Meng - Kinh t quc t 42
Chuyn O tt nghp
Bng: Thng k ca nc ng u t nm 1994 n
2003
n v: tru USD
Cc nc Vn FDI D n ca FDI
Maaysa 1,6 9
Loan 01 32
M 434 3
Trung Ouc 320 13
Hng Kng 23
>XY
XY
22Y
>XY
Fng nghi4+
ZFng nghi4+
/Dch %V
/u "Dch
II1O['c trPng *u t tr'c ti+ n,c ngo&i %&o Km+uchi=
21Kh3i qu3t ./I tPi Km+uchi=
"#"#FhGo nhHp (E (u t v tInh hInh thc hi%n
TYnh t nm 1994 n ht thng 62000 c 9 d
n c cEp gEy php u t v tng s vn u t
.911.923 truUSD
Ouy m trung bnh ca mt d n u t trong nhng
nm u kh m ban hnh Lut u t tng tng nhanh:
T ,9 tru USD 1d n nm 1994 tng n 14,66 tru
USD1d n nm 199. Tuy nhn, do c nhng nguyn nhn
ch quan v khch quan (bn c chYnh tr trong nc v
khng hong t chYnh tOn t trong khu vc)ga on sau
ny t (1996-62000), quy m ca mt u t c gm. C
Sourn Sok Meng - Kinh t quc t 42
Chuyn O tt nghp
ga on t nm 1994 n ht thng 6 nm 2000 quy m
bnh qun 9,truUSD 1d n.Mc d vy cc ch s
ny tng ng v cc nc trong khu vc vO kh nng thu ht
u t trc tp nc ngo v phn nh ng cc dn u t
trn th g.TYnh t nm 1994 n ht thng 6 nm 2000
ny.Bnh qun m nm vn nc ngo ua vo
Cmpucha gn 1 t USD, gp phn quan trng vo vc c
to,xy dng v pht trOn mt s c s knh t ca Et n-
c.
Nhp thu ht vn u t trc tp nc ngo vn cha
n nh, nm 1994(nm u tn thc hn ut u t)
Cmpucha s ng vn u t t c 94,09truUSD
,nm 199 tng n 2.34,1tru USD (gEp khong 4n).Tuy
nhn t nm 1996-199 tc tng trng vn u t gm
xung (do c mt s nguyn nhn ch quan v khch quan
tc ng nh bn c chYnh tr trong nc nm 199, khng
hong t chYnh tOn t ca mt s nc trong khu vc Chu
...) tuy nhn, tnh hnh vn khVng nh mc m
ca v bn ngo ca Cmpucha tng rng r.
"#&# FhGo ngnh 9inh t
Tu c s pht trOn gn y, nOn knh t Cmpucha
vn t p tc b nh hng do tr qua thp k chn tranh
v n chn.Thu nhun bnh qun v mc go dc
thEp nhEt so v tEt c cc nc ng gng , hu ht g nh
vng nng thn ph thuc vo nng nghp v mt s
ngnh ph khc. sn ng sn xuEt ch tp trung vo ngnh
cng nghp dt my. ngy ny trOn kha m rng nhanh
trong ga thp k 90 v hn ang to cng n vc m
Sourn Sok Meng - Kinh t quc t 42
Chuyn O tt nghp
cho Yt nhEt 200,000 cng nhn nhng nh vc ny cng
gp ph nhng tng a khong r rng kh n ht quotas
dt my vo cu nm 2004. Mt khc, du ch mt ngnh
cng km nhOu ngo t t nc ngo vo campucha,
nh n Ankor at d sn n tng trn th g thu ht
rEt nhOu khch du ch quc t vo campucha. Sau nhOu
nm tng trng knh t v mc nhanh chng, ngnh du
ch gm rEt nhanh trong nm 2002-2003, do chYnh
v b nh hng t phYa cc khch du ch s bnh Sars.
Ngnh dch v phc thuc chYnh vo cc hot ng bun
bn v cc dch v n quan n vc cung cEp ng thc.
- GDP thc t ca Campucha t c .% vo nm
2002 v hy vng s t c .0% trong nm 2003, s tng tr-
ng chYnh t ngnh dt my. t m pht va ph
v mc 3% trong nm 2002 v s tng bnh qun 1.3%
na vo nm 2003. N t, R ca Campucha n nh
vo 2002 v gm g so v USD vo nm 2003. NOn knh t
campucha b USD ho nh hng rEt nng nO, trong
tOn USD v R c thO dng trao trn ton quc.
Campucha vn ph thuc chYnh vo FDI nc ngo. Trong
nm 2001, Hn % Ngn sch ca chYnh ph thuc vo
t tr nc ngo. Do m trng khng to c s tn tng cho
nh u t nc ngoa, campucha gp ph nhng vEn O
vO vc thu ht vn FDI.
- T u t trc tp nc ngo FDI gm Ou n
t nm 1999-2001, theo thng tn t phYa ngn hng nh nc
campucha (Natona bank o Camboda) ,c va tr gm st
cho thEy ch tu tYnh bng tOn c co nh FDI hn g
Sourn Sok Meng - Kinh t quc t 42
Chuyn O tt nghp
tr ca d n FI c thng qua. Vn FDI ch t t 10
tru USD, vo nm 2001, 4 tru USD nm 2002 v trong
nm 2003 FDI ch t c d 100 tru USD. NOn knh t
campucha thO hn mt cch t t trong vc to cng n
m cho ngnh chYnh thc,sau khong 10 nm na , thch
thc s cng ngy m nn ng kh 60% dn s c nc ang
tu d 20 v s ng n ca ng tm vc m s bt
u vo m vc hng nm.
D y bng phn tYch u t tng ngnh t
Campucha
S phn tYch u t theo ngnh t ngy 1 thng 1 nm
2002 n ngy 31, thng 12 nm 2003
Sourn Sok Meng - Kinh t quc t 42
Chuyn O tt nghp
Ngnh D n
% a ph-
ng
% nc
ngo
Vn u
t USD
Nng nghp
- Nng
nghp
- Nng
cng
nghp
2
1
1
0
0
0
0
0
0
2,000,000
1,000,000
1,000,000
Cng nghp
- Thc n ch
bn
- Dt my
- Y ho
- M
- Cng
nghp
khc
- Thuc
- g
29
2
19
2
1
2
1
2
21.31
3.4
.41
0
0.69
3.6
0.69
.21
.69
3.4
.10
6.90
2.6
3.03
2.6
1.69
2,90,00
0
1,90,000
1,900,00
0
2,100,000
2,000,000
2,000,000
1,000,000
1,300,000
Dch v
- Dch v
nng c
- Dch v
- Gao thng
- Cung cEp n-
c
6
1
3
1
1
66.6
16.6
0
0
0
33.33
0
0
16.6
16.6
1,00,00
0
2,000,000
4,000,000
10,000,00
0
1,00,000
Du ch
- Khch sn
- Du ch
10
9
1
66
6
10
34
34
0
26,000,00
0
2,000,00
Sourn Sok Meng - Kinh t quc t 42
Chuyn O tt nghp
0
1,000,000
Tng cng 4 0.3 0.62 4,390,00
0
,"un th4n tin t5 626 v0 6%23
Sourn Sok Meng - Kinh t quc t 42
Chuyn O tt nghp
\ Zg&nh ZFng nghi4+
Trong ga on nm 2003, ngnh nng nghp ca
Campucha tr qua ga on Yt pht trOn, phn n do
t ho thn nhn nh t v hn hn. Nng suEt go
gm xung t 4.1 tru tn xung 3. tru tn nm vo
nm 2002. VEn O chYnh do s gm rt nng suEt sn
xuEt go trong th v ma thu t 3.1 tru tn go nm 2002
xung n 2.9 tru tn vo nm 2003. Tu dn tYch thu
hoch khong 1. tru Hch Ta thay Yt, nhng kt
qu ca nng suEt sn xuEt go ga on mua th ny
gm t 1,9 truhch ta nm 2002 xung 1, truhch ta
nm 2003. S suy gm ny a chYnh do s khng c ma vo
kp th. Mt s tnh nh Kanda, Prey veng, Svay rng, Ta
keo, Kampong speu, v Kampong cham chm t trng
khong 42 phn trm nng suEt sn xuEt go vo mua th
b nh hng do th tt rEt kh.
v nhng o cy trng khc, Cmpucha t
n 41 tru (G tYnh vo nm 1993) t nng suEt sn
xuEt nm 2003, khong % Yt hn so v nm 2002.
Ngc v vc trng trt cy, vt nu v ga cm
gp phn rEt hu qu n s tng trng ca GDP ca Et n-
c Campucha.
Nm 2003, GDP t chn nu v ga cm tng n
%, so v s suy gm gn % nm 2002. Vt nu v ga cm
chm khong 6% ca GDP vo nm 2003, so v %
trong nm 2002. Cn ngnh thu sn ngnh ng th 2
sau sn xuEt go m to ra thu nhp cho ngnh nng
nghp. Theo s u t b trng Nng nghp v thy sn
Sourn Sok Meng - Kinh t quc t 42
Chuyn O tt nghp
ca Cmpucha (MAFF), hot ng thu sn c kt qu
thu c thu nhp 23 tru USD nhng gm 13% so v nm
2002. L do chYnh m thnh dc xung trong ngnh sn
xuEt t 1,000 tn trong nm 2002 n 16,10 tn trong
nm 2003, v tp tc gm trong t g c cao ca tng
sn xuEt c tng m nm, s h g trong ngnh thu sn do
t sn xuEt c khng c knh nghm, t 13,000 tn nm
2002 n 110,300 tn trong nm 2003. Thu nhp ca
ngun nng nghp khc, nh nha v rng cng gm
nhOu . V s cht cy tr php v tm hOu khng c k
thut , Hong ga Cmpucha g quyt chYnh sch m
n quan v s bo v rng , tng thu nhp ca ngnh ny
ch c t c 93 tru USD v t 9% trong nm 2003.
Ngnh c cu cng nghp
Trong hp ng ca ngnh nng nghp ,ngnh cng
nghp tn t hng nm v t tng 12%, so v t
11% trong nm 2002. Nm 2003, ngnh ch to ca
Cmpucha bao gm c dt my vay vc, gy dp , thc
n , un v thuc tng 14% so v 11% nm
2002.c bt sn xuEt ngnh dt my vay vc ,
ung v gy dp tng doanh thu 20 tru USD , y
20% cao hn trong nm 2002, nm ch c 1%.T
tng nhnh ca ngnh ung c bn thuc tYnh tng
ca nhu cu ca chYnh ph ,c bt t M ,y th tr-
ng chYnh ca ngnh cng nghp ung Cmpucha. Nhu
cu ca M tng nhnh v t 22% trong nm 2003, so
v s tng n 6% trong nm 2002.S tng nhnh ny nh
hng v Ou kn sn xuEt , v hot ng ca php ut
Sourn Sok Meng - Kinh t quc t 42
Chuyn O tt nghp
Cmpucha ,S hp tc ga chYnh ph v ngnh c nhn
ca nc ngo.
Tuy vo ca d n thng bo ca U Ban Pht trOn
Cmpucha(CDC) d n u t trong ngnh nng cng
nghp v cng nghp thc n tng 36.6tru USD nm
2003 nhOu hn nm 2002 . tru USD .u t nc ngo
u vo ch c 3.3 tru USD s ng u t nc ngo
cao nht bt u t nm 199, Nh u t trong nc ch c
1.4 tru USD .
T nm 199 n nm 2002, u t trong ngnh nng
nghp v cng nghp thc n dng v 2 tru
USD .Trong nm 2001 v 2002 ch c 6 tru USD v t
thp tng u t c nhn ch c 1%, c cu ny bo gm
hot ng cng cng v c cu c nhn ng th 2 ca
sau ngnh cng nghp t t 20% ca tng thu nhp
cng nghp trung bnh , sau s gm xung trong nm
2002, ngnh cng nghp c nhn ca Cmpucha m
rng nm 2002, g tr ca d n thng bo t b phn
a ca thnh ph PnomPenh c vn 220 tru USD v
12% nhOu hn nm 2002. S d n ny tng 662 nm
2002 n 4 d n trong nm 2003, trong c 30 d n
ca b phn cng nghp ,162 d n c cu nh ca v cn
ch c 2% ca c cu khc ,nh nh ca thun .Ngnh
cng nghp tng n % trong nhng nm 2003,chm
hn nm 2002 kh nm ny tng 10%, s tng chm ny
ca ngnh cng nghp trong nc nh hng s tng chm
ca hot ng c cu cng cng , m tng ch c 4%
trong nm 2003 so v 22% nm 2002. Tu theo nm trc , s
Sourn Sok Meng - Kinh t quc t 42
Chuyn O tt nghp
gp phn ca ngnh cng nghp gm 19% trong nm
1999 v kh bt u tng chm n nm 2003 v t
22%. S tng trng ny trong tu dng ca s tn b ca
cng nghp dc , c bt trong khu vc rng . M nhng
s trung bnh km tOn ca nhn dn Cmpucha n
quan trong hot ng c cu thay nhOu theo thng
t ca CDRI ,cng nhn c knh nghm trong ngnh cng
nghp c thO tng n nhOu hng ngy v g 12,6 re
(tOn Cmpucha) v t 1% nm 2003 so v nm 2002 c
10,93 re , nhng v cng nhn khng c knh nghm
ch c c 6, re nm 2003 so v nm 2002 c 6,
re. L do cng nhn n t cc tnh khc vo th
khng c knh nghm y ,c bt trong ngnh xy
dng . S km tOn ca cng nhn tnh c thu nhp thEp
hn so v cng nhn th theo thng t ca CDRI thng
2 nm 2003,cng nhn khng c knh nghm tnh
KAMPONG CHAM km c trung bnh hng ngy 3600
re , thEp hn 23% th .
Ngnh dch v v du ch
Ngnh du ch Cmpucha tng chm hn trong
nm 2003 v t %, so v nm 2002 ch c 20%. T
gm nh ny do t s tng trng chm trong ngnh thng
m v khch sn , hng cm c thO n quan v ngnh du
ch ca Cmpucha .
Ngnh du ch ca Cmpucha ngnh chYnh ng th
2 m cho ngnh knh t pht trOn Et nc, ngnh ny c thO
thu c nhOu du ch nc ngo vo thm hong ga
Cmpucha ,y theo B Duch.Cmpucha thu
Sourn Sok Meng - Kinh t quc t 42
Chuyn O tt nghp
6,24 ng du ch nc ngo nm 2003 nhOu hn 30%
trong nm 2002 .Tng s ny 6% n bng my by ,cn
s ny n bng ng b v ng thuyOn ,nhng tng
nhanh ng du ch n bng ng b .Lm cho s kOm
tra cht ch v ng b ny, c bt ga bn g
Cmpucha v Th an, s tng trng ngnh du ch ny
16% n bng my by ( sn by Pnom Penh ) c 34,313
du ch nc ngo nm 2003 nhOu hn % nm 2002, kh
sn by Sm Rp thu 1,913 ng nc ngo nhOu hn
nm trc 41%.
S tu thu ca ng du ch nc ngo tng nm
2003v t chm hn nm 2002. B du ch nh g
rng tng tu thu ca du ch nc ngo t c 39 tru
USD nm 2003 t t 2% ca nm 2003 v 33% nm 2002.
L do chYnh ca s tng chm ny gm hng ngy t 9USD
ngy nm 2002 v USDngy nm 2003. ChYnh ph
Cmpucha trnh by rng chYnh sch m bao gm c
m v sa vo nc, c bt ng u ch nc ngo n t
cc nc ASEAN , tng s n nh cho ng du ch nc ngo
v m rng n ngnh du ch v to khu vc g trY .
"#)#FhGo hInh thJc (u t
K u t trong ngnh nng nghp
Hn 0% c ng ao ng m vc trong ngnh nng
nghp mc d c s ga tng trong nhng ngnh ph nng
nghp .Tuy nhn Cmpucha ph mt v nhOu thnh
thc trong vc pht trOn nng nghp.B v cc sn phEm
u ra ca nghnh mc qu thEp O p ng nhu cu
Sourn Sok Meng - Kinh t quc t 42
Chuyn O tt nghp
th trng,s phn b mEt cn vO nng suEt v pht
trOn nng nghp trong k hoch nm.
Trong GDP t trng nng nghp gm t 2% trong
nm 1990 xung 32% trong nm 2002 tc tng khng
ng k 6% ,go sn phEm ch yu trong GDP, nhng do
cc thm ho t nhn nh bo t, sn ng go gm. ChYnh
ph hy vng rng s tng v mt s khu vc nm
2001(9.%) dn tYch Et trng trt nm 2003 ch tng
0.6% nhng c tYch s tng 11.6% nm2004.Cc sn phEm
m sn cng ng gp phn quang trng vo GDP, c s
gm st khong 32% nm 2004 kh c s kOm sot cht ch
O o tr cc hnh ng cht g ,t c tr php, chng
s tha ho t c trong nghnh m nghp ,nhng tu
chuEn quy nh ny s c hu c t nm 2004.
Go sn phEm chYnh trong ngnh nng nghp m
so snh v cc nc ng gng ca Cmpucha, nhng ngnh
sn xuEt go ny vn pht trn rEt chm.
S so snh ngnh n ng ngp Cmpucha v cc nc
khc tro ng khu vc (Tn Hc ta nm1999- 022004)
Cmpuch
a
Tha
n
Lo
Phpn
e
Maas
a
Myanm
ar
Vt
nm
Indone
sa
Trun
g
quc
1. 2.4 2. 2.9 3 3.1 3.9 4.3 6.2
7o co t5 189 :roduction ;&ar <ook(=>>=
S d n u t vo nghnh nng nghp t cao nhEt
nm 1996 v 199, nhng tc tng ny gm mc
tp theo (199) do khng hong knh t t chYnh khu vc
thng nm199, tro ng nm199 s d n u t tng tr
tuy nhn gm tro ng nm2003.
Sourn Sok Meng - Kinh t quc t 42
Chuyn O tt nghp
D n u t trong nghnh nng nghp
Nm 1996 199 199 1999 2000 2001 2002 2003 2004 Tng cng
S d n 2 6 26 24 4 12 1 3 3
Vn u
t
9,
1
6,041,
6
11,49,
0
6,,4
2
1,609,
32
63,4,6
23
9,,
39
400,000 1,64,00
0
331,91,3

(Bo co t CDC, CIB)


Sourn Sok Meng - Kinh t quc t 42
Chuyn O tt nghp
u t trong ngnh nng nghp c u tn cao, n thu
ht c s tham ga ca hu ht cc nh knh t Cmpucha
b v n nghnh c thO c Cmpucha vn n so v cc
nc ng gng
u t t nhn tro ng nghnh n ng nghp t 1994 n
nm cu 2003 c huy ng trong nhOu d n ,bao gm
khu vc trng a,ht tu en, bng, du c, Ou, du t-
ng,kho ty, sn, vng, chu, v g sc, tht , tht g,
du tm,....cc d n u t trn c vn ng kO
16,46,106 trong s sn c nh 331,91,3 to ra
khong 41,113 cng vc m.
Trong ngnh nng-cng nghp phc v nng nghp c
cc d n u t cho ch bn nng sn, bt sn, da b,
xay xt, mm c, Ep trng, c kho ch bn, du thc vt,
n On du tm....... tng vn ng k ca cc d n
trn 41,29,000 trong t sn c nh 61,639,00 c
thO to ra vc m cho nhn dn 992ng .
Trong 3 d n nng nghp u t vo nghnh nng
nghp th phn n khng hu qu b nhOu mc nh v
mc tu cha c hon thnh g quyt.
- u t trong nghnh c ng nghp
u t vo nghnh cng nghp tn trnh hn nng
nghp tc tng trng cng nghp trung bnh hang nm
10% g on1991-1996 sau gm nh nm
199(.2% tro ng GDP) trong kh nm199 tng n
31.%t 199-2000 ngnh cng nghp ng gp t 20-
2% vo GDP. Nm 2000 ngnh cng nghp thuc ,thc
phEm ung chm khong 2.4% dt my 10% ,xy dng
Sourn Sok Meng - Kinh t quc t 42
Chuyn O tt nghp
% kha thc m 0.9% theo nh ga hng nm ch khong
6% trong s cc doanh nghp c hn 20 nhn cng,phn
n cc x nghp p rp sn phEm gn Th
PhnomPenh v rEt Yt xY nghp t cc tnh hoc vng
nng thn.
Ngnh cng nghp nh nh cc xY nghp may mc
thc phEm ch bn g to n sc tng trng cho ngnh ny.
Ngnh dt may v may mc pht trOn nhanh hn, chm
khong 63% trong tng ngnh cng nghp, cc xY nghp
sn xuEt nhn chung Ou c tm nng,ng gp vo GDP
tng t 13% nm 1990 n2.% nm 2000 ngnh dt v
may mc ng gp vo GDP tng t 2% nm 1994 n 10%
nm 2000. Ngy nay, nhng ngnh ny c trOn vng nhEt
Cmpucha v tc tng trng hng nm khong 42%
g on 1994-2000 mc d khng hong kn h t khu vc
nm 199-199 nhng cc ngnh ny vn duy tr c t
tng trng cao nhEt (3.%v 61.%). Mc d hn ngch hng
dt my v qun o vo M b gm nm1999 nhng qu
trnh sn xuEt vn tng 4.1% v nm 2000 tc tng
3.% cng trong th gan ny, Cmpucha c c thn m
trng v Ou kn m vc cho o ng v tn trng
quyOn ca ng ao ng v cEp thm 9% hn ngch vo
M t nm 2000-2001.
Ngnh quang trng v n th 2 ngnh xy dng
,ng gp xEp x 30% vo ngnh cng nghp nm 1990,t
O tn g trng hng nm (so v nm trc) trung bnh 30%
g on 1993-1996 O theo kp nhu cu ca a phng
th ngnh xy dng c bt pht trOn nm 1996,v t O
Sourn Sok Meng - Kinh t quc t 42
Chuyn O tt nghp
tng trng 33.3% so v nm 199 tro ng kh nm 2000 t
tn g 12.% tuy nhn ngnh ny gm st t ngt
nm 199-199 v .9% v 6.% trong GDP n tng tr %
nm 2000 v % nm 2001. Ngnh ny bao gm nh sau:
MFN(Most Favored Naton)v GSP(Genera System o
Preerences)
Ouy ch ng t thu(MFN)v OuyOn u tOn(GSP):
Nhn chung, ngnh cng nghp Cmpucha tng ng kO t
u thp k 90, c bt v vc khuyn khYch FDI quy
trnh sn xuEt cng nghp ga thEp k 90 pht trOn
nhanh trong mt s ngnh c bt dt may v may
mc. B v Cmpucha c hng quy ch t hu qucv s
u tn trong nh nc t nhng nc cng nghp, tuy nhn s u
ny gm dn vo cu nhng nm 1990.
Hn na ,ngnh thc phEm hng ho v vt u xy
dng khng ng ph c v qu trnh sn xuEt cc nh kn
r,ph tng v my mc v cc (tht b nng)cng khong
hEp dn cc nh u t ,trong nhng nm 1990

th cc
ngnh cng nghp khc nh my pht u,tht b
n,my tnh v nh kt r phng tn truyOn thng v
nh kn xe my v sn phEm nha cng khng c th trng
n.Nhng sn phEm cng nghp khng xuEt khEu nh
Tv,VCRs v p xe my cng ng ch , kh nh nc ngng
u t hu nhp khEu,th th Om ny ngnh cng
nghp nng khng c pht trOn cc ngnh du
khY,ngnh m m vo hot ng hn na cc d n u
t sn xuEt x mng cng khng hot ng ch c mt d n
u t vo ngnh x mng Chakray(tnh Kamport) hot
ng nhung sao cng ph ng ca v khng thO cnh
tranh v sn phEm nhp khEu .Tng vn t sn c nh
Sourn Sok Meng - Kinh t quc t 42
Chuyn O tt nghp
trong ngnh cng nghp t 1994n ny khong
2,2,021,26, chm 3.% tng vn u t v to ra
421,29 vc m.
Cng nghp may mc: Cn thEy rng vc u t
thnh cng v tp trung ch yu trong ngnh cng nghp
nh,c bt ngnh may mc n cu nm 2002 c
39 nh my v khong 316,46 vc m.O khuyn khYch
xuEt khEu trong ngnh dt may gy dp v cc ngnh cng
nghp xuEt khEu khc. ChYnh ph c nhng khuyn
khYch FDI O m Ou ny, chYnh ph mOn thu nhp
k hEu 100% cho my mc, nguyn vt u th, tht b s
dng trc tp cho sn xuEt m nm. v nhng cng ty
xuEt k hEu Yt nhEt 0% thnh phEm,cc xY nghp my
mc ngnh xuEt k hEu hng u trong cc ngnh cng
nghp ca Cmpucha qua bng thng k cho thEy tc
tng trng trong nhng nm gn y rEt thnh cng,c
bt nm 199 v 199 nhng gm tron g nm 2003 v
2004.
S nh my
Nm S nh my S ng ao ng
1996 10 ,021
199 2 14,66
199 43 2,49
1999 10 2,0
2000 ,909
2001 41 4,3
2002 24 2,94
2003 14 12,4
022004 12 11,900
Tng cng 39 316,46
?h4n <o t5 626@6%7
Ouan st ta thEy tn cng ca cng nhn ngnh may
mc Cmpucha khng ph thEp nhEt so v cc nc trong
Sourn Sok Meng - Kinh t quc t 42
Chuyn O tt nghp
khu vc theo th ng k ca phng ao ng m(ngnh ao
ng)th ng trung bnh ca cng nhn Cmpucha trong
ngnh my mc cao hn cng nhn ca Vt Nam,In,
Indonesa, v Bangadesh.
TOn ng trong ngnh may mc Cmpucha so v mt
s nc trong khu vc
Nc
Lng
(m thng)
Lng
(m tng)
Nm
Bangadesh 40 0.19 2000
Indonesa 40 0.22 2003
In 0.2 2003
Vt Nam 60 0.29 022004
Cmpucha 61 0.29 022004
Sr anka 63 0.31 2002
Than 106 0.1 2003
Phpne 12 0. 2003
Trung Ouc 191 1.14 2001
Maaysa 296 1.42 1999

?h4n <o t5 n0nh $ao An BC
S u tp theo bOu hn cc sn phEm xuEt khEu
khc nhau ca C mpucha Chung t thEy rng ngnh dt
my tng trng rEt nhnh t 1996n 2001 v ngnh thu
ht nh vn u t c bt Cmpucha c hng MFN v
GSP t Ho k m v Cng ng chu u
Sourn Sok Meng - Kinh t quc t 42
Chuyn O tt nghp
Nhp khEu t Cmpucha
2002 2003 022004
Dt
my
Khng
dt
my
Dt
my
Khng
dt
my
Dt
my
Khng
dt
my
Chu
u
1.9 0 10.1 0.1 29.9 0.1
M 1.6 0 10.1 0 296.2 0
Chu
m
3. 2.1 11 3.6 19.4 6
ASEAN 2.0 9. 0.2 0.2 0.4
Chu

0.9 10. 1. 39.9 1.3 .9


Nht 0.2 0.4 0. 1. 0. 4.9
Khuvc
khc
0.3 0.3 0.2 0.2 0.3 0
Tng
cng
.9 22. 22.1 0. 49 14.4
?h4n <o t5 7A ?hn mDi cEa
6FB:)6H%8
Kh ng v g tr xut khEu ca Cmpucha so v cc
nc khc trong khu vc vn rEt thp tr nc Lo, ngo ra
mt hng xuEt khEu ch sn phEm may mc v nguyn
u nhp khEu khc Ou bn thnh phEm.Nhng sn
phEm cn c ch bn tp sau ph xuEt khEu do
g tr ng gp cho tng trng knh t rEt nh.
Theo bo co tng kt cu nm cc hot ng thng
m nm 2001 ca b thng m tng g tr xuEt khEu
1,22,,291 nm 2001, so v nm 2000
1,194,391,20 v trong s ny th xuEt khEu sang M
Sourn Sok Meng - Kinh t quc t 42
Chuyn O tt nghp
92,294,292 v sang Chu u 320,060,0 v sang
cc nc khc 39,16,943
Sourn Sok Meng - Kinh t quc t 42
Chuyn O tt nghp
Nhp khEu t mt s nc ASEAN
Nc
S nhp khEu
n v M S tng hng nm
190 1990 2003 1990-
2000
2003
Than 6,449 22,1 6,64 1.1 10.6
Maasa 12,963 2,636 2,961 9.2 12.
Indones
a
21,400 2,06 2,021 2.6 .
Trung
Ouc
1,24 1,19 194,24 12.2 1.9
Vt nam 402 1,31 9,496 1.6 20.
Lo 9 9 40 2. 20.1
Cmpuch
a
6 3.1 29.1
?h4n <o t5 <A ?hn mDi v0 u t
6Gmpuchia
- u t trong ngnh du ch v dch v : bao gm nh sau :
Ngnh du ch: Vng quc Cmpucha rEt c Ou
kn cho pht trOn du ch. Vn ha du ch n tng v
c tOm nng rEt nhOu On thp c v a Om du ch
ANKORAT, mt d sn v g ca CMPUCHIA cng nh ton
th g. Cmpucha t ho v tc tng khch du ch
,nhng khng ng gp khng ch cho cc d sn ch s
m cn thc Ey tng trng knh t .
Ngnh du ch c va tr n th ha sau ngnh cng
nghp dt may, ngnh m tng thu nhp t nm 1992 v
1993 kh UNTAC(Unted Naton Transtona Authorty n
Camboda) Cmpucha bo tr cho tn hnh cuc bu c
trong nm 199, b Du ch thu dc 1tru t khch du ch
n thp ANKOR trong nm 199, cn s ny tru .
Sourn Sok Meng - Kinh t quc t 42
Chuyn O tt nghp
Cu nm 199 s khch du ch gm mnh do khng hong
knh t cc nc trong khu vc so v nm 1996 s k hch
du ch nm 199 tng 1.2% s st gm trong ngnh du
ch, cc ngnh dch v khc n quan nh khc sn , nh
hng v cc a Om du ch ngh mt cng chu cnh t-
ng t trong nm 2000, c tng s 30,36 khch du ch
n thm Et nc Cmpucha v tng s tOn 22tru
.Tuy nhn nu tYnh c tOn thu c t bn cc u nm
th tng ng 00tru.
S khch sn v hng n
Khu v c S khch sn S hng
Phom Penh 104 139
Sem Reap 3 33
Shanouk Ve 3 22
Cc tnh khc 63 294
Tng cng 240 4
Thng k ca ngnh du ch ,thng3 nm2003,b
du ch
Ngy nay,Cmpucha ho bnh x h n nh c
chYnh sch m ca v cc u kn tt hn, chung ta thEy
rng hng nm s khch du ch ngy cang tng trng cng
nh nhng ng n Cmpucha O m n knh doanh hay
cng tc ,s khch du ch n sut 12 thng ca nm,
cc khch du ch n t Nc ANH ch yu.
Khch du ch nc ngo vo thm Cmpucha t
nm199-022004(n v s ng)
ThngN
m
199 199 1999 2000 2001 2002 2003 0220
04
Thng 1 13,13
6
1,93
4
21,1
4
26,2
4
22,69
2
29,0

36,99
9
2,

Thng2 14,4

1,10

20,4

2,16
9
2,40
4
2,01
2
42,23
6
1,2

Sourn Sok Meng - Kinh t quc t 42


Chuyn O tt nghp
Thng3 1,14
3
1,2

23,4
0
29,13

2,14
9
30,2
0
40,4
1
63,33
4
Thng4 1,14
9
1,19
0
21,99
3
26,6

22,99

30,34

40,1
0
4,01
4
Thng 12,14
0
14,0
3
1,39
2
21,49

19,31

26,43
9
32,
2
42,4

Thng6 11,4
0
1,11
4
1,3
2
19,

20,96
3
2,64

30,3
6
39,

Thng 1,03
0
1,9

21,9
4
6,1 23,19
6
32,46
0
39,44
1
49,03

Thng 14,4
3
19,62
4
21,
6
9,3 24,66
1
30,9
6
40,23

49,9
9
Thng9 12,93
1
1,02
9
1,16
2
9,960 22,39

2,30
2
31,43
3
40,
6
Thng10 1,33
2
19,6
6
21,1
9
11,
3
24,49

31,32
4
36,0
1
44,23

Thng11 1,61
4
22,3
2
2,4

14,1

2,9

3,9
6
4,23
6
3,3
0
Thng12 1,0
2
24,9
9
26,
4
1,62
3
2,26
4
34,44

4,
3
0,33
0
Tng
cng
16,6
1
219,6
0
260,4
9
21,
43
26,
24
36,
43
466,3
6
604,9
19
?h4n k n0nh du $Hch
Chng ta thEy rng t nm 199 n nm 022004
khch du ch t cc nc Th bnh dng n thm
Cmpucha nhOu hn t nc M v Chu u ,Chu ph v
Trung ng.Khch n Cmpucha v nhOu mc ch khc
nhau ,mt s n O ngh ng hoc s thch,mt s
cng tc ,knh doanh trong kh mt s khc n O
tm hOu nghn cu ,chnh ph Cmpucha thng k rng
khch du ch nc ngo n mc ch khc nhau (xem
bng sau ay )
Sourn Sok Meng - Kinh t quc t 42
Chuyn O tt nghp
Khch du ch nc ngo n t c a (nm1996-
2004 bng may by)n v s ng
YEAR
ARRIVAL BY CONTINENT
TOTAL
AsaPac
c
Europ
e
Amerca
s
ArcaMdd
e East
1996 0,91 2,41 9,02 43 11,1
3
199 114,014 36,603 24,000 2,000 16,61

199 16,9 3,90 21,3 3,2 219,6


0
1999 1,01 3,61 2,12 901 260,4
9
2000 10,20 43,331 24,61 46 21,4
3
2001 10,421 46,16 21,3 1 16,33
3
2002 13,04 60,031 36,233 1,064 262,90

2003 1,30 6,6 42,16 1,46 31,66


1
02200
4
104,3 66,0 43,90 1,9 40,3

2ir&ct I$iht!1JJ(KLL p&rson,1rom Binistr+ oI ?ourism


=>>MN
Sourn Sok Meng - Kinh t quc t 42
Chuyn O tt nghp
Khch du ch nc ngo n Cmpucha
(nm 1996- 022004 bng may by) n v
s ng
Nm Ngy
ngh
Knh
doanh
Khc Tng
cng
1996 0,13 2,69 20,341 11,13
199 133,341 34,06 9,200 16,61
199 162,31 43,909 13,44 219,60
1999 194,419 ,431 ,639 260,49
2000 163,00 4, ,21 21,43
2001 141,926 3,610 6,9 16,333
2002 199,644 ,34 ,9 262,90
2003 209,1 46, ,210 31,661
022004 201,6 62,3 10,64 40,3
O 2ir&ct I$iht!1JJ(KLL p&rson,1rom Binistr+ oI ?ourism
=>>M3
n cu nm 2003 u t t nhn vo ngnh du ch
66 d n tr g 2,11,31,31 trong 4 d n tr g
623,96,6 xy dng khch sn ,12 d n tr gYa
1,33,3,3 u t vo cc Om du ch .Tuy nhn
ngo tr mt d n u t ca Maasa (cng ty Arston SD
BHD) cha c thc hn ,chung ta c thO thEy rng s vn
u t vo ngnh du ch cng ch 2 tru .
Ngnh dch v : C va tr rEt quan trng v
vc duy trY knh t pht trOn .Nhng ngnh thng m nh
vn t ,du ch , bu chYnh vOn thng v khch sn ng
gp xEp x mt na g tr ngnh ny t 1996-199 t
tng trng ca ngnh 6.2% v .4% v nm 199 tng n
9%(phn trn trong GDP) knh doanh thng m bnh
n.Tuy nhn nhng thng u nm 199, vn t v bu
chYnh vn n 12.3% ,cc hot ng bn bun v bn n
Sourn Sok Meng - Kinh t quc t 42
Chuyn O tt nghp
11% v cc hot ng nh hng khch sn chm 44.3%nm
1996 th gm thm 0.9% nm 199. Sau ,v s g
tng thng m bun bn trong ngnh du ch vn t v bu
chYnh vOn thng tng n 16.1% nm 2000, nm 2003 c c
hot ng n quan n nh hng ,khch sn tng trng
nhanh t nm 1993-199 v tc tng trung bnh 1.6%
,tc gm nm 1999 v 2000,nhng tng tr nm 2003
v t 21.%.Nguyn nhn c bn Cmpucha thc hn
chYnh sch m ca ,ngnh du ch pht trOn v chm
khong .4% trong GDP (nm2000 tng 11.% so v 1999)
tro ng th gan s khch du ch n Cmpucha tng
466,36 ng y t 26% tng n so v nm trc.Du
ch ngnh thanh cng nhEt ca nc Cmpucha v ng
nh tOm nng cho tng trng knh t trong tng a,ngnh
nay to ra r Et nhOu vc m trong nhOu nm v ph
b c vng uEn quEn cu nOn knh t.Thng m ng
gp hn 30% trong ngnh dch v ,n c t tng trng
thYch hp khong 1% nm2002 v c thO tng n % nm
2003.Do tu dng ga tng v g tng Ych cho nhn
dn v khch du ch
Dch v vn t, bu chYnh vOn thng: c c s h
tng k Ou kn tht yu O nng cao nng c sn
xuEt ca nOn knh t m rng hot ng knh t ra khp c
nc.T nm 1993 chYnh ph Cmpucha c gng tp tc xy
dng pht trOn v duy trY cc con ng quc ng st ,
cng v ng thu,sn bay cng nh c s h tng quan
trng khc ngy cang thun hn nh h tng bu chYnh
vOn thng ,n ,thu n,dch v thng tn. Tht aya
Sourn Sok Meng - Kinh t quc t 42
Chuyn O tt nghp
tc kh bt rng c s h tng gao thng Cmpucha
h nhOu trong nhOu nm chn tranh v s xao nhng, bEt
n v b ph u,nhng nm gn y c rEt nhOu kh
khn do ngn sch hn ch nn dn n vc .Hu ht hot
ng gao thng vn t ph tm ngng ,Ou hnh O ra
chYnh sch v cc quan cng ch to ra mt h thng, vn
t hn t khng nng c phc v nhu cu hn t t-
ng a cho nOn knh t ang tng trng.VO a
Cmpucha c v trY thun hn kh nm nh vc sng
M KNG n n Vt Nam,Than, Lo v Myanmar.N Ey
c thO c Ou kn thun cho vn t hng ho theo
s khuyn khYch u t do th ngn sch cho vc nng
cEp v m rng c s h tng.Cmpucha c gng m vc
v cc t chc quc t O tOm km nh t tr v thu ht
cc hng t nhn O pht trOn vn t,c s ta tr a ph-
ng ,song phng v cc t chc quc t t 1993-2000,
chYnh ph sa sang kh phc mt s con ng chYnh
nh quc 1(Pnom Penh n tnh Svay Rng), quc
2,3,4,(ng knh t chYnh n t Pnom Penh n cc Cng
bOn) ,quc (Pnom Penh n tnh Batambong), quc
6,6A v 11 nhm h nhp nOn knh t Cmpucha vo
khu vc v th trng th g.ChYnh ph hong g Ya O a
ra mc tu cho ngnh vn t nm t :trc hn tp
tc phc h v xy dng ng 4,34km ng quc
v nhng con ng chYnh n v cc quc ga ng gng ,th
ha kh phc v duy trY sa ch a 2,00km quc n 23
tnh ,th x v kh phc hn 2000 km ng O chuEn b
cho h thng mnh ng b m 6000km trong th gan
Sourn Sok Meng - Kinh t quc t 42
Chuyn O tt nghp
da hn. ChYnh ph cng bn bc nng cEp v kh phc
h thng ng st ,u my xe a v xe g oong ,cc cy
cu r ga Pnom Penh n Batambong v Pnom Penh
n Shhanoukv O to ra h thng vn t v g re
hn,thm ch chYnh ph cng c gng thu ht vn u t
nhOu hn vo gao thng vn t ;chung ta c thO d n
t nm 1994-2004 v vn 61,2,360.
21 3c *i t3c *u t c<= *u t tr'c ti+ n,c ngo&i-./I0
%&o Km+uchi=
u t trong khu vc t nhn mt phn ca tng u
t c nh trong nc t c 6.9% nm 2003,nhng con s
ny cn c xem xt thEt trng v nOn knh t chuyOn
vn ph mt d nhOu vEn O nghm trng vO c
phn ha cc t sn, do vy nhng con s ny ca k hu vc
u t trong nc ngo c xu hng t ng qu mc.U bn pht
trOn Cmpucha(CDC) cho bt rng u t trc tp nc
ngo(FDI) chm 2% ca vn ng kO nm2002, da trn
nhng s ph chuEn t u t trc t p nc ngo FDI chm
9% trong thng nm2000 n thng 6 nm 2003,Maaysa
nc u t dn vo v t 4 40%, sau M % ,Php
%.Ty nhn nu d n vO u ch ca Maaysa tr g 1,2t
USD khng thnh c ng , vn FDI ca Maaysa s gm t 1.
t USD xung 0. t USD ch chm 16% ca vn u t.
Dng tOn vo d n FDI theo k hoch khuyn
khYch tng trng ca ngnh du ch v cc ngnh khuyn
khYch ao ng nh my mc v ch bn g, vn nc ngo
FDI tham ga u t vo s qun s hu ton dn vO
ngnh cng nghp nng c , phn ph xng du v dung y
Sourn Sok Meng - Kinh t quc t 42
Chuyn O tt nghp
t trong thng nm 2000 n thng 6 nm 2003.Phn vn
u t nc ngo ch chm Yt hn 0% trong ngnh phc v
m rung bng b v tru(catte armng), ngnh c ng
dch v , nng nghp ,cng nghp k s v cung cEp y t.
Vn ca Cmpucha ch s hu t on dn vO nh vc cun
g cEp y t v mechncs.
Nu d n du ch ca Maaysa t hEt b b o tr ,ch
bn g s thu c phn ut nhOu nhEt tro ng g on
thng nm 2000 n thng 6 nm 2003, sau ngnh
xy dng , khch sn , du ch ,trng trt v my mc.Trong
kh xy dng khch sn v du ch khng ph thuc ngo th-
ng quc t, ch bn g ,n n v ngnh my mc
ngnh xuEt khEu chYnh ca Cmpcha , trong ch
ngnh my mc ph thuc vo cc u t vo nhp k
hEu nh s v v.
u t t nhn c xu hng c tn t hnh c h ra rng sn
xuEt cung cEp nhOu vc m hn cc ngnh khc trong ga
on t thng nm 2000 n thng 6 nm 2003, c d n
da trn c tn thnh ch ra sn xuEt to ra hn %
vc m m.My mc ngnh to ra nng nghp ch to
10% vc m m, trong ngnh my mc trong thng 6 t
thng 1 n thng 6 nm 2003 cn cao hn t c
61%.Ngnh gy da cng ngnh cung cEp vc m n th
2 cung nh my mc, n cng khuyn khYch ao ng.Nng
nghp ch to ra 2% vc m m trong su thng t thng
1 n thng6 nm2003.Thm chY nu tYnh ton xung n
mc qua nhn thc t, vY d trong khong 20% n
30% ca d n c thng qua nhn xt rng cng nghp
Sourn Sok Meng - Kinh t quc t 42
Chuyn O tt nghp
hng xuEt khEu n quan n u t trc tp nc ngo c
thO gp phn cung cEp 20% cng vc m m, mt ngun
cung cEp n ao ng r tOn cng nh GSP v s mOn thu
rng r cng khuyn khYch FDI vo cc ngnh xuEt khEu
nhOu ao ng trong nhng nm 90 vo Cmpucha.
Ngun n t u t trc tp nc ngo gp c
chuyOn c cu thng m ca Cmpucha,xuEt khEu v
nhp k hEu chYnh thc tng t 1truUSD v 10 truUSD,
nm 1999 n 330 tru USD v 660 tru USD nm 2003
kt qu chYnh ca a dng ho sn xuEt hng ha hn hp
chm .% xuEt khEu 2001, nhng phn ca n gm
xung 44.6% nm 1999.Nguyn u v sn phEm g cng
gm ng kO phn xuEt khEu ca n gm t 1.1% nm
2001 xung 9.% nm 2002,gm xung 42% sn phEm
qun o v phc tng khc tng t xuEt k hEu t
6.4% nm 2001 n 20.2% nm 2002 v 2.% nm 2003
sn xuEt g v nguyn u t mc tng t 2% nm 2001 n
.% nm 2002.
Th trng xuEt k hEu truyOn thng ca Cmpucha cng
thay , s ph thuc ban u vo Vt nam v cc nc x
h ch ngha trc kh chuyOn sang nOn knh t th tr-
ng v nhng nm 1996, v ngo thng n hn v cc nc
knh t ASEAN.Th an vn g th trng xuEt khEu
chYnh , mc d th phn ca n gm 42% tro ng nm
2001 xung 2% nm 2002 v 26.2% nm 2003,Th an un
mt tc thng m quan trng v Cmpucha, thm
chY trong xuEt khEu chn tranh nh tu mt s vc trao
thng m c thc hn khng hp php.
Sourn Sok Meng - Kinh t quc t 42
Chuyn O tt nghp
Sngapore th trng xuEt k hEu n th ha, xuEt khEu
ca n tng t 2.% nm 2001 n 26.2% nm 2002 nhng
gm n xung 14.% nm 2003 cc nc c hu u cng d
nh m rng phn ca h trong xuEt khEu t Cmpucha
khong 6.2% nm 2001 n 14% nm 2003, trong kh phn
ASEAN gm t 2.% xung cn 0.3% trong cng k, s h
nhp ca Cmpucha vo ASEAN c chYnhthc n khng sau
kh s xEp nhp ca n tr nn c ngha quan trng
vc ton cu ho.Php mt nc thng tr Cmpucha trc
y ,by g th trng xuEt khEu chYnh nm 2002 trong
EU vo Cmpucha t ca n t 2.1% nm 2001 n
9.9% vo nm 2002.Nhng gm xung cn 1,9% nm
2003 c s thay trong c cu nhp khEu ca
Cmpucha t ga on th k hn nay. Xng du , xe c ,
dt my. v vc, my mc cho cc ngnh dt my v c
mt hng nhp khEu n nhEt nm 2002 , chm tng -
ng t 11.3% , .9%, 4.%. 3.% v 3.6% nm 2001 n
14%, 13.%,6.3%, .% v % nm 2002.Ngo s chn
t chn tranh nh ra khng cso nhOu s thay t
nhp khEu ga cc nc vo tro ng th k 90s .Sngapore
chm phn nhp khEu n nhEt vo C MPUCHIA nm
2001, dn 2002 tp theo Th an v Vt nam t
nhp khEu ca Sngapore gm t 1.4% nm 2001 xung
16.% nm 2002 v 10.3% nm 2003 , nhp k hEu t Th an
vt qua Sngapore nm 2003 do s gm mEt g ca
ng bath(TH an) so v ng a ca Sngapore cho
nhp khEu t Th an r hn, t nhp khEu t ASEAN vn
hn 40% trong ga on 2001 n 2003 s tng nhp khEu
Sourn Sok Meng - Kinh t quc t 42
Chuyn O tt nghp
nguyn u du v phng tn ng b cho t hEy s tng
trng cu nhng yu cu hu qu trong nOn knh t ca
CMPUCHIA.S tng trng trong nhp khEu dt my ch yu
cho khu vc may mt nh hng xuEt khEu do nc ngo
s hu rEt nhOu nh my xuEt khEu dng s dt v v
nhp khEu trong kh s pht trOn ca ngnh sn xuEt my
mc khng thO hn yu cu pht trOn c s h tng v
xy dng m cn sn xuEt s thay trong c cu tng
nhp khEu thO hn trong s tr qua cng nghp sm ca
Cmpucha ,g r rng s chyOn c cu t sn xuEt
hng ho tht yu.
XuEt khEu sn phEm ca Cmpucha cng tng ng kO
mt phn ca tng ng xuEt khEu may mc v ch bn
g tng tng ng t 6.6% v 1.9% vo nm 2001 n 30.%
v 20.1% nm 2003, sn xuEt may mc c vn u t nc
ngo(FDI) tng mnh nm 1990s, mang khuyn khYch ao
ng ng thEp ca vc sn xuEt may mc v nhu cu
thay vc thnh p ut php vO ao ng vEn O
quan trng O nm bo hu qu trong vc qun bo v.
Trong kh nng nghp vn ngnh dn u , hng
xuEt khEu tr nn quan trng , s thu vn trong nc nh
s phn nh v mc tt km thEp c p ng v dng
FDI .Trong kh s tng trng nhnh trong u t v thng m
to ra s tng trng nhanh trong GDP v nm th k 90 ,
mt s trong nhOu vEn O vO v m cng ang bao
ng tng trng nhanh cng v s tng trng t khon hn
hnh , t chYnh chYnh ph v tt km u t thEm ht.
Sourn Sok Meng - Kinh t quc t 42
Chuyn O tt nghp
Bng1: S phn tYch vn u t FDI vo
Cmpucha
D n thng qu t 01.01.2002 n
31.12.2002
Khuvc Vn FDI() T sn c
nh()
Phn trm(%)
Canada 2,200,000 3,1,00 1.34
ASEAN
- Vt Nam
- Maaysa
- Sngapor
e
- Cambod
a
14,000,000
3,000,000
1,000,000
10,000,000
20,60,000
26,11,
24,16,09
1,006,660
1,000,000
93,064,0.0
11.01
10.1
0.42
0.42
39.16
EUROPE
- Nethera
nd
- Anh
10,40,000
10,000,000
40,000
1,64,2
1,000,000
64,2
0.66
0.42
0.24
ASIA
- Han Ouc
- Trung
Ouc
- a Loan
- Nht Bn
- Hng
Kng
23,,000
,60,000
,00,000
4,90,000
1,200,000
1,000,000
113,60,031.2
0
,90,03.0
24,00,130.0
6,2,330.20
2,190,000
1,614,490
4.3
33.23
10.13
2.
0.92
0.6
?5 626@6%7
Sourn Sok Meng - Kinh t quc t 42
Chuyn O tt nghp
Bng 2: S phn tch vn theo FDI
D n thng qu t 01.01.2003 n
31.12.2003
Khu vc Vn
FDI()
T sn c
nh()
Phn
trm(%)
ASEAN
- Th Lan
- Maays
a
- Sngap
ore
10,00,00
0
3,100,000
3,60,000
3,330,000
1,06,04.2

6,6,12
,132,4.2
3,0,0
6.2
2.
2.0
1.4
EROUPE
- Php
- Anh
- Uc
2,3,000
1,4,000
00,000
90,000
2,3,000
1,4,000
00,000
90,000
2.
2.2
0.2
0.2
ASIA and
Other
- Trung Ouc
- Hng Kng
- Hn Ouc
- a Loan
1,230,00
0
14,10,00
0
1,000,000
1,00,000
1,000,000
42,136,0
32,92,692
,40,000
2,41,91
1,340,200
16.
13.1
2.1
0.9
0.4
?5 626@6%7
Bng 3: Vn FDI nhOu nhEt vo Cmpucha
T nm 199-2003 theo thng tn CDC
S Nc Vn FDI() Phn trm(%)
1 Maaysa 1,62,432,02 29.94
2 a Loan 00,69,61 .0
3 M 434,201,401 6.9
4 Trung Ouc 292,3,2 4.
Hn Ouc 2,6,94 4.62
6 Hng Kng 23,190,03 3.1
Sngapore 22,92,946 3.63
Sourn Sok Meng - Kinh t quc t 42
Chuyn O tt nghp
Th Lan 19,64,3 3.19
9 Php 192,64,329 3.1
Bng 4: S phn bt u t FDI vo Cmpucha
(thng qua t ngy 01.0 nm 1999 n 31.01.2003
Khu vc Vn FDI() Phn trm(%)
Amercas
- M
- Canada
- Argentna
9,29,900
42,1,000
4,224,900
300,000
.02
6.9
1.03
0
Asean
- Maaysa
- Sngapore
- Th Lan
- Indonesa
- Vt Nam
- Phnpne
1,,333,423
1,30,132,43
166,43,100
130,2,30
4,4,00
4,126,000
1,300,000
3.24
29.9
3.63
3.19
1.0
0.41
0.02
Europe
- Php
- Anh
- Netherand
- Thuys
- Seand
- Portuga
- Nga
- Bugary
- Noray
- c
1,613,90
34,11,00
121,630,100
13,100,000
,000,000
,000,000
,0,000
1,00,000
20,000
30,000
11,00
.3
3.10
1.2
0.23
0.19
0.19
0.0
0.03
0.01
0
0
Other and other
asa
- a oan
01,90,00
349,29,000
22.0
.0
Sourn Sok Meng - Kinh t quc t 42
Chuyn O tt nghp
- Trung quc
- Hn quc
- Hng kng
- c
- Nht bn
- Macau
- Israe
- In
- Sranka
- Neeand
16,409,6
9,6,000
113,463,22
41,306,00
9,14,200
1,29,000
00,000
400,000
20,000
9,00
4.69
4.63
3.1
0.6
0.29
0.03
0.01
0.01
0
0
"un t5 626@6%7
FDI vo Campucha
gn 13 ngn sch Campucha c cung cEp b cc
FDI, t h ngh cc nh s quan 62002, cc nh t tr quc
t cam kt cung cEp 63 tru USD vn ODA. Trung bnh
t nm 1992, cc nh t tr cung cEp g ngn, khong
% tng s tOn cam kt.Nht nh t tr n nhEt tp
theo EC, ord bank, ADB, v cc c qun dn UN.
Nh t tr v mc va v quan trng gm austraa, US,
France, UK, Germany, Seden.
Cc quan FDI ny nhm gp Campucha xy dng
c s h tng, dch v vn t gao hng v pht trOn nng
c sn xuEt, nhng kh nng duy tr kh khn. Cc ngun
FDI khng ph c no cng c hu qu v to ra s yu
km v cc nh nh o chYnh ph trong qu trnh pht
trOn.
Cc nh t tr ng va tr quan trng trong vc cung
cEp nhng tng ,tr thc v cc ngun c O sa h
Sourn Sok Meng - Kinh t quc t 42
Chuyn O tt nghp
thng ca tr v vc xo gm nghIo. Cu cng cc nh
t tr mun tng cng tham ga trong tho ut chYnh sch,
kh n kt mt s g cEp trong chng trnh m trng
m vc O khuyn khYch hn na vc c t h thng
ca tr.
Cc h ngh thng nn ca CG mt cch thc qun
trng cho vc tho ut ga chYnh ph hong ga
campucha v cc tc ca h trong vc pht trOn to
chYnh sch v g quyt nhng vEn O pht snh. Bn
php thc hn c p ra b s ph hp ga cc nh t tr
v chYnh ph cho s gm st, Ou chnh thng qua s tn
hnh ca CG ( CG process). Ou trnh thc hn mt s bn
php khng c hu qu, thm chY chYnh ph v cc nh
t tr cn cho rng h mt mc tu bn thc trong s
nhng th gan hn ch. Mt s nh t tr chYnh ang m
vc O c tn s ph hp trong vc tho ut chYnh sch,
chn c pht trOn v vc thc hn chng trnh. V c
ng va tr quan trng trong qu trnh thc hn trn.
S tn trOn ca vc ph hp ga chYnh ph v cc
nh t tr tng thun trong ngnh t v gao dc.
Vc ph hp Yt c hu qu v cc phm v khc bao
gm h thng ca tr, nng nghp, v vc pht trOn doanh
nghp va v nh.
FDI ca c vo campucha
Trong th k 0, c cung cEp FDI nhn o ch yu
thng qua NGO( Non government organsaton) v cc t
chc a phng. c tuyn b tr FDI song phng cho
Campucha vo nm 1992, thp nn trc, s FDI ca c
Sourn Sok Meng - Kinh t quc t 42
Chuyn O tt nghp
chuyOn t FDI khEn cEp sang nhng chng trnh pht trOn
d hn.
Chn c quc ga ga on 1999-2001 hng vo FDI
campucha tn n th k qu , m c s chung cho s
pht trOn. Ngnh nng nghp ngnh ch yu ca qu
trnh Ou chYnh, c s quan trng ca ngnh cng nghp
trong Ey mnh tc tng trng knh t chuyOn trn c s
chung. Chn c ny cung u tn trong t, gao dc vo
o to h thng b my ca tr (c bt xt x t
php) v ph mn.
Austraa nc c va tr quan trng trong ngnh nng
nghp t kh Austraa FDI cho nhm cc nh kho hc,
Austraa nghn cu a go quc t v Campucha bt u
19, IRRI (nternatona rce research nsttute) FDI p cc
c quan nghn cu vO a go, vO Ey mnh vc pht trOn
kho hc cng ngh, to ra s FDI quan trng cho s chuyOn
ca campucha t nc nhp khEu sang nc sn xuEt
tha ng thc. L thun cu cng v nng dn co nh
Ych kt qu s FDI ca Austraa c khong 40 tru USD
m m nm. Austraa cn c s FDI quan trng cho vc
pht trOn nng c sn xuEt m rng ca ngnh nng nghp
v ang gp vc thc hn ch nh nhng s hn ch
chYnh v ngnh nng sn v th trng.
n cu nm 200, Austraa s dng xEp x 41 tru
USD vo chng trnh hnh ng trong vc ph mn. S
FDI thng qua phY chYnh c c thc hn s FDI cEp chYnh
ph . NGO ng va tr rEt quan trng trong vc xy dng
Campucha, FDI t nh c v cng cEp nhng dch v cn
Sourn Sok Meng - Kinh t quc t 42
Chuyn O tt nghp
tht cho h ng ng nghIo, gp O c bt cho nhng
ng bEt h nh tr em ng ph v tn tt FDI pht trOn k
nng. FDI ca ChYnh ph c cho campucha n kt song
phng, khu vc v cc nh u t cung cEp cc khon t tr
trong qua NGO ca c, chng trnh t nguyn tng FDI cho
chYnh ph campucha vo nm 2003-2004 c khong 44,4
tru USD. Ngo ra cn c chng trnh FDI song phng
24, tru, chYnh ph ca campucha s nhn c mt
khong 19.9 USD t cc ngun khc nh FDI pht trOn nhn
c, d n khu vc, NGO FDI v t tr chYnh ph c.
III13nh gi3 tEnh hEnh *u t tr'c ti+ n,c ngo&i %&o Km+uchi=
21 3nh gi3 ./I %&o Km+uchi=
- Ch tu cho u t t c % vo nm 2003 v
gm t mc 1% so v nm 2002 , do s tng trng
chm hn c ha khu vc u t cng cng v t nhn.
u t cng cng tng % chm hn ng kO so v nm
2002 kh mc t 24% tn g trng gm khng n quan
n chYnh tr nhng n quan n mc thc hn ut
chYnh sch theo ut chYnh sch ca m nm
2001,2002,2003 u t cng cng ph tng 0.% nm 2002
v 0.9% nm 2003 t tng trng cao ca u t cng
cng nm 2002 mc 24%. Ngyn nhn chYnh do vc
s dng ch tu ngn sch vo nm 2001 c vc tr t
chYnh t vn nc ngo FDI , ch t c 3% ca mc ,
m kh s dng vn nm 2002 t 11% mc tng trng
ca u t nm 2003 m cao hn mc tu 0.9% b tc ng
ca vc s dng vn t 123% mc tu. Cng vy u t t
nhn trong v ngo nc tng trng chm hn g m t 13%
Sourn Sok Meng - Kinh t quc t 42
Chuyn O tt nghp
nm 2002 xung 10% nm 2003 , nguyn nhn chYnh do
s gm vn 12 tru USD nm 2002, c ha do c bn
cho vc gm u t trc tp nc ngo FDI vo Cmpucha
s h phc knh t chm chp ca khu vc ng nm
m phn n cc u t ca Cmpucha y v s nng
cao nhanh hn ca m trng u t cc nc cnh tranh nh
Vt Nam, Phpne, Trung Ouc, Th Lan, tn trnh nng
cao c s vt chEt v m trng t chc Cmpucha vn
khng bng cc nc cnh tranh .V d nh Vt Nam nng
cao gao thng, n , h thng t tu v h thng t
chc c quan mc m Cmpucha vn cha t c hn
ny.
Cmpucha tt hu sau nhng nc cnh tranh trong vc
tht p m trng u t thun hn, FDI hu nh khong
thO tng ,Ou ny yu cu h mt n c to n ca
chYnh ph O thc hn nhOu chYnh sch c t cn
tht , c bt nhng chYnh sch n quan n hnh
chYnh v cuc u tranh chng tham nhng , mt chYnh
sch knh t m nhEn mnh mt nhng nhEt nh trn .Cc
nh u t t nhn trong nc m sn xuEt cho trong nc hoc
cho xuEt khEu nn c co nhng hot ng chn c m
c thO thc Ey nhng tng trng knh t bn vng.
21Zh]ng t3c *?ng tEch c'c c<= *u t n,c ngo&i trong
n)n kinh t Km+uchi=
- u t trc tp nc ngo to Ou kn chuyOn gao
cng ngh nc ngo vo Vng Ouc Cmpucha
Sourn Sok Meng - Kinh t quc t 42
Chuyn O tt nghp
- u t trc tp nc ngo O gp phn kha thc cc
ngun t nguyOn thn nhn ca Cmpucha to thm cng
n vc m v thu nhp cho ng ao ng .
- u t trc tp nc ngo gp phn c thn cn
cn thnh ton quc t v thc Ey hot ng xuEt khEu
- u t trc tp nc ngo gp phn hon thn m tr-
ng thO ch Cmpucha ,c bt h thng ut php
- Ey mnh hot ng u t trc tp nc ngo c s
O o to ng cn b qun knh t , cn b k thut
,cng nhn.....
- u t trc tp nc ngo to Ou kn cho nOn
knh t v cc doanh nghp t Vng Ouc Cmpucha , cc
nh hoch nh chYnh sch qun , cng nh ng doanh
nhn Cmpucha c dp th nghm v nh g c kh
nng thc t ca mnh rt ra nhng b hc cn tht cho
vc nh chYnh sch u t trong g onh tp theo .
>1 [Pn ch %& nh hng ti^u c'c c<= *u t tr'c ti+ n-
,c ngo&i *i %,i +h3t tri9n kinh t Q RS h?i Km+uchi=
- NhOu nh u t nc ngo chuyOn gao vo
Cmpucha cng ngh c hu v g c cao. Trong mt s
trng hp do tnh hnh chYnh tr ..... vc nh u t nc
ngo khng thn chY u t v m n u d
Cmpucha nguyn nhn m cho cc d n u t khng
thO trOn kha hoc trOn kh khng c kt qu.
- Mt s chYnh sch cha c xc nh r nn cha thO
ch ho hoc c chYnh sch m c s nhng vn bn
php quy ban hnh chm.
Sourn Sok Meng - Kinh t quc t 42
Chuyn O tt nghp
- Mt s ut knh t n quan n u t nc ngo
chm ban hnh nh ut ao ng ,ut bEt ng sn....
- Php ut cha ng b , hon chn ,nghm trng hn
vc th hnh php ut chYnh sch nhOu kh khng
nghm tc. Anh hng nhOu n hot ng ca cc nh
u t trong qu trnh trOn kh d n , thc hn k hoch
knh doanh , t hng m v mt ot cc vn O khc n
quan n qun v s dng ao ng.
TEt c nhng m quan tm c tYnh php trn y
cng Ou nhm vo mc Ych cu cng to Ou kn
thun cho s vn ng v pht trOn ca hn tng knh t
ny Cmpucha.


Sourn Sok Meng - Kinh t quc t 42
Chuyn O tt nghp
[_`Za III
M?t ! gii +h3+ nhbm tKng cng thu hTt *u t tr'c
ti+ n,c ngo&i -./I0
I1 Dnh h,ng thu hTt ./I trong gi=i *oPn hi4n n=@
21 cu=n *i9m c<= nh& n,c Km+uchi= %) thu hTt ./I
Cc quan Om ca ChYnh ph Hong ga Cmpucha
vO pht trOn knh t Et nc t nm 2010 :
- Ouan tm n s pht trOn ca khu vc t nhn ,co
nh ng c ca s tng trng knh t v tc ch
yu ca ChYnh ph trong vc pht trOn Et nc .
- Thc hn chn c (Tam gc ca ChYnh ph Hong
ga):
Om th nhEt: bo m ho bnh, n nh v an
nnh cho Et nc v nhn dn- Om quan trng nhEt
O pht trOn Et nc .
Om th ha: H nhp vo trong khu vc v thng th-
ng ho quan h v cng ng quc t .Vc ny s m
bo cho Cmpucha thu ht c vc t tr nc ngo v FDI
nhOu hn O phc v cho mc Ych pht trOn Et nc .
Om th ba: Pht trOn Et nc trn c s Ou kn
thun nhn c t vc thc hn tt ha Om trn
ng th, t vc nhn thc y c trng quan
trng ca th hn ny xu hng quc t ha sng
knh t dOn ra mnh m. ChYnh ph Cmpucha ch trng
m ca nOn knh t nhm thc Ey qu trnh n kt knh
t trong nc v ga trong nc ngo thng qua vc m
rng quan h knh t v cc nc th g trong c hp tc
u t. D y nhng quan Om c bn ca ChYnh ph
Sourn Sok Meng - Kinh t quc t 42
Chuyn O tt nghp
Hong ga Cmpucha vO tc ng ca FDI v knh t x
h.
- nh g ng vY tr ca FDI trong nOn knh t quc
dn .Trong qu trnh thu ht FDI ph trnh nhng quan
Om sa m, co nh, thm chY n n FDI nh mt nhn t
c h cho nOn knh t c p, t ch hoc o tng vO
tYnh mu nhm ca FDI, gn cho n mt va tr tYch cc t
nhn, bEt chEp Ou kn bn trong ca Et nc, tch r
nhng c gng c thn m trng u t.
- Ouan Om m v che chn trong chYnh sch thu
ht FDI m ca cho bn ngo nhng khng qun nhng bn
php che chn cn tht cho an nnh chYnh tr, knh t, x
h, mt khc, cng khng thO ch quan tm t nhng bn
php che chn m gm hoc trt tu sc hEp dn ca
chYnh sch v FDI; rng r hay che chn Ou ph
trn c s tun theo php ut .tun theo nguyn tc bnh
Vng ,cng c ,ph hp v thng v tp qun quc t,
hp , c sc thuyt phc.
- G quyt hp cc m quan h vO Ych ga cc
bn trong qu trYnh thu ht FDI.
- Hu qu knh t x h c co tu chuEn cao
nhEt trong hp tc u t .
- a dng ha hnh thc FDI, thu ht d hnh thc hp
ng hp tc knh doanh,x nghp n doanh, xY nghp
100% vn nc ngo, hp ng BOT.
- X ng n m quan h ga qun ca ChYnh
ph v quyOn t ch ca cc doanh nghp c FDI.
Sourn Sok Meng - Kinh t quc t 42
Chuyn O tt nghp
Fr1n c@ ;L Muan (iNm c@ -n c/a ChOnh ph/ v'
tc (Eng c/a FDI (,i vi n'n 9inh t P CQ hEi
Cmpuchia R hot (Eng (u t trc tip nc ngoi ti
Cmpuchia ;S (Tc thc hi%n thGo cc hng chOnh ;au
(A>U
Cc ngnh v nh vc u tn nng nghp ,ch bn -
ng thc ,n v n t, du ch; cc vng c u tn
cc vng mOn n, vng su, vng xa, khuyn khYch vc
thnh p nhOu khu cng nghp ngo thnh hoc theo
dc quc s 4 hoc cc tnh c v trY thun . Dnh s
quan tm thYch ng v cc d n c ngha quan
trng gp phn thc hn chuyOn dch c cu knh t, cng
nghp ha Et nc; thng qua hp tc u t trc t p nc
ngo O t p cn v cng ngh k thut hn , tp thu
trnh qun v k thut tp cn th trng. Mt khc
cn ph tp nhn chuyOn gao cng ngh hn , ng
th ph ch n nhng d n u t trc tp nc ngo
c s dng nhOu ao ng t ch. VO phng dn ny th
s chuyOn gao cng ngh theo kOu n sng c ngha
nhEt nh v Cmpucha.
21 MVc ti^u %& *Dnh h,ng thu hTt ./I
nh g ng tm quan trng ca FDI, chYnh ph
Cmpucha ban hnh chYnh sch thu ht FDI vo mc tu
chYnh tranh th nguyn tc k thut cng ngh, phng
php qun tn tn, m rng th trng nhm pht trOn
knh t.
Mc tu c thO trong nm nm ph thu ht t 4
tUSD n t USD vn FDI. Mc tu thu ht FDI ny
Sourn Sok Meng - Kinh t quc t 42
Chuyn O tt nghp
xuEt pht t yu cu tng tc pht trOn nOn knh t
Cmpucha tranh nguy c tt hu so v cc nc trong khu
vc ng Nam v cn c vo thc tn huy ng FDI trong
th gan gn y cng nh xu hng vn FDI trn th g v
xu hng ga tng FDI vo khu vc ng Nam nhng nm
qua.
Mc tu c thO trn c thO thc hn c, tYnh n
cu nm 2002, ha nm trong k hoch 2002-200 t
1,61tUSD d kn n nm 200 c thO t c 4 t
USD nu t FDI thc hn trung bnh 40% vn ng k
nh trc.
Mc tu c thO v thu ht FDI c nh g c s tYnh
ton kh nng huy ng ngun vn FDI trong nc.Theo
nguyn tc tp nhn FDI th Cmpucha ph c ng vn
ng, nhng thnh tu vO pht trOn knh t cng nh
trong vc thu ht FDI trong g on qua khVng nh s
ng n ng pht trOn knh t x h m nh nc
O ra .To tOn O vng chc cho ga on tp theo,
trong chng tp theo chng ta s tp tc m ng
pht trOn knh t theo phng hng chn c knh t O
ra.Trn c s phng hng pht trOn knh t x h th
huy ng FDI cng c thc hn hn nay.
II1 Zh]ng thu$n "Ci %& khW khKn c<= Km+uchi= trong thu hTt ./I
21Ohu$n "Ci c<= ./I
ChYnh ph Cmpucha bt rng Cmpucha cn mt
th gan d O bt kp v cc nc ng gOng trong vc
pht trOn knh t. Ouan trng hn chYnh ph nhn thc
rng n s khng bao g m nh vy m khng c s tham
Sourn Sok Meng - Kinh t quc t 42
Chuyn O tt nghp
ga ca cc nh u t nc ngo v cc t chc a phng,
khng c s mt tranh un trong nc no vO vc nOn knh
t cn bao nhu u t nc ngo. Cmpucha mun cng
nhOu cng tt, b vy n ang c bc quan trng v
vng chc O to cho m trng u t hEp dn hn v cc
nh u t nc ngo.ChYnh ph bt rng FDI g va tr ch
o v s pht trOn ca Cmpucha mt tc
nhanh.
Tuy nhn, Ou quan trng v chYnh ph cn
nhn thEy rng khung t chc m s FDI chYnh ph O thu
ht u t nn c t hp . Mt yu t cEu thnh quan
trng ca khung t chc FDI nng c cc c quan nh nc,
c knh t n t chYnh O p k hoch v thc hn cc
chYnh sch, ut php v quy nh tc ng n u t nc
ngo trong cc ngnh khc nhau trong nOn knh t. Trong c
cEu t chc vO cc chYnh sch v chn c u t ca chYnh
ph hon ton tp trung h ng pht trOn Cmpucha
(CDC). N cEp quyt nh cao nhEt trong vc xc nh
khung chn c u t v trong vc chEp nhn hoc phn
cc mc Ych u t trong cc trng hp c thO.
U ban u t Cmpucha(CIB) nhn nh g cc mc
nh u t ca cc nh u t v g trong mt trng hp
v s nh g vO knh t v k thut. CIB ny cng c trch
nhm trong vc xc Ey u t trong nc v quc t, O
thu ht u t nc ngo n thc hn mt nghn cu vO
cc thO cnh tranh ton dn v cng thc hn mt chn
dch thc Ey trong cc trung tm knh doanh n v cc
trung tm n trn th g thng qua chn dch qung cao.
Sourn Sok Meng - Kinh t quc t 42
Chuyn O tt nghp
Chc nng quan trng nhEt ca u ban ny n thnh p
mt dch v cho cc nh u t O cung cEp cho h tEt c
cc thng tn cn tht tr gp v hng dn O h t c
cng nhanh cng tt s g php ng k cn tht.
Kt qu nhng n c ca chYnh ph v CIB Cmpucha
nhanh chng tr thnh mt khu vc hp dn O u t v
ch phY thEp, cn nhOu nhn cng, sn xuEt nh hng
xuEt khEu. Cc cng ty nc ngo n quan n cc hot
ng sn xuEt s c nhEt ca cc Ou ny. Trong kh
tham ga nhng ang an trn m cEp trong x h
Cmpucha v thng xuyn thc t ca cc cuc sng
doanh nghp hot ng y.
O thu ht FDI ,chYnh ph Cmpucha pht trOn cc
gEy php u t mt cch nhanh chng v khng mt tn
trnh thEy cho c d n thc hn nhng ch yu O xc
nh; ut u t cung cEp s khuyn khYch u t hng ho
bao gm thu thu nhp cng ty 9% v mOn thu nhun
nm. Dng u t nc ngo thc t chy vo Cmpucha tng
hng nm, phn n cc quy nh u t nc ngo tp trung
mc tu vo cc doanh nghp pht trOn knh t truyOn
thng nh thuc , sn xuEt ba, t sn, du ch v dt may.
Cc doanh nghp nc ngo cng tham ga vo nh vc
g v qu v bt u tm km cc c h O to dng
c s vt chEt cho Cmpucha nh Trung Ouc, Hng Kng
,Th Lan v Maaysa cc nh u t dn u vo
Cmpucha .
Sourn Sok Meng - Kinh t quc t 42
Chuyn O tt nghp
Dng FDI hng nm vo Cmpucha
Nm DngFDI(n v tru USD)
1996 293.6
199 16
199 121
1999 13.
2000 13
2001 120
2002 134.
2003 26.
022004 340.
Ngun :Bo co u t th g
21 S' khW khKn c<= ./I
Chng ta bt Et nc Cmpucha Et nc m ng
dy t n chn v Et nc ang pht trOn theo cc nc
ng gOng cng nh cc nc trong khu vc ASEAN, vy m cho
vn u t nc ngo gp vn O nh sau :
- NhOu nh u t nc ngo chuyOn gao vo
Campucha cng ngh c hu v g c cao. Trong mt s tr-
ng hp do tnh hnh chYnh tr ... vc nh u t nc ngo
khng thn chY u t v m n u d Cmpucha
nguyn nhn m cho cc d n u t khng thO trOn kha
hoc trOn kha khng c kt qu.
- Mt s chYnh sch cha c xc nh r nn cha thO
ch ha hoc c chYnh sch m c s nhng vn bn
php quy ban hnh chm.
- Mt s ut vO knh t n quan n u t nc ngo
chm ban hnh nh ut ao ng, ut bEt ng sn......
- Php ut cha ng b hon chnh nghm trng hn
vc th hnh php ut v cc nh u t trong qa
trnh trOn kha d n, thc hn k hoch knh doanh , th-
Sourn Sok Meng - Kinh t quc t 42
Chuyn O tt nghp
ng m v mt ot cc vEn O khc n quan n qun
v s dng ao ng.TEt c nhng m quan tm c tYnh
php trn y cng Ou nhm vo mc Ych cu cng
to Ou kn thun cho s vn ng v pht trOn ca
hn tng knh t ny Cmpucha.
III1 M?t ! gii +h3+ nhdm tKng cng thu hTt *u t
21 ZhWm gii +h3+ %) thu hTt *u t ./I
"#"# *hVm gii php chung c/a FDI
Cn c s nhn thc y v nhEt qun vO n
dung, tYnh c th ca FDI v tm quan trng nhOu mt
ca FDI v cng cuc pht trOn knh t ca chng ta
hn nay cng nh trong nhng nm t. c bt cn nh
g ng va tr FDI, xem u ngun ca dng thc
FDI vo Chu n chung v vo Cmpucha n rng.
u t trc tp nc ngo vo Cmpucha tr qua hn
10 nm thc hn nhng s thc vn nh vc rEt m; quan
nm ca chng ta vO FDI, knh nghm tp nhn qun
FDI cng cn nhOu bEt cp. V vy cn c thng tn, t
chc tm hOu vO hot ng FDI, trong vn FDI c
nhng c Om khc bt c bn v cc hnh thc
u t quc t khc khng ch quyOn Ou hnh t
sn u t m n cn hnh thc chuyOn gao vO cng
ngh FDI khng ch c tc dng tYch cc v nc u t cng
nh nc nhn u t m n cn tc ng tu cc, nhEt v
nc u t. v chng ta , nc nhn u t s c nh ga
tng ngun vn; tp nhn c cng ngh k thut v qun
tn tn; kha thc, pht huy c tOm nng knh t ca cc
vng, ngnh qua g quyt c ao ng, tng thu nhp
Sourn Sok Meng - Kinh t quc t 42
Chuyn O tt nghp
cng nh nng cao nng c cnh tranh gp phn vo c
thn cn cn thanh ton....... gn On v n nguy c ph
thuc nc ngo vO cng ngh , ngun vn , chu s can
thp ca bn ngo v cc quyt sch vO knh t. ng
ch na nhng tc ng vO vn ha x h c thO m
thay cc g tr chuEn mc x h, nhEt v nc ang h-
ng t pht trOn theo nh hng ca nc th cng cn ch
n tc ng vO mt ny.
Nhn thc vO tc ng ha mt ca FDI cho php ta
c nhng quyt chYnh sch trong qu trnh thu ht FDI,
cng v nhng chYnh sch, bn php thu ht cn tht p
nhng b ut ph hp v thng quc t O hn ch tc
ng tu cc. v nc Cmpucha FDI t Nht v c...
nh u t quc t hng u trn th g, ngun FDI
vo khu vc chu ngy cng n. Chng ta cn nhn thc
r va tr u ngun ca dng FDI , v vy; cn c chYnh
sch tng thO trong quan h d hn, chng ta cn c nhng
nghn cu tm hOu su vO cch thc m n ca u t
trc tp nc ngo vo Cmpucha trong ch thng tn
vO th trng ca Cmpucha cho cc doanh nhn nc ngo.
Trong cuc Ou tra hng nm ca ngn hng xuEt
nhp khEu ca nc ngo th vEn O c s h tng x h
nghIo nn ca Cmpucha vEn O n cm trong m tr-
ng u t ca nc ta. O ga tng tYnh cnh tranh trong vc
thu ht FDI n chung, khng thO khng tp trung nng cEp
c s h tng.
Hn ny, chng ta xy dng c nhng khu ch
xuEt , khu cng nghp ,nhng trong s ch c s Yt
Sourn Sok Meng - Kinh t quc t 42
Chuyn O tt nghp
hot ng c hu qu , trong vc xy dng nhng khu
ch xuEt, khu cng nghp, trn a n khng ph hp v yu
cu ca cc n h u t , do khng thu ht c h.
Trong Ou kn h tng x h cn yu, cha Ou ga cc
vng th cn c quy hoch ph hp vO pht trOn ngnh, nh
vc. Khng c nhEt tht tEt c cc tnh ph c u t nc
ngo, cn to s bnh Vng vO m mt ga cc cng ty
trong v ngo nc, ga ng Cmpucha v ng nc ngo,
trong Ou kn dch v km chng ta th hnh chYnh
sch g phn bt v qu cao v ngo nc ngo qu
bEt hp , khng nhng khng khuyn khYch c cc hot
ng knh doanh sn xuEt m c hot ng du ch cng b
hn ch.
Trong nh vc o to ngun nhn c cn c k hoch
o to c ng ao ng phc v cho khu vc FDI n chung
v khu vc FDI, trong khng ch ch nng cao trnh
k thut m ph bt ngo ng, c kn thc t thOu
vO nOn vn ha , c bt trong knh doanh ca cc tc.
Cn tp tc nghOn cu sa ut u t theo hng
thng thong hn, kt hp ban hnh cc quy nh c n
quan n FDI O to ra m trng php hEp dn, c s
cnh tranh.Hon thn m trng php , m bo hEp dn
cc nh u t nc ngo bng nhng Ou khon c tYnh
chEt u vO mt Ych knh t ca h v m bo an
ton vO vn cho h, xy dng mt h thng php ut y
v ng b, m bo th hnh php ut nghm mnh,
cn c mt c ch g quyt tranh chEp r rng, mt c
quan to n nghm mnh v cng bng.
Sourn Sok Meng - Kinh t quc t 42
Chuyn O tt nghp
"#&# *hVm gii php ci thi%n tng cWng FDI
- To p v a chn cc tc, a chn hnh thc
thu ht, thc hn cc chYnh sch khuyn khYch u t.
- To p v a chn tc u t : vO u d ph
t trng tm vo cc cng ty xuyn quc ga v m
chYnh nhng tc c vn, k thut tn tn, knh
nghm qun v nhn chung trng danh d ca nh
bun bn, a chn tc u t cn ch t cc tu chuEn
sau: kn quyt o tr cc tc c t tng m n chp gt,
chn cc tc c nng c cn tht vO t chYnh, c kh
nng knh nghm trong nh vc sn xuEt knh doanh v
sn sng chuyOn gao cng ngh cn tht vo Cmpucha.
- M rng cc hnh thc O thu ht u t : M rng
hnh thc chYnh bn php thu ht c nhOu nh u t
nc ngo, nhng hnh thc thu ht cn m rng hp tc
ga cng, xY nghp 100% vn nc ngo, xY nghp n
doanh, hnh thc BOT, tht p cc khu cng nghp (trong
c khu ch xuEt ), khu mu dch t do.... nhng hnh
thc ny ht sc phong ph v c va tr khng gng nhau
trong thu ht u t FDI.
- ChYnh sch khuyn khYch u t: v Cmpucha
trong nhng nm qua, kO t kh ut u t ra ,
Cmpucha c nhOu c tn vO chYnh sch thu, g thu
Et... song cho n nay vn cn nhOu vEn O ph tYnh
ton , O khuyn khYch u t, ngo nhng g php
khc, g php khc, g thu Et, g dch v, t xuEt thu
tc, thu knh doanh, thu xuEt nhp khEu, thu chuyOn
Sourn Sok Meng - Kinh t quc t 42
Chuyn O tt nghp
nhun vO nc... ph c xem xt sa cho ph hp
m bo kYch thYch cao.
21 3c gii +h3+ ch< @u *9 m r?ng qu@ mF %&
nNng c=o hi4u qu *u t tr'c ti+ n,c ngo&i ./I %&o
Km+uchi=
&#"# Xi? v?ng Yn (Hnh chOnh trH K CQ hEi
v Cmpucha t sau kh tng tuyOn c (thng
01993) thc hn m s n nh chYnh tr bt
u c m bo, tuy nhn vn cn s mu thun v s
ph ho ca cc t h c phn ng trong nc cng nh quc
t. V vy, chYnh ph Cmpucha vn un cnh gc, ng
th tp tc duy tr v tng cng s n nh hn na,
yu t quyt nh s thnh cng, tng cng va tr
nh nc t do, dn ch thc hn chYnh sch xo gm
nghIo, kp th ngn chn m m mu chu cc th c
phn ng, m bo quc phng, an nnh, bo v chu
quyOn Ouc ga, cng v s n nh chYnh tr chYnh sch
ngo gao mOm do. m bo nguyn tc tn trng c p
ch quyOn, a phng ha trong quan h v tEt c cc nc
trn th g v ha bnh, hp tc v pht trOn.
2121 <> mnh vi%c thc hi%n chin 0Tc 9inh t mLR pht
triNn 9inh t thH trLng v thit 08p thH trLng (+ng
-EU
O thc hn chn c knh t m thu ht u t nc
ngo c hu qu Cmpucha tp tc m t duy chYnh
tr, knh t, c bt ph nhn thc y d hn m
quan h ga c p dn tc, dn ch, v ho bnh v
pht trOn, xy dng nng c n snh O c thO hEp thu
Sourn Sok Meng - Kinh t quc t 42
Chuyn O tt nghp
c nhng yu t quc t, c bt nng c khoa hc
cng ngh, t nguyn v nhn c.
Mun vy ph kn tr dng m, thc hn nhEt
qun chYnh sch a dng ha cc hnh thc s hu, thc
hn c cch nOn t chYnh quc ga, Ey mnh qu trnh
c phEn ha, ng th hon tEt vc chuEn b c s h
tng knh t v ut php, chuEn b tt nng c qun , tn
hnh th nghm vc thnh p th trng chng khon
thnh ph n.
Sourn Sok Meng - Kinh t quc t 42
Chuyn O tt nghp
&#)#ZA> 2ng -E m> nh nc cc c.p Mun 07 (u t nK
c ngoi mnh v' m[i m\tU
O thu ht u t nc ngo cn khEn trng kn ton b
my hp tc u t cEp cao, a phng v cc ngnh theo
hng gn nh, c hu c, hu c ca cc cEp chYnh ph
ph c thO hn trn vc xy dng nhm bo tn v pht
huy truyOn thng tt p a dn tc theo hng nh nc php
quyOn ca dn, do dn v v dn.
&#B# Ci tin cc th/ t]c hnh chOnhU
Cmpucha cung v ut, Th tng ChYnh ph, cc b,
cc ngnh ban hnh cc vn bn php quy nhm c thO
ha v hng dn th hnh ut, tuy nhn vn cn nhOu vEn
O cn c tp tc sa b sung nh h thng php
ca Cmpucha cha kp th p ng nhu cu knh doanh,
gy nn nhng kh khn cho nh u t , O khuyn khYch
u t, cc c quan hu quan cn chuEn b cho ra ut
thng m, ut knh doanh bEt ng sn, b sung hon
thn cc quy nh vO t do, quy c h u thu, m snh,
m trng, chuyOn gao cng ngh.... y nhng vn bn
ut v d ut rEt cn tht cho hot ng ca vcc nh
u t nc ngo.
&#^# Fng cWng hot (Eng CDc tin (u t trc tip nc
ngoi vo Cmpuchia
Tng cng hot ng xc tOn u t theo hng hoch
nh chn c xc tn u t nhm p ng mc tu n
nh v pht trOn knh t x h, ng th cng c xc
tn u t mnh vO ng, trnh , tng cng v c
Sourn Sok Meng - Kinh t quc t 42
Chuyn O tt nghp
k hoch a cc b, vn, trng v cc c quan cng tc
ngo vo hot ng xc tn u t.
Sourn Sok Meng - Kinh t quc t 42
Chuyn O tt nghp
Kt "u$n
Ouc t ho sng knh t mt xu hng khch
quan, s pht trOn tEt yu ca nOn sn xuEt x h, trn
c s s pht trOn mnh m ca c ng sn xuEt. Xu hng
ny ko tEt c cc nc trn th g, d mun hay khng
cng ph tng bc h nhp vo qu o ca nOn knh t
th g. Trong qu trnh quc t ho sng knh t quc
t, hot ng u t nc ngo c v trY v va tr ngy cng
quan trng, n v ang nhn t c bn cu thnh v
quy nh xu hng pht trOn cc quan h knh t quc t,
mt mt u t nc ngo hn hot ng c bn ca
quan h knh t quc t, mt khc n nhn t thc Ey
nhanh qu trnh h nhp vo nOn knh t quc t th g
ca cc nc ang pht trOn.
KO t kh xuEt hn cch y hng th k, tr qu
trnh pht trOn y bn ng , mc d c nhOu thay
nhng hot ng u t nc ngo vn khng ngng pht
trOn.S ng vn u t nc ngo ngy cng tng n mnh
m, hnh thc u t ngy cng phong ph, a dng v ngy
c nhOu quc ga tham ga vo hot ng ny, c v t cch
ng u t v ng nhn u t. Ban u, hot ng u
t nc ngo do cc nc chYnh quc tn hnh cc nc thuc
a O v vt t nguyn v bc t nhn dn thuc
a, sau dng vn u t quc t c xu hng chy vo
cc nc cng nghp ch yu. Hn tng u t n nhau
ga cc nc cng nghp pht trOn ko d m cho n
nhng thp k0-0 m c hng dch chuyOn dn sang cc
nc pht trOn v cho n thp k ny xu hng m tng
Sourn Sok Meng - Kinh t quc t 42
Chuyn O tt nghp
mnh. V xuEt hn nhng hn tng m nh hn tng ha
chOu, a cc v a bn....trong u t quc t.
Tr qua mt qu trnh ch s u d v bng nhng
knh nghm rt ra t nhOu nc trn th g, c thO khVng
nh c rng, nhng tc ng knh t ca hot ng u
t nc ngo v cc nc ang pht trOn , n c nhng
tOm nng to n vO ao ng, t nguyn nhng khng c
Ou kn kh thc. v cc nc ny, kh khn n nhEt
v s pht trOn knh t quc dn thu vn v k thut
cng ngh. S khao kht u t t phYa cc nc ang pht
trOn gp c nhu cu u t ra nc ngo ca nhOu nc
trn th g. S kt hp ha nhu cu Ey v nhau mang
s tho mn cho c ha phYa v s tht, hot ng u t
nc ngo ch pht huy hu qu cao kh n mang Ych
cho c ha bn, bn u t tm km c nhun, th tr-
ng... cn bn nhn u t vn, cng ngh, trnh
qun , m rng th trng ,thu t chYnh v to thm ch m
vc cho ng ao ng.
Do hon cnh c th m Cmpucha tham ga vo hot
ng s ng ny ca th g h mun mt cht. Sau
tng tuyOn c trong cng quc kh phc v pht trOn knh
t. Cmpucha nhn thc c va tr n u t nc ngo
v mc d cn nhOu kh khn tr ng, n nhEt tr ng vO
nhn thc, thng 0 nm 1994 Lut u t t Cmpucha c
ban hnh v u t m rng ra mt trang m cho hot ng
u t nc ngo vo Cmpucha. Sau su nm kO t kh ban
hnh ut u t.Mt khong th gan khng d so v cuc
ca m con ng, nhng Cmpucha t c nhng
Sourn Sok Meng - Kinh t quc t 42
Chuyn O tt nghp
thng bc u t kh quan trng, s ng vn u t trc
tp nc ngo vo Cmpucha tng n tc qua cc nm, tc
tng trung bnh hng nm 0% .TYnh n ht nm
2003, s vn u t trc tp nc ngo c thc hn
khong 434,44tru USD, chm khong 40.0% tng s
vn u t trong ton b nOn knh t.
Hot ng u t trc tp nc ngo gp phn quan
trng vo s tng trng knh t ca Cmpucha O c thO
thot ra kh c vng uEn qun v tng bc h nhp vo
nOn knh t th g, trnh nguy c tt hu pht trOn so v
cc nc khc.
Kh thc hn hp tc u t nc ngo ,Cmpucha cng
khng trnh kh nhng mEt mt, tht h. C g ph tr
cho vc mn sc ng c thO rEt n nu Cmpucha non km
vO trnh hay mc ph nhng sa m nghm trng
trong qun v Ou hnh v m.Ngc ,Cmpucha c
thO hn ch c tc h ca u t trc tp nc ngo, nu
Cmpucha bt khn kho x tt cc tnh hung v ph
c kh nng thc hn quan h hp tc u t v nc
ngo.
O tng tc tng trng knh t n tc cao v O
bn Cmpucha thnh mt nc cng nghp trong tng
a.Vc thu ht u t v nng cao hu qu s dng u t
trc tp nc ngo c ngha v va tr c bt quan
trng.Cmpucha ph co nhOu v thu ht v nng cao hu
qu s dng vn u t trc tp nc ngo cng vc va
c tYnh cEp bch va c tYnh chn c u d.
Sourn Sok Meng - Kinh t quc t 42
Chuyn O tt nghp
C h thu ht u t trc tp nc ngo ca Cmpucha
trong nhng nm t rEt thun , vO phYa mnh
Cmpucha c c nhng th tuyt v th tng
.Nhng O thc hn thnh cng chn c thu ht v s
dng u t trc tp nc ngo, yu cu Cmpucha ph g
quyt nhOu vn O bc xc nh vc c thn m trng
php ,n nh knh t v m to v xy dng h thng
c s h tng , nng cao nng c tp nhn u t trc tp
nc ngo....v ph vt qua c nhng thch thc ang t
ra trc Cmpucha.
Bng s n c ca chYnh mnh ng bt kh thc v
s dng c hu qu ngun c bn ngo.Trong phn
ch yu u t trc tp nc ngo, s cho php Cmpucha
thc hn thnh cng nhng mc tu pht trOn knh t- x
h t ra trong tng a.
Sourn Sok Meng - Kinh t quc t 42
Chuyn O tt nghp
/=nh mVc c3c ch] c3i %it tdt

Ch vt
tt
Tn tng Anh Tn tng Vt
AFTA Asean Free Trade Area Khu vc mu dch t do
Chu
ASEAN Assocaton o South East
Asa Natons
Hp h cc quc ga ng
Nam
ADB Asean Deveopment Bank Ngn hng pht trOn
ng nam
CDC The counc o the
Deveopment o camboda
U bn pht trOn ca
campucha
CIB The Cambodan
nvestment Board

Ban u t campucha
CRDC The Cambodan
Rehabtaton
And Deveopment Board
Ban pht trOn v Ph h
Campucha
CFSP Common Forengn and
Securty Pocy
ChYnh sch chung vO An
nnh v
ngo
EU European Unon Ln mnh Chu u
EC European Communty Cng ng Chu u
EEC European Economc
Communty
Cng ng knh t Chu
u
EEA European Economc Area Khng gan knh t Chu
u
EFT European Free Trade Hp h mu dch t do
Chu u
EIB Eropean Investment Bank Ngn hng u t Chu
u
ECSC European Coa and Stee
Communty
Cng ng than v thp
Chu u
FDI Foregn Drect Investment u t trc tp nc ngo
GSP Generasd System o H thng u thu quan
Sourn Sok Meng - Kinh t quc t 42
Chuyn O tt nghp
Preerence ph cEp
MFN Most avoured Naton Ouy ch t thu quc
ODA Oca Deveopment
Assstance
FDI pht trOn chYnh thc
TO ord Trade Organaton T chc Thng m th
g
/=nh mVc t&i "i4u th=m kho
1. Go trnh u t t Cmpucha xuEt bn nm 2003
2. Go trnh AFTA and the Cambodan abor market ,
pubshed by Cambodan nsttute or cooperaton and peace,
ssue No 3,Pnom Penh, Kndom o Camboda ,uy 2003
1. B k hoch v u t cmpucha
2. B k hoch v pht trOn nng thn
3. Go trnh u t trc tp nc ngo FDI(Invesment n
Camboda)
4. Gao trnh Cambodas Invesment Potenta ,chaenges
and prospects by doctor Hng Thoraxy ,Phom Penh
Kndom o Camboda 2003
. Go trnh Cambodas Annua Economc Reve by
Kang Chandarot and Chan sopa ,september 2003
6. Go trnh The Economy and Deveopment o
Camboda socety by Hnh Thoraxy ,2003
. Go trnh La and Reguaton on Investment n the
Kndom o Camboda
. Go trnh u t pht trOn Campucha (Counc or the
deveopment o camboda ,Cambodan Investment
Board)
9. Go trnh Camboda Deveopment Resourse Insttute
12.0.2003
Sourn Sok Meng - Kinh t quc t 42
Chuyn O tt nghp
10. Go trnh Nghn cu cc nc ng nam s 12003
11. Thng tn t chYnh s 14.2003
12.Knh t chu - Th Bnh Dng xuEt bn t nm 2003
13. Trang eb ..everyday.com.kh
14. Trang eb. . Moc.gov.kh
1. Trang eb. . Khmer .com
16. Trang eb. . Investment.gov.kh
1. Trang eb. .googe.com
Sourn Sok Meng - Kinh t quc t 42
Chuyn O tt nghp
MVc "Vc
L cm n..............................................................................................1
LI M U...............................................................................................2
Chng I: c s un v thc tOn vO u t trc tp nc ngoI (FDI)
................................................................................................................4
I. C s un vO FDI............................................................4
1. Kh nm, bn chEt , c Om v cc hnh thc ca
FDI......................................................................................... 4
1.1. Kh nm........................................................................ 4
1.1.1.Kh nm vO u t......................................................4
1.1.2.Kh nm vO u t trc tp nc ngo(FDI).................
1.1.3. Ngun gc v bn chEt ca FDI....................................
1.2. c Om ca FDI..........................................................6
1.3. Cc hnh thc FDI...........................................................
1.3.1 Doanh nghp n doanh..............................................
1.3.2 Doanh nghp 100% ca vn u t trc tp nc
ngoI(FDI)..............................................................................
II. Mt s thuyt ca FDI....................................................
A.1. L thuyt chu k sng...................................................
A.2. L un vO quyOn th trng.........................................9
A.3. L thuyt vO tYnh khng hon ho ca th trng...........9
B. Cc un khc vO FDI....................................................10
B.1.L un vO chu k sn phEm..........................................10
B.2.Ouyt cu thnh hu c ca u t..............................10
B.3.L un vO phn tn r ro............................................10
C.L thuyt cht trung........................................................11
III. va tr u t trc tp nc ngo FDI ...............................................11
IV. Xu hng vn ng ca FDI...............................................................13
1. FDI tng nhanh v chm t trng ngy cng n trong t
Sourn Sok Meng - Kinh t quc t 42
Chuyn O tt nghp
trng vn u t...................................................................13
2.S phn b FDI khng Ou cho cc khu vc a ........1
3.S chuyOn hng u t trong th gan gn y..............16
4. Cc nhn t nh hng n m rng quy m v nng cao
hu qu u t trc tp nc ngo .....................................1
4.1. Nhng xu hng ch yu vO u t trc tp nc ngo trn
th g.................................................................................1
4.2.Knh nghm thu ht u t trc tp nc ngo ca mt
s nc trong khu vc.............................................................1
Chng II: Thc trng hot ng u t trc tp nc ngo vo
Cmpucha.............................................................................................20
I. c Om knh t x h- tOm nng v trOn vng thu
ht u t trc tp nc ngo vo cmpucha......................20
1. c Om knh t v x h...........................................20
2.Lch s hnh thnh v pht trOn vO u t trc tp nc
ngo (FDI) Cmpucha......................................................23
3. TOm c knh t v kha hc cng ngh ca u t nc
ngo vo Cmpucha...........................................................24
II.Thc trng u t trc tp nc ngo vo Cmpucha........2
1.Kh qut FDI t Cmpucha...............................................2
1.1.Theo nhp u t v tnh hnh thc hn.............2
1.2.Theo ngnh knh t .......................................................26
1.3.Theo hnh thc u t .................................................32
2. Cc tc u t ca u t trc tp nc ngo(FDI) vo
Cmpucha...........................................................................4
III. nh g tYnh hYnh u t trc tp nc ngo vo
Cmpucha...........................................................................4
1. nh g FDI vo Cmpuch...............................................4
Sourn Sok Meng - Kinh t quc t 42
Chuyn O tt nghp
2.Nhng tc ng ca u t nc ngo trong nOn knh t
Cmpucha..........................................................................
3. Hn ch v nh hng tu cc ca u t trc tp nc
ngo v pht trOn knh t - x h Cmpucha..............6
CHNG III: Mt s g php nhm tng cng thu ht u t trc tp n-
c ngo(FDI)..........................................................................................
I.nh hng thu ht FDI trong ga on hn ny...............
1. Ouan Om ca nh nc Cmpucha vO thu ht FDI.........
2. Mc tu v nh hng thu ht FDI...................................9
II. Nhng thun v kh khn ca Cmpucha trong thu ht
FDI....................................................................................... 60
1.Thun ca FDI................................................................ 60
2. S kh khn ca FDI ........................................................62
III. Mt s g php nhm tng cng thu ht u t ............................63
1.Nhm g php vO thu ht u t FDI.............................63
1.1. Nhm g php chung ca FDI......................................63
1.2. Nhm g php c thn tng cng FDI........................6
2. Cc g php ch yu O m rng quy m v nng cao
hu qu u t trc tp nc ngo FDI vo Cmpucha.......66
2.1. G vng n nh chYnh tr - x h..........................66
2.2. Ey mnh vc thc hn chn c knh t m, pht trOn
knh t th trng v tht p th trng ng b................66
2.3. Xy dng b my nh nc cc cEp qun u t nc
ngo mnh vO m mt .....................................................6
2.4. C tn cc th tc hnh chYnh: ..................................6
2.. Tng cng hot ng xc tn u t trc tp nc ngo
vo Cmpucha.................................................................... 6
Kt un........................................................................................6
Danh mc cc t vt tt
Sourn Sok Meng - Kinh t quc t 42
Chuyn O tt nghp
Danh mc t u tham kho
Sourn Sok Meng - Kinh t quc t 42

You might also like

  • KQ73
    KQ73
    Document47 pages
    KQ73
    chuthoong010
    No ratings yet
  • KQ60
    KQ60
    Document66 pages
    KQ60
    chuthoong010
    No ratings yet
  • KQ75
    KQ75
    Document60 pages
    KQ75
    chuthoong010
    No ratings yet
  • KQ74
    KQ74
    Document94 pages
    KQ74
    chuthoong010
    No ratings yet
  • KQ59
    KQ59
    Document65 pages
    KQ59
    chuthoong010
    No ratings yet
  • XK Cà Phê Sang M
    XK Cà Phê Sang M
    Document66 pages
    XK Cà Phê Sang M
    Truong Minh Huy
    No ratings yet
  • KQ70
    KQ70
    Document98 pages
    KQ70
    chuthoong010
    No ratings yet
  • một số biện pháp đẩy mạnh xuất khẩu lao động tại việt nam trong những năm tới
    một số biện pháp đẩy mạnh xuất khẩu lao động tại việt nam trong những năm tới
    Document92 pages
    một số biện pháp đẩy mạnh xuất khẩu lao động tại việt nam trong những năm tới
    lkhlkh57
    No ratings yet
  • KQ71
    KQ71
    Document85 pages
    KQ71
    chuthoong010
    No ratings yet
  • KQ64
    KQ64
    Document57 pages
    KQ64
    chuthoong010
    No ratings yet
  • KQ68
    KQ68
    Document115 pages
    KQ68
    chuthoong010
    No ratings yet
  • KQ58
    KQ58
    Document101 pages
    KQ58
    bebebeone
    No ratings yet
  • KQ69
    KQ69
    Document131 pages
    KQ69
    chuthoong010
    No ratings yet
  • KQ66
    KQ66
    Document77 pages
    KQ66
    chuthoong010
    No ratings yet
  • KQ63
    KQ63
    Document125 pages
    KQ63
    chuthoong010
    No ratings yet
  • KQ62
    KQ62
    Document120 pages
    KQ62
    chuthoong010
    No ratings yet
  • KQ54
    KQ54
    Document54 pages
    KQ54
    chuthoong010
    No ratings yet
  • KQ61
    KQ61
    Document51 pages
    KQ61
    chuthoong010
    No ratings yet
  • KQ52
    KQ52
    Document96 pages
    KQ52
    chuthoong010
    No ratings yet
  • KQ53
    KQ53
    Document70 pages
    KQ53
    chuthoong010
    No ratings yet
  • KQ56
    KQ56
    Document85 pages
    KQ56
    chuthoong010
    No ratings yet
  • KQ57
    KQ57
    Document133 pages
    KQ57
    leduydung12
    No ratings yet
  • Caohoc - VN kq55
    Caohoc - VN kq55
    Document108 pages
    Caohoc - VN kq55
    Thuong Tran
    No ratings yet
  • KQ51
    KQ51
    Document123 pages
    KQ51
    chuthoong010
    No ratings yet
  • KQ49
    KQ49
    Document54 pages
    KQ49
    chuthoong010
    No ratings yet
  • KQ50
    KQ50
    Document103 pages
    KQ50
    chuthoong010
    No ratings yet
  • KQ48
    KQ48
    Document81 pages
    KQ48
    chuthoong010
    No ratings yet
  • KQ46
    KQ46
    Document65 pages
    KQ46
    chuthoong010
    No ratings yet
  • KQ47
    KQ47
    Document42 pages
    KQ47
    chuthoong010
    No ratings yet
  • KQ45
    KQ45
    Document83 pages
    KQ45
    chuthoong010
    No ratings yet