Professional Documents
Culture Documents
Lêi më ®Çu
Trong cuéc sèng, ®iÖn cã mét vai trß rÊt quan träng.
ViÖc ®µo t¹o ra c¸c kü s ngµnh ®iÖn cã vai trß quan träng
kh«ng kÐm. Ngµy nay theo ®µ ph¸t triÓn cña x· héi mµ
®iÒu kiÖn häc tËp cña sinh viªn nãi chung vµ sinh viªn
ngµnh ®iÖn nãi chung ®· cã nhiÒu c¶i thiÖn rÊt thuËn lîi.
Sinh viªn trêng §¹i häc B¸ch khoa Hµ Néi lµ sinh viªn
cña mét trêng kü thuËt do vËy ®iÒu kiÖn thùc hµnh lµ cÇn
thiÕt h¬n c¶. ChÝnh v× vËy, mÆc dï kinh phÝ h¹n hÑp
®iÒu kiÖn cßn cha hiÖn ®¹i nhng nhµ trêng vµ c¸c thÇy c«
gi¸o vÉn t¹o ®iÒu kiÖn tèi ®a cho sinh viªn chóng em ®îc
thùc hµnh, kiÓm tra l¹i kiÕn thøc ®· häc trªn líp qua kú thùc
tËp dµnh cho sinh viªn ngµnh ®iÖn vµo gi÷a n¨m häc thø
3. B¶n th©n em lµ mét sinh viªn khoa §iÖn tuy nhiªn viÖc
tiÕp xóc víi c¸c m¸y mãc, thiÕt bÞ thùc tÕ cha nhiÒu. ChÝnh
v× vËy em thÊy viÖc tæ chøc thùc tËp t¹i xëng ®iÖn cña
c¸c thÇy trong trêng nãi chung vµ c¸c thÇy c« trong bé m«n
ThiÕt bÞ §iÖn-§iÖn tö nãi riªng lµ mét c¬ héi tèt cho chóng
em ®îc tiÕp thu kiÕn thøc thùc tÕ mét c¸ch trùc quan nhÊt.
Sau 3 tuÇn thùc tËp t¹i xëng ®iÖn cña bé m«n ThiÕt
bÞ §iÖn-§iÖn tö, díi sù chØ b¶o tËn t×nh cña thÇy NguyÔn
Quang Hïng vµ thÇy NguyÔn Huy ThiÖn em cïng c¸c b¹n ®· cã
tiÕp thu ®îc nh÷ng kiÕn thøc thùc tÕ rÊt ®¸ng quý. Vµ
quan träng h¬n ®ã lµ c¸ch tiÕp cËn víi thùc tÕ ®iÒu mµ
c¸c thÇy mong muèn sinh viªn cã c¸i nh×n s©u h¬n, réng
h¬n ®èi víi c¸c kiÕn thøc ®· ®îc häc trªn líp.
Néi dung cña bµi b¸o c¸o cña em bao gåm nh÷ng phÇn sau
®©y:
Lêi më ®Çu:...……………………………………………………………
….1
Ch¬ng I: Tãm t¾t lý thuyÕt.................................................5
Kh¸i niÖm chung vÒ m¸y ®iÖn........................................5
1.1. §Þnh nghÜa...........................................................5
1.2. Nguyªn lý lµm viÖc cña m¸y ®iÖn........................ .5
1.3. §Þnh luËt c¶m øng ®iÖn tõ....................................5
1.4. §Þnh luËt vÒ lùc tõ............................................... ..6
1.5. VËt liÖu chÕ t¹o m¸y ®iÖn.....................................6
1.6. Ph©n lo¹i..................................... ..........................8
1.7. C¸c th«ng sè m¸y ®iÖn.........................................9
M¸y biÕn ¸p.......................................... ..........................10
1.8. Kh¸i niÖm chung............................................... ...10
1.9. §Þnh nghÜa.........................................................10
1.10. Nguyªn lý lµm viÖc........................ ....................11
1.11. VËt liÖu, cÊu t¹o: ..............................................12
1.12. Lâi thÐp............................................... ...............13
1.13. D©y quÊn................................................... ........13
1.14. Vá m¸y........................................................ ........14
1.15. Ph©n lo¹i m¸y biÕn ¸p.......................................15
M¸y ®iÖn quay................................................... ............15
1.16. Kh¸i niÖm chung............................................ ....15
1.17. Nguyªn lý lµm viÖc........................ ....................16
1.18. CÊu t¹o, vËt liÖu................................................16
1.19. Ph©n lo¹i................................ ...........................17
M¸y ®iÖn dïng lµm m¸y biÕn ®æi n¨ng lîng lµ phÇn tö
quan träng nhÊt cña bÊt cø thiÕt bÞ ®iÖn n¨ng nµo. Nã ®îc
sö dông réng r·i trong c«ng nghiÖp, n«ng nghiÖp, giao
th«ng vËn t¶i, c¸c hÖ ®iÒu khiÓn vµ tù ®éng ®iÒu chØnh
khèng chÕ…
1.2. Nguyªn lý lµm viÖc cña m¸y ®iÖn.
M¸y ®iÖn lµm viÖc dùa trªn nguyªn lý c¶m øng ®iÖn
tõ. Nã tu©n thñ theo 2 ®Þnh luËt lµ: §Þnh luËt c¶m øng
®iÖn tõ (§Þnh luËt Faraday) vµ ®Þnh luËt vÒ lùc ®iÖn tõ
(§Þnh luËt Laplace).
1.3.§Þnh luËt c¶m øng ®iÖn tõ.
• Ph¸t biÓu: Sù biÕn thiªn tæng tõ th«ng mãc vßng trong
m¹ch ®iÖn sÏ t¹o ra mét søc ®iÖn ®éng tû lÖ víi ®¹o
hµm cña tæng tõ th«ng biÕn thiªn ®ã.
• BiÓu thøc:
d
e
dt
B lµ tõ c¶m
B lµ cêng ®é tõ trêng
r
lµ gãc gi÷a vÐc t¬ tõ c¶m B víi dßng
®iÖn i ch¹y trong thanh dÉn
1.5.VËt liÖu chÕ t¹o m¸y ®iÖn
a. VËt liÖu t¸c dông.
VËt liÖu t¸c dông gåm vËt liÖu dÉn tõ vµ vËt liÖu dÉn
®iÖn. C¸c vËt liÖu nµy sÏ lµm nhiÖm vô thùc hiÖn c¸c
chuyÓn ®æi ®iÖn tõ trong m¸y ®iÖn.
0.0172.mm 2 / m
cÇn thiÕt, ®¶m b¶o cho m¸y ch¹y b×nh thêng. Ngêi ta th-
êng dïng c¸c vËt liÖu nh gang, thÐp, kim lo¹i mµu, hîp kim
hoÆc c¸c vËt liÖu b»ng chÊt dÎo.
V× c¸c vËt liÖu c¸ch ®iÖn cã ®é bÒn kh¸c nhau nªn ng-
êi ta chia nã ra thµnh 7 lo¹i theo cÊp nhiÖt ®é lµm viÖc cña
chóng.
CÊp c¸ch Y A E B F H C
®iÖn
Khi m¸y lµm viÖc, do c¸c t¸c ®éng kh¸c cña ®iÒu kiÖn
lµm viÖc mµ ®é bÒn cña vËt liÖu c¸ch ®iÖn sÏ bÞ gi¶m.
Theo thùc nghiÖm nÕu nhiÖt ®é lµm viÖc cho phÐp t¨ng
qu¸ tõ 8-10°C th× tuæi thä vËt liÖu c¸ch ®iÖn sÏ gi¶m ®i
mét nöa. Do ®ã khi lµm viÖc cÇn tr¸nh ®Ó m¸y ®iÖn qu¸
t¶i lµm t¨ng nhiÖt ®é trong thêi gian dµi.
1.6. Ph©n lo¹i
M¸y ®iÖn cã nhiÒu lo¹i, ®îc ph©n lo¹i theo nhiÒu c¸ch
kh¸c nhau, ph©n lo¹i theo c«ng suÊt, theo cÊu t¹o, theo
chøc n¨ng, theo dßng ®iÖn (mét chiÒu hoÆc xoay chiÒu),
còng cã thÓ chän ®îc lo¹i m¸y ®iÖn phï hîp víi yªu cÇu sö
dông
C¸c th«ng sè nãi chung thêng dïng lµ: C¸c ®iÖn ¸p ®Þnh
møc, dßng ®Þnh møc, dung lîng vµ c«ng suÊt ®Þnh møc,
tèc ®é ®Þnh møc.
M¸Y BIÕN ¸P
1.8. Kh¸i niÖm chung
M¸y biÕn ¸p lµ bé phËn kh«ng thÓ thiÕu trong viÖc
truyÒn t¶i ®iÖn n¨ng. Nh chóng ta ®· biÕt khi truyÒn t¶i
®iÖn n¨ng nÕu ®iÖn ¸p cµng cao th× dßng ®iÖn trªn d©y
sÏ gi¶m xuèng tõ ®ã hao phÝ n¨ng lîng trªn ®êng d©y sÏ
gi¶m xuèng lµm gi¶m chi phÝ ®Çu t do kh«ng ph¶i mua
d©y cã tiÕt diÖn lín vµ ®Çu t cho x©y dùng ®êng d©y.
Trong thùc tÕ c¸c m¸y ph¸t ®iÖn chØ cã thÓ s¶n sinh ra
®iÖn ¸p vµo kho¶ng tõ 0.4-6kV do ®ã ®Ó cã ®îc ®iÖn ¸p
cao 35,110,220,500kV truyÒn t¶i trªn c¸c ®êng d©y ta cÇn
cã m¸y biÕn ¸p ®Ó t¨ng ¸p. Vµ khi ®iÖn truyÒn t¶i ®Õn
n¬i ngêi tiªu dïng th× cÇn ph¶i gi¶m xuèng theo møc ®iÖn
¸p mµ hé tiªu thô yªu cÇu. Trong hÖ thèng ®iÖn lùc, muèn
truyÒn t¶i vµ ph©n phèi c«ng suÊt tõ n¬i s¶n xuÊt ®iÖn
n¨ng ®Õn n¬i tiªu dïng cÇn ph¶i qua nhiÒu cÊp t¨ng ¸p vµ
h¹ ¸p. Do ®ã nhiÖm vô cña m¸y biÕn ¸p kh«ng chØ thay
®æi ®iÖn ¸p mµ cßn lµ bé phËn ph©n phèi n¨ng lîng.
1.9. §Þnh nghÜa
M¸y biÕn ¸p lµ thiÕt bÞ tõ tÜnh, lµm viÖc dùa trªn
nguyªn lý c¶m øng ®iÖn tõ, dïng ®Ó biÕn ®æi c¸c th«ng
sè (U,I) cña dßng ®iÖn xoay chiÒu nhng vÉn gi÷ nguyªn
tÇn sè.
I1 I2
U1 I2
N1 N2
m sin t
Theo ®Þnh luËt c¶m øng ®iÖn tõ, s®® c¶m øng sinh ra
trong c¸c d©y quÊn s¬ cÊp vµ thø cÊp sÏ lÇn lît lµ:
d d m sin wt
e1 N1 N1 N1w m cos wt 2 E1 sin( wt )
dt dt 2
d d m sin wt
e2 N 2 N2 N 2 w m cos wt 2 E2 sin( wt )
dt dt 2
Trong ®ã:
wN1 m 2 fN1 m
E1 4.44 fN1 m
2 2
wN 2 m 2 fN 2 m
E2 4.44 fN 2 m
2 2
lµ gi¸ trÞ hiÖu dông cña c¸c s®® d©y quÊn s¬ cÊp vµ
thø cÊp.
Tõ c¸c biÓu thøc ë trªn ta thÊy s®® c¶m øng trong d©y
quÊn chËm pha so víi tõ th«ng sinh ra nã mét gãc .
2
E1 w1 U1
k
E2 w2 U 2
1.11. VËt liÖu, cÊu t¹o:
M¸y biÕn ¸p ®îc cÊu t¹o tõ ba bé phËn chÝnh: lâi thÐp,
d©y quÊn vµ vá m¸y. Tïy vµo tõng nhiÖm vô kh¸c nhau mµ
chóng ®îc cÊu t¹o tõ nh÷ng lo¹i vËt liÖu kh¸c nhau.
1.12.Lâi thÐp
Lâi thÐp ®îc dïng lµm m¹ch dÉn tõ, ®ång thêi lµm
khung ®Ó quÊn d©y quÊn. Theo h×nh d¸ng lâi thÐp, ngêi
ta chia ra m¸y biÕn ¸p kiÓu lâi vµ m¸y biÕn ¸p kiÓu bäc.
Lâi thÐp m¸y biÕn ¸p ®îc lµm tõ t«n silic c¸n nguéi dÞ h-
íng, ®Ó tõ th«ng lu«n ®i theo chiÒu c¸n lµ chiÒu cã tõ dÉn
lín, l¸ thÐp ®îc ghÐp tõ c¸c l¸ t«n ®îc c¾t chÐo mét gãc
nhÊt ®Þnh. C¸ch ghÐp nµy dïng trong c¸c m¹ch tõ cã ®é
dµy tÊm t«n trong kho¶ng tõ 0.20-0.35 mm. Khi bÒ dµy tÊm
t«n nhá h¬n 0.20 mm ngêi ta dïng c«ng nghÖ m¹ch tõ quÊn
l¸ t«n v« dÞnh h×nh dµy 0.10 mm.
- PhÇn g«ng: KÕt nèi c¸c phÇn trô l¹i vµ t¹o thµnh m¹ch
tõ kÝn.
- D©y quÊn h×nh trô: NÕu tiÕt diÖn d©y nhá th× dïng
d©y trßn, quÊn nhiÒu líp. NÕu tiÕt diÖn d©y lín th× dïng
d©y bÑt vµ quÊn thµnh hai líp. D©y quÊn h×nh trô d©y
trßn thêng dïng lµm d©y quÊn cao ¸p, ®iÖn ¸p tíi 35 kV,
d©y quÊn h×nh trô bÑt dïng chñ yÕu lµm d©y quÊn h¹ ¸p
víi ®iÖn ¸p tõ 6kV trë xuèng. Nãi chung d©y qÊn h×nh trô
thêng dïng cho c¸c m¸y biÕn ¸p cã dung lîng 630kVA trë
xuèng.
- D©y quÊn h×nh xo¾n: Gåm nhiÒu d©y bÑt chËp l¹i
quÊn theo ®êng xo¾n èc, gi÷a c¸c vßng d©y cã r·nh hë.
H×nh kiÓu nµy thêng dïng cho c¸c m¸y biÕn ¸p cã dung lîng
trung b×nh vµ lín.
- D©y quÊn xo¸y xo¾n èc liªn tôc : lµm b»ng d©y bÑt vµ
kh¸c víi d©u quÊn h×nh xo¾n èc ë chç d©y quÊn nµy ®îc
quÊn thµnh nh÷ng b¸nh r¨ng d©y ph¼ng c¸ch nhau b»ng
nh÷ng r·nh hë. B»ng c¸ch ho¸n vÞ ®Æc biÖt trong khi
quÊn, c¸c b¸nh d©y ®îc nèi tiÕp liªn tôc mµ kh«ng cÇn mèi
hµn gi÷a chóng. D©y quÊn lo¹i nµy dïng lµm cuén cao ¸p
cho ®iÖn ¸p tõ 35kV trë lªn vµ cã dung lîng lín.
- D©y quÊn: lµm b»ng ®ång hoÆc nh«m, ®îc quÊn vµo
c¸c r·nh cña stato ®îc bäc c¸ch ®iÖn víi nhau vµ c¸ch
®iÖn víi lâi thÐp.
b. Roto: Cã d¹ng khèi trô, gåm lâi thÐp, d©y quÊn phÇn
c¶m trôc m¸y.
- D©y quÊn : ChØ cã ®èi víi roto d©y quÊn, lµm b»ng
®ång hoÆc nh«m. Chóng quÊn theo c¸c r·nh cña roto.
Riªng ®èi víi lo¹i roto lång sãc d©y quÊn lµ c¸c thanh ®ång
®îc nèi ng¾n m¹ch víi nhau b»ng c¸c vµnh b»ng ®ång t¹o
thµnh lång sãc.
60 f 2
n1
p
Tõ trêng quay nµy quÐt trªn d©y quÊn roto t¹o ra dßng
®iÖn c¶m øng trªn cuén d©y cña roto. Dßng ®iÖn nµy sinh
ra tõ th«ng cã t¸c dông chèng l¹i sù thay ®æi cña tõ trêng
quay. Tõ th«ng cña d©y quÊn roto hîp víi tõ th«ng cña stato
t¹o ra trong khe hë t¸c ®éng lªn dßng ®iÖn ch¹y trong d©y
quÊn roto lµm cho roto quay víi tèc ®é n n1 tèc ®é n phô
thuéc vµo dßng ®iÖn trong d©y quÊn roto vµ tõ th«ng trªn
khe hë.
n2 n
HÖ sè trît s% .100
n2
60 f
n
p
Ch¬ng II:
KiÓm nghiÖm lý thuyÕt qua c¸c thÝ nghiÖm
1. QuÊn m¸y biÕn ¸p tù ngÉu mét cuén d©y
1.1 C¸c th«ng sè cña m¸y biÕn ¸p
Khi thùc hµnh quÊn m¸y biÕn ¸p tù ngÉu ta cÇn cã thÓ
tÝnh c¸c th«ng sè d©y quÊn dùa vµo c¸c ®¹i lîng sau ®©y:
2
Q tiÕt diÖn lâi s¾t ( cm )
Q a.b(cm )
2
50 60
w (vßng d©y/1V)
Q
§êng kÝnh cña d©y dÉn ®îc tÝnh dÔ dµng nhê c«ng thøc
4S
d
2p sè cùc tõ
p sè ®«i cùc
m sè pha
Z
Sè r·nh t¸c dông díi mét cùc q
2mp
Z
Sè bíc d©y quÊn y
2p
d
Bíc cùc (kho¶ng c¸ch gi÷a c¸c pha) T=
2p
60 f
Tèc ®é tõ trêng quay n: n p ( f 50 Hz )
Sè ®«i cùc n (v / p ) n1 (v / p )
1 3000 2500
2 1500 1480
3 1000 980
C¸c cuén d©y cã cïng mét kÝch thíc ®îc bè trÝ trªn stato
ë c¸c r·nh kÕ tiÕp nhau t¹o thµnh c¸c cÆp cùc tõ.
• Nhîc ®iÓm: ViÖc l¾p ®Æt khã kh¨n, tèn nhiÒu thêi
gian h¬n so víi d©y quÊn ®ång t©m.
2.2.2C¸ch ph©n bè d©y quÊn
Cã hai c¸ch bè trÝ d©y quÊn : TËp trung vµ ph©n t¸n.
• D©y quÊn tËp trung: c¸c bèi d©y cïng mét nhãm
bèi ®îc ®Æt vµo c¸c r·nh sao cho c¸c c¹nh t¸c dông
thø nhÊt cña chóng liªn tiÕp nhau.
trªn hÕt. V× vËy viÖc quÊn trªn khu«n gióp ta kiÓm tra ®îc
sè vßng d©y mét c¸ch chÝnh x¸c. Vµ x¸c ®Þnh ®Çu ra cña
cuén d©y còng nh bäc c¸ch ®iÖn mét c¸ch dÔ dµng.
Khi l¾p khu«n vµo m¸y quÊn d©y cã mét ®iÒu chó ý lµ
®Æt ®óng chiÒu khu«n vµ quÊn theo ®óng chiÒu. Trªn
khu«n ®· x¸c ®Þnh tríc c¸c lç ra d©y ®îc ®¸nh sè tõ tríc
®ã.
chØnh th« ®îc quÊn xong ta sÏ chuyÓn sang quÊn tiÕp c¸c
møc chØnh tinh t¬ng tù cø 9 vßng ta cho ra mét møc
chØnh tinh. Sau khi quÊn lÇn lît hÕt c¸c vßng cho tíi vßng
cuèi cïng th× ta bäc c¸ch ®iÖn lÇn cuèi råi dïng b¨ng dÝnh
cè ®Þnh l¹i. NhÑ nhµng th¸o khu«n d©y ra khái m¸y quÊn
d©y.
L¾p m¸y: L¾p khu«n d©y vµo lâi thÐp. Ta ghÐp lÇn lît
c¸c thanh thÐp ch÷ E vµ ch÷ I xen kÏ nhau tõ hai phÝa
cña khu«n d©y. Sau khi ghÐp hÕt ta kiÓm tran xem
phÇn tiÕp gi¸p gi÷a thanh ch÷ I vµ ch÷ E ®· ®¹t ®îc
hay cha. NÕu cßn khe hë th× cÇn chØnh l¹i sao cho
c¸c thanh thÐp ®ã Ðp s¸t vµo nhau. Cuèi cïng ta dïng
èc vit xiÕt chÆt lâi thÐp l¹i t¹o ra m¹ch tõ kÝn. KiÓm
tra s¾p xÕp l¹i c¸c ®Çu d©y vµ kiÓm tra xem khu«n
d©y ®· n»m ch¾c ch¾n trong khung s¾t cha. NÕu
kh«ng th× cÇn kh¾c phôc ngay ®Ó tr¸nh m¸y bÞ
rung trong qu¸ tr×nh lµm viÖc.
Tríc khi tiÕn hµnh quÊn d©y vµo khu«n ®Ó t¹o ®îc bèi d©y
ph¼ng vµ gän gµng ta cÇn vuèt th¼ng d©y quÊn tríc khi quÊn
d©y vµo bèi d©y. NÕu d©y cµng ph¼ng th× viÖc quÊn d©y vµo
khu«n cµng dÔ lµm cho viÖc l¾p d©y vµo m¸y còng nhanh h¬n
nhiÒu.
QuÊn d©y vµo khu«n cÇn ®Ó ý c¸c ®iÒu kiÖn lµ quÊn chÆt,
®Òu tay vµ theo mét chiÒu nhÊt ®Þnh nhÊt ®Þnh kh«ng ®îc
lµm xíc d©y. NÕu xíc cÇn xö lý ngay b»ng c¸ch bäc bÞ trÝ xíc l¹i
vµ ®a nã ra ®Çu cña bèi d©y kh«ng ®Ó trong phÇn d©y th¼ng.
Khi ®ñ 65 vßng dõng l¹i b¾t tiÕp bèi thø hai ®Ó quÊn vµ t¬ng tù
nh vËy ta quÊn c¶ ba bèi d©y cïng mét lóc. Sau khi quÊn c¶ ba
bèi d©y ta th¸o khu«n ra khái m¸y quÊn d©y. Dïng d©y cè ®Þnh
tõng bèi l¹i råi th¸o chèt s¾t lÊy c¸c bèi d©y ra khái khu«n. LÇn lît
lµm nh vËy cho ®Õn khi ®ñ 12 bèi d©y.
ChiÒu dµi b»ng chiÒu dµi líp c¸ch ®iÖn 0.3 ®· gËp hai ®Çu.
ChiÒu réng chøa hÕt tiÕt diÖn r·nh céng thªm hai d¶i b¨ng
Chó ý khi nhÐ d©y vµo r·nh.
Khi nhÐt d©y vµo r·nh ta dïng dao tre ®Ó nhÐt. Dao tre ph¶i
máng ®Ó cã thÓ ®a vµo trong r·nh vµ ®ñ cøng ®Ó cã thÓ nhÐt
®îc d©y. Chó ý tr¸nh lµm qu¸ m¹nh cã thÓ ¶nh hëng ®Õn c¸ch
®iÖn cña d©y. Ta ®Æ mét c¹nh cña bèi d©y vµo r·nh råi dïng dao
tre vuèt nhÑ ®Ó cho d©y vµo n»m hÕt trong r·nh. Sau ®ã nhÊn
nhÑ nhµng ®Òu ®Ó cho d©y n»m ch¾c ch¾n trong r·nh råi míi
tiÕn hµnh nhÐt c¸ch ®iÖn. Ph¶i ®¶m b¶o sau khi nhÐt c¸ch
®iÖn th× toµn bé phÇn giÊy c¸ch ®iÖn ph¶i n»m gän trong r·nh
nÕu kh«ng sÏ g©y nguy hiÓm nÕu ch¹y m¸y. CÇn lu ý lµ bÎ trßn
c¸c ®Çu cña bèi d©y tríc khi ®a vµo nhÐt trong r·nh. Sau khi
nhÐt c¶ hai c¹nh cña bèi d©y vµo th× ta Ên phÇn ®Çu cña bèi
d©y xuèng ®Ó cho dÔ dµng vµo c¸c bèi d©y tiÕp theo.
2.2.Thø tù vµo d©y.
Sau khi ®· hoµn thµnh c«ng ®o¹n quÊn 12 bèi d©y ta tiÕn
hµnh ®a c¸c bèi d©y vµo r·nh t¬ng øng. Chän mét r·nh bÊt kú
lµm r·nh sè mét. Theo s¬ ®å d©y quÊn ta sÏ x¸c ®Þnh ®îc c¸c vÞ
trÝ cña c¸c bèi d©y tiÕp theo. Cã thÓ chän c¸ch vµo d©y thuËn
hoÆc ngîc chiÒu kim ®ång hå. R·nh sè 2 vµ sè 4 ®îc ®Ó chê.
LÊy 2 bèi d©y mét bèi ta nhÐt 1 c¹nh vµo r·nh sè 2, mét bèi ta
nhÐt mét c¹nh vµo r·nh sè 4. Hai c¹nh cßn l¹i ®Ó ®ã cha nhÐt véi.
Sau ®ã ta lµn lît thùc hiÖn c¸c bíc sau ®©y:
NhÐt bèi thø 3 vµo c¸c r·nh 1,6.
NhÐt bèi thø 4 vµo c¸c r·nh 3,8.
NhÐt bèi thø 5 vµo c¸c r·nh 5,10.
NhÐt bèi thø 6 vµo c¸c r·nh 7,12.
NhÐt bèi thø 7 vµo c¸c r·nh 9,14.
NhÐt bèi thø 8 vµo c¸c r·nh 11,16.
NhÐt bèi thø 9 vµo c¸c r·nh 13,18.
T¬ng tù cho vßng cuèi cïng lµ xong mét nhãm 3 bèi d©y. Trong
bµi nµy cã tÊt c¶ 6 nhãm bèi d©y nh vËy.
3.2.QuÊn d©y vµo khu«n.
T¬ng tù ta còng vuèt th¼ng d©y råi quÊn lÇn lît c¸c bèi
con vµo khung gç råi th¸o ra dïng d©y nhãm t¸ch c¸c bèi víi
nhau.
Mçi nhãm bèi gåm 3 bèi con nªn khi vµo d©y cÇn chó ý
v× rÊt dÔ nhÇm chiÒu cña dßng ®iÖn trong bèi d©y dÉn
®Õn t×nh tr¹ng triÖt tiªu tõ trêng khi m¸y ch¹y lµm ch¸y
®éng c¬. Dùa vµo s¬ ®å d©y quÊn ®· vÏ ë phÇn trªn ta
thùc hiÖn vµo d©y nh sau:
LÊy nhãm bèi thø hai ®a c¸c c¹nh t¸c dông thø nhÊt
cña chóng vµo lÇn lît tõ ngoµi vµo trong vµo c¸c r·nh
1,2,3 c¸c c¹nh t¸c dông thø 2 lÇn lît vµo c¸c r·nh
10,11,12
LÊy nhãm bèi thø ba ®a c¸c c¹nh t¸c dông thø nhÊt
cña chóng vµo lÇn lît tõ ngoµi vµo trong vµo c¸c r·nh
7,8,9 c¸c c¹nh t¸c dông thø 2 lÇn lît vµo c¸c r·nh
16,17,18
LÊy nhãm bèi thø t ®a c¸c c¹nh t¸c dông thø nhÊt cña
chóng vµo lÇn lît tõ ngoµi vµo trong vµo c¸c r·nh
13,14,15 c¸c c¹nh t¸c dông thø 2 lÇn lît vµo c¸c r·nh
22,23,24
LÊy nhãm bèi thø n¨m ®a c¸c c¹nh t¸c dông thø nhÊt
cña chóng vµo lÇn lît tõ ngoµi vµo trong vµo c¸c r·nh
19,20,21 c¸c c¹nh t¸c dông thø 2 lÇn lît vµo c¸c r·nh
28,29,30
LÊy nhãm bèi thø s¸u ®a c¸c c¹nh t¸c dông thø nhÊt
cña chóng vµo lÇn lît tõ ngoµi vµo trong vµo c¸c r·nh
25,26,27 c¸c c¹nh t¸c dông thø 2 lÇn lît vµo c¸c r·nh
34,35,36
§a c¸c c¹nh t¸c dông thø nhÊt cña nhãm bèi ®Çu tiªn
xuèng c¸c r·nh 31,32,33.
§Ó c¸c bèi d©y vµo mét c¸ch dÔ dµng ta ph¶i uèn trßn c¸c
®Çu bèi vµ uèn n¾n nã vµo trong stato. Cã mét lu ý rÊt quan
träng ®ã lµ kiÓm tra c¸ch ®iÖn víi vá m¸y. Sau khi vµo mét bèi
d©y ta dïng ®ång hå ®o ®iÖn trë gi÷a mét pha bÊt kú víi vá
m¸y. NÕu cã hiÖn tîng ch¹m gi÷a d©y pha vµ vá m¸y th× cÇn
kiÓm tra l¹i ngay v× nÕu ®Ó hai pha cïng ch¹m ra vá th× khi ch¹y
m¸y sÏ dÉn ®Õn chËp ch¸y rÊt nguy hiÓm.
Theo c¸ch vµo d©y nh trªn ta chän mét ®Çu vµo lµ ®Çu
vµo pha A. Trong trêng hîp nµy ta chän ®Çu vµo r·nh sè 3.
Cã 3 pha vµ 6 nhãm bèi nh vËy mçi pha cã 2 nhãm bèi.
Nhãm bèi cña cïng pha A sÏ n»m ®èi diÖn víi nhãm bèi nµy.
Ta x¸c ®Þnh ®îc hai nhãm bèi cña pha A lµ nhãm sè 2 vµ
nhãm sè 5. §Ó c¸c c¹nh t¸c dông cña cïng mét pha ë gÇn
nhau cã chiÒu dßng ®iÖn ngîc nhau ta sÏ nèi ®Çu ra nhãm
bèi thø 2 víi ®Çu vµo cña nhãm bèi thø 5. Nh vËy ®Çu ra
cña nhãm bèi thø 5 sÏ lµ ®Çu cuèi cña pha A. T¬ng tù ta
x¸c ®Þnh ®îc c¸c ®Çu vµo ra cña c¸c pha nh h×nh vÏ. Vµo
r·nh 9 lµ ®Çu pha B, ra r·nh 36 lµ cuèi pha B, vµo r·nh 15 lµ
®Çu pha C, ra r·nh 6 lµ cuèi pha C. Sau khi ®Êu d©y ta
tiÕn hµnh l¾p c¸c giÊy c¸ch ®iÖn pha ë hai ®Çu råi tiÕn
hµnh ®ai d©y. KÕt hîp ta ®iÒu chØnh lu«n h×nh d¸ng cña
c¸c ®Çu c¸c bèi d©y sao cho nã kh«ng ch¹m vµo thµnh vá
còng nh kh«ng n»m trong vÞ trÝ mµ roto cã thÓ ch¹m tíi. Lu
ý ®iÒu chØnh c¸c ®Çu d©y n»m ë ®Çu r·nh v× ®ã lµ n¬i
nguy c¬ ch¹m vá cao nhÊt.
Nóm ®iÒu 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11
chØnh
§iÖn ¸p ®o 21 21 22 23 24 25 26 28 29 30 32
®îc 0 8 5 2 2 5 8 0 0 5 0
U U i U i 1 0 8 7 7 10 10 13 12 10 15 15
1.2.NhËn xÐt
Trong trêng hîp chØnh tinh, theo tÝnh to¸n th× cø 1.12
vßng t¬ng øng víi 1V do ®ã 9 vßng sÏ t¬ng øng 8.04V. T¹i
c¸c møc ®Çu tiªn 1,2,3,4 th× sai sè rÊt nhá tuy nhiªn cµng
n©ng cao så vßng d©y th× ®iÖn ¸p t¨ng cµng nhanh.
Nguyªn nh©n ®îc gi¶i thÝch bëi c¸c lý do sau ®©y.
Imm=3.2A
IA=1.0A
IB=1.1A
IC=1.1A
n=1480vßng/phót
NhËn thÊy dßng khëi ®éng b»ng 3.2A lµ hîp lý. Dßng ®ñ
lín ®Ó khëi ®éng ®éng c¬ nhng ë møc an toµn kh«ng qu¸
1500 1480
s .100 1.33% s=1.33%.
1500