giíi thiÖu c«ng nghÖ khoan phôt cao ¸p ®Ó söa

ch÷a h­ háng nÒn vµ mang cèng d­íi ®ª

TS. NguyÔn Quèc Dòng

ThS. NguyÔn Quèc Huy
KS. Vò B¸ Thao
ViÖn Khoa häc Thñy lîi

ABSTRACT: Research on applications of new technique in repair of under-dyke sluices

is only one topic of a larger effort by Vietnam Institute for Water Resources Research
to tackle the issues of maintenance and repair of thousands of sections of dyke and
sluice systems.
This paper will mention the overall contents of the research project, which is expected
to take a few years to complete, and then focus on a number of areas, including
assessment of the existing under-dyke sluice systems, evaluation of the up-to-date
technical solutions to repair the systems, study of new solutions for critical problems.
Especially, the paper will introduce high-pressure grout (Jet-grouting) technique,
which appears advantageous to the other grouting methods as it can perform
consolidation or underpinning to underground elements without large open-cut which
damages the structure. The method seems to be the most suitable method to be used for
repair of under-dyke sluice systems and hydraulic structures.

1. Tæng quan vÒ h­ háng cèng d­íi ®ª

1.1.T×nh h×nh h­ háng chung B¶ng 1. Sè l­îng cèng bÞ h­ háng

HiÖn nay trªn hÖ thèng s«ng Sè l­îng cèng

Hång vµ s«ng Th¸i B×nh cã TT H¹ng môc bÞ h­ háng
trªn 1000 cèng d­íi ®ª, gåm (c¸i)
nhiÒu kiÓu, nhiÒu lo¹i kh¸c 1 Lón, nøt, chuyÓn vÞ t­êng th©n 55/130
nhau. 2 Lón, nøt, chuyÓn vÞ t­êng c¸nh 40/130
Theo kÕt qu¶ ®iÒu tra trªn 730 3 Båi, Xãi bÓ tiªu n¨ng 40/130
cèng cã 130 cèng cã h­ háng
4 ThÊm qua nÒn, mang cèng 30/130
(chiÕm 17,8%).
5 S¹t m¸i ®¸ th­îng h¹ l­u cèng 23/130
Trong 130 cèng nãi trªn, sè
l­îng cèng bÞ h­ háng ph©n 6 Cèng ng¾n 14/130
lo¹i nh­ b¶ng 1. 7 Háng khíp nèi 11/130
§èi víi nÒn vµ mang cèng cã Ghi chó: Mét cèng cã thÓ cã nhiÒu h­ háng ®ång thêi
hai hiÖn t­îng h­ háng ®iÓn
h×nh lµ:
+ NÒn cèng bÞ lón, lón lÖch lµm chuyÓn vÞ vµ nøt gÉy th©n cèng, t­êng c¸nh.
+ NÒn vµ mang cèng bÞ thÈm lËu g©y mÊt æn ®Þnh toµn bé c«ng tr×nh.
1.2. Mét sè sù cè vì ®ª do h­ háng cèng d­íi ®ª
Cèng d­íi ®ª lµ c«ng tr×nh Èn chøa nhiÒu hiÓm ho¹ ®èi víi an toµn ®ª trong mïa lò
b·o. Tõ tr­íc ®Õn nay, ®· cã nhiÒu sù cè vì ®ª xuÊt ph¸t tõ nguyªn nh©n h­ háng cèng
d­íi ®ª, vÝ dô:
+ Cèng Kªnh Khª: Trªn ®ª t¶ s«ng Hång, huyÖn Kho¸i Ch©u, tØnh H­ng Yªn, do
®ïn sñi, trµn ®ª g©y vì ®ª khu vùc hai bªn cèng n¨m 1915.
+ Cèng Mai L©m: Trªn ®ª t¶ §uèng, th«n Mai L©m, huyÖn §«ng Anh. Cèng bÞ sù
cè thÈm lËu mang cèng n¨m 1957 g©y nªn vì ®ª khi ch­a ®Õn b¸o ®éng 1.
+ Cèng Néi Doi: Trªn ®ª h÷u s«ng CÇu, tØnh B¾c Ninh. Cèng bÞ sËp vßm, gÇn
nh­ vì ®ª n¨m 1986, nh­ng ®· øng cøu kÞp thêi.
+ Cèng Trung L­¬ng: Trªn ®ª La Giang, Hµ TÜnh; Sñi m¹ch mang cèng, kh¾c
phôc ®­îc. N¨m 2001 ®· thay b»ng cèng míi.
NhËn xÐt: NhËn thøc râ tÇm quan träng cña cèng d­íi ®ª ®èi víi kinh tÕ, x· héi ë vïng
®ång b»ng s«ng Hång, cuèi n¨m 2002 Bé Khoa häc c«ng nghÖ ®· giao cho ViÖn Khoa
häc Thuû lîi thùc hiÖn ®Ò tµi ®éc lËp cÊp Nhµ n­íc víi tªn gäi “ Nghiªn cøu c¸c gi¶i
ph¸p KHCN ®Ó n©ng cÊp, söa ch÷a c¸c cèng d­íi ®ª vïng ®ång b»ng s«ng Hång vµ
s«ng Th¸i B×nh”. Bµi b¸o nµy tr×nh bµy tãm t¾t mét sè kÕt qu¶ ®· ®¹t ®­îc trong n¨m
thùc hiÖn ®Çu tiªn, trong ®ã ®Ò cÊp kü h¬n gi¶i ph¸p gia cè nÒn vµ chèng thÊm.
2. Ph¹m vi, néi dung nghiªn cøu vµ tãm t¾t kÕt qu¶ ®· ®¹t
®­îc cña ®Ò tµi
2.1. Ph¹m vi nghiªn cøu
Ph¹m vi nghiªn cøu cña ®Ò tµi (theo ®¬n ®Æt hµng cña Bé KHCN) lµ c¸c cèng d­íi ®ª
thuéc hÖ thèng s«ng Hång vµ s«ng Th¸i B×nh. Tuy nhiªn, ®èi víi c¸c cèng d­íi ®ª
thuéc vïng kh¸c nh­ khu vùc miÒn Trung, miÒn Nam, hay c¸c cèng d­íi ®ª biÓn, c¸c
cèng lÊy n­íc d­íi ®Ëp ®Êt, h­ háng t­¬ng tù còng cã thÓ ¸p dông.
2.2. Néi dung nghiªn cøu
Néi dung nghiªn cøu cña ®Ò tµi tËp trung vµo 5 nhãm gi¶i ph¸p chñ yÕu sau:
2.2.1. §¸nh gi¸ hiÖn tr¹ng, x©y dùng tiªu chÝ vµ ph­¬ng ph¸p ®¸nh gi¸ an toµn
§¸nh gi¸ hiÖn tr¹ng ®­îc thùc hiÖn b»ng nhiÒu ph­¬ng ph¸p, cho c¸c ®èi t­îng cô thÓ
kh¸c nhau:
Ph­¬ng ph¸p ®¸nh gi¸ b»ng phiÕu ®iÒu tra: §­îc x©y dùng víi kho¶ng 200 th«ng sè
cÇn ®iÒn, ®­îc göi ®Õn c¸c chi côc phßng chèng lôt b·o vµ qu¶n lý ®ª ®iÒu (PCLB vµ
QL§§) cña 16 tØnh trong khu vùc nghiªn cøu, ®i thùc ®Þa ®Õn nh÷ng cèng theo ®¸nh
gi¸ lµ cã h­ háng liªn quan ®Õn vÊn ®Ò an toµn. HiÖn nay chóng t«i ®· ®iÒu tra xong
13/16 tØnh, thu thËp ®­îc h¬n 800 phiÕu ®iÒu tra, ®· cã ®­îc b¸o c¸o tæng kÕt b­íc ® Çu
vÒ hiÖn tr¹ng c¸c cèng d­íi ®ª trong khu vùc nghiªn cøu.
Ph­¬ng ph¸p ®¸nh gi¸ chÊt l­îng nÒn vµ mang cèng: §· sö dông ®ång thêi 5 ph­¬ng
ph¸p trªn cïng mét cèng ®Ó rót ra qui tr×nh ®¸nh gi¸ s¸t ®óng nhÊt. §ã lµ: s ö dông thiÕt
bÞ Rada xuyªn ®Êt, sö dông ph­¬ng ph¸p ®Þa ®iÖn (®a cùc, l­ìng cùc), ph­¬ng ph¸p
®¸nh dÊu phãng x¹, vµ khoan lÊy mÉu hoÆc quan s¸t b»ng hè ®µo. B­íc ®Çu kÕt luËn
ph­¬ng ph¸p Rada xuyªn ®Êt cã nhiÒu høa hÑn cho kÕt qu¶ tèt nhÊt.
X©y dùng tiªu chÝ ®¸nh gi¸ an toµn vµ dù b¸o tuæi thä cña cèng d­íi ®ª: HiÖn nay viÖc
®¸nh gi¸ an toµn chñ yÕu vÉn lµ bµi to¸n kiÓm tra theo tr×nh tù gièng nh­ trong thiÕt kÕ.
§Ò tµi ®· sö dông lý thuyÕt ®é tin cËy ®Ó thiÕt lËp thµnh phÇn mÒm, b­íc ®Çu ®· tÝch
thö cho mét sè cèng ®iÓn h×nh. Tíi ®©y chóng t«i sÏ tiÕp tôc tÝnh cho c¸c cèng cã vÊn
®Ò an toµn ®Ó cã con sè ®¸nh gi¸ h­ háng mét c¸ch ®Þnh l­îng h ¬n.
2.2.2. Nghiªn cøu c«ng nghÖ xö lý nÒn vµ mang cèng bÞ h­ háng:
C¸c cèng d­íi ®ª vïng s«ng Hång vµ s«ng Th¸i B×nh ph Çn lín ®Òu n»m trªn nÒn båi
tÝch mÒm yÕu. Nh÷ng nguyªn nh©n g©y nªn h­ háng nÒn vµ mang cèng cã thÓ lµ:
- Do kh¶o s¸t: tµi liÖu kh¶o s¸t kh«ng ®Çy ®ñ, kh«ng chÝnh x¸c, viÖc lÊy mÉu vµ vËn
chuyÓn mÉu kh«ng ®¶m b¶o kü thuËt, v.v.
- Do thiÕt kÕ: kh«ng cã gi¶i ph¸p xö lý nÒn phï hîp, tÝnh to¸n sai, t¶i träng kh«ng
chÝnh x¸c, kÕt cÊu kh«ng hîp lý, thiÕt kÕ rËp khu«n theo ®Þnh h×nh, vv...
- Do thi c«ng: ®Êt ®¾p mang cèng kh«ng ®¶m b¶o dung träng, kh«ng cã biÖn ph¸p
chèng thÊm nÒn tho¶ ®¸ng, xö lý thÊm tiÕp gi¸p gi÷a ®Êt ®¾p vµ t­êng cèng kh«ng
®¹t yªu cÇu, khi thi c«ng lµm x¸o trén nÒn, v.v.
- Do nguyªn nh©n kh¸c: h­ háng khíp nèi nªn dßng ch¶y ®i ra tõ trong cèng moi
®Êt t¹o lç hæng, do tæ mèi, tæ chuét, do mùc n­íc ngÇm thay ®æi, do t¶i träng c«ng
tr×nh t¨ng lªn khi t«n cao ®ª, ...
Xö lý h­ háng nÒn vµ mang cèng nh»m gi¶i quyÕt 2 yªu cÇu sau:
- N©ng cao kh¶ n¨ng chÞu t¶i cña ®Êt nÒn;
- Xö lý dßng thÊm (thÊm bªn, thÊm ®¸y).
KÕt qu¶ nghiªn cøu: b­íc ®Çu ®· ph©n tÝch ®¸nh gi¸ ­u nh­îc ®iÓm vµ ph¹m vi øng
dông cña c¸c gi¶i ph¸p hiÖn ®ang sö dông ë trong n­íc vµ trªn thÕ giíi. Tõ ®ã kiÕn
nghÞ sö dông c«ng nghÖ Jet – grouting (khoan phôt ¸p lùc cao b»ng dßng tia) ®Ó xö lý
nÒn cèng vµ mang cèng ®¹t môc tiªu gia cè nÒn vµ chèng thÊm. C«ng nghÖ nµy sÏ tr×nh
bµy chi tiÕt ë môc 3.
2.2.3. Nghiªn cøu c«ng nghÖ söa ch÷a kÕt cÊu bª t«ng vµ c¸c kÕt cÊu nèi tiÕp (khíp nèi,
t­êng c¸nh, s©n tiªu n¨ng,...): Néi dung nµy sÏ ®­îc nghiªn cøu trong nh÷ng n¨m tiÕp theo.
2.2.4. Nghiªn cøu n©ng cÊp cèng d­íi ®ª phôc vô lÊy phï sa trong mïa lò.
§ång b»ng s«ng Hång vµ s«ng Th¸i B×nh hiÖn ®ang bÞ tho¸i ho¸ do ®Êt kh«ng ®­îc bæ
sung dinh d­ìng ®Çy ®ñ. MÆc dï vËy, trë ng¹i lín nhÊt hiÖn nay lµ c¸c cèng d­íi ®ª
phÇn lín kh«ng ®¶m b¶o an toµn ®Ó lÊy phï sa khi mùc n­íc ë trªn møc b¸o ®éng 2.
§iÒu ®ã ¶nh h­ëng ®Õn s¶n xuÊt, g©y h¹n gi¶ t¹o (mùc n­íc ngoµi s«ng cao nh­ng
trong ®ång vÉn thiÕu n­íc). Kh«ng lÊy ®­îc phï sa lµ mét l·ng phÝ nguån dinh d­ìng
v« tËn cho s¶n xuÊt n«ng nghiÖp.
§Ò tµi tËp trung tæng kÕt ®¸nh gi¸ c¸c gi¶i ph¸p hiÖn ®ang sö dông, kiÕn nghÞ mét sè
gi¶i ph¸p phï hîp víi tõng ®iÒu kiÖn c«ng tr×nh cô thÓ. Trong ®ã ® Æc biÖt chó ý ®Õn
yªu cÇu vÒ an toµn chèng lò, gi¶m thiÓu viÖc ®µo ph¸ ®ª, ®¸p øng yªu cÇu lÊy phï sa
theo líp trªn mÆt vµ ®¹t yªu cÇu vÒ hiÖu qu¶ kinh tÕ.
2.2.5. Nghiªn cøu c¶i tiÕn c«ng cô trî gióp cho c«ng t¸c kh¶o s¸t thiÕt kÕ, qu¶n lý vËn
hµnh cèng d­íi ®ª.
§Ò tµi ®· thu thËp ®­îc h¬n 800 hå s¬ lý lÞch cèng, x©y dùng mét phÇn mÒm qu¶n lý
d÷ liÖu cèng d­íi ®ª.
§Ò tµi ®ang x©y dùng mét ch­¬ng tr×nh phÇn mÒm trî gióp cho viÖc thiÕt kÕ cèng d­íi
®ª ®Ó thùc hiÖn nh÷ng môc tiªu sau: tÝnh to¸n lùa chän kÝch th­íc; tÝnh to¸n kÕt cÊu,
thñy lùc, xö lý nÒn, tiªu n¨ng phßng xãi, vµ cho phÐp in ra b¶n vÏ thiÕt kÕ.
3. Nghiªn cøu øng dông c«ng nghÖ khoan phôt ¸p lùc cao
(Jet - grouting) ®Ó xö lý h­ háng nÒn vµ mang cèng
3.1. C¸c biÖn ph¸p xö lý h­ háng cèng hiÖn nay ®ang dïng
§èi víi c¸c cèng míi x©y dùng, gi¶i ph¸p n©ng cao søc chÞu t¶i cña nÒn chñ yÕu vÉn lµ
®ãng cäc (cäc BT, cäc c©y,...). §Ó chèng thÊm ®¸y hiÖn ®ang s ö dông gi¶i ph¸p kÐo dµi
®­êng viÒn thÊm nh­: kÐo dµi b¶n ®¸y, lµm s©n phñ, lµm cõ...; gi¶i ph¸p chèng thÊm
bªn chñ yÕu lµ dïng líp ®Êt sÐt dµy kho¶ng 1m bäc xung quanh vµ thi c«ng ®Êt ®¾p
mang cèng ®ñ dung träng thiÕt kÕ.
Víi c¸c cèng hiÖn cã, nÕu nÒn cèng yÕu g©y nªn lón hoÆc nghiªng th× ph¶i ®Ëp bá ®Ó
lµm cèng míi. NÕu do dßng thÊm ®e däa ®Õn an toµn th× ch­a cã gi¶i ph¸p kh¾c phôc
tin cËy, ®Æc biÖt lµ dßng thÊm d­íi ®¸y cèng.
Trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y, ë mét sè cèng ®· thö nghiÖm biÖn ph¸p khoan phôt truyÒn
thèng (cßn gäi lµ khoan phôt ¸p lùc thÊp) ®Ó xö lý thÊm bªn mang cèng. Khoan phôt
truyÒn thèng sö dông m¸y phun v÷a cã ¸p lùc 2-3 atm, v÷a phôt chñ yÕu lµ n­íc vµ
dung dÞch ®Êt sÐt (hoÆc Bentonite), hoÆc cã thÓ thªm xi m¨ng ®Ó t¨ng c­êng ®é. Tuy
nhiªn c«ng nghÖ khoan truyÒn thèng chØ ®¹t hiÖu qu¶ cao khi dïng ®Ó t¹o mµng chèng
thÊm cho c«ng tr×nh nÒn ®¸ bÞ nøt nÎ hoÆc phong ho¸. GÇn ®©y, côc PCLB&QL§§ ®·
sö dông khoan phôt ¸p lùc thÊp ®Ó xö lý lç hæng trong th©n ®ª, v÷a phôt chñ yÕu lµ sö
dông ®Êt sÐt khai th¸c t¹i chç. Qua mét thêi gian øng dông cho thÊy khoan phôt truyÒn
thèng cã t¸c dông gi¶m l­îng n­íc thÊm qua th©n ®ª r â rÖt, tuy nhiªn còng cßn mét sè
tån t¹i nh­:
- HiÖu qu¶ chèng thÊm t­¬ng ®èi cao ®èi víi ®Êt cã lç rçng 0,1- 0,3mm, ®Êt c¸t vµ
®Êt h¹t rêi. Víi ®Êt bïn yÕu, ®Êt sÐt vµ ®Êt c¸t mÞn th× kh«ng cã hiÖu qu¶;
- Khoan phôt truyÒn thèng chØ cã t¸c dông víi vïng ®Êt n»m trªn mùc n­íc ngÇm;
- HiÖu qu¶ khoan phôt ch­a ®­îc ®¸nh gi¸ ®Çy ®ñ, ch­a cã ph­¬ng ph¸p ®¸nh gi¸ tin cËy;
- §Æc biÖt viÖc xö lý h­ háng nÒn cèng vµ mang cèng b»ng c«ng nghÖ khoan phôt
truyÒn thèng kh«ng cho hiÖu qu¶ mong muèn.
3.2. Giíi thiÖu c«ng nghÖ Jet – grouting
3.2.1. LÞch sö ra ®êi
C«ng nghÖ Jet–grouting ®­îc ph¸t minh ë NhËt B¶n n¨m 1970, n¨m 1974 mét c«ng ty
ë ý ®· mua l¹i ph¸t minh trªn vµ ra ®êi c«ng ty Technicwell. N¨m 1979 ng­êi §øc
còng mua b¶n quyÒn c«ng nghÖ Jet-grouting vµ ph¸t triÓn c«ng nghÖ nµy. Nh÷ng c«ng
ty xö lý nÒn mãng hµng ®Çu thÕ giíi hiÖn nay nh­ c«ng ty Laynerchristen (Mü),
Soletane-Bachy (Ph¸p), Bauer (§øc), Frankilipe (óc)....
§èi víi n­íc ta, Jet-grouting lµ mét c«ng nghÖ míi cã nhiÒu høa hÑn trong xö lý nÒn
mãng c¸c c«ng tr×nh x©y dùng nãi chung vµ c«ng tr×nh thuû lîi nãi riªng.
3.2.2. Tæng quan vÒ c«ng nghÖ Jet- grouting.
a. Jet-grouting t¹o ra cét ®Êt gia cè tõ v÷a phôt vµ ®Êt nÒn. Nhê tia n­íc vµ v÷a phun
ra víi ¸p suÊt cao (200 - 700 atm), vËn tèc lín (≥ 100m/s), c¸c phÇn tö ®Êt xung quanh
lç khoan bÞ xãi t¬i ra vµ hoµ trén víi v÷a phôt, sau khi ®«ng cøng t¹o thµnh mét khèi
®ång nhÊt gäi lµ Soilcrete (t¹m dÞch lµ bªt«ng ®Êt).
b. B¶n chÊt cña Soilcrete:
Soilcrete trong ®Êt ®ãng vai trß æn ®Þnh nÒn vµ chèng thÊm.
- C­êng ®é chÞu nÐn cña Soilcrete tõ 20 ÷ 250 kg/cm2, phô thuéc vµo:
+ Lo¹i v÷a, nÕu lµ v÷a xi m¨ng th× phô thuéc hµm l­îng xi m¨ng vµ tû lÖ ®Êt cßn
l¹i trong khèi Soilcrete .
+ Lo¹i ®Êt nÒn, nÕu nÒn bïn cã thÓ ®¹t 20 ÷ 50 kg/cm2, nÕu nÒn cuéi sái cã thÓ
®¹t 150 ÷ 250 kg/cm2.
- HiÖu qu¶ chèng thÊm cña Soilcrete ®¹t ®­îc b»ng c¸ch lùa chän lo¹i v÷a thÝch
hîp, trong tr­êng hîp cÇn thiÕt ph¶i cho thªm Bentonite.
c. Ph¹m vi øng dông:
Ph¹m vi øng dông c¸c h×nh thøc khoan phôt phô thuéc vµo tõng lo¹i ®Êt, ®­îc thÓ hiÖn
trong h×nh 1.

H×nh 1. Ph¹m vi øng dông hiÖu qu¶ cña c¸c lo¹i c«ng nghÖ khoan phôt.
§èi víi c«ng nghÖ Jet-grouting, gi¸ trÞ vµ sù ph¸t triÓn c­êng ®é chÞu nÐn cña
Soilcrete thÓ hiÖn trong h×nh 2 vµ h×nh 3.

H×nh 2. Sù ph¸t triÓn c­êng ®é nÐn cña H×nh 3. C­êng ®é nÐn cña Soilcrete
Soilcrete
d. Miªu t¶ c«ng nghÖ Jet-grouting (H.4)

HiÖn nay trªn thÕ giíi ®· ph¸t triÓn ba

c«ng nghÖ Jet-grouting, ®Çu tiªn lµ c«ng
nghÖ S, tiÕp theo lµ c«ng nghÖ T, vµ gÇn
®©y lµ c«ng nghÖ D.
C«ng nghÖ ®¬n pha-Soilcrete S (H.4a):
V÷a phôt phun ra víi vËn tèc 100m/s, võa
c¾t ®Êt võa trén v÷a víi ®Êt mét c¸ch a. C«ng nghÖ ®¬n pha
®ång thêi, t¹o ra cét Soilcrete ®ång ®Òu
víi ®é cøng cao vµ h¹n chÕ ®Êt trµo ng­îc
lªn. C«ng nghÖ ®¬n pha dïng cho c¸c cét
Soilcrete cã ®­êng kÝnh võa vµ nhá 0,4
~1,2m.
C«ng nghÖ hai pha – Soilcrete D (H.4b):
§©y lµ hÖ thèng phôt v÷a kÕt hîp v÷a víi
kh«ng khÝ. Hçn hîp v÷a ®Êt-xim¨ng ®­îc
b¬m ë ¸p suÊt cao, tèc ®é 100m/s vµ ®­îc
bao bäc bëi mét tia khÝ nÐn. Dßng khÝ
nÐn sÏ lµm gi¶m ma s¸t vµ cho phÐp v÷a
x©m nhËp s©u vµo trong ®Êt, do vËy t¹o ra
b. C«ng nghÖ hai pha
cét Soilcrete cã ®­êng kÝnh lín. Tuy
nhiªn, dßng khÝ l¹i lµm gi¶m ®é cøng cña
Soilcrete so víi ph­¬ng ph¸p phôt ®¬n
pha vµ ®Êt bÞ trµo ng­îc nhiÒu h¬n.
C«ng nghÖ nµy chñ yÕu dïng ®Ó thi c«ng
c¸c t­êng ch¾n, cäc vµ hµo chèng thÊm.
C«ng nghÖ ba pha-Soilcrete T(H.4c):
Qu¸ tr×nh phôt cã c¶ v÷a, kh«ng khÝ vµ
n­íc. Kh«ng gièng phôt ®¬n pha vµ phôt
hai pha, ban ®Çu n­íc ®­îc b¬m víi ¸p
suÊt cao kÕt hîp víi dßng khÝ nÐn bao bäc
xung quanh dßng n­íc ®Ó ®Èy khÝ ra khái
®Êt. Sau ®ã v÷a ®­îc b¬m qua mét vßi
riªng biÖt n»m d­íi vßi khÝ-n­íc ®Ó lÊp c. C«ng nghÖ ba pha
®Çy kho¶ng trèng cña khÝ. Phôt ba pha lµ
ph­¬ng ph¸p thay thÕ ®Êt mµ kh«ng x¸o
trén ®Êt.
C«ng nghÖ Soicrete T sö dông ®Ó lµm c¸c
cäc, c¸c t­êng ng¨n chèng thÊm, cã thÓ
t¹o ra cét Soilcrete ®­êng kÝnh ®Õn 2m.

e. Ph­¬ng ph¸p thi c«ng:

H×nh 4. Nguyªn lý Jet grouting
C«ng t¸c khoan thùc hiÖn b»ng khoan
xoay vµ xèi n­íc qua cÇn khoan vµ mòi
khoan ®Æc biÖt. Sau khi ®­a mòi khoan ®Õn cao ®é thiÕt kÕ, qu¸ tr×nh phôt v ÷a b¾t ®Çu.
V÷a ®­îc phôt qua vßi phun víi ¸p suÊt vµ vËn tèc cao, lµm ph¸ vì kÕt cÊu cña ®Êt vµ
t¹o thµnh Soilcrete. Trong suèt qu¸ tr×nh phôt v÷a, cÇn khoan võa xoay võa nhÊc lªn
dÇn.
f. Tr×nh tù thi c«ng (H..5):
f1. ThiÕt bÞ thi c«ng bao gåm: thïng chøa n­íc; tr¹m trén v÷a vµ thiÕt bÞ khoan, b¬m.

H×nh 5. M« t¶ qu¸ tr×nh thi c«ng t¹o t­êng chèng thÊm.

C¸c èng nèi chÞu ¸p lùc cao vµ ®­êng c¸p ®iÒu khiÓn nèi m¸y b ¬m víi m¸y khoan. CÇn
khoan dµi tõ 2m ®Õn 35m. Lç khoan ®­îc nèi víi r·nh thu ®Ó ®­a bïn ch¶y vµo vÞ trÝ
m¸y b¬m bïn. T¹i ®©y hçn hîp n­íc-®Êt-xim¨ng ®­îc b¬m ra khái hiÖn tr­êng hoÆc
sö dông l¹i.
f2. Khoan:
CÇn khoan cã bè trÝ c¸c lç phun vµ mòi khoan, cho phÐp
khoan ®Õn ®é s©u yªu cÇu. Th«ng th­êng, hçn hîp v÷a ®Ó
phun ®ång thêi còng lµm dung dÞch gi÷ v¸ch lç khoan.
f3. Phun v÷a:
Qu¸ tr×nh phun v÷a ®­îc thùc hiÖn tõ d­íi lªn trªn, võa phun
võa xoay vµ rót cÇn khoan lªn. Hçn hîp ®Êt-n­íc-xim¨ng
thõa sÏ vËn chuyÓn lªn mÆt ®Êt theo vµnh khuyªn tiÕp gi¸p
víi lç khoan vµ däc theo cÇn khoan. Trong qu¸ tr×nh phôt
ph¶i liªn tôc theo dâi c¸c th«ng sè thiÕt kÕ.
f4. Hçn hîp v÷a:
Sù hçn lo¹n do tia v÷a g©y ra trong vïng ¶nh h­ëng cã t¸c H×nh 6. M¸y
dông trén ®Òu ®Êt víi dông dÞch phôt. Tr­íc khi phôt v÷a th× khoan- phôt v÷a
ph¶i rãt dung dÞch gi÷ v¸ch vµo trong lç khoan vµ bæ sung
liªn tôc.
3.2.3. TÝnh to¸n thiÕt kÕ c¸c th«ng sè khoan phôt
C¸c yÕu tè ¶nh h­ëng ®Õn kÕt qu¶ gia cè ®Êt b»ng Jet grouting lµ: lo¹i ®Êt; søc chÞu t¶i;
dung träng; cÊp phèi h¹t; hµm l­îng n­íc; giíi h¹n Atterbug.
C¸c th«ng sè cÇn x¸c ®Þnh trong Jet grouting lµ ®­êng kÝnh cét Soilcrete; tèc ®é
thi c«ng; tÝnh chÊt c¬ lý cña cét Soilcrete míi t¹o ra vµ hiÖu qu¶ kinh tÕ. Mçi
th«ng sè øng víi mét lo¹i ®Êt ë mét vÞ trÝ nhÊt ®Þnh ®­îc x¸c ®Þnh qua tÝnh
to¸n. Tuy nhiªn, cÇn ph¶i tiÕn hµnh c¸c thö nghiÖm hiÖn tr­êng nh»m t×m ®­îc
c¸c th«ng sè thÝch hîp. Cã thÓ tham kh¶o b¶ng d­íi ®©y.

B¶ng 2. C¸c thèng sè cho Jet grouting

KiÓu khoan phôt 1 pha 2 pha 3 pha
Th«ng sè §¬n vÞ Min Max Min Max Min Max
¸p suÊt tia v÷a Mpa 20 60 30 60 3 7
L­u l­îng v÷a l/phót 40 120 70 150 70 150
¸p suÊt tia khÝ Mpa 0.6 1.2 0.6 1.2
L­u l­îng khÝ l/phót 2000 6000 2000 6000
¸p suÊt tia n­íc Mpa 20 50
L­u l­îng n­íc l/phót 70 150
§­êng kÝnh lç phôt v÷a mm 1.5 3 1.5 3 4 8
§­êng kÝnh lç phôt n­íc mm 1.5 3
§­êng kÝnh lç phôt khÝ
mm 1 2 1 2
(®ång trôc)
Tèc ®é vßng quay cÇn v/phót
10 25 5 10 5 10
khoan
Tèc ®é rót cÇn cÇn cm/phót
10 50 7 30 5 30
khoan

Tr×nh tù tÝnh to¸n s¬ bé c¸c th«ng sè khoan phôt nh­ sau:

1. S¬ bé chän c­êng ®é cét Soilcrete, kÕt hîp víi biÓu ®å kinh nghiÖm ®Ó hiÖu
chØnh l­îng xi m¨ng, sau ®ã x¸c ®Þnh l­îng xi m¨ng trªn mét m3 Soilcrete.
2. Chän ®­êng kÝnh cét Soilcrete sÏ t¹o ra vµ tÝnh to¸n l­îng xi m¨ng sÏ dïng.
3. Chän cÊp phèi v÷a. Trong tr­êng hîp hçn hîp chØ lµ n­íc vµ xi m¨ng, tØ lÖ
nµy sÏ ¶nh h­ëng ®Õn kh¶ n¨ng b¬m còng nh­ c­êng ®é cét Soilcrete. TØ lÖ
N/X cµng cao th× cµng dÔ b¬m nh­ng c­êng ®é ®¹t ®­îc l¹i thÊp.
Khi chän cÊp phèi v÷a cÇn quan t©m ®Õn c¸c yÕu tè: ®iÒu kiÖn tù nhiªn cña
®Êt; cÊp phèi h¹t; kh¶ n¨ng thÊm vµ hµm l­îng n­íc.
- Trong vïng ®Êt cã tÝnh thÊm lín, n­íc trong v÷a cã thÓ tho¸t ra khái
vïng xö lý, tØ lÖ N/X cÇn chän t¨ng lªn.
 - Víi ®Êt dÝnh, ®é thÊm n­íc nhá th× chän tØ lÖ N/X nhá ®Ó ®¹t c­êng ®é
cao h¬n.
- Víi ®Êt cã ®é thÊm cao, mµ yªu cÇu vÒ c­êng ®é kh«ng cao l¾m, cã thÓ
pha thªm Bentonite vµo v÷a ®Ó gi¶m mÊt n­íc.
- TØ lÖ N/X th«ng th­êng chän tõ 1 ®Õn 1,5.
4. Tõ (1), (2), (3) tÝnh to¸n sè l­îng v÷a cÇn b¬m cho mét cét Soilcrete.
5. Chän ¸p suÊt phôt. Lý t­ëng nhÊt lµ x¸c ®Þnh b»ng kinh nghiÖm kÕt hîp víi
thÝ nghiÖm hiÖn tr­êng. Th«ng sè nµy ®ång thêi còng lµ hµm sè gi÷a n¨ng lùc
cña b¬m ¸p lùc vµ ®iÒu kiÖn thùc tÕ cña ®Êt. ¸p suÊt b¬m v÷a cµng cao, n¨ng
lùc cña tia phôt ra cµng lín vµ kÕt qu¶ lµ hiÖu qu¶ ph¸ ®Êt cµng cao.
¸p suÊt cµng cao ®­êng kÝnh cét ®Êt cµng lín. §­êng kÝnh cét ®Êt cßn phô
thuéc vµo thêi gian b¬m, tøc lµ thêi gian gi÷ cÇn khoan cè ®Þnh t¹i mét chç
®Ó b¬m vµ l­îng v÷a b¬m ra t¹i vÞ trÝ ®ã.
6. Chän kÝch th­íc vµ sè lç phï hîp víi cÇn khoan.
7. Tõ (4) vµ (6) tÝnh to¸n thêi gian b¬m v÷a cho mét mÐt cét Soilcrete.
8. Chän møc ®é rót cÇn khoan lªn (th«ng th­êng 3 ®Õn 8 cm/ph) vµ tÝnh to¸n
thêi gian cÇn thiÕt ®Ó b¬m mét l­îng v÷a cÇn thiÕt cho mçi ®o¹n.
9. Chän tèc ®é quay cña cÇn khoan khi rót lªn, Ýt nhÊt lµ 1 ®Õn 2 vßng cho mçi
®o¹n.
Sau khi tÝnh to¸n qua 9 b­íc nãi trªn, tiÕn hµnh mét sè thÝ nghiÖm hiÖn tr­êng. Ýt
nhÊt ph¶i lµm t¹i bèn vÞ trÝ, mçi vÞ trÝ lµm ba cét. T¹i mçi vÞ trÝ cÇn thay ®æi gi¸
trÞ cÊp phèi v÷a, l­u l­îng vµ b­íc thêi gian.
Sau khi cét Soilcrete ®· æn ®Þnh, tiÕn hµnh ®µo kiÓm tra cét Soilcrete ®Ó ®o l¹i
®­êng kÝnh vµ kiÓm tra c­êng ®é, hÖ sè thÊm. NÕu cét Soilcrete n»m qóa s©u, cã
thÓ khoan lÊy mÉu ®Ó thÝ nghiÖm.
3.2.4. øng dông c«ng nghÖ Jet-grouting ®Ó xö lý nÒn vµ mang cèng d­íi ®ª.
Sau khi nghiªn cøu nhiÒu c«ng nghÖ gia cè ®Êt vµ chèng thÊm cho c¸c cèng d­íi
®ª bÞ h­ háng, chóng t«i quyÕt ®Þnh øng dông c«ng nghÖ Jet-grouting v× nh÷ng lý
do sau:
- T¹o ®­îc mét t­êng chèng thÊm d¹ng cäc d­íi ®¸y cèng vµ hai bªn mang
cèng;
- Võa cã t¸c dông chèng thÊm võa cã t¸c dông chÞu lùc;
- Phï hîp víi mäi lo¹i ®Êt;
- Thi c«ng ®­îc d­íi mùc n­íc ngÇm;
- ThiÕt bÞ thi c«ng phï hîp víi ®iÒu kiÖn cèng d­íi ®ª, kh«ng g©y chÊn ®éng
lµm ¶nh h­ëng ®Õn kÕt cÊu ®Êt nÒn vµ b¶n th©n c«ng tr×nh;
Tïy thuéc vµo mÆt b»ng thi c«ng, kÕt cÊu b¶n ®¸y vµ vÞ trÝ khíp nèi, cã thÓ chän
vÞ trÝ t­êng ë phÝa th­îng l­u hoÆc ë tim tuyÕn ®ª. H×nh 7 minh häa øng dông
c«ng nghÖ Jet-grouting lµm t­êng chèng thÊm cho cèng d­íi ®ª.

H×nh 7. Thi c«ng t­êng chèng thÊm cho cèng d­íi ®ª b»ng c«ng nghÖ Jet grouting
4. kÕt luËn:
§Ò tµi nghiªn cøu c¸c gi¶i ph¸p KHCN ®Ó n©ng cÊp vµ söa ch÷a cèng d­íi ®ª míi thùc hiÖn ®­îc n¨m ®Çu
tiªn, nhiÒu vÊn ®Ò KHCN cßn cÇn ph¶i tiÕp tôc hoµn thiÖn vµ thö nghiÖm. øng dông c«ng nghÖ Jet-grouting
®Ó chèng thÊm vµ gia cè nÒn cèng d­íi ®ª lµ mét gi¶i ph¸p cã nhiÒu høa hÑn thµnh c«ng, v× nã ­u viÖt h¬n
vÒ bè trÝ mÆt b»ng thi c«ng, hiÖu qu¶ kinh tÕ- kü thuËt, vµ kh¶ n¨ng øng dông ®­îc cho mäi lo¹i ®Êt.
Chóng t«i mong muèn nhËn ®­îc sù phèi hîp vµ hîp t¸c cña c¸c nhµ khoa häc, c¸c tæ
chøc vµ c¸ nh©n ®Ó thùc hiÖn thµnh c«ng ®Ò tµi.
Tµi liÖu tham kh¶o
1. NguyÔn Quèc Dòng vµ c¸c nghiªn cøu viªn trong nhãm thùc hiÖn ®Ò tµi, B¸o c¸o
®Ò tµi “ Nghiªn cøu c¸c gi¶i ph¸p KHCN ®Ó n©ng cÊp, söa ch÷a c¸c cèng d­íi ®ª
vïng ®ång b»ng s«ng Hång vµ s«ng Th¸i B×nh” ViÖn khoa häc Thuû lîi, 7/2003.
2. NguyÔn §¨ng S¬n, Vò Tr­êng H¹o, Sæ tay sö lý sù cè c«ng tr×nh x©y dùng tËp I,
NXB X©y dùng, Hµ Néi, 2001.
3. TCVN 4253-86 Tiªu chuÈn thiÕt kÕ, NÒn c¸c c«ng tr×nh thñy c«ng, tr­êng §¹i häc
Thñy lîi, Hµ Néi, 1985.
4. 14 TCN Tiªu chuÈn ngµnh, §ª-qui tr×nh kü thuËt khoan phôt v÷a gia cè, Bé
NN&PTNN, Hµ Néi, 2001.
5. 14 TCN 82-1995 Tiªu chuÈn ngµnh, C«ng tr×nh Thñy lîi - tiªu chuÈn kü thuËt
khoan phôt xi m¨ng vµo nÒn ®¸, Bé NN&PTNN, Hµ Néi, 2001.
6. Bullivant and H.W. Bradbury, Underpinning, Blackwell Science Ltd, Oxford, 1996.