Lêi më ®Çu:

Trong c«ng cuéc ®æi míi níc ta hiÖn nay, vÊn ®Ò thÊt
nghiÖp vµ c¸c chÝnh s¸ch gi¶i quyÕt viÖc lµm ®ang lµ vÊn
®Ò nãng báng “vµ kh«ng kÐm phÇn bøc b¸ch” ®ang ®îc
toµn x· héi ®Æc biÖt quan t©m.

§Êt níc ta ®ang trong qu¸ tr×nh chuyÓn sang kinh tÕ

ph¸t triÓn, chóng ta ®ang tõng bíc ®æi míi, nh»m n©ng
cao ®êi sèng vËt chÊt, tinh thÇn cho nh©n d©n, kinh tÕ vÜ
m« ®· v¹ch râ nh÷ng vÊn ®Ò ph¸t sinh trong ®ã thÓ hiÖn ë
nh÷ng vÊn ®Ò: ThÊt nghiÖp, viÖc lµm, l¹m ph¸t....tuy nhiªn,
®Ò tµi nµy chØ ®i vµo nghiªn cøu vÊn ®Ò thÊt nghiÖp vµ
viÖc lµm ë ViÖt Nam.

Sù biÕn ®éng cña tû lÖ thÊt nghiÖp tõ n¨m 1986 ®Õn

n¨m 1996, c¸c nguyªn nh©n lµm t¨ng hay gi¶m tû lÖ thÊt
nghiÖp, trong tõng giai ®o¹n kÓ trªn: Sè ngêi t¨ng thªm
trong lùc lîng lao ®éng hµng n¨m vµ sè ngêi ®îc gi¶i quyÕt
viÖc lµm hµng n¨m. C¸c chÝnh s¸ch gi¶i quyÕt viÖc lµm cña
nhµ níc ta tõ n¨m 1986 ®Õn nay “®Æc ®iÓm cña thêi kú
®a ra chÝnh s¸ch ®ã, môc tiªu cña chÝnh s¸ch, kÕt qu¶ ®¹t
®îc, nh÷ng vÊn ®Ò cha ®¹t ®îc”. T×nh h×nh viÖc lµm cña
ngêi lao ®éng ViÖt nam hiÖn nay, ph¬ng híng gi¶i quyÕt
viÖc lµm cña Nhµ níc, ph¬ng híng gi¶i quyÕt viÖc lµm cña
Nhµ níc trong thêi gian tíi.

§Ò tµi nghiªn cøu nµy nh»m môc ®Ých ®a ra nhËn thøc

®óng ®¾n vµ sù vËn dông cã hiÖu qu¶ nh÷ng vÇn ®Ò nªu
trªn. Tõ ®ã cã thÓ nªu lªn ®îc c¬ së lý luËn ®Ó x©y dùng

1
mµ h×nh chñ nghÜa x· héi ViÖt Nam. ViÖc nhËn thøc vµ vËn
dông ®óng ®¾n vÊn ®Ò nµy gióp ta gi¶i quyÕt ®îc nh÷ng
thùc tr¹ng nµy ®îc lµ sù gi¶m sót to lín vÒ mÆt s¶n lîng vµ
®«i khi cßn kÐo theo n¹n l¹m ph¸t cao. §ång thêi nã cßn gi¶i
quyÕt ®îc nhiÒu vÊn ®Ò x· héi. Bëi v× thÊt nghiÖp t¨ng sè
ngêi kh«ng cã c«ng ¨n viÖc lµm nhiÒu h¬n g¾n liÒn víi sù
gia t¨ng c¸c tÖ n¹n x· héi nh: cê b¹c, trém c¾p...lµm xãi mßn
nÕp sèng lµnh m¹nh, cã thÓ ph¸ vì nhiÒu mèi quan hÖ
truyÒn thèng, g©y tèn th¬ng vÒ mÆt t©m lý vµ niÒm tin
cña nhiÒu ngêi.

Trong ®Ò tµi nghiªn cøu nµy, em xin tr×nh bÇy mét sè

quan ®iÓm cña b¶n th©n vÊn ®Ò thÊt nghiÖp vµ viÖc lµm
cña ViÖt Nam. Tuy nhiªn thêi gian h¹n hÑp vµ tr×nh ®é cña
mét sinh viªn cã h¹n, bµi tiÓu luËn nµy chØ xin dïng l¹i ë viÖc
tæng kÕt nh÷ng g× ®· ®îc häc ë trêng, c¸c ý kiÕn vµ sè
liÖu kÌm theo vÒ vÊn ®Ò nãi trªn ®· ®îc mét sè nhµ nguyªn
cøu ®i s©u vµo t×m hiÓu vµ ®îc ®¨ng t¶i trªn b¸o hoÆc t¹p
chÝ. V× vËy, tiÓu luËn ®îc kÕt cÊu gåm:

1. Nh÷ng vÊn ®Ò c¬ b¶n vÒ thÊt nghiÖp.

1.1 . Mét vµi kh¸i niÖm vÒ thÊt nghiÖp.

1.2 . Tû lÖ thÊt nghiÖp

1.3 . T¸c ®éng thÊt nghiÖp vµ viÖc lµm.

2. Thùc tr¹ng, nguyªn nh©n, gi¶i ph¸p.

2.1. Thùc tr¹ng thÊt nghiÖp ë ViÖt nam.

2.2. Nguyªn nh©n thÊt nghiÖp ë ViÖt nam.

2
2.3. Gi¶i ph¸p vµ t¹o c«ng ¨n viÖc lµm.

KÕt luËn

3
 (1) Nh÷ng vÊn ®Ò c¬ b¶n vÒ thÊt nghiÖp.

1.1: Mét vµi kh¸i niÖm vÒ thÊt nghiÖp.

§Ó cã c¬ së x¸c ®Þnh thÊt nghiÖp vµ tû lÖ thÊt nghiÖp

c©n ph©n biÖt mét vµi kh¸i niÖm sau:

- Nh÷ng ngêi trong ®é tuæi lao ®éng lµ nh÷ng ngêi ë

®é tuæi cã nghÜa lµ cã quyÒn lîi lao ®éng theo quy ®Þnh
®· ghi trong hiÕn ph¸p.

- Lùc lîng lao ®éng lµ sè ngêi trong ®é tuæi lao ®éng

®ang cã viÖc lµm hoÆc cha cã viÖc lµm nhng ®ang t×m
viÖc lµm.

- Ngêi cã viÖc lµm nhng ®ang lµm trong c¸c c¬ së kinh

tÕ, v¨n ho¸ x· héi.

- Ngêi thÊt nghiÖp lµ ngêi hiÖn ®ang cha cã viÖc lµm

nhng mong muèn vµ ®ang t×m viÖc lµm.

- Ngoµi nh÷ng ngêi ®ang cã viÖc lµm vµ thÊt nghiÖp,

nh÷ng ngêi cßn l¹i trong ®é tuæi lao ®éng ®îc coi lµ nh÷ng
ngêi kh«ng n»m trong lùc lîng lao ®éng bao gåm: ngêi ®i
häc, néi trî gia ®×nh, nh÷ng ngêi kh«ng cã kh¶ n¨ng lao
®éng do ®au èm, bÖnh tËt vµ mét bé phËn kh«ng muèn
t×m viÖc lµm víi nhiÒu lý do kh¸c nhau.

B¶ng thèng kª díi ®©y gióp ta h×nh dung

D©n Trong ®é tuæi lao Lùc lîng lao ®éng Cã viÖc

sè ®éng

Ngoµi lùc lîng lao ®éng (èm ThÊt

4
 ®au, néi trî, kh«ng muèn nghiÖp
t×m viÖc)

Ngoµi ®é tuæi lao

®éng

Nh÷ng kh¸i niÖm trªn cã tÝnh quy íc thèng kª va cã thÓ

kh¸c nhau gi÷a c¸c quèc gia.

Do t×nh h×nh kinh tÕ vµ ®Æc ®iÓm tuæi thÊt nghiÖp

cã sù kh¸c nhau gi÷a c¸c níc nªn viÖc x¸c ®Þnh nh÷ng tiªu
thøc lµm c¬ së x©y dùng nh÷ng kh¸i niÖm trªn thËt kh«ng
®Ó dÇy vµ cÇn tiÕp tôc ®îc th¶o luËn (thÊt nghiÖp thËt sù
thÊt nghiÖp v« h×nh, b¸n thÊt nghiÖp vµ thu nhËp...)

1.2: Tû lÖ thÊt nghiÖp:

Tû lÖ thÊt nghiÖp lµ mét chØ tiªu ph¶n ¸nh kh¸i qu¸t

t×nh tr¹ng thÊt nghiÖp cña mét quèc gia. Còng v× thÕ cßn
cã nh÷ng quan niÖm kh¸c nhau vÒ néi dung vµ ph¬ng ph¸p
tÝnh to¸n ®Ó nã cã kh¶ n¨ng biÓu hiÖn ®ïng vµ ®Çy ®ñ
®Æc ®iÓm nhiÒu vÎ cña t×nh tr¹ng thÊt nghiÖp thùc tÕ,
®Æc biÖt lµ c¸c níc ®ang ph¸t triÓn.

Bíc vµo n¨m 1991. ViÖt Nam cã d©n sè lµ 66 triÖu ng-

êi, trong ®ã cã 34 triÖu ngêi ®ang ë tuæi lao ®éng. N¨m
2001 d©n sè lµ 80 triÖu ngêi vµ sè ngêi ë ®é tuæi lao ®éng
lµ 45 - 46 triÖu ngêi. Nguån nh©n lùc dåi dµo ý thøc lao
®éng cÇn cï, n¨ng ®éng, s¸ng t¹o n¾m b¾t nhanh nh÷ng
tri thøc vµ c«ng nghÖ míi. H¬n 16 triÖu ngêi Ýt nhÊt ®· tèt
nghiÖp c¸c trêng phæ th«ng trung häc hay trung häc dËy

5
 nghÒ lµ nguån nh©n lùc quan träng nhÊt cho sù ph¸t triÓn ë
ViÖt Nam vµ tham gia vµo ph©n c«ng lao ®éng quèc tÕ.

D©n sè ®«ng t¹o nªn thÞ trêng néi ®Þa réng lín, mét
yÕu tè hÕt sù quan träng ®èi víi viÖc ph¸t triÓn kinh tÕ x·
héi. Tuy nhiªn, do t×nh tr¹ng kÐm ph¸t triÓn vµ cã nhiÒu
chÕ ®é ®èi víi nguån lùc kh¸c, viÖc d©n sè ph¸t triÓn
nhanh chãng l¹i lµ mét g¸nh nÆng g©y khã kh¨n cho viÖc
c¶i thiÖn c¬ héi t×m hiÓu viÖc lµm vµ ®iÒu kiÖn sèng.

Theo con sè thèng kª chÝnh thøc. ViÖt nam cã kho¶ng

1,7 triÖu ngêi thÊt nghiÖp trong ®ã cã rÊt nhiÒu c d©n ë
c¸c thµnh phè vµ chñ yÕu lµ ë ®é tuæi thanh niªn. H¬n
n÷a, cßn cã t×nh tr¹nh thiÕu viÖc lµm nghiªm träng vµ phæ
biÕn ë n«ng th«n vµo thêi kú nhµn rçi vµ khu vùc kinh tÕ
nhµ níc trong qu¸ tr×nh c¶i tæ hÖ thèng kinh tÕ x· héi, íc
tÝnh trong thËp kû tíi mçi n¨m sÏ cã h¬n 1 triÖu ngêi bíc vµo
®é tuæi lao ®éng vµ tû lÖ t¨ng cña lùc lîng lao ®éng sÏ cao
h¬n so víi tû lÖ t¨ng d©n sè. Mét vµi n¨m trë l¹i ®©y, lùc l-
îng lao ®éng ®· t¨ng 3,43 - 3,5% mçi n¨m so víi møc t¨ng
d©n sè lµ 2,2 - 2,4%.

B¶ng sè ngêi TN theo ®é tuæi

(§¬n vÞ: ngêi)

Tuæi Sè lîng Tû lÖ sè Tû lÖ so víi dè Sè lîng Tû lÖ so Tû lÖ so

víi tæng ngêi cïng ®é víi tæng víi sè ngêi
sè N% tuæi% sè TN% tuæi%

TS 13500 100,0 4,17 66166 100,0 9,1

35 4

6
16- 65226 48,3 12,43 28346 12,8 25,5
19 1 0

20- 37695 27,9 6,74 19803 29,9 16,4

24 1 7

25- 16764 12,4 3,06 94386 14,3 7,5

29 0

30- 11465 8,5 1,47 64595 9,8 3,3

39 5

40- 27432 2,0 0,66 15467 2,3 1,5

49

50- 11093 0,8 0,35 5719 0,9 0,8

hÕt

TL§

Nguån: PTS NguyÔn Quan HiÓn: ThÞ trêng lao ®éng.

Thùc tr¹ng vµ gi¶i ph¸p. Nhµ xuÊt b¶n thèng kª, Hµ Néi
1996, trang 67.

1.3: T¸c ®éng thÊt nghiÖp vµ viÖc lµm.

Sè ngêi t¨ng thªm trong lùc lîng lao ®éng hµng n¨m vµ
sè ngêi ®îc gi¶i quyÕt viÖc lµm hµng n¨m.

Trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y, nhê ®êng lèi ®æi míi cña
§¶ng mµ nhiÒu lao ®éng ®· vµ ®ang ®îc thu hót vµo c¸c
ngµnh nghÒ, c¸c lÜnh vùc, ë mçi ®Þa bµn, trong nhiÒu
thµnh phÇn kinh tÕ trªn ph¹m vi quèc gia vµ tõng bíc hoµ

7
nhËp vµo céng ®ång quèc tÕ. Tuy nhiªn, do ®iÓm xuÊt ph¸t
thÊp nªn ViÖt Nam vÉn lµ níc nghÌo, cßn thiÕu viÖc lµm
hoÆc viÖc lµm kh«ng æn ®Þnh viÖc ch¨m lo gi¶i quyÕt
viÖc lµm ®· trë thµnh nhiÖm vô c¬ b¶n vµ cÊp b¸ch ®ßi hái
c¸c ngµnh c¸c cÊp, mèi gia ®×nh vµ toµn x· héi ph¶i quan
t©m. Tõ c¬ cÊu d©n sè, ta thÊy sè ngêi díi 15 tuæi chiÕm
40% trong khi ®ã tû lÖ gia t¨ng tù nhiªn cao (2,2%) v× vËy,
nÈy sinh mét vÊn ®Ò lµ mét lao ®éng b×nh qu©n ph¶i nu«i
dìng nhiÒu ngêi. NÕu lao ®éng kh«ng cã viÖc hoÆc sè ngµy
c«ng trong n¨m thÊp, sè giê lµm viÖc trong 1 ngµy, n¨ng
suÊt lao ®éng 1giê lµm viÖc kÐm th× mçi gia ®×nh vµ toµn
x· héi sÏ rÊt khã kh¨n.

HiÖn nay, nguån lao ®éng hµng n¨m t¨ng 3,2 - 3,5%,
n¨m 2001 lµ 2,7%/n¨m. Bèi c¶nh kinh tÕ x· héi sinh ra nhiÒu
m©u thuÉn gi÷a kh¶ n¨ng t¹o viÖc lµm cßn h¹n chÕ trong
khi ®ã nhu cÇu gi¶i quyÕt viÖc lµm ngµy cµng t¨ng, tÊt yÕu
dÉn ®Õn t×nh h×nh mét bé phËn lao ®éng cha cã viÖc lµm
nhÊt lµ ®èi víi thanh niªn ë thµnh thÞ, khu c«ng nghiÖp, khu
tËp trung, vïng ven biÓn. Tæng ®iÒu tra d©n sè ngµy
01/04/1989 cho thÊy hiÖn cã kho¶ng 1,7 triÖu ngêi kh«ng cã
viÖc lµm. Ngêi lao ®éng níc ta cã ®Æc ®iÓm:

- 80% sèng ë n«ng th«n

- 70% ®ang lµm trong lÜnh vùc nhµ níc

- 14% sèng lao ®éng lµm viÖc trong khu vùc nhµ níc

- 10% trong lao ®éng tiÓu thñ c«ng nghiÖp

- 90% lao ®éng thñ c«ng.

8
 N¨ng xuÊt lao ®éng vµ hiÖu qu¶ lµm viÖc rÊt thÊp dÉn
®Õn t×nh tr¹ng thiÕu viÖc lµm rÊt phæ biÕn vµ nghiªm
träng. ë n«ng th«n 1/3 quü thêi gian lao ®éng cha ®îc sö
dông tèt b»ng 5 triÖu ngêi lao ®éng. Trong khu vùc nhµ níc,
sè lao ®éng kh«ng cã nhu cÇu sö dông lªn tíi 25 - 30% cã
n¬i lªn tíi 40 - 50%. §©y lµ ®iÒu lµm cho ®êi sèng kinh tÕ
x· héi khã kh¨n cña ®Êt níc ta nh÷ng n¨m 1986 - 1991.

Víi tèc ®é ph¸t triÓn d©n sè vµ lao ®éng nh hiÖn nay

hµng n¨m chóng ta ph¶i t¹o ra h¬n 1 triÖu chç lµm viÖc míi
cho sè ngêi bíc vµo ®é tuæi lao ®éng, 1,7 triÖu ngêi cha cã
viÖc lµm, hµng chôc c¸n bé, bé ®éi phôc viªn, xuÊt ngò, häc
sinh...

Nh÷ng sè liÖu díi ®©y sù gióp ta hiÓu râ h¬n:

NhÞp ®é t¨ng b×nh qu©n hµng n¨m.

1987-1991 1992- 1997-

1996 2001

Tèc ®é t¨ng d©n sè (%) 2,15 2,1 1,8

Tèc ®é t¨ng nguån L§ (%) 3,05 2,75 2,55

VÒ sè lîng tuyÖt ®èi 198 1991 1996 2001

5

Tæng d©n sè vµo tuæi L§ 30,3 35,6 16,7 46,1

(TriÖu ngêi)%so víi d©n sè 19,2 50,2 53,3 55

Møc t¨ng b×nh qu©n 900 1060 1023 1090

(ngµn ngêi)

9
 Sè thanh niªn vµo tuæi lao ®éng vµ sè lao ®éng t¨ng
thªm trong 5 n¨m 1992 - 1996 vµ 1992 - 2005.

5 n¨m 1992-1996 15 n¨m 1992 - 2005

Sè TN Sè L§ t¨ng Sè TN Sè L§ t¨ng
vµo thªm vµo thªm

tuæi Sè l- NhÞp tuæi L§ Sè l- NhÞp

LD îng ®é îng ®é
t¨ng t¨ng
BQ BQ

C¶ níc 7562 5150 2,75 23550 1570 2,45

0
MiÒn nói vµ 1197 720 2,55 3800 2460 2,55
Trung Du
B¾c Bé

§ång B»ng 1480 960 2,45 4730 3000 2,30

S«ng Hång

Khu 4 cò 870 580 3,00 2600 1760 2,70

duyªn h¶i
Trung Bé

§«ng nam 1915 1510 3,35 5762 5762 2,70

bé

T©y nguyªn 240 160 2,35 850 420 2,95

Theo thèng kª 1996 d©n sè níc ta kho¶ng 74 triÖu ng-

êi, sè ngêi trong ®é tuæi lao ®éng lµ 38 triÖu chiÕm 53%
d©n sè, tèc ®é t¨ng d©n sè lµ 2,2%, mçi n¨m cã kho¶ng
0,9-1 triÖu ngêi ®îc tiÕp nhËn vµ gi¶i quyÕt viÖc lµm.

10
 Theo tÝnh to¸n cña tæ chøc lao ®éng quèc tÕ (ILO) víi
tèc ®é t¨ng nguån lao ®éng trªn 3% nh hiÖn nay ë ViÖt
nam th× dï cho hÖ sè co d·n vÒ viÖc lµm cã thÓ t¨ng tõ
møc 0,25 lªn 0,33, trong vµi n¨m tíi còng cÇn cã møc t¨ng
GDP trªn 10%/ n¨m míi cã thÓ æn ®Þnh ®îc t×nh h×nh
viÖc lµm ë møc hiÖn t¹i. V× vËy, dù b¸o sau n¨m 2001 níc ta
vÉn sÏ trong t×nh tr¹nh d thõa lao ®éng. Sù “lÖch pha” gi÷a
cung vµ cÇu vÒ lao ®éng lµ mét hiÖn tîng ®¸ng chó ý trong
quan hÖ cung cÇu lao ®éng ë níc ta hiÖn nay. Trong khi
nguån cung vÒ lao ®éng cña ta chñ yÕu lµ lao ®éng phæ
th«ng, lao ®éng nhµn rçi trong n«ng nghiÖp, bé ®éi xuÊt
ngò, c«ng nh©n gi¶m biÕn chÕ...th× cÇn vÒ lao ®éng l¹i
®ang ®ßi hái chñ yÕu lao ®éng lµnh nghÒ, lao ®éng cã
tr×nh ®é, chuyªn m«n kü thuËt cao, c¸c nhµ qu¶n lý am
hiÓu c¬ chÕ thÞ trêng...ChÝnh sù kh¸c biÖt nµy lµm cho
quan hÖ cung cÇu vÒ lao ®éng vèn ®· mÊt c©n ®èi l¹i
cµng gay g¾t h¬n tríc yªu cÇu c«ng nghiÖp ho¸ hiÖn ®¹i
ho¸ ®Êt níc.

Trong toµn bé nÒn kinh tÕ, tû lÖ lao ®éng ®· qua ®µo

t¹o hiÖn nay cßn rÊt thÊp, kho¶ng 4 triÖu ngêi, chØ chiÕm
10,5% lùc lîng lao ®éng. §iÒu nµy cho thÊy lùc lîng lao ®éng
hiÖn nay cha cã thÓ ®¸p øng nhu cÇu ph¸t triÓn kinh tÕ x·
héi trong giai ®o¹n nµy. Trong sè lao ®éng ®· qua ®µo t¹o
c¬ cÊu tr×nh ®é vµ ngµnh nghÒ cßn nhiÒu bÊt cËp tríc yªu
cÇu cña qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp ho¸ hiÖn ®¹i ho¸... Sè ngêi
cã tr×nh ®é trªn ®¹i häc chØ chiÕm kho¶ng 1,2% trong
tæng sè ngêi cã tr×nh ®é ®¹i häc. VÒ c¬ cÊu ngµnh nghÒ,
lao ®éng ®· qua ®µo t¹o ®îc tËp trung chñ yÕu ë c¸c c¬

11
quan nghiªn cøu, c¸c ®¬n vÞ hµnh chÝnh sù nghiÖp vµ
ngµnh gi¸o dôc, lÜnh vùc s¶n xuÊt vËt chÊt cã tû lÖ lao
®éng ®· qua ®µo t¹o cßn thÊp, ®Æc biÖt trong n«ng
nghiÖp, ngµnh s¶n suÊt lín nhÊt còng chØ 9,15% lao ®éng
®îc ®µo t¹o. Cã vïng nh T©y Nguyªn chØ cã 3,51% nhiÒu
lÜnh vùc rÊt thiÕu nh÷ng c¸n bé giái, c¸n bé qu¶n lý, c¸n bé
am hiÓm c«ng nghÖ cao...§iÒu ®ã ®· ®Én ®Õn mét thùc
tr¹ng hiÖn nay lµ: Trong khi cã hµng triÖu ngêi kh«ng t×m
®îc viÖc lµm, th× ë mét sè ngµnh nghÒ vµ rÊt nhiÒu c¬ së
s¶n xuÊt, kinh doanh thiÕu lao ®éng kü thuËt, lao ®éng cã
nghÒ nghiÖp vµ tr×nh ®é phï hîp víi yªu cÇu cña c«ng nghÖ
s¶n xuÊt.

2/ Thùc tr¹ng, nguyªn nh©n, gi¶i ph¸p.

2.1: Thùc tr¹ng thÊt nhiÖp ë ViÖt Nam

ViÖt nam lµ mét trong nh÷ng níc kinh tÕ ®ang ph¸t

triÓn, quy m« d©n sè vµ mËt ®é d©n c t¬ng ®èi lín so víi
c¸c níc trªn thÕ giíi vµ tèc ®é ph¸t triÓn nhanh, trong lóc ®ã
viÖc më réng vµ ph¸t triÓn kinh tÕ, gi¶i quyÕt viÖc lµm gÆp
nhiÒu h¹n chÕ, nh thiÕu vèn s¶n xuÊt, lao ®éng ph©n bæ
cha hîp lý, tµi nguyªn kh¸c cha ®îc khai th¸c hîp lý...Cµng
lµm cho chªnh lÖch gi÷a cung vµ cÇu vÒ lao ®éng rÊt lín,
g©y ra søc Ðp vÒ vÊn ®Ò gi¶i quyÕt viÖc lµm trong toµn
quèc.

TÝnh b×nh qu©n tõ 1976 - 1980 mçi n¨m t¨ng 75 - 80

v¹n lao ®éng tõ 1981 - 1985 mçi n¨m 60-90 v¹n lao ®éng vµ

12
tõ n¨m 1986 - 1991 mçi n¨m lµ 1,06 triÖu lao ®éng. Tõ n¨m
1996 ®Õn n¨m 2001 t¨ng 1,2 triÖu lao ®éng. B¶ng díi ®©y
cho ta thÊy mèi quan hÖ gi÷a sù gia t¨ng d©n sè vµ nguån
lao ®éng. Do ®iÒu kiÖn kinh tÕ x· héi ®iÒu kiÖn tù nhiªn
tµi nguyªn vµ tr×nh ®é ph¸t triÓn kinh tÕ kh¸c nhau gi÷a
c¸c vïng ®Êt níc, nguån lao ®éng ë c¸c vïng ®ã cã møc t¨ng
vµ tØ lÖ kh¸c nhau.

B¶ng Mèi quan hÖ d©n sè vµ nguån lao

®éng :

(§¬n vÞ tÝnh : triÖu ngêi )

N¨m D©n sè Sè ngêi trong % trong Tèc ®é t¨ng

®é tuæi lao d©n sè nguån lao
®éng ®éng

1978 49 21,1 45 3,5

1980 54 25,5 47 3,8
1985 60 30 50 3,2
1991 67 35,4 52,8 2,9
1996 71 40,1 54,2 2,3
2001 81 45,1 55,6 2,2

Nguån : Th«ng tin thÞ trêng lao ®éng. TËp tham luËn
trung t©m th«ng tin khoa häc vµ lao ®éng x· héi.

Quan hÖ cung - cÇu trªn thÞ trêng lao ®éng ngµy cµng
c¨ng th¼ng, thÊt nghiÖp vµ nhu cÇu viÖc lµm ®ang trë
thµnh søc Ðp nÆng nÒ cho nÒn kinh tÕ.

Sè ngêi thÊt nghiÖp lµ sè chªnh lÖch gi÷a toµn bé lùc l-

îng lao ®éng vµ sè ngêi cã viÖc lµm. TØ lÖ thÊt nghiÖp ®îc

13
tÝnh b»ng tØ sè gi÷a ngêi thÊt nghiÖp víi lùc lîng lao ®éng.
ThÊt nghiÖp ë ViÖt Nam mang nh÷ng nÐt ®Æc trng riªng.
Khi nÒn kinh tÕ chuyÓn sang nÒn kinh tÕ thÞ trêng, khëi
®iÓm tõ n¨m 1986 ®Õn nay, tØ lÖ ngêi thÊt nghiÖp t¨ng
lªn. Theo sè liÖu b¶ng tæng ®iÒu tra d©n sè n¨m 1989 th×
ngêi lao ®éng ë løa tuæi 16- 19 chiÕm 48,3%, løa tuæi tõ
16-24 tuæi chiÕm 71,2%. N¨m 1995, sè ngêi thÊt nghiÖp
toµn phÇn trong ®é tuæi c¶ níc ®· lªn tíi con sè 2,6 triÖu vµ
n¨m 1996 lµ 2,5 triÖu ngêi. TØ lÖ ngêi thÊt nghiÖp h÷u
h×nh ë c¸c ®« thÞ chiÕm tõ 9 - 12% nguån nh©n lùc trong
®ã 85%ë løa tuæi thanh niªn vµ ®¹i bé phËn cha cã nghÒ.
§©y lµ nh÷ng tØ lÖ vît qu¸ giíi h¹n ®Ó ®¶m b¶o an toµn x·
héi.

Tõ 1991 ®Õn nay, níc ta ®¹t møc t¨ng trëng kinh tÕ

kh¸, tæng s¶n phÈm quèc néi (GDP) thêi kú 1992 - 1996
t¨ng b×nh qu©n 7,9%/n¨m, l¹m ph¸t ®îc ng¨n chÆn l¹i, duy
tr× ë møc 1 con sè, n¨m 1997 l¹m ph¸t lµ 4,5%/n¨m vµ n¨m
1998 lµ 3,6%/n¨m. Søc mua cña ®ång tiÒn ®· ®îc t¨ng lªn,
gi¸ c¶ æn ®Þnh.

Tõ n¨m 1998 lµ n¨m t×nh tr¹ng thÊt nghiÖp ë c¸c thµnh

phè t¨ng m¹nh h¬n so víi c¸c vïng l·nh thæ.

14
 B¶ng: TØ lÖ thÊt nghiÖp cña d©n sè trong ®é
tuæi lao ®éng, ho¹t ®éng kinh tÕ ë thµnh phè vµ c¸c
khu vùc l·nh thæ.

( ®¬n vÞ: % )

N¨m 1995 199 1998

TØ lÖ TN 7

C¶ níc 6.08 5,88 6,01

Hµ Néi 7,62 7,71 8,56
H¶i Phßng 7,87 8,11 8,09
§µ N½ng 5,81 5,53 5,42
TPHCM 6,39 5,68 6,13
MiÒn nói trung du B¾c Bé 6,85 6,42 6,34
§ång b»ng S«ng Hång 7,46 7,57 7,56
B¾c Trung Bé 6,60 6,96 6,69
Duyªn h¶i miÒn Trung 4,97 5,57 5,42
T©y Nguyªn 2,79 4,24 4,99
§«ng Nam Bé 6,35 5,43 5,81

Nguån: Thêi b¸o kinh tÕ ViÖt nam. Kinh tÕ ViÖt nam vµ

thÕ giíi 97 - 98 trang 23.

Sè ngêi thÊt nghiÖp ë c¸c ®« thÞ chiÕm tû lÖ cao h¬n

thÊt nghiÖp ë n«ng th«n - N¨m 1989 tû lÖ thÊt nghiÖp ë
thµnh phè lµ 13,2% vµ n«ng th«n lµ 4% th× tíi n¨m 1996 ®·
cã sù thay ®æi: ë thµnh phè con sè nµy lµ 8% vµ ë n«ng
th«n lµ 4,8%. Trong mÊy n¨m qua, tû lÖ thÊt nghiÖp cao ë
løa tuæi thanh niªn (tõ 15 ®Õn 30 tuæi), chiÕm 85% tæng
sè ngêi thÊt nghiÖp vµ t¨ng dÇn.

15
 N¨m 1989 sè ngêi thÊt nghiÖp ë løa tuæi nµy lµ 1,2
triÖu ngêi.

N¨m 1991 sè ngêi thÊt nghiÖp ë løa tuæi nµy lµ 1,4

triÖu ngêi.

N¨m 1993 sè ngêi thÊt nghiÖp ë løa tuæi nµy lµ 2 triÖu

ngêi.

N¨m 1994 sè ngêi thÊt nghiÖp ë løa tuæi nµy lµ 2,3

triÖu ngêi.

N¨m 1995 sè ngêi thÊt nghiÖp ë løa tuæi nµy lµ 2,21

triÖu ngêi.

Lao ®éng thÊt nghiÖp cao ë nhãm ngêi cã tr×nh ®é

v¨n ho¸ thÊp, trong nhãm ngêi cha tèt nghiÖp phæ th«ng c¬
së. Lao ®éng thÊt nghiÖp chiÕm 6,12%; sè tèt nghiÖp phæ
th«ng c¬ së thÊt nghiÖp chiÕm 4,93%; tèt nghiÖp phæ
th«ng trung häc chiÕm 11,27%; tèt nghiÖp trung häc chuyªn
nghiÖp chiÕm 2,53% vµ tèt nghiÖp cao ®¼ng, ®¹i häc
chiÕm 2,25%.

Nh vËy, tr×nh ®é v¨n ho¸ cña ngêi lao ®éng cµng cao
th× kh¶ n¨ng t×m kiÕm viÖc lµm cµng cao.

Lµ níc n«ng nghiÖp ®ang ph¸t triÓn, níc ta gÇn 80%

lùc lîng lao ®éng tËp trung ë n«ng nghiÖp. ThÊt nghiÖp
mang tÝnh thêi vô, b¸n thÊt nghiÖp lµ phæ biÕn. ThiÕu viÖc
lµm ë n«ng th«n do nguån lao ®éng ngµy mét t¨ng nhanh
trong lóc ®ã diÖn tÝch canh t¸c chØ cã h¹n lµm cho tû lÖ
diÖn tÝch theo ®Çu ngêi cµng gi¶m. N¨ng suÊt lao ®éng

16
hiÖn cßn thÊp. T×nh tr¹nh thiÕu viÖc lµm ®Çy ®ñ cßn phæ
biÕn. Quü thêi gian lµm viÖc trong n¨m míi sö dông ®îc h¬n
2/3 n¨m 1998, tû lÖ thêi gian lµ ®îc sö dông ë khu vùc n«ng
th«n nãi chung ®· ®îc n©ng cao h¬n s¬ víi n¨m 1997. TÝnh
chung c¶ níc, tû lÖ nµy ®· t¨ng tõ 72,1% ®Õn 72,9%. N¨m
1998, sè ngêi ho¹t ®éng kinh tÕ thêng xuyªn thiÕu viÖc
lµm ë n«ng th«n ®· gi¶m tõ 27,65% cña n¨m 1997 xuèng
cßn 25,47% (26,24%).

17
 * B¶ng: Møc t¨ng nguån lao ®éng n«ng nghiÖp so víi
khèi lîng c«ng viÖc gieo trång qua c¸c n¨m (®¬n vÞ tÝnh:
ngh×n ngêi, ngh×n ha %).

1985 1986 1987 1988

1. Ngêi lao ®éng n«ng 18.80 19.787. 20.246. 20.890.

nghiÖp 8 8 4 7

- Tû lÖ t¨ng hµng n¨m % 5,3 2,3 3,2

2. DiÖn tÝch gieo trång 8.556. 8.606.1 8.641.1 8.883.5

8

- Tû lÖ t¨ng hµng n¨m % 0,6 0,4 2,8

Nguån: PTS NguyÔn Quang HiÓn: ThÞ trêng lao ®éng:

Thùc tr¹ng vµ gi¶i ph¸p. Nhµ xuÊt b¶n thèng kª, Hµ néi 1991.

Theo tÝnh to¸n cña bé lao ®éng - Th¬ng binh x· héi,

thêi gian thiÕu viÖc lµm cña lao ®éng n«ng th«n c¶ níc
trong mét n¨m, nÕu quy ra lao ®éng lªn tíi 6- 7 triÖu ngêi
kh«ng cã viÖc lµm. §©y lµ sù l·ng phÝ vÒ nguån lùc rÊt lín
¶nh hëng tíi nhiÒu mÆt cña ®êi sång kinh tÕ - x· héi. MÆt
kh¸c n¨ng suÊt lao ®éng ë c¸c ngµnh nghÒ ë níc ta thÊp, sè
viÖc lµm cã hiÖu qu¶ thÊp lµ chñ yÕu, tÝnh b×nh qu©n n¨m
1993, mét lao ®éng c«ng nghiÖp lµm ra 6.943.760 ®ång
GDP vµ mét lao ®éng n«ng nghiÖp lµm ra 1.571.300 ®ång
GDP.

N¨ng suÊt lao ®éng ë níc ta qu¸ thÊp cßn thÓ hiÖn ë tû
träng cña lao ®éng trong n«ng nghiÖp cßn qu¸ cao.

18
 * B¶ng: Lao ®éng ®ang lµm viÖc trong c¸c ngµnh kinh
tÕ quèc d©n, ®Õn 1/7/1994 (ngh×n ngêi).

Tæng sè C«ng X©y N«ng L©m Th- Ngµnh

(triÖu ng- nghiÖ dùng nghiÖp nghi ¬ng kh¸c
êi) p Öp nghiÖ
p

32.718.0 3.521. 848.3 23.683. 214. 1.776.

8 8 4 0

10,8% 2,6% 7,2% 0,6% 5,4% 8,3%

Nguån: TrÇn Minh Trung: "§Ó cã viÖc lµm cho ngêi lao
®éng". T¹p chÝ th¬ng m¹i, 12/1993.

§Õn n¨m 1998, c¬ cÊu lao ®éng trong nÒn kinh tÕ ®·

thay ®æi, sè ngêi lao ®éng ®ang lµm viÖc trong n«ng,
l©m, ng nghiÖp chiÕm 71%, trong ngµnh c«ng nghiÖp vµ
x©y dùng chiÕm 14% vµ lµm viÖc trong c¸c ngµnh dÞch vô
chiÕm 15% so víi tæng sè lao ®éng.

Qua ph©n tÝch trªn ®©y cho ta thÊy trªn thÞ trêng lao
®éng níc ta cã sù mÊt c©n ®èi lín gi÷a cung vµ cÇu. Tuy
nhiªn, c¬ chÕ thÞ trêng tù nã còng cã nh÷ng ®iÒu chØnh
quan hÖ cung cÇu. Sù ®iÒu chØnh nµy ®îc thÓ hiÖn th«ng
qua sù vËn ®éng cña c¸c dßng lao ®éng (sù vËn ®éng cña
thÞ trêng lao ®éng).

2.2. Nguyªn nh©n thÊt nghiÖp ë ViÖt nam.

19
 Sù h¹n chÕ kh¶ n¨ng gi¶i quyÕt viÖc lµm cho ngêi lao
®éng ë níc ta nh÷ng nguyªn nh©n c¬ b¶n sau ®©y:

Nguyªn nh©n bao trïm lµ trong hÖ thèng cÊu tróc kinh

tÕ x· héi cò, chóng ta cã nh÷ng sai lÇm, khuyÕt ®iÓm trong
qu¸ tr×nh x©y dùng chñ nghÜa x· héi, nh ®¹i héi VI ®· chØ
râ: §· duy tr× qu¸ l©u nÒn kinh tÕ chØ cã hai thµnh phÇn,
kh«ng coi träng c¬ cÊu kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn, kinh tÕ
më cöa dÉn ®Õn sai lÇm trong bè trÝ kinh tÕ, cha quan
t©m ®óng møc ®Õn chiÕn lîc x©y dùng kinh tÕ x· héi, híng
vµo ph¸t triÓn nh÷ng ngµnh c«ng nghiÖp víi quy m« nhá
®Ó thu hót ®îc nhiÒu lao ®éng dÉn ®Õn h¹n chÕ kh¶ n¨ng
khai th¸c c¸c tiÒm n¨ng hiÖn cã ®Ó ph¸t triÓn viÖc lµm vµ
t¹o nhiÒu ®iÒu kiÖn ®Ó ngêi lao ®éng tù t¹o viÖc lµm cho
m×nh vµ do ngêi kh¸c. Chøc n¨ng cña Nhµ níc trong viÖc tæ
chøc lao ®éng gi¶i quyÕt viÖc lµm cho x· héi cha ®îc ph¸t
huy ®Çy ®ñ.

Hai nguyªn nh©n n÷a còng kh«ng kÐm phÇn quan

träng g©y ra hiÖn tîng thÊt nghiÖp ®ã lµ:

* Kho¶ng thêi gian thÊt nghiÖp:

Gi¶ sö r»ng thêng xuyªn cã mét lîng ngêi thÊt nghiÖp

nhÊt ®Þnh bæ xung vµo ®éi ngò t×m kiÕm viÖc lµm vµ
nÕu mäi ngêi ph¶i chê ®îi qu¸ nhiÒu thêi gian míi t×m ®îc
viÖc lµm th× trong mét thêi gian nµo ®ã sè lîng ngêi thÊt
nghiÖp t¨ng lªn, tû lÖ thÊt nghiÖp sÏ bÞ n©ng cao. Thêi gian
chê ®îi trªn ®îc gäi lµ kho¶ng thêi gian thÊt nghiÖp vµ nã
phô thuéc vµo:

20
 - C¸ch thøc tæ chøc thÞ trêng lao ®éng

- CÊu t¹o nh©n khÈu cña nh÷ng ngêi thÊt nghiÖp (tuæi
®êi, tuæi nghÒ, ngµnh nghÒ)

- C¬ cÊu c¸c lo¹i viÖc lµm vµ kh¶ n¨ng s½n cã viÖc

lµm.

Mäi chÝnh s¸ch c¶i thiÖn c¸c yÕu tè trªn sÏ dÉn ®Õn rót
ng»n kho¶ng thêi gian thÊt nghiÖp.

* Do c¹nh tranh m¹nh mÏ cña c¬ chÕ thÞ trêng, viÖc më

réng s¶n xuÊt t¹o nhiÒu viÖc lµm tèt, thu nhËp kh¸ vµ æn
®Þnh lu«n g¾n liÒn víi n¨ng suÊt ngµy cµng cao. ë mçi møc
tiÒn c«ng sÏ thu hót nhiÒu lao ®éng sÏ t¨ng lªn vµ kho¶ng
thêi gian thÊt nghiÖp còng sÏ gi¶m xuèng.

Ph©n tÝch mét c¸ch s©u s¾c c¸c nguyªn nh©n s©u xa
dÉn ®Õn t×nh tr¹nh thÊt nghiÖp bao gåm c¶ nh÷ng chuyÓn
biÕn tÝch cùc sau §¹i Héi §¶ng toµn quèc lÇn thø VI lµ ®iÒu
hÕt søc cÇn thiÕt cho viÖc ®Ò ra nh÷ng chØ ®¹o thùc hiÖn
gi¶i quyÕt viÖc lµm ®Çy ®ñ cã hiÖu qu¶.

Thø nh©t: ngay tõ ®Çu, trong c¶ níc, mét thêi kú kh¸

dµi sau ®ã chóng ta cha thÊy ®îc (®óng h¬n lµ kh«ng
muèn thÊy) vai trß ý nghÜa cña c¸c thµnh phÇn kinh tÕ ®èi
víi ph¸t triÓn lùc lîng s¶n xuÊt, më mang viÖc lµm cho nh©n
d©n, nªn ®· h¹n chÕ hÕt møc gÇn nh xo¸ bá c¸c thµnh phÇn
kinh tÕ cò, ph¸t triÓn qu¸ nhanh vµ cã phÇn å ¹t thµnh phÇn
quèc doanh vµ tËp thÓ. §Õn n¨m 1975, sau khi gi¶i phãng
niÒm nam thèng nhÊt ®Êt níc víi hai bµi häc kinh nghiÖm ë

21
miÒn B¾c, chóng ta mong muèn trong t¬ng lai ph¸t triÓn
m¹nh mÏ nÒn kinh tÕ quèc d©n.

Thø hai: ChËm "më cöa" trong ph¸t triÓn kinh tÕ ®èi
ngo¹i còng nh trong më réng giao lu, th«ng tin quèc tÕ nãi
chung, lµ mét trong nh÷ng nguyªn nh©n ¶nh hëng râ rÖt
®Õn viÖc sö dông cã hiÖu qu¶ nguån lao ®éng vµ ph¸t
triÓn viÖc lµm.

Níc ta lµ níc n«ng nghiÖp, chËm ph¸t triÓn, thuéc vµo

nh÷ng níc nghÌo nhÊt thÕ giíi khi ®Æt ra ch¬ng tr×nh më
mang, ph¸t triÓn viÖc lµm lµ thiÕu vèn, thiÕu kü thuËt vµ
m¸y mãc trang thiÕt bÞ, thiÕu kinh nghiÖm kinh doanh,
thiÕu thÞ trêng tiªu thô s¶n phÈm hµng ho¸. Trong khi ®ã
mét sè níc ph¸t triÓn l¹i thiÕu søc lao ®éng, thiÕu thÞ trêng
®Çu t. V× vËy, "më cöa" ph¸t triÓn kinh tÕ ®èi ngo¹i lµ cã lîi
cho c¶ hai bªn.

Thø ba: nguyªn nh©n ¶nh hëng lín ®· lµ nh÷ng sai

lÇm, thiÕu sãt trong viÖc x¸c ®Þnh c¬ cÊu kinh tÕ, c¬ cÊu
kinh tÕ bao gåm ba bé nhËn lín:
- C¬ cÊu thµnh phÇn kinh tÕ
- C¬ cÊu ngµnh kinh tÕ
- C¬ cÊu .......... kinh tÕ

Ngoµi ¶nh hëng cña c¬ cÊu thµnh phÇn kinh tÕ ®Õn

gi¶i quyÕt viÖc lµm nh ®· nãi ë trªn, ¶nh hëng cña c¬ cÊu
ngµnh kinh tÕ còng rÊt lín.

Trong §¹i héi §¶ng lÇn thø VI x¸c ®Þnh râ trong nh÷ng
n¨m 1986 - 1991, nh÷ng n¹n cßn l¹i trong thêi kú qu¸ ®é,
ph¶i tËp trung vèn vµ viÖc thùc hiÖn môc tiªu vÒ l¬ng thùc,

22
thùc phÈm, hµng tiªu dïng vµ hµnh xuÊt khÈu. Sù ®iÒu
chØnh, s¾p xÕp l¹i c¬ cÊu c¸c ngµnh kinh tÕ ®ã ®· ¶nh h-
ëng m¹nh mÏ ®Õn qu¸ tr×nh sö dông lao ®éng vµ gi¶i
quyÕt viÖc lµm. B¾t ®Çu tõ n¨m 1986 trë ®i, c¸c quan hÖ
tû lÖ ph©n bæ lao ®éng gi÷a c¸c ngµnh cã chuyÓn biÕn
theo xu híng tiÕn bé, t×nh tr¹ng c«ng ¨n viÖc lµm ®îc c¶i
thiÖn, thÊt nghiÖp gi¶m ®i mét bíc ®¸ng kÓ.

Thø t: duy tr× qu¸ l©u c¬ chÕ qu¶n lý kinh tÕ tËp

trung, quan liªu bao cÊp còng lµ nguyªn nh©n lín ¶nh hëng
nÆng nÒ, ®Õn hiÖu qu¶ sö dông nguån lao ®éng vµ kÕt
qu¶ gi¶i quyÕt c«ng ¨n viÖc lµm. Trªn tÇm vÜ m« chóng ta
cßn thiÕu mét hÖ thèng t¬ng ®èi c¸c luËt lÖ chÝnh s¸ch
nh»m sö dông cã hiÖu qu¶ nguån lao ®éng vµ më mang
ph¸t triÓn viÖc lµm. ë tÇm vÜ m« c¬ chÕ cò cã phÇn nÆng
nÒ h¬n. Hµng lo¹t c¸c quy chÕ, chÝnh s¸ch, c¸c h×nh thøc
tæ chøc, c¸c chøc danh tiªu chuÈn, c¸c biÖn ph¸p khuyÕn
khÝch vËt chÊt vµ tinh thÇn, c¸c chÕ ®é, c¸c nÒ nÕp lao
®éng, s¶n xuÊt, häc tËp nghiªn cøu khoa häc nh»m ®Ò cao
tinh thÇn tËn tôy, tr¸ch nhiÖm víi c«ng viÖc, khuyÕn khÝch
m¹nh mÏ tÝnh chñ ®éng tÝch cùc, s¸ng t¹o cña con ngêi
®ang cßn thiÕu. T×nh tr¹ng tæ chøc cßn chång chÐo kÐm
hiÖu qu¶, t×nh tr¹ng tr¶ c«ng, ph©n phèi b×nh qu©n bÊt
hîp lý cßn phæ biÕn lµm cho hiÖu suÊt lµm viÖc kÐm.

Trªn ®©y lµ nh÷ng nguyªn nh©n chÝnh ¶nh hëng

®Õn vÊn ®Ò t¨ng gi¶m thÊt nghiÖp. Trªn c¬ së ®¹i héi
§¶ng lµm thø VI vµ nh÷ng chØ thÞ nghÞ quyÕt cña §¶ng vµ
Nhµ níc trong thêi kú gian gÇn ®©y, chung ta h·y ®i vµo

23
nghiªn cøu con ®êng vµ ph¬ng híng sö dông cã hiÖu qu¶
lùc lîng lao ®éng t¨ng thªm hµng n¨m.

2.3. Gi¶i ph¸p vµ t¹o c«ng ¨n viÖc lµm.

§Ó phÊn ®Êu ®¹t ®îc c¸c môc tiªu nªn trªn, chóng ta
ph¶i thùc hiÖn ®ång bé hµng lo¹t c¸c gi¶i ph¸p, trong ®ã,
theo chóng t«i cÇn quan t©m ®Õn c¸c gi¶i ph¸p chñ yÕu
sau.

* Huy ®éng mäi nguån lùc ®Ó t¹o ra m«i trêng kinh tÕ

ph¸t triÓn nhanh cã kh¶ n¨ng t¹o ra nhiÒu chç lµm viÖc míi
thêng xuyªn vµ liªn tôc. PhÊn ®Êu ®¹t tèc ®é t¨ng trëng
kinh tÕ b×nh qu©n hµng n¨m 9-10% võa lµ yªu cÇu cña sù
ph¸t triÓn võa lµ ®ßi hái cña t¹o c«ng ¨n viÖc lµm.

- Trong ®iÒu kiÖn kho¶ng 70% lùc lîng lao ®éng cña
c¶ níc lµ lao ®éng n«ng nghiÖp ®ang thiÕu viÖc lµm trÇm
träng, th× gi¶i ph¸p kinh tÕ tæng hîp hµng ®Çu ®Ó tõng b-
íc kh¾c phôc t×nh tr¹nh nµy lµ ph¶i dån søc cho sù ph¸t
triÓn toµn diÖn n«ng - l©m - ng nghiÖp, g¾n víi c«ng nghÖ
chÕ biÕn n«ng l©m thuû s¶n vµ ®æi míi c¬ cÊu kinh tÕ
n«ng th«n theo híng c«ng nghiÖp ho¸ vµ hiÖn ®¹i ho¸. Ph¸t
triÓn m¹nh mÏ c¸c ngµnh nghÒ phi n«ng nghiÖp, sö dông
nhiÒu lao ®éng ë n«ng th«n, kh«i phôc vµ ph¸t triÓn ngµnh
nghÒ truyÒn thèng híng ®Çu t vµo ph¸t triÓn c¸c c©y trång,
vËt nu«i ®em l¹i gi¸ trÞ kinh tÕ cao, cã kh¶ n¨ng xuÊt khÈu.

- §Çu t ph¸t triÓn c¸c ngµnh nghÒ c«ng nghiÖp, chó

träng tríc hç trî c«ng nghiÖp chÕ biÕn, c«ng nghiÖp hµng
tiªu dïng vµ hµng xuÊt khÈu, x©y dùng cã chän läc mét sè

24
c¬ së n«ng nghiÖp chÕ biÕn, c«ng nghiÖp hµng tiªu dïng vµ
hµng xuÊt khÈu, x©y dùng cã chän läc mét sè c¬ së c«ng
nghiÖp nÆng; vÒ dÇu khÝ, xi m¨ng, c¬ khÝ ®iÖn tö, thÐp,
ph©n bãn, ho¸ chÊt.

- §Çu t x©y dùng vµ c¶i t¹o hÖ thèng c¬ së h¹ tÇng

phôc vô thiÕt thùc vµ bùc xóc cho ph¸t triÓn.

- Ph¸t triÓn c¸c ngµnh dÞch vô, trong ®ã tËp trung vµo
c¸c lÜnh vùc vËn t¶i th«ng tin liªn l¹c, th¬ng m¹i, du lÞch, c¸c
dÞch vô tµi chÝnh, ng©n hµng, c«ng nghÖ, ph¸p lý...

§Ó cã ®îc tèc ®é ph¸t triÓn trªn t¹o më thªm nhiÒu

viÖc lµm cho ngêi lao ®éng, ph¶i cã chÝnh s¸ch huy ®éng
tèi ®a c¸c nguån vèn bªn ngoµi, t¨ng nhanh ®Çu t ph¸t
triÓn toµn x· héi, ®a tû lÖ nµy ®¹t kho¶ng 30% GDP n¨m
2001.

* T¹o ra mét m«i trêng ph¸p lý ®ång bé khuyÕn khÝch

t¹o më vµ duy tr× chç lµm viÖc khuyÕn khÝch tù t¹o viÖc
lµm.

Bé luËt lao ®éng cña nîc ta lµ c¬ së ph¸p lý c¨n b¶n

cña vÊn ®Ò viÖc lµm. Tuy nhiªn viÖc khuyÕn khÝch tù t¹o
viÖc lµm chØ trë thµnh hiÖn thùc trong cuéc sèng khi c¸c
v¨n b¶n híng dÉn thùc hiÖn bé luËt lao ®éng còng nh c¸c
v¨n b¶n kh¸c vÒ ®Çu t, vÒ tµi chÝnh - tÝn dông, bæ sung
toµn thiÖn cã xem xÐt kü lîng ®Õn vÊn ®Ò nµy mét c¸ch
®éng bé.

* TiÕp tôc nghiªn cøu, ban hµnh c¸c chÝnh s¸ch hç trî
c¸c ®èi tîng yÕu thÕ trong viÖc t×m kiÕm hoÆc tù t¹o viÖc

25
lµm. Trong thêi gian tríc m¾t, cÇn tËp trung nghiªn cøu ban
hµnh c¸c chÝnh s¸ch vµ c¬ chÕ cô thÓ vÒ.

- KhuyÕn khÝch sö dông lao ®éng n÷.

- KhuyÕn khÝch sö lao ®éng lµ ngêi tµn tËt. Hç trî c¸c

c¬ së s¶n xuÊt cña th¬ng binh vµ ngêi tµn tËt.

- ChÝnh s¸ch b¶o hiÓm thÊt nghiÖp

- TËp chung phÇn vèn tÝn dông tõ quü quèc gia vÒ

viÖc lµm víi l·i xuÊt u ®·i do c¸c ®èi tîng träng ®iÓm vay
theo dù ¸n nhá ®Ó tù t¹o viÖc lµm cho b¶n th©n gia ®×nh
vµ c«ng céng.

- Hç trî mét phÇn kinh phÝ ®µo t¹o cho lao ®ég thuéc
diÖn chÝnh s¸ch u ®·i, lao ®éng thuéc ®èi tîng yÕu thÕ.

* Ph¸t triÓn n©ng cao chÊt lîng ho¹t ®éng cña hÖ

thèng trung t©m dÞch vô viÖc lµm.

Trung t©m dÞch vô viÖc lµm lµ mét ®¬n vÞ sù nghiÖp

ho¹t ®éng v× muc tiªu x· héi. Nã lµ chiÕc cÇu rÊt quan träng
vµ kh«ng thÓ thiÕu gi÷a cung vµ cÇu lao ®éng. Chøc n¨ng
c¬ b¶n cña nã lµ. T vÊn, cung cÊp th«ng tin cho ngêi lao
®éng vµ sö dông lao ®énh vµ häc nghÒ, viÖc lµm, vÒ
nh÷ng vÉn ®Ò cã liªn quan ®Õn tuyÓn dông vµ sö dông lao
®éng, giíi thiÖu viÖc lµm, cung øng lao ®éng d¹y nghÒ g¾n
víi viÖc lµm, tæ chøc s¶n xuÊt ë quy m« thÝch hîp ®Ó tËn
dông n¨ng lùc thiÕt bÞ thùc hµnh. Nã cßn lµ c¸ch tay qu¶n lý
nhµ níc th«ng qua cung vµ cÇn, viÖc lµm lao ®éng.

26
27
 KÕt luËn

LÜnh vùc lao ®éng - viÖc lµm nh÷ng n¨m qua cã nhiÒu
®æi míi vµ thu hót ®îc nh÷ng kÕt qu¶ bíc ®Çu ®¸ng khÝch
lÖ.

Tríc hÕt. NhËn thøc vÒ viÖc lµm, hiÓu biÕt vÒ viÖc lµm
vµ c¸ch gi¶i quyÕt viÖc lµm còng nh t©m lý vÒ viÖc lµm cña
ngêi lao ®éng, cña x· héi ®· ®îc thay ®æi tÝch cùc. T¹o vµ
gi¶i quyÕt viÖc lµm cho lao ®éng x· héi kh«ng chØ lµ tr¸ch
nhiÖm cña Nhµ níc mµ lµ tr¸ch nhiÖm cña c¸c cÊp, c¸c
ngµnh, c¸c tæ chøc, c¸c gia ®×nh b¶n th©n ngêi lao ®éng
vµ cña toµn x· héi. Quan ®iÓm nh©n d©n tù t¹o ra viÖc lµm
lµ chÝnh. Nhµ níc t¹o ra m«i trêng kinh tÕ, ph¸p luËt thuËn lîi
vµ hç trî mét phÇn nguån lùc ®ª nh©n d©n tù t¹o viÖc lµm
®· thÊm nhuÇn trong cuéc sèng vµ trë thµnh néi lùc thóc
®Èy sù nghiÖp t¹o vµ gi¶i quyÕt viÖc lµm. Nh÷ng n¨m qua.
§¶ng vµ Nhµ níc ®· ®Ò ra mét lo¹i chÝnh s¸ch ch¬ng tr×nh
ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi. Trong ®ã cã nhiÒu chÝnh s¸ch, ch-
¬ng tr×nh t¸c ®éng trùc tiÕp ®Õn viÖc t¹o vµ gi¶i quyÕt
viÖc lµm cho lao ®éng x· héi nh: NghÞ quyÕt Vi cña trung -
¬ng §¶ng vÒ chuyÓn dÞch c¬ cÊu n«ng nghiÖp n«ng th«n,
lËp quü quèc gia vÒ gi¶i quyÕt viÖc lµm, ch¬ng tr×nh 327
phñ xanh ®åi trèng - ®åi träc, ch¬ng tr×nh 773 khai th¸c
mÆt níc trång, b·i båi. ChÝnh s¸ch giao ®Êt, kho¸n rõng cho
n«ng d©n æn ®Þnh; chÝnh s¸ch tÝn dông víi n«ng nghiÖp
n«ng th«n, ph©n bè l¹i lao ®éng d©n c...

Ph¬ng híng quan träng nhÊt ®Ó gi¶i quyÕt viÖc lµm

thêi kú nµy, b¸o c¸o cña ban chÊp hµnh Trung ¬ng t¹i §¹i héi

28
VIII cña §¶ng ®· chØ râ “Nhµ níc cïng toµn d©n ra søc ®Çu
t ph¸t triÓn, thùc hiÖn tèt kÕ ho¹ch vµ c¸c ch¬ng tr×nh kinh
tÕ - x· héi. KhuyÕn khÝch mäi thµnh phÇn kinh tÕ, mäi c«ng
d©n, mäi nhµ ®Çu t më mang ngµnh nghÒ, t¹o nhiÒu viÖc
lµm cho ngêi lao ®éng. Mäi c«ng d©n ®Òu ®îc tù do ngµnh
nghÒ, thuª mín nh©n c«ng theo ph¸p luËt. Ph¸t triÓn dÞch
vô viÖc lµm. TiÕp tôc ph©n bè l¹i d©n c vµ lao ®éng trªn
®Þa bµn c¶ níc, t¨ng d©n c trªn c¸c ®Þa bµn cã tÝnh chÊt
chiÕn lîc vµ kinh tÕ, an ninh quèc phßng. Më réng kinh tÕ
®èi ngo¹i, ®Èy m¹nh xuÊt khÈu lao ®éng. Gi¶m ®¸ng kÓ tû
lÖ thÊt nghiÖp ë thµnh thÞ vµ thiÕu viÖc lµm ë n«ng th«n.

§Êt níc ta ®ang tr«ng chê vao thÕ hÖ trÎ, ®Æc biÖt lµ
c¸n bé qu¶n lý kinh tÕ trong t¬ng lai, lµ mét sinh viªn khoa
kinh tÕ t«i nhËn thøc ®îc ®iÒu nµy. Ph¶i lu«n trau råi kiÕn
thøc, tËn dông thêi gian vµ n©ng cao n¨ng lùc ®Ó theo kÞp
víi sù tiÕn triÓn cña nÒn kinh tÕ ®Êt níc ®ang trong thêi kú
®æi míi, mét thÕ giíi míi, thÕ giíi cña sù v¨n minh, giµu cã
vµ c«ng b»ng.

29
 Tµi liÖu tham kh¶o

1/ NguyÔn Quang HiÓn: “ThÞ trêng lao ®éng thùc tr¹nh

vµ gi¶i ph¸p, Nhµ xuÊt b¶n thèng kª 1999.

2/ NguyÔn Quang HiÓn: “Xu híng vËn ®éng cña thÞ tr-
êng lao ®éng níc ta”. T¹p chÝ kinh tÕ dù b¸o sè 1/2001

3/ TrÇn §×nh Hoan vµ Lª M¹nh Khoa: “Sö dông nguån

lao ®éng vµ gi¶i quyÕt viÖc lµm ë ViÖt nam” Nhµ xuÊt b¶n -
Hµ néi 1999

4/ TrÇn Minh Trung: “§Ó cã viÖc lµm cho ngêi lao

®éng”. T¹p chÝ th¬ng m¹i, 12/1999

5/ Mét sè nhiÖm vô vµ gi¶i ph¸p cã tÝnh chiÕn lîc vÒ

lao ®éng x· héi. §Ò tµi cÊp bé - Bé lao ®éng - th¬ng binh vµ
x· héi 1999.

6/ Niªm gi¸o thèng kª 2000/ 2001

7/ Thêi b¸o kinh tÕ VN - kinh tÕ ViÖt nam vµ thÕ giíi

1999-2001.

30