Ph©n II : Néi Dung

I. Mét Sè VÊn §Ò LÝ LuËn VÒ Kinh TÕ T Nh©n .

1.1. TÝnh tÊt yÕu tån t¹i Kinh TÕ T Nh©n :
Môc tiªu x©y dùng cnxh ë níc ta theo chñ nghÜa mac
Lenin vµ t tëng hå chÝ minh . Mét trong nh÷ng nhiÖm vô lµ
x¸c l©p quan hÖ s¶n xuÊt phï hîp víi tr×nh ®é ph¸t triÓn
cña lùc lîng s¶n xuÊt , nh»m ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi . trong
®ã néi dung cèt lâi lµ x¸c lËp c¬ cÊu vÒ së h÷u t liÖu s¶n
xuÊt vµ c¬ cÊu c¸c thµnh phÇn kinh tÕ mét c¸ch phï hîp víi
yªu cÇu cña quy luËt thùc tÕ kh¸ch qua ña nÒn kinh tÕ trong
thêi kú qu¸ ®é cña níc ta . Bíc khëi ®Çu ®æi míi trong ®ã
cã viÖc më ®êng ph¸t triÓn kinh tÕ t nh©n ®· diÔn ra tõ
n¨m 1979 , khi ®ã nghÞ quyÕt héi nghÞ lÇn thø IV , BCHT¦
§¶ng kho¸ IV . §ã lµ bíc ®Çu chÊp nhËn kinh tÕ t nh©n vµ
kinh tÕ hµng ho¸ , dï cßn nhiÒu h¹n chÕ vÒ quy m« vµ lÜnh
vùc ho¹t ®éng , nhng ®· lËp tøc nÈy sinh vøng m¾c vÒ lý
luËn × ®ông ®Õn nguyªn lý c¬ b¶n cña nÒn kinh tÕ x· héi
chñ nghÜa . C©u hái dÆt ra :” Chñ nghÜa x· héi cã ®Æc
®iÓm u viÖt lµ kinh tÕ c«ng h÷u vµ hÕ ho¹ch ho¸ tËp trung ,
nay l¹i më ®êng cho kinh tÕ t nh©n vµ thÞ trêng ? cã thÓ lîi
tríc m¾t , nhng l©u dµi liÖu cßn chñ nghÜa x· héi ?” . HÇu
nh mäi vÊn ®Ò lý luËn n¶y sinh tõ bíc më ®Çu ph¸t triÓn
kinh tÕ t nh©n cho ®Õn nay ®Òu xoay quanh c©u hái ®ã .
DÉu cßn ý kiÕn b¨n kho¨n , cuéc më ®êng vµ ph¸t
triÓn vÉn diÔn ra tríc hÕt do ¸p lùc m¹nh mÏ tõ thùc tÕ ,
®«ng ®¶o nh©n d©n vµ ®¶ng viªn , c¸n bé ®· rÊt n¨ng
®éng t×m tßi s¸ng t¹o nhiÒu nh©n tè míi , kh«ng thô ®éng
chÊp hµnh theo “ c¬ chÕ kh«ng phï hîp thùc tÕ ” , ®ßi hái
“c¬Ø trãi ” , “th¸o gì ” ®Ó s¶n xuÊt bung ra , cu v·n ®êi
sèng nh©n d©n ®ang qu¸ khã kh¨n thiÕu thèn . Khã kh¨n
®ã cã nguyªn nh©n kh¸ch quan , nhng nguyªn nh©n chñ
quan , nhng nguyªn nh©n chñ yÕu vµ trùc tiÕp lµ do mét sè
sai lÇm trong c¶i t¹o, t©p thÓ hãa vµ sik duy tr× c¬ chÕ tËp
trung quan liªu bao cÊp, ng¨n cÊm kinh tÕ t nh©n vµ quan
hÖ thÞ tr¬ng. Vµ thêi gian ®ã, nguån vËt t hµng ho¸ vµ tµi
chÝnh trong tay Nhµ níc ®· c¹n iÖt, rong khi nguån kh¶ n¨ng
trong d©n cßn nhiÒu . Thc tÕ ®o ®a tíi ®ßi hái ph¶I “th¸o
gì” tng bíc cho kinh tÕ t nh©n vµ t do trao ®æi hµng ho¸ .Sù
th¸o g¬ nhanh chãng ®a l¹i hiÖu qu¶ næi bËt ,cµng giup
kh¼ng ®Þnh quyÕt t©m th¸o gì.
Cïng víi ¸p lùc ®æi m¬Ý tõ thùc tÕ cuéc sèng, vÒ mÆt t t-
¬ng lý luËn, ngay tõ buæi ®Çu ®· gÆp nhiÒu thuËn lîi do
nh÷ng níc x· héi chñ nghÜa lóc ®ang cã trµo lu trë l¹i nh÷ng
t tëng cña Lªnin trong chÝnh s¸ch kinh tÕ míi ,næi bËt nhÊt
lµ sù tÊt yÕu ph¸t triÓn kinh tÕ hµng ho¸ nhiÒu thµnh phÇn .
ViÖt Nam lµ níc võa míi ph¸t triÓn kinh tÕ sau chiÕn tranh
,tù biÕt m×nh cßn thiÕu vèn lý luËn vµ kinh nghiÖm, nªn ®·
rÊt coi träng tæ chøc nghiªn cøu häc tËp vµ khai th¸c kiÕn
thøc vµ kinh nghiÖm quèc tÕ.Tuy nhiªn , ®Æc ®iÓm næi bËt
cña bíc më ®êng ®æi míi trªn thùc tÕ cña nh©n d©n. Trªn
®Êt níc ta , c¸c n¨m tõ 1979 ®Õn ®¹i héi VI (1986 )§¶ng vµ
nhµ níc ®· liªn tôc cæ vò vµ t¹o phong trµo t×m tßi s¸ng t¹o
vµ ph¸t huy nh©n tè míi trªn thùc tÕ . Qua ®ã , tong bíc
tæng kÕt , ban hµnh chÝnh s¸ch vµ thÓ chÕ míi .
Bíc ®æi míi chÝnh s¸ch kinh tÕ cña ®¹i héi VI ( 1986 ) kÕ
®ã lµ héi nghÞ lÇn thø 6 (1989 ) BCHT¦ §¶ng kho¸ VI , chÝnh
lµ kÕt qu¶ tæng kÕt thùc tÕ , tù chñ vËn dông s¸ng t¹o t t-
ëng Lªnin vÒ ph¸t triÓn c¬ cÊu kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn vµ
quan hÖ thÞ trêng ®Ó xóc tiÕn c«ng cuéc x©y dùng chñ
nghÜa x· héi phï hîp víi ViÖt Nam . ChÝnh s¸ch míi cña ®¹i
héi VI , do phï hîp víi thùc tÕ vµ ý nguyÖn cña nh©n d©n ,
®· ®I vµo cuéc sèng rÊt nhanh , t¹o c¬ së lý luËn vµ niÒm
tin m¹nh mÏ trong toµn ®¶ng , toµn d©n trong sù nghiÖp
®ái míi , trong ®ã p¸t triÓn kinh tÕ t nh©n vµ kinh tÕ thÞ tr-
êng ®· trë thµnh xu híng kh«ng thÓ ®¶o ngîc dï gÆp khã
kh¨n víng m¾c th¨ng trÇm . KÕ tôc chÝnh s¸ch cñ §¹i héi VI
vÒ ph¸t triÓn kinh tÕ t nh©n vµ kinh tÕ thÞ trêng.
1.2 Vai trß vµ vÞ trÝ cña thµnh phÇn kinh tÕ t nh©n .
1.2.1VÒ c¬ cÊu nghµnh nghÒ kinh doanh.
§Æc trng bao qu¸t lµ ®Çu t tËp trung vµo c¸c nghµnh th¬ng
nghiÖp , dÞch vô , c«ng nghiÖp chÕ biÕn , ®¸nh b¾t vµ nu«i
trång thuû h¶i s¶n ,x©y dùng ,vËn t¶I kho b·I vµ th«ng tin
liªn l¹c ,kh¸ch s¹n nhµ hµng ,kinh doanh bÊt ®éng s¶n vµ
dÞch vô t vÊn ,tµi chÝnh tÝn dông…
N¨m 1994, trong tæng sè 7619 doanh nghiÖp ( gåm
c¸c lo¹i c«ng ty tr¸ch nhiÖm h÷u h¹n ,c«ng ty cæ phÇn ,
doanh nghiÖp t nh©n vµ hîp t¸c x·) cã ®Õn 3582 doanh
nghiÖp kinh doanh th¬ng nghiÖp ( chiÕm tû träng 40,01%)
2466 doanh nghiÖp s¶n xuÊt kinh doanh c«ng nghiÖp chÕ
biÕn ).Thø ®Õn lµ c¸c nghµnh kinh doanh kh¸c .
T×nh h×nh trªn lµ ®iÒu b×nh thêng trong qu¸ tr×nh
chuyÓn ®æi kinh tÕ kÕ ho¹ch ho¸ tËp tËp trung cao ®é ( víi
nÒn kinh tÕ thiÕu hôt triÒn miªn –lµm kh«ng ®ñ ¨n…) ,sang
nÒn kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn ,vËn ®éng theo c¬ chÕ thÞ
trêng cã sù qu¶n lý cña nhµ níc . Bëi lÏ , c¸c doanh nghiÖp
hoÆc c¸c nhµ kinh doanh chØ ®Çu t khi kh¶ n¨ng sinh lîi
hÊp dÉn.
Sè lîng c¸c lo¹i h×nh doanh nghiÖp tõng bíc ®· ®îc
thèng kª cËp nhËt nh»m phôc vô c«ng t¾c qu¶n lý nhµ níc
vÒ kinh tÕ ®èi víi khu vùc kinh tÕ nµy . Qua c¸c sè liÖu
thèng kª tæng qu¸t cho thÊy ,Ngoµi sù ph¸t triÓn m¹nh mÏ
cña kinh tÕ c¸ thÕ ( víi 1879402 c¬ së kinh tÕ ,thu hót
3241129 lao ®éng ) th× doanh nghiÖp t nh©n gÊp 2,57 lÇn
sè lîng c«ng ty tr¸ch nhiÖm h÷u h¹n vµ gÊp 2,95 lÇn sè lîng
c«ng ty cæ phÇn .Tuy nhiªn ,sè lao ®éng thu hót cña c¸c
c«ng ty tr¸ch nhiÖm h÷u h¹n l¹i nhiÒu h¬n doanh nghiÖp t
nh©n 1,15 lÇn.
Nh vËy lo¹i h×nh doanh nghiÖp t nh©n vÉn lµ h×nh
thøc hÊp dÉn c¸c nhµ ®Çu t t nh©n trong níc .§iÒu nµy cã
thÓ c¾t nghÜa bëi c¸c nguyªn nh©n vª quyÒn lîi,uy tÝn,
tr¸ch nhiÖm,c¸cyÕu tè t©m lý,tËp qu¸n kinh doanh ,nh÷ng
giíi h¹n bëi tr×nh ®é x· héi ho¸ s¶n xuÊt vµ m«I trêng kinh
 doanh chi phèi.
1.2.2§ãng gãp vµo GDP.
Sù ho¹t ®éng víi qui m« ngµy cµng réng cña doanh nghiÖp t
nh©n ®· cã nhiÒu dãng gãp cho nÒn kinh tÕ x· héi cña nhµ
níc ta.
ThÓ hiÖn chÝng trong sù ®ãng gãp GDP:1996:tû träng
doanh nghiÖp t nh©n chiÕm 42,7%GDP cña c¶ níc ;khu vùc
t nh©n chiÕm 3,23%GDPcña c¶ níc trong tæng s¶n phÈm
quèc néi 213,833 tû ®ång.Thªm vµo ®ã tèc ®ét¨ng trëng
GDP cña khu vùc t nh©n chiÕm 10,60% (C¸c sè liÖu 1997 ,
1998 , 1999 ®îc thèng kª qua b¶ng sè liÖu sau . Cho thÊy
khu vùc t nh©n cã ®ãng gãp ®¸ng kÓ vµo sù gia t¨ng tæng
s¶n phÈm quèc néi vµ tèc ®é t¨ng trëng chung cña nÒn kinh
tÕ quèc d©n.
B¶ng 1: T¨ng trëng (theo íc tÝnh) vµ tû träng trong
GDP cña tõng thµnh phÇn kinh tÕ
TT Thµnh phÇn 1997 1998 1999
T¨ng tr- Tû träng T¨ng tr- Tû T¨ng tr- Tû
kinh tÕ
ëng ëng träng ëng träng
1 N«ng - l©m 7,5% 24% 15% 24% 9% 24%
ng nghiÖp
2 C«ng nghiÖp 25% 33% 16,5% 34% 12,5% 34%
vµ x©y dùng
3 DÞch vô 15% 43% 20% 43% 2,5% 42%

1.2.3 . Gi¶i quyÕt viÖc lµm .

Thùc tÕ cho thÊy khu vùc kinh tÕ t nh©n thùc sù næi
lªn ë ViÖt Nam lµ tõ mÊy n¨m trë l¹i ®©y . Song víi ho¹t
®éng cña c¸c doanh nghiÖp vµ kÕt qu¶ ®¹t ®îc , khu vùc
lµy ®· thu hót lùc lîng lao ®éng ®«ng ®¶o trong nh©n d©n
. Cô thÓ qua b¶ng sè liÖu sau , ta thÊy so víi tæng lùc lîng
lao ®éng cña c¶ níc th× khu vùc thu hót nhiÒu lao ®éng
nhÊt ®ång t hêi kh¶ n¨ng t¹o c«ng ¨n viÖc lµm cho quÇn
chóng lµ nhÊt .
Bëi v× thùc chÊt ®¹i bé phËn c¸c thµnh phÇn kinh tÕ t
nh©n lµ c¸c n«ng trang gia ®×nh , doanh nghiÖp gia ®×nh
vµ doanh nghiÒp mét së h÷u . theo sè liÖu thèng kª n¨m
1998 : Riªng c¸c hé knh doanh t nh©n trong c«n nghiÖp vµ
th¬ng m¹i ®· thu hót ®îc trªn 4,5 triÖu ngêi , chiÕm kho¶ng
13% tæng sè lao ®éng cña khu vùc nµy . ë khu vùc n«ng
th«n , c¸c hé tiÓu thñ cong nghiÖp vµ c¸c hé s¶n xuÊt nghÒ
phô ®· t¹o ra kho¶ng 4,3 – 4,5 triÖu viÖc lµm cho lao ®éng .
Riªng vÒ kinh tÕ hîp t¸c h×nh thøc nµy ®· t¹o ra gÇn 7 triÖu
lao ®éng . Nh vËy m« h×nh doanh nghiÖp t nh©n , ®Æc
biÖt t nh©n võa vµ nhá cã ý nghÜa trong nh÷ng nghµnh
nghÒ truyÒn thèng , tiÓu thñ c«ng , ®ång thêi ®©y còng lµ
m« h×nh lµm ¨n cã hiÖu qu¶ nhê vµo chi phÝ thÊp , ®Çu t
ban ®Çu nhá .
Trong 125 doanh nghiÖp trong nghµnh c«ng nghiÖp
®iÖn - ®iÖn tö , doanh nghiÖp võa vµ nhá chiÕm 75% cha
kÓ ®Õn nhiÒu doanh nghiÖp thuéc mét sè ngµnh bæ trî . Sè
lîng doanh nghiÖp võa vµ nhá lµ doanh nghiÖp nhµ níc ®·
gi¶m xuèng cßn 17 doanh nghiÖp , doanh nghiÖp võa vµ
nhá t nh©n ( vèn trong níc ) cã kho¶ng 45 doanh nghiÖp
tham gia vµo l¨p r¸p vµ chÕ t¹o thiÕt bÞ ®iÖn , c¸c ®å dïng
®iÖn sinh ho¹t ( qu¹t ®iÖn , nåi c¬m ®iÖn …. )
TÝnh ®Õn nay c¶ níc cã kho¶ng 200 doanh nghiÖp may t
nh©n . KÓ c¶ t nh©n võa vµ nhá th× sè lîng c¸c doanh
nghiÖp t nh©n trong ngµnh may chiÕm kho¶ng 5% , tøc lµ
gÇn 300 doanh nghiÖp . ChÝnh c¸c doanh nghiÖp thuéc
ngµnh may ®· kh«ng bá trèng thÞ trêng néi ®Þa . Hä lÊy thÞ
trêng trong níc lµm chiÕn lîc ph¸t triÓn doanh nghiÖp cña hä
. Kh«ng chØ víi c¸c doanh nghiÖp t
nh©n võa vµ nhá ph¸t triÓn trªn nhiÒu lÜnh vùc mµ thùc tÕ
mÊy n¨m võa qua ®· chøng minh khu vùc t nh©n ®· cã bíc
®Çu trong c¸c ngµnh c«ng nghiÖp vµ mÆc dï cha ®¹t ®îc b-
íc tiÕn vît bËc nhng khu vùc t nh©n còng ®· tr¶ lêi cho
chÝnh s¸ch ph¸t triÓn c«ng cuéc c«ng nghiÖp ho¸ hiÖn ®¹i
ho¸ cña níc nhµ .TÇm quan träng cña c¸c doanh nghiÖp t
nh©n trong qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp ho¸ ®Þnh híng xuÊt
khÈu cã c¬ së kh«ng ph¶I trªn lý thuyÕt hay do hÖ t tëng
mµ c¾n vµo trong mét nÒn kinh tÕ më , nh©n lùc dåi dµo
vµ tiÒn c«ng thÊp .Nãi thµnh c«ng nhÊt theo ®óng nghÜa
®en cña nã tøc lµ nÕu ®îc ®èi xö hîp lý , c«ng b»ng . C¸c
doanh nghiÖp t nh©n sÏ ®¹t tû lÖ thu håi vèn cao h¬n c¸c
doanh nghiÖp nhµ níc lín hoÆc c¸c doanh nghiÖp gia ®×nh .
V× thÕ c¸c doanh nghiÑp t nh©n cã thÓ xö dông tèt h¬n c¸c
nguån ®Çu t hiÖn ®ang han hiÕm vµ næi lªn nh mét h×nh
thøc doanh nghiÖp chñ yÕu trong c¸c nghµnh s¶n xuÊt
®Þnh híng xuÊt khÊu , sö dông nhiÒu lao ®éng . Trong mét
nÒn kinh tÕ më , dåi dµo lao ®éng vµ nh©n c«ng rÎ th× c¸c
doanh nghiÖp t nh©n chiÕm u thÕ v× chóng võa ®ñ nhá
®Ó ho¹t ®éng mét c¸ch linh ho¹t ®ång thêi võa ®ñ lín ®Ó
d¹t hiÖu qu¶ cao . VÎ ®Ñp c¶u chóng kh«ng ph¶i ë quy m«
mµ ë kh¶ n¨ng sinh lêi . V× cã kh¶ n¨ng sinh lêi cho nªn c¸c
doanh nghiÖp ®ã kh«ng cÇn chÝnh phñ hç trî , hä chØ cÇn
cã ®iÒu kiÖn c«ng b»ng ®Ó thµnh c«ng.
Trong mÊy n¨m qua , khu vùc kinh tÕ t nh©n ®·
kh¼ng ®Þnh m×nh , lµ mét trong n¨m thµnh phÇn kinh tÕ
®Êt níc , hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh ngµy cµng cao vµ
hÇu hÕt ph¸t triÓn ®ång
§Òu trªn mäi lÜnh vùc cña ho¹t ®éng kinh tÕ.Vµ khu
vùc nµy còng ®· cã sù tù kh¼ng ®Þnh m×nh trªn thÞ trêng
trong níc mÆc dï cha cã sù ®ång ®Òu trªn mäi miÒn ,thµnh
phè-®Þa ph¬ng song s¶n phÈm ®a d¹ng mÉu m· phong
phó .
Nhng c¸c doanh nghiÖp t nh©n thêng m¾c ph¶I bÖnh
thiÕu vèn ,mµ ®Ó vay vèn cho ®µu t ph¸t triÓn kinh doanh
l¹i rÊt khã kh¨n.Theo thèng kª cña côc thèng kª cho thÊy
hiÖn cã 75% sè doanh nghiÖp cã vèn díi 50 triÖu ®ßng,vµ
thùc tÕ chØ cã 1/3 sè doanh nghiÖp nµy ®îc vay vèn ®Ó bæ
sung vµo sè vèn Ýt ái cña m×nh.Nhng vèn vay tõ ng©n hµng
tÝn dông còng chØ ®îc díi 20%,cßn l¹i trªn 80% ®· huy
®éng vèn tõ b¹n bÌ ,hä hµng trong qu¸ tr×nh kinh doanh hä
®· tËn dông h×nh thøc tÝn dông th¬ng m¹i cña c¸c ®èi t¸c
kinh doanh-h×nh thøc mua tr¶ chËm
 T¹i c¸c doanh nghiÖp t nh©n ,c¸c c¸n bé qu¶n trÞ
doanh nghiÖp ®Òu trëng thµnh tõ thùc tÕ vµ häc hái kinh
nghiÖm tõ b¹n hµng chØ mét lîng nhá ®îc ®µo t¹o qua c¸c
trêng líp chÝnh quy vÒ qu¶n trÞ doanh nghiÖp hoÆc qu¶n lý
kinh tÕ.§øng tríc t×nh h×nh thùc tiÔn nh vËy ,lùc lîng c¸n bé
qu¶n l ý taÞ c¸c doanh nghiÖp nµy cã nhu cÇu ín vÒ ®µo
t¹o.Cha kÓ lùc lîng lao ®éng cña c¸c doanh nghiÖp nµy hÇu
nh kh«ng ®µo t¹o ng¾n h¹n cÊp tèc ra lµm thî.T×nh tr¹ng
nµy g©y kh«ng Ýt khã kh¨n cho doanh nghiÖp t nh©n hiÖn
nay
Tr×nh ®é c«ng nghÖ ,chÊt lîng s¶n phÈm vµ thÞ tr-
êng lµ nh÷ng yÕu tè quyÕt ®Þnh sù tån t¹i vµ ph¸t triÓn cña
mét doanh nghiÖp,nh÷ng doanh nghiÖp t nh©n rÊt khã cã
kh¶ n¨ng ®Çu t c«ng nghÖ hiÖn ®¹i ®ång thêi viÖc t¸I ®Çu
t vµo c«ng nghÖ l¹i cµng khã kh¨n.Do vËy mµ chÊt lîng s¶n
phÈm thÊp ,tÝnh c¹nh tranh cña s¶n phÈm kh«ng cao dÉn
®Õn thÞ trêng tiªu thô chØ bã hÑp trong ®Þa bµn chËt hÑp
vµ søc mua thÊp.ChÝnh v× vËy mµ doanh nghiÖp t nh©n ®·
kh«ng cã kh¶ n¨ng c¹nh tranh cao víi c¸c doanh nghiÖp kh¸c
nh : c«ng ty cæ phÇn,c«ng ty tr¸ch nhiÖm h÷u h¹n vµ nhµ n-
íc…
MÆc dï vËy trong thêi gian qua,mét sè doanh nghiÖp
t nh©n vÉn v¬n lªn vµ cã kh¶ n¨ng tham gia xuÊt khÈu ,nh-
ng trong thùc tÕ hä ®· kh«ng thÓ tù m×nh t×m ®îc kh¸ch
hµng .KÕt qu¶ lµ s¶n phÈm cña hä ®îc xuÊt khÈu sang
nhiÒu níc song ®Òu ph¶I qua c¸c c«ng ty th¬ng m¹i níc
Ngoµi .Do vËy t×nh tr¹ng bÞ Ðp gi¸ lµ kh«ng thÓ tr¸nh
khái ,®iÒu nµy g©y thiÖt h¹i ®¸ng kÓ cho lo¹i h×nh doanh
nghiÖp nµy.thùc tÕ trong nh÷ng n¨m qua cho thÊy víi matt
sè s¶n phÈm xuÊt khÈu theo h¹n ng¹ch c¸c c«ng ty t nh©n
®· ®îc tham gia ®Êu thÇu h¹n ng¹ch song c¸c doanh nghiÖp
t nh©n víi sè vèn Ýt ái vµ cha nhiÒu kinh nghiÖm nªn khã cã
thÓ th¾ng thÇu,mµ ngay c¶ khi cã kh¸ch hµng nhËp khÈu
c¸c doanh nghiÖp t nh©n vÉn khã kh¨n trong viÖc t×m
nguån hç trî cho xuÊt khÈu.§¸ng chó ý h¬n lµ c¸c doanh
nghiÖp t nh©n cha ®ñ nh÷ng kiÕn thøc vµ th«ng tin cÇn
thiÕt vÒ ký hîp ®ång theo th«ng tin quèc tÕ.ViÖt Nam còng
cha cã nhiÒu chuyªn gia trong lÜnh vùc nµy ,®iÒu nµy dÉn
®Õn c¸c doanh nghiÖp t nh©n ph¶I mÊt chi phÝ cao cho c¸c
chuyªn gia hoÆc cho c¸c nhµ t vÊn níc Ngoµi vµ nh÷ng
kho¶n chi phÝ nµy ch¾c ch¾n l¹i céng vµo chi phÝ xuÊt
khÈu.§Êt ®Ó ph¸t triÓn s¶n xuÊt vµ kinh doanh cña c¸c
doanh nghiÖp t nh©n cãn thiÕu .Hä gÆp khã kh¨n c¶ trong
viÖc tiÕp cËn ®îc dÊt cho thuª theo khung gi¸ nhµ níc ,lÉn
kh¶ n¨ng tµi chÝnh ®Ó thuª ®Êt Ngoµi khu vùc t nh©n .Tuy
nhiªn khu vùc t nh©n ®· ®ãng gãp mét tØ träng ®¸ng kÓ
trong xuÊt khÈu .Sù ph¸t triÎn cña c¸c doanh nghiªp t nh©n
ë ViÖt Nam ®· thóc ®Èy sù ph¸t triÓn cña c¸c nghµnh c«ng
nghiÖp truyÒn thèng giµu tiÒm n¨ng ë c¸c ®Þa ph¬ng nh
nghÒ thñ c«ng vµ c¸c s¶n phÈm n«ng nghiÖp ,tØ träng
®ãng gãp trong t«ng gi¸ trÞ xuÊt khÈu cña c¶ n¬c t¨ng
®ang kÓ .Bªn c¹nh ®ã,víi kh¶ n¨ng linh ho¹t trong kinh
doanh mét sè doanh nghiÖp t nh©n d· ®Çu t mua c«ng
nghÖ vµ thiÕt bÞ hiÖn ®¹i dÓ s¶n xuÊt hµng xuÊt khÈu nhê
®ã mµ tØ träng xuÊt khÈu t¨ng lªn d¸ng kÓ .
C¸c doanh nghiÖp thuéc khu vùc t nh©n cßn ®ãng
gãp lín vµo qu¸ tr×nh chuyÓn ®æi c¬ cÊu kinh tÕ .Gièng
nh c¸c quèc gia kh¸c ,c¸c doanh nghiÖp lín ë ViÖt Nam tËp
trung ë c¸c thµnh phè lín .Xu híng nµy dÉn ®Õn t×nh tr¹ng
mÊt c©n ®èi vÒ møc ®é ph¸t triÓn kinh tÕ – v¨n hãa – x·
héi gi÷a khu vùc thnhf thÞ vµ n«ng th«n ,còng nh gi÷a c¸c
vïng .Do vËy cã thÓ coi viÖc ph¸t triÓn khu vùc kinh tÕ t
nh©n nãi riªng vµ c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá noi chung
nh mét c«ng cô quan träng dÓ t¹o ra sù c©n b»ng gi÷a c¸c
vïng gãp phÇn vµo qu¸ tr×nh chuyÓn ®æi c¬ cÊu kinh tÕ
gi÷a c¸c thµnh phÇn kinh tÕ kh¸c nhaugi÷a c¸c chi nh¸nh
còng nh c¸c khu vùc l·nh thæ .
Trë l¹i víi mét thùc tr¹ng næi bËt cña khu vc t nh©n
trong nghµnh c«ng nhiÖp ®Æc biÖt lµ næi lªn tõ qu¸ tr×nh
CNH- H§H. HiÖn nay khu vùc nh©n sö dông kho¶ng 12% sè
lao ®«ng trong s¶n xuÊt c«ng nghiÖp .Doanh nghiÖp mét së
h÷u lµ hinh thøc phæ biÕn nhÊt trong s¶n xu©t c«ng
nghiÖp nhng do quy m« nhá nªn chØ chiÕm 3% tæng sè vèn
d¨ng ký vµ sã lao ®éng .Sè doanh nghiÖp gia ®×nh vµ h¬p
t¸c x· nhiÒu h¬n so víi doanh nghiÖp mét së h÷u ,vµo
kho¶ng 800 000 doanh nghiÖp thuª kho¶ng 2,5 triÖu lao
®éng gãp tíi 20% s¶n lîng c«ng nghiÖp .
 Theo b¶ng 2 cho thÊy sù ph¸t triÓn cña c¸c c«ng ty t
nh©n trong ngµnh c«ng nghiÖp ë ViÖt Nam . ®I lªn tõ mét
tû träng rÊt nhá gÇn nh b»ng kh«ng n¨m 1991 , c¸c c«ng ty
t nh©n ®· ph¸t triÓn nhanh chãng . Lý do lµ ë chç chØ ®Õn
n¨m 1992 c¬ së ph¸p lý cho c¸c c«ng ty t nh©n míi ®îc
h×nh thµnh cïng víi viÖc th«ng qua hiÕn ph¸p míi.
B¶ng 2:
TT Ch©u lôc 1994( 1995 1996( 1997 1998(%
%) (%) %) (%) )
1 ¸ 14 11 11 11 15
2 ¢U 14 16 16 24 28
3 C¸c níc kh¸c 72 72 72 66 57

Theo b¶ng sè liÖu 3 biÓu thÞ c¬ cÊu s¶n lîng theo

ngµnh cña c¸c c«ng ty t nh©n , doanh nghiÖp gia ®×nh vµ
cµc doanh nghiÖp nhµ níc . ChÕ biÕn l¬ng thùc thùc phÈm
lµ lo¹i h×nh ho¹t ®éng chñ yÕu cña c¶ ba h×nh thøc doanh
nghiÖp nµy chiÕm kho¶ng 44% tæng s¶n lîng c«ng nghiÖp .
Tû träng lín cña ngµnh chÕ biÕn l¬ng thùc , thùc phÈm ph¶n
¸nh møc ®é thÊp kÐm cña c«ng nghiÖp ho¸ ë ViÖt Nam .
b¶ng 4 cßn chØ ra r»ng c¶ doanh nghiÖp gia ®×nh l·n c¸c
c«ng ty t nh©n ®Òu tËp chung chñ yÕu trong mét sè ×t
ngµnh Ngoµi c«ng nghiÖp chÕ biÕn , ngµnh vËt liÖu x©y
dùng còng ®ãng vai trß qua träng ®èi víi c¸c hé gia ®×nh
trong khi dÖt may lµ lÜnh vùc ho¹t ®éng chinh cña c¸c c«ng
ty t nh©n ë viÖt nam .
 B¶ng 3:
T Khu 1992( 1993( 1994( 1995( 1996( 1997( 1998( 1999(
T vùc %) %) %) %) %) %) %) %)
1 Thµn 8,3 7,3 6,1 6,4 5,9 6,0 6,9 7,4
h
thÞ
2 N«n - - - - 26,62 25,5 28,2 -
g
th«n

C¸c sè liÖu thèng kª trªn cho dï cã phÇn l¹c hËu vµ

kh«ng chÝnh x¸c ®îc vai trß cña khu vùc t nh©n trong t¬ng
lai , con sè thêng ®îc ®a ra ®Ó chøng minh cho tÇm quan
träng cña c¸c c«ng ty t nh©n lµ tû träng 60% trong tæng
s¶n phÈm quèc néi (GDP) cña khu vùc nµy .Thùc tÕ ,®¹i héi
§¶ng lÇn VIII ®· xem xÐt vÊn ®Ò Nhµ níc cÇn lµm g× ®Ó
gi¶m bít ®I 20% tû träng cña chÝnh c¸c c«ng ty t nh©n
trong GDP .C¸c c«ng ty tư nh©n ,bao gåm c«ng ty TNHH va
c«ng ty cæ phÇn chiÕm mét phÇn rÊt nhá bÐ trong nÒn kinh
tÕ víi tû träng kh«ng qu¸ 1%GDP vµ v× vËy hä kh«ng ph¶I lµ
mèi ®e doa ®èi víi c¸c doanh nghiÖp nhµ níc hay c¸c môc
tiªu x· héi cña chÝnh phñ .Ngîc l¹i, c¸c môc tiªu t¨ng trëng ,
viÖc lµm vµ c«ng b»ng , thËm chÝ c¶ môc tiªu duy tr× c¸c
doanh nghiÖp nhµ níc phô thuéc vµo thµnh c«ng cña sù
nghiÖp c«ng nghiÖp ho¸ vµ sù v÷ng m¹nh cña c¸c c«ng ty t
nh©n.
B¶ng 4 :C¬ cÊu s¶n lîng s¶n xuÊt c«ng nghiÖp theo
h×nh thøc së h÷u.
 1991 1992 1993 1994 1995 1996
Sè lîng c«ng ty
C«ng ty mét chñ së 76 3126 8690 1416 1824 2100
h÷u 5 3 0
C«ng ty TNHH 43 1170 3389 5310 7346 8900
C«ng ty cæ phÇn 3 65 106 134 165 1900
Vèn ( tû ®ång VN )
C«ng ty mét së na 930 1351 2090 2500 3000
h÷u
C«ng ty TNHH na 1490 2723 3882 4237 7300
C«ng ty cæ phÇn na 310 850 1071 1244 2500
B¶ng 5 :Thèng kª sù ®ãng gãp cña c¸c doanh nghiÖp
trong c¸c ngµnh
C«ng ty Doanh Doanh TØ träng
t nh©n nghiÖp nghiÖp cña c¸c
% gia ®×nh nhµ níc c«ng ty
% % trong tæng
SI%
L¬ng thùc ,thùc 31,0 44,5 29,9 3,7
phÈm
DÖt may 27,0 7,9 8,1 12,4
Gç\s¶n phÈm gç 11,4 7,8 0,9 15,5
VËt liÖu XD 4,7 18,3 7,4 2,4
C¸c nghµnh kh¸c 25,3 21,5 53,7 2,2
Tæng sè 100,0 100,0 100,0 4,0

Cuèi cïng th× thùc tÕ cho thÊy thèng kª s¸u th¸ng ®Çu
n¨m2000 sè c«ng ty t nh©n cã t c¸ch ph¸p nh©n lµ chiÕm
®a phÇn vµ nhiÒu h¬n sè c«ng ty DNNN víi s t¨ng trëng
hµng n¨m ngµy cµng lín.
B¶ng 6 :Thèng kª sè c«ng ty t nh©n vµ t¨ng trëng
hµng n¨m
 ( 1996-2000 )
1996 1997 1998 1999 2000
C«ng ty Ngoµi 31.143 33.713 36.753 39.915 46.523
quèc doanh
T¨ng trëng hµng 8,3% 8,6% 8,6% 16,6%
n¨m
C«ng ty t nh©n 21.905 23.009 24.998 26.989 30.077
T¨ng trëng hµng 5% 8,6 7,9% 11,5%
n¨m
C«ng ty TNHH 9.316 10.420 11.834 12.473 15.701
T¨ng trëng hang 11% 9,2 9,5% 25,9%
n¨m
C«ng ty cæ phÇn 216 302 372 453 745
T¨ng trëng hµng 9,42% 22,8% 21,1% 64,5%
n¨m

Nh vËy khu vùc kinh tÕ t nh©n ®· ®îc t¹o lËp vµ sù ph¸t

triÓn cña khu vùc nµy trong nh÷ng n¨m qua ®· tù kh¼ng
®Þnh vÞ trÝ cña nã trong nÒn kinh tÕ quèc d©n va chøng tá
khu vùc kinh tÕ t nh©n ®· ®ang vµ sÏ trë thµnh khu vùc
kinh tÕ träng ®iÓm trong nÒn kinh tÕ ViÖt Nam.

1.3 C¸c bé phËn cña kinh tÕ t nh©n .

* Bé phËn kinh tÕ c¸ thÓ , tiÓu chñ :
Lµ nh÷ng ngêi trùc tiÕp ®iÒu hµnh c¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt
kkinh doanh cña doanh nghiÖp .®Ó lµm c«ng iÖc ®ã , hä
g¾n vøi thùc quyÒn kinh doanh cña doanh nghiÖp ë hai
d¹ng kh¸c nhau.
 + Lµ chñ së h÷u hoÆc ®ång së h÷u tµi s¶n cña doanh
nghiÖp kiªm lu«n viÖc trùc tiÕp ®iÒu hµnh ho¹t ®éng s¶n
xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp .
+ Kh«ng ph¶I lµ chñ së h÷u , nhng ®îc chñ së h÷u gia cho
quyÒn sö dông tµi s¶n vµ trùc tiÕp ®iÒu hµnh c¸c ho¹t
®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp .
+ trong kinh tÕ thÞ trêng ®Þnh híng X· Héi CHñ NghÜa ,
mÆc dï ho¹t ®éng trong hai bèi c¶nh cßn cã khÝa c¹nh kh¸c
nhau ®ã , nhng c¸I chung nhÊt , b¶n chÊt nhÊt cua kinh tÕ
c¸ thÓ , tiÓu chñ vÉn kh«ng kh¸c , ®ã lµ g¾n víi thùc quyÒn
cña chñ thÓ kinh doanh , c¸c c¸ thÓ lµ ngêi ®¹i diÖn vµ gi÷
vai trß lín nhÊt , toµn diÖn nhÊt , trong viÖc thùc , thùc
quyÒn ®ã cña doanh nghiÖp b¨ng chÝnh tµi n¨ng vµ trÝ tuÖ
cña m×nh .
Mét khÝa c¹nh lý thuyÕt cã thÓ cho chóng ta v÷ng tin vµ
kÕt luËn ®ã lµ :
a; Sù tho¶ hiÖp ®ång thuËn x· héi ngµy cang ®îc më réng
vµ n©ng cao trong m«I trêng chÝnh trÞ – x· héi c¨n b¶n ®Æt
trªn nÒn t¶ng §¶ng l·nh ®¹o . Nhµ níc qua lý nh©n d©n lµm
chñ , ®îc thÎ chÕ ho¸ b»ng ph¸p luËt , ®· to¹ nªn nh÷ng nÐt
t¬ng ®ång , mang tinh x· héi h¸o cao trong thùc quyÒn cña
chñ thÓ kinh doanh vµ t¹o nh÷ng nÐt míi trong b¶n chÊt cña
c¸ thÓ vµ tiªñ chñ .
Thùc quyÒn kinh doanh cña doanh nghiÖp kh«ng ph¶I ®îc
h×nh thµnh chñ yÕu bëi sù chi phèi cña quyÒn së h÷u , tµi
s¶n mµ chñ yÕu b»ng sù t¸c ®éng cña m«I trêng chÝnh trÞ ,
x· héi , b»ng quyÒn cña con ngêi , trong sù tho¶ hiªp vµ
®ång thuËn x· héi cao.
Víi su thÕ vµ ®a d¹ng ho¸ së h÷u vµ h×nh thøc tæ chøc
s¶n xuÊt kinh doanh , nhÊt lµ sù më réng khu vùc kinh tÕ
hçn hîp , trong ®ã cã sù ®an xen , pha lo·ng quyÒn lùc cña
®ång chu së h÷u . VÞ trÝ vµ mèi qua hÖ gi÷ quyÒn së h÷u
vµ quyÒn sö dông c¸c yÕu tè s¶n xuÊt ®· cã sù thay ®æi ,
ho¸n vÞ theo híng n©ng quyÒn kinh doanh cña doanh
nghiÖp .
V¨n ho¸ víi t c¸ch lµ môc ®Ých , nguån ®éng lùc vµ lµ hÖ
®iÒu tiÕt cña kinh doanh ®îc khuyÕn khÝch vµ t¹o ®iÒu
kiÖn ph¸t triÓn lµm cho c¸c c¸ thÓ , c¸c tiÓu chñ cã v¨n ho¸
h¬n trong kinh doanh.
b; Kh«ng ph¶I lµ ®Êt ®ai , tiÒn vèn mµ lµ tri thøc míi lµ yÕu
tè ®ãng vai trß quyÕt ®Þnh sù thµnh ®¹t cña kinh tÕ nãi
chung vµ s¶n suÊt kinh doanh nãi riªng. Theo ®ã con ®êng
ph¸t triÓn cña tÇng líp tiÓu chñ , c¸ thÓ míi lµ con ®êng
chiÕm lÜnh tri thøc , chø kh«ng ph¶I lµ n¾m lÊy ®Æc quyÒn
tõ sù ban cho cña së h÷u ®Êt ®ai vµ tiÒn vèn.
Trong nÒn kinh tÕ cña x· héi n«ng nghiÖp truyÒn thèng ,
®Êt dai lµ yÕu tè quyÕt ®Þnh sù ph¸t triÓn . §Êt qua träng
nh vËy , nhng cã h¹n , nªn ai chiÕm lÜnh ®îc ®Êt th× chi
phèi ®îc s¶n xuÊt vµ chi phèi ®îc ngêi kh¸c kh«ng cã ®Êt .
Do ®ã , quyÒn së h÷u ®Êt còng chi phèi gÇn nh tuyÖt ®èi
c¸c ho¹t ®éng kinh doanh cña doanh nghiÖp.
Ngay nay trong xu thÕ ph¸t triÓn m¹nh mÏ , nhanh chãng cña
tri thøc vµ chuyÓn giao chi thøc nªn yÕu tè quyÕt ®Þnh sù
thµnh ®¹t cña kinh doanh lµ tri thøc míi chø kh«ng ph¶I vèn
®Êt vèn tiÒn . Tri thøc míi víi nh÷ng s¸ng kiÕn , ph¸t minh
ngµy cµng nhiÒu vµ ®îc nhanh chãng øng dông vµo ®æi míi
c«ng nghÖ kü thuËt vµ qu¶ lý s¶n xuÊt kinh doanh . Quü ®Êt
vµ quü tiÒn vèn Ýt cã kh¶ n¨ng chia sÎ , nªn míi cã sù ®éc
quyÒn vµ léng quyÒn cña nh÷ng ai chiÕm h÷u ®¬c ®Êt
®ai, tiÒn vèn. Cßn tri thøc cã kh¶ n¨ng ph¸t triÓn v« h¹n , cã
thÓ chia sÎ cho nhau ®Ó cã nhiÒu ngêi cã tri thøc mµ kh«ng
lµm mÊt tri thøc cña ai hÕt. Sù ph¸t triÓn vµ lan to¶ , më
réng ph¹m vi ¶nh hëng cña tri thøc nh vËy nã sÏ tong buíc to¹
kh¶ n¨ng lo¹i bá sù chØ·e vµ ®èi kh¸ng trong céng ®oßng
ngêi, theo ®ã ho¹t ®éng kinh doanh cña doanh nghiÖp còng
thay ®æi vÒ chÊt . Kh«ng cßn c¸ch nµo kh¸c cho tÇng líp
doanh nh©n míi lµ ph¶I n¾m lÊy tri thøc , cã tri thøc míi quy
tô vµ ph¸t triÓn ®îc nguån lùc céng ®ång, míi thµnh ®¹t
trong kinh doanh .
c; Ngµy nay víi nhng th¸nh tùu khoa khäc vµ c«ng nghÖ ®·
®a lùc lîng ¶n xuÊt lªn mét tr×nh ®é ph¸t triÓn míi cïng víi
tr×nh x· héi h¸o s¶n xuÊt ngµy cµng ph¸t triÓn, ®· lµm thay
®æi sù cÊu thµnh c¸c yÕu tè s¶n xuÊt vµ ph©n phèi so víi
tríc. Sù cÊu thµnh míi cho thÊy qua hÖ gi÷ s¶n xuÊt vµ
ph©n phèi vÌ lý thuyÕt cã thÓ diÔn t¶ trong sù t¬ng ®ång
gi÷ sù ®ãng gãp vµ hëng thô. QuyÒn t h÷u tµi s¶n , kh«ng
ph¶I lóc nµo còng lung ®o¹n ®îc ph©n phèi vµ ®a ph©n
phèi vµo quan hÑ bãc lét. C¸c c¸ thÓ , tiÓu chñ trong kinh tÕ
t nh©n víi trêng hîp võa lµ chñ së h÷u võa lµ ngêi trùc tiÒp
®iÒu hµnh s¶n xuÊt kinh doanh kh«ng ph¶I lóc còng lµ ngêi
bãc lét .
Tõ nh÷ng ph©n tÝch trªn cho chóng ta ®I ®Õn kÕt luËn lµ,
c¸c thÓ , tiÓu chñ trong khu vùc kinh tÕ t nh©n hoÆc cã
yÕu tè së h÷u t , còng nh c¸ thÓ trong khu vùc kinh tÕ kh¸c
®Òu lµ nh÷ng nhµ qu¶n trÞ kinh doanh b»ng chÝnh lao
®éng , nhÊt lµ lao ®éng trÝ tuÖ cña hä . C¸ thÓ lµ ngêi ®¹i
diÖn thùc quyÒn cña chñ thÓ kinh doanh vµ trùc tiÕp thùc
thi , thùc quyÒn ®ã trong khu«n khæ ph¸p luËt . C¸ thÓ
xøng ®¸ng vµ cÇn thiÕt ®îc ®øng trong hµng ngò c¸c bé
phËn vît tréi trong céng ®ång d©n téc , lµ tÇng líp tri thøc
vµ nh÷ng nhµ l·nh ®¹o qu¶n lý ®Êt níc .
b; Bé phËn kinh tÕ t b¶n :
Lµ nh÷ng nhµ t b¶n níc Ngoµi cã vèn lín , hä ®Çu t dùa trªn
c¬ së së h÷u t nh©n hoÆc së h÷u hçn hîp . Bé ph©n nµy
®ãng vai trß kh¸ quan träng trong nÒn kinh tÕ cña níc ta
hiÖn nay , vµ chóng cã khuynh híng t¨ng lªn hµng n¨m . Víi
®iÒu kiÖn nh níc ta hiÖn nay th× bé phËn kinh tÕ t b¶n ®·
gãp phÇn hç trî lín vÒ vèn , hç trî vÒ c«ng nghÖ gióp cho
nÒn kinh tÕ níc ta b¾t kÞp vµ cã thÓ hoµ nhËp vµo nÒn kinh
tÕ toµn cÇu , mÆt kh¸c nã cßn gi¶I quyÕt viÖc lµm cho
hµng ngh×n lao ®éng d thõa ë níc ta. ChÝnh v× nã cã vai
trß quan träng nh vËy lªn nhµ níc cÇn t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi
vÒ m«I trêng kinh doanh , cÇn söa ®æi c¸c luËt vÒ ®Çu t
cho thÝch hîp lµm sao cho ViÖt Nam lµ ®iÓm ®Õn cña c¸c
nhµ ®Çu t .

1.4 NH÷NG H¹N CHÕ CñA THµNH PHÇN KINH TÕ T¦ NH¢N

.

1.4.1 Nh÷ng h¹n chÕ ®èi víi nÒn kinh tÕ quèc d©n .
ChÝnh lµ do nÒn t¶ng ph¸p lý vµ c¬ së ph¸p luËt cña
nhµ níc ®Æt ra cho khu vùc kinh tÕ t nh©n mµ t¹o ra cho
khu vùc nµy kh¸ nhiÒu khã kh¨n trong sù ho¹t ®éng vµ ph¸t
triÓn, do ®ã khu vùc nµy ®· g©y lªn mét sè h¹n chÕ sù ph¸t
triÓn kinh tÕ ®Êt níc nÕu kh«ng nãi qu¸ ®Õn sù ph¸t triÓn
®Êt níc vÒ mäi ph¬ng diÖn.
+ C¬ së ph¸p lý qu¸ chÆt chÏ trong viÖc c«ng nhËn t c¸ch
ph¸p nh©n , l¹i thªm vµo ®ã lµ møc thuÕ ®Æt ra víi c¸c
doanh nghiÖp lµ cßn cao , cßn nghiªm ngÆt. Cho lªn hiÖn
nay mÆc dï nhiÒu doanh nghiÖp t nh©n víi nguån vèn tù
ph¸t vµ ®· cã hiÖu qña trong ho¹t ®éng kinh doanh nhng
vÉn kh«ng ®¨ng ký vµ còng kh«ng ®ãng thuÕ cho nhµ níc ,
dÉn ®Õn hËu qu¶ lµ ng©n s¸ch nhµ níc còng kh«ng thu ®îc
g× trong hiÖu qu¶ ®¹t ®îc cña c¸c doanh nghiÖp nµy . §Æc
biÖt lµ c¸c doanh nghiÖp t nh©n võa vµ nhá phµt triÓn ë
vïng n«ng th«n hay c¸c doanh nghiÖp hé gia ®×nh th×
phÇn lín hä còng muèn tù do kinh doanh mµ kh«ng chÞu sù
r»ng buéc cña ph¸p luËt nhµ níc . ChÝnh v× vËy sè lîng
thèng kª sù ®ãng gãp cña khu vùc kinh tÕ t nh©n vµo tû
träng GDP cña nhµ níc ®«i khi cha ®¸nh gi¸ ®îc hÕt tiÒm
n¨ng vµ hiÖu qu¶ do s¶n xuÊt kinh doanh cña khu vùc nµy
mang l¹i .
+ Møc thuÕ thu cho s¶n xuÊt kinh doanh cha ph¶I lµ nguyªn
nh©n chÝnh lµm xuÊt hiÖn nh÷ng h¹n chÕ do khu vùc t
nh©n t¹o ra . Mµ ngay c¶ møc thuÕ dµnh cho xuÊt – nhËp
khÈu còng kÐm phÇn u ®·i cho c¸c doanh nghiÖp t nh©n …
ChÝnh ®iÒu nµy ®· lµm cho c¸c doanh nghiÖo t nh©n ë
ViÖt Nam mÆc dï vèn cña hä ®ñ kh¶ n¨ng ®Ó më réng ho¹t
®éng s¶n xuÊt kinh doanh sang thÞ trêng níc Ngoµi hay s¶n
phÈm cña hä ®ñ kh¶ n¨ng®Ó ®¸p øn nhu cÇu tiªu thô cña
thÞ trêng níc Ngoµi , nhng hä kh«ng muèn xuÊt khÈu v× thñ
tôc kh¸ rêm , rÝch r¾c – khã kh¨n vµ møc thuÕ xuÊt khÈu
qu¸ cao. Còng v× thÕ mµ hä kh«ng muãn nhËp khÈu c¸c lo¹i
phô ting , c¸c linh kiÖn m¸y mãc hiÖn ®¹i cho ho¹t ®éng s¶n
xuÊt v× møc thuÕ nhËp khÈu vÉn cßn rÊt cao, h¶I quan khã
kh¨n vµ ph¶I qua nhiÒu cöa, nhiÒu ng¹ch..Mµ nÕu chØ më
réng ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh trong níc th«I th× khã
cã thÓ n©ng cao møc lîi nhuËn vµ hiÖu qu¶ s¶n xuÊt, tõ ®ã
møc ®ãng gãp cho ng©n s¸ch Nhµ níc còng thÊp.
2. H¹n chÕ vÒ mÆt x· héi
C¸c doanh nghiÖp t nh©n víi nguån vèn trong d©n, vèn tù
cã, vèn gãp tõ b¹n kinh doanh lµ chÝnh cho nªn s¶n ph¶m t¹o
ra yªu cÇu ph¶I ®¹t chÊt lung cao mÉu m· phong phó ®Ó
thu ®îc lîi nhuËn lµ nhiÒu nhÊt. Hä t×m ®ñ mäi c¸ch ®Ó thu
lîi nhuËn vÒ cho m×nh nh: C¹nh tranh b»ng mäi gi¸ trªn c¶
lÜnh vùc s¶n xuÊt mÉu hµng ho¸ ,thÞ trêng ,kh¸ch hµng vµ
thu hót nguån vèn . ChÝnh v× môc ®Ých nh vËy mµ c¸c
doanh nghiÖp khi biÕt c¸ch qu¶n lÝ biÕt c¸ch ®iÒu hµnh
th× sÏ thu ®îc nhiÒu kÕt qu¶ tÝch cùc nhng cßn mét sè kh¸c
sÏ lµ tiªu cc v× hä hong ®u khÐo lÐo ®Ó canh tranh ma ding
mäi thñ ®o¹n ,biÖn ph¸p kÓ c¶ c¨ng th¼ng gi÷a c¸c doanh
nghiÖp miÔn lµ sao thu ®îc lîi nhuËn cao nhÊt s¶n phÈm tiªu
thô ®îc nhiÒu nhÊt . Nªn ®«I khi chÝnh sù c¹nh tranh tiªu
cùc ®ã ®· lµm gi¶m tÝnh ®¹o ®øc , v¨n ho¸ trong kinh
doanh. Trong s¶n xuÊ, sö dông nh©n c«ng mét c¸ch tèi
®a;lùc lîng nh©n c«ng nhng vÉn ph¶I lµm víi lîng c«ng viÖc
nhiÒu vµ thêi gian dµI trong mét ngµy ,cho nªn ®«I khi thiÕu
sù giao lu gi÷a chñ –thî ;thiÕu t×nh c¶m gi÷a chñ víi c«ng…
T¹o nªn bÇu kh«ng khÝ kh«ng tèt cho s¶n xuÊt vµ lùc lîng lao
®éng bÞ øc chÕ vµ c¨ng th¼ng trong c«ng viÖc , Trong mét
sè t×nh huèng , hä thËm chÝ c¶m thÊy bÞ bãc lét søc lao
®éng . Bëi thùc chÊt c¸c doanh nghiÖp t nh©n dÆc biÖt lµ
c¸c doanh nghiÖp t nh©n cha ®¨ng ký hîp ph¸p th× Ýt cã
chÝnh s¸ch hç trî khuyÕn khÝch cho c«ng nh©n nh :B¶o
hiÓm ,thëng c«ng th¨m hái ®éng viªn khi ®au èm…Mét sè
nhµ doanh nghiÖp cßn qu¸ cøng nh¾c trong qu¶n lý ®iÒu
hµnh, nÕu t×nh tr¹ng nµy lµ phæ biÕn vµ quy m« ¸p dông
réng r·I th× sÏ g©y nªn sù m©u thu©n trong c«ng nh©n
,nguån vèn trong d©n gi¶m ma con t¹o ®éng c¬ ®Êu tranh
trong c«ng nh©n ,quÇn chóng nh©n d©n .V× vËy ,trong
c«ng t¸c ®iÒu hµnh s¶n xuÊt ®ßi hái ph¶I cã sù kÕt hîp
khÐo lÐo gi÷a nguyªn t¾c trong s¶n xuÊt ,mÒn dÎo trong
vËn ®éng trong sö dông c«ng nh©n: nh t¨ng cêng c¸c chÝnh
s¸ch vËn ®éng hç trî lao ®éng cho c«ng nh©n sÏ ®em l¹i
hiÖu qu¶ trong qu¶n lý vµ sö dông lao ®éng . §©y lµ vÊn
®Ò vïa cã ý nghÜa kinh tÕ nhng ®ång thêi còng lµ tr¸ch
nhiÖm x· héi cña c¸c doanh nghiÖp ®èi víi céng ®ång.

HiÖn nay,mÆc dï khu kinh tÕ t nh©n ®¨ ph¸t triÓn réng

kh¾p vµ cã híng ph¸t triÓn víi qu m« lín trªn c¸c vïng l·nh
thæ kh¸c nhau, nhng sù ph¸t triÓn ®ã vÉn kh«ng ®ång ®Òu
ë c¸c vïng ®Æc biÖt lµ c¸c ®Þa ph¬ng ,n«ng th«n ,lµng x· …
dÉn ®Õn møc ph©n ho¸ giµu nghÌo gi÷a thµnh thÞ –n«ng
th«n vÉn cßn tån t¹i ,mÆc dï chóng ta kh«ngthÓ phñ nhËn
r»ng tõ khi kinh tÕ t nh©n ra ®êi ®· gãp phÇn rÊt nhiÒu
trong viÖc ®iÒu tiÕt lao ®éng,t¨ng thu nhËp cña ngêi d©n ë
thµnh thÞ vµ n«ng th«n .Song thùc tÕ ,th× c¸c doanh nghiÖp
t nh©n lín ®a sè vÉn tËp trung ë ®« thÞ thµnh phè lín®Ó
tiÖn lîi cho s¶n xuÊt ,cho tiªu thô s¶n phÈm…Trong khi ®ã
,xÐt vÒ nhu cÇu sö dông lao ®éng ,c¸c doanh nghiÖp ngµy
nµy cÇn lùc lîng lao déng kh¸ ®«ng ®á.§©y còng cã thÓ ®îc
coi lµ mét nh©n tè thóc ®Èy xu híng di d©n tõ n«ng th«n
®æ dån vÒ thµnh thÞ ngµy cµng phæ biÕn .Xu híng di d©n
nµy ®· bíc ®Çu t¹o ra mét sè thÞ trêng lao ®éng kh«ng
chinh thøc á c¸c thµnh phè lín ,g©y ra c¸c khã kh¨n ®èi víi
c«ng t¸c qu¶n lÝ Nhµ níc vÒ lao ®éng vµ viÖc lµm .
 Nh vËy th× sù ph¸t triÓn ,®ãng gãp to lín ®Õn GDP cho
®Êt níc, t¹o ®µ cho sù ph¸t triÓn kinh tÕ chøng tá khu vùc
kinh tÕ t nh©n ®¹t hiÖu qu¶ s¶n xuÊt cao h¬n so víi c¸c khu
vùc kinh tÕ Nhµ níc kh¸c vµ còng lµ khu vùc thu hót lùc lîng
lao ®éng nhiÒu nhÊt mÆc dï thùc tÕ phÇn lín lao ®éng hiÖn
nay tËp trung vµo khu vùc kinh tÕ t nh©n .Song khu vùc nµy
còng kh«ng tr¸nh khái nh÷ng tån t¹i h¹n chÕ nÕu kh«ng
muèn nãi ®ã lµ ¶nh hëng cña nã ®Õn kinh tÕ ®Êt níc ,®Õn
sù ph¸t triÓn cña x· héi ; nhng còng ph¶I thõa nhËn lµ nh÷ng
h¹n chÕ vµ ¶nh hëng ®ã lµ nhá,them chÝ rÊt nhá chóng ta
hoµn toµn cã thÓ kh¾c phôc ®îc.Dï sao th× nh÷ng h¹n chÕ
®ã kh«ng thÓ lµm lu mê dîc vai trß vµ vÞ trÝ cña khu vùc
kinh tÕ t nh©n ®èi víi ®Êt níc ta hiÖn nay.

II . THù TR¹NG CñA KINH TÕ T¦ NH¢N .

1.1 . Thùc tr¹ng .

1.2 Thùc hiÖn ®êng nèi ®æi míi cña ®¶ng vµ nhµ níc
, h¬n 10 n¨m qua , kinh tÕ t nh©n ®îc khuyÕn khÝch ph¸t
triÓn . Kinh tÕ t nh©n t¨ng nhanh c¶ vÒ sè lîng ®¬n vÞ ,
vèn kinh doanh vµ lao ®éng , ph¸t triÓn réng kh¾p trong c¶
níc ë c¸c nghµnh nghÒ mµ ph¸p luËt kh«ng cÊm . §Æc biÖt ,
sè lîng doanh nghiÖp t nh©n t¨ng nhanh sau khi thùc hiÖn
luËt doanh nghiÖp .
Cïng víi c¸c thµnh phÇn kinh tÕ kh¸c , sù ph¸t riÓn cña kinh
tÕ t nh©n ®· gãp phÇn gi¶i phãng lîc lîng s¶n xuÊt , thóc
®Èy ph©n c«ng lao ®éng x· héi , chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh
tÕ theo híng CNH – H§H , thóc ®Èy c¹nh tranh , ph¸t triÓn
kinh tÕ thÞ trêng ®Þnh híng x· héi chñ nghÜa . Khu vùc nµy
®· ®ãng gãp qua träng vµo t¨ng tæng s¶n phÈm trong níc :
Hai n¨m qua 2001- 2002 , sau khi cã luËt doanh nghiÖp ra
®êi , sè doanh nghiÖp t nh©n ra ®êi 35440 víi sè vèn ®¨ng
kÝ ®¹t 40455 tû ®ång , nhiÒu h¬n sè doanh nghiÖp ®îc
thµnh lËp trong 5 n¨m tríc ®ã céng l¹i ®a sè doanh nghiÖp
®¨ng hÝ hinh doanh ®Ðn cuèi n¨m 2001 lµ 74393 doanh
nghiÖp vµ chiÕm tû träng 24,3% tæng sè vèn ®Çu t x©
héi .N¨m 2001 khu vùc doanh nghiÖp t nh©n nép ng©n s¸ch
trªn 11075 tû ®ång ,chiÕm 14,8%tæng thu ng©n s¸ch
Theo sè liÖu thèng kª n¨m 2000gi¸ trÞ tæng s¶n phÈm
cña KTTN chiÕm 42,3%GDP toµn quèc trong ®ã ,hé kinh
doanh c¸ thÓ chiÕm 34,8% DNTN chiÕm 7,46% . KTTN ®·
huy ®éng ngµy cµng nhiÒu h¬n c¸c nguån vèn trong x· héi
®Çu t vµo s¶n xuÊt kinh doanh .N¨m 1999 khu vùc nµy
chiÕm 24,05%,n¨m 2000 chiÕm 24,31% tæng vèn ®Çu t x·
héi .Theo sè liÖu cña tæng côc thuÕ ,n¨m 2000 KTTN®ãng
gãp 16,1%tæng thu ng©n s¸ch .NÐt næi bËt cña KTTN thêi
gian qua lµ t¹o ®îc nhiÒu chçlµm viÖc míi ,thu hót nhiÒu lao
®éng trong x· héi , nhÊt lµ sè ®Õn tuæi lao ®éng cha cã
viÖc lµm ,gi¶I quyÕt sè lao ®éng d«I d t c¸c c¬ quan ,DN
nhµ níc do tinh gi¶n biªn chÕ ,gi¶I thÓ .Khu vùc nµy gãp
phÇn thùc hiÖn chñ tr¬ng x· héi ho¸ y tÕ , v¨n ho¸ gi¸o dôc
cña nhµ níc
 §¹t ®îc nh÷ng kÕt qu¶ nh trªn lµ do §¶ng vµ Nhµ níc ®·
cã nh÷ng chñ tr¬ng chinh s¸ch phï hîp ®èi víi c¸c thµnh
phÇn kinh tÕ ,kh¼ng ®Þnh râ vai trß quan träng cña KTTN
trong nªn kinh tÕ thÞ trêng ®Þnh híng XHCN
1.3 Nh÷ng kÕt qu¶ chñ yÕu
Kh¬I dËy vµ ph¸t huy tiÒm n¨ng cña mét bé phËn lín d©n c
tham gia vµo c«ng cuéc ph¸t triÓn ®Êt níc ,thóc ®Èy t¨ng tr-
ëng kinh tÕ
Thóc ®Èy chuyÓn dÞch c¬ cÊu thµnh phÇn kinh tÕ vµ ®æi
míi c¬ chÕ qu¶n lý theo híng thÞ trêng ,thóc ®Èy c¹nh tran
trong nÒn kinh tÕ
H×nh thµnh vµ ph¸t triÓn c¸c nhµ doanh nghiÖp t nh©n gãp
phÇn x©y dùng ®éi ngò c¸c nhµ doanh nghiÖp ViÖt Nam
Gãp phÇn x©y dùng quan hÖ s¶n xuÊ míi phï hîp ,thóc ®¶y
lùc lîng s¶n xuÊt ph¸t triÓn .

1.4 Nh÷ng tån t¹i yÕu kÐm

Nh÷ng khã kh¨n vµ th¸ch thøc
Nh ®· nãi ë trªn sù ph¸t triÓn cña khu vùckinh tÕ ngoai quèc
doanh nãi chung vµ khu vùc kinh tÕ t nh©n nãi riªng ®· cã
nhiÒu t¸c ®éng tÝch cùc tíi nÒn kinh tÕ quèc d©n nã thùc
sù ®ãng gãp mét vai trß quan träng trong sù ph¸t triÓn kinh
tÕ cña ®Êt níc .Tuy nhiªn hiÖn nay trong qu¸ tr×nh ph¸t
triÓn ,kinh tÕ t nh©n còng ®·vÊp ph¶I nhiÒu khã kh¨n víng
m¾c.
1.4.1
ThÞ trêngchËt hÑp,viÖc tiÕp cËn víi th«ng tin vÒ thÞ trêng n-
íc Ngoµi cßn h¹n chÕ ®ã lµ mét trong nh÷ng khã kh¨n lín
®èi víi sù ph¸t triÓn cña kinh tÕ t nh©n.
Mét trong nh÷ng vÊn ®Ò quan träng mang tÝnh chÊt s«ng
cßn cña kinh tÕ t nh©n lµ vÊn ®Ò thÞ trêng lµ yÕu tè quyÕt
®Þnh sù tån t¹i cña mét doanh nghiÖp.
Tr×nh ®é c«ng nghÖ s¶n xuÊt trong c¸c doanh nghiÖp t
nh©n ë níc ta cßn thÊp vµ l¹c hËu ,kü thuËt c«ng nghÖ cßn
nhiÒu bÊt cËp .NÕu so s¸nh víi tiªu chuÈn c«ng nghÖ cña c¸c
níc l¸ng giÒng th× c«ng nghÖ cña Viªt Nam l¹c hËu h¬n tõ
20-25 n¨m.Do lîng vèn cã h¹n nªn kinh tÕ t nh©n khã cã kh¶
n¨ng ®Çu t ®Ó x©y dùng c«ng nghÖ hiÖn ®¹i ®ång thêi
viÖc t¸i ®Çu t vµo n©ng cao c«ng nghÖ còng v« cïng khã
kh¨n.§iÒu ®ã lµm s¶n phÈm kh«ng c¹nh tranh ®îc.Do vËy
mµ nhiÒu s¶n phÈm cña khu vcj kinh tÕ t nhan bÞ hµng
nhËp lËu chÌn Ðp ,mét sè doanh nghiÖp bÞ ph¸ s¶n , mÊt ®I
thÞ trêng ngay trªn s©n nhµ.MÆt kh¸c , khu vùc kinh tÕ t
nh©n vÉn cha cã kh¶ n¨ng tham gia xuÊt khÈu trùc tiÕp ,
cha tù t×m kh¸ch hµng ®Ó xuÊt khÈu s¶n phÈm cña m×nh
mµ chØ xuÊt khÈu s¶n phÈm th«ng qua c¸c c«ng t th¬ng m¹i
níc Ngoµi:kh¶ n¨ng tiÕp cËn thÞ trêng cßn kÐm .ViÖc nµy
g©y ra nhiÒu tiªu cùc , tèn kÐm cô thÓ lµ r¬I vµo t×nh tr¹ng
bÞ Ðp gi¸.Do khã kh¨n trong viÖc t×m nguån vèn cho xuÊt
khÈu nªn s¶n phÈm c¶ c¸c doanh nghiÖp nµy hÇu nh cha
xuÊt khÈu ra thÞ trêng níc Ngoµi.§iÒu ®ã dÉn ®Õn thÞ trêng
tiªu thô –chñ yÕu lµ trong níc –bÞ thu hÑp ,rÊt bÊp bªnh vµ
thªm vµo ®ã lµ søc mua cña d©n c h¹n hÑp .Do ph¶I chÞu
nh÷ng th«ng lÖ ,®iÒu kiÖn c¹nh tranh bÊt b×nh ®¼ng nªn
søc c¹nh tranh cña c¸c doanh nghiÖp t nh©n ®· gi¶m ®ang
kÓ.

Bªn c¹nh ®ã viÖc h¹n chÕ trong kh¶ n¨ng tiÕp cËn th«ng tin
®· g©y khã kh¨n cho khu vùc kinh tÕ t nh©n.Do thiÕu
nh÷ng th«ng tin quan träng vÒ s¶n phÈm thÞ trêng ,khoa
häc c«ng nghÖ vµ c¸c xu híng ph¸t triÓn cña x· héi nªn sÏ lµ
rÊt khã kh¨n khi c¸c doanh nghiÖp t nh©n lùa chän cho
m×nh mét híng ®I ®óng ®¾n , trong khi sai lÇm vµ rñi ro
lu«n lµ nh÷ng nguy c¬ thêng trùc .Muèn cã th«ng tin doanh
nghiÖp t nh©n ph¶I th«ng qua c¸c c¬ quan t×nh b¸o th¬ng
m¹i ,t¹i ®©y ,th«ng tin sÏ ®ùoc ®¸nh gi¸ ,ph©n tÝch.Nhng
chi phÝ cho ho¹t ®éng nµy kh¸ cao nªn víi nguån vèn Ýt ái
th× c¸c doanh nghiÖp t nh©n kh«ng thÓ lµm viÖc qua c¸c
c¬ quan nµy .V× vËy mµ lµm sao ®Ó cã nh÷ng th«ng tin co
gi¸ trÞ vÒ thÞ trêng ,lµm sao ®Ó tiÕp cËn ®îc víi thÞ trêng
vÉn lµ vÊn ®Ò nan gi¶I g©y nhiÒu khã kh¨n cho c¸c doanh
nghiÖp t nh©n ,®Æc biÖt lµ c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá.

1.4.2.Nh÷ng h¹n chÕ vÒ vèn vµ chÝnh s¸ch thuÕ

a)Khã kh¨n vÒ vèn
HÇu hÕt c¸c doanh nghiÖp t nh©n ë níc ta hiÖn nay ®Òu ë
qui m« võa vµ nhá.§èi víi c¸c doanh nghiÖp nµy th× vÊn lu«n
lµ u tiªn hµng ®Çu .PhÇn lín c¸c doanh nghiÖp t nh©n ®Òu
thiÕu vèn kinh doanh ,vèn tù cã th× h¹n hÑp. Trong khi ®ã
viÖc huy ®éng vèn kinh doanh ,s¶n xuÊt ®èi víi c¸c doanh
nghiÖp nµy ®ang rÊt khã kh¨n. C¸c doanh nghiÖp võa vµ
nhá cña thµnh phÇn kinh tÕ t nh©n kh«ng cã c¬ héi tiÕp
cËn c¸c nguån vèn vµ c¸c kho¶n vay tõ ng©n hµng,nÕu cã
®îc vay th× chØ ®îc vay ng¾n h¹n(tõ 3 ®Õn 6 th¸ng).Do
®ã tiÕp cËn víi c¸c kho¶n tiÕp cËn tÝn dông trung h¹n vµ dµi
h¹n nªn c¸c doanh nghiÖp t nh©n kh«ng thÓ ®Çu t vµo m¸y
mãc,trang thiÕt bÞ.Víi c¸c kho¶n vay cã b¶o l·nh th× c¸c
doanh nghiÖp t nh©n kh«ng cã ®ñ tµi s¶n nhÊt lµ so víi bÊt
®éng s¶n ®Ó ®¶m b¶o t¹i c¸c ng©n hµng.VÒ phÝa c¸c
ng©n hµng th× hä cã rÊt Ýt kinh nghiÖm trong viÖc cho c¸c
doanh nghiÖp võa vµ nhá t nh©n vay vèn.Do vËy cacs
doanh nghÖp nµy kh«ng cã kh¶ n¨ng®¶m b¶o vèn ®èi øng
hay tµi s¶n thÕ chÊp,®ång thêi c¸c ng©n hµng c¶m thÊy
thiÕu tù tin vµ kh«ng muèn gÆp rñi ro nªn hä kh«ng s½n
sµng cho c¸c doanh nghiÖp nµy vay.H¬n n÷© l·i suÊt ë c¸c
kho¶n cho vayhiÖn nay ®ang ë møc qu¸ cao so víi tØ suÊt lîi
nhuËn cóa c¸c ngµnh s¶n xuÊt,nã kh«ng khuyÕn khÝch ®Çu
t ®Ó ph¸t triÓn s¶n xuÊt kinh doanh,thñ tôc vay vèn cßn rÊt
phøc t¹p .§iÒu nµy khiÕn nhiÒu doanh nghiÖp t nh©n tuy
®ang rÊt cÇn vèn nhng kh«ng d¸m vay tiÒn ng©n hµng mµ
huy ®éng vèn chi phÝ chÝnh thuÕ l·i suÊt cao vµ nhiÒu röi
ro.
 Thu hót vèn ®Çu t trong níc ®· khã ,viÖc thu hót vèn
níc Ngoµi l¹i cµng khã kh¨n h¬n.Do nh÷ng th«ng tin vÒ thÞ
trêng cßn h¹n chÕ c¸c doanh nghiÖp cha ®ñ kinh nghiÖm vµ
kiÕn thøc cÇn thiÕt vÒ kÝ hîp ®ång vµ giao dÞch quèc
tÕ.V× thÕ viÖc héi nhËp cßn khã kh¨n vµ còng kh«ng cã c¬
héi thu hót vèn ®Çu t níc Ngoµi,bæ sung nguån vèn,më réng
quy m« ®Çu t.
b.Bªn c¹nh nh÷ng khã kh¨n vÒ vèn th× h¹n chÕ
trong chÝnh s¸ch thuÕ còng g©y nhiÒu víng m¾c cho sù
ph¸t triÓn cña doanh nghiÖp t nh©n.
ChÝnh s¸ch thuÕ tuy ®· cã nhiÒu ®æi míi vµ cã u
®·i h¬n víi c¸c doanh nghiÖp t nh©n nh:gi¶m 1-2 n¨m cho
c¸c doanh nghiÖp míi khëi sù,miÔn thuÕ lîi tøc cho c¸c c¬ së
b¾t ®Çu kinh doanh...
Tuy vËy hÖ thèng vµ chÝnh s¸ch thuÕ ë níc ta vÉn
cßn nhiÒu h¹n chÕ:nÆng c¬ chÕ thu cha cã c¬ chÕ ®éng
viªn,nu«i dìng nguån thu.Trong khi ®ã c¸c doanh nghiÖp t
nh©n cã thÓ ph¸t triÓn th× cÇn cã t¸i ®Çu t mµ gi¶m thuÕ
lµ c¬ héi t¨ng ®Çu t.MÆc dï hiÖn ®· cã chÝnh s¸ch miÔn
gi¶m thuÕ cho mét sè ®èi tîng nhng thñ tôc xin miÔn gi¶m
thuÕ l¹i phøc t¹p.
Bªn c¹nh ®ã,mét trong nh÷ng nhîc ®iÓm cña hÖ
thèng thuÕ níc ta lµ sù trïng lÆp trong viÖc ®¸nh thuÕ:thuÕ
doanh thu ,tuÕ lîi tøc ...cµng qua nhiÒu kh©u thuÕ cµng
cao. Lµm cho gi¸ c¶ bÞ ®Èy lªn kh«ng nh÷ng g©y thiÖt h¹i
cho nguêi tiªu dïng mµ cßn g©y khã kh¨n søc Ðp víi ngêi s¶n
xuÊt. Do ®ã lµm gi¶ chÊt lîng s¶n phÈm hoÆc lµm s¶n xuÊt
bÞ thu hÑp, dÉn tíi gi¶m søc c¹nh tranh trªn thÞ trêng, t¹o
®iªï kiÖn hµng ngo¹i nhËp ph¸t triÓn.
HiÖn nay c¸c doanh nghiÖp t nh©n ®ang ph¶i chÞu møc
thuÕ doanh thu, thuÕ lîi tøc tõ 40- 50% ®ã lµ cha kÓ c¸c
kho¶n c¸c thuÕ kh¸c. nh vËy , vèn s¶n xuÊt th× h¹n chÕ mµ
møc thuÕ th× cao lµm cho nguån vèn ®· eo hÑp l¹i cµng eo
hÑp h¬n do ®ã h¹n chÕ sù ph¸t triÓn cña kinh tÕ t nh©n.
c.khu«n khæ ph¸p lý thiÕu vµ cßn cã sù ph©n biÖt ®èi xö
gi÷a thµnh phÇn kinh tÕ t nh©n víi kinh tÕ nhµ níc
ë níc ta khu«n khæ ph¸p luËt cho nen kinh tÕ thÞ trêng v·n
cßn cha hoµn chØnh, thiÕu ®ång bé,khung ph¸p lý cho c¸c
lo¹i h×nh doanh nghiÖp kh«ng ®ång nhÊt vµ cÇn ®îc c¶i
c¸ch.Ngoµi ra ph¸p luËt cha ®Æt c¸c doanh nghiÖp vµo t×nh
thÕ c¹nh tranh b×nh ®¼ng , tÝnh bÊt æn ®Þnh vµ thêng
thay ®æi cña
ph¸p luËt ®· t¸c ®éng xÊu ®Õn m«i trêng ®Çu t , chËm huû
bá nh÷ng c¨n b¶n ®· lçi thêi . cã mét sè lu¹t tuy ®· ban
hµnh nhng cßn nh÷ng ®iÒu kho¶n cha hîp lÝ .víi hÖ thèng
ph¸p luËt nh vËy ®· c¶n trë nhiÒu ®Õn sù ph¸t triÓn cña c¸c
thµnh phÇn kinh tÕ nãi chung vµ thµnh phÇn kinh tÕ t
nh©n nãi riªng . nh viÖc cho phÐp chÝnh phñ can thiÖp vµo
qu¸ tr×nh quyÕt ®Þnh cña c¸c c«ng ty t nh©n nhÊt l×a
quyÕt ®inh vÒ ®Çu t hay lµ viÖc luËt cña viÖt
nam chØ qui ®Þnh quyÒn sö dông nhng cho phÐp quyÒn së
h÷u vµ h¹n chÕ nghiªm ngÆt viÖc chuyÓn nhîng ®Êt . hËu
qu¶ lµ quyÒn sö dông ®¸t thêng kh«ng ®îc chuyÓn nhîng
c«ng khai , gi¸ ®Êt thiÕu æn ®Þnh , dÉn ®Õn t×nh tr¹ng
ddaauf c¬ vµ sö dông ®Êt kh«ng hiÖu qu¶ . ®iÒu nµy g©y
nhiÒu bÊt lîi cho c¸c c«ng ty t nh©n trong lÜnh vùc s¶n
xuÊt .sau ®ã 2/1995 chÝnh 9phñ ban hµnh nghÞ ®Þnh trong
®ã cã qui ®Þnh râ ®èi víi ®¸t kh«ng sö dông cho môc ®Ých
n«ng nghiÖp chØ ®îc dïng gi¸ trÞ tiÒn thuª ®Êt ®· tr¶ vµ gi¸
trÞ tµi s¶n n»m trªn m¶nh ®Êt ®ã ®Ó lµm tµi s¶n thÕ
chÊp . nghÞ ®Þnh nµy ®· g©y ra t¸c h¹i lín , ®Èy c¸c c«ng ty
t nh©n vµo vÞ trÝ bÊt lîi so víi c«ng ty nhµ níc trong viÖc
dµnh quyÒn sö dông ®Êt vµ vay c¸c nguån tÝn dông .
quan ®iÓm cña nhµ níc ta ®èi víi c¸c thµnh phÇn kinh tÕ lµ
khuyÕn khÝch ph¸t triÓn vµ thùc hiÖn sù b×nh ®¼ng gi÷a
c¸c thµnh phÇn kinh tÕ . nhng trong c«ng t¸c qu¶n lý nhµ níc
vÒ kinh tÕ ®èi víi khu vùc kinh tÕ t nh©n cßn nÆng nÒ vÒ
thñ tôc hµnhchÝnh , cßn chång chÐo nhiÒu ®Çu mèi . ®iÒu
®ã g©y nªn t©m lÝ mÆc c¶m vµ lµm n¶n lßng c¸c nhµ ®Çu
t.
nh ®· nãi ë trªn th× hÖ thèng ph¸p luËt còng cha ®Æt c¸c
doanh nghiÖp vµo t×nh thÕ c¹nh tranh b×nh ®¼ng. H¬n
n÷a thùc tÕ cho thÊy c¸c chÝnh s¸ch kinh tÕ ë níc ta hiÖn
nay cha hoµn toµn ®¶m b¶o b×nh ®¼ng gi÷a doanh
nghiÖp nhµ níc vµ doanh nghiÖp t nh©n . ®Æc biÖt ®îc thÓ
hiÖn trong chÝnh s¸ch tÝn dông ®Çu t cña hÑ thèng ng©n
hµng . c¸c quy ®Þnh vÒ ®iÒu kiÖn vay vèn cßn qu¸ cøng
nh¾c vµ tÝnh chÊt ph©n biÖt ®èi xø nhÊt lµ c¸c vÊn ®Ò vÒ
thÕ chÊp , b¸o l·nh cña c¸c ng©n hµng th¬ng m¹i , nh viÖc
c¸c doanh nghiÖp nhµ níc cã thÎ nhËn ®îc sù b¶o l·nh cña
nhµ níc ®èi víi c¸c kho¶n vay , trong khi ®ã c¸c doanh
nghiÖp l¹i kh«ng cã sù b¶o l·nh ®ã.Ngoµi ra , ®Ó vay tÝn
dông c¸c doanh nghiÖp t nh©n ph¶i cã tµi s¶n thÕ chÊp cho
c¸c ng©n hµng , trong khi ®ã c¸c doanh nghiÖp nhµ níc ®îc
miÔn thùc hiÖn yªu cÇu nµy ... thªm vµo ®ã lµ møc l·i su¸t
cßn mang tÝnh ¸p ®Æt vµ cao h¬n nhiÒu so víi doanh
nghiÖp nhµ níc . cã n¬i doanh nghiÖp t nh©n ph¶i chÞu l·i
suÊt cao h¬n tõ 20-25%, thËm chÝ cßn cao h¬n gÊp ®«i so
víi l·i suÊt cho vay vènvíi lo¹i h×nh doanh nghiÖp nhµ níc ...
bªn c¹nh l·i suÊt cao th× c¸c qui ®Þnh thñ tôc trong viÖc
thµnh lËp vµ vËn hµnh doanh nghiÖp cßn qu¸ nhiÒu rêm rµ ,
kh«ng th«ng tho¸ng .nh÷ng ®iÒu ®ã gi¶i thÝch v× sao mµ
kh«ng cã nhiÒu ngêid©n bá vèn ra kinh doanh hoÆc nÕu
kh«ng th× còng chØ bá ralîng vèn nhá. Nh÷ng h¹n chÕ vÒ
ph¸p luËt vµ sù ph©n biÖt ®èi xö gi÷a kinh tÕ t nh©n víi
kinh tÕ nhµ níc ®· g©y nhiÒu khã kh¨n cho sù ph¸t triÓn vµ
më réng cña doanh nghiÖp t nh©n.
d. tr×nh ®é qu¶n lý - kinh doanh trong c¸c doanh nghiÖp t
nh©n cßn thÊp
Tr×nh ®é cña nguån nh©n lùc kh¸ thÊp ,c¶ vÒ tr×nh ®é
qu¶n lý còng nh tr×nh ®é tay nghÒ.§©y ®îc xem nh lµ mét
trong nh÷ng yÕu kÐm nhÊt cña c¸c doanh nghiªp t nh©n.§éi
ngò c¸n bé qu¶n trÞ doanh nghiÖp cã tri thøc kinh nghiÖm lµ
phæ biÕn.Tøc lµ hä ®Òu trëng thµnh tõ thùc tÕ ,häc hái kinh
nghiÖm tõ b¹n hµng,nh÷ng kiÕn thøc,tr×nh ®é ®¹t ®îc lµ
do sù ®óc kÕt kinh nghiÖm s¶n xuÊt.Ngoµi ra còng cã mét l-
îng nhá nh÷ng gi¸m ®èc trÎ s«i næi n¨ng ®éng ,m¹o hiÓm
kinh doanh nhng l¹i thiÕu kiÕn thøc kinh doanh vµ kÜ n¨ng
qu¶n trÞ.Theo phßng C«ng nghiÖp vµ Th¬ng m¹i ViÖt Nam
®· tiÕt lé r»ng cã 70,5% c¸c nhµ qu¶n lý cña c¸c doanh
nghiÖp t nh©n kh«ng cã b»ng cÊp mµ chØ cã mét lîng nhá
®îc ®µo t¹o qua c¸c trêng líp chÝnh vÒ chÝnh trÞ doanh
nghiÖp vµ qu¶n lý kinh tÕ.HiÖn nay ,tr×nh ®é chuyªn m«n
vµ nghiÖp vô cña ®éi ngò lao ®éng trong khu vùc kinh tÕ t
nh©n cßn thÊp.Lùc lîng lao ®éng trong c¸c doanh nghiÖp
nµy hÇu nh kh«ng ®µo t¹o ng¾n h¹n cÊp tèc ra lµm thî.Nh
vËy ,tr×nh ®é cña c¸n bé vµ ®éi ngò lao ®éng trong doanh
nghiÖp cßn thÊp ,nã c¶n trë ®Õn quy m« vµ sù ph¸t triÓn
cña c¸c doanh nghiÖp.

HÇu hÕt c¸c doanh nghiªp t nh©n ë níc ta hiÖn nay ®Òu
ë quy m« võa vµ nhá .C¸c doanh nghiÖp nµy kh«ng cã kü
n¨ng cÇn thiÕt®Ó thµnh lËp vµ qu¶n lý mét doanh nghiÖp
lín .Bëi v× muèn cho mét doanh nghiÖp lín thµnh c«ng th×
Ngoµi sù nhanh trÝ vµ kh¶ n¨ng linh c¶m cña c¸c nhµ qu¶n
lý th× ®ßi hái nguån nh©n lùc trong doanh nghiÖp ph¶i cã
tr×nh ®é cao.§Æc biÖt lµ chñ doanh nghiÖp ph¶i lµ ngêi lµm
¨n cã bµi b¶n ,cã chiÕn lîc kinh doanh râ rµng ,v× vËy d¸m
®Çu t víi quy m« lín ,nh vËy hä ph¶i lµ ngêi cã häc vÊn vµ
kinh nghiÖm kinh doanh .Nhng thùc tÕ níc ta vÉn vßn thiÕu
nh÷ng doanh nghiÖp lín víi chiÕn lîc kinh doanh dµi h¹n.Bëi
nhiÒu «ng chñ hiÖn nay co kinh nghiÖm lµm ¨n theo lèi thùc
dông ,chôp giËt.Hä lµ nh÷ng ngêi thiÕu trÝ thøc vÒ kinh
doanh.
e.Khã kh¨n vÒ mÆt b»ng s¶n xuÊt kinh doanh
VÊn ®Ò mÆt b»ng s¶n xuÊt kinh doanh cña c¸c doanh
nghiÖp thuéc khu vùc kinh tÕ t nh©n cho ®Õn nay vÉn lµ
mét khã kh¨n lín ®èi víi c¸c doanh nghiÖp.
Theo sè liÖu ®iÒu tra c«ng ty tr¸ch nhiÖm h÷u h¹n t¹i Hµ
Néi ,H¶i Phßng vµ thµnh phè Hå ChÝ Minh (n¨m 1995)
.
MÆt b»ng s¶n xuÊt kinh doanh tõ 50m2-100m2 thuéc së
h÷u cña c«ng ty chiÕm 32,7%
mÆt b»ng s¶n xuÊt kinh doanh tõ 100m2-200m2 thuéc së
h÷u cña c«ng ty chiÕm 14,7%
m¨t b»ng s¶n xuÊt kinh doanh tõ 200m2-500m2 thuéc së
h÷u cña c«ng ty chiÕm 18,9%
mÆt b»ng s¶n xuÊt kinh doanh tõ 500m2-1000m2 thuéc
së h÷u cña c«ng ty chiÕm 10,9%
mÆt b»ng s¶n xuÊt kinh doanh trªn 1000m2 thuéc së h÷u
cña cong ty chiÕm 18%

Nh vËy diÖn tÝch cña c¸c doanh nghiÖp cßn thiÕu ®¹i
®a sè c¸c doanh nghiÖp vÉn ph¶i bá vèn ra ®Ó ®i thuª ®Êt
cña c¸c c¬ quan c¸c tæ chøc kinh tÕ ,c¸c c¸ nh©n kh¸c mµ
trong qu¸ tr×nh thµnh lËp doanh nghiÖp th× c¸c thµnh viªn
thêng gãp vèn b»ng viÖc ®ãng gãp nhµ cöa ,nh÷ng nhµ cöa
cã ®îc nhê gãp vèn phÇn nhiÒu chØ ®îc sö dông lµm v¨n
phßng doanh nghiÖp cho nªn cha gi¶i quyÕt ®îc khã kh¨n
vÒ mÆt b»ng s¶n xuÊt ,thiÕu ®Êt vÉn lµ mét trong nh÷ng
khã kh¨n løn ¶nh hëng t¬i sù ph¸t triÓn cña c¸c doanh
nghiÖp nhµ níc.H¬n n÷a nhµ níc l¹i cßn quy ®Þnh: DiÖn
tÝch mÆt b»ng ®· chuyÓn quyÒn së h÷u khi x©y dùng nhµ
cöa th× ®îc phÐp ,nhng khi chuyÓn thµnh nhµ cöa ®Ó kinh
doanh th× l¹i ph¶i chuyÓn sang chÕ ®é thuª ®Êt ,®©y qu¶
lµ ®iÒn phi lý ! C¸c chñ doanh nghiÖp vÉn ph¶i tr¶ chi phÝ
cho viÖc sö dông diÖn tÝch mÆt b»ng (®· thuéc quyÒn së
h÷u cña m×nh) vµo viÖc s¶n xuÊt vµ kinh doanh.Nh vËy
nh÷ng trë ng¹i trong viÖc sö dông mÆt b»ng s¶n xuÊt kinh
doanh l¹i lµm t¨ng thªm nh÷ng khã kh¨n vÒ vèn .Do ®ã nã
h¹n chÕ sù ph¸t triÓn cña c¸c doanh nghiÖp nµy .

1.4.3 VÊn ®Ò c¶i c¸ch thóc ®Èy ,ph¸t triÓn kinh tÕ t b¶n t
nh©n ë ViÖt Nam

Khu vùc kinh tÕ t nh©n ®ãng mét vai trß quan träng trong
nÒn kinh tÕ quèc d©n. Nã lµ mét trong hai chñ
thÓ ®Ó thùc hiÖn CNH-HDH ®Êt níc(chñ thÓ thø hai la kinh
tÕ nhµ níc).Sù ph¸t triÓn cña kinh tÕ t nh©n cÇn ph¶i ®îc
coi lµ mét tiÒn ®Ò kh«ng thÓ thiÕu ®Ó ph¸t huy c¸c ®éng
lùc con ngêi trong sù nghiÖp CNH ®Êt níc ,kinh tÕ t nh©n
ph¸t triÓn sÏ thóc ®Èy sù ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ níc
ta.V× vËy mµ kinh tÕ t nh©n trong thêi gian tíi cÇn ®îc
khuyÕn khÝch ph¸t triÓn .VÊn ®Ò ®Æt ra chóng ta ph¶i lµm
g× vµ lµm nh thÕ nµo ®Ó thóc ®Èy kinh tÕ t nh©n ph¸t
triÓn.

a; T¹o m«i trêng kinh doanh thËn lîi cho sù ph¸t triÓn cña
kinh tÕ t nh©n
M«i trêng kinh doanh lµ tæng hîp c¸c nh©n tè ,®iÒu kiÖn
mµ ë ®ã doanh nghiÖp ho¹t ®éng ,nã bao gåm m«i trêng
:chÝnh trÞ , ph¸p lý ,kinh tÕ ,t©m lý,v¨n ho¸...M«i trêng kinh
doanh cho c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá nãi chung vµ c¸c
doanh nghiÖp võa vµ nhá thuéc thµnh phÇn kinh tÕ t nh©n
nãi riªng cha ®îc ph¸t triÓn thùc sù lµnh m¹nh do nh÷ng h¹n
chÕ vÒ ph¸p luËt ,ph©n biÖt ®èi xö gi÷a c¸c thµnh phÇn
kinh tÕ vµ c¸c hiÖn tîng tiªu cùc nh trèn thuÕ hµng lËu ,hµng
gi¶.

V× vËy ®Ó t¹o ra m«i trêng kinh doanh th«ng tho¸ng æn

®Þnh th× ta cÇn ph¶i cã nh÷ng biÖn ph¸p ®Ó gi¶i quyÕt
h¹n chÕ vµ nh÷ng tiªu cùc trªn.

Tríc hÕt cÇn bæ sung vµ hoµn thiÖn hÖ thèng ph¸p lý hiÖn

nay, tiÕn tíi ban hµnh mét ®¹o luËt kinh doanh chung cho
tÊt c¶ c¸c thµnh phÇn kinh tÕ ®Ó ®¶m b¶o nguyªn t¾c tÊt
c¶ mäi ngêi , tÊt c¶ doanh nghiÖp ®Òu b×nh ®¼ng trong
s¶n xuÊt vµ kinh doanh. §ång thêi nhanh chãng huû bá
nh÷ng v¨n b¶n lçi thêi, ®¶m b¶o tÝnh æn ®Þnh cña c¸c v¨n
b¶n ph¸p lý cã nh vËy míi kh¾c phôc ®îc tÝnh bÊt æn ®Þnh
vµ thêng xuyªn thay ®æi cña ph¸p luËt ®Ó t¹o ra mét m«i
trêng kinh doanh æn ®Þnh cho c¸c doanh nghiÖp. Bëi ngêi
d©n sÏ kh«ng d¸m bá vèn ra ®Ó kinh doanh nÕu nh m«i tr-
êng kinh doanh bÊt æn ®Þnh, chÝnh s¸ch ph¸p luËt thay
®æi liªn tôc sÏ ¶nh hëng tíi c¸c kÕ ho¹ch ph¸t triÓn cña
doanh nghiÖp. Nhµ níc dïng ph¸p luËt ®Ó l¸i c¸c thµnh phÇn
kinh tÕ ®i theo híng XHCN lµ ®óng, nhng kh«ng thÓ dïng
ph¸p luËt ®Ò gß Ðp, trãi buéc c¸c sù ph¸t triÓn cña c¸c
thµnh phÇn kinh tÕ kh¸c ®Æc biÖt lµ thµnh phÇn kinh tÕ t
nh©n. V× vËy, ph¸p luËt ®a ra ph¶i ®¶m b¶o tÝnh hîp lý,
th«ng tho¸ng ®Ó t¹o ®iÒu kiÖn cho kinh tÕ t nh©n ph¸t
triÓn.

Bªn c¹nh vÊn ®Ò ph¸p luËt ë níc ta cã sù ph©n biÖt ®èi xö

gi÷a c¸c thµnh phÇn kinh tÕ, ®Æc biÖt lµ gi÷a kinh tÕ Nhµ
níc víi kinh tÕ t nh©n. §iÒu nµy kh«ng nh÷ng g©y khã kh¨n
trùc tiÕp cho c¸c kinh tÕ t nh©n trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt,
kinh doanh mµ cßn g©y t©m lý mÆc c¶m, lµm n¶n lßng c¸c
nhµ ®Çu t. Do vËy ph¶i cã nh÷ng c¶i c¸ch hîp lý ®em l¹i lîi
Ých cho thµnh phÇn kinh tÕ t nh©n. Nh÷ng c¶i c¸ch ®ã cã
thÓ bao gåm:

- Gi¶m thñ tôc hµnh chÝnh vÒ cÊp ®Êt, quy ®Þnh gi¸ ®Êt
chung cho tÊt c¶ thµnh phÇn kinh tÕ. Tøc lµ gi¸ ®Êt mµ c¸c
doanh nghiÖp thuéc thµnh phÇn kinh tÕ Nhµ níc ph¶i chÞu
còng b»ng víi gi¸ ®Êt mµ c¸c doanh nghiÖp thuéc thµnh
phÇn kinh tÕ t nh©n ph¶i tr¶ ®¶m b¶o sù c«ng b»ng cho
thµnh phÇn kinh tÕ t nh©n.

- §ång thêi gi¶m thñ tôc hµnh chÝnh khi xin giÊy phÐp thµnh
lËp, giÊy phÐp kinh doanh ®Ó khuyÕn khÝch mäi ngêi bá
vèn ra kinh doanh.

- Sö dông nh÷ng chÝnh s¸ch u ®·i víi kinh tÕ t nh©n nh: CÊp
tÝn dông trung h¹n vµ dµi h¹n, miÔn gi¶m thuÕ. §ång thêi
cÇn h¹n chÕ møc can thiÖp cña c¸c c¬ quan Nhµ níc ®èi víi
doanh nghiÖp t nh©n. §iÒu ®ã võa n©ng cao ®îc tÝnh tÝch
cùc, chñ ®éng cña doanh nghiÖp trong viÖc t×m kiÕm c¬
héi kinh doanh, võa gi¶m thiÓu c¸c tiªu cùc nh l¹m dông chøc
quyÒn cña ®éi ngò c¸n bé Nhµ níc. Th¸ng 6/1991 §¹i héi
§¶ng ®· ®a ra chiÕn lîc ph¸t triÓn ®Õn n¨m 2000 ®¶m b¶o
cho c¸c doanh nghiÖp Ngoµi quèc doanh vÒ tù do tham gia
c¸c ho¹t ®éng kinh doanh; thu nhËp vµ quyÒn së h÷u hîp
ph¸p ®èi xö b×nh ®¼ng tríc ph¸p luËt.

Cuèi cïng ®Ó gi¶i quyÕt ®îc nh÷ng tiªu cùc nh trèn thuÕ
hµng lËu, hµng gi¶i.... th× ta ph¶i khuyÕn khÝch s¶n xuÊt,
khuyÕn khÝch viÖc tiªu thô hµng ho¸ trong níc ®Ó t¹o ®iÒu
kiÖn cho c¸c doanh nghiÖp t nh©n æn ®Þnh ph¸t triÓn s¶n
xuÊt kinh doanh. Cô thÓ më réng cuéc vËn ®éng "ngêi ViÖt
Nam dïng hµng ViÖt Nam " Nhµ níc cÇn cã nh÷ng quy ®Þnh,
biÖn ph¸p m¹nh mÏ thóc ®Èy c¸c c¬ quan, doanh nghiÖp
Nhµ níc u tiªn tiªu dïng hµng ViÖt Nam ®ång thêi gi¶m thuÕ
doanh thu ®èi víi nh÷ng mÆt hµng tiªu dïng, s¶n xuÊt trong
níc, t¨ng thuÕ nhËp khÈu ®èi víi mét sè mÆt hµng cïng lo¹i
nhËp tõ níc Ngoµi vµo. §©y lµ biÖn ph¸p ®Ó b¶o hé hµng
ho¸ s¶n xuÊt trong níc, ®ång thêi còng lµ biÖn ph¸p tÝch cùc
trong viÖc chèng bu«n lËu.

Ngoµi ra, ®Ó cã m«it rêng kinh doanh thùc sù "trong lµnh"

th× ph¶i kÕt hîp víi viÖc kiÓm tra, gi¸m s¸t ®Ó h¹n chÕ ho¹t
®éng vi ph¹m ph¸p luËt cña c¸c doanh nghiÖp t nh©n. Ph¸t
hiÖn vµ xö lý kÞp thêi nh÷ng doanh nghiÖp kh«ng ®¨ng ký
chÝnh thøc, trèn thuÕ lµm cho hµng ho¸ kÐm chÊt lîng.

b; Më réng thÞ trêng trong níc, t¹o ®iÒu kiÖn ®Ó c¸c

doanh nghiÖp tiÕp cËn víi thÞ trêng khu vùc vµ quèc
tÕ.

Muèn ®¹t ®îc môc ®Ých nµy th× Nhµ níc cÇn ph¶i t¹o ®iÒu
kiÖn, hç trî ®Ó c¸c doanh nghiÖp t nh©n ®æi míi c«ng
nghÖ, n©ng cao tr×nh ®é nh©n lùc, tõ ®ã lµm t¨ng chÊt l-
îng s¶n phÈm vµ do ®ã t¨ng søc c¹nh tranh trªn thÞ trêng
trong níc còng nh khu vùc vµ trªn quèc tÕ víi ®iÒu kiÖn ®ã
c¸c doanh nghiÖp t nh©n cã thÓ trùc tiÕp xuÊt khÈu s¶n
phÈm cña m×nh sang níc Ngoµi mµ kh«ng qua c¸c C«ng ty
th¬ng m¹i cña Nhµ níc.

Ngoµi biÖn ph¸p gi¸n tiÕp th× Nhµ níc cã thÓ trùc tiÕp dµnh
mét sè ®¬n ®Æt hµng xuÊt khÈu cho c¸c doanh nghiÖp võa
vµ nhá t nh©n xuÊt khÈu trùc tiÕp, h×nh thµnh trung t©m
thóc ®Èy xuÊt khÈu, huÊn luyÖn cho c¸c doanh nghiÖp cã
kh¶ n¨ng vµ kiÕn thøc vÒ thÞ trêng quèc tÕ nh lµ: nh÷ng
kiÕn thøc vµ th«ng tin cÇn thiÕt vÒ ký hîp ®ång vµ giao
dÞch theo th«ng lÖ quèc tÕ. §ång thêi giíi thiÖu hµng ho¸
cña c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá t nh©n ra níc Ngoµi vµ
cung cÊp danh s¸ch nh÷ng mÆt hµng mµ níc Ngoµi ®ang
cÇn cho nh÷ng doanh nghiÖp nµy. Bªn c¹nh ®ã, c¸c c¬
quan qu¶n lý Nhµ níc vµ c¸c tæ chøc phi chÝnh phñ cã tr¸ch
nhiÖm cung cÊp nh÷ng th«ng tin vÒ thÞ tr¬ngêi cho c¸c
doanh nghiÖp võa vµ nhá t nh©n. §ång thêi t¹o ®iÒu kiÖn
cho c¸c doanh nghiÖp nµy tham gia héi tô, ®©y lµ dÞp tèt
®Ó cho hä trng bµy nh÷ng s¶n phÈm cña m×nh víi kh¸ch
hµng trong níc vµ quèc tÕ. Ngoµi ra víi viÖc nép ®¬n xin gia
nhËp c¸c tæ chøc quèc tÕ nh: ASEAN, AFTA... lµ ®iÒu kiÖn
thuËn lîi ®Ó c¸c doanh nghiÖp t nh©n tiÕp cËn víi thÞ trêng
níc Ngoµi.

c; Nhµ níc ph¶i cã ch¬ng tr×nh hç trî cho kinh tÕ t

nh©n ph¸t triÓn.

*Hç trî ®µo t¹o.

HiÖn nay, tr×nh ®é chuyªn m«n cña c¸c chñ doanh nghiÖp
t nh©n vµ ®éi ngò lao ®éng trong doanh nghiÖp t nh©n
vÉn cßn thÊp, nã g©y khã kh¨n nhiÒu ®Õn sù ph¸t triÓn cña
khu vùc kinh tÕ t nh©n. MÆc dï ®· nhËn thøc ®îc ®iÒu ®ã
nhng víi quy m« nhá th× khu vùc kinh tÕ t nh©n ®Æc biÖt
lµ c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá t nh©n kh«ng ®ñ kh¶ n¨ng
vÒ chi phÝ ®Ó tù ®µo t¹o, huÊn luyÖn. V× vËy, Nhµ níc cÇn
cã ch¬ng tr×nh hç trî cho c¸c doanh nghiÖp t nh©n vÒ ®µo
t¹o ®Ó t¹o ra cho c¸c doanh nghiÖp nh÷ng chñ kinh doanh
giái, cã ®ñ tr×nh ®é ®Ó cã thÓ c¹nh tranh, ®èi t¸c víi c¸c
doanh nghiÖp níc Ngoµi. Ngoµi ra cßn n©ng cao tr×nh ®é
v¨n ho¸ chuyªn m«n cña ®éi ngò lao ®éng trong doanh
nghiÖp. Gióp cho hä cã nh÷ng kiÕn thøc nhÊt ®Þnh vÒ ho¹t
®éng kinh doanh, qu¶n lý, ph¸p luËt... víi ®éi ngò c¸c nhµ
doanh nghiÖp tµi giái vµ tr×nh ®é chuyªn m«n cao cña
nguån nh©n lùc t¹o ra c¬ së v÷ng ch¾c cho sù ph¸t triÓn
®i lªn cña c¸c doanh nghiÖp t nh©n.

*. Hç trî th«ng tin.

Khi tr¶ lêi pháng vÊn, mét sè doanh nghiÖp võa vµ nhá ®·
tiÕt lé r»ng viÖc khai th¸c thÞ trêng níc Ngoµi lµ mét trong
nh÷ng th¸ch thøc lín nhÊt ®èi víi hÇu hÕt c¸c doanh nghiÖp
võa vµ nhá. ThËt vËy, c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá nãi
chung vµ c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá thuéc khèi kinh tÕ t
nh©n nãi riªng do h¹n chÕ vÒ: vèn, quy m«, c«ng nghÖ...
nªn kh«ng cã ®ñ ®iÒu kiÖn tiÕp cËn vµ thu thËp nh÷ng
th«ng tin vÒ thÞ trêng quèc tÕ do vËy kh«ng nh÷ng kÕ
ho¹ch s¶n xuÊt vµ kinh doanh hîp, dÔ gÆp rñi ro, kh«ng xuÊt
khÈu trùc tiÕp s¶n phÈm ra níc Ngoµi... §iÒu ®ã ®ßi hái Nhµ
níc ®Ó ph¸t triÓn thµnh phÇn kinh tÕ t nh©n nhÊt thiÕt ph¶i
cã ch¬ng tr×nh hç trî vÒ th«ng tin cho c¸c doanh nghiÖp t
nh©n. Cã sù cung cÊp, hç trî vÒ th«ng tin cña Nhµ níc sÏ gióp
cho c¸c doanh nghiÖp t nh©n ho¹t ®éng cã hiÖu qu¶ h¬n
trªn c¬ së ph©n tÝch th«ng tin vÒ c¸c ®èi thñ c¹nh tranh,
nghiªn cøu c¸c dù b¸o ph¸t triÓn c«ng nghÖ trong t¬ng lai,
®¸nh gi¸ nhu cÇu kh¸ch hµng... c¸c doanh nghiÖp sÏ ®Ò ra
®îc nh÷ng biÖn ph¸p thÝch hîp cho s¶n xuÊt vµ kinh doanh.

*. Hç trî vèn.
VÊn ®Ò vèn lu«n lµ mèi quan t©m hµng ®Çu cña c¸c doanh
nghiÖp t nh©n, thiÕu vèn lµ mét trong nh÷ng khã kh¨n lín
cña doanh nghiÖp, nã lµ nguyªn nh©n cña nh÷ng khã kh¨n
vµ víng m¾c kh¸c: Do thiÕu vèn nªn kh«ng ®æi míi ®îc
c«ng nghÖ, s¶n phÈm chÊt lîng kÐm lµm gi¶m søc c¹nh
tranh trªn thÞ trêng, do thiÕu vèn nªn khã kh¨n trong viÖc
®µo t¹o c¸c chñ doanh nghiÖp dÉn ®Õn t×nh tr¹ng lµ tr×nh
®é qu¶n lý vµ kinh doanh trong c¸c doanh nghiÖp t nh©n
hiÖn nay cßn thÊp kÐm, chÝnh v× vËy mµ Nhµ níc cÇn cã
chÝnh s¸ch vÒ hç trî vèn cho c¸c doanh nghiÖp t nh©n. Bëi
v×, trong hoµn c¶nh nµy nguån hç trî lín tõ phÝa chÝnh phñ
®èi víi doanh nghiÖp t nh©n cã ý nghÜa rÊt quan träng. Cô
thÓ lµ Nhµ níc cÇn cã nh÷ng quy ®Þnh râ rµng vÒ ®iÒu
kiÖn vay vèn ng©n hµng, vÒ thêi h¹n vay, vÒ l·i suÊt ®Ó
khuyÕn khÝch t nahan vay vèn ng©n hµng vµo môc ®Ých
kinh doanh ®ång thêi t¹o ®iÒu kiÖn vµ khuyÕn khÝch t
nh©n thu hót ®Çu t níc Ngoµi b»ng c¸ch t vÊn cho t nh©n
nh÷ng kinh nghiÖm, kiÕn thøc cÇn thiÕt trong giao dÞch, ký
kÕt hîp ®ång trong qu¶n lý kinh doanh ®Ó ®¶m b¶o quyÒn
lîi vµ nghÜa vô c¸c bªn tham gia hîp ®ång. §Ó doanh nghiÖp
t nh©n cã ®iÒu kiÖn bæ sung vèn, më réng quy m« vµ ph¸t
triÓn s¶n xuÊt.

*. Hç trî qu¸ tr×nh ®æi míi c«ng nghÖ.

Kü thuËt c«ng nghÖ trong khu vùc kinh tÕ t nh©n ë níc ta

vÉn cßn rÊt l¹c hËu. V× vËy mµ nã ¶nh hëng ®Õn chÊt lîng
s¶n phÈm vµ søc c¹nh tranh cña s¶n phÈm trªn thÞ trêng. §Ó
cho c¸c doanh nghiÖp t nh©n cã thÓ thùc hiÖn tèt qu¸ tr×nh
®æi míi c«ng nghÖ th× Nhµ níc cÇn cã sù hç trî c¸c doanh
nghiÖp thùc hiÖn viÖc ®æi míi vµ chuyÓn giao kü thuËt
c«ng nghÖ. Nhµ níc nªn cã chÝnh s¸ch u ®·i vÒ thuÕ vµ tÝn
dông ®èi víi t nh©n vay vèn cho môc ®Ých ®Çu t ®æi míi
trang thiÕt bÞ, c«ng nghÖ. KÞp thêi cung cÊp nh÷ng th«ng
tin vÒ khoa häc - kü thuËt, nh÷ng dù b¸o ph¸t triÓn c«ng
nghÖ trong t¬ng lai... §ång thêi t¹o m«i trêng th«ng tho¸ng,
thuËn lîi ®Ó thóc ®Èy t nh©n nhanh chãng ®æi míi thiÕt bÞ
c«ng nghÖ.

§iÒu quan träng h¬n c¶ lµ t×m ra c¸c biÖn ph¸p gi¶i quyÕt
®îc vÊn ®Ò ®¶m b¶o c¸c kho¶n vay ng©n hµng vµ c¸c
kho¶n tÝn dông vµ ngo¹i tÖ cho viÖc nhËp m¸y mãc vµ thiÕt
bÞ cho c¸c C«ng ty t nh©n. §Ó gióp ®ì c¸c C«ng ty t nh©n v-
ît qua c¸c khã kh¨n mµ nã gÆp ph¶i th× ph¶i vay tÝn dông
trªn thÞ trêng vèn chÝnh thøc, chiÝnh phñ nªn c©n nh¾c
viÖc thµnh lËp mét quü cung cÊp c¸c kho¶n b¶o ®¶m tÝn
dông cho c¸c C«ng ty t nh©n nh chÝnh phñ c¸c níc §«ng ¸ ®·
lµm.

Ngoµi nh÷ng vÊn ®Ò ®îc nªu trªn, chóng t«i nhËn thÊy
chÝnh phñ còng cÇn ph¶i nç lùc nh»m tr¸nh t¹o ra nh÷ng trë
ng¹i míi. Lêi c¶nh b¸o nµy lµ cã c¬ së trong thêi ®iÓm hiÖn
nay khi mµ mét vµi quan chøc trong chÝnh phñ ®ang ®Ò
xuÊt viÖc giíi h¹n nhËp khÈu vµ giíi h¹n sö dông th tÝn dông
tr¶ chËm trong viÖc thanh to¸n nhËp khÈu vµ coi ®ã lµ
nh÷ng biÖn ph¸p ®Ó gi¶m th©m hôt th¬ng m¹i lín cña ®Êt
níc.

NÕu nh viÖc th©m hôt c¸n c©n th¬ng m¹i cña ViÖt Nam lµ
mét víng m¾c th× chÝnh c¸c doanh nghiÖp Nhµ níc ®· t¹o
ra nã chø kh«ng ph¶i lµ c¸c C«ng ty t nh©n míi lªn cña ViÖt
Nam. ChÝnh v× vËy viÖc ph¸t triÓn c¸c C«ng ty t nh©n võa
vµ nhá cña ViÖt Nam - nh©n tè chñ yÕu cho mét chiÕn lîc
c«ng nghiÖp ho¸ ®Þnh híng xuÊt khÈu thµnh c«ng - lµ gi¶i
ph¸p l©u dµi cho vÊn ®Ò c¸n c©n thanh to¸n mµ ®Êt níc
®ang ph¶i ®èi mÆt. Do ®ã ph¶i ch¨ng chÝnh phñ nªn xem
xÐt viÖc thiÕt lËp c¸c ch¬ng tr×nh ®Æc biÖt ë ng©n hµng
Nhµ níc nh»m u tiªn c¸c C«ng ty t nh©n míi thµnh lËp ho¹t
®éng theo híng xuÊt khÈu ë ViÖt Nam trong viÖc mua ngo¹i
tÖ.

Trªn ®©y lµ mét sè vÊn ®Ò c¶i c¸ch thóc ®Èy ph¸t triÓn
thµnh phÇn kinh tÕ t nh©n mµ chóng t«i nghÜ lµ rÊt cÇn
thiÕt vµ còng lµ nh÷ng vÊn ®Ò bÊt cËp nhÊt hiÖn nay.
 PhÇn iii: KÕt luËn

Trªn thùc tÕ qu¸ tr×nh ®æi míi, §¶ng vµ Nhµ níc ®·

chØ ®¹o thóc ®Èy mét lÜnh vùc hÖ träng nhÊt trong l·nh
®¹o vµ qu¶n lý kinh tÕ - lÜnh vùc thÓ chÕ ho¸, ®æi míi t¹o
lËp vµ hoµn thiÖn c¬ së hîp hiÕn hîp ph¸p cho ho¹t ®éng
cña c¸c thµnh phÇn kinh tÕ vµ lo¹i h×nh doanh nghiÖp. ThÓ
chÕ ho¸ nh vËy lµ chøc n¨ng, lµ ho¹t ®éng thùc tiÔn c¬ b¶n
nhÊt cña c¬ quan l·nh ®¹o qu¶n lý kinh tÕ, lµ viÖc ®a chÝnh
s¸ch cña §¶ng vµo cuéc sèng, ®ång thêi qua ®ã tæng kÕt
thùc hoµn thiÖn chÝnh s¸ch. §· cã nhiÒu ho¹t ®éng lý luËn
g¾n liÒn vµ phôc vô thÓ chÕ ho¸. ThÓ chÕ ho¸ lµ vÊn ®Ò
c¬ b¶n ®Ó x©y dùng Nhµ níc ph¸p quyÒn vµ t¹o ®ång bé
nÒn kinh tÕ thÞ trêng ®Þnh híng XHCN, mµ ®Õn nay ta
®ng ë bíc ®Çu. DÉu sao thµnh qu¶ ®· ®¹t ®îc lµ rÊt quan
träng - kinh tÕ t nh©n vµ kinh tÕ thÞ trêng cã vai trß hîp
hiÕn hîp ph¸p.
HÖ thèng ph¸p luËt míi ®îc ban hµnh vµ liªn tôc hoµn
thiÖn ®· cæ vò vµ b¶o ®¶m ph¸p lý ®Ó mäi ngêi kinh
doanh t nh©n ngµy cµng yªn t©m ph¸t triÓn. §¸ng lu ý c¸c
n¨m tõ sau §¹i héi VIII ®· liªn tôc cã diÔn ®µn hîp t¸c ®èi
tho¹i cëi më gi÷a l·nh ®¹o vµ c¬ quan nhµ níc h÷u quan víi
giíikinh doanh thuéc mäi thµnh phÇn kinh tÕ mµ chñ ®Ò
lu«n lu«n lµ x©y dùng vµ thùc thi thÓ chÕ kinh tÕ vµ kinh
doanh.
 Nhê thµnh qu¶ ban hµnh vµ thùc thi thÓ chÕ nh vËy míi
cã thÓ cã bíc ph¸t triÓn liªn tôc cña kinh tÕ t nh©n mÊy chôc
n¨m qua vµ bíc ph¸t triÓn ®ét biÕn tõ n¨m 2000 ®Õn nay -
ngay trong t×nh h×nh cßn cã nh÷ng ý kiÕn b¨n kho¨n lo
ng¹i.
§¹i héi IX vÒ mÆt ph¸t triÓn kinh tÕ t nh©n ®· ®¹t ®îc
bíc míi vÒ hoµn thiÖn chÝnh s¸ch kh¼ng ®Þnh c¬ cÊu kinh
tÕ nhiÒu thµnh phÇn ®Þnh híng XHCN trong ®ã kinh tÕ t
nh©n lµ bé phËn quan träng. X¸c ®Þnh quan hÖ gi÷a c¸c
giai cÊp vµ tÇng líp x· héi lµ quan hÖ hîp t¸c ®Êu tranh trong
néi bé nh©n d©n cïng nhau ®i lªn CHXH díi sù l·nh ®¹o cña
§¶ng. Héi nghÞ lÇn thø V cña ban chÊp hµnh trung ¬ng,
trong ngÞh quyÕt vÒ kinh tÕ t nh©n ®· x¸c ®Þnh hai ®iÒu
quan träng: X©y dùng quan hÖ tèt ®Ñp gi÷a ngêi sö dông
lao ®éng vµ ngêi lao ®éng trªn c¬ së ph¸p luËt vµ tinh thÇn
t¬ng th©n t¬ng ¸i, nh÷ng §¶ng viªn lµm chñ doanh nghiÖp
cña t nh©n chÊp hµnh tèt ®iÒu lÖ §¶ng vµ ph¸p luËt, chÝnh
s¸ch cña Nhµ níc th× vÉn lµ §¶ng viªn cña §¶ng.
Nh×n tæng qu¸t l¹i cã thÓ thÊy râ trong c«ng cuéc ®æi
míi cña ®Êt níc ta nãi chung vµ nãi riªng trong bíc më ®êng
vµ ph¸t triÓn kinh tÕ t nh©n ®· diÔn ra sù t×m tßi ®æi míi
mang tÝnh nh©n d©n, tÝnh x· héi. Sù l·nh ®¹o cña §¶ng vµ
sù qu¶n lý cña Nhµ níc ®· cã vai trß më ®êng, khuyÕn
khÝch, ®Þnh híng vµ ®iÒu tiÕt rÊt râ. B¶n th©n cuéc t×m
tßi ®æi míi ®ã bao hµm qu¸ tr×nh ®æi míi t duy lý luËn
g¾n víi thùc tiÔn x©y dùng vµ hoµn thiÖn chÝnh s¸ch, thÓ
chÕ, tõ ®ã tr¶i qua mÊy chôc n¨m ®· thªm chÊt liÖu vµ kinh
nghiÖm cô thÓ phong phó ®Ó tæng kÕt vµ gi¶i ®¸p nh÷ng
vÊn ®Ò vÒ lsy luËn ®Æt ra.
 tµi liÖu tham kh¶o.

1. Mét sè vÊn ®Ò c¬ b¶n vÒ ®æi míi qu¶n lsy kinh tÕ

vÜ m« trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng ®Þnh híng x· héi chñ
nghÜa ë ViÖt Nam - TS: NguyÔn Minh Tó (NXB chÝnh trÞ
quèc gia).
2. Kinh tÕ thÞ trêng ®Þnh híng x· héi chñ nghÜa ë ViÖt
Nam - PGS.TS. Mai Ngäc Cêng - §HKTQD ë ViÖt Nam (NXB
chÝnh trÞ quèc gia).
3. Lùa chän vµ thùc hiÖn chÝnh s¸ch ph¸t triÓn kinh tÕ
ë ViÖt Nam - Bé kÕ ho¹ch vµ ®Çu t - ViÖn chiÕn lîc ph¸t
triÓn (NXB chÝnh tÞ quèc gia).
4. Gi¸o t×nh kinh tÕ chÝnh trÞ - §HKTQD (NXB gi¸o
dôc).
5. C¬ së khoa häc cña mét sè vÊn ®Ò trong chiÕn lîc
ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi ViÖt Nam ®Õn n¨m 2010 vµ tÇm
nh×n 2020 - Viªn chiÕn lîc ph¸t triÓn (NXB chÝnh trÞ quèc
gia).