KC025

Môc lôc
Trang
A. PhÇn më ®Çu............................................................................4
B. Néi dung....................................................................................6
Ch¬ng 1: TÝnh tÊt yÕu kh¸ch quan vÒ vai trß cña Nhµ níc trong qu¸
tr×nh c«ng nghiÖp ho¸................................................................................6
1.1. Vai trß cña Nhµ níc trong qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp ho¸. 6
1.1.1. Quan niÖm c«ng nghiÖp ho¸- Thùc chÊt c«ng nghiÖp ho¸. .6
1.1.2. V× sao hiÖn nay c«ng nghiÖp ho¸ l¹i g¾n víi hiÖn ®¹i ho¸. 7
1.1.3. Vai trß cña Nhµ níc trong sù nghiÖp c«ng nghiÖp ho¸ hiÖn
®¹i ho¸..........................................................................................8
1.2. TÊt yÕu kh¸ch quan vai trß cña Nhµ níc trong qu¸
tr×nh c«ng nghiÖp ho¸.............................................................9
1.2.1. Vai trß cña Nhµ níc trong viÖc ®Þnh híng cho qu¸ tr×nh c«ng
nghiÖp ho¸ ...................................................................................9
1.2.2. Vai trß cña Nhµ níc trong viÖc ph¸t triÓn khoa häc c«ng
nghÖ...........................................................................................11
1.2.3. Nhµ níc víi vai trß ph¸t triÓn nguån vèn............................13
1.2.4. Vai trß cña Nhµ níc trong qu¶n lý qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp ho¸
hiÖn ®¹i ho¸................................................................................14
Ch¬ng 2: Thùc tr¹ng vai trß cña Nhµ níc trong qu¸ tr×nh c«ng
nghiÖp ho¸ hiÖn ®¹i ho¸ ë níc ta.............................................................16
2.1. §Þnh híng cho qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp ho¸...................16
2.1.1. ViÖc ®Ò ra môc tiªu chiÕn lîc kÕ ho¹ch bíc ®i cña c«ng
nghiÖp ho¸..................................................................................16
2.1.2. Thùc tr¹ng viÖc chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ phï hîp víi bíc
®i cña qu¸ tr×nh c«ng ngiÖp ho¸...............................................16
2.1.3. T¹o nguån lùc cho tiÕn tr×nh ®Èy m¹nh c«ng nghiÖp ho¸
hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt níc...................................................................17
2.1.3.1. Thùc tr¹ng nguån nh©n lùc níc ta hiÖn nay...................18
2.1.4. Ph¸t triÓn gi¸o dôc ®¹i häc ®¸p øng yªu cÇu nguån nh©n
lùc cho sù nghiÖp c«ng nghiÖp ho¸ hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt níc...........20
2.2. ChÝnh s¸ch ph¸t triÓn c«ng nghÖ............................21
2.2.1. Ph¸t triÓn c«ng nghÖ s¶n xuÊt..........................................21
2.2.2. Ph¸t triÓn ®éi ngò çn bé khoa häc..................................23
2.2.3. N©ng cao hiÖu qu¶ qu¶nlý Nhµ níc vÒ khoa häc vµ c«ng
nghÖ trong thêi k× c«ng nghiÖp ho¸ hiÖn ®¹i ho¸ ....................24
2.2.3.1. Mét sè thµnh tùu vÒ øng dông khoa häc vµ c«ng nghÖ ë
níc ta trong thêi k× ®æi míi.......................................................24
2.2.3.2. Thùc tr¹ng qu¶n lý Nhµ níc vÒ khoa häc vµ c«ng nghÖ..25
2.3. ChÝnh s¸ch huy ®éng vµ sö dông nguån vèn..............26
2.3.1. Thùc tr¹ng huy ®éng vèn cña Nhµ níc...............................26
1
2.3.2. Thùc tr¹ng vai trß cña Nhµ níc trong viÖc sö dông vµ qu¶n
lý vèn..........................................................................................27
2.4. Qu¶n lý qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp ho¸..............................29
2.4.1. Thùc tr¹ng vai trß qu¶n lý cña Nhµ níc..............................29
Ch¬ng 3: Mét sè gi¶i ph¸p nh»m n©ng cao vai trß cña Nhµ níc trong
qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp ho¸ ë níc ta trong thêi gian tíi...........................32
3.1. §Þnh híng qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp ho¸..........................32
3.1.1. X¸c ®Þnh mét çch toµn diÖn thÝch hîp h¬n qu¸ tr×nh
c«ng nghiÖp ho¸.........................................................................32
3.1.2. ChuyÓn dÞch m¹nh c¬ cÊu kinh tÕ cho phï hîp víi bíc ®i
cña c«ng nghiÖp ho¸ hiÖn ®¹i ho¸..............................................32
3.1.3. Mét sè gi¶i ph¸p cô thÓ nh»m cñng cè vµ n©ng cao chÊt l-
îng nguån nh©n lùc....................................................................33
3.1.4. Mét sè gi¶i ph¸p ph¸t triÓn gi¸o dôc ®¹i häc ®¸p øng yªu
cÇu nguån nh©n lùc cho sù nghiÖp c«ng nghiÖp ho¸ hiÖn ®¹i ho¸
®Êt níc........................................................................................36
3.2. ChÝnh s¸ch ph¸t triÓn khoa häc c«ng nghÖ.................39
3.2.1. C«ng nghÖ níc ngoµi.........................................................39
3.2.2. C«ng nghÖ vµ çn bé khoa häc trong níc..........................40
3.2.3. Mét sè gi¶i ph¸p t¨ng cêng hiÖu qu¶ qu¶n lý Nhµ níc vÒ KH
- CN.............................................................................................42
3.3. Ph¸t triÓn nguån vèn.......................................................42
3.3.1. Gi¶i ph¸p huy ®éng vèn....................................................42
3.3.2. Gi¶i ph¸p sö dông vµ qu¶n lý vèn......................................44
3.3.3. §æi míi tæ chøc bé m¸y tµi chÝnh quèc gia vµ c«ng t¸c kiÓm
to¸n kÕ to¸n................................................................................45
3.4. Gi¶i ph¸p trong vÊn ®Ò qu¶n lý.....................................48
3.4.1. X¸c ®Þnh ®óng ph¬ng híng cña c¬ chÕ qu¶n lý.............48
3.4.2. X©y dùng hÖ thèng luËt kinh tÕ.......................................49
C. KÕt luËn..................................................................................52
Tµi liÖu tham kh¶o......................................................................53
2
Lêi më ®Çu
BÊt k× mét quèc gia nµo muèn ph¸t triÓn, ®¹t ®îc tr×nh ®é
mét níc ph¸t triÓn ®Òu ph¶i tr¶i qua nÊc thang cã tÝnh tÊt yÕu
lÞch sö. §ã lµ c«ng nghiÖp ho¸. Trªn thÕ giíi ®· cã nhiÒu níc tiÕn
hµnh thµnh c«ng c«ng nghiÖp ho¸ vµ hiÖn nay còng cßn nhiÒu n-
íc ®ang tiÕn hµnh c«ng nghiÖp ho¸. Trong çc giai ®o¹n ph¸t
triÓn kh¸c nhau cña lÞch sö loµi ngêi, c«ng nghiÖp ho¸ ë nh÷ng
níc kh¸c nhau cã sù kh¸c nhau vÒ m« h×nh, vÒ thêi gian thùc
hiÖn vµ do ®ã cã sù kh¸c nhau vÒ ¶nh hëng cña nã ®Õn ph¸t
triÓn kinh tÕ x· héi. Níc ta b¾t ®Çu c«ng nghiÖp ho¸ tõ n¨m 1960
theo ®êng lèi do ®¹i héi ®¹i biÓu toµn quèc lÇn thø III cña ®¶ng
®Ò ra. §Õn nay sù nghiÖp ®ã vÉn tiÕp tôc. Nhng hoµn c¶nh,
®iÒu kiÖn quèc tÕ vµ trong níc, tr×nh ®é ph¸t triÓn kinh tÕ níc
ta hiÖn nay kh¸c nhiÒu so víi n¨m 1960. §iÒu ®ã ®Æt ra nhiÒu
vÊn ®Ò lÝ luËn vµ thùc tiÔn ph¶i gi¶i quyÕt nh: C«ng nghiÖp ho¸
cã cßn lµ tÊt yÕu kh¸ch quan n÷a kh«ng? §¸nh gi¸ nh thÕ nµo vÒ
thùc tr¹ng c«ng nghiÖp ho¸ ë níc ta nh÷ng n¨m qua? Môc tiªu, m«
h×nh, néi dung c«ng nghiÖp ho¸ g¾n víi hiÖn ®¹i ho¸ ë níc ta
hiÖn nay nh thÕ nµo?
Sù ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ trong h¬n mêi n¨m kÓ tõ khi
®æi míi ®Õn nay ®· thu ®îc nhiÒu kÕt qu¶ ®¸ng kÓ.Trong ®ã
ph¶i kÓ ®Õn vai trß rÊt quan träng cña §¶ng vµ Nhµ níc. Nhµ níc
lµ ngêi ho¹ch ®Þnh ra çc chÝnh s¸ch chiÕn lîc ph¸t triÓn kinh tÕ,
ph¸t huy tèi ®a nh÷ng mÆt tÝch cùc, h¹n chÕ tèi thiÓu nh÷ng
mÆt tiªu cùc cña kinh tÕ thÞ trêng. Mµ quan träng nhÊt lµ sù
®Þnh híng cña nhµ níc ®Ó kinh tÕ ph¸t triÓn theo ®Þnh híng x·
héi chñ nghÜa mµ nh©n d©n ®· lùa chän. §©y lµ ®iÓm kh¸c
biÖt gi÷a c¬ chÕ kinh tÕ thÞ trêng ë níc ta vµ çc níc kh¸c.
MÆc dï Nhµ níc ta ®· ph¸t huy vai trß cña m×nh mét çch cã
hiÖu qu¶ trong sù nghiÖp nµy, nhng kh«ng ph¶i lµ kh«ng cã h¹n
chÕ. §ã lµ sù cång kÒnh cña bé m¸y, cha xãa bá ®îc thãi quen
cña c¬ chÕ cò, cha thÝch nghi víi c¬ chÕ míi nªn hiÖu qu¶ cha
cao. §Ó nhËn thøc râ h¬n vÒ vai trß cña nhµ níc trong ph¸t triÓn
3
kinh tÕ nãi chung vµ trong c«ng nghiÖp ho¸ hiÖn ®¹i ho¸ nãi
riªng, trong bµi viÕt nµy, em xin chän ®Ò tµi: “Vai trß cña Nhµ
níc ®èi víi qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp ho¸ hiÖn ®¹i ho¸ ë níc
ta”.
Do tr×nh ®é cã h¹n, kh«ng thÓ bao qu¸t ®îc hÕt mäi khÝa
c¹nh cña vÊn ®Ò to lín vµ khã kh¨n nµy, nªn ph¹m vi nghiªn cøu
cña ®Ò tµi chØ xoay quanh mét sè vÊn ®Ò vÒ vai trß cña Nhµ n-
íc trong viÖc ph¸t triÓn nh÷ng ®iÒu kiÖn chÝnh cña qu¸ tr×nh
c«ng nghiÖp ho¸ hiÖn ®¹i ho¸. Trong bµi viÕt nµy, em xin ®îc
tr×nh bµy çc néi dung c¬ b¶n vÒ ®Ò tµi trªn nh: T¹i sao c«ng
nghiÖp ho¸ l¹i ph¶i cã vai trß cña nhµ níc? Nhµ níc ®ãng vai trß
quan träng nh thÕ nµo? Thùc tr¹ng vai trß cña nhµ níc ra sao? Vµ
cuèi cïng lµ mét sè gi¶i ph¸p nh»m n©ng cao vai trß cña nhµ níc
trong thêi gian tíi.Vµ kinh nghiÖm cña mét sè níc trªn thÕ giíi vÒ
vai trß cña Nhµ níc ®èi víi c«ng nghiÖp ho¸ hiÖn ®¹i ho¸
Néi dung
Ch¬ng 1: TÝnh tÊt yÕu kh¸ch quan vÒ vai trß cña Nhµ níc trong
qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp ho¸
1.1. Vai trß cña nhµ níc trong qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp ho¸
1.1.1. Quan niÖm c«ng nghiÖp ho¸ - Thùc chÊt c«ng
nghiÖp
Quan niÖm ®¬n gi¶n nhÊt vÒ c«ng nghiÖp ho¸ cho r»ng:
“C«ng nghiÖp ho¸lµ t¹o ®Æc tÝnh c«ng nghiÖp cho mét ho¹t
®éng, trang bÞ (cho vïng, cho mét níc) çc nhµ m¸y c«ng
nghiÖp”. Quan niÖm nµy cã nh÷ng mÆt cha hîp lÝ:
4
Tríc hÕt nã kh«ng cho thÊy môc tiªu cña qu¸ tr×nh cÇn thùc
hiÖn
Thø hai, trong néi dung tr×nh bµy, quan niÖm nµy gÇn nh
®ång nhÊt qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp ho¸ víi qu¸ tr×nh ph¸t triÓn
c«ng nghiÖp. Vµ còng kh«ng thÓ hiÖn ®îc tÝnh lÞch sö cña qu¸
tr×nh c«ng nghiÖp ho¸. V× thÕ nã ®îc sö dông rÊt h¹n chÕ trong
thùc tiÔn. §Æt biÖt lµ trong s¸ch b¸o cña Liªn X« (tríc ®©y) tån t¹i
mét ®Þnh nghÜa phæ biÕn : “C«ng nghiÖp ho¸ lµ qu¸ tr×nh x©y
dùng ®¹i c¬ khÝ cã kh¶ n¨ng c¶i t¹o c¶ n«ng nghiÖp”. §ã lµ sù
ph¸t triÓn c«ng nghiÖp nÆng víi ngµnh trung t©m lµ chÕ t¹o
m¸y. Quan niÖm nµy ®îc coi lµ hîp lÝ trong ®iÒu kiÖn cña Liªn X«
thêi k× ®ã. Nhng sÏ lµ rÊt sai lÇm nÕu coi ®ã lµ quan niÖm phæ
biÕn ®Ó ¸p dông cho tÊt c¶ çc níc ®ang ph¸t triÓn trong ®iÒu
kiÖn hiÖn nay.
N¨m 1963 tæ chøc ph¸t triÓn c«ng nghiÖp cña Liªn Hîp Quèc
®· ®a ra ®Þnh nghÜa sau: “C«ng nghiÖp ho¸ lµ qu¸ tr×nh ph¸t
triÓn kinh tÕ, trong qu¸ tr×nh nµy mét bé phËn ngµy cµng t¨ng
çc nguån cña c¶i quèc d©n ®îc ®éng viªn ®Ó ph¸t triÓn c¬ cÊu
kinh tÕ nhiÒu ngµnh ë trong níc víi kÜ thuËt hiÖn ®¹i. §Æt ®iÓm
cña c¬ cÊu nµy lµ cã mét bé phËn chÕ biÕn s¶n xuÊt ra t liÖu s¶n
xuÊt vµ hµng tiªu dïng, cã kh¶ n¨ng b¶o ®¶m ®¹t tíi sù tiÕn bé
vÒ kinh tÕ x· héi”.
HiÖn nay ë níc ta, c«ng nghiÖp ho¸ x· héi chñ nghÜa ®îc coi
lµ nhiÖm vô trung t©m cña thêi k× qu¸ ®é. §¶ng ta ®· x¸c ®Þnh
thùc chÊt cña c«ng nghiÖp ho¸ x· héi chñ nghÜa lµ: “Qu¸ tr×nh
thùc hiÖn çch m¹ng kÜ thuËt, thùc hiÖn sù ph©n c«ng míi vÒ lao
®éng x· héi vµ lµ qu¸ tr×nh tÝch luü x· héi chñ nghÜa kh«ng
ngõng thùc hiÖn t¸i s¶n xuÊt më réng”.
Tõ ®ã cho ta thÊy: “C«ng nghiÖp ho¸ lµ qu¸ tr×nh x©y dùng
c¬ së vËt chÊt kÜ thuËt cña chñ nghÜa x· héi, do giai cÊp c«ng
nh©n vµ nh©n d©n lao ®éng thùc hiÖn díi sù chØ ®¹o vµ tæ
chøc cña nhµ níc chuyªn chÝnh v« s¶n, sù l·nh ®¹o cña ®¶ng
céng s¶n. C«ng nghiÖp ho¸ x· héi chñ nghÜa cã nhiÖm vô ®a
nÒn kinh tÕ níc ta tõ nÒn s¶n xuÊt nhá tiÕn lªn s¶n xuÊt lín trë
thµnh mét níc c«ng n«ng nghiÖp hiÖn ®¹i, v¨n ho¸ vµ khoa häc
tiªn tiÕn, quèc phßng v÷ng m¹nh cuéc sèng Êm no h¹nh phóc”. §-
êng lèi c«ng nghiÖp ho¸ ®îc x¸c ®Þnh lµ: “u tiªn ph¸t triÓn c«ng
n«ng nghiÖp mét çch hîp lÝ trªn c¬ së ph¸t triÓn n«ng nghiÖp vµ
c«ng nghiÖp nhÑ”. §¹i héi lÇn thø VIII cña §¶ng céng s¶n ViÖt
Nam l¹i mét lÇn n÷a x¸c ®Þnh môc tiªu cña c«ng nghiÖp ho¸
hiÖn ®¹i ho¸ lµ: “X©y dùng níc ta thµnh mét níc cã c¬ së vËt
chÊt kÜ thuËt hiÖn ®¹i, c¬ cÊu kinh tÕ hîp lÝ, quan hÖ s¶n xuÊt
5
tiÕn bé, phï hîp víi tr×nh ®é ph¸t triÓn cña lùc lîng s¶n xuÊt, ®êi
sèng vËt chÊt vµ tinh thÇn cao, quèc phßng an ninh v÷ng ch¾c,
d©n giµu níc m¹nh, x· héi c«ng b»ng v¨n minh. Tõ nay ®Õn
n¨m 2020 ra søc phÊn ®Êu ®a níc ta c¬ b¶n trë thµnh mét níc
c«ng nghiÖp.
1.1.2. V× sao hiÖn nay c«ng nghiÖp ho¸ l¹i g¾n víi hiÖn
®¹i ho¸
Cho ®Õn nay, thÕ giíi ®· tr¶i qua hai lÇn çch m¹ng vÒ kÜ
thuËt vµ c«ng nghÖ. LÇn thø nhÊt víi tªn gäi lµ cuéc çch m¹ng
khoa häc kÜ thuËt, diÔn ra vµo cuèi thÕ kØ 18 ®îc thùc hiÖn
®Çu tiªn ë níc Anh mµ néi dung chñ yÕu lµ thay thÕ lao ®éng
thñ c«ng b»ng lao ®éng c¬ khÝ ho¸. LÇn thø hai víi tªn gäi lµ
cuéc çch m¹ng khoa häc c«ng nghÖ hiÖn ®¹i ®îc b¾t ®Çu vµo
gi÷a thÕ kØ 20 mµ néi dung chñ yÕu cña nã kh«ng chØ dõng l¹i ë
tÝnh chÊt hiÖn ®¹i cña çc yÕu tè t liÖu s¶n xuÊt, mµ cßn ë kÜ
thuËt c«ng nghÖ s¶n xuÊt hiÖn ®¹i, ph¬ng ph¸p s¶n xuÊt tiªn
tiÕn... HiÖn nay cuéc çch m¹ng khoa häc vµ c«ng nghÖ cã nhiÒu
néi dung phong phó, ®a d¹ng trong ®ã cã thÓ chØ ra nh÷ng néi
dung næi bËt sau ®©y:
M«t lµ, çch m¹ng vÒ ph¬ng ph¸p s¶n xuÊt: §ã lµ tù ®éng
ho¸. Ngoµi ph¹m vi tù ®éng tríc ®©y, hiÖn nay tù ®éng ho¸ cßn
bao gåm c¶ viÖc sö dông réng r·i ngêi m¸y thay thÕ cho con ngêi
®Ó ®iÒu khiÓn qu¸ tr×nh s¶n xuÊt.
Hai lµ, çch m¹ng vÒ n¨ng lîng: Bªn c¹nh nh÷ng n¨ng lîng
truyÒn thèng mµ con ngêi ®· sö dông tríc ®©y nh nhiÖt ®iÖn,
thuû ®iÖn, th× ngµy nay con ngêi ngµy cµng kh¸m ph¸ ra nhiÒu
n¨ng lîng míi vµ sö dông chóng réng r·i trong s¶n xuÊt nh: N¨ng l-
îng nguyªn tö, n¨ng lîng mÆt trêi...
Ba lµ, çch m¹ng vÒ vËt liÖu míi: Ngµy nay ngoµi viÖc sö
dông çc vËt liÖu tù nhiªn, con ngêi ngµy cµng t¹o ra nhiÒu vËt
liÖu nh©n t¹o míi thay thÕ hiÖu qu¶ cho çc vËt liÖu tù nhiªn.
Bèn lµ, çch m¹ng vÒ c«ng nghÖ sinh häc: Çc thµnh tùu cña
cuéc çch m¹ng nµy ®îc ¸p dông réng r·i trong lÜnh vùc c«ng
nghiÖp, n«ng nghiÖp, y tÕ , ho¸ chÊt vµ nhiÒu lÜnh vùc kh¸c.
N¨m lµ, çch m¹ng vÒ ®iÖn tö tin häc: §©y lµ mét lÜnh vùc
mµ hiÖn nay con ngêi ®ang ®Æc biÖt quan t©m nhÊt lµ m¸y
tÝnh ®iÖn tö.
§Êt níc ta tiÕn hµnh c«ng nghiÖp ho¸ trong ®iÒu kiÖn thÕ giíi
®· tr¶i qua hai cuéc çch m¹ng khoa häc vµ c«ng nghÖ nh vËy,
v× thÕ nÕu chØ c«ng nghiÖp ho¸ nÒn kinh tÕ th× sÏ kh«ng ®¸p
øng ®îc nhu cÇu ph¸t triÓn cña x· héi, kh«ng thÓ theo kÞp çc níc
6
ph¸t triÓn trong khu vùc vµ thÕ giíi. C«ng nghiÖp ho¸ cã thÓ coi
lµ cuéc çch m¹ng khoa häc c«ng nghÖ lÇn thø nhÊt, hiÖn ®¹i ho¸
cã thÓ coi lµ cuéc çch m¹ng khoa häc lÇn thø hai. Muèn rót ng¾n
kho¶ng çch tôt hËu gi÷a níc ta víi çc níc ph¸t triÓn th× chóng ta
ph¶i thùc hiÖn ®ång thêi c¶ hai cuéc çch m¹ng khoa häc kÜ
thuËt hay thùc hiÖn c«ng nghiÖp ho¸ g¾n liÒn víi hiÖn ®¹i ho¸.
Cã nh vËy th× sù nghiÖp c«ng nghiÖp ho¸ nÒn kinh tÕ quèc d©n
míi cã thÓ thµnh c«ng, ®a ®Êt níc ta trë thµnh mét níc c«ng
nghiÖp hiÖn ®¹i tiÕn lªn chñ nghÜa x· héi.
1.1.3. Vai trß cña nhµ níc trong sù nghiÖp c«ng nghiÖp
ho¸ hiÖn ®¹i ho¸
Tríc khi nãi ®Õn vai trß cña nhµ níc trong sù nghiÖp c«ng
nghiÖp ho¸ ph¶i nãi ®Õn vai trß cña nhµ níc trong nÒn kinh tÕ.
Nghiªn cøu qu¸ tr×nh ph¸t triÓn cña çc níc ASEAN trong mÊy
thËp kØ qua cho ta thÊy: Nhµ níc cã vai trß ®Æt biÖt quan träng
®èi víi sù t¨ng trëng kinh tÕ. Tuy kÕt qu¶ ®¹t ®îc kh«ng gièng
nhau nhng tõ thùc tiÔn cã thÓ rót ra nh÷ng vai trß c¬ b¶n sau
cña nhµ níc trong qu¶n lÝ vÜ m«:
Nhµ níc ®Þnh híng chiÕn lîc ®óng ®¾n mang tÝnh chÊt tiªn
quyÕt ®èi víi sù ph¸t triÓn kinh tÕ mçi níc. Nhµ níc cã chÝnh s¸ch
thu hót vèn ®Çu t tõ çc nguån trong vµ ngoµi níc, ®Æc biÖt lµ
vèn ®Çu t níc ngoµi, khuyÕn khÝch t b¶n níc ngoµi ®Çu t b»ng
çch cã çc chÝnh s¸ch u ®·i ®¶m b¶o vµ t¹o ®iÒu kiÖn cho ho¹t
®éng cña çc c«ng ty níc ngoµi, lËp ra çc khu vùc mËu dÞch tù
do. Nhµ níc thùc hiÖn chÝnh s¸ch æn ®Þnh kinh tÕ vÜ m«, kiÓm
so¸t l¹m ph¸t æn ®Þnh tiÒn tÖ.
Nhµ níc ®iÒu tiÕt thu nhËp, ®¶m b¶o c«ng b»ng x· héi, xo¸
®ãi gi¶m nghÌo. VÝ dô: chÝnh phñ Malaixia b»ng viÖc thùc hiÖn
“môc tiªu lµ xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo tiÕn tíi xo¸ bá nghÌo vµ cÊu tróc
l¹i nÒn kinh tÕ x· héi ®· gi¶m tØ lÖ ngêi sèng díi møc nghÌo khæ
tõ 49,3% (n¨m 1970) xuèng 17% (1990) vµ 13,5% (1993).
Nhµ níc ®iÒu chØnh kÞp thêi viÖc sö dông çc thµnh phÇn
kinh tÕ, nhÊn m¹nh viÖc sö dông çc thµnh phÇn kinh tÕ nhng çc
doanh nghiÖp nhµ níc vÉn gi÷ vai trß chñ yÕu trong çc lÜnh vùc
then chèt cña nÒn kinh tÕ. Nhµ níc x©y dùng chiÕn lîc ph¸t triÓn
nguån nh©n lùc, ®Çu t thÝch ®¸ng cho gi¸o dôc ®µo t¹o, sö
dông hiÖu qu¶ nguån lao ®éng ®· ®îc ®µo t¹o. T¹i IN§¤N£XIA,
chÝ phÝ cña nhµ níc cho gi¸o dôc vµ ®µo t¹o so víi tæng nguån
chi t¨ng tõ 9% (1969 - 1974) lªn 17,6% (1984 - 1989) vµ 21%
(1990 - 1995).
7
Tõ ®ã cho ta thÊy vai trß hÕt søc quan träng cña nhµ níc
trong sù nghiÖp c«ng nghiÖp ho¸ hiÖn ®¹i ho¸.
1.2. TÊt yÕu kh¸ch quan vai trß cña nhµ níc trong qu¸
tr×nh c«ng nghiÖp ho¸
1.2.1. Vai trß cña nhµ níc trong viÖc ®Þnh híng cho qu¸
C«ng nghiÖp ho¸ lµ mét qu¸ tr×nh diÔn ra liªn tôc víi nh÷ng
néi dung, bíc ®i thÝch hîp cho tõng thêi k×, phï hîp víi nÒn kinh
tÕ. Níc ta còng nh nÒn kinh tÕ thÕ giíi. Muèn thùc hiÖn thµnh
c«ng c«ng nghiÖp ho¸ hiÖn ®¹i ho¸ th× ph¶i cã mét ph¬ng híng
cô thÓ chiÕn lîc ®óng ®¾n thÝch hîp. Sau khi x¸c ®Þnh ®îc môc
tiªu, quan ®iÓm néi dung cña c«ng nghiÖp ho¸ hiÖn ®¹i ho¸ nÒn
kinh tÕ níc ta th× mét vÊn ®Ò kh«ng kÐm quan träng lµ ®Ò ra
nh÷ng bíc ®i ®Ó ®¹t ®Õn môc tiªu ®ã. Nh÷ng bíc ®i trong
c«ng nghiÖp ho¸ cã thÓ nªu ra ®¹i thÓ cho mçi thêi k× nhng ph¶i
®îc mét sè chØ tiªu quan träng nh: Thu nhËp quèc d©n tÝnh theo
®Çu ngêi, tØ träng cña çc ngµnh trong c¬ cÊu kinh tÕ, tØ träng
®Çu t, tØ träng xuÊt khÈu trong GDP... MÆt kh¸c trong tõng lÜnh
vùc còng ph¶i cã nh÷ng bíc ®i cô thÓ. Cã thÓ h×nh dung sù
nghiÖp c«ng nghiÖp ho¸ lµ mét “C©y môc tiªu” mµ ®Ønh cña nã
®îc lîng ho¸ b»ng GDP tÝnh theo ®Çu ngêi. Çc cµnh nh¸nh cña
nã lµ nh÷ng môc tiªu quan träng nh: c¬ cÊu kinh tÕ, c¬ cÊu së
h÷u. Mçi môc tiªu cã vÞ trÝ quan träng kh¸c nhau trong qu¸ tr×nh
c«ng nghiÖp ho¸, cã t¸c ®éng qua l¹i thóc ®Èy nhau ph¸t triÓn
nhng bao trïm nhÊt, quyÕt ®Þnh nhÊt lµ lµm cho d©n giµu níc
m¹nh x· héi c«ng b»ng v¨n minh.
Nhµ níc cã vai trß quyÕt ®Þnh trong viÖc ®Þnh híng còng
nh thùc hiÖn çc bíc ®i cña qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp ho¸ nÒn kinh
tÕ. Bëi v× chØ cã nhµ níc míi cã thÓ quyÕt ®Þnh:
Môc tiªu chiÕn lîc vµ kÕ ho¹ch tiÕn hµnh c«ng nghiÖp ho¸
hiÖn ®¹i ho¸ nÒn kinh tÕ trong tõng giai ®o¹n. Huy ®éng vµ
ph©n bæ tËp trung çc nguån lùc cÇn thiÕt theo yªu cÇu c«ng
nghiÖp ho¸, c©n ®èi vµ ®iÒu chØnh thêng xuyªn qu¸ tr×nh c«ng
nghiÖp ho¸ hiÖn ®¹i ho¸.
§Ò ra çc chÝnh s¸ch cÇn thiÕt ®Ó khai th¸c mäi tiÒm n¨ng,
nguån lùc trong vµ ngoµi níc ®Ó thùc hiÖn nhanh, ch¾c qu¸
tr×nh c«ng nghiÖp ho¸.
Nhµ níc tæ chøc l¹i, x©y dùng l¹i bé m¸y qu¶n lý ®ñ m¹nh vÒ
c¶ chÊt lîng vµ sè lîng ®Ó qu¶n lý cã hiÖu qu¶, kiªn quyÕt thùc
hiÖn tiªu chuÈn ho¸ çn bé c«ng chøc nhµ níc, lùa chän çc çn bé
cã kh¶ n¨ng, tr×nh ®é kinh nghiÖm ®Ó ®a ®Êt níc ta nhanh
8
chãng tiÕn lªn hiÖn ®¹i ho¸ hÖ thèng qu¶n lý nhµ níc theo yªu
cÇu c«ng nghiÖp ho¸.
Nhµ níc thøc hiÖn viÖc qu¶n lý qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp ho¸
b»ng ph¸p luËt vµ çc v¨n b¶n díi luËt. Hoµn thiÖn vµ x©y dùng
míi çc c«ng cô cÇn thiÕt nh chÕ ®é thèng kª to¸n vµ kiÓm to¸n,
chÕ ®é tµi chÝnh vµ bao ço tµi chÝnh c«ng khai chÝnh x¸c ®Ó
qu¶n lý thèng nhÊt.
Nhµ níc phèi hîp, ®iÒu hoµ çc ho¹t ®éng trong qu¸ tr×nh
c«ng nghiÖp ho¸ hiÖn ®¹i ho¸ nÒn kinh tÕ quèc d©n theo môc
tiªu vµ ®Þnh híng ®óng ®¾n ®· ®îc x¸c ®Þnh, v× qu¸ tr×nh
c«ng nghiÖp ho¸ chØ cã thÓ thµnh c«ng khi cã sù phèi hîp c¶ vÒ
chiÒu ngang vµ chiÒu däc.
Nhµ níc tæ chøc viÖc kiÓm tra gi¸m s¸t qu¸ tr×nh c«ng
nghiÖp ho¸ ®Ó ph¸t hiÖn kÞp thêi nh÷ng sai sãt lÖch l¹c mÊt
c©n ®èi. QuyÕt ®Þnh ®óng ®¾n viÖc ®iÒu chØnh qu¸ tr×nh
thùc hiÖn c«ng nghiÖp ho¸ lµ viÖc lµm cÇn thiÕt vµ thêng xuyªn
®Ó c©n ®èi l¹i hoµn chØnh n©ng cao chÊt lîng ho¹t ®éng cña
çc ngµnh çc ®Þa ph¬ng vµ c¬ së.
Nhµ níc ®¶m b¶o ®ång bé çc ®iÒu kiÖn chñ yÕu ®Ó thùc
hiÖn thµnh c«ng c«ng nghiÖp ho¸. Nh÷ng quan ®iÓm ph¬ng h-
íng bíc ®i cña c«ng nghiÖp ho¸ cã ®îc thùc hiÖn ®Çy ®ñ ®óng
®¾n hay kh«ng hoµn toµn phô thuéc vµo çc ®iÒu kiÖn chñ yÕu
cã ®îc ®¶m b¶o hay kh«ng. NÕu kh«ng cã ®ñ çc ®iÒu kiÖn chñ
yÕu th× qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp ho¸ sÏ kh«ng thÓ thµnh c«ng. Tõ
®ã ta thÊy vai trß hÕt søc quan träng cña nhµ níc trong sù
nghiÖp c«ng nghiÖp ho¸ hiÖn ®¹i ho¸ nÒn kinh tÕ.
1.2.2. Vai trß cña nhµ níc trong viÖc ph¸t triÓn khoa häc
c«ng nghÖ
Tõ tríc ®Õn nay ®¶ng vµ nhµ níc ta lu«n x¸c ®Þnh khoa häc
vµ c«ng nghÖ cã vai trß quan träng trong qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp
ho¸ hiÖn ®¹i ho¸ nÒn kinh tÕ. NghÞ quyÕt héi nghÞ trung ¬ng
lÇn thø VII (kho¸ VII) ®· coi c«ng nghÖ lµ nÒn t¶ng cña c«ng
nghiÖp ho¸. Theo nh÷ng ®¸nh gi¸ cña bé khoa häc c«ng nghÖ vµ
m«i trêng th× tr×nh ®é khoa häc vµ c«ng nghÖ ë níc ta l¹c hËu
nhiÒu thÕ hÖ so víi thÕ giíi vµ khu vùc. Trang thiÕt bÞ cò n¸t,
ch¾p v¸ vµ çc thiÕt bÞ ®o lêng thö nghiÖm nãi chung kh«ng
®ång bé, tæ chøc s¶n xuÊt cßn nhiÒu bÊt cËp... Víi thùc tr¹ng
c«ng nghÖ s¶n xuÊt nh vËy th× chóng ta kh«ng thÓ thùc hiÖn
thµnh c«ng sù nghiÖp c«ng nghiÖp ho¸. Víi nh÷ng níc ®ang ph¸t
triÓn nh níc ta, c«ng nghiÖp ho¸ kh«ng ph¶i lµ sù ph¸t triÓn
ngµnh c«ng nghiÖp víi môc ®Ých tù th©n mµ lµ qu¸ tr×nh t¹o
9
tÝnh chÊt c«ng nghiÖp cho nÒn kinh tÕ quèc d©n, lµ qu¸ tr×nh
t¨ng trëng nÒn kinh tÕ dùa trªn c¬ së n©ng cao tr×nh ®é c«ng
nghÖ cña nÒn s¶n xuÊt x· héi. Thùc chÊt cña qu¸ tr×nh c«ng
nghiÖp ho¸ lµ n©ng cao mét çch m¹nh mÏ vµ nhanh chãng tr×nh
®é c«ng nghÖ nh»m sö dông vµ ph¸t huy tèi ®a mäi nguån lùc
®Ó ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi. ë níc ta qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp ho¸
®îc x¸c ®Þnh lµ qu¸ tr×nh chuyÓn tõ t×nh tr¹ng c«ng nghÖ l¹c
hËu víi n¨ng suÊt lao ®éng vµ hiÖu qu¶ thÊp lªn tr×nh ®é c«ng
nghÖ tiªn tiÕn hiÖn ®¹i víi n¨ng suÊt lao ®éng cao, lµm chuyÓn
biÕn c¬ cÊu kinh tÕ vµ cí cÊu lao ®éng, c¬ cÊu d©n c theo híng
t¨ng tû träng ®èi víi viÖc hiÖn ®¹i ho¸ nÒn kinh tÕ quèc d©n. V×
thÕ cã thÓ thÊy c«ng nghÖ lµ mét vÊn ®Ò rÊt quan träng cÇn
ph¶i gi¶i quyÕt khi b¾t tay vµo thùc hiÖn c«ng nghiÖp ho¸ hiÖn
®¹i ho¸.
§Ó gi¶i quyÕt vÊn ®Ò nµy ph¶i cã nh÷ng chÝnh s¸ch ®óng
®¾n cña nhµ níc, nh÷ng chÝnh s¸ch ®ã sÏ kÝch thÝch çc ®¬n
vÞ kinh tÕ nhanh chãng ®æi míi c«ng nghÖ s¶n xuÊt.
ChÝnh s¸ch ®æi míi më cöa lµm çc doanh nghiÖp ph¶i ®æi
míi vµ n©ng cao tr×nh ®é c«ng nghÖ. C¬ chÕ thÞ trêng buéc
mäi c¬ së ph¶i t×m çch ®Ó tån t¹i, ®Ó ph¸t triÓn.
Muèn vËy chØ cã mét con ®êng lµ ®æi míi vµ n©ng cao
tr×nh ®é c«ng nghÖ. Nhµ níc khuyÕn khÝch ph¸t triÓn c«ng
nghÖ b»ng çc chÝnh s¸ch: ¦u ®·i trong viÖc vay vèn ng©n hµng
®Ó ®Çu t x©y dùng, më réng c¬ së hiÖn cã, mua m¸y mãc thiÕt
bÞ míi cÇn thiÕt cho s¶n xuÊt t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi trong xuÊt
nhËp khÈu, nhÊt lµ xuÊt khÈu nh÷ng s¶n phÈm do c¬ së m×nh
s¶n xuÊt, nhËp khÈu m¸y mãc thiÕt bÞ tiªn tiÕn cña níc ngoµi, ®a
çn bé ra níc ngoµi ®Ó tiÕp cËn thÞ trêng, nghiªn cøu häc tËp
c«ng nghÖ míi. ChÝnh s¸ch më cöa víi nh÷ng ®iÒu kiÖn u ®·i
trong viÖc ®Çu t níc ngoµi ®· t¹o ®iÒu kiÖn cho çc ®Çu t níc
ngoµi t×m ®Õn liªn doanh, ®em theo nh÷ng m¸y mãc thiÕt bÞ
phô tïng hiÖn ®¹i, nh÷ng chuyªn gia kÜ thuËt, chuyªn gia qu¶n lý
tiªn tiÕn cña thÕ giíi. ViÖc ®ã ®· t¹o ®iÒu kiÖn cho çc doanh
nghiÖp trong níc nhanh chãng tiÕp cËn vµ tiÕp nhËn c«ng nghÖ
tiªn tiÕn h¬n nhiÒu so víi c«ng nghÖ hiÖn cã trong níc. Nhµ níc
còng lµ n¬i ban hµnh nh÷ng chÝnh s¸ch, c¬ chÕ u ®·i lµm ®éng
lùc kÝch thÝch çn bé ho¹t ®éng trong lÜnh vùc khoa häc c«ng
nghÖ trong níc, kÝch thÝch ph¸t huy tÝnh s¸ng t¹o nghiªn cøu
triÓn khai khoa häc c«ng nghÖ míi phôc vô c«ng nghiÖp ho¸ hiÖn
®¹i ho¸ ®Êt níc.
1.2.3. Nhµ níc víi vai trß ph¸t triÓn nguån vèn
10
Thùc tiÔn çch m¹ng ViÖt Nam cho thÊy nh©n tè hµng ®Çu,
nÕu kh«ng muèn nãi lµ quan träng nhÊt ®èi víi c«ng nghiÖp ho¸
hiÖn ®¹i ho¸ còng nh ®èi víi s¶n xuÊt kinh doanh cña nÒn kinh tÕ
lµ ph¶i cã vèn lín. VÊn ®Ò huy ®éng vèn cho qu¸ tr×nh c«ng
nghiÖp ho¸ cã ý nghÜa quan träng ®èi víi nÒn kinh tÕ níc ta. Tríc
hÕt lµ huy ®éng vèn tõ néi bé nÒn kinh tÕ trong níc. §©y lµ
nguån vèn cã tÝnh quyÕt ®Þnh, lµ nh©n tè néi lùc. Nguån vèn
néi bé ®îc t¹o ra tõ sù liªn doanh liªn kÕt gi÷a çc ngµnh, çc
lÜnh vùc, vïng, miÒn cña nÒn kinh tÕ ®Êt níc, tõ sù ph¸t triÓn
m¹nh mÏ cña çc c«ng ty cæ phÇn, th«ng qua viÖc huy ®éng tiÒn
nhµn rçi cña d©n c, cña çc c¬ së kinh tÕ, çc tæ chøc ®oµn thÓ,
çc kho¶n thuÕ nép ng©n s¸ch cña nhµ níc.
Nguån vèn néi bé cña nÒn kinh tÕ cã tÝnh chÊt quyÕt ®Þnh
trong qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp ho¸ hiÖn ®¹i ho¸ nhng vÉn cßn h¹n
hÑp. Çc quèc gia kh¸c trªn thÕ giíi còng nh níc ta ®Òu ph¶i dïng
mäi biÖn ph¸p ®Ó thu hót vèn ®Çu t níc ngoµi th«ng qua çc
h×nh thøc: Liªn doanh, hîp t¸c kinh doanh, vay víi l·i suÊt thÊp,
viÖn trî. Trong ®iÒu kiÖn kinh tÕ tÝch luü vèn cßn chËm th× thu
hót ®îc nhiÒu vèn ®Çu t níc ngoµi lµ rÊt quan träng. Tõ nguån
vèn bªn ngoµi biÕn thµnh nguån lùc trong níc t¹o ®iÒu kiÖn ®Èy
nhanh qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp ho¸ hiÖn ®¹i ho¸. §Ó huy ®éng vèn
®Çu t níc ngoµi cÇn cã c¬ chÕ chÝnh s¸ch tho¶ ®¸ng ®Ó thu hót
ngµy cµng nhiÒu vµ tranh thñ cïng víi c«ng nghÖ tiªn tiÕn. Muèn
tiÕp nhËn vèn ®Çu t níc ngoµi th× cÇn ph¶i cã mét nguån vèn t-
¬ng øng trong níc. Cßn viÖc vay vèn th× ph¶i tÝnh ®Õn tr¶ nî.
Ngoµi ra cßn ph¶i ®¶m b¶o çc yÕu tè kh¸c vÒ ®éc lËp, chñ
quyÒn, kinh tÕ, chÝnh trÞ. V× thÕ mµ nguån vèn néi bé cã ý
nghÜa quyÕt ®Þnh. Nhµ níc ph¶i t¹o ®iÒu kiÖn cho tõng ®Þa ph-
¬ng tõng c¬ së ph¸t triÓn m¹nh mÏ s¶n xuÊt nh»m huy ®éng
nguån vèn nhµn rçi trong d©n phôc vô cã hiÖu qu¶ sù nghiÖp
c«ng nghiÖp ho¸ hiÖn ®¹i ho¸.
Song song víi viÖc huy ®éng çc nguån vèn, vÊn ®Ò b¶o
toµn, sö dông vµ ph¸t triÓn vèn còng cã ý nghÜa rÊt quan träng.
Yªu cÇu b¶o toµn vèn ®îc thÓ hiÖn tríc hÕt trong c«ng t¸c tæ
chøc tµi chÝnh. Sù cÇn thiÕt cña chÕ ®é b¶o toµn vµ ph¸t triÓn
vèn tríc hÕt xuÊt ph¸t tõ yªu cÇu cña c¬ chÕ qu¶n lý kinh tÕ míi,
ph¶i ho¹ch to¸n kinh tÕ kinh doanh.
XuÊt ph¸t tõ yªu cÇu cña c«ng nghiÖp ho¸ hiÖn ®¹i ho¸ lµ
ph¶i ®¶m b¶o tÝnh hiÖu qu¶ kinh tÕ cao. V× vËy, ®Ó qu¸ tr×nh
c«ng nghiÖp ho¸ hiÖn ®¹i ho¸ vµ s¶n xuÊt kinh doanh ®¹t hiÖu
qu¶ kinh tÕ cao, ®Ó nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn bÒn v÷ng tÊt yÕu
11
ph¶i b¶o toµn vµ ph¸t triÓn vèn, ph¶i n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông
vèn.
1.2.4. Vai trß cña nhµ níc trong qu¶n lý qu¸ tr×nh c«ng
nghiÖp ho¸ hiÖn ®¹i ho¸
Qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp ho¸ hiÖn ®¹i ho¸ chØ cã thÓ thµnh
c«ng khi ®îc thùc hiÖn theo c¬ chÕ thÞ trêng cã sù qu¶n lý cña
nhµ níc. C«ng nghiÖp ho¸ hiÖn ®¹i ho¸ lµ mét qu¸ tr×nh l©u dµi
vµ phøc t¹p. Nã tu©n theo quy luËt vµ tÝnh quy luËt cña çc quan
hÖ cung cÇu trªn thÞ trêng. §iÒu ®ã cã nghÜa lµ c¬ chÕ thÞ tr-
êng vµ çc bé phËn cÊu thµnh: Cung cÇu, gi¸ c¶, c¹nh tranh sÏ
quyÕt ®Þnh qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp ho¸, quyÕt ®Þnh çc ph¬ng
¸n ph¸t triÓn lùa chän ®Çu t... Nhng c¬ chÕ thÞ trêng cã nh÷ng
khuyÕt tËt vµ h¹n chÕ riªng cña nã, cho nªn nÕu qu¸ tr×nh c«ng
nghiÖp ho¸ lÖ thuéc vµo c¬ chÕ thÞ trêng th× sÏ kh«ng ®¹t ®îc
nh÷ng môc tiªu c«ng b»ng x· héi, an ninh quèc gia vµ sù bÒn
v÷ng cña m«i trêng. Thùc tÕ kh¸ch quan nµy ®ßi hái ph¶i cã sù
qu¶n lý cña nhµ níc. Sù qu¶n lý cña nhµ níc lµ mét bé phËn kh«ng
thÓ thiÕu cña c¬ chÕ qu¶n lý qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp ho¸ hiÖn
®¹i ho¸.
Nhµ níc qu¶n lý qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp ho¸ hiÖn ®¹i ho¸ ph¶i
lµ nhµ níc cña d©n do d©n. Nhµ níc thùc hiÖn quyÒn qu¶n lý cña
m×nh th«ng qua çc c«ng cô chñ yÕu nh: §Þnh híng kÕ ho¹ch
ph¸t triÓn, hÖ thèng luËt ph¸p, çc chÝnh s¸ch kinh tÕ x· héi, çc
quü quèc gia... Thùc hiÖn c«ng nghiÖp ho¸ hiÖn ®¹i ho¸ trong
®iÒu kiÖn chuyÓn sang nÒn kinh tÕ hµng ho¸ vËn ®éng theo c¬
chÕ thÞ trêng cã sù qu¶n lý cña nhµ níc theo ®Þnh híng x· héi
chñ nghÜa, nhµ níc cã vai trß qu¶n lý vÜ m« sau:
Mét lµ, t¹o m«i trêng vµ ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho qu¸ tr×nh
c«ng nghiÖp ho¸ hiÖn ®¹i ho¸ ®¶m b¶o sù æn ®Þnh vÒ chÝnh
trÞ x· héi, thiÕt lËp khu«n khæ luËt ph¸p thèng nhÊt, cã hÖ thèng
chÝnh s¸ch nhÊt qu¸n ®Ó t¹o m«i trêng æn ®Þnh vµ t¹o ®iÒu
kiÖn thuËn lîi cho c«ng nghiÖp ho¸.
Hai lµ, ®Þnh híng cho qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp ho¸ hiÖn ®¹i
ho¸, trùc tiÕp ®Çu t vµo mét sè lÜnh vùc ®Ó dÉn d¾t nÒn kinh
tÕ ph¸t triÓn theo híng x· héi chñ nghÜa, æn ®Þnh m«i trêng
kinh tÕ vÜ m« nh: Chèng l¹m ph¸t, chèng khñng ho¶ng, ng¨n
ngõa nh÷ng ®ét biÕn xÊu trong nÒn kinh tÕ.
Ba lµ, x©y dùng kÕt cÊu h¹ tÇng kinh tÕ x· héi ®¶m b¶o yªu
cÇu cña c«ng nghiÖp ho¸ hiÖn ®¹i ho¸, thùc hiÖn ®óng çc chøc
n¨ng qu¶n lý nhµ níc vÒ kinh tÕ vµ chøc n¨ng chñ së h÷u tµi s¶n
c«ng cu¶ nhµ níc.
12
Bèn lµ, kh¾c phôc h¹n chÕ çc m¾t tiªu cùc cña c¬ chÕ thÞ
trêng, ph©n phèi thu nhËp quèc d©n mét çch c«ng b»ng, thùc
hiÖn c«ng nghiÖp ho¸ hiÖn ®¹i ho¸ g¾n víi tiÕn bé x· héi vµ c«ng
b»ng x· héi.
Ngoµi ra vai trß cña nhµ níc trong viÖc tæ chøc qu¶n lý qu¸
tr×nh c«ng nghiÖp ho¸ hiÖn ®¹i ho¸ cßn thÓ hiÖn trong viÖc lùa
chän sö dông nh÷ng c«ng cô qu¶n lý cã hiÖu qu¶ cao nh hÖ
thèng ph¸p luËt, çc chÝnh s¸ch kinh tÕ x· héi ®Æc biÖt lµ çc
chÝnh s¸ch kinh tÕ nh»m t¹o ra ®éng lùc m¹nh mÏ thóc ®Èy qu¸
tr×nh c«ng nghiÖp ho¸, lùa chän çc ph¬ng ph¸p qu¶n lý nh: Gi¸o
dôc, thuyÕt phôc, ®éng viªn, ph¬ng ph¸p tæ chøc hµnh chÝnh,
ph¬ng ph¸p kinh tÕ, bè trÝ hîp lý çc çn bé ®Çu ngµnh chñ chèt
trong çc c¬ quan qu¶n lý, tãm l¹i nhµ níc cã vai trß rÊt quan
träng trong viÖc qu¶n lý qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp ho¸.
Ch¬ng 2: Thùc tr¹ng vai trß cña nhµ níc trong qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp
ho¸ hiÖn ®¹i ho¸ ë níc ta
2.1. §Þnh híng cho qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp ho¸

2.1.1. ViÖc ®Ò ra muc tiªu chiÕn lîc kÕ ho¹ch bíc ®i cña
c«ng nghiÖp ho¸
Thùc hiÖn c«ng nghiÖp ho¸ nh»m t¹o ra nh÷ng chuyÓn biÕn
c¬ b¶n vÒ kinh tÕ, trªn c¬ së ®ã gãp phÇn c¶i thiÖn ®êi sèng
vËt chÊt tinh thÇn cña nh©n d©n ®¶m b¶o c«ng b»ng x· héi. Nh-
ng viÖc x¸c ®Þnh ph¬ng híng bíc ®i cña c«ng nghiÖp ho¸ hiÖn
nay cßn nhiÒu thiÕu xãt bÊt cËp. Tuy nhµ níc ®· u tiªn ®Çu t cho
ph¸t triÓn kinh tÕ nhng cha gi¶i quyÕt tho¶ ®¸ng mèi quan hÖ
gi÷a tÝch luü vµ tiªu dïng. Çc chÝnh s¸ch kinh tÕ cña nhµ níc cha
g¾n bã h÷u c¬ víi çc chÝnh s¸ch x· héi. ChÝnh s¸ch xo¸ ®ãi
gi¶m nghÌo ®· ®îc triÓn khai nhng ph¬ng ph¸p thùc hiÖn cha
h÷u hiÖu, tèc ®é cßn chËm. Ph¬ng híng vµ bíc ®i thùc hiÖn
c«ng nghiÖp ho¸ hiÖn ®¹i ho¸ cha g¾n bã chÆt chÏ víi ph¬ng h-
íng vµ bíc ®i thùc hiÖn chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ, cha ®Þnh h-
13
íng ph¸t triÓn çc ngµnh kinh tÕ mòi nhän ®Ó ph¸t huy cã hiÖu
qu¶ nguån lùc vµ lîi thÕ cña ®Êt níc.
§Þnh híng ph¸t triÓn vÉn cßn kh¸ dµn tr¶i, cha ®Òu cho çc
ngµnh, cha khai th¸c vµ ®éng viªn cã hiÖu qu¶ mäi nguån lùc cã
s½n trong níc. Tuy nhµ níc ta ®· cè g¾ng tÝch cùc tranh thñ çc
nguån lùc tõ bªn ngoµi phï hîp víi kh¶ n¨ng tiÕp thu, qu¶n lý vµ sö
dông c«ng nghÖ, nh©n lùc nhng kh«ng cã chÝnh s¸ch kiÓm tra
gi¸m s¸t chÆt chÏ nªn vÉn cßn nhiÒu l·ng phÝ, kÐm hiÖu qu¶. Nhµ
níc cha thóc ®Èy nhanh chãng qu¸ tr×nh ®æi míi thiÕt bÞ, c«ng
cô lao ®éng trong çc ngµnh kinh tÕ quèc d©n, ®Æc biÖt lµ çc
ngµnh träng ®iÓm.
ViÖc lùa chän môc tiªu çc giai ®o¹n thùc hiÖn c«ng nghiÖp
ho¸ hiÖn ®¹i ho¸ nÒn kinh tÕ cña nhµ níc cßn nhiÒu thiÕu xãt,
chñ quan, nãng véi, duy ý chÝ, vît qua kh¶ n¨ng thùc hiÖn.
2.1.2. Thùc tr¹ng viÖc chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ phï hîp
víi bíc ®i cña qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp ho¸
Níc ta khi bíc vµo thêi k× ®æi míi ®· ph¶i tiÕp nhËn thùc
tr¹ng cña mét c¬ cÊu kinh tÕ mang nÆng ®Æc trng cña mét níc
n«ng nghiÖp l¹c hËu. Sau nhiÒu kÕ ho¹ch ph¸t triÓn kinh tÕ lÇn lît
çc m« h×nh c¬ cÊu kinh tÕ ®îc h×nh thµnh, song cho ®Õn cuèi
nh÷ng n¨m 80 nÒn kinh tÕ vÒ c¬ b¶n vÉn lµ c¬ cÊu kinh tÕ cò
l¹c hËu vµ kÐm hiÖu qu¶ mµ viÖc cÊu tróc l¹i kh«ng ph¶i lµ ®¬n
gi¶n. Qua h¬n 10 n¨m ®æi míi c¬ cÊu kinh tÕ bíc ®Çu cã sù
chuyÓn biÕn ®¸ng khÝch lÖ: Tû träng c«ng nghiÖp vµ x©y dng
trong GDP tõ 22,7% n¨m 1990 t¨ng lªn 30,1% n¨m 1995; tû träng
ngµnh dÞch vô tõ 38,6% n¨m 1990 t¨ng lªn 42,4% n¨m 1995.Níc
ta ®· chuyÓn h¼n sang mét thêi k× míi, thêi k× ®Èy m¹nh c«ng
nghiÖp ho¸ hiÖn ®¹i ho¸, ph¸t triÓn vµ chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh
tÕ theo híng c«ng nghiÖp ho¸ hiÖn ®¹i ho¸ ®Ó ®Õn n¨m 2000
vÒ c¬ b¶n níc ta trë thµnh mét níc c«ng nghiÖp.
Tuy vËy nhng vÒ c¬ cÊu ngµnh kinh tÕ, nhµ níc cha thóc
®Èy nhanh çc vïng tËp chung chuyªn canh, chËm ®a c«ng nghÖ
sinh häc vµ çc ph¬ng ph¸p canh t¸c tiªn tiÕn vµo n«ng nghiÖp,
c«ng nghiÖp chÕ biÕn n«ng l©m thuû s¶n xuÊt khÈu cha ph¸t
triÓn, c«ng nghiÖp s¶n xuÊt hµng tiªu dïng c¬ b¶n thiÕt yÕu cßn
Ýt ái nhá bÐ. Ngµnh c¬ khÝ cha híng vµo s¶n xuÊt c«ng cô thiÕt
bÞ phôc vô s¶n xuÊt n«ng l©m ng nghiÖp, thiÕt bÞ phôc vô c«ng
nghiÖp chÕ biÕn n«ng l©m thuû s¶n...
Nhµ níc cha chuyÓn dÞch m¹nh c¬ cÊu kinh tÕ cho phï hîp víi
bíc ®i cña c«ng nghiÖp ho¸ hiÖn ®aÞ ho¸. Tû träng GDP cña
14
ngµnh n«ng nghiÖp vÉn cßn ë møc cao, tû suÊt hµng ho¸ n«ng
l©m s¶n thÊp, tû träng hµng xuÊt khÈu nhá bÐ manh món.
Tû träng c«ng nghiÖp vµ dÞch vô trong tæng GDP cßn thÊp.
C«ng nghiÖp chÕ biÕn n«ng l©m h¶i s¶n vµ c«ng nghiÖp chÕ
biÕn hµng tiªu dïng ®Ó xuÊt khÈu ph¸t triÓn chËm
2.1.3. T¹o nguån lùc cho tiÕn tr×nh ®Èy m¹nh c«ng nghiÖp
ho¸ hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt níc
Chóng ta ®ang bíc vµo thêi kú ph¸t triÓn míi rÊt quan träng
®Èy m¹nh c«ng nghiÖp ho¸ hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt níc, phÊn ®Êu ®Õn
n¨m 2020 ®a níc ta c¬ b¶n trë thµnh mét níc c«ng nghiÖp. §Ó
thùc hiÖn ®îc ®iÒu ®ã, Héi nghÞ lÇn thø II Ban chÊp hµnh trung
¬ng §¶ng kho¸ VIII ®· kh¼ng ®Þnh: “Cïng víi gi¸o dôc ®µo t¹o,
khoa häc vµ c«ng nghÖ lµ quèc s¸ch hµng ®Çu, lµ ®éng lùc ph¸t
triÓn kinh tÕ x· héi, lµ ®iÒu kiÖn cÇn thiÕt ®Ó gi÷ v÷ng ®éc lËp
d©n téc vµ x©y dùng thµnh c«ng chñ nghÜa x· héi. V× thÕ cÇn
ph¶i “ph¸t huy nguån lùc con ngêi, yÕu tè ph¸t triÓn m¹nh vµ bÒn
v÷ng”.
Kinh nghiÖm cho thÊy, hiÖn ®¹i ho¸ nÒn kinh tÕ ë çc níc
ph¸t triÓn, thùc chÊt lµ thay ®æi c¬ cÊu c«ng nghiÖp dùa trªn
çc ngµnh c«ng nghÖ cao, trong ®ã nh÷ng c«ng nghÖ cò, tiªu
hao nhiÒu tµi nguyªn vµ lao ®éng, dùa trªn nÒn t¶ng ®iÖn c¬
khÝ, ®îc thay thÕ b»ng ngµnh c«ng nghiÖp cao cÊp, dùa trªn nÒn
t¶ng c¬ ®iÖn tö, gi¶m suÊt tiªu hao cña çc nguån lùc tÝnh trªn
mét ®¬n vÞ tæng s¶n phÈm néi ®Þa. Sù ph¸t triÓn cña khoa häc
vµ c«ng nghÖ ®ang ®ßi hái mét nguån nh©n lùc míi phï hîp víi
nÒn v¨n minh trÝ tuÖ. TrÝ tuÖ cã tÝnh s¸ng t¹o sÏ lµ nÒn t¶ng cña
sù thÞnh vîng, giµu cã cña mçi x· héi, mçi quèc gia vµ ®îc thÓ
hiÖn qua nguån nh©n lùc cña b¶n th©n quèc ®ã.
2.1.3.1. Thùc tr¹ng nguån nh©n lùc níc ta hiÖn nay

Mét trong nh÷ng nguån nh©n lùc quan träng bËc nhÊt cña
®Êt níc hiÖn nay lµ ®éi ngò tri thøc. Theo thèng kª n¨m 1995 cña
bé khoa häc c«ng nghÖ vµ m«i trêng cho thÊy so víi mét sè níc cã
thu nhËp thÊp ë møc ngang b»ng th× lùc lîng lao ®éng cã tr×nh
®é chuyªn m«n, nghiÖp vô ®îc ®µo t¹o ë níc ta lµ t¬ng ®èi
lín.Lùc lîng nµy bao gåm kho¶ng 9.300 tiÕn sÜ vµ phã tiÕn sÜ;
930.000 ngêi cã tr×nh ®é ®¹i häc, cao ®¼ng, trªn 3,5 triÖu çn
bé kÜ thuËt vµ c«ng nh©n kÜ thuËt.
§éi ngò tri thøc ViÖt Nam ®· cã nh÷ng c«ng hiÕn to lín trong
hai cuéc kh¸ng chiÕn chèng ph¸p vµ chèng mü, gãp phÇn tÝch
cùc trong c«ng cuéc x©y dùng ®Êt níc hiÖn nay. §éi ngò çn bé
15
khoa häc vµ c«ng nghÖ mang b¶n s¾c d©n téc: Th«ng minh,
khiªm tèn, hiÕu häc, kh¶ n¨ng tiÕp thu vµ øng dông c«ng nghÖ
míi nhanh. §iÒu nµy ®îc çc chuyªn gia níc ngoµi ®¸nh gi¸ rÊt
cao. NhiÒu c«ng tr×nh kÜ thuËt hiÖn ®¹i, phøc t¹p cña thÕ giíi
nh trong çc lÜnh vùc ®iÖn tö, viÔn th«ng, dÇu khÝ hoÆc l¾p
®Æt nh÷ng c«ng tr×nh c«ng nghÖ lín: Thuû ®iÖn, nhiÖt ®iÖn, xi
m¨ng... ThÕ nhng thùc tr¹ng ®éi ngò çn bé tri thøc ViÖt Nam,
®Æc biÖt çn bé tri thøc bËc cao ®ang lµ mét vÊn ®Ò cÇn quan
t©m.
Thø nhÊt, sù giµ ho¸ cña ®éi ngò tri thøc. Trong çc viÖn vµ
trung t©m khoa häc, tuæi b×nh qu©n tiÕn sÜ lµ 52,8 ; phã gi¸o
s lµ 56,4 ; cÊp viÖn trëng lµ 55 ; CÊp viÖn phã lµ 50. Nh vËy ®Õn
n¨m 2000 h¬n 80% sè ngêi cã häc hµm, häc vÞ sÏ ®Õn tuæi vÒ
hu. Tõ ®ã g©y nªn t×nh tr¹ng hÉng hôt çn bé khoa häc kÕ cËn.
Nh×n vµo ®é tuæi cña ®éi ngò çn bé gi¸o dôc t¹i çc trêng ®¹i
häc vµ cao ®¼ng ë níc ta cã thÓ thÊy mét thùc tr¹ng lµ sù giµ
ho¸ qu¸ nhanh, dÉn tíi sù hôt hÉng çn bé gi¸o dôc vµo cuèi thÕ
kØ XX, nhÊt lµ çn bé ®Çu ®µn.
Thø hai, viÖc ®Çu t cho khoa häc vµ c«ng nghÖ còng nh gi¸o
dôc vµ ®µo t¹o cha ®ñ ®Ó ph¸t triÓn nguån lùc. Chóng ta muèn
mau chãng trë thµnh mét níc c«ng nghiÖp, muèn héi nhËp víi thÕ
giíi, ph¸t triÓn gi¸o dôc vµ ®µo t¹o, t¹o nguån nh©n lùc, nh©n tµi,
ph¶i lu«n ®îc coi lµ quèc s¸ch hµng ®Çu. §¶ng vµ chÝnh phñ ta
®· cã nh÷ng cè g¾ng lín t¨ng nguån ®Çu t tµi chÝnh cho gi¸o
dôc vµ ®µo t¹o. TØ träng ng©n s¸ch nhµ níc chi cho gi¸o dôc vµ
®µo t¹o t¨ng hµng n¨m vµ t¨ng nhanh chãng nh÷ng n¨m gÇn
®©y, tõ 5,83% n¨m 1986 víi møc chi 120 tØ ®ång, ®Õn n¨m
1990 t¨ng lªn 8,9% víi møc chi 9186 tØ vµ n¨m 1996 lµ 10,08% víi
møc chi lµ 70000 tØ. Tuy vËy tØ lÖ nµy cßn thÊp so víi çc níc trªn
thÕ giíi vµ khu vùc.
Thø ba, c¬ cÊu nguån nh©n lùc cña níc ta hiÖn nay cha hîp
lý: 1 ®¹i häc/ 1,6 trung häc chuyªn nghiÖp/ 3 c«ng nh©n. TØ lÖ
lao ®éng ®· qua ®µo t¹o ë níc ta míi chØ ®¹t 10% so víi tæng sè
lao ®éng lµ qu¸ thÊp. ViÖc ph©n bè çn bé theo ngµnh nghÒ
còng cßn rÊt bÊt cËp. Theo con sè cña tæng côc thèng kª n¨m
1997 c¬ cÊu çn bé khoa häc vµ c«ng nghÖ cã tr×nh ®é tiÕn sÜ
vµ phã tiÕn sÜ theo çc ngµnh khoa häc nh sau: Tù nhiªn: 38%; x·
héi vµ nh©n v¨n: 20%; c«ng nghÖ: 27%; dîc: 8%; n«ng nghiÖp:
7%. H¬n thÕ n÷a ®éi ngò nµy n»m trong çc c¬ quan trung ¬ng
tíi 94,4%, ë çc c¬ quan ®Þa ph¬ng chØ 5,4%. Cßn trong çc
doanh nghiÖp, çn bé ®¹i häc vµ cao ®¼ng chØ chiÕm 32% so
víi Hµn Quèc lµ 48%, NhËt B¶n lµ 64,4%, Th¸i Lan 58,2%.
16
Thø t, hiÖn tîng ch¶y m¸u chÊt x¸m ®· vµ ®ang x¶y ra ngay
trong ®éi ngò tri thøc. Do nhiÒu nguyªn nh©n kh¸c nhau, mét bé
phËn çn bé khoa häc vµ c«ng nghÖ kh«ng cßn hµo høng víi c«ng
viÖc cña m×nh, xin ®îc chuyÓn sang nh÷ng ngµnh nghÒ kh«ng
ph¶i ®îc ®µo t¹o, phÇn lín lµ nh÷ng ngêi khoÎ,trÎ vµ cã n¨ng lùc.
Cßn sinh viªn ra trêng chØ muèn xin vµo lµm cho çc liªn doanh,
kh«ng muèn vµo çc viÖn nghiªn cøu, trêng häc hoÆc çc c¬
quan cña ®¶ng vµ nhµ níc.
Nh vËy, khai th¸c tiÒm n¨ng cña ®éi ngò tri thøc ViÖt Nam
giµu tÝnh s¸ng t¹o - mét nguån tµi nguyªn ®Æc biÖt, ®ang cßn
nhiÒu vÊn ®Ò cÇn ph¶i bµn tíi vµ t×m híng gi¶i quyÕt.
2.1.4. Ph¸t triÓn gi¸o dôc ®¹i häc ®¸p øng yªu cÇu nguån
nh©n lùc cho sù nghiÖp c«ng nghiÖp ho¸ hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt
níc
Trong c¬ cÊu hÖ thèng gi¸o dôc quèc d©nViÖt Nam, cÊp gi¸o
dôc nµo còng cã vÞ trÝ, tÇm quan träng cña nã. Trong tõng giai
®o¹n x¸c ®Þnh, tuú thuéc vµo t×nh h×nh chÝnh trÞ, kinh tÕ vµ
x· héi cô thÓ mµ ®Æt ra yªu cÇu, nhiÖm vô vµ cã sù s¾p xÕp, u
tiªn cho mçi cÊp ®µo t¹o.
§Ó cã nguån nh©n lùc dåi dµo ®¸p øng yªu cÇu cña sù
nghiÖp c«ng nghiÖp ho¸ hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt níc hiÖn nay, chóng ta
ph¶i cã mét nÒn gi¸o dôc ®¹i häc ph¸t triÓn. V¨n kiÖn ®¹i héi IX
cña ®¶ng ®· kh¼ng ®Þnh trong nh÷ng n¨m tíi ph¶i: “Ph¸t triÓn
vµ n©ng cao chÊt lîng ®µo t¹o ®¹i häc, sau ®¹i häc ; tËp trung
®Çu t x©y dùng mét sè trêng ®¹i häc träng ®iÓm quèc gia
ngang tÇm khu vùc, tiÕn tíi ®¹t tr×nh ®é quèc tÕ”
Kinh nghiÖm cña thÕ giíi cho thÊy, nh÷ng níc kinh tÕ l¹c hËu,
tµi nguyªn thiªn nhiªn cã h¹n, vÉn cã thÓ v¬n nhanh trªn con ®-
êng hiÖn ®¹i ho¸ nÕu cã mét nÒn gi¸o dôc ®¹i häc ph¸t triÓn. Khi
tØ lÖ d©n c cã tr×nh ®é ®¹i häc cao th× kh¶ n¨ng tiÕp thu,
n¾m b¾t vµ vËn dông nh÷ng thµnh tùu míi nhÊt cña nh©n lo¹i
vÒ kÜ thuËt, c«ng nghÖ rÊt hiÖu qu¶.
Trong hoµn c¶nh hiÖn nay níc ta cßn nghÌo, chóng ta cha ®ñ
lùc ®Ó thùc hiÖn ®ång lo¹t nh÷ng yªu cÇu x· héi ®ßi hái, do ®ã
ph¶i lùa chän sù u tiªn ®Ó tiÕn tõng bíc v÷ng ch¾c. Sù u tiªn nµy
ph¶i thÓ hiÖn trong tõng ngµnh vµ tõng cÊp. Ch¼ng h¹n, nhiªm
vô cña gi¸o dôc lµ gãp phÇn thóc ®Èy ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi vµ
hoµn thiÖn nh©n çch, c¶ hai nhiÖm vô ®ã ®Òu quan träng, nh-
ng nguy c¬ tôt hËu vÒ kinh tÕ ngµy cµng xa cña ®Êt níc ®ßi hái
gi¸o dôc ph¶i lÊy nhiÖm vô thóc ®Èy ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi lµm
u tiªn. Tõ ®ã, trong çc chñ tr¬ng cña tõng cÊp häc, bËc häc,
17
ngµnh häc, quan hÖ gi÷a çc ngµnh häc, trong ®Çu t, x©y dùng
®éi ngò ph¶i qu¸n triÖt sù lùa chän u tiªn nµy.
Nh÷ng n¨m qua, chóng ta ®· nhËn thøc ®îc vÊn ®Ò nµy vµ
cã nh÷ng bíc ®iÒu chØnh, do ®ã c¬ cÊu hÖ thèng gi¸o dôc quèc
d©n níc ta ®· cã nh÷ng ®æi míi nhÊt ®Þnh. Gi¸o dôc ®¹i häc ë
níc ta gåm hai cÊp: CÊp ®¹i häc vµ sau ®¹i häc. CÊp ®¹i häc chia
lµm hai tr×nh ®é lµ tr×nh ®é cao ®¼ng vµ tr×nh ®é ®¹i häc,
cÊp sau ®¹i häc cã hai tr×nh ®é lµ tr×nh ®é th¹c sÜ vµ tr×nh
®é tiÕn sÜ. CÊp sau ®¹i häc tríc ®©y ®µo t¹o ba tr×nh ®é: Th¹c
sÜ, phã tiÕn sÜ vµ tiÕn sÜ, nhng çch tæ chøc nµy sÏ kÐo dµi thêi
gian häc tËp cña häc sinh t¹i trêng, thêi gian phôc vô x· héi vµ
cèng hiÕn cho khoa häc sÏ rót ng¾n, do vËy, cÊp sau ®¹i häc bá
bít tr×nh ®é phã tiÕn sÜ, chØ cßn hai tr×nh ®é lµ th¹c sÜ vµ
tiÕn sÜ. Sù ®iÒu chØnh ®ã lµ phï hîp, t¹o ra sù thèng nhÊt vÒ hÖ
thèng v¨n b»ng gi÷a níc ta víi çc níc trong khu vùc vµ thÕ giíi,
t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi trong qu¸ tr×nh giao lu gi¸o dôc ®µo t¹o.
Nh÷ng chuyÓn biÕn cã tÇm chiÕn lîc ë gi¸o dôc ®¹i häc cã t¸c
dông ®Çu tµu ®èi víi toµn bé hÖ thèng gi¸o dôc quèc d©n, thóc
®Èy sù ph¸t triÓn m¹nh ë gi¸o dôc phæ th«ng, trung häc chuyªn
nghiÖp vµ d¹y nghÒ. Nh÷ng chuyÓn biÕn bíc ®Çu sang mét thÕ
míi, mét tr¹ng th¸i míi cña gi¸o dôc ®¹i häc cã t¸c dông to lín vÒ
®µo t¹o çn bé, nghiªn cøu khoa häc, lùc lîng lao ®éng s¶n xuÊt
phôc vô x· héi, gãp phÇn to lín vµo qu¸ tr×nh æn ®Þnh vµ t¨ng tr-
ëng kinh tÕ x· héi ë níc ta.
2.2. ChÝnh s¸ch ph¸t triÓn c«ng nghÖ

2.2.1. Ph¸t triÓn c«ng nghÖ s¶n xuÊt
§Êt níc ta ®ang chuyÓn h¼n sang ho¹t ®éng theo c¬ chÕ
thÞ trêng víi nÒn kinh tÕ më, ph¶i c¹nh tranh trªn thÞ trêng trong
níc vµ thÞ trêng thÕ giíi. Chóng ta ®· thÊy ®îc chÝnh s¸ch vµ c¬
chÕ qu¶n lý kinh tÕ tËp trung quan liªu, bao cÊp cña Nhµ níc ®·
k×m h·m viÖc ®æi míi vµ n©ng cao tr×nh ®é c«ng nghÖ s¶n
xuÊt ë níc ta nh thÕ nµo. ChÝnh v× vËy mµ nh÷ng chÝnh s¸ch
kinh tÕ vµ c¬ chÕ qu¶n lý kinh tÕ míi ban hµnh nh»m kÝch thÝch
®æi míi vµ n©ng cao tr×nh ®é c«ng nghÖ ®· nhanh chãng t×m
®îc sù hëng øng vµ ®ãn nhËn, ®em l¹i kÕt qu¶ ban ®Çu ®¸ng
khÝch lÖ. Nh÷ng chÝnh s¸ch vµ c¬ chÕ míi ban hµnh cña Nhµ níc
trong thêi gian qua nh»m t¹o quyÒn chñ ®éng cho çc ®¬n vÞ
s¶n xuÊt trong viÖc øng dông çc tiÕn bé cña khoa häc vµ c«ng
nghÖ s¶n xuÊt ®· cã t¸c dông gióp nhiÒu c¬ së s¶n xuÊt ®øng
v÷ng ®îc trong c¹nh tranh m¹nh mÏ trªn thÞ trêng, bíc ®Çu lµm
¨n cã hiÖu qu¶. VÝ dô nh nghÞ quyÕt sè 217 - H§BT ngµy
18
14/11/98 vÒ çc chÝnh s¸ch ®æi míi kÕ ho¹ch ho¸ vµ h¹ch to¸n
kinh doanh ®èi víi çc xÝ nghiÖp c«ng nghiÖp quèc doanh (ban
hµnh theo nghÞ ®Þnh sè 50 - HDBT ngµy 22/3/1998) ®· cã
nh÷ng t¸c ®éng tÝch cùc, lµm çc doanh nghiÖp Nhµ níc ®éc lËp
h¬n, tù chñ h¬n trong s¶n xuÊt vµ tiªu thô luËt ®Çu t níc ngoµi
vµo ViÖt Nam, luËt b¶o hé quyÒn së h÷u c«ng nghiÖp; ph¸p lÖnh
chuyÓn giao c«ng nghÖ níc ngoµi vµo ViÖt Nam vµ mét lo¹t çc
th«ng t quyÕt ®inh cô thÓ kh¸c cña Nhµ níc ®· t¹o ®iÒu kiÖn
ban ®Çu thuËn lîi cho çc doanh nghiÖp Nhµ níc nhanh chãng
®æi míi c«ng nghÖ s¶n xuÊt. Nh÷ng qui ®Þnh trong chÝnh s¸ch
vµ c¬ chÕ qu¶n lý kinh tÕ cña nhµ níc ®·:
- T¹o ra nhu cÇu bøc thiÕt cho çc doanh nghiÖp ph¶i ®æi
míi vµ n©ng cao tr×nh ®é c«ng nghÖ
- T¹o quyÒn chñ ®éng cho chñ thÓ sö dông (çc doanh
nghiÖp) quyÕt ®Þnh lùa chän mua b¸n c«ng nghÖ kÓ c¶ viÖc
trùc tiÕp quan hÖ víi b¹n hµng níc ngoµi.
- T¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho çc ®¬n vÞ s¶n xuÊt kinh
doanh chñ ®éng sö dông cã hiÖu qu¶ h¬n nh÷ng yÕu tè ®Çu
vµo cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt.
- Më ra nh÷ng h×nh thøc míi kh«ng nh÷ng tiÕp cËn mµ cßn
thu hót ®îc c«ng nghÖ tiªn tiÕn cña thÕ giíi.
B¸o ço t¹i héi th¶o kinh tÕ ViÖt Nam, bé trëng bé khoa häc
c«ng nghÖ vµ m«i trêng §Æng H÷u ®· ®¸nh gi¸: “Xem xÐt l¹i
trong 363 dù ¸n víi tæng sè vèn gåm 2,7 tØ USD vµ çc hîp ®ång
chuyÒn giao c«ng nghÖ kh¸c thÊy r»ng nhiÒu c«ng nghÖ míi ®îc
®a vµo ViÖt Nam ®· gãp phÇn n©ng cao tr×nh ®é c«ng nghÖ
chung cña s¶n xuÊt, n©ng cao tÝnh c¹nh tranh cña s¶n phÈm”.
§ång thêi bªn c¹nh nh÷ng mÆt tÝch cùc nh÷ng chÝnh s¸ch
vµ c¬ chÕ qu¶n lý kinh tÕ cña nhµ níc víi viÖc ®æi míi vµ n©ng
cao tr×nh ®é c«ng nghÖ phôc vô c«ng nghiÖp ho¸ còng cßn cã
nh÷ng mÆt h¹n chÕ tån t¹i ®ã lµ:
- ThiÕu sù ®Þnh híng râ rÖt trong ®æi míi vµ n©ng cao
tr×nh ®é c«ng nghÖ. HiÖn nay, nhµ níc vÉn cha x¸c ®Þnh ®îc
chiÕn lîc ph¸t triÓn khoa häc vµ c«ng nghÖ quèc gia lµm c¬ së
®Þnh híng cho çc ho¹t ®éng khoa häc vµ c«ng nghÖ, ho¹ch
®Þnh chÝnh s¸ch c«ng nghÖ .Do thiÕu ®Þnh híng ho¹t ®éng vµ
chÝnh s¸ch c«ng nghÖ, cô thÓ ho¸ ®Þnh híng thµnh çc quy
®Þnh qu¶n lý nªn ph¶i thõa nhËn r»ng hiÖn t¹i çc ho¹t ®éng ®Ó
ph¸t triÓn c«ng nghÖ ®ang diÔn ra mét çch tù ph¸t, thiÕu sù
quy ho¹ch vµ phèi hîp tæng thÓ c¶ trong ngµnh lÉn ë ®Þa ph¬ng.
- ThiÕu sù quan t©m tin tëng tõ phÝa ngêi ®Çu t cho ph¸t
triÓn c«ng nghÖ ®èi víi tÝnh æn ®Þnh nhÊt qu¸n cña çc chÝnh
19
s¸ch vµ c¬ chÕ qu¶n lý kinh tÕ vÜ m« cña nhµ níc. Kinh nghiÖm
quèc tÕ cho thÊy sù tin tëng an t©m tõ phÝa ngêi ®Çu t trong vµ
ngoµi níc lµ mét yªu cÇu rÊt quan träng khi hîp t¸c. Nh÷ng ®æi
míi trong nh÷ng chÝnh s¸ch vµ c¬ chÕ qu¶n lý kinh tÕ thêi gian
qua vÉn cha ®îc ®¸p øng yªu cÇu nµy. NhiÒu v¨n b¶n cña ®¶ng
nhµ níc, quèc héi ®Òu nhËn xÐt vÒ m«i trêng kinh tÕ hiÖn naylµ:
“Chinh s¸ch qu¶nlý vÜ m« cã nhiÒu s¬ hë vµ thiÕu sãt, kØ luËt
phÐp níc kh«ng nghiªm”. Nhµ níc cÇn ®æi míi vµ hoµn thiÖn çc
chÝnh s¸ch kinh tÕ nh»m t¹o ra niÒm tin cho çc ho¹t ®éng ®Çu
t ph¸t triÓn khoa häc c«ng nghÖ phôc vô c«ng nghiÖp ho¸ hiÖn
®¹i ho¸.
- ThiÕu sù khuyÕn khÝch ph¸t triÓn dÞch vô c«ng céng vµ
kÕt cÊu h¹ tÇng ®Ó ®¶m b¶o tiÕp nhËn vµ khai th¸c cã hiÖu qu¶
c«ng nghÖ míi phôc vô c«ng nghiÖp ho¸. Sù yÕu kÐm vÒ hµng
ho¸ dÞch vô c«ng céng vµ kÕt cÊu h¹ tÇng ë níc ta ®ang lµ mét
trong nh÷ng c¶n trë lín nhÊt trong chuyÓn giao c«ng nghÖ. Nã ®·
vµ ®ang ®Ó tuét nhiÒu dù ¸n ®Çu t, mÆc dï ®· cã nh÷ng u ®·i
®Æc biÖt so víi th«ng lÖ chung cña quèc tÕ.
2.2.2. Ph¸t triÓn ®éi ngò çn bé khoa häc

Çc chÝnh s¸ch c¬ chÕ cña nhµ níc cha t¹o ra ®éng lùc kÝch
thÝch ®èi víi çn bé ho¹t ®éng trong lÜnh vùc khoa häc vµ c«ng
nghÖ. Sù ph¸t triÓn khoa häc vµ c«ng nghÖ võa lµ môc tiªu võa lµ
ph¬ng tiÖn cña qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp ho¸ hiÖn ®¹i ho¸. Con ng-
êi lµ yÕu tè quan träng cña sù ph¸t triÓn Êy bëi v× con ngêi lµ
yÕu tè chñ ®éng, n¨ng ®éng cña sù ph¸t triÓn Êy. ThÕ nhng
hiÖn t¹i lao ®éng lµm viÖc trong lÜnh vùc nµy ®ang thiÕu sù
khuyÕn khÝch, kÝch thÝch cÇn thiÕt. NhËn xÐt vÒ çc chÝnh s¸ch
®èi víi çn bé khoa häc c«ng nghÖ, nghÞ quyÕt 26 cña bé chÝnh
trÞ võa qua ®· chØ râ: “ChÝnh s¸ch chÕ ®é ®·i ngé trong khoa
häc cßn nhiÒu ®iÒu bÊt hîp lý. TiÒn l¬ng mang nÆng tÝnh chÊt
b×nh qu©n chñ nghÜa. Lao ®éng chÊt x¸m nãi chung rÎ h¬n lao
®éng gi¶n ®¬n. §iÒu kiÖn tèi thiÕu ®Ó lµm viÖc vµ sinh ho¹t
cña çn bé khoa häc cha ®îc ®¶m b¶o”. HiÖn nay, víi yªu cÇu
cña c«ng nghiÖp ho¸ th× chÊt lîng, tr×nh ®é kÜ thuËt vµ tay
nghÒ cña lao ®éng níc ta cßn qu¸ thÊp. Lùc lîng lao ®éng ViÖt
Nam ®îc gi¸o dôc ®µo t¹o cã hÖ thèng c¬ b¶n chØ chiÕm 11%
trong tæng sè lao ®éng toµn x· héi. MÆt b»ng d©n chÝ thÊp, lao
®éng trÝ tuÖ, lao ®éng ch©n tay cã tr×nh ®é ®¹i häc, sau ®¹i
häc cßn Ýt.Nh×n tæng thÓ mµ xÐt th× vÒ mÆt lîng nguån lao
®éng cña níc ta lµ lín nhng vÒ mÆt chÊt th× cha ®ñ ®Ó ®¸p
øng nhu cÇu cña c«ng nghiÖp ho¸ hiÖn ®¹i ho¸. V× vËy ph¶i cã
20
nh÷ng gi¶i ph¸p nh»m n©ng cao tr×nh ®é lao ®éng ph¸t triÓn
çn bé khoa häc kÜ thuËt ®Ó t¹o ra mét sù biÕn ®æi vÒ chÊt lùc
lîng lao ®éng níc ta.
2.2.3. N©ng cao hiÖu qu¶ qu¶n lý Nhµ níc vÒ khoa häc vµ
c«ng nghÖ trong thêi kú c«ng nghiÖp ho¸ hiÖn ®¹i ho¸
2.2.3.1. Mét sè thµnh tùu vÒ øng dông khoa häc vµ c«ng nghÖ ë
níc ta trong thêi kú ®æi míi
§Êt níc ta, sau 12 n¨m ®æi míi toµn diÖn, ®· chÊn hng ®îc
nÒn kinh tÕ, ®ang bíc vµo thêi k× ®Èy m¹nh c«ng nghiÖp ho¸
hiÖn ®¹i ho¸. Khoa häc vµ c«ng nghÖ ®· vµ ®ang cã mÆt ë hÇu
hÕt mäi lÜnh vùc ®êi sèng, sinh ho¹t vµ s¶n xuÊt cña x· héi, cã
vai trß ®Æc biÖt quan träng ®èi víi sù ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi.
C«ng nghÖ sinh häc ®· vµ ®ang c¶i thiÖn chÊt lîng çc
gièng c©y con.C«ng nghÖ sóng b¾n gien ®· ®îc øng dông thµnh
c«ng t¹o ra gièng lóa míi. §ang thö nghiÖm trªn diÖn réng chÕ
phÈm EM hay çc c«ng nghÖ ph©n vi sinh Biogas... trong c«ng
nghiÖp.
Trong y häc, nhiÒu c«ng nghÖ míi ®ang ®îc tiÕp tôc ®a vµo
øng dông nh: Laze phèi hîp chÊt ph¸t quang ®Ó ®iÒu trÞ ung th,
vËt liÖu çc bon trong phÉu thuËt ghÐp x¬ng, thay thËn, héi
chuÈn tõ xa...
VÒ c«ng nghÖ vËt liÖu míi, nhiÒu lo¹i com-p«-dit, sîi çc bon,
gåm men sø cao cÊp ®· ®îc nghiªn cøu øng dông phôc vô s¶n
xuÊt vµ t¨ng søc c¹nh tranh cña hµng xuÊt khÈu.
Ngµnh n¨ng lîng ®Èy m¹nh c«ng nghÖ tiÕt kiÖm vµ s¶n xuÊt
n¨ng lîng t¸i t¹o, h×nh thµnh nhiÒu lµng ë vïng s©u, vïng xa dïng
n¨ng lîng cung cÊp bëi pin mÆt trêi.
C«ng nghÖ th«ng tin ®· vµ ®ang s¶n xuÊt phÇn mÒm, h×nh
thµnh m¹ng m¸y tÝnh quèc gia. C«ng nghÖ xö lý sù cè m¸y tÝnh
n¨m 2000 cßn gäi lµ bµi to¸n Y2K ®ang ®îc khÈn tr¬ng tiÕn hµnh
nhiÒu kÕt qu¶ tiªn tiÕn cña c«ng nghÖ th«ng tin nh: NhËn d¹ng
ch÷ viÕt, t¹o m· vµ gi¶i m· ®Ó ®¶m b¶o an toµn trong kh«ng
gian ®iÖn tö, thö nghiÖm m¹ng th«ng tin vÖ tinh toµn cÇu (nèi
m¹ng trùc tiÕp tõ thuª bao qua vÖ tinh gäi ®i çc thuª bao kh¸c ë
trªn toµn hµnh tinh)...Cã nhiÒu høa hÑn øng dông víi hiÖu qu¶
cao. Bªn c¹nh ®ã, ®· vµ ®ang h×nh thµnh çc c¬ së, çc khu
c«ng nghiÖp s¶n xuÊt çc m¸y mãc thiÕt bÞ tiªn tiÕnnh: Tæng
®µi sè cì lín, çp quang hay çc c«ng nghÖ hiÖn ®¹i trong thi
c«ng cÇu, ®êng, x©y dùng c«ng tr×nh nhµ cao tÇng, øng dông
thµnh c«ng nhiÒu trang thiÕt bÞ c¬ khÝ ®iÒu khiÓn theo ch¬ng
tr×nh. §Æc biÖt ®· h×nh thµnh m¹ng phßng thÝ nghiÖm quèc gia
21
tõ çc trung t©m nghiªn cøu, viÖn nghiªn cøu, çc trêng ®¹i häc,
mét khu c«ng nghÖ cao cho c¶ níc vµ khu vùc ë Hoµ L¹c (Hµ
T©y)...
2.2.3.2. Thùc tr¹ng qu¶n lý nhµ níc vÒ khoa häc vµ c«ng nghÖ
Cuèi th¸ng 1-1999, héi nghÞ khoa häc vµ c«ng nghÖ toµn
quèc ®· ®îc tæ chøc nh»m ®¸nh gi¸ kÕt qu¶, tån t¹i vµ kiÕn
nghÞ çc gi¶i ph¸p ®Èy m¹nh thùc hiÖn môc tiªu nhiÖm vô khoa
häc vµ c«ng nghÖ mµ nghÞ quyÕt lÇn thø 2 Ban chÊp hµnh trung
¬ng ®¶ng kho¸ VIII ®· ®Ò ra.
VÒ kÕt qu¶ ®¹t ®¹t ®îc: TiÒm lùc khoa häc vµ c«ng nghÖ
cã bíc tiÕn míi, bao gåm: Nh©nlùc khoa häc vµ c«ng nghÖ ®îc
bæ xung, t¨ng cêng mçi n¨m kho¶ng 180 ngh×n ngêi. Tr×nh ®é
çn bé khoa häc vµ c«ng nghÖ, nghiªn cøu khoa häc c¬ b¶n ®îc
n©ng lªn. H×nh thµnh ®îc mét sè khu c«ng nghiÖp víi çc h×nh
thøc ®Çu t níc ngoµi kh¸c nhau.
Çc ho¹t ®éng khoa häc x· héi nh©n v¨n ®· nghiªn cøu
nh÷ng vÊn ®Ò lý luËn c¬ b¶n, cÊp b¸ch, phôc vô sù nghiÖp ®æi
míi cña ®¶ng. Héi ®ång lý luËn trung ¬ng ®îc thµnh lËp. NhiÒu
®Ò tµi khoa häc trong lÜnh vùc nµy võa c¬ b¶n, chiÕn lîc, võa bíc
®Çu ®i vµo gi¶i quyÕt çc vÊn ®Ò cô thÓ cña nhu cÇu ph¸t triÓn
kinh tÕ x· héi.
Khoa häc tù nhiªn, c«ng nghÖ vµ m«i trêng ®· thùc hiÖn
®óng tiÕn bé víi 145 ®Ò tµi trong 11 ch¬ng tr×nh nghiªn có
khoa häc cÊp Nhµ níc. NhiÒu ®Ò tµi cÊp bé, tØnh, thµnh phè
trong lÜnh vùc n«ng nghiÖp, c«ng nghiÖp, y häc, tµi nguyªn vµ
m«i trêng...§· ®îc x©y dùng nhiÒu ch¬ng tr×nh ®Ò tµi øng dông
khoa häc vµ c«ng nghÖ vµo s¶n xuÊt mang l¹i hiÖu qu¶ kinh tÕ
cao.
Nh÷ng tån t¹i cÇn kh¾c phôc: Qu¶n lý Nhµ níc trong kh©u
thÈm ®Þnh, gi¸m ®Þnh cßn nhiÒu s¬ hë vµ lóng tóng nªn nhiÒu
c¬ së s¶n xuÊt ®· nhËp mét sè c«ng nghÖ l¹c hËu g©y tèn kÐm
kh«ng Ýt tiÒn cña nh: Xi m¨ng lß ®øng, mét sè d©y chuyÒn mÝa
®êng...
Trong lÜnh vùc b¶o hé quyÒn së h÷u trÝ tuÖ, quyÒn së h÷u
c«ng nghÖ cßn nhiÒu kÏ hë nªn ®· cã çc vô kiÖn vÒ quyÒn t¸c
gi¶ trong xuÊt b¶n hay ¨n c¾p kiÓu d¸ng s¶n phÈm, hiÖn tîng
hµng gi¶, hµng nh¸i vÉn cã chiÒu híng gia t¨ng...NhiÒu ®Ò tµi
nghiªn cøu khoa häc ë mét sè c¬ së kh«ng thiÕt thùc, trong thùc
hiÖn thiÕu tÝnh khoa häc, khi nghiÖm thu thiÕu kh¸ch quan, ®«i
khi ®îc ®¸nh gi¸ lµ “xuÊt s¾c” nhng l¹i ph¶i xÕp vµo “lu tr÷” v×
kh«ng øng dông ®îc vµo thùc tÕ.
22
ViÖc ®µo t¹o, x©y dùng ®éi ngò çn bé khoa häc vµ c«ng
nghÖ cßn mÊt c©n ®èi, ®Æc biÖt lµ çc ngµnh s¶n xuÊt ®ßi hái
c«ng nghÖ cao, lùc lîng khoa häc trong lao ®éng trùc tiÕp thiÕu
trÇm träng nªn viÖc phæ biÕn, ®a khoa häc vµ c«ng nghÖ vµo
thùc tÕ s¶n xuÊt, ®Õn çc vïng s©u, vïng xa cßn rÊt h¹n chÕ vµ
cßn nhiÒu khã kh¨n.
2.3. ChÝnh s¸ch huy ®éng vµ sö dông nguån vèn

2.3.1. Thùc tr¹ng huy ®éng vèn cña nhµ níc
Níc ta còng nh bÊt kú mét níc nµo trªn thÕ giíi muèn thùc
hiÖn c«ng nghiÖp ho¸ hiÖn ®¹i ho¸ th× cÇn ph¶i cã vèn. Tõ n¨m
1992 trë l¹i, nhê thùc hiÖn chÝnh s¸ch tµi chÝnh th¾t chÆt, Nhµ
níc ®· chÊm døt ®îc t×nh tr¹ng ph¸t hµnh tiÒn cho tiªu dïng cña
ng©n s¸ch, sè thu kh«ng nh÷ng ®· bï ®¾p sè chi thêng xuyªn
mµ cßn dµnh ra mét phÇn ®Ó tÝch luü ®Çu t cho c«ng nghiÖp
ho¸ hiÖn ®¹i ho¸. Nhng nÕu chØ dïng sè tiÒn tÝch luü ®ã th× sÏ
kh«ng ®ñ ®Ó ph¸t triÓn kinh tÕ. Do ®ã Nhµ níc ®· cã nh÷ng
biÖn ph¸p ®Ó huy ®éng vèn trong vµ ngoµi níc. ViÖc huy ®éng
vèn trong níc b»ng çc h×nh thøc tÝn phiÕu, tr¸i phiÕu tuy cã
ph¸t triÓn song sè vèn huy ®éng ®îc cßn rÊt h¹n chÕ vµ chñ yÕu
vÉn lµ nguån vèn ng¾n h¹n (chiÕm 90% doanh sè ph¸t hµnh).
H×nh thøc huy ®éng vèn cßn ®¬n ®iÖu. H×nh thøc tÝn phiÕu
kho b¹c víi thêi h¹n dµi (3 n¨m) hÇu nh cha nhËn ®îc sù hëng øng
nhiÖt t×nh cña d©n c, vµ chñ yÕu lµ dïng biÖn ph¸p b¾t buéc
çc doanh nghiÖp ph¶i mua. Tuy Nhµ níc ®· thiÕt lËp ®îc hÖ
thèng ng©n hµng hai cÊp: Ng©n hµng Nhµ níc qu¶nlý Nhµ níc vÒ
tiÒn tÖ tÝn dông vµ ng©n hµng th¬ng m¹i lµm nhiÖm vô kinh
doanh tiÒn tÖ trªn nguyªn t¾c ®i vay ®Ó cho vay. Nhng tæng sè
vèn huy ®éng trong d©n c b»ng çc h×nh thøc qua kªnh ng©n
hµng vµ ng©n hµng nh tÝn phiÕu, tr¸i phiÕu kho b¹c, tiÒn tiÕt
kiÖm...GÇn ®©y míi chØ ®¹t 8000 tØ ®ång/n¨m, chiÕm kho¶ng
5% GDP vµ chñ yÕu lµ nguån vèn ng¾n h¹n. Nh vËy, nÕu so víi
çc níc cïng khu vùc §«ng Nam ¸ th× tû lÖ vèn trong níc ®Ó ®Çu
t cho c«ng nghiÖp ho¸ hiÖn ®¹i ho¸ cña níc ta cßn thÊp. Nguyªn
nh©n cña t×nh h×nh trªn lµ do mét sè chÝnh s¸ch tµi chÝnh tiÒn
tÖ hiÖn nay cha t¹o ®iÒu kiÖn vµ khuyÕn khÝch tho¶ ®¸ng çc
doanh nghiÖp tù ®Çu t ph¸t triÓn s¶n xuÊt kinh doanh nh chÝnh
s¸ch thuÕ, chÕ ®é thu khÊu hao. Çc h×nh thøc huy ®éng vèn
cha ®îc më réng. Ngêi d©n cha thËt tin tëng vµo sù æn ®Þnh
kinh tÕ, cßn sù l¹m ph¸t khñng ho¶ng. KÕ ®Õn lµ Nhµ níc cha cã
nhiÒu h×nh thøc huy ®éng vèn linh ho¹t, cã l·i suÊt hÊp dÉn còng
23
nh cha t¹o ra ®îc m«i trêng ph¸t lý, m«i trêng kinh tÕ vµ bé m¸y
nh©n sù ®¸p øng yªu cÇu cña kinh tÕ thÞ trêng.
2.3.2. Thùc tr¹ng vai trß cña Nhµ níc trong viÖc sö dông vµ
qu¶n lý vèn
Nh÷ng n¨m gÇn ®©y, ®Çu t cña Nhµ níc bíc ®Çu ®· cã mét
sè thay ®æi theo chiÒu híng tèt, mét sè c«ng tr×nh ®· ph¸t huy
t¸c dông lµm t¨ng thªm c¬ së vËt chÊt kÜ thuËt cho bíc míi thóc
®Èy sù nghiÖp c«ng nghiÖp ho¸ hiÖn ®¹i ho¸.Tuy nhiªn nh×n
chung viÖc sö dông vèn ®Çu t cña Nhµ níc ®Õn nay vÉn cßn rÊt
l·ng phÝ vµ kÐm hiÖu qu¶. Quan niÖm cña Nhµ níc vÒ ®Çu t cßn
®¬n gi¶n, chØ chó träng vµo ®Çu t x©y dùng c¬ b¶n ®Ó lµm
t¨ng tµi s¶n cè ®Þnh, cha quan t©m thÝch ®¸ng vµ g¾n bã víi
®Çu t x©y dùng c¬ së nguyªn liÖu, ®Çu t vµo con ngêi vµ ph¸t
triÓn khoa häc kÜ thuËt. §èi víi c¬ cÊu ®Çu t còng cßn nhiÒu bÊt
hîp lý: Nhµ níc cha chó ý thÝch ®¸ng ®Õn ®Çu t cho kÕt cÊu h¹
tÇng, hiÖu qu¶ vèn ®Çu t thÊp do kh«ng Ýt trêng hîp ®Çu t sai,
c¬ chÕ cÊp ph¸t vèn cña Nhµ níc vÉn cßn mang tÝnh chÊt bao
cÊp, thÊt tho¸t, t¨ng phÝ nhiÒu.KÕt qu¶ tÝnh to¸n cho thÊy hiÖu
qu¶ vèn ®Çu t hiÖn nay lµ rÊt thÊp thÓ hiÖn qua sù so s¸nh gi÷a
tæng sè vèn ®Çu t vµ gi¸ trÞ tµi s¶n cè ®Þnh t¨ng thªm nh sau:
Thêi k× 1986 - 1990 cø bá ra 100 ®ång vèn ®Çu t th× chØ thu
®îc kho¶ng 50 ®éng gi¸ trÞ tµi s¶n t¨ng thªm, n¨m 1991 lµ 51,5
®ång vµ n¨m 1992 lµ 48,2 ®ång, tØ lÖ thÊt tho¸t lªn ®Õn 30%.
Së dÜ cã sù thÊt tho¸t lín nh thÕ lµ do c¬ chÕ cÊp ph¸t, thanh
to¸n ®Õn giao nhËn thÊu, nghiÖm thu, quyÕt to¸n c«ng tr×nh cã
nhiÒu c¬ quan qu¶n lý nhng l¹i thiÕu sù quy ®Þnh tr¸ch nhiÖm
cô thÓ, kh«ng c¬ quan nµo chÞu tr¸ch nhiÖm tõ ®Çu ®Õn cuèi
vÒ sè vèn ®Çu t cña Nhµ níc.
T×nh h×nh qu¶n lý vµ sö dông vèn ®Çu t níc ngoµi còng cßn
nhiÒu ®iÒu cÇn ph¶i xem xÐt l¹i. Nh÷ng n¨m qua vèn ®Çu t trùc
tiÕp cña níc ngoµi vµo níc ta tuy t¨ng nhanh qua çc n¨m, song
vÉn cßn cã sù mÊt c©n ®èi vÒ c¬ cÊu ®Çu t, viÖc chuyÓn giao
c«ng nghÖ míi vµo ViÖt Nam cßn bÞ h¹n chÕ. Trong qu¸ tr×nh
thùc hiÖn luËt ®Çu t vµ triÓn khai çc d ¸n ®· vµ ®ang xuÊt hiÖn
nh÷ng tiªu cùc trong viÖc lîi dông s¬ hë trong c¬ chÕ chÝnh s¸ch
cña Nhµ níc. Cã thùc tr¹ng trªn lµ do:
LuËt ®Çu t cña Nhµ níc dï ®· x¸c ®Þnh çc lÜnh vùc u tiªn
ph¸t triÓn nhng l¹i chËm ®a ra danh môc çc dù ¸n gäi vèn vµ
cßn bÞ ®éng trong gäi vèn.
ChÝnh s¸ch tµi chÝnh cha râ rµng trong x¸c ®Þnh u ®·i theo
vïng l·nh thæ còng nh cha ®ñ hÊp dÉn ®Ó khuyÕn khÝch çc nhµ
24
®Çu t bá vèn kinh doanh vµo lÜnh vùc thuéc c¬ së h¹ tÇng phôc
vô c«ng nghiÖp ho¸ hiÖn ®¹i ho¸. Mét sè n¨m do béi chi nªn Nhµ
níc ®· ph¶i dïng c¶ vèn vay cña níc ngoµi ®Ó tiªu dïng cho ng©n
s¸ch, lµm ®ång vèn vay kh«ng ph¸t huy ®îc hiÖu qu¶. Nhµ níc
kh¸ chó träng vay nî nhng xem nhÑ hiÖu qu¶ sö dông vèn vay vµ
nghÜa vô tr¶ nî. TÝnh chÊt bao cÊp trong viÖc vay vµ sö dông vèn
cßn kh¸ phæ biÕn vµ nghiªm träng. Nhµ níc cha cã mét chiÕn lîc
vay nî, tiÕp nhËn vµ sö dông vèn vay níc ngoµi mét çch chñ
®éng, cã tÝnh ®Õn nhu cÇu, kh¶ n¨ng hÊp thô vµ tr¶ nî cña ®Êt
níc nªn viÖc vay nî cßn diÔn ra rÊt tuú tiÖn.
T×nh tr¹ng mÊt c©n ®èi trong c¬ cÊu ®Çu t vÉn cßn tån t¹i,
ngêi d©n cha thËt tin tëng vµo ®êng lèi ®æi míi cña Nhµ níc.
Trong mét sè chÝnh s¸ch kinh tÕ tµi chÝnh, nhµ níc cha cã çc
biÖn ph¸p khuyÕn khÝch m¹nh mÏ ®Çu t trong vµ ngoµi níc vµo
çc lÜnh vùc, ngµnh nghÒ mòi nhän cÇn ph¸t triÓn nhanh chãng
®Ó phôc vô c«ng nghiÖp ho¸. Trong nh÷ng n¨m tíi, ®Ó qu¸
tr×nh c«ng nghiÖp ho¸ hiÖn ®¹i ho¸ vµ s¶n xuÊt kinh doanh ®¹t
hiÖu qu¶ kinh tÕ cao Nhµ níc tÊt yÕu ph¶i b¶o toµn ph¸t triÓn vµ
n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông vèn h¬n n÷a.
2.4. Qu¶n lý qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp ho¸

2.4.1. Thùc tr¹ng vai trß qu¶n lý cña nhµ níc
Çc biÖn ph¸p qu¶n lý qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp ho¸ hiÖn ®¹i
ho¸ chñ yÕu nh»m vµo nh÷ng ho¹t ®éng ®iÒu hµnh chØ ®¹o
viÖc h×nh thµnh vµ triÓn khai thùc hiÖn chñ tr¬ng cña Nhµ níc
trong nÒn kinh tÕ. Çc biÖn ph¸p qu¶n lý cña Nhµ níc ta trong
thêi gian qua ®· cã nhiÒu thay ®æi tiÕn bé. Trong nhËn thøc vÒ
c«ng nghiÖp ho¸ ®· cã nh÷ng nh×n nhËn míi c¶ vÒ môc tiªu, néi
dung, quy m« lÉn biÖn ph¸p qu¶n lý. Môc tiªu cña c«ng nghiÖp
ho¸ hiÖn ®¹i ho¸ trong giai ®o¹n hiÖn nay lµ t¨ng cêng c¬ së vËt
chÊt kÜ thuËt vµ tr×nh ®é c«ng nghiÖp, n©ng cao tr×nh ®é
hiÖn ®¹i ho¸ trong çc ngµnh c«ng nghiÖp vµ çc ngµnh kinh tÕ
quèc d©n.
Chñ tr¬ng ®êng lèi c«ng nghiÖp ho¸ hiÖn ®¹i ho¸ ®· ®îc x¸c
®Þnh toµn diÖn thÝch hîp h¬n. §ã lµ thùc hiÖn c«ng nghiÖp ho¸
toµn diÖn trong çc ngµnh kinh tÕ quèc d©n, cã träng ®iÓm lµ
c«ng nghiÖp, u tiªn ngµnh c«ng nghiÖp chÕ biÕn, cã sù kÕt hîp
chÆt chÏ gi÷a trung ¬ng vµ ®Þa ph¬ng trong ®ã ph¶i u tiªn cho
çc vïng träng ®iÓm. Thùc hiÖn c«ng nghiÖp ho¸ hiÖn ®¹i ho¸ víi
sù ®Çu t ph¸t triÓn toµn diÖn nhng trong ®ã chó träng nhÊt vÒ
c«ng nghÖ vµ tri thøc c«ng nghÖ.
25
BiÖn ph¸p thùc hiÖn c«ng nghiÖp ho¸ hiÖn ®¹i ho¸ còng ®îc
Nhµ níc ®iÒu chØnh trong ®ã râ nhÊt lµ: Thùc hiÖn quy ho¹ch
ph¸t triÓn toµn diÖn kinh tÕ x· héi theo tõng cÊp, c¨n cø vµo
®iÒu kiÖn vµ lîi thÕ so s¸nh cô thÓ mµ x¸c ®Þnh quy ho¹ch x¸c
®inh çc c«ng tr×nh theo yªu cÇu c«ng nghiÖp ho¸. §iÒu chØnh
c¬ cÊu ®Çu t theo híng tËp trung vµ sím døt ®iÓm ®Ó n©ng cao
hiÖu qu¶ ®Çu t, c«ng t¸c ®µo t¹o çn bé ®îc t¨ng cêng m¹nh ë
nh÷ng ngµnh chuyªn m«n ®ang rÊt thiÕu nh: C«ng nghÖ,
marketing qu¶n trÞ kinh doanh vµ nh÷ng lÜnh vùc kh«ng thÓ
thiÕu khi thùc hiÖn c«ng nghiÖp ho¸.
Tuy nhiªn vÉn cßn mét sè vÊn ®Ò cha thèng nhÊt trong biÖn
ph¸p qu¶n lý thùc hiÖn c«ng nghiÖp ho¸ hiÖn ®¹i ho¸. Cô thÓ lµ:
Ph¬ng híng khai th¸c tiÒm n¨ng cha râ rµng chÝnh x¸c. Nh×n
chung çc ®Þa ph¬ng ®Òu ®· x©y dùng qui ho¹ch ph¸t triÓn,
trong ®ã ph©n tÝch kh¸ râ nh÷ng ®iÒu kiÖn vµ lîi thÕ cña ®Þa
ph¬ng m×nh, nhng ph©n tÝch ®Ó lµm râ nh÷ng lîi thÕ so s¸nh
trong xu thÕ ph¸t triÓn chung cña níc ta vµ thÕ giíi cßn cã nh÷ng
®iÓm kh¸c xa nhau.
TiÕn tr×nh thùc hiÖn c«ng nghiÖp ho¸ hiÖn ®¹i ho¸ cha ®îc
nhµ níc dÞch ra cô thÓ. VÒ tæng qu¸t, qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp
ho¸ sÏ ®îc thùc hiÖn trong thêi gian tõ nay ®Õn n¨m 2020 nhng
çc bíc cô thÓ cha ®îc x¸c ®Þnh râ rµng. Do ®ã trong tiÕn tr×nh
thùc hiÖn çc môc tiªu ph¸t triÓn ®· n¶y sinh mét sè vÊn ®Ò. VÝ
dô nh vÊn ®Ò thùc hiÖn ph¸t triÓn c«ng nghÖ chÕ biÕn nh thÕ
nµo vµ vµo lóc nµo khi nguån nguyªn liÖu cha ®îc ph¸t
triÓn...Gi¶i ph¸p vay vèn vµ sö dông vèn vay cha thËt thuyÕt
phôc trong c©n nh¾c vÒ hËu qu¶. Nhu cÇu vèn cho thùc hiÖn
c«ng nghiÖp ho¸ hiÖn ®¹i ho¸ rÊt lín ph¶i cã sù hç trî tõ bªn
ngoµi.Nhng Nhµ níc vÉn cha tÝnh to¸n kÜ trong viÖc thanh to¸n
tr¶ nî sau nµy. ViÖc ph¸t triÓn hiÖn nay víi søc ®Ì nÆng cña çc
mãn nî trong 20-25 n¨m n÷a.
Ph¬ng híng chØ ®¹o nhËp c«ng nghÖ cha cô thÓ. NhiÒu vÊn
®Ò trong chñ tr¬ng nhËp c«ng nghÖ kh«ng ®îc chØ ®¹o døt
kho¸t vµ thùc hiÖn thèng nhÊt nh: X¸c ®Þnh tr×nh ®é c«ng nghÖ
tiªn tiÕn ë møc nµo, c¬ cÊu c«ng nghÖ cÇn nhËp ra sao, hiÖn ®¹i
ho¸ çc c«ng nghÖ truyÒn thèng nh thÕ nµo.ViÖc kiÓm so¸t nhËp
c«ng nghÖ qua çc dù ¸n ®Çu t cña níc ngoµi còng kh«ng chÆt
chÏ, diÔn ra t×nh tr¹ng nhËp çc c«ng nghÖ thÊp c«ng nghÖ lo¹i
th¶i vµo níc ta. Chóng ta l¹i qu¸ thiÕu çc th«ng tin vÒ c«ng nghÖ.
Do vËy khi ®îc níc ngoµi giíi thiÖu vÒ mét c«ng nghÖ nµo ®ã
th× kh«ng cã ®iÒu kiÖn ®Ó so s¸nh nhËn biÕt ®îc tr×nh ®é
c«ng nghÖ ®ã tiªn tiÕn møc nµo, u ®iÓm nhîc ®iÓm so víi c«ng
26
nghÖ cïng lo¹i kh¸c lµm Nhµ níc rÊt khã kh¨n trong qu¸ tr×nh
qu¶n lý, ¶nh hëng lín tíi qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp ho¸ hiÖn ®¹i ho¸
ë níc ta.
Ch¬ng 3: Mét sè gi¶i ph¸p nh»m n©ng cao vai trß cña nhµ níc trong
qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp ho¸ ë níc ta trong thêi gian tíi
3.1. §Þnh híng qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp ho¸

3.1.1. X¸c ®Þnh mét çch toµn diÖn thÝch hîp h¬n qu¸
§Ó n©ng cao vai trß cña m×nh trong viÖc ®Þnh híng cho qu¸
tr×nh c«ng nghiÖp ho¸ hiÖn ®¹i ho¸ nÒn kinh tÕ, Nhµ níc cÇn
ph¶i:
Ph¸t triÓn m¹nh mÏ çc thµnh phÇn kinh tÕ nhÊt lµ kinh tÕ
Nhµ níc, n©ng cao hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh cña çc doanh
nghiÖp Nhµ níc nh»m ph¸t huy vai trß chñ ®¹o trong nÒn kinh tÕ,
hç trî vµ thóc ®Èy çc thµnh phÇn kinh tÕ kh¸c cïng ph¸t triÓn.
Nhµ níc ph¶i sím chñ ®éng n¾m b¾t sù t¸c ®éng kh¸ch
quan cña çc quy luËt trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng ®Ó ®Þnh híng
27
®óng ®¾n chiÕn lîc ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi, x©y dùng thèng
nhÊt chÆt chÏ quy ho¹ch ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi, ®Þnh híng
®óng ®¾n kÕ ho¹ch thùc hiÖn qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp ho¸ hiÖn
®¹i ho¸. Nhµ níc ph¶i n¾m v÷ng nhu cÇu vµ kh¶ n¨ng tiÕn hµnh
c«ng nghiÖp ho¸, tËp trung ®óng møc vµo nh÷ng ngµnh, ®Þa
ph¬ng, lÜnh vùc quan träng nhÊt ®Ó cã thÓ t¹o ra sù t¨ng trëng
nhanh víi hiÖu qu¶ kinh tÕ cao
3.1.2. ChuyÓn dÞch m¹nh c¬ cÊu kinh tÕ cho phï hîp víi bíc
®i cña c«ng nghiÖp ho¸ hiÖn ®¹i ho¸
Trong nh÷ng n¨m tríc m¾t c¬ cÊu ngµnh kinh tÕ ë níc ta sÏ
®îc x¸c ®Þnh lµ c¬ cÊu c«ng n«ng nghiÖp dÞch vô. Ph¬ng híng
ph¸t triÓn cña çc ngµnh trong c¬ cÊu Êy ph¶i ®¸p øng ®îc m«
h×nh chiÕn lîc cña c«ng nghiÖp ho¸. Cô thÓ lµ:
- Nhµ níc ®Èy m¹nh khai th¸c cã hiÖu qu¶ tiÒm n¨ng ®a
d¹ng vÒ n«ng l©m ng nghiÖp, thóc ®Èy nhanh viÖc h×nh thµnh
çc vïng tËp trung, chuyªn canh, ®a c«ng nghÖ sinh häc vµ çc
ph¬ng ph¸p canh t¸c tiªn tiÕn vµo n«ng nghiÖp thóc ®Èy c«ng
nghiÖp ho¸ hiÖn ®¹i ho¸ n«ng nghiÖp vµ n«ng th«n. KÕt hîp ph¸t
triÓn n«ng l©m ng nghiÖp víi ph¸t triÓn c«ng nghiÖp chÕ biÕn
n«ng l©m thuû s¶n.
- Ph¸t triÓn m¹nh mÏ s¶n xuÊt hµng tiªu dïng th«ng thêng ®Ó
tho¶ m·n tiªu dïng c¬ b¶n, thiÕt yÕu vµ phæ th«ng cña d©n c,
h¹n chÕ tèi ®a nhËp khÈu mÆt hµng nµy ®Ó tiÕt kiÖm ngo¹i tÖ
phôc vô c«ng nghiÖp ho¸.
- X©y dùng, c¶i t¹o vµ n©ng cÊp hÖ thèng kÕt cÊu h¹ tÇng
phôc vô ph¸t triÓn çc ngµnh kinh tÕ, c¶i thiÖn ®êi sèng nh©n
d©n vµ thu hót ®Çu t trùc tiÕp níc ngoµi. Tríc hÕt u tiªn cho
nh÷ng kh©u ¸ch t¾c vµ yÕu kÐm nhÊt ®ang c¶n trë sù ph¸t
triÓn.
- Nhµ níc chó träng x©y dùng cã chän läc mét sè c¬ së c«ng
nghiÖp nÆng träng yÕu vµ hÕt søc cÊp thiÕt cho sù nghiÖp c«ng
nghiÖp ho¸ hiÖn ®¹i ho¸. u tiªn ph¸t triÓn dÞch vô du lÞch, khai
th¸c cã hiÖu qu¶ lîi thÕ vÒ tù nhiªn, truyÒn thèng lÞch sö v¨n ho¸
d©n téc, phôc vô ph¸t triÓn kinh tÕ vµ c¶i thiÖn ®êi sèng nh©n
d©n.
VÒ c¬ cÊu gi÷a thÞ x· thÞ trÊn, thµnh phè vµ ®« thÞ th×:
Tuú ®iÒu kiÖn tõng n¬i, tÊt c¶ çc thÞ x· thÞ trÊn ®Òu ph¶i
®îc ph¸t triÓn trªn c¬ së ®Èy m¹nh c«ng nghiÖp dÞch vô mang ý
nghÜa tiÓu vïng. Ph¸t triÓn çc ®« thÞ vÖ tinh xung quanh çc
thµnh phè lín ®Ó d·n bít c«ng nghiÖp vµ d©n c, tr¸nh sù tËp
trung qu¸ møc vµo Hµ Néi, thµnh phè Hå ChÝ Minh t¹o ®iÒu kiÖn
28
cÇn thiÕt ®Ó thu hót c«ng nghiÖp vµ ph¸t triÓn ®« thÞ míi lªn
vïng trung du, tr¸nh sö dông nhiÒu diÖn tÝch ®Êt lóa.
H¹n chÕ më réng quy m« çc thµnh phè lín. Sím quy ho¹ch
m¹ng líi ®« thÞ lín, võa vµ nhá trong toµn quèc phï hîp víi ph¸t
triÓn kinh tÕ x· héi. Ph¸t triÓn ®« thÞ ph¶i ®i ®«i víi viÖc x©y
dùng vµ qu¶n lý çc c«ng tr×nh c«ng céng (®iÖn, cÊp, tho¸t níc,
c©y xanh...).
3.1.3. Mét sè gi¶i ph¸p cô thÓ nh»m cñng cè vµ n©ng cao

chÊt lîng nguån nh©n lùc
CÇn cã nhËn thøc râ rµng r»ng, chiÕn lîc trong c¹nh tranh
quèc tÕ gay g¾t lµ vÊn ®Ò nh©n tµi. Sù c¹nh tranh tæng hîp cña
mét ®Êt níc trong thêi ®¹i hiÖn nay kh«ng t¸ch rêi viÖc båi dìng
nh©n tµi, cµng kh«ng t¸ch rêi viÖc n©ng cao ph¸t huy n¨ng lùc
néi sinh, tè chÊt trÝ tuÖ cña hµng triÖu ngêi lao ®éng ë tuyÕn
®Çu s¶n xuÊt. V× thÕ, c«ng t¸c çn bé ph¶i lµ vÊn ®Ò ®Æt lªn
hµng ®Çu. Ngêi çn bé ph¶i biÕt râ vÞ trÝ, nhiÖm vô cña m×nh,
trªn c¬ së ®ã, ph¸t huy ®îc n¨ng lùc ç nh©n, héi tô ®îc trÝ tuÖ
tËp thÓ, çc thÕ hÖ ®i tríc ph¶i t«n träng, n©ng ®ì thËm chÝ c¶
häc hái líp trÎ, v× c«ng viÖc chung.
CÇn nhanh chãng cã kÕ ho¹ch ®µo t¹o, båi dìng ®éi ngò çn
bé khoa häc vµ c«ng nghiÖp, nhÊt lµ çn bé ®Çu ®µn. N©ng cao
chÊt lîng gi¸o dôc vµ ®µo t¹o ë tÊt c¶ çc bËc häc, tõng bíc tiÕn tíi
®¹t tr×nh ®é khu vùc vµ quèc tÕ. CÇn ph¸t hiÖn sím çc tµi n¨ng
vµ cã çc h×nh thøc ®µo t¹o phï hîp. Më réng quan hÖ hîp t¸c
quèc tÕ ®Ó cã thÓ nhanh chãng tiÕp thu khoa häc vµ c«ng nghÖ
hiÖn ®¹i cu¶ çc níc ph¸t triÓn.
Thùc hiÖn c«ng b»ng, v¨n minh trong sö dông nguån nh©n
lùc lµ yÕu tè c¬ b¶n ®Ó ph¸t triÓn vµ ®µo t¹o nh©n tµi. §¶ng ®·
cã nhiÒu nghÞ quyÕt vÒ vÊn ®Ò nµy. Çc bé, ngµnh ph¶i thùc
hiÖn çc nghÞ quyÕt cña ®¶ng mét çch nghiªm tóc. CÇn t¹o lËp
çc thÓ chÕ thuËn lîi cho sù ph¸t triÓn nguån nh©n lùc, ®µo t¹o
nh©n tµi trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn ®Êt níc dùa trªn c¬ së ph¸t
triÓn khoa häc vµ c«ng nghÖ còng nh gi¸o dôc vµ ®µo t¹o trong
c¬ chÕ thÞ trêng, trong nÒn kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn. CÇn
tuyÖt ®èi tr¸nh xu híng coi träng ®Çu t cña c¶i vËt chÊt h¬n
®Çu t con ngêi...
Trong thùc tÕ, chÝnh s¸ch c©n b»ng møc l¬ng, møc l¬ng
khëi ®iÓm cña kü s, th¹c sÜ, phã tiÕn sÜ ®Òu nh nhau ( HÖ
sè 1,78) vµ ®Òu ®Æn 2-3 n¨m lªn l¬ng mét lÇn mµ chóng ta
®ang thùc hiÖn trong mÊy n¨m gÇn ®©y còng cÇn ph¶i xem xÐt
l¹i. ChÝnh s¸ch nµy lµ mét trong nh÷ng yÕu tè c¬ b¶n lµm giµ
29
ho¸ ®éi ngò çn bé khoa häc cã tr×nh ®é cao hiÖn nay. Nã còng
tr¶ lêi c©u hái v× sao sinh viªn, çn bé khoa häc trÎ cã n¨ng lùc
trong nhiÒu n¨m gÇn ®©y kh«ng chuyªn t©m nghiªn cøu mµ
chØ lo viÖc tiÕp thÞ vµ ngo¹i ng÷, lµm thuª cho çc c«ng ty níc
ngoµi. §©y lµ nguyªn nh©n g©y ra hiÖn tîng ch¶y m¸u chÊt x¸m
tõ çc c¬ quan nhµ níc. V× mét t¬ng lai cña ®Êt níc ë thÕ kØ
XXI, v× mét ®éi ngò çn bé ®Çu ®µn vµ mét d©n téc cã tri thøc
cao th× cÇn cã c¬ chÕ, chÝnh s¸ch ®óng ®¾n ®Ó ®éng viªn
thanh niªn häc tËp, rÌn luyÖn ®¶m b¶o nh÷ng ®iÒu kiÖn nhÊt
®Þnh ®Ó çn bé c«ng chøc yªn t©m lµm viÖc.
CÇn ®a viÖc cÊp b»ng, chøng chØ trong níc ®i vµo nÒ nÕp.
§©y lµ biÖn ph¸p t«n vinh nguån nh©n lùc ®· ®îc ®µo t¹o thùc
sù vµ gi¸o dôc ®µo ®øc cho thÕ hÖ trÎ. NhiÒu çn bé khi cßn lµ
häc sinh trong çc trêng tiÓu häc, trung häc chØ häc lùc trung
b×nh, khi ngoµi 40; 50 tuæi muèn gi÷ vÞ trÝ cña m×nh hay th¨ng
tiÕn chØ cÇn häc hµm thô mét vµi n¨m lµ cã mét b»ng ®¹i häc,
b»ng th¹c sÜ hay cao h¬n. LiÖu nh÷ng ngêi cã nh÷ng tÊm b»ng
dÔ dµng nh vËy cßn t«n träng vµ thóc ®Èy ph¸t triÓn nh©n lùc
trong níc hay kh«ng? §Ó lµnh m¹nh ®éi ngò tri thøc, çc c¬ quan
chøc n¨ng nªn thanh tra, kiÓm tra chÆt chÏ qu¸ tr×nh ®µo t¹o ë
çc cÊp, b¶o ®¶m chÊt lîng theo ®óng quy tr×nh, quy chÕ ®µo
t¹o.
T¨ng cêng ®Çu t tµi chÝnh cña nhµ níc, ®ång thêi t¨ng trëng
qu¶n lý, kiÓm tra tæ chøc sö dông mét çch hîp lý. Héi nghÞ trung
¬ng lÇn thø 2 (kho¸ VIII) ®· ®Þnh híng ®Çu t cho khoa häc vµ
c«ng nghÖ t¨ng dÇn ®Õn n¨m 2000 lµ 2% vµ ®èi víi gi¸o dôc
®µo t¹o lµ 15% trong tæng chi NSNN lµ rÊt ®óng ®¾n, phï hîp víi
xu thÕ ph¸t triÓn chung cña thêi ®¹i. HiÖn nay, cßn cã hiÖn tîng
“xin” vµ “cho” m«t sè ®Ò tµi vµ dù ¸n, g©y tiªu cùc vµ l·ng phÝ
tiÖn cña Nhµ níc, cña nh©n d©n, cÇn chÊn chØnh sím ®Ó lµm
lµnh m¹nh ho¹t ®éng ®Çu t n©ng cÊp cho khoa häc vµ c«ng
nghÖ còng nh gi¸o dôc ®µo t¹o.
§µo t¹o båi dìng, n©ng cao chÊt lîng nguån nh©n lùc tõ giai
cÊp c«ng nh©n, lùc lîng quan träng cña çch m¹ng ViÖt Nam. M«
h×nh th¸p lao ®éng ë níc ta hiÖn nay lµ 88% lao ®éng kh«ng
lµnh nghÒ; 5,5% lao ®éng lµnh nghÒ; 3,5% chuyªn viªn kÜ thuËt;
2,7% kü s; 0,3% nhµ khoa häc vµ chuyªn gia. Trong khi ®ã, th¸p
lao ®éng cña çc níc c«ng nghiÖp thêng lµ 35% lao ®éng kh«ng
lµnh nghÒ; 35% lao ®éng lµnh nghÒ; 24,5% chuyªn viªn kÜ
thuËt; 5% kü s vµ 0,5% nhµ khoa häc vµ chuyªn gia. VËy muèn
x©y dùng c«ng nghiÖp ho¸ hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt níc, ®éi ngò nµy
cÇn ph¶i khÈn tr¬ng ®îc ®µo t¹o, nhÊt lµ nguån nh©n lùc trÎ, ®Ó
30
hoµn thµnh sø mÖnh lÞch sö giao phã ®ã lµ viÖc lµm võa cã tÝnh
cÊp b¸ch, võa cã tÝnh chiÕn lîc, ®Ó b¶o ®¶m thµnh c«ng c«ng
cuéc ®æi míi. Do ®ã, ®Ó t¹o nguån nh©n lùc cho tiÕn tr×nh
c«ng nghiÖp ho¸ hiÖn ®¹i ho¸, cÇn ph¶i t¹o ®îc mét m«i trêng tèt
®Ó ph¸t huy nguån lùc trong níc, lµm tèt c«ng t¸c çn bé, c«ng
t¸c dù b¸o, kÕ ho¹ch ®µo t¹o, tæ chøc, sö dông ®·i ngé vµ b¶o vÖ
nguån nh©n lùc. CÇn t×m ra vµ tËn dông çc gi¶i ph¸p h÷u hiÖu
®Ó x©y dùng b»ng ®îc n¨ng lùc néi sinh ®ñ m¹nh vÒ khoa häc
vµ c«ng nghÖ, trong ®ã mäi ho¹t ®éng cña con ngêi ®Òu ph¶i
dùa trªn nh÷ng c¬ së khoa häc thùc thô.
Trong giai ®o¹n çch m¹ng míi cña ®Êt níc, yªu cÇu vµ ®ßi
hái ®èi víi vai trß, vÞ trÝ vµ nhiÖm vô cña ®éi ngò tri thøc ViÖt
Nam nãi riªng vµ nguån lùc cho c«ng nghiÖp ho¸ hiÖn ®¹i ho¸ nãi
chung ngµy cµng to lín. §éi ngò tri thøc ph¶i cïng víi mäi tÇng líp
x· héi ®a gi¸o dôc ®µo t¹o, khoa häc vµ c«ng nghÖ trë thµnh
kh©u ®ét ph¸ vµo qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp ho¸ hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt
níc, gãp phÇn xøng ®¸ng vµo c«ng viÖc x©y dùng níc nhµ. V×
§¶ng, B¸c Hå vµ nh©n d©n ta lu«n lu«n coi träng ®éi ngò tri thøc
lµ mét lùc lîng kh«ng thÓ thiÕu trong mäi thêi kú çch m¹ng, ®Æc
biÖt lµ trong cuéc çch m¹ng khoa häc vµ c«ng nghÖ, trong thêi
kú ®Èy m¹nh c«ng nghiÖp ho¸ hiÖn ®¹i ho¸ nµy, §¶ng tin cËy vµ
hy väng ë sù ®ãng gãp ®Çy hiÖu qu¶ cña ®éi ngò tri thøc níc
nhµ.
3.1.4. Mét sè gi¶i ph¸p ph¸t triÓn gi¸o dôc ®¹i häc ®¸p øng
yªu cÇu nguån nh©n lùc cho sù nghiÖp c«ng nghiÖp ho¸
hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt níc
X©y dùng nÒn gi¸o dôc ®¹i häc tõng bíc trë thµnh bËc häc
gi÷ vai trß quan träng trong toµn hÖ thèng gi¸o dôc quèc d©n vµ
trong viÖc thùc hiÖn ba môc tiªu cña gi¸o dôc ®µo t¹o: N©ng cao
d©n trÝ, ®µo t¹o nh©n lùc, båi dìng nh©n tµi, v× gi¸o dôc ®¹i
häc lµ bËc häc ®µo t¹o, båi dìng thêng xuyªn nh©n lùc ë tr×nh
®é cao cña çc ngµnh, ®Æc biÖt lµ ®éi ngò gi¸o viªn cña hÖ
thèng gi¸o dôc quèc d©n.
TiÕp tôc thùc hiÖn chñ tr¬ng ®a d¹ng ho¸ çc lo¹i h×nh tr-
êng häc, ®a d¹ng ho¸ çc ph¬ng thøc ®µo t¹o, c¶i tiÕn ph¬ng
ph¸p gi¶ng d¹y vµ häc tËp, lo¹i bá dÇn ph¬ng ph¸p d¹y chay. Ph¶i
g¾n lý luËn víi thùc tiÔn, ph¸t huy tÝnh tÝch cùc, chñ ®éng trong
häc tËp, nghiªn cøu thùc nghiÖm cña ngêi häc díi sù híng dÉn cña
ngêi d¹y. Néi dung gi¶ng d¹y ë cÊp ®¹i häc ph¶i ®¶m b¶o nguyªn
t¾c kÕ thõa vµ ph¸t huy b¶n s¾c v¨n ho¸ d©n téc, hiÖn ®¹i vµ
ph¸t triÓn phï hîp víi sù ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi. X©y dùng l¹i néi
31
dung ch¬ng tr×nh, biªn so¹n çc tµi liÖu häc tËp ®Ó ®¹t ®Õn
møc cËp nhËt víi tr×nh ®é quèc tÕ. Nhanh chãng bæ xung s¾p
xÕp l¹i çc trêng ®¹i häc mét çch hîp lý, thèng nhÊt hÖ thèng v¨n
b»ng, ®Èy m¹nh sù liªn th«ng, liªn kÕt gi÷a çc trêng, çc viÖn
nghiªn cøu nh»m khai th¸c søc m¹nh tæng hîp cña c¶ hÖ thèng
çc trêng ®¹i häc vµ viÖn nghiªn cøu.
C«ng t¸c ®µo t¹o ph¶i b¸m s¸t môc tiªu cña gi¸o dôc ®¹i häc
ViÖt Nam lµ ®µo t¹o nh÷ng con ngêi cã phÈm chÊt chÝnh trÞ,
®¹o ®øc, cã ý thøc phôc vô nh©n d©n, cã kiÕn thøc vµ n¨ng lùc
thùc hµnh nghÒ nghiÖp t¬ng xøng víi tr×nh ®é ®µo t¹o, cã søc
khoÎ ®¸p øng yªu cÇu x©y dùng vµ b¶o vÖ tæ quèc. Tuy nhiªn,
tuú thuéc vµo tr×nh ®é ®µo t¹o ë çc bËc ®¹i häc mµ môc tiªu
®µo t¹o ®îc n©ng dÇn lªn. Môc tiªu ®µo t¹o ë tr×nh ®é cao
®¼ng lµ gióp sinh viªn cã kiÕn thøc chuyªn m«n vµ kü n¨ng thùc
hµnh c¬ b¶n vÒ mét ngµnh nghÒ, cã kh¶ n¨ng gi¶i quyÕt nh÷ng
vÊn ®Ò th«ng thêng thuéc chuyªn ngµnh ®îc ®µo t¹o. ë tr×nh
®é ®¹i häc, ngoµi nh÷ng néi dung trong môc tiªu cña tr×nh ®é
cao ®¼ng, sinh viªn cßn ph¶i cã “kh¶ n¨ng ph¸t hiÖn”, tr×nh ®é
th¹c sÜ ph¶i “n¾m v÷ng lý thuyÕt, cã tr×nh ®é cao vÒ thùc
hµnh”, tr×nh ®é tiÕn sÜ ph¶i cã “tr×nh ®é cao vÒ lý thuyÕt vµ
thùc hµnh, cã n¨ng lùc nghiªn cøu ®éc lËp, s¸ng t¹o, gi¶i quyÕt
nh÷ng vÊn ®Ò khoa häc vµ c«ng nghÖ vµ híng dÉn thùc hµnh
chuyªn m«n”. Nh÷ng môc tiªu gi¸o dôc Êy ®ßi hái néi dung, ph-
¬ng ph¸p gi¸o dôc tÊt yÕu ph¶i ®æi míi theo híng tinh gän, thiÕt
thùc, ph¬ng ph¸p híng tíi ph¸t huy tÝnh tÝch cùc s¸ng t¹o cña sinh
viªn lµ chÝnh.
T¨ng cêng hîp t¸c quèc tÕ, nh»m môc ®Ých ®µo t¹o, båi d-
ìng, n©ng cao tr×nh ®é ngo¹i ng÷, n¨ng lùc chuyªn m«n nghiÖp
vô cho häc sinh, sinh viªn çn bé khoa häc, çn bé qu¶n lý, t¹o ra
c¬ héi ®Ó ®µo t¹o nguån nh©n lùc cã chÊt lîng vµ tr×nh ®é
cao, tranh thñ bæ sung trang thiÕt bÞ hiÖn ®¹i phôc vô gi¶ng
d¹y, ®ßi hái kinh nghiÖm ®µo t¹o, øng dông khoa häc vµo thùc
tiÔn, nhÊt lµ khoa häc c«ng nghÖ chÊt lîng cao. Song song víi qu¸
tr×nh ®ã, cÇn tranh thñ liªn kÕt, hîp t¸c víi çc níc kh¸c ®Ó thu
hót çc chuyªn gia giái trong lÜnh vùc gi¶ng d¹y, ®µo t¹o, ®ång
thêi Nhµ níc cÇn t¨ng cêng tiÕp nhËn häc sinh, sinh viªn, nghiªn
cøu sinh çc níc vµo häc tËp, nghiªn cøu tai ViÖt Nam, t¹o ra mèi
quan hÖ, hîp t¸c giao lu, häc hái kiÕn thøc, trao ®æi kinh nghiÖm
gãp phÇn t¨ng thu ngo¹i tÖ cho ®Êt níc, thóc ®Èy nhanh qu¸
tr×nh héi nhËp cña nÒn gi¸o dôc ®¹i häc ViÖt Nam víi khu vùc vµ
quèc tÕ. Quan hÖ hîp t¸c vÒ gi¸o dôc ®¹i häc gióp nÒn gi¸o dôc
ViÖt Nam më réng kh«ng gian hîp t¸c gi¸o dôc kh¾p toµn cÇu, t¹o
32
c¬ héi ®Ó chóng ta thóc ®Èy nhanh sù nghiÖp c«ng nghiÖp ho¸
hiÖn ®¹i ho¸, tranh thñ mäi ®iÒu kiÖn ®Ó t¹o ra sù ph¸t triÓn
®ét biÕn trong mét sè ngµnh khoa häc c«ng nghÖ mòi nhän. Con
ngêi ViÖt Nam vèn cã truyÒn thèng hiÕu häc, th«ng minh, cÇn cï
vµ nh¹y c¶m víi çi míi, më réng hîp t¸c quan hÖ quèc tÕ gi¸o dôc
ë çc bËc ®¹i häc, chóng ta kh«ng nh÷ng cã ®iÒu kiÖn ®Ó chän
läc, thõa hëng thµnh qu¶ chÊt lîng gi¸o dôc cao cña çc níc tiªn
tiÕn, mµ cßn n©ng x· héi ho¸ gi¸o dôc lªn mét tr×nh ®é míi.
N©ng cao tû träng ®Çu t cña nhµ níc cho gi¸o dôc ®¹i häc,
quan t©m thÝch ®¸ng ®èi víi çc trêng träng ®iÓm quèc gia,
®ång thêi huy ®éng çc nguån ®Çu t kh¸c trong x· héi trªn
nguyªn t¾c thèng nhÊt lîi Ých, tr¸ch nhiÖm cña nh©n tè tham gia
®¹i häc. Thu hót nguån vèn u ®·i cña çc tæ chøc tµi chÝnh quèc
tÕ, çc tæ chøc chÝnh phñ vµ phi chÝnh phñ ®Ó ph¸t triÓn gi¸o
dôc, trong ®ã gi¸o dôc ®¹i häc lµ mét träng ®iÓm ®Çu t.
Tõng bíc më réng m« h×nh trêng tù qu¶n, trêng ®¹i häc d©n
lËp víi sè lîng hîp lý, ®Æc biÖt lµ ë çc vïng miÒn trung, miÒn nói
nh»m gi¶m mËt ®é sinh viªn ë çc ®« thÞ lín, gi¶m ®îc chi phÝ
häc tËp cho con em nh÷ng gia ®×nh nghÌo, vïng s©u, vïng xa.
§©y lµ kinh nghiÖm ph¸t triÓn gi¸o dôc ®µo t¹o cña çc níc kinh
tÕ ph¸t triÓn. ë níc ta kh«ng thÓ n©ng cao tØ lÖ trêng t thôc vµ
tiÕp thu m« h×nh cña çc níc ®ã mét çch m¸y mãc mµ ph¶i
chèng khuynh híng th¬ng m¹i ho¸, phi chÝnh trÞ, gi÷ v÷ng môc
tiªu x· héi chñ nghÜa trong gi¸o dôc. Tuy nhiªn kinh phÝ cña Nhµ
níc ta kh«ng thÓ ®ñ g¸nh v¸c chi phÝ ®µo t¹o khi më réng quy
m«, sè lîng trêng ®¹i häc vµ tØ lÖ sinh viªn trªn v¹n d©n t¨ng lªn.
Gi¶i ph¸p ®Ó ph¸t triÓn gi¸o dôc ®¹i häc lµ t¨ng thªm ®ãng gãp
cña sinh viªn trong çc trêng c«ng lËp vµ më thªm mét sè trêng
d©n lËp, v× çc trêng d©n lËp cã c¬ chÕ mÒm dÎo, dÔ thÝch
nghi h¬n. MÆc dï gi¶i ph¸p nµy sÏ t¹o ra nh÷ng khã kh¨n cho con
em nh÷ng gia ®×nh nghÌo, gia ®×nh chÝnh s¸ch, nhng Nhµ níc
sÏ cã chÝnh s¸ch trî gióp vÒ tµi chÝnh mét çch thÝch hîp nh:
ChÝnh s¸ch cÊp häc bæng, gi¶m häc phÝ, cho vay t¹o ®iÒu kiÖn
cho con em nhµ nghÌo häc tËp vµ thi tèt nghiÖp ra trêng sÏ cã c¬
héi thu nhËp cao hoµn l¹i vèn vay. X©y dùng cÊp gi¸o dôc ®µo t¹o
®¹i häc mang tÝnh hiÖn ®¹i lµ mét qu¸ tr×nh võa héi nhËp, liªn
kÕt, võa kÕ thõa vµ hiÖn ®¹i ho¸ néi dung vµ ph¬ng ph¸p gi¸o
dôc truyÒn thèng, ph¶i coi ®©y lµ ch×a kho¸ ®Ó nÒn gi¸o dôc
®ãng vai trß lµ kh©u ®ét ph¸ cña sù t¨ng trëng kinh tÕ ®Êt níc.
3.2. ChÝnh s¸ch ph¸t triÓn khoa häc c«ng nghÖ
33
Tríc hÕt cÇn kh¼ng ®Þnh sù tiÕn bé vît bËc cña c«ng nghÖ
níc ta trong thêi gian qua. Nh÷ng chÝnh s¸ch ®óng ®¾n, nh÷ng
®Þnh híng chiÕn lîc vÒ khoa häc c«ng nghÖ do Nhµ níc ban hµnh
®· cã t¸c dông kÝch thÝch çc c¬ së s¶n xuÊt kinh doanh ®æi míi
vµ n©ng cao tr×nh ®é c«ng nghÖ s¶n xuÊt. Tuy vËy so víi yªu
cÇu cña c«ng cuéc ®æi míi kinh tÕ nãi chung vµ c«ng cuéc c«ng
nghiÖp ho¸ hiÖn ®¹i hãa nãi riªng th× Nhµ níc cha hç trî ®îc
nhiÒu cho ph¸t triÓn khoa häc c«ng nghÖ. V× thÕ, Nhµ níc cÇn
ban hµnh thay ®æi mét sè chÝnh s¸ch nh»m ph¸t triÓn m¹nh
c«ng nghÖ theo híng c«ng nghiÖp ho¸. Ph¬ng híng chung lµ:
H×nh thµnh c¬ cÊu kü thuËt nhiÒu tÇng, kÕt hîp nhiÒu tr×nh ®é,
nhiÒu quy m«, tranh thñ tèi ®a c«ng nghÖ tiªn tiÕn, c¶i tiÕn c«ng
nghÖ truyÒn thèng. Trong nh÷ng n¨m tríc m¾t, coi träng lo¹i
c«ng nghÖ cã suÊt ®Çu t thÊp thu håi vèn nhanh, t¹o thªm viÖc
lµm cho ngêi lao ®éng, cô thÓ:
3.2.1. C«ng nghÖ níc ngoµi

Nhµ níc trong viÖc ho¹ch ®Þnh ph¸p triÓn c«ng nghÖ ph¶i
t¹o ra m«i trêng thuËn lîi nhÊt cho viÖc nhËp khÈu c«ng nghÖ,
nh»m t¨ng çc nguån cung c«ng nghÖ. Ph¶i chó ý ®æi míi vµ
hoµn thiÖn çc quy ®Þnh vÒ nhËp khÈu, ®Çu t níc ngoµi, chuyÓn
giao c«ng nghÖ míi vµo ViÖt Nam.
Cè g¾ng tranh thñ çc c«ng nghÖ tiªn tiÕn, ®Æc biÖt lµ ®èi
víi çc dù ¸n ®Çu t níc ngoµi. Thùc hiÖn gi¸m ®Þnh nghiªm ngÆt
viÖc nhËp c«ng nghÖ vµ thiÕt bÞ. Nhµ níc cÇn ®Æt ra mét çch
nghiªm tóc ngay tõ ®Çu vÊn ®Ò b¶o vÖ m«i trêng trong qu¸
tr×nh c«ng nghiÖp ho¸ hiÖn ®¹i ho¸ ®Ó tr¸nh nh÷ng hËu qu¶
xÊu ph¶i tr¶ gi¸ ®¾t sau nµy. §Çu t níc ngoµi b¾t buéc ph¶i tu©n
thñ tiªu chuÈn quèc tÕ vÒ b¶o vÒ m«i trêng, nªn bè trÝ çc côm
c«ng nghiÖp ph©n t¸n ë nhiÒu ®Þa bµn võa lµ mét biÖn ph¸p
tiÕt kiÖm võa ®Ó h¹n chÕ « nhiÔm. Trong qu¸ tr×nh tiÕp nhËn
chuyÓn giao c«ng nghÖ ph¶i rÊt tØnh t¸o ®Ó tr¸nh nhËp c«ng
nghÖ lçi thêi do çc níc th¶i ra, tr¸nh kh«ng ®Ó cho ViÖt Nam trë
thµnh “b·i th¶i c«ng nghÖ” cña çc níc ph¸t triÓn.
GÊp rót n©ng cao n¨ng lùc khoa häc vµ c«ng nghÖ quèc gia
nh»m ®æi míi vµ lµm chñ c«ng nghÖ nhËp, s¸ng t¹o c«ng nghÖ
míi. u tiªn nghiªn cøu tËp trung cho çc lÜnh vùc c«ng nghÖ ®iÖn
tö vµ tin häc, c«ng nghÖ sinh häc, ho¸ häc, chÕ t¹o vµ gia c«ng
vËt liÖu nhÊt lµ nguån nguyªn vËt liÖu trong níc.
3.2.2. C«ng nghÖ vµ çn bé khoa häc trong níc
34
G¾n liÒn víi çc biÖn ph¸p kÝch thÝch c«ng nghÖ nhËp, Nhµ
níc còng cÇn t¹o ra sù ph¸t triÓn m¹nh mÏ ®èi víi c«ng nghÖ s¶n
xuÊt trong níc. Nh÷ng v¨n b¶n qu¶n lý cña Nhµ níc ®èi víi ho¹t
®éng c«ng nghÖ ph¶i t¹o thµnh mét hÖ thèng ¨n khíp víi nhau.
Ph¶i cã çc v¨n b¶n chÝnh s¸ch míi cho hîp víi bèi c¶nh hiÖn t¹i vµ
bao qu¸t hÕt mäi khÝa c¹nh cña ho¹t ®éng ph¸t triÓn khoa häc vµ
c«ng nghÖ phôc vô c«ng nghiÖp ho¸ hiÖn ®¹i ho¸. KhuyÕn khÝch
c«ng nghÖ nhËp vµ b¶o hé c«ng nghÖ s¶n xuÊt trong níc lµ hai
mÆt kh«ng thÓ t¸ch rêi cña mét vÊn ®Ò. §©y ph¶i lµ quan ®iÓm
c¬ b¶n cña Nhµ níc trong viÖc thiÕt kÕ ®ång bé chÝnh s¸ch vµ
biÖn ph¸p ph¸t triÓn c«ng nghÖ s¶n xuÊt. Nhµ níc cÇn sím ban
hµnh chÝnh s¸ch c«ng nghÖ quèc gia trong ®ã cã mét néi dung
quan träng lµ danh môc çc c«ng nghÖ cÇn u tiªn ph¸t triÓn mµ
nghÞ quyÕt héi nghÞ trung ¬ng lÇn thø VII võa qua ®· x¸c ®Þnh.
§ã lµ c«ng nghÖ th«ng tin phôc vô yªu cÇu ®iÖn tö ho¸ vµ tin häc
ho¸ nÒn kinh tÕ quèc d©n, c«ng nghÖ sinh häc phôc vô n«ng
l©m ng nghiÖp chÕ biÕn thùc phÈm, b¶o vÖ m«i trêng sinh th¸i,
c«ng nghÖ chÕ t¹o vµ gia c«ng vËt liÖu. Nhµ níc cÇn cã nh÷ng
biÖn ph¸p ®iÒu tiÕt vÜ m« thÝch hîp c¶ vÒ kinh tÕ lÉn hµnh
chÝnh ®Ó ®iÒu tiÕt lîi nhuËn cña viÖc kinh doanh vµ s¶n xuÊt
c«ng nghÖ phôc vô c«ng nghiÖp ho¸. Trong chÝnh s¸ch thuÕ, Nhµ
níc còng cÇn gi¶m thuÕ cho çc s¶n phÈm c«ng nghÖ ®¹t tiªu
chuÈn quèc gia vµ cã thÓ thay thÕ cho hµng nhËp khÈu hoÆc
xuÊt khÈu ®îc. Ph¶i t¨ng cêng vèn ®Çu t cho ph¸t triÓn khoa häc
vµ c«ng nghÖ. ViÖc ®Çu t nµy ph¶i ®îc chó ý ë c¶ hai phÝa ®Çu
t cña Nhµ níc vµ ®Çu t cña çc c¬ së s¶n xuÊt. Còng cÇn sím ban
hµnh chÝnh s¸ch vµ cô thÓ ho¸ thµnh c¬ chÕ, biÖn ph¸p ®Ó
khuyÕn khÝch çc doanh nghiÖp thuéc mäi thµnh phÇn kinh tÕ
®Çu t cho ph¸t triÓn c«ng nghÖ. V× vai trß quan träng cña Nhµ n-
íc ®èi víi viÖc x©y dùng vµ ph¸t triÓn c«ng nghÖ quèc gia trong
nÒn kinh tÕ thÞ trêng ®ßi hái Nhµ níc ph¶i cã c«ng cô tµi chÝnh
®ñ m¹nh. Do ®ã Nhµ níc ph¶i sím x©y dùng ng©n hµng ®Çu t
ph¸t triÓn khoa häc vµ c«ng nghÖ ®Ó tËp trung ®Çu t x©y dùng
mét sè khu c«ng nghÖ cao vµ çc trung t©m øng dông c«ng nghÖ
míi. §ã chÝnh lµ nh÷ng h¹t nh©n lµm c¬ së nghiªn cøu thö
nghiÖm sù thÝch nghi còng nh øng dông c«ng nghÖ phï hîp víi
®iÒu kiÖn cu¶ ®Êt níc nãi chung vµ cña tõng ®Þa ph¬ng nãi
riªng.
Th«nh tin vÒ c«ng nghÖ ®ang lµ mét kh©u tÊt yÕu ®èi víi
ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh trªn thÞ trêng c«ng nghÖ níc ta.
Nhµ níc cÇn x©y dùng vµ ®¶m b¶o hÖ thèng th«ng tin c«ng
nghÖ, thÞ trêng c«ng nghÖ cho nÒn kinh tÕ, thÓ chÕ ho¸ cô thÓ
35
ho¸ çc chÝnh s¸ch vµ biÖn ph¸p nh»m t¹o nguån th«ng tin,
chuÈn ho¸ çc th«ng tin ph¸t sinh, trao ®æi b¶o vÖ th«ng tin
c«ng nghÖ. Cã nh vËy míi ®¶m b¶o phæ cËp th«ng tin c«ng
nghÖ, t¹o c¬ së th«ng tin réng r·i cho çc quyÕt ®Þnh vÒ mua
b¸n trao ®æi c«ng nghÖ, nhanh chãng ph¸t triÓn c«ng nghÖ hiÖn
®¹i phôc vô c«ng nghiÖp ho¸ hiÖn ®¹i ho¸. Nhµ níc ph¶i t¸c ®éng
nh»m ®Èy m¹nh vµ ®Þnh híng víi qu¸ tr×nh trao ®æi víi c«ng
nghÖ trong toµn bé nÒn kinh tÕ nãi chung vµ mét sè ngµnh nãi
riªng. Khung tØ lÖ cÇn ®îc quy ®Þnh cô thÓ ®Ó ®¶m b¶o cho
nhu cÇu ®æi míi vµ ph¸t triÓn cña çc dù ¸n ®Çu t c¶ trong vµ
ngoµi níc. Mét tØ lÖ thÝch ®¸ng vµ hîp lý dµnh cho c«ng nghÖ
trong vèn ®Çu t, b¶n th©n nã ch¾c ch¾n sÏ lµ sù kÝch thÝch
kh«ng nhá cho ®æi míi, ph¸t triÓn c«ng nghÖ, ®a mÆt b»ng
c«ng nghÖ cña níc ta cao ngang tÇm khu vùc vµ thÕ giíi.
Nhµ níc ph¶i ®æi míi chÝnh s¸ch vµ c¬ chÕ ®Ó khuyÕn
khÝch ®éi ngò çn bé khoa häc c«ng nghÖ ho¹t ®éng phôc vô
trùc tiÕp cho s¶n xuÊt ë mäi kh©u, mäi lÜnh vùc vµ ®Þa bµn.
CÇn chó ý tíi chÝnh s¸ch vµ biÖn ph¸p tæ chøc qu¶n lý ®èi víi
ho¹t ®éng gi¸o dôc ®µo t¹o, tæ chøc l¹i hÖ thèng gi¸o dôc ®µo
t¹o. ChÝnh s¸ch gi¸o dôc ®µo t¹o ph¶i coi träng çc tæ chøc gi¸o
dôc ®µo t¹o chÊt lîng cao,víi quy m« nhá, chän läc ®Ó båi dìng
nh©n tµi, t¹o nªn nguån nh©n lùc khoa häc qu¶n lý kinh doanh cã
n¨ng lùc s¸ng t¹o cã tr×nh ®é cao. §Çu t cho c«ng nghÖ cßn bao
hµm c¶ ®Çu t vµo con ngêi, chuÈn bÞ cho t¬ng lai. NÕu cø ®Ó
t×nh tr¹ng bá häc, häc kh«ng thùc chÊt nh hiÖn nay thÞ chØ sau
mét thÕ hÖ sÏ khã cã ®îc n¨ng lùc néi sinh v÷ng vµng ®Ó tiÕp
thu khoa häc kü thuËt cña thÕ giíi phôc vô c«ng nghiÖp ho¸ hiÖn
®¹i ho¸ nÒn kinh tÕ ®Êt níc.
3.2.3. Mét sè gi¶i ph¸p t¨ng cêng hiÖu qu¶ qu¶n lý Nhµ níc
vÒ khoa häc vµ c«ng nghÖ
CÇn sím ban hµnh “luËt khoa häc vµ c«ng nghÖ” vµ çc v¨n
b¶n díi luËt nh»m tõng bíc hoµn thiÖn c¬ së ph¸p lý ®Ó n©ng
cao hiÖu lùc qu¶n lý Nhµ níc trong lÜnh vùc träng yÕu nµy, phôc
vô ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi.
Thùc hiÖn viÖc ®æi míi c¬ chÕ, chÝnh s¸ch, trong ®ã cã
chÝnh s¸ch tiÒn l¬ng, g¾n víi kÕt qu¶ nghiªn cøu vµ øng dông
khoa häc c«ng nghÖ vµo s¶n xuÊt ®èi víi çc ch¬ng tr×nh träng
®iÓm, ®Æc biÖt lµ çc ch¬ng tr×nh vÒ n«ng th«n vµ miÒn nói.
Ph¸t huy néi lùc bao gåm tæng hîp çc nguån lùc trong níc,
®ã lµ vèn, tµi s¶n, c¬ së vËt chÊt kü thuËt ®· tÝch luü ®îc, tµi
nguyªn cha ®a vµo sö dông vµ quan träng h¬n hÕt lµ nguån lùc
36
con ngêi søc lao ®éng, trÝ tuÖ vµ tinh thÇn g¾n víi truyÒn thèng
v¨n ho¸ cña d©n téc ta. Chó träng ph¸t huy vai trß cña ®éi ngò
çn bé khoa häc vµ c«ng nghÖ ®«ng ®¶o, giµu tµi n¨ng vµ t©m
huyÕt: Gåm nhiÒu thÕ hÖ ®îc ch¨m lo ®µo t¹o, båi dìng, dÇy
c«ng häc tËp, rÌn luyÖn hiÖn cã vµ ®«ng ®¶o tri thøc ngêi ViÖt ë
níc ngoµi, cã mÆt ë hÇu kh¾p çc lÜnh vùc khoa häc vµ c«ng
nghÖ, cã mong muèn ®îc gãp phÇn x©y dùng ®Êt níc.
T¨ng cêng hîp t¸c quèc tÕ lµ mét yÕu tè c¬ b¶n cña sù ph¸t
triÓn khoa häc vµ c«ng nghÖ ë níc ta v× nã gãp phÇn ®¾c lùc
vµo sù trëng thµnh cña ®éi ngò çn bé khoa häc qua kh©u ®µo
t¹o, båi dìng, trang bÞ c¬ së vËt chÊt kü thuËt cho çc c¬ quan
nghiªn cøu vµ cung cÊp çc th«ng tin, tµi liÖu khoa häc, mÉu vËt
trao ®æi §ång thêi, cã biÖn ph¸p kh¾c phôc dÇn sù phô thuéc vÒ
khoa häc vµ c«ng nghÖ vµo phÝa níc ngoµi, lo¹i bá thñ tôc rêm rµ,
thiÕu cô thÓ vµ quan liªu ®Ó n©ng cao hiÖu qu¶ trong sù hîp t¸c.
3.3. Ph¸t triÓn nguån vèn

3.3.1. Gi¶i ph¸p huy ®éng vèn
Tríc hÕt ®Ó huy ®éng vèn trong níc, Nhµ níc ph¶i coi tiÕt
kiÖm lµ quèc s¸ch, t¨ng thuÕ ®¸nh vµo hµng tiªu dïng xa xØ,
kh«ng cÇn thiÕt, kh«ng phï hîp víi hoµn c¶nh kinh tÕ hiÖn t¹i cña
®Êt níc, h¹n chÕ tèi ®a viÖc xuÊt vèn ra níc ngoµi. VÊn ®Ò lín
nhÊt lµ cÇn kiÖm trong s¶n xuÊt vµ tiªu dïng ç nh©n, thay ®æi
c¬ cÊu ®Çu t. §Çu t Nhµ níc chñ yÕu tËp trung x©y dùng kÕt cÊu
h¹ tÇng kinh tÕ x· héi, x©y dùng mét sè c¬ së c«ng nghiÖp then
chèt vµ quan t©m ®óng møc tíi ph¸t triÓn n«ng th«n. Nhµ níc
ph¶i t¹o ®iÒu kiÖn cho tõng ®Þa ph¬ng tõng c¬ së ph¸t triÓn
m¹nh mÏ s¶n xuÊt nh»m huy ®éng nguån vèn nhµn ræi trong
d©n ®Ó phôc vô cã hiÖu qu¶ sù nghiÖp c«ng nghiÖp ho¸ hiÖn
®¹i ho¸. C¶i çch hµnh chÝnh g¾n víi gi¶m biªn chÕ vµ çc ®Çu
mèi c¬ quan qu¶n lý ®Ó gi¶m chi trong lÜnh vùc nµy.
Çc chÝnh s¸ch kinh tÕ tµi chÝnh cña Nhµ níc ph¶i ®îc hoµn
thiÖn theo híng ®¶m b¶o cho ngêi d©n yªn t©m bá vèn s¶n xuÊt
kinh doanh. ChÝnh s¸ch thuÕ cÇn khuyÕn khÝch lîi Ých vËt chÊt
®èi víi nh÷ng ngêi ®Çu t vµo lÜnh vùc phôc vô cho viÖc chuyÓn
®æi c¬ cÊu kinh tÕ theo híng c«ng nghiÖp ho¸ hiÖn ®¹i ho¸. Cã
chÝnh s¸ch u tiªn cho çc doanh nghiÖp lµm ¨n cã hiÖu qu¶ ®îc
huy ®éng vèn ngoµi x· héi b»ng çc h×nh thøc ph¸t hµnh cæ
phiÕu, tr¸i phiÕu. Nhµ níc nhanh chãng më réng çc h×nh thøc
tiÕt kiÖm dµi h¹n cã môc ®Ých cô thÓ.
37
Nhµ níc ph¶i nghiªn cøu ®æi míi vµ hiÖn ®¹i ho¸ ho¹t ®éng
tÝn dông ng©n hµng, n©ng cao chÊt lîng dich vô cña çc tæ chøc
tÝn dông, ®¶m b¶o thanh to¸n thuËn tiÖn an toµn.
§iÒu chØnh hîp lý l·i suÊt tÝn dông cho phï hîp víi c¬ chÕ thÞ
trêng t¹o m«i trêng ph¸p lý thuËn lîi cho viÖc ®Çu t b»ng çch
ban hµnh çc quy chÕ liªn quan ®Õn mua b¸n chøng kho¸n, luËt
liªn quan ®Õn ®iÒu hµnh thÞ trêng chøng kho¸n.
§èi víi nguån vèn níc ngoµi, Nhµ níc cÇn hoµn thiÖn c¬ së
ph¸p lý liªn quan ®Õn ®Çu t níc ngoµi sao cho luËt lÖ cña ta cã
néi dung thèng nhÊt dÔ hiÓu, dÔ ¸p dông phï hîp víi th«ng lÖ cña
khu vùc vµ thÕ giíi. KiÖn toµn, ph©n®Þnh râ ph¹m vi, quyÒn h¹n
cña çc c¬ quan Nhµ níc trong viÖc qu¶n lý vèn ®Çu t níc ngoµi.
Xo¸ bá çc thñ tôc hµnh chÝnh ®ang g©y chËm trÔ phiÒn hµ cho
viÖc ®¨ng kÝ ®Çu t níc ngoµi. M¹nh d¹n chän çc ®èi t¸c cã
nguån vèn lín, ®Çu t vµo nh÷ng c«ng tr×nh träng ®iÓm yªu cÇu
kü thuËt hiªn ®¹i, nguån vèn lín mµ níc ta cha gi¶i quyÕt ®îc
b»ng nguån vèn trong níc nh»m thóc ®Èy nhanh, m¹nh qu¸ tr×nh
c«ng nghiÖp ho¸ hiÖn ®¹i ho¸. N©ng cao tr×nh ®é quy ho¹ch,
lËp luËn chøng kh¶ thi, chuÈn bÞ tèt vèn ®èi øng vµ cung cÊp
®Çy ®ñ kÞp thêi nh÷ng yÕu tè s¶n xuÊt kh¸c tõ phÝa trong níc
nh ®Êt ®ai, nh©n lùc, nguyªn vËt liÖu vµ c¶ çc thiÕt bÞ kü
thuËt trong níc chÕ t¹o ®îc. CÇn x©y dùng tæng møc vay nî níc
ngoµi trªn c¬ së c©n nh¾c tÝnh to¸n ®óng ®¾n tÝnh hîp lý vµ
quy m« cña sù ph¸t triÓn.
3.3.2. Gi¶i ph¸p sö dông vµ qu¶n lý vèn

Cïng víi viÖc huy ®éng vèn th× sö dông vµ qu¶n lý vèn còng
lµ mét vÊn ®Ò kh«ng kÐm quan träng. Nhµ níc cÇn x¸c ®Þnh râ
môc tiªu ph¬ng híng ®Çu t u tiªn ttong bèi c¶nh nguån vèn h¹n
hÑp. Nh÷ng n¨m tríc m¾t, níc ta cÇn híng u tiªn ®Çu t cho viÖc
c¶i t¹o n©ng cÊp c¬ së h¹ tÇng kinh tÕ, tríc hÕt lµ ®iÖn n¨ng vµ
giao th«ng vËn t¶i. ViÖc ®Çu t nµy cã ý nghÜa sèng cßn v× víi c¬
së h¹ tÇng nghÌo nµn l¹c hËu th× sÏ kh«ng thÓ hoµn thµnh sù
nghiÖp c«ng nghiÖp ho¸ hiÖn ®¹i ho¸. Nhµ níc sö dông çc c«ng
cô tµi chÝnh: TÝn dông, thuÕ ®Ó khuyÕn khÝch çc thµnh phÇn
kinh tÕ tõng bíc hiÖn ®¹i ho¸ çc ngµnh nghÒ tiÓu thñ c«ng
nghiÖp, ph¸t triÓn m¹nh viÖc ®Çu t m¸y mãc, thiÕt bÞ cã tr×nh
®é tiªn tiÕn. Cã chÝnh s¸ch ®Çu t tµi chÝnh tÝch cùc ®èi víi viÖc
®µo t¹o ph¸t triÓn nguån nh©n lùc cã kiÕn thøc, trÝ tuÖ khoa häc
®¸p øng yªu cÇu ph¸t triÓn c«ng nghÖ vµ c«ng nghiÖp theo híng
c«ng nghiÖp ho¸ hiÖn ®¹i ho¸. Thùc hiÖn c«ng nghiÖp ho¸ ®ßi
hái ph¶i n©ng cao tr×nh ®é n¨ng lùc tri thøc cña ngêi lao ®éng
38
sao cho thÝch hîp víi nÒn s¶n xuÊt hiÖn ®¹i. V× vËy Nhµ níc cÇn
t¨ng cêng ®Çu t cho gi¸o dôc ®µo t¹o trong nh÷ng n¨m tíi. Nhµ
níc còng cã thÓ kÝch thÝch çc doanh nghiÖp tù ®Çu t ®µo t¹o
lao ®éng b»ng çch gi¶m thuÕ ®èi víi çc chi phÝ liªn quan ®Õn
®µo t¹o. §èi víi vèn ®Çu t níc ngoµi, Nhµ níc cÇn cã quy ho¹ch gäi
vèn g¾n liÒn víi quy ho¹ch sö dông vèn ®Çu t ®Ó phuc vô chÝnh
s¸ch chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ theo híng c«ng nghiÖp ho¸ hiÖn
®¹i ho¸. Vèn ®Çu t níc ngoµi ph¶i ®îc sö dông tËp trung cho viÖc
x©y dùng c¬ së h¹ tÇng kinh tÕ x· héi cã ý nghÜa quan träng ®èi
víi sù nghiÖp c«ng nghiÖp ho¸ hiÖn ®¹i ho¸.
Trong çc v¨n b¶n cã liªn quan ®Õn qu¶n lý vèn ®Çu t, Nhµ
níc cÇn kiÖn toµn, c«ng bè ®Çy ®ñ, c«ng khai râ rµng nh»m
tr¸nh hiÖn tîng l¹m dông tham « tham nhòng. KiÖn toµn c«ng t¸c
lËp, duyÖt dù ¸n ®Çu t ®a vµo hÖ thèng chØ tiªu kinh tÕ, kü
thuËt thèng nhÊt. Nhµ níc t¨ng cêng c«ng t¸c gi¸m s¸t vµ thanh
tra tõ hai phÝa: Bé tµi chÝnh vµ thanh tra Nhµ níc nh»m h¹n chÕ
®Õn møc thÊp nhÊt tÖ n¹n tham nhòng vµ ®¶m b¶o vèn ®îc sö
dông ®óng môc ®Ých cã hiÖu qu¶. Ban hµnh çc quy chÕ qu¶n
lý chÆt chÏ viÖc vay tr¶ nî níc ngoµi cña chÝnh phñ, çc ngµnh,
®Þa ph¬ng còng nh quy chÕ b¶o l·nh vay nî vµ quy chÕ tù tr¶
cña doanh nghiÖp.
Nhµ níc nhanh chãng ®µo t¹o båi dìng ®éi ngò çn bé qu¶n
lý çc nguån tµi trî quèc tÕ nãi chung vµ çc nguån tµi trî cña çc
tæ chøc tµi chÝnh nãi riªng.
§Ó n©ng cao vµ lµm tèt vai trß cña m×nh trong viÖc huy
®éng sö dông vµ qu¶n lý vèn cho c«ng nghiÖp ho¸ hiÖn ®¹i ho¸,
Nhµ níc cÇn gÊp rót thùc hiÖn çc gi¶i ph¸p:
Xóc tiÕn c¶i çch çc thñ tôc hµnh chÝnh tinh gi¶m biªn chÕ
thÝch hîp ®Ó n©ng cao vµ ph¸t huy vai trß cña bé m¸y Nhµ níc.
Nhµ níc cã chiÕn lîc huy ®éng vèn cho c«ng nghiÖp ho¸ hiÖn
®¹i ho¸ g¾n liÒn víi viÖc t¹o m«i trêng kinh tÕ, chÝnh trÞ, ngo¹i
giao thuËn lîi cho sù ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ thÞ trêng.
Nhµ níc ph¶i x©y dùng quy ho¹ch vµ kÕ ho¹ch ®Çu t theo h-
íng c«ng nghiÖp ho¸ hiÖn ®¹i ho¸, chØ ®¹o vµ hç trî vÒ vèn cho
çc c«ng tr×nh träng ®iÓm quèc gia.
Nhµ níc cã çc chÝnh s¸ch kinh tÕ vµ tµi chÝnh ®óng ®¾n,
thùc hiÖn khuyÕn khÝch ph¸t triÓn s¶n xuÊt vµ khai th¸c nh÷ng
nguån lùc vÒ vèn cho ®Çu t ph¸t triÓn qua chÝnh s¸ch thuÕ,
chÝnh s¸ch gi¸ c¶ tÝn dông.
LËp ra ch¬ng tr×nh hµnh ®éng cô thÓ nh»m thùc hiÖn chñ
tr¬ng tiÕt kiÖm cña §¶ng nh vËn ®éng, tuyªn truyÒn, gi¸o dôc ý
thøc tiÕt kiÖm trong d©n chóng.
39
3.3.3. §æi míi tæ chøc bé m¸y tµi chÝnh quèc gia vµ c«ng
t¸c kiÓm to¸n kÕ to¸n
Tµi chÝnh lµ hÖ thèng çc quan hÖ kinh tÕ nhÊt ®Þnh biÓu
hiÖn díi h×nh thøc tiÒn tÖ, ph¸t sinh trong qu¸ tr×nh ph©n phèi
®Ó h×nh thµnh vµ sö dông çc quü tiÒn tÖ nh»m ph¸t triÓn s¶n
xuÊt vµ n©ng cao ®êi sèng vËt chÊt vµ tinh thÇn cña nh©n d©n.
Do ®ã chÝnh s¸ch tµi chÝnh lµ c«ng cô h÷u hiÖu dÓ n©ng cao
vai trß qu¶n lý cña Nhµ níc thùc hiÖn ®îc môc tiªu c«ng nghiÖp
ho¸ hiÖn ®¹i ho¸. Cho nªn Nhµ níc cÇn ph¶i:
Nghiªn cøu vµ ban hµnh chÝnh s¸ch tµi chÝnh quèc gia
thèng nhÊt phï hîp víi ®Æc ®iÓm níc ta, gi¶i quyÕt ®óng ®¾n
viÖc ph©n phèi vµ ph©n phèi l¹i thu nhËp quèc d©n. Nhµ níc cÇn
ph¶i ®Þnh l¹i chÕ ®é ph©n cÊp qu¶n lý thu chi ng©n s¸ch cho
hîp lý. Trªn c¬ së ®Èy m¹nh s¶n xuÊt, t¨ng cêng qu¶n lý thÞ tr-
êng, cã chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch ®óng møc ®Ó t¨ng m¹nh
nguån thu tõ néi bé nÒn kinh tÕ, chèng thÊt thu. MÆt kh¸c ph¶i
c¨n cø vµo nguån thu mµ bè trÝ chi tiªu, kh«ng chi vît qu¸ kh¶
n¨ng thu cña ng©n s¸ch, triÖt ®Ó tiÕt kiÖm chØ tiªu vÒ mäi
mÆt.
B»ng ph¬ng thøc kÕ ho¹ch ho¸ gi¸n tiÕp, thóc ®Èy xÝ
nghiÖp phÊn ®Êu gi¶m gi¸ thµnh, t¨ng tÝch luü cho Nhµ níc. §Ó
®¶m b¶o nguån thu tµi chÝnh Nhµ níc ph¶i thùc hiÖn thu thuÕ
theo ®óng thêi gi¸ vµ ®èi tîng kh«ng khoan nhîng ®èi víi nh÷ng
®èi tîng kh«ng chÊp hµnh hoÆc cè t×nh kh«ng nép thuÕ. Xóc
tiÕn nghiªn cøu vµ cã sù ®iÒu chØnh hîp lý ®èi víi çc lo¹i thuÕ
n«ng nghiÖp, thuÕ vên, thuÕ thuû s¶n, thuÕ thu nhËp… Mau
chãng cñng cè tæ chøc ngµnh thuÕ, lo¹i trõ sè nh©n viªn tiªu cùc,
thùc hiÖn hÖ thèng song trïng l·nh ®¹o.
Nhµ níc thùc hiÖn thêng xuyªn chÕ ®é thanh tra tµi chÝnh
xö lý nghiªm theo ph¸p luËt ®Ó nhanh chãng thiÕt lËp trËt tù kû
c¬ng vÒ tµi chÝnh, ph¸t ®éng quÇn chóng kiÓm so¸t gi¸m s¸t
®Ó chèng tÖ tham nhòng, l·ng phÝ.
§èi víi chÝnh s¸ch tÝn dông: Nhµ níc cÇn ph¶i chuyÓn m¹nh
chÝnh s¸ch tiÒn tÖ vµ ho¹t ®éng ng©n hµng phï hîp víi c¬ chÕ
thÞ trêng gãp phÇn æn ®Þnh søc mua cña ®ång tiÒn ViÖt Nam,
kiÒm chÕ l¹m ph¸t, æn ®Þnh gi¸ trÞ ®ång tiÒn, qu¶n lý ngo¹i tÖ,
vµng b¹c ®¸ quý. Tæ chøc tèt hÖ thèng quü tÝn dông nh©n d©n.
Qu¶n lý chÆt chÏ ho¹t ®éng cña çc ng©n hµng th¬ng m¹i vµ çc
chi nh¸nh ng©n hµng níc ngoµi. Cã biÖn ph¸p ®ång bé ®Ó gi¶m
dÇn l·i suÊt, t¹o ®iÒu kiÖn cho ®Çu t ph¸t triÓn. Cã chÝnh s¸ch
tØ gi¸ hèi ®o¸i vµ qu¶n lý ngo¹i hèi hîp lý thóc ®Èy xuÊt khÈu vµ
40
®iÒu tiÕt ®îc nhËp khÈu tõng bíc lµm cho ®ång ViÖt Nam cã gi¸
trÞ chuyÓn ®æi ®Çy ®ñ vµ lµ ph¬ng tiÖn lu th«ng duy nhÊt
trong níc.
Nhµ níc ph¶i ban hµnh çc v¨n b¶n ph¸p quy vÒ tÝn dông
ngo¹i hèi vµ ng©n hµng ®ång thêi thùc chi viÖc kiÓm tra qu¸
tr×nh thùc hiÖn cña çc ng©n hµng, ¸p dông çc biÖn ph¸p qu¶n
lý nh»m ®¶m b¶o sù t«n träng çc nguyªn t¾c ho¹t ®éng nghiÖp
vô cña çc tæ chøc tÝn dông. Ng©n hµng Nhµ níc cÊp giÊy phÐp
ho¹t ®éng vµ kiÓm tra çc tæ chøc tÝn dông trong chÊp hµnh
ph¸p luËt vÒ tiÒn tÖ tÝn dông thanh to¸n ngo¹i hèi vµ ng©n hµng
thi hµnh çc biÖn ph¸p an toµn nh»m ®¶m b¶o kh¶ n¨ng chi tr¶
kÞp thêi ®Èy ®ñ theo yªu cÇu kh¸ch hµng cña çc tæ chøc tÝn
dông. Ng©n hµng cã quyÒn b¾t buéc çc tæ chøc tÝn dông duy
tr× çc dù tr÷ ph¸p ®Þnh çc nguån tiÒn kh¸c s½n sµng thanh
to¸n çc kho¶n tiÒn göi vµ nî theo quy ®Þnh. Ban hµnh tØ lÖ dù
tr÷ tèi thiÓu b¾t buéc vµ tØ lÖ an toµn kh¸c tuú theo lo¹i h×nh
cña tæ chøc tÝn dông ng©n hµng Nhµ níc quy ®Þnh çc giíi h¹n
vÒ çc nghiÖp vô, hoa hång lÖ phÝ, dÞch vô
§èi víi chÝnh s¸ch tiÒn tÖ: Nhµ níc cÇn cã hÖ thèng chÝnh
s¸ch thÝch hîp, thùc chi mét chÝnh s¸ch ®óng ®¾n ®iÒu hoµ
cung cÇu tiÒn tÖ theo nhÞp ®é t¨ng trëng kinh tÕ, c¶i tæ hÖ
thèng ng©n hµng ho¹t ®éng theo th«ng lÖ cña kinh tÕ thÞ trêng.
Ng©n hµng Nhµ níc qu¶n lý vÒ mÆt tiÒn tÖ nh: ChÝnh s¸ch l·i
suÊt, ®iÒu tiÕt khèi lîng tiÒn tÖ phï hîp nh b¬m hót tiÒn vµo lu
th«ng qua hÖ thèng ng©n hµng th¬ng m¹i ®Ó t¸c ®éng vµo
cung cÇu, dïng lùc lîng dù tr÷ ®Ó can thiÖp khi cÇn thiÕt. Nhµ n-
íc cÇn ph¶i xem xÐt tuú theo thùc tr¹ng kinh tÕ vµ t×nh h×nh cô
thÓ cña qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp ho¸ hiÖn ®¹i ho¸ mµ thùc hiÖn
chÝnh s¸ch tiÒn tÖ theo híng th¾t chÆt hay më réng.
§èi víi chÝnh s¸ch gi¸ c¶: Nhµ níc ph¶i vËn dông tæng hîp
nhiÒu quy luËt trong ®ã quy luËt gi¸ trÞ cã t¸c ®éng trùc tiÕp.
Gi¸ c¶ ph¶i phï hîp víi gi¸ trÞ ®ång thêi phï hîp víi søc mua cña
®ång tiÒn vµ tÝnh ®Õn quan hÖ cung cÇu. ChÝnh s¸ch gi¸ c¶
cÇn ph¶i æn ®Þnh vµ kÝch thÝch çc c¬ së s¶n xuÊt vµ mäi ngêi
lao ®éng lµm ra nhiÒu s¶n phÈm hµng ho¸ h¹ gi¸ thµnh. Kh«ng
nªn æn ®Þnh gi¸ c¶ b»ng çch gi÷ gi¸ mét çch cøng nh¾c, bÊt
chÊp søc mua cña ®ång tiÒn, bÊt chÊp quan hÖ cung cÇu vµ sù
biÕn ®éng cña çc yÕu tè h×nh thµnh gi¸ c¶. MÆt kh¸c ph¶i cã
biÖn ph¸p tÝch cùc kh¾cphôc tõng bíc tÝnh tù ph¸t cña gi¸ c¶ thÞ
trêng tù do. Nhµ níc cÇn phÊn ®Êu thi hµnh chÝnh s¸ch mét gi¸
®ã l¸ kinh doanh th¬ng nghiÖp cÇn sím ban hµnh c¬ chÕ ®Þnh
gi¸ vµ qu¶n lý gi¸ ®óng ®¾n.
41
3.4. Gi¶i ph¸p trong vÊn ®Ò qu¶n lý
3.4.1. X¸c ®Þnh ®óng ph¬ng híng cña c¬ chÕ qu¶n lý
Héi nghÞ ®¹i biÓu toµn quèc gi÷a nhiÖm k× (kho¸ VII) ®·
x¸c ®Þnh “®a ®Êt níc chuyÓn dÇn sang mét thêi k× ph¸t triÓn
míi, thêi k× ®Èy m¹nh c«ng nghiÖp ho¸ hiÖn ®¹i ho¸”. Coi ®ã lµ
nhiÖm vô trung t©m trong thêi gian tíi. Ph¬ng híng vµ néi dung
cña c¬ chÕ qu¶n lý míi ®èi víi qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp ho¸ hiÖn
®¹i ho¸ trong giai ®o¹n nµylµ: “§a d¹ng cã ®Þnh híng”. §a d¹ng h-
íng ph¸t triÓn ngµnh, cã ®Þnh híng ngµnh mòi nhän. §a d¹ng
c«ng nghÖ, cã lùa chän c«ng nghÖ thÝch hîp, hiÖn ®¹i. §a d¹ng
vïng ph¸t triÓn, cã ®Þnh híng vïng träng ®iÓm
Víi nh÷ng ®Þnh híng nh vËy Nhµ níc ph¶i cã nh÷ng biÖn
ph¸p ®Ó khuyÕn khÝch vµ thóc ®Èy qu¶n lý qu¸ tr×nh c«ng
nghiÖp hãa hiÖn ®¹i ho¸. Nhµ níc cÇn cã chÝnh s¸ch tµi trî cho
mét sè lÜnh vùc, mÆt hµng, s¶n phÈm khuyÕn khÝch hoÆc ®¸p
øng yªu cÇu thùc hiÖn môc tiªu kinh tÕ x· héi. ViÖc tµi trî nµy
kh«ng cÇn ph©n biÖt thµnh phÇn kinh tÕ, thµnh phÇn nµo lµm
®îc th× hëng u ®·i. §ång thêi víi viÖc ®¶m b¶o tÝnh d©n chñ,
ph¶i ®¶m b¶o tÝnh b×nh ®¼ng gi÷a çc thµnh kinh tÕ, vïng
kinh tÕ t¹o ®iÒu kiÖn ph¸t huy ®Çy ®ñ n¨ng lùc vµ vÞ trÝ cña
çc thµnh phÇn kinh tÕ. Trong ®iÒu kiÖn hiÖn nay muèn sù
nghiÖp c«ng nghiÖp ho¸ hiÖn ®¹i ho¸ thµnh c«ng vµ ph¸t triÒn
bÒn v÷ng th× mäi thµnh phÇn kinh tÕ ph¶i ®îc ho¹t ®éng mét
çch b×nh ®¼ng, cã hiÖu qu¶, cã søc c¹nh tranh cao. §iÒu nµy
cÇn ®îc thÓ hiÖn trong viÖc ho¹ch ®Þnh çc chÝnh s¸ch cña Nhµ
níc ph¶i ®¶m b¶o nguyªn t¾c hai mÆt: §èi xö gièng nhau ®èi víi
mäi thµnh phÇn kinh tÕ ®Ó ®¶m b¶o c«ng b»ng theo chiÒu
ngang vµ ®èi xö kh¸c nhau ®èi víi çc thµnh phÇn ®Ó ®¶m b¶o
c«ng b»ng theo chiÒu däc.
Ph©n ®Þnh râ chøc n¨ng vµ quan hÖ ph©n c«ng phèi hîp
gi÷a çc c¬ quan çc ®¬n vÞ víi nhau. X¸c ®Þnh cô thÓ tr¸ch
nhiÖm cña tõng ®¬n vÞ c«ng chøc trong thùc hiÖn c«ng viÖc,
nhiÖm vô. X¸c ®Þnh râ nh÷ng bé phËn chØ ®¹o ®iÒu hoµ tæng
hîp ë çc c¬ quan qu¶n lý tæng hîp. VÝ dô nh ë v¨n phßng chÝnh
phñ, v¨n phßng uû ban nh©n d©n tØnh, thµnh phè vµ nhÊt lµ
trong chØ ®¹o ®iÒu hoµ qu¸ tr×nh x©y dùng c¬ së h¹ tÇng th×
ph¶i chØ ®¹o phèi hîp chÆt chÏ ho¹t ®éng cña çc ®¬n vÞ liªn
quan, thùc hiÖn nghiªm ngÆt quy ®Þnh thi c«ng mét lÇn.
T¹o ®iÒu kiÖn giao lu quèc tÕ réng r·i cho mäi ®èi tîng,
trong khu«n khæ ph¸p luËt mµ Nhµ níc quy ®Þnh. Quan hÖ giao
lu quèc tÕ cÇn më réng tríc hÕt lµ trong lÜnh vùc nghiªn cøu khoa
42
häc c«ng nghÖ vµ vèn. Cïng víi çc biÖn ph¸p vÒ kü thuËt c«ng
nghÖ, vÒ kinh tÕ tæ chøc, çc biÖn ph¸p ®Ó thùc hiÖn mét c¬
chÕ qu¶n lý chÆt chÏ cã hiÖu qu¶ nªu trªn sÏ cã t¸c dông t¹o
thuËn lîi cho viÖc triÓn khai c«ng nghiÖp ho¸ hiÖn ®¹i ho¸ theo
®óng nh÷ng môc tiªu ®· ®Ò ra vµ ®¹t kÕt qu¶ tèt. TÝnh ®ång
bé cña çc biÖn ph¸p lµ mét yªu cÇu cÇn ®îc nhÊn m¹nh ®ßi hái
Nhµ níc ph¶i gi¶i quyÕt tho¶ ®¸ng ®Ò ph¸t huy cao nhÊt hiÖu lùc
cña çc biÖn ph¸p qu¶n lý.
3.4.2. X©y dùng hÖ thèng luËt kinh tÕ

Nhµ níc ph¸p quyÒn tríc tiªn ph¶i ®îc thÓ hiÖn ë nh÷ng bé
luËt ®ång bé, ®Çy ®ñ vµ khoa häc sau ®ã lµ viÖc thùc hiÖn
ph¸p luËt trªn thùc tÕ mét çch nghiªm minh b¶o ®¶m sù b×nh
®¼ng hoµn toµn cho mäi c«ng d©n tríc ph¸p luËt.
Kinh tÕ thÞ trêng g¾n liÒn víi Nhµ níc ph¸p quyÒn vµ Nhµ n-
íc sÏ qu¶n lý chñ yÕu b»ng ph¸p luËt. Kinh tÕ thÞ trêng lµnh m¹nh
chØ cã thÓ ho¹t ®éng trong khu«n khæ luËt ph¸p. §©y lµ c«ng cô
cùc kú quan träng t¹o nªn hµnh lang n¨ng ®éng vµ cã trËt tù cho
çc chñ thÓ kinh doanh. Theo híng ®ã Nhµ níc cÇn ph¶i dµy c«ng
t¹o dùng, bæ xung, hoµn chØnh, chèng ®Æc quyÒn hµnh chÝnh
b×nh ®¼ng gi÷a çc chñ thÓ s¶n xuÊt kinh doanh. Tríc hÕt ban
hµnh luËt kinh doanh chuyÓn tõ nguyªn t¾c “xin phÐp” sang
nguyªn t¾c “®îc lµm çi mµ luËt kh«ng cÊm”. Theo tõng nÊc
thang cña kinh tÕ thÞ trêng mµ cã thÓ chÕ ho¸ çc quan hÖ kinh
tÕ. Tríc m¾t cÇn hoµn chØnh bæ sung çc luËt liªn quan ®Õn t
çch ph¸p nh©n nh bæ sung vµ söa ®æi luËt doanh nghiÖp t
nh©n, luËt c«ng ty ban hµnh, luËt doanh nghiÖp Nhµ níc, luËt hîp
t¸c x·, çc luËt liªn quan ®Õn ®iÒu kiÖn s¶n xuÊt kinh doanh.
N©ng ph¸p lÖnh ng©n hµng thµnh luËt, luËt ®Êt ®ai, bæ sung
söa ®æi luËt thuÕ, çc luËt liªn quan ®Õn hËu qu¶ s¶n xuÊt kinh
doanh nh luËt ph¸ s¶n, thÊt nghiÖp hiÓm kinh doanh.
§Ó cã thÓ lµm ®îc viÖc nµy Nhµ níc cÇn ph¶i thùc hiÖn çc
nguyªn t¾c vµ quan ®iÓm sau:
Trong viÖc hoµn thiÖn hÖ thèng ph¸p luËt kinh tÕ, chóng ta
ph¶i ®èi mÆt víi mét khã kh¨n lín lµ ph¶i t¹o lËp mét hÖ thèng
ph¸p luËt trong ®ã c¬ chÕ ph¸p lý cña nã ph¶n ¸nh ®a d¹ng cña
çc chñ thÓ kinh doanh vµ lîi Ých kinh doanh. Nhng l¹i ph¶i theo
®Þnh híng x· héi chñ nghÜa. HÖ thèng ph¸p luËt ®ã ph¶i gi¶i
quyÕt hµi hoµ mèi quan hÖ gi÷a lîi Ých kinh doanh vµ c«ng b»ng
x· héi. Mét m« h×nh nh thÕ cha tõng tånt¹i trªn thùc tÕ, cha kÓ
®Õn quan hÖ kinh tÕ thÞ trêng còng chØ míi bíc ®Çu ph¸t sinh ë
níc ta vµ ph¸p luËt chØ míi b¾t ®Çu biÕt ®Õn nã. V× vËy viÖc
43
hoµn thiÖn mét çch nãng véi, muèn cã ®Çy ®ñ ngay mét hÖ
thèng ph¸p luËt ban hµnh díi h×nh thøc ph¸p luËt cao sÏ kh«ng
tr¸nh khái nh÷ng nhîc ®iÓm thiÕu sãt. ViÖc hoµn thiÖn ph¸p luËt
kinh tÕ ph¶i ®îc tiÕn hµnh tõng bíc v÷ng ch¾c, cã ch¬ng tr×nh,
trËt tù u tiªn sau khi ph¸p luËt ®îc ban hµnh vµ ®a vµo ®iÒu
chØnh trong thùc tÕ th× viÖc söa ®æi bæ sung ph¸p luËt lµ mét
kh©u quan träng cña ho¹t ®éng luËt ph¸p phôc vô c«ng nghiÖp
ho¸ hiÖn ®¹i ho¸.
NÒn kinh tÕ thÞ trêng ë níc ta míi b¾t ®Çu h×nh thµnh çc
quan hÖ kinh tÕ cha æn ®Þnh. V× vËy cÇn thiÕt ph¶i söa ®æi
bæ sung thêng xuyªn. MÆt kh¸c ®Æc biÖt quan träng lµ ph¶i siÕt
chÆt kiÓm tra thùc hiÖn luËt. TiÕn hµnh thêng xuyªn viÖc tæ
chøc tæ chøc kiÓm nghiÖm l¹i hiÖu lùc thi hµnh cña çc v¨n b¶n
ph¸p luËt ®· ban hµnh lµ vÊn ®Ò quan träng nh»m gióp cho viÖc
söa ®æi bæ sung kÞp thêi ®¸p øng ho¹t ®éng kinh doanh cã
hiÖu qu¶ hiÖu lùc. §iÒu cÇn hÕt søc tr¸nh lµ ë chç mét v¨n b¶n mí
ban hµnh cha thùc thi th× ®· cã ngay mét quyÕt ®Þnh ho·n
hoÆc xo¸ bá nã nh thêi gian qua.
Trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng quyÒn tù do kinh doanh lµ
trung t©m, môc tiªu ®éng lùc thóc ®Èy sù ph¸t triÓn cña kinh
tÕ. Tuy nhiªn tù do kinh doanh kh«ng cã nghÜa lµ v« chÝnh phñ,
lµ v« h¹n mµ nã ®îc thùc hiÖn trong sù t«n träng lîi Ých cña x·
héi, cña nh©n d©n, cña çc chñ thÓ kinh doanh kh¸c. Ph¸p luËt
kh«ng thÓ lµ nh÷ng quy ®Þnh h¹n chÕ quyÒn tù do kinh doanh
mµ ph¶i t¹o tiÒn ®Ò ph¸p lý cho sù æn ®Þnh çc quan hÖ kinh
doanh lµm cho mäi thµnh phÇn kinh tÕ, mçi doanh nghiÖp vµ
c«ng d©n yªn t©m huy ®éng mäi tiÒm n¨ng s¸ng t¹o vµ tiÒm
n¨ng kinh tÕ vµo ho¹t ®éng kinh doanh. V× vËy ph¸p luËt vÒ kinh
tÕ ph¶i rÊt réng vÒ nhiÒu ph¬ng diÖn vµ çc bé phËn hîp thµnh.
LuËt c«ng ty vµ luËt doanh nghiÖp t nh©n ®îc Quèc héi ban
hµnh vµo ngµy 21/12/1990 vµ cã hiÖu lùc tõ ngµy15/4/1992 nhng
cho ®Õn nay viÖc thi hµnh hai luËt nµy cßn nhiÒu lóng tóng l¾m
phiÒn hµ bëi v× kh«ng mét c¬ quan cã tr¸ch nhiÖm nµo cña Nhµ
níc cã v¨n b¶n híng dÉn quy tr×nh xÐt duyÖt cho phÐp thµnh lËp
c«ng ty doanh nghiÖp t nh©n theo luËt ®Þnh vËy cÇn nhanh
chãng söa ®æi luËt c«ng ty vµ luËt doanh nghiÖp t nh©n trªn
nh÷ng nguyªn t¾c c¬ b¶n cña nÒn kinh tÕ thÞ trêng. CÇn nhanh
chong x©y dùng vµ ban hµnh luËt ph¸ s¶n cña doanh nghiÖp. Çc
doanh nghiÖp cã qu¸ tr×nh ra ®êi ho¹t ®éng kinh doanh th× tÊt
yÕu cã qu¸ tr×nh ph¸ s¶n nÕu kh«ng ®îc chÊp nhËn. Do ®ã cÇn
ph¶i cã quy ®Þnh râ rµng ®Ó n©ng cao hiÖu qu¶ ho¹t ®éng cña
44
çc doanh nghiÖp thóc ®Èy qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp ho¸ hiÖn ®¹i
ho¸.
KÕt luËn
Trong thêi ®¹i ngµy nay viÖc n©ng cao vai trß qu¶n lý kinh tÕ
cña Nhµ níc lµ xu híng kh¸ch quan ®èi víi mäi quèc gia kh«ng
ph©n biÖt thÓ chÕ chÝnh trÞ. Ngµy nay kh«ng cã mét Nhµ níc
nµo ®øng ngoµi ®êi sèng kinh tÕ, kh«ng cã mét nÒn kinh tÕ thÞ
trêng nµo ho¹t ®éng thuÇn tuý mµ ë nh÷ng møc ®é kh¸c nhau
®Òu cã sù can thiÖp cña Nhµ níc. Nhµ níc kh«ng cßn ®îc quan
niÖm gi¶n ®¬n lµ ngêi gi÷ trËt tù, lµm träng tµi mµ Nhµ níc n»m
trong c¬ cÇu kinh tÕ, ®iÒu tiÕt tõ bªn trong nÒn kinh tÕ. Mäi
quèc gia çc trêng hîp kinh tÕ ph¸t triÓn thµnh c«ng hay suy
tho¸i, giµu hay nghÌo, æn ®Þnh hay rèi lo¹n ®Òu t×m thÊy
nguyªn nh©n chñ yÕu ë vai trß kinh tÕ cña Nhµ níc. V× thÕ
chuyÓn sang kinh tÕ thÞ trêng chØ lµ ®iÒu kiÖn cÇn cßn ®iÒu
kiÖn ®ñ ph¶i lµ vai trß kinh tÕ cña Nhµ níc. Do vËy viÖc chuyÓn
nÒn kinh tÕ níc ta vËn hµnh theo c¬ chÕ thÞ trêng cã sù qu¶n lý
cña Nhµ níc lµ phï hîp víi xu híng ph¸t triÓn tÊt yÕu kh¸ch quan
cña nÒn kinh tÕ, phï hîp víi xu híng quèc tÕ ho¸ ®êi sèng kinh tÕ,
lµ con ®êng ®óng ®¾n nhÊt mµ §¶ng vµ Nhµ níc ta ®· chän ®Ó
®a ®Êt níc tiÕn lªn s¸nh vai cïng cêng quèc n¨m ch©u nh lêi chñ
tÞch Hå ChÝ Minh ®· dÆn: “ c¬ chÕ míi víi nhiÒu th¸ch thøc míi
do ®ã h¬n bao giê hÕt cÇn thiÕt ph¶i cã vai trß kinh tÕ cña Nhµ
níc ®Ó ®¶m b¶o cho sù ph¸t triÓn lµ hiÖu qu¶ nhÊt vµ gi÷ v÷ng
®îc ®Þnh híng x· héi chñ nghÜa mµ chóng ta ®· x¸c ®Þnh b»ng
må h«i vµ x¬ng m¸u trong suèt hai cuéc chiÕn tranh trêng k×.
§iÒu ®ã ®ßi hái ph¶i n©ng cao h¬n n÷a vai trß qu¶n lý cña Nhµ
níc trong qu¶n lý vÜ m« nh c¶i çch chÝnh s¸ch tµi chÝnh, chuyÓn
giao c«ng nghÖ, th¬ng m¹i thuÕ quan ®Ó ph¸t huy çc tiÒm n¨ng
45
trong níc còng nh thu hót ®îc vèn vµ c«ng nghÖ tiªn tiÕn cña níc
ngoµi ®ång thêi ph¸t triÓn nguån nh©n lùc ph¸t huy nh©n tè con
ngêi tiÕp nhËn ®îc tri thøc, thµnh tùu khoa häc hiÖn®¹i cña thÕ
giíi ®Ó cã thÓ c¶i tiÕn c«ng nghÖ vµ tõng bíc tiÕn tíi s¸ng t¹o
c«ng nghÖ míi nh»m ®Èy m¹nh c«ng cuéc c«ng nghiÖp ho¸ hiÖn
®¹i ho¸, ®¹t ®îc yªu cÇu t¨ng trëng nhanh, æn ®Þnh, v÷ng
ch¾c.
Tµi liÖu tham kh¶o

1. Vò TuÊn Anh - Vai trß cña Nhµ níc trong qu¶n lý kinh tÕ.
- NXB Khoa häc x· héi 1999.
2. Kinh tÕ häc cña D.Beed tËp 1 ch¬ng IV.
3. Ng« §×nh Giao - Suy nghÜ vÒ c«ng nghiÖp ho¸ hiÖn ®¹i ho¸ ë
níc ta 1996.
4. NguyÔn Duy Hïng - Vai trß qu¶n lý kinh tÕ cña Nhµ níc trong
kinh tÕ thÞ trêng - Kinh nghiªm çc níc ASEAN.
5. Ph¹m Ých Khiªm - NguyÔn §×nh Phan - C«ng nghiÖp ho¸ hiÖn
®¹i ho¸ ViÖt Nam vµ çc níc trong khu vùc.
- NXB Thèng kª - 1994.
6. Vâ §¹i Lîc - ChÝnh s¸ch ph¸t triÓn c«ng nghiÖp ViÖt Nam trong
qu¸ tr×nh ®æi míi.
7. C«ng nghiÖp ho¸ hiÖn ®¹i ho¸ ViÖt Nam ®Õn n¨m 2000.
8. Nh÷ng xu híng ph¸t triÓn cña thÕ giíi vµ sù lùa chän m« h×nh
c«ng nghiÖp ë níc ta.
- NXB Khoa häc x· héi1994.
9. Vâ §¹i Lîng - Vai trß cña Nhµ níc trong ph¸t triÓn kinh tÕ. Kinh
nghiÖm ASEAN vµ ViÖt Nam. - NXB
Khoa häc x· héi 1993.
1o. V¨n kiÖn ®¹i héi ®¹i biÓu toµn quèc lÇn thø VI.
- NXB Sù thËt - 1987.
11. V¨n kiÖn ®ai héi ®¹i biÓu toµn quèc lÇn thø VII.
12. V¨n kiÖn ®¹i héi ®¹i biÓu toµn quèc lÇn thø VIII.
13. Kinh tÕ chÝnh trÞ M¸c - Lª Nin (tËp II).
- NXB gi¸o dôc - 1998.
14.Paul. Samuellson: Kinh tÕ häc, tËp 1 ch¬ng III.
15.T¹p chÝ Qu¶n lý Nhµ níc.
16. T¹p chÝ Th¬ng m¹i.
17. T¹p chÝ Gi¸o dôc vµ Thêi ®¹i.
46

KC025

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

KC025

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Môc lôc

2.1. §Þnh híng cho qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp ho¸

2.1.3.1. Thùc tr¹ng nguån nh©n lùc níc ta hiÖn nay

2.2. ChÝnh s¸ch ph¸t triÓn c«ng nghÖ

2.2.2. Ph¸t triÓn ®éi ngò c¸n bé khoa häc

2.3. ChÝnh s¸ch huy ®éng vµ sö dông nguån vèn

2.4. Qu¶n lý qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp ho¸

3.1. §Þnh híng qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp ho¸

3.1.3. Mét sè gi¶i ph¸p cô thÓ nh»m cñng cè vµ n©ng cao

3.2. ChÝnh s¸ch ph¸t triÓn khoa häc c«ng nghÖ

3.2.1. C«ng nghÖ níc ngoµi

3.2.2. C«ng nghÖ vµ c¸n bé khoa häc trong níc

3.3. Ph¸t triÓn nguån vèn

3.3.2. Gi¶i ph¸p sö dông vµ qu¶n lý vèn

3.4.2. X©y dùng hÖ thèng luËt kinh tÕ

Tµi liÖu tham kh¶o

You might also like