KC126

§Ò tµi: NÒn Kinh tÕ thÞ trêng ®Þnh híng XHCN ë níc ta hiÖn nay
Lêi giíi thiÖu
Tõ n¨m 1975, khi c¶ níc ®éc lËp. Çch m¹ng d©n téc
d©n chñ hoµn thµnh trªn ph¹m vi c¶ níc th× c¶ níc cïng tiÕn
hµnh çch m¹ng x· héi chñ nghÜa x· héi. §¶ng ta ®· chñ tr¬ng
gi÷ v÷ng quan ®iÓm còng nh con ®êng mµ chñ tÞch Hå ChÝ
Minh ®· lùa chän lµ tiÕn lªn chñ nghÜa x· héi, quyÕt t©m ®a
®Êt níc trë thµnh mét níc giµu m¹nh vÒ kinh tÕ, æn ®Þnh vÒ
kinh tÕ chÝnh trÞ, x· héi c«ng b»ng v¨n minh. §Ó ®¹t ®îc nh
vËy, §¶ng ta ®· chñ tr¬ng ph¶i u tiªn ph¸t triÓn kinh tÕ vµ coi
®ã lµ vÊn ®Ò sèng cßn vµ mét trong sè ®ã lµ x©y dùng kinh
tÕ thÞ trêng ®Þnh híng x· héi chñ nghÜa.
Trªn thùc tÕ vÊn ®Ò nhµ níc vµ thÞ trêng lµ mèi quan
t©m hµng ®Çu cña nhiÒu nhµ kinh tÕ trong nhiÒu thËp kû
qua. Do ®ã mµ ë níc ta còng nh çc níc kh¸c trªn thÕ giíi
muèn t×m tßi m« h×nh qu¶n lý kinh tÕ vÜ m« thÝch hîp vµ
hiÖu qu¶ h¬n. Trong b¸o ço chÝnh trÞ cña Ban chÊp hµnh
Trung ¬ng kho¸ VIII tr×nh ®¹i héi IX cña §¶ng ta cã ®Ò cËp :
“ Nhµ níc qu¶n lý kinh tÕ b»ng ph¸p luËt, chiÕn lîc, qui ho¹ch,
kÕ ho¹ch, chÝnh s¸ch nh»m ph¸t huy mÆt tÝch cùc, h¹n chÕ
mÆt tiªu cùc cña nÒn kinh tÕ thÞ trêng, b¶o vÖ lîi Ých cña
nh©n d©n lao ®éng”
ChÝnh v× vËy mµ x©y dùng nÒn kinh tÕ thÞ trêng ®Þnh
híng x· héi chñ nghÜa lµ mét yÕu tè tÊt yÕu c¬ b¶n cña qu¸
tr×nh ®æi míi qu¶n lý kinh tÕ ë níc ta, vµ nhê cã ®êng lèi
®óng ®¾n kinh tÕ níc ta ®· tho¸t khái nh÷ng khñng ho¶ng
®¹t tèc ®é t¨ng trëng nhanh, ®êi sèng nh©n d©n ®îc c¶i
thiªn ®¸ng kÓ, chÝnh trÞ x· héi æn ®Þnh, quèc phßng an

ninh quèc gia ®îc gi÷ v÷ng. Níc ta tõ mét nøoc cã nªn kinh tÕ
quan liªu, bao cÊp ®· tõng bíc chuyÓn sang nÒn kinh tÕ thÞ
trêng ®Þnh híng x· héi chñ nghÜa dùa trªn quy luËt gi¸ trÞ vµ
tÝn hiÖu cung cÇu cña thÞ trêng.
I/ Nghiªn cøu c¬ së lý luËn vÒ nÒn kinh tÕ ®Þnh híng X·

héi chñ nghÜa ë níc ta:
1) Kh¸i niÖm vÒ nÒn kinh tÕ thÞ trêng:
Theo quan ®iÓm cña Samuelson trÝch trong kinh tÕ häc

th×: “ Mét nÒn kinh tÕ thÞ trêng lµ mét c¬ chÕ tinh vi ®Ó
phèi hîp mét çch kh«ng tù gi¸c nh©n d©n vµ doanh nghiÖp
th«ng qua hÖ thèng gi¸ c¶ vµ thÞ trêng. Nã lµ mét ph¬ng
tiÖn giao th«ng ®Ó tËp hîp tri thøc vµ hµnh ®éng cña hµng
triÖu ç nh©n kh¸c nhau, kh«ng cã bé n·o trung t©m nã vÉn
gi¶i ®îc bµi to¸n mµ m¸y tÝnh lín nhÊt hiÖn nay còng kh«ng
thÓ gi¶i næi. Kh«ng ai thiÕt kÕ ra nã. Nã tù xuÊt hiÖn vµ nã
®ang thay ®æi còng nh x· héi loµi ngêi.”
Theo quan ®iÓm cña ®¶ng ta, mét nÒn kinh tÕ mµ
trong ®ã nh÷ng vÊn ®Ò c¬ b¶n cña nã do thÞ trêng quyÕt
®Þnh ®îc xem lµ nÒn kinh tÕ thÞ trêng. Nãi çch kh¸c nÒn
kinh tÕ thÞ trêng chÝnh lµ nÒn kinh tÕ hµng ho¸ chÞu sù
®iÒu khiÓn cña c¬ chÕ thÞ trêng. NÒn kinh tÕ nµy kh¸c víi
nÒn tËp trung ë chñ thÓ x¸c ®Þnh çc vÊn ®Ò c¬ b¶n cña
nÒn kinh tÕ mµ nÒn kinh tÕ tËp trung chñ thÓ nµy lµ nhµ níc
th«ng qua çc mÖnh lÖnh hµnh chÝnh. ChÝnh sù kh¸c biÖt
nµy t¹o ra søc m¹nh vµ lµ ®éng lùc cho nÒn kinh tÕ ph¸t
triÓn.
T¹i ViÖt Nam kÓ tõ §¹i héi §¶ng toµn quèc lÇn thø VI,
chóng ta ®· x¸c ®Þnh x©y dùng nÒn kinh tÕ thÞ trêng nhng
theo ®Þnh híng x· héi chñ nghÜa. Tøc lµ cã sù can thiÖp cña
nhµ níc vµo nÒn kinh tÕ nhng kh«ng ph¶i can thiÖp vµo nÒn
kinh tÕ theo kiÓu mÖnh lÖnh hµnh chÝnh mµ can thiÖp th«ng
qua çc chÝnh s¸ch kinh tÕ vÜ m« nh»m æn ®Þnh nÒn kinh
tÕ vµ t¹o ®iÒu kiÖn cho mäi thµnh phÇn kinh tÕ tham gia
vµo s¶n xuÊt vµ kinh doanh. Sù can thiÖp nµy ®îc xem lµ cÇn
thiÕt nh»m thiÕt lËp khu«n khæ ph¸p luËt phï hîp, s÷a ch÷a
nh÷ng khuyÕt tËt cña thÞ trêng, ®¶m b¶o sù c«ng b»ng x·
héi vµ æn ®Þnh nÒn kinh tÕ vÜ m« ( Kinh tÕ häc –
Samuelson). §©y lµ lý thuyÕt nÒn kinh tÕ hçn hîp ®· ®îc
Samuelson ®a ra/ Theo «ng ph¸t triÓn kinh tÕ ph¶i dùa trªn
hai bµn taylµ c¬ chÕ thÞ trêng vµ nhµ níc: “®iÒu hµnh mét
nÒn kinh tÕ kh«ng cã c¶ chÝnh phñ lÉn thÞ trêng th× còng
nh ®Þnh vç b»ng mét bµn tay”. Tuy nhiªn trong hoµn c¶nh n-
íc ta th× sù can thiÖp cña nhµ níc cßn ®ãng vai trß gi÷ cho
nÒn kinh tÕ ®i theo ®óng ®Þnh híng x· héi chñ nghÜa.
2) Sù cÇn thiÕt tån t¹i kinh tÕ thÞ trêng:
ViÖt Nam ®ang tån t¹i ®ñ çc ®iÒu kiÖn cÇn thiÕt lµ c¬
së tån t¹i cña nÒn kinh tÕ hµng ho¸. Ph©n c«ng lao ®éng
®ang ph¸t triÓn c¶ vÒ chiÒu réng lÉn chiÒu s©u. nhiÒu
ngµnh nghÒ míi ®· ra ®êi, ®Æc biÖt lµ nh÷ng ngµnh c«ng
nghiÖp cã hµm lîng kü thuËt kÕt tinh trong s¶n phÈm cao nh
®iÖn tö, tin häc… Bªn c¹nh ®ã çc lµng nghÒ cæ truyÒn
còng ®ang ph¸t triÓn m¹nh mÏ. Çc s¶n phÈm cña ngµnh
®ang tõng bíc kh¼ng ®Þnh th¬ng hiÖu trªn thÞ trêng trong
níc vµ quèc tÕ. §©y chÝnh lµ nh÷ng thÕ m¹nh cñaViÖt Nam
trong qu¸ tr×nh héi nhËp kinh tÕ thÕ giíi.Sù ph¸t triÓn nµy ®·
kÐo theo sù ph¸t triÓn nhanh chãng cña lùc lîng s¶n xuÊt.
KÓ tõ sau §¹i héi §¶ng toµn quèc lÇn VI. ViÖt Nam ®·
chÝnh thøc thõa nhËn sù tån t¹i cña çc thµnh phÇn kinh tÕ
ngoµi quèc doanh. Nhê ®ã çc thµnh phÇn kinh tÕ nµy ®· cã
nh÷ng ®iÒu kiÖn cÇn thiÕt ®Ó ph¸t triÓn. Tõ ®ã xuÊt hiÖn
sù kh¸c biÖt gi÷a çc h×nh thøc së h÷u vÒ t liÖu s¶n xuÊt vµ
s¶n phÈm lao ®éng. §©y chÝnh lµ ®iÒu kiÖn ®ñ ®Ó nÒn
kinh tÕ hµnh ho¸ cã c¬ së ra ®êi. Kh¸c biÖt vÒ së h÷u vÒ t
liÖu s¶n xuÊt vµ s¶n phÈm lao ®éng ®· t¹o ra ®éng lùc to lín
®Ó thóc ®Èy kinh tÕ ph¸t triÓn mÆc dï mÆt tr¸i cña nã lµ sù
ph©n ho¸ vÒ giµu vµ nghÌo.
Sau mét thêi gian dµi duy tr× c¬ chÕ kinh tÕ kÕ ho¹ch
ho¸ tËp trung ®· ®Õn lóc chóng ta cÇn mét sù chuyÓn ®æi
®Ó ph¸t triÓn kinh tÕ. C¬ chÕ thÞ trêng víi nh÷ng u thÕ
kh«ng thÓ chèi c·i lµ mét sù lùa chän hîp lý vµ cÇn thiÕt. C¬
chÕ qu¶n lý cò cång kÒnh, kÐm n¨ng lùc ®· kh«ng cßn phï
hîp víi t×nh h×nh trong níc vµ quèc tÕ. Nh÷ng c¨n bÖnh
®Æc trng cña c¬ chÕ cò nh b¶o thñ, tr× trÖ, kÐm n¨ng lùc
h×nh thµnh nªn bé m¸y qu¶n lý thiÕu chuyªn m«n nghiÖp vô
nhng l¹i cã th¸i ®é quan liªu, cöa quyÒn cÇn ph¶i ®îc thay
®æi. Thùc tÕ cho thÊy tr¶i qua gÇn hai m¬i n¨m ®æi míi
g©y dùng nhng chóng ta vÉn ph¶i thùc hiÖn çc cuéc chØnh
®èn §¶ng, c¶i çch bé m¸y hµnh chÝnh chøng tá nh÷ng quan
niÖm cò sai lÇm ®· ¨n s©u b¸m rÔ nh thÕ nµo. ViÖc xo¸ bá

hoµn toµn kh«ng dÔ dµng, kh«ng thÓ hoµn thµnh trong mét
sím mét chiÒu nhng ®ã lµ viÖc cÇn thiÕt ®Ó thóc ®Èy kinh
tÕ ph¸t triÓn. Cïng víi c¬ chÕ cò còng lµ sù bÊt cËp khi nhµ n-
íc can thiÖp qu¸ s©u vµo s¶n xuÊt kinh doanh,
®iÒu hµnh kh«ng tu©n theo çc qui luËt kinh tÕ mµ
theo c¶m tÝnh dÉn ®Õn sù thÊt b¹i trong thùc hiÖn çc môc
tiªu kinh tÕ x· héi ®· ®Ò ra. ChuyÓn sang c¬ chÕ míi sÏ t¹o
®iÒu kiÖn cho çc thµnh phÇn kinh tÕ ph¸t triÓn theo ®óng
nh÷ng qui luËt kinh tÕ kh¸ch quan.
Thùc tiÔn nh÷ng n¨m ®æi míi chØ ra r»ng viÖc chuyÓn
®æi sang m« h×nh kinh tÕ thÞ trêng cña §¶ng ta lµ hoµn
toµn ®óng ®¾n. Nhê m« h×nh kinh tÕ ®ã chóng ta ®· bíc
®Çu khai th¸c ®îc tiÒm n¨ng trong níc ®i ®«i víi thu hót vèn
vµ kü thuËt níc ngoµi, gi¶i phãng ®îc n¨ng lùc s¶n xuÊt trong
x· héi, ph¸t triÓn lùc lîng s¶n xuÊt, gãp phÇn quyÕt ®Þnh b¶o
®¶m nhÞp ®é t¨ng trëng GDP b×nh qu©n h»ng n¨m trong
nh÷ng n¨m 2000 lµ 7%. Trong ®ã n«ng nghiÖp ph¸t triÓn liªn
tôc, ®Æc biÖt lµ s¶n xuÊt l¬ng thùc ®a ViÖt Nam trë thµnh
níc thø ba trªn thÕ giíi vÒ xuÊt khÈu l¬ng thùc. Gi¸ trÞ s¶n
xuÊt c«ng nghiÖp t¨ng b×nh qu©n hµng n¨m 13,5%. HÖ
thèng kÕt cÊu h¹ tÇng kü thuËt vµ x· héi ®îc t¨ng cêng. §êi
sèng nh©n d©n ®îc c¶i thiÖn, n©ng cao tÝch luü x· héi, t¹o
tiÒn ®Ò cho sù ph¸t triÓn trong t¬ng lai.
3) B¶n chÊt kinh tÕ thÞ trêng ®Þnh híng x· héi chñ
nghÜa:
NÒn kinh tÕ thÞ trêng ®Þnh híng x· héi chñ nghÜa ë níc
ta cã mét sè ®iÓm nh sau:
Thø nhÊt , qu¸ tr×nh chuyÓn nÒn kinh tÕ níc ta sang
nÒn kinh tÕ thÞ trêng ®ång thêi còng lµ qu¸ tr×nh thùc hiÖn
nÒn kinh tÕ më, nh»m hoµ nhËp víi thÞ trêng thÕ giíi.
Thø hai, b¶n chÊt cña qu¸ tr×nh chuyÓn nÒn kinh tÕ níc
ta sang nÒn kinh tÕ thÞ trêng theo ®Þnh híng x· héi chñ
nghÜa lµ qu¸ tr×nh chuyÓn nÒn kinh tÕ cßn mang nÆng tÝnh
chÊt tù cung tù cÊp sang nÒn kinh tÕ hµng ho¸ tiÕn tíi nÒn
kinh tÕ thÞ trêng vµ qua tr×nh chuyÓn c¬ chÕ tËp trung
quan liªu bao cÊp sang c¬ chÕ thÞ trêng cã sù qu¶n lý cña
nhµ níc.
Sù ph¸t triÓn cña chñ nghÜa t b¶n ®· kh¼ng ®Þnh nÒn
kinh tÕ hµng ho¸ ®· lµm cho thÞ trêng d©n técg¾n bã vµ
hoµ nhËp víi thÞ trêng thÕ giíi, ChÝnh giao lu hµng ho¸ ®· lµm
cho quan hÖ quèc tÕ ®îc më réng khái ph¹m vi quèc gia, thóc
®Èy nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn mét çch nhanh chãng.
Trong quan hÖ quèc tÕ chóng ta cã nhiÒu ®æi míi quan
träng. Chóng ta ®· chuyÓn quan hÖ quèc tÕ tõ ®¬n ph¬ng
sang ®a ph¬ng, quan hÖ víi tÊt c¶ çc níc kh«ng ph©n biÖt
chÕ ®é chÝnh trÞ, theo nguyªn t¾c ®«i bªn cïng cã lîi vµ
kh«ng can hÖ vµo chuyÖn néi bé cña nhau.
4) §Æc trng cña kinh tÕ thÞ trêng ®Þnh híng x· héi chñ
nghÜa ë níc ta:
Môc ®Ých cña nÒn kinh tÕ thÞ trêng ®Þnh híng x· héi
chñ nghÜa lµ ph¸t triÓn lùc lîng s¶n xuÊt, ph¸t triÓn kinh tÕ
®Ó x©y dùng c¬ së vËt chÊt kü thuËt cña chñ nghÜa x· héi,

n©ng cao ®êi sèng nh©n d©n lao ®éng vµ tÊt c¶ çc thµnh
viªn trong x· héi. Ph¸t triÓn lùc lîng s¶n xuÊt hiÖn ®¹i g¾n
liÒn víi x©y dùng quan hÖ s¶n xuÊt míi phï hîp trªn c¶ ba
mÆt: së h÷u, qu¶n lý vµ ph©n phèi.
VÒ së h÷u sÏ ph¸t triÓn theo híng cßn tån t¹i nhiÒu h×nh
thøc së h÷u kh¸c nhau, nhiÒu thµnh phÇn kinh tÕ kh¸c nhau
trong ®ã kinh tÕ nhµ níc gi÷ vai trß chñ ®¹o. Tiªu chuÈn c¨n
b¶n ®Ó ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ x©y dùng quan hÖ s¶n xuÊt theo
®Þnh híng x· héi chñ nghÜa lµ thóc ®Èy ph¸t triÓn lùc lîng
s¶n xuÊt, c¶i thiÖn ®êi sèng nh©n d©n vµ thùc hiÖn c«ng
b»ng x· héi nªn ph¶i tõng bíc x¸c lËp vµ ph¸t triÓn chÕ ®é së
h÷u c«ng céng vÒ t liÖu s¶n xuÊt chñ yÕu mét çch v÷ng
ch¾c, tr¸nh nãng véi x©y dùng å ¹t mµ kh«ng tÝnh ®Õn hiÖu
qu¶ nh tríc ®©y.
VÒ qu¶n lý trong kinh tÕ thÞ trêng ®Þng híng x· héi chñ
nghÜa ph¶i cã sù qu¶n lý cña nhµ níc x· héi chñ nghÜa. Nhµ
níc x· héi chñ nghÜa sÏ qu¶n lý nÒn kinh tÕ b»ng ph¸p luËt,
chiÕn lîc, kÕ ho¹ch, chÝnh s¸ch ®ång thêi sö dông c¬ chÕ thÞ
trêng, çc h×nh thøc kinh tÕ vµ ph¬ng thøc qu¶n lý kinh tÕ
thÞ trêng ®Ó kÝch thÝch s¶n xuÊt, gi¶i phãng søc s¶n xuÊt,
ph¸t huy tÝnh tÝch cùc vµ h¹n chÕ nh÷ng mÆt tiªu cùc,
khuyÕt tËt cña c¬ chÕ thÞ trêng, b¶o vÖ lîi Ých nh©n d©n
lao ®éng vµ toµn thÓ quÇn chóng nh©n d©n.
VÒ ph©n phèi kinh tÕ thÞ trêng ®Þnh híng x· héi chñ
nghÜa thùc hiÖn ph©n phèi chñ yÕu theo kÕt qu¶ lao ®éng
vµ hiÖu qu¶ kinh tÕ, ®ång thêi ph©n phèi theo møc ®ãng
gãp vèn vµ çc nguån lùc kh¸c vµo s¶n xuÊt kinh doanh vµ
th«ng qua phóc lîi x· héi. C¬ chÕ ph©n phèi nµy võa t¹o
®éng lùc kÝch thÝch çc chñ thÓ kinh tÕ n©ng cao hiÖu qu¶
ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh, ®«ng thêi h¹n chÕ nh÷ng
bÊt c«ng trong x· héi.Thùc hiÖn t¨ng trëng kinh tÕ g¾n liÒn
víi c«ng b»ng x· héi ngay trong tõng bíc ph¸t triÓn.
TÝnh ®Þnh híng x· héi chñ nghÜa cña nÒn kinh tÕ thÞ
trêng níc ta cßn thÓ hiÖn ë chç t¨ng trëng kinh tÕ ph¶i ®i
®«i víi ph¸t triÓn v¨n ho¸, gi¸o dôc x©y dùng nÒn v¨n ho¸
ViÖt Nam tiªn tiÕn, ®Ëm ®µ b¶n s¾c d©n téc, lµm cho chñ
nghÜa M¸c Lªnin, t tëng Hå ChÝ Minh gi÷ vai trß chñ ®¹o
trong ®êi sèng tinh thÇn cña nh©n d©n, n©ng cao d©n trÝ,
gi¸o dôc vµ ®µo t¹o con nguêi, x©y dùng vµ ph¸t triÓn nguån
nh©n lùc cña ®Êt níc.
Chñ tr¬ng x©y dùng vµ ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ thÞ tr-
êng, ®Þnh híng x· héi chñ nghÜa cã sù qu¶n lý cña nhµ níc
thÓ hiÖn tr×nh ®é t duy vµ vËn dông cña §¶ng ta vÒ qui luËt
sù phï hîp gi÷a quan hÖ s¶n xuÊt víi tÝnh chÊt vµ tr×nh ®é
ph¸t triÓn cña lùc lîng s¶n xuÊt. §©y lµ m« h×nh kinh tÕ
tæng qu¸t cña níc ta trong thêi kú qu¸ ®é lªn chñ nghÜa x·
héi.
II/Thùc tr¹ng viÖc h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ

thÞ trêng ®Þnh híng x· héi chñ nghÜa ë níc ta:
1)Tríc ®æi míi:
Tõ n¨m 1975 ®Êt níc ViÖt Nam hoµn toµn ®éc lËp vµ
thèng nhÊt, çch m¹ng ViÖt Nam hoµn toµn chuyÓn sang giai
®o¹n míi, c¶ níc x©y dùng chñ nghÜa x· héi. §Êt níc ®i lªn
chñ nghÜa x· héi tõ ®iÓm xuÊt ph¸t rÊt thÊp l¹i chÞu ¶nh h-
ëng nÆng nÒ do chiÕn tranh kÐo dµi. Trong 15 n¨m nh©n
d©n ta ®· kh«ng ngõng phÊn ®Êu vùot qua bao khã kh¨n thö
th¸ch míi giµnh ®îc ®éc lËp thèng nhÊt ®Êt níc. Chóng ta ®·
cã nhiÒu cè g¾ng trong viÖc hµn g¾n vÕt th¬ng chiÕn
tranh, kh«i phôc nÒn kinh tÕ bÞ tµn ph¸ nÆng nÒ, tõng bíc
x¸c lËp quan hÖ s¶n xuÊt míi bíc ®Çu x©y dùng c¬ së vËt
chÊt kü thuËt cña chñ nghÜa x· héi, ph¸t triÓn sù nghiÖp v¨n
ho¸ gi¸o dôc y tÕ, thiÕt lËp cñng cè chÝnh quyÒn nh©n d©n
trong c¶ níc. Tuy nhiªn, nÒn kinh tÕ vÉn ë trong t×nh tr¹ng
kÐm ph¸t triÓn, s¶n xuÊt nhá lµ phæ biÕn vµ nÆng nÒ tÝnh
tù cung tù cÊp. Tr×nh ®é
trang thiÕt bÞ kü thuËt trong s¶n xuÊt còng nh trong kÕt
cÊu h¹ tÇng kinh tÕ v¨n ho¸ x· héi l¹c hËu, mÊt c©n ®èi, cha
t¹o ®îc tÝch luü trong níc vµ lÖ thuéc nhiÒu vµo bªn ngoµi.
C¬ chÕ qu¶n lý tËp trung quan liªu bao cÊp ®Ó l¹i nhiÒu hËu
qu¶ tiªu cùc do ®ã nÒn kinh tÕ ho¹t ®éng víi hiÖu qu¶ thÊp.
Khñng ho¶ng kinh tÕ x· héi diÔn ra nhiÒu víi ®Æc trng
s¶n xuÊt chËm vµ kh«ng æn ®Þnh, l¹m ph¸t lªn ®Õn 774,7%
n¨m 1986. Tµi nguyªn thiÕt bÞ lao ®éng vµ tµi n¨ng míi ®îc
sö dông thÊp. §êi sèng nh©n d©n thiÕu thèn, nÕp sèng v¨n
ho¸ tinh thÇn vµ ®¹o ®øc kÐm lµnh m¹nh, trËt tù an toµn x·
héi kh«ng ®îc ®¶m b¶o, tham nhòng nhiÒu vµ tÖ n¹n x· héi
ph¸t triÓn.
Trªn thùc tÕ nÒn kinh tÕ níc ta tõ nghÞ quyÕt héi nghÞ
lÇn thø 6 ban chÊp hµnh Trung ¬ng kho¸ IV (n¨m 1979) çc
quan hÖ hµng ho¸ tiÒn tÖ ®· ®îc chÊp nhËn nhng míi ë møc
®é thø yÕu. §ã lµ do qua nhiÒu thËp kû qua, t tëng kinh tÕ x·

héi chñ nghÜa mang nÆng thµnh kiÕn coi quan hÖ hµng ho¸
vµ c¬ chÕ thÞ trêng lµ biÓu hiÖn thuéc tÝnh cña chÕ ®é t
h÷u vµ t b¶n. MÆt kh¸c lµ do chóng ta x©y dùng chñ nghÜa
x· héi theo m« h×nh dËp khu«n gi¸o ®iÒu chñ quan duy ý
chÝ çc mÆt bè trÝ c¬ cÊu kinh tÕ thiÕu vÒ ph¸t triÓn c«ng
nghiÖp nÆng, quy m« lín víi xo¸ bá çc h×nh thøc kinh tÕ dùa
trªn chÕ ®é t h÷u vÒ t liÖu s¶n xuÊt, ph¸t triÓn kinh tÕ quèc
doanh vµ kinh tÕ tËp thÓ, nÆng nÒ h×nh thøc phñ nhËn nÒn
kinh tÕ hµng ho¸ theo c¬ chÕ thÞ trêng, bé m¸y quan liªu
cång kÒnh kÐm hiÖu qu¶. Nh÷ng sai lÇm ®ã ®· dÉn ®Õn
viÖc k×m h·m lùc lîng s¶n xuÊt vµ nhiÒu ®éng lùc ph¸t triÓn,
cuéc c¶i çch kinh tÕ bÞ ®Èy lïi. T tëng Lªnin trong chÝnh
s¸ch kinh tÕ M¸c bÞ xem nh bíc lïi t¹m thêi bÊt ®¾c dÜ.
2)Sau ®æi míi:
Khi chuyÓn sang kinh tÕ thÞ trêng chóng ta ®øng tríc

thùc tr¹ng lµ ®Êt níc ®· vµ ®ang tõng bíc qu¸ ®é lªn chñ
nghÜa x· héi, tõ mét x· héi vèn lµ thuéc ®Þa nöa phong kiÕn,
tr×nh ®é ph¸t triÓn cña lùc lîng s¶n xuÊt x· héi thÊp. Kh«ng
nh÷ng thÕ, ®Êt níc ta l¹i tr¶i qua hµng chôc n¨m chiÕn tranh,
hËu qu¶ ®Ó l¹i v« cïng nÆng nÒ, nh÷ng tµn d thùc d©n
phong kiÕn cßn nhiÒu, l¹i chÞu ¶nh hëng nÆng nÒ cña c¬
chÕ tËp trung quan liªu bao cÊp.
Tõ nh÷ng ®Æc ®iÓm trªn ta cã thÓ nhËn xÐt r»ng: nÒn
kinh tÕ níc ta kh«ng cßn hoµn toµn lµ nÒn kinh tÕ tù cung tù
cÊp nhng còng cha ph¶i lµ nÒn kinh tÕ hµng ho¸ theo ý
nghÜa ®Çy ®ñ. MÆt kh¸c do cã sù ®æi míi vÒ mÆt kinh tÕ

nÒn kinh tÕ níc ta khi chuyÓn sang kinh tÕ thÞ trêng lµ nÒn
kinh tÕ hµng ho¸ kÐm ph¸t triÓn, cßn mang nÆng tÝnh chÊt
tù cÊp lµ ¶nh hëng nÆng nÒ cña c¬ chÕ tËp trung quan liªu
bao cÊp. Thùc tr¹ng ®ã ®îc thÓ hiÖn ë çc mÆt sau:
-Thø nhÊt, kinh tÕ hµng hãa kÐm ph¸t triÓn, nÒn kinh tÕ
cßn mang nÆng tÝnh tù cung tù cÊp, c¬ cÊu kinh tÕ cßn mÊt
c©n ®èi vµ kÐm hiÖu qu¶, cha cã thÞ trêng theo ®óng
nghÜa cña nã vµ n¨ng suÊt lao ®éng x· héi vµ thu nhËp quèc
d©n tÝnh theo ®Çu ngêi cßn thÊp.
NÒn kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn ë níc ta ®· ®îc h×nh
thµnh vµ ph¸t triÓn, v× vËy thÞ trêng níc ta còng ®îc h×nh
thµnh vµ ph¸t triÓn. Xem xÐt kh¸i qu¸t vÒ thÞ trêng níc ta
trong nh÷ng n¨m qua vÉn thÊy cßn lµ thÞ trêng ë tr×nh ®é
thÊp, tÝnh chÊt cña nã vÉn cßn hoang s¬, dung lîng cßn yÕu
vµ cã phÇn rèi lo¹n. Chóng ta míi cã thÞ trêng hµng ho¸ nãi
chung, tríc hÕt lµ thÞ trêng hµng tiªu dïng th«ng thêng víi hÖ
sè gi¸ c¶ vµ quan hÖ mua b¸n b×nh thêng. VÒ c¬ b¶n chóng
ta cha cã thÞ trêng søc lao ®éng, thÞ trêng tiÒn vèn trong
khu vùc kinh tÕ nhµ níc. Thùc tr¹ng nµy cña thÞ trêng níc ta lµ
do kÕt qu¶ cña nhiÒu nguyªn nh©n kh¸c nhau. VÒ mÆt
kh¸ch quan lµ do tr×nh ®é ph¸t triÓn cña ph©n c«ng lao
®éng x· héi cßn thÊp, nÒn kinh tÕ cßn mang nÆng tÝnh tù
cÊp tù tóc. VÒ mÆt chñ quan lµ do nh÷ng nhËn thøc cha
®óng ®¾n cña nÒn kinh tÕ x· héi chñ nghÜa, lµ do sù ph©n
biÖt duy ý chÝ gi÷a thÞ trêng cã tæ chøc vµ thÞ trêng tù do.
§iÒu cÇn thiÕt ph¶i rót ra tõ thùc tr¹ng cña thÞ trêng trªn
®©y lµ: víi tÊt c¶ tÝnh phøc t¹p vµ çc mÆt tiªu cùc x¶y ra
trªn thÞ trêng, viÖc chuyÓn nÒn kinh tÕ níc ta sang kinh tÕ
thÞ trêng vÉn ®a tíi møc tiÕn bé vÒ mËt kinh tÕ h¬n h¼n tríc
®©y vµ t¹o kh¶ n¨ng dÉn tíi bíc ngoÆt quyÕt ®Þnh. NhiÖm
vô ®Æt ra hiÖn nay lµ ph¶i tiÕp tôc thóc ®Èy qu¸ tr×nh
h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn cña thÞ trêng ngµy cµng ®Çy ®ñ
vµ th«ng suèt, thèng nhÊt trªn ph¹m vi c¶ níc, ph¶i g¾n thÞ
trêng trong níc víi thÞ trêng quèc tÕ.
Thø hai vÒ thùc tr¹ng cña nÒn kinh tÕ níc ta khi chuyÓn
sang nÒn kinh tÕ thÞ trêng lµ ¶nh hëng cña m« h×nh kinh tÕ
chØ
huy víi c¬ chÕ tËp trung quan liªu bao cÊp. Hai c¬ chÕ
kinh tÕ cò vµ míi ( c¬ chÕ tËp trung quan liªu bao cÊp vµ thÞ
trêng) cã nhiÒu ®Æc ®iÓm kh¸c nhau, ®iÓm kh¸c nhau c¬
b¶n nhÊt lµ: c¬ chÕ cò h×nh thµnh trªn c¬ së thu hÑp hoÆc
gÇn nh xo¸ bá quan hÖ hµng vµ tiÒn tÖ, lµm cho nÒn kinh tÕ
bÞ “ hiÖn vËt ho¸” cßn c¬ chÕ míi h×nh thµnh trªn c¬ së më
réng quan hÖ hµng ho¸ tiÒn tÖ.
Quy luËt tån t¹i trong c¬ chÕ giao nép vµ cÊp ph¸t chØ lµ
h×nh thøc, viÖc më réng s¶n xuÊt vµ lu th«ng hµng ho¸ lµ
mét tÊt yÕu lÞch sö cho nªn h¹n chÕ quuan hÖ hµng ho¸ tiÒn
tÖ vµ quy luËt gi¸ trÞ trë thµnh sù c¶n trë tiÕn bé kinh tÕ,
k×m h·m nh©n tè míi. Do ®ã lµm cho nhµ níc kh«ng thÓ lµm
chñ nh÷ng qu¸ tr×nh kinh tÕ kh¸ch quan mÆc dï trong tay
nhµ níc cã thùc lùc kinh tÕ to lín. V× vËy, ®¹i héi lÇn thø VII
§¶ng ta ®· kh¼ng ®Þnh: Xo¸ bá triÖt ®Ó c¬ chÕ qu¶n lý tËp
trung quan liªu bao cÊp h×nh thµnh c¬ chÕ thÞ trêng cã sù
qu¶n lý cña nhµ níc b»ng ph¸p luËt, kÕ ho¹ch chÝnh s¸ch vµ
çc c«ng cô kh¸c. X©y dùng vµ ph¸t triÓn ®ång bé hµng tiªu
dïng, vËt t, dÞch vô søc lao ®éng… thùc hiÖn kinh tÕ th«ng
suèt trong c¶ níc vµ víi thÞ trêng thÕ giíi.
XuÊt ph¸t tõ nhiÖm vô bao trïm vÒ chÝnh s¸ch ®èi ngo¹i
vµ quan ®iÓm: “ViÖt Nam muèn lµ b¹n cña tÊt c¶ çc níc
trong céng ®ång thÕ giíi, phÊn ®Êu v× hoµ b×nh, ®éc lËp
vµ ph¸t triÓn”, chÝnh s¸ch knh tÕ ®èi ngo¹i cña nÒn kinh tÕ
hµng ho¸ níc ta hiÖn nay ®îc thùc hiÖn theo nh÷ng ®Þnh h-
íng sau:
§a d¹ng ho¸, ®a ph¬ng ho¸ kinh tÕ víi mäi què gia, mäi
tæ chøc kinh tÕ kh«ng ph©n biÖt chÕ ®é chÝnh trÞ trªn
nguyªn t¾c t«n trong ®éc lËp chñ quyÒn b×nh ®¼ng vµ
cïng cã lîi. Cñng cè vµ t¨ng cêng vÞ trÝ cña ViÖt Nam ë çc
thÞ trêng quen thuéc vµ víi b¹n hµng truyÒn thèng, tÝch cùc
th©m nhËp vµ t¹o chç ®øng ë thÞ trêng míi, ph¸t triÓn çc
mèi quan hÖ díi mäi h×nh thøc.
Kinh tÕ ®èi ngo¹i lµ mét trong çc c«ng cô kinh tÕ b¶o
®¶m cho viÖc thùc hiÖn çc môc tiªu kinh tÕ – x· héi ®Ò ra
cho tõng giai ®o¹n lÞch sö cô thÓ vµ phôc vô ®¾c lùc môc
tiªu ®éc lËp d©n téc vµ chñ nghÜa x· héi, thùc hiÖn c«ng
nghiÖp ho¸ hiÖn ®¹i ho¸ theo ®Þnh híng x· héi chñ nghÜa.
T¨ng cêng héi nhËp vµo nÒn kinh tÕ thÕ giíi, ph¸t huy ý
chÝ tù lùc tù cêng; kÕt hîp søc m¹nh d©n téc víi søc m¹nh
thêi ®¹i, dùa vµo nguån lùc trong níc lµ chÝnh, ®i ®«i víi
tranh thñ tèi ®a nguån lùc ë bªn ngoµi.
Theo nh÷ng ®Þnh híng trªn, mÊy n¨m qua, ho¹t ®éng
kinh tÕ ®èi ngo¹i ë níc ta ®· lËp l¹i quan hÖ b×nh thêng víi
çc quan hÖ tµi chÝnh, tiÒn tÖ quèc tÕ, bíc ®Çu ®· thu ®ùoc
nh÷ng thµnh tùu quan träng vÒ kinh tÕ ®èi ngo¹i.
Ngoµi ra nÒn kinh tÕ thÞ trßng ph¸t triÓn theo ®Þnh h-

íng x· héi chñ nghÜa cÇn cã sù qu¶n lý vÜ m« cña nhµ níc.
§©y lµ ®Æc ®iÓm c¬ b¶n nhÊt cña kinh tÕ thÞ trêng ë níc ta
kh¸c víi nÒn s¶n xuÊt hµng ho¸ gi¶n ®¬n trøoc ®©y, còng
nh kh¸c víi nÒn kinh tÕ thÞ trêng ë çc níc t b¶n chñ nghÜa.
§Æc ®iÓm nµy còng chÝnh lµ m« h×nh kinh tÕ kh¸i qu¸t
trong thêi kú qu¸ ®é lªn chñ nghÜa x· héi ë níc ta. M« h×nh
kinh tÕ ®ã cã nh÷ng ®Æc trng riªng , lµm cho nã kh¸c víi
kinh tÕ thÞ trêng ë çc níc t b¶n chñ nghÜa.
3)H¹n chÕ trong ph¸t triÓn kinh tÕ
M¨c dï níc ta ®· ®¹t ®îc nhng thµnh tùu nhÊt ®Þnh

trong ph¸t triÓn kinh tÕ vµ æn ®Þnh t×nh h×nh chÝnh trÞ x·
héi nhng kh«ng ph¶i kh«ng cßn nhng tån t¹i cÇn ®îc gi¶i
quyÕt nhÊt lµ nh÷ng tån t¹i trong viÖc ®iÒu hµnh nÒn kinh
tÕ vµ gi¶i quyÕt çc vÊn ®Ò th¬ng m¹i .Tuy nh÷ng khã kh¨n
nµy chØ lµ t¹m thêi nhng chóng ta vÉn ph¶i gi¶i quyÕt ®Ó
lµm lµnh m¹nh ho¸ nÒn kinh tÕ vµ ®Èy nhanh c«ng cuéc ph¸t
triÓn kinh tÕ níc nhµ .
Mét trong nh÷ng h¹n chÕ lín hiÖn nay lµ ViÖt Nam cßn
thiÕu qu¸ nhiÒu th«ng tin , ®Æc biÖt lµ th«ng tin trong lÜnh
vùc kinh tÕ. Kh«ng cã çc th«ng tin cÇn thiÕt vÒ thÞ trêng ,
vÒ LuËt kinh tÕ dÉn ®Õn nhiÒu thÊt b¹i. §¸ng chó ý lµ vÊn
®Ò th¬ng hiÖu vµ gÇn ®©y lµ nh÷ng khã kh¨n trong viÖc
th©m nhËp thÞ trêng Mü. ChÝnh tõ hai nguyªn nh©n nµy mµ
ViÖt Nam thÊt b¹i trong vô kiÖn ç ba sa.VÒ mÆt nµo ®ã vô
kiÖn nµy cã mÆt thiªn vÞ cho HiÖp héi chñ tr¹i ç nheo Mü
nhng ph¶i thõa nhËn chóng ta ®· kh«ng cã nhng th«ng tin

cÇn thiÕt vµ còng kh«ng tiÕn hµnh nh÷ng ho¹t ®éng mµ
®¸ng ra chóng ta ph¶i thùc hiÖn tríc khi th©m nhËp vµ thµnh
c«ng trªn thÞ trêng khã tÝnh nµy. Mét h¹n chÕ kh¸c lµ chóng
ta vÉn cßn tån t¹i nh÷ng nghµnh kinh tÕ cßn qu¸ yÕu kÐm
khi mµ chóng ta ®· vµ ®ang dì bá mét sè h¹n ng¹ch thuÕ
quan cho mét sè mÆt hµng ®Ó chuÈn bÞ cho qu¸ tr×nh tham
gia tæ chøc th¬ng m¹i quèc tÕ WHO. Nguyªn nh©n cña sù
khã kh¨n nµy mét phÇn lµ do cßn cã nhng ngµnh kinh tÕ ho¹t
®éng kh«ng hiÖu qu¶ ®Æc biÖt trong sö dông vèn. Mét phÇn
lµ do mét phÇn nh÷ng ngµnh kh¸c cã tû lÖ néi ®Þa ho¸ thÊp.
Ngoµi ra vÉn ph¶i thõa nhËn lµ çc ngµnh kinh tÕ ViÖt Nam
ph¸t triÓn phÇn lín lµ dùa vµo sù t¨ng lªn vÒ vèn. Theo thèng
kª gÇn ®©y th× trong c¬ cÊu mét ®ång s¶n phÈm t¨ng lªn
th× cã tíi 74% lµ do t¨ng vÒ vèn , 14% do lao ®éng vµ chØ cã
12% lµ do sù t¨ng lªn vÒ n¨ng suÊt th«i. Trong nh÷ng nghµnh
cã tû lÖ néi ®Þa ho¸ thÊp th× cã thÓ kÓ ®Õn ngµnh « t« vµ
c«ng nghÖ tin häc, phÇn lín hµng ho¸ s¶n xuÊt trong níc míi
dõng ë møc l¾p r¸p s¶n phÈm linh kiÖn nhËp tõ níc ngoµi
vÒ.VÝ dô ngµnh « t« tû lÖ néi ®Þa ho¸ míi ë møc 8%, cao
nhÊt lµ Toyota ViÖt Nam tû lÖ nµy cung chØ ®¹t 14%. HiÖn
nay mét trong nh÷ng vÊn ®Ò mµ çc nhµ qu¶n lý kh«ng thÓ
gi¶i quyÕt m©u thuÉn gi÷a viÖc gi¶m ®Ó kÝch thÝch tiªu
dïng çc lo¹i hµng ho¸ ®ång thêi ph¶i t¨ng thuÕ ®Ó buéc çc
doanh nghiÖp t¨ng tû lÖ néi ®Þa ho¸.
§ã lµ trªn s©n nhµ, cßn trªn thÞ trêng thÕ giíi th× sao?
Nãi chung hµng ho¸ ViÖt Nam vÉn cßn chñ yÕu c¹nh tranh
b»ng gi¸. Nãi chung c«ng nghÖ s¶n xuÊt cña ViÖt Nam cßn
kh¸ l¹c hËu nªn hµng ho¸ cã gi¸ trÞ thÊp, hµm lîng khoa häc
kh«ng cao. KÕt qu¶ dÔ thÊy lµ lîi nhuËn sÏ thÊp. Trong khi
®ã, ViÖt Nam l¹i cha v¬n tíi nh÷ng thÞ trêng dÔ tÝnh nh
ch©u Phi, §«ng ¢u… mµ chñ yÕu hµng ho¸ xuÊt sang EU,
NhËt vµ Mü vèn lµ nh÷ng thÞ trêng khã tÝnh ®ßi hái nh÷ng
tiªu chuÈn kh¾t khe. Çc tham t¸n th¬ng m¹i còng cha ho¹t
®éng hiÖu qu¶ trong viÖc hç trî doanh nghiÖp t×m kiÕm thÞ
trêng. Mét vÊn ®Ò n÷a lµ hµng ho¸ ViÖt Nam vÉn hay bÞ mét
sè níc mua l¹i, d¸n nh·n m¸c kh¸c ®Ó b¸n ra thÞ trêng. §©y lµ
mét thiÖt thßi lín cho chóng ta kh«ng chØ lµ lîi nhuËn mµ cßn
liªn quan ®Õn nh÷ng quyÒn lîi vµ tµi s¶n v« h×nh kh¸c.
Kh«ng chØ vËy, trong lÜnh vùc qu¶n lý nhµ níc chóng ta
còng cßn tån t¹i kh«ng Ýt nh÷ng h¹n chÕ ®Æc biÖt trong
lÜnh vùc qu¶n lý hµnh chÝnh vµ chÕ ®é tµi chÝnh c«ng. Ph¶i
thõa nh©n r»ng bé m¸y hµnh chÝnh cña ViÖt Nam cßn rÊt
cång kÒnh vµ cßn qu¸ nhiÒu kh©u trïng lÆp. MÆc dï chóng
ta ®· cã nh÷ng c¶i çch trong rót gän thñ tôc hµnh chÝnh nh-
ng vÉn cßn kh¸ phøc t¹p, cha thùc sù th«ng tho¸ng. Tiªu biÓu
lµ viÖc c¶i thiÖn chÕ ®é h¶i quan t¹i çc c¶ng biÓn níc ta.
Theo ®¸nh gi¸ cña çc nhµ kinh doanh níc ta ®©y lµ mét
tiÕn bé lín nhng sau mét thêi gian kiÓm ®iÓm l¹i chÝnh
chóng ta còng ph¶i thõa nhËn nh÷ng khiÕm khuyÕt vÉn cßn
tån t¹i. §ång thêi víi viÖc
nÆng nÒ trong thñ tôc hµnh chÝnh th× vÊn ®Ò liªn hÖ
gi÷a çc thµnh phµn tham gia gi¶i quyÕt còng cha th«ng
suèt. HÖ thèng luËt ViÖt Nam còng cha thùc sù hoµn thiÖn vµ
thiÕu sù æn ®Þnh. §Æc biÖt lµ hÖ thèng luËt kinh tÕ nãi
chung lu«n thay ®æi g©y kh«ng Ýt khã kh¨n cho doanh
nghiÖp. GÇn ®©y çc ph¬ng tiÖn th«ng tin ®¹i chóng liªn tôc
®a ra nh÷ng kiÕn nghÞ cña çc doanh nghiÖp xung quanh
vÊn ®Ò mua ho¸ ®¬n GTGT. Theo ý kiÕn cña çc chuyªn gia
níc ngoµi tham gia gióp ®ì ViÖt Nam trong viÖc so¹n th¶o çc
v¨n b¶n luËt th× nguyªn nh©n chÝnh lµ do ViÖt Nam cã qu¸
nhiÒu v¨n b¶n chång chÐo. Ngoµi luËt cßn cã th«ng t, chØ
thÞ, híng dÉn.§«i khi chÝnh nh÷ng v¨n b¶n nµy l¹i h¹n chÕ lÉn
nhau, m©u thuÉn víi nhau. Bé m¸y hµnh chÝnh cßn cång
kÒnh còng h¹n chÕ kh¶ n¨ng ho¹t ®éng cña çc nhµ ®Çu t.
Çi khã nhÊt ë ®©y lµ bé m¸y hµnh chÝnh cµng cång kÒnh
cµng t¹o ra nhiÒu kh©u trung gian, cµng lµm mÊt thêi gian
cña doanh nghiÖp trong khi ®ã cã kh«ng Ýt kh©u cßn cã sù
chång chÐo nhau kh«ng ph©n ®Þnh râ ph¹m vi ho¹t ®éng.
III/ Mét sè gi¶i ph¸p c¬ b¶n tiÕp tôc ph¸t triÓn kinh tÕ
thÞ trßng ®Þnh híng x· héi chñ nghÜa:
Muèn ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ thÞ trêng ®Þnh híng x· héi
chñ nghÜa ë ViÖt Nam, cÇn thùc hiÖn ®ång bé nhiÒu gi¶i
ph¸p.
1.Thùc hiÖn nhÊt qu¸n chÝnh s¸ch kinh tÕ nhiÒu thµnh

phÇn:
Thõa nhËn trªn thùc tÕ tån t¹i nhiÒu thµnh phÇn kinh tª
trong thêi kú qu¸ ®é lµ mét trong nh÷ng ®iÒukiÖn c¬ së ®Ó
thóc ®Èy kinh tÕ hµng ho¸ ph¸t triÓn, nhê ®ã mµ sö dông cã

hiÖu qu¶ søc m¹nh tæng hîp cña mäi thµnh phÇn kinh tÕ.
Cïng víi viÖc ®æi míi, cñng cè kinh tÕ nhµ níc vµ kinh tÕ
hîp t¸c, thõa nhËn viÖc khuyÕn khÝch çc thµnh phÇn kinh tÕ
ç thÕ, t nh©n ph¸t triÓn lµ nhËn thøc quan träng vÒ x©y
dùng chñ nghÜa trong thêi kú qu¸ ®é. Theo híng ®ã mµ khu
vùc kinh tÕ nhµ níc, kinh tÕ tËp
thÓ, kinh tÕ ç thÓ vµ çc h×nh thøc kinh tÕ hçn hîp
kh¸c ®Òu ®îc khuyÕn khÝch ph¸t triÓn theo ®Þnh híng tiÕn
lªn chñ nghÜa x· héi. TÊt c¶ çc thµnh phÇn kinh tÕ ®Òu
b×nh ®¼ng tríc ph¸p luËt, tuy vÞ trÝ, quy m«, tû träng, tr×nh
®é cã kh¸c nhau nhng tÊt c¶ ®Òu lµ néi lùc cña nÒn kinh tÕ
ph¸t triÓn theo ®Þnh híng x· héi chñ nghÜa.
2.Më réng ph©n c«ng lao ®éng, ph¸t triÓn kinh tÕ vïng,
l·nh thæ, t¹o lËp ®ång bé çc yÕu tè thÞ trêng:
Ph©n c«ng lao ®éng lµ c¬ së cña viÖc trao ®æi s¶n

phÈm. §Ó ®Èy m¹nh ph¸t triÓn kinh tÕ hµng ho¸, cÇn ph¶i
më réng ph©n c«ng lao ®éng x· héi, ph©n bè l¹i lao ®éng vµ
d©n c trong ph¹m vi c¶ níc còng nh tõng ®Þa ph¬ng, tõng
vïng theo híng chuyªn m«n ho¸, hîp t¸c ho¸ nh»m khai th¸c
mäi nguån lùc, ph¸t triÓn mäi ngµnh nghÒ, sö dông cã hiÖu
qu¶ c¬ së vËt chÊt - kü thuËt hiÖn cã vµ t¹o viÖc lµm cho ng-
êi lao ®éng. Cïng víi më réng ph©n c«ng lao ®éng x· héi
trong níc, ph¶i tiÕp tôc më réng quan hÖ kinh tÕ víi níc ngoµi
nh»m g¾n ph©n c«ng lao ®éng trong níc vµ ph©n c«ng lao
®éng quèc tÕ, g¾n thÞ trêng trong níc vµ thÞ trêng quèc tÕ.
Nhê ®ã mµ thÞ trêng trong níc tõng bø¬c ®îc më réng, tiÒm
n¨ng vÒ lao ®éng, tµi nguyªn, c¬ së vËt chÊt hiÖn cã ®îc
khai th¸c cã hiÖu qu¶. ThÞ trêng ®îc khai th«ng trªn kh¾p
mäi miÒn cña ®Êt níc, g¾n liÒn víi thÞ trêng thÕ giíi.
CÇn ph¶i tiÕp tôc ph¸t triÓn m¹nh thÞ trêng hµng ho¸ vµ
dÞch vô, h×nh thµnh thÞ trêng søc lao ®éng cã tæ chøc,
qu¶n lý chÆt chÏ ®Êt ®ai vµ thÞ trêng nhµ cöa, x©y dùng
thÞ trêng vèn, tõng bíc h×nh thµnh thÞ trêng chøng kho¸n.
§Ó khai th¸c cã hiÖu qu¶ tiÒm n¨ng vÒ vèn, søc lao
®éng, c«ng nghÖ, tµi nguyªn, thùc hiÖn më réng ph©n c«ng
lao ®éng x· héi, cÇn ph¶i tõng bíc h×nh thµnh ®ång bé çc
lo¹i thÞ trêng tiÒn tÖ, vèn, søc lao ®éng, chÊt x¸m, th«ng tin,
t liÖu s¶n xuÊt vµ t liÖu tiªu dïng… §iÒu nµy sÏ ®¶m b¶o cho
viÖc ph©n bè vµ sö dông çc yÕu tè ®Çu vµo, ®Çu ra cña
qu¸ tr×nh s¶n xuÊt phï hîp víi nhu cÇu cña sù ph¸t triÓn kinh
tÕ thÞ trêng ®Þnh híng x· héi chñ nghÜa.
3.§Èy m¹nh c«ng t¸c nghiªn cøu øng dông khoa häc c«ng
nghÖ, ®Èy m¹nh c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸
Trong kinh tÕ thÞ trêng, çc doanh nghiÖp chØ cã thÓ
®øng v÷ng trong c¹nh tranh nÕu thßng xuyªn ®æi míi c«ng
nghÖ ®Ó h¹ chi phÝ, n©ng cao chÊt lîng s¶n phÈm. Muèn vËy
ph¶i ®Èy m¹nh c«ng t¸c nghiªn cøu vµ øng dông çc thµnh
tùu míi cña cuéc çch m¹ng khoa häc vµo qu¸ tr×nh lu th«ng
hµng ho¸. So víi thÕ giíi, tr×nh ®é c«ng nghÖ s¶n xuÊt cña ta
cßn thÊp kÐm, kh«ng ®ång bé do vËy kh¶ n¨ng c¹nh tranh
cña hµng ho¸ níc ta so víi hµng ho¸ níc ngoµi trªn thÞ trêng c¶
néi ®Þa vµ thÕ giíi cßn kÐm. Bëi vËy, ®Ó ph¸t triÓn kinh tÕ
hµng ho¸, chóng ta ph¶i ®Èy m¹nh c«ng nghiÖp ho¸ hiÖn ®¹i
ho¸.
HÖ thèng kÕt cÊu h¹ tÇng c¬ së vµ dÞch vô hiÖn ®aÞ,
®ång bé còng ®ãng vai trß quan träng cho sù ph¸t triÓn kinh
tÕ x· héi. HÖ thèng ®ã ë níc ta ®· qu¸ l¹c hËu, kh«ng ®ång
bé mÊt c©n ®«Ý nghiªm träng nªn ®· c¶n trë nhiÒu ®Õn
quyÕt t©m cña çc nhµ ®Çu t trong c¶ níc lÉn níc ngoµi, c¶n
trë ph¸t triÓn hµng ho¸ ë mäi miÒn ®Êt nø¬c. V× thÕ cÇn
gÊp rót x©y dùng vµ cñng cè çc yÕu tè cña hÖ thèng kÕt
cÊu ®ã. Tríc m¾t, nhµ níc cÇn tËp trung u tiªn x©y dùng
n©ng cÊp mét sè yªu tè thiªt yÕu nh ®êng s¸, cÇu cèng, bÕn
c¶ng, s©n bay, ®iÖn, níc hÖ thèng th«ng tin liªn l¹c, ng©n
hµng dÞch vô b¶o hiÓm…
4.Gi÷ v÷ng æn ®Þnh chÝnh trÞ, hoµn thiÖn hÖ thèng

luËt ph¸p, ®æi míi çc chÝnh s¸ch tµi chÝnh tiÒn tÖ gi¸ c¶
Sù æn ®Þnh chÝnh trÞ bao giê còng lµ nh©n tè quan

träng ®Ó ph¸t triÓn. Nã lµ ®iÒu kiÖn ®Ó çc nhµ s¶n xuÊt
kinh doang trong níc vµ níc ngoµi yªn t©m ®Çu t. Gi÷ v÷ng
æn ®Þnh chÝnh trÞ ë níc ta hiÖn nay lµ gi÷ v÷ng vai trß l·ng
®¹o cña §¶ng Céng s¶n ViÖt Nam, t¨ng cêng hiÖu lùc vµ hiÖu
qu¶ qu¶n lý cña nhµ níc, ph¸t huy ®Çy ®ñ vai trß lµm chñ
cña nh©n d©n.
HÖ thèng ph¸p luËt ®ång bé lµ c«ng cô rÊt quan träng
®Ó qu¶n lý nÒn kinh tÕ hµng ho¸ nhiÒu thµnh phÇn. Nã t¹o
nªn hµnh lang ph¸p lý cho tÊt c¶ mäi ho¹t ®éng s¶n xuÊt,
kinh doanh cña çc doanh nghiÖp trong vµ ngoµi níc. Víi hÖ
thèng ph¸p luËt ®ång bé vµ ph¸p chÕ nghiªm ngÆt, çc

doanh nghiÖp chØ cã thÓ lµm giµu trªn c¬ së tu©n thñ luËt
ph¸p.
§æi míi chÝnh s¸ch tµi chÝnh tiÒn tÖ, gi¸ c¶ nh»m môc
tiªu thóc ®Èy ph¸t triÓn, huy ®éng vµ sö dông cã hiÖu qu¶
çc nguån lùc, b¶o ®¶m qu¶n lý thèng nhÊt nÒn tµi chÝnh
quèc gia, gi¶m béi chi ng©n s¸ch, gãp phÇn khèng chÕ vµ
kiÓm so¸t l¹m ph¸t; xö lý ®óng ®¾n mèi quan hÖ gi÷a tÝch
luü vµ tiªu dïng.
5.X©y dùng vµ hoµn thiÖn hÖ thèng ®iÒu tiÕt kinh tÕ
vÜ m«, ®µo t¹o ®éi ngò qu¶n lý kinh tÕ vµ çc nhµ kinh
doanh giái:
HÖ thèng ®iÒu tiÕt kinh tÕ vÜ m« ph¶i ®îc kiÖn toµn,

phï hîp víi nhu cÇu kinh tÕ thÞ trêng, bao gåm ®iÒu tiÕt b»ng
chiÕn lîc vµ kÕ ho¹ch kinh tÕ, ph¸p luËt chÝnh s¸ch vµ çc
®ßn bÈy kinh tÕ, hµnh chÝnh gi¸o dôc, khuyÕn khÝch, hç trî
vµ c¶ r¨n ®e, trõng ph¹t, ng¨n ngõa, ®iÒu tiÕt th«ng qua bé
m¸y nhµ níc, çc ®oµn thÓ…
Mçi c¬ chÕ qu¶n lý kinh tÕ cã ®éi ngò çn bé qu¶n lý
kinh doanh t¬ng øng. ChuyÓn sang ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ
hµng ho¸ nhiÒu thµnh phÇn theo ®Þnh híng x· héi chñ nghÜa
®ßi hái chóng ta ph¶i ®Èy m¹nh sù nghiÖp ®µo t¹o vµ ®µo
t¹o l¹i ®éi ngò qu¶n lý kinh tÕ, çn bé kinh tÕ, çn bé kinh
doanh cho phï hîp víi môc tiªu ph¸t triÓn kinh tÕ trong thêi kú
míi. §éi ngò ®ã ph¶i cã n¨ng lùc chuyªn m«n giái, thÝch øng
mau lÑ víi c¬ chÕ thÞ trêng, d¸m chÞu tr¸ch nhiÖm. chÞu rñi
ro vµ trung thµnh víi con ®êng x· héi chñ nghÜa mµ §¶ng vµ
nh©n d©n ta ®· chän. Song song víi ®µo t¹o vµ ®µo t¹o l¹i,
cÇn ph¶i cã ph¬ng híng sö dông, båi dìng, ®·i ngé ®óng
®¾n víi ®éi ngò ®ã, nh»m kÝch thÝch h¬n n÷a viÖc kh«ng
ngõng n©ng cao tr×nh ®é nghiÖp vô, b¶n lÜnh qu¶n lý, tµi
n¨ng kinh doanh cña hä. C¬ cÊu cña ®éi ngò çn bé cÇn ph¶i
®îc chó ý ®¶m b¶o ë c¶ ph¹m vi vÜ m« còng nh lÉn c¶ vi m«,
c¶ çn bé qu¶n lý còng nh kinh doanh.
6.Thùc hiÖn chÝnh s¸ch ®èi ngo¹i cã lîi cho ph¸t triÓn
kinh tÕ thÞ trêng ®Þnh híng x· héi chñ nghÜa
Thùc hiÖn cã hiÖu qu¶ kinh tÕ ®èi ngo¹i chóng ta ph¶i

®a d¹ng ho¸ h×nh thøc, ®a ph¬ng ho¸ ®èi t¸c. Ph¶i qu¸n
triÖt nguyªn t¾c ®«i bªn cïng cã lîi, kh«ng can thiÖp vµo néi
bé cña nhau vµ kh«ng ph©n biÖt chÕ ®é chÝnh trÞ - x· héi.
C¶i çch c¬ chÕ qu¶n lý xuÊt khÈu, thu hót réng r·i nguån
vèn ®Çu t tõ níc ngoµi, thu hót kü thuËt, nh©n tµi vµ kinh
nghiÖm qu¶n lý.
7.Gi¶i quyÕt nh÷ng h¹n chÕ cßn tån tai cña kinh tÕ thÞ
trêng:
ThÞ trêng ViÖt Nam hiÖn nay ho¹t ®éng cßn yÕu, nã cha
®ñ møc ®é ®Ó b¸o hiÖu nh÷ng co héi míi. Khu vùc t nh©n
cßn thiÕu kü n¨ng vµ kinh nghiÖm cÇn thiÕt ®Ó ®¸p øng çc
tÝn hiÖu vÒ thêi c¬ mµ hä nhËn ®îc. Do ®ã sù liªn l¹c cã
hiÖu qu¶ gi÷a nhµ níc vµ t nh©n lµ cÇn thiÕt, lµm cho çc
chiÐn lîc ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ níc nhµ cã thÓ thùc hiÖn ®îc.
Nhµ níc ta cÇn x©y dùng ®îc hÖ thèng ph¸p luËt hoµn
chØnh vµ cã tÝnh ®ång bé . HÖ thèng ph¸p luËt cÇn ®îc bæ
sung vµ hoµn thiÖn trªn çc lÜnh vùc: sö dông, chuyÓn nhîng
vµ cho thuª ®Êt ®ai, thÞ trêng bÊt ®éng s¶n, thÞ trêng vèn…
Bæ sung, ®iÒu chØnh bé luËt thuÕ tr¸nh bÞ chång chÐo,
khuyÕn khÝch ®Çu t trong níc, x¸c ®Þnh râ thÈm quyÒn vµ
tr¸ch nhiÖm cña ç nh©n, x©y dùng bé luËt th¬ng m¹i, luËt
ng©n s¸ch, luËt hµnh chÝnh nhµ níc..
C¶i çch g»n liÒn víi ®æi míi kinh tÕ lµ mét nh©n tè
quyÕt ®Þnh ®¶m b¶o nÒn kinh tÕ t¨ng trëng nhanh vµ æn
®Þnh, bÒn v÷ng ë níc ta.
§æi míi c¬ chÕ qu¶n lý vµ s¸p xÕp l¹i doanh nghiÖp Nhµ
níc ®ång thêi x¸c ®Þnh l¹i môc tiªu chiÕn lîc ph¸t triÓn kinh
tÕ x· héi phï hîp víi kinh tÕ x· héi níc ta trong bèi c¶nh quèc
tÕ hiÖn nay.
Nh÷ng gi¶i ph¸p nãi trªn t¸c ®éng qua l¹i víi nhau, sÏ t¹o
nªn søc m¹nh thóc ®Èy nÒn kinh tÕ hµng ho¸ nø¬c ta ph¸t
triÓn theo ®Þnh híng x· héi chñ nghÜa.
KÕt luËn
Tãm l¹i ®Ó ®a ®Êt níc cã thÓ ®uæi kÞp çc níc ph¸t
triÓn trªn thÕ giíi trong mét t¬ng lai kh«ng xa ®ång thêi còng
kh«ng ®Ó chÖch híng theo con ®êng x· héi chñ nghÜa mµ
§¶ng vµ nh©n d©n ta ®· chän th× nhÊt thiÕt chóng ta ph¶i
x©y dùng ®îc mét nÒn kinh tÕ thÞ trêng v÷ng m¹nh theo
®Þnh híng x· héi chñ nghÜa vµ mang b¶n s¾c cña ngêi ViÖt
Nam. Nh÷ng vÊn ®Ò ®ù¬c ®Ò cËp trªn ®©y míi chØ lµ mét
vµi biÖn ph¸p mµ chóng ta cÇn lµm trong thêi gian tríc m¾t
®Ó tiÕp tôc æn ®Þnh vµ kh¾c phôc nh÷ng h¹n chÕ cña nÒn
kinh tÕ thÞ trêng vµ sau nµy trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn l©u
dµi cña ®Êt níc.
NhÊt lµ trong qu¸ tr×nh héi nhËp nÒn kinh tÕ thÕ giíi
theo xu híng toµn cÇu ho¸ nÒn kinh tÕ thÕ giíi th× khi ®ã sÏ
më ra rÊt nhiÒu c¬ héi còng nh nh÷ng th¸ch thøc ®ßi hái
chóng ta ph¶i thËt s¸ng suèt nÕu kh«ng muèn bÞ l©m vµo
t×nh thÕ bÞ ®éng tríc nh÷ng diÔn biÕn cña nÒn kinh tÕ thÞ
trêng. Nã cã thÓ g©y ra nh÷ng hËu qu¶ nghiªm träng nh: sù
ph©n ho¸ giµu nghÌo ngµy cµng lín, tÖ n¹n x· héi ngµy cµng
t¨ng vµ phøc t¹p, çc truyÒn thèng bÞ th¬ng m¹i ho¸, n¹n l¹m
ph¸t gia t¨ng…
ChÝnh v× vËy, chóng ta cÇn ph¶i trau dåi kiÕn thøc cho
thËt tèt, bªn c¹nh ®ã lµ nh©n phÈm cña mét ngêi sinh viªn, lµ
tÇng líp trÝ thøc trong x· héi sÏ ®i ®Çu trong mäi viÖc mµ
§¶ng vµ nhµ níc tiÕn hµnh ®Ó gãp phÇn vµo viÖc hoµn thiÖn
nÒn kinh tÕ thÞ trêng tiÕn tíi viÖc x©y dùng thµnh c«ng chñ
nghÜa x· héi ë ViÖt Nam.
Tµi liÖu tham kh¶o
1) Gi¸o tr×nh kinh tÕ chÝnh trÞ_§¹i häc Kinh tÕ Quèc

d©n
2) X©y dùng nÒn kinh tÕ thÞ trêng ®Þng híng x· héi

chñ nghÜa_NguyÔn Nh©m
3) Gi¸o tr×nh Kinh tÕ chÝnh trÞ M¸c-Lªnin _ NXB ChÝnh

trÞ quèc gia
4) Vai trß cña nhµ níc trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng
®Þnh híng x· héi chñ nghÜa ë ViÖt Nam_GS - TS Chu V¨n CÊp.
5) Kinh tÕ thÞ trêng ®Þnh híng x· héi chñ nghÜa m©u

thuÉn vµ phíng gi¶I quyÕt_TS NguyÔn TÊn Hïng
6) Dù th¶o çc v¨n kiÖn tr×nh ®¹i héi IX cña §¶ng.

Môc Lôc
Lêi giíi thiÖu………………………………………………………1

I/ Nghiªn cøu c¬ së lý luËn vÒ nÒn kinh tÕ thÞ trêng
®Þnh híng x· héi chñ nghÜa ë ViÖt Nam....................2
1. Kh¸i niÖm vÒ nÒn kinh tÕ thÞ trêng...............2
2. Sù cÇn thiÕt tån t¹i kinh tÕ thÞ trêng.............3
3. B¶n chÊt kinh tÕ thÞ trêng ®Þnh híng x· héi chñ
nghÜa 4
4. §Æc trng cña kinh tÕ thÞ trêng ®Þnh híng x· héi chñ
nghÜa. 5
II/ Thùc tr¹ng viÖc h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ
thÞ trêng ®Þnh híng x· héi chñ nghÜa ë níc ta...........7
1. Tríc ®æi míi...................................................7
2. Sau ®æi míi...................................................8
3. Nh÷ng h¹n chÕ............................................10
III/ Gi¶i ph¸p c¬ b¶n tiÕp tôc ph¸t triÓn kinh tÕ thÞ trêng
.................................................................................13
1. Thùc hiÖn nhÊt qu¸n kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn.......13
2. Më réng ph©n c«ng lao ®éng……………......13
3. §Èy m¹nh c«ng t¸c nghiªn cøu øng dông khoa häc
c«ng nghÖ, ®Èy m¹nh c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸14
4. Gi÷ v÷ng æn dÞnh chÝnh trÞ……………………15
5. X©y dùng vµ hoµn thiÖn hÖ thèng ®iÒu tiÕt kinh tÕ
vÜ m« 15
6. Thùc hiÖn chÝnh s¸ch ®èi ngo¹i………………….16
7. Gi¶i quyÕt nh÷ng h¹n chÕ...........................16

KÕt luËn...............................................18
Tµi liÖu tham kh¶o..............................19

KC126

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

KC126

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

§Ò tµi: NÒn Kinh tÕ thÞ trêng ®Þnh híng XHCN ë níc ta hiÖn nay

Lêi giíi thiÖu

thiªn ®¸ng kÓ, chÝnh trÞ x· héi æn ®Þnh, quèc phßng an

I/ Nghiªn cøu c¬ së lý luËn vÒ nÒn kinh tÕ ®Þnh híng X·

1) Kh¸i niÖm vÒ nÒn kinh tÕ thÞ trêng:

Theo quan ®iÓm cña Samuelson trÝch trong kinh tÕ häc

2) Sù cÇn thiÕt tån t¹i kinh tÕ thÞ trêng:

niÖm cò sai lÇm ®· ¨n s©u b¸m rÔ nh thÕ nµo. ViÖc xo¸ bá

3) B¶n chÊt kinh tÕ thÞ trêng ®Þnh híng x· héi chñ

®Ó x©y dùng c¬ së vËt chÊt kü thuËt cña chñ nghÜa x· héi,

II/Thùc tr¹ng viÖc h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ

1)Tríc ®æi míi:

®é thø yÕu. §ã lµ do qua nhiÒu thËp kû qua, t tëng kinh tÕ x·

2)Sau ®æi míi:

Khi chuyÓn sang kinh tÕ thÞ trêng chóng ta ®øng tríc

nghÜa ®Çy ®ñ. MÆt kh¸c do cã sù ®æi míi vÒ mÆt kinh tÕ

Ngoµi ra nÒn kinh tÕ thÞ trßng ph¸t triÓn theo ®Þnh h-

3)H¹n chÕ trong ph¸t triÓn kinh tÕ

M¨c dï níc ta ®· ®¹t ®îc nhng thµnh tùu nhÊt ®Þnh

nhng ph¶i thõa nhËn chóng ta ®· kh«ng cã nhng th«ng tin

1.Thùc hiÖn nhÊt qu¸n chÝnh s¸ch kinh tÕ nhiÒu thµnh

thóc ®Èy kinh tÕ hµng ho¸ ph¸t triÓn, nhê ®ã mµ sö dông cã

Ph©n c«ng lao ®éng lµ c¬ së cña viÖc trao ®æi s¶n

4.Gi÷ v÷ng æn ®Þnh chÝnh trÞ, hoµn thiÖn hÖ thèng

Sù æn ®Þnh chÝnh trÞ bao giê còng lµ nh©n tè quan

thèng ph¸p luËt ®ång bé vµ ph¸p chÕ nghiªm ngÆt, c¸c

HÖ thèng ®iÒu tiÕt kinh tÕ vÜ m« ph¶i ®îc kiÖn toµn,

Thùc hiÖn cã hiÖu qu¶ kinh tÕ ®èi ngo¹i chóng ta ph¶i

Tµi liÖu tham kh¶o

1) Gi¸o tr×nh kinh tÕ chÝnh trÞ_§¹i häc Kinh tÕ Quèc

2) X©y dùng nÒn kinh tÕ thÞ trêng ®Þng híng x· héi

3) Gi¸o tr×nh Kinh tÕ chÝnh trÞ M¸c-Lªnin _ NXB ChÝnh

5) Kinh tÕ thÞ trêng ®Þnh híng x· héi chñ nghÜa m©u

6) Dù th¶o c¸c v¨n kiÖn tr×nh ®¹i héi IX cña §¶ng.

Lêi giíi thiÖu………………………………………………………1

7. Gi¶i quyÕt nh÷ng h¹n chÕ...........................16

You might also like