KC143

TrÇn ThÞ Mai B¸o ço
khoa häc sinh viªn

Môc lôc
1 Khoa LuËt - §¹i häc Quèc gia Hµ Néi

Lêi më ®Çu
Bíc vµo thÕ kû thø 21, tÊt c¶ thÕ giíi ®ang vËn hanh
theo xu híng míi: hoµ b×nh, ®èi tho¹i, héi nhËp vµ cïng ph¸t
triÓn. Çc ranh giíi ng¨n çch vÒ kinh tÕ, chÝnh trÞ, t«n gi¸o,
s¾c téc sÏ dÇn ®îc xo¸ bá.
ViÖt Nam còng ë trong xu híng chung ®ã. Lµ mét bíc
®ang ph¸t triÓn, ViÖt Nam gÆp ph¶i nhiÒu vÊn ®Ò th¸ch
thøc trong qu¸ tr×nh héi nhËp nhÊt lµ vÒ kinh tÕ, khoa häc -
kü thuËt vµ c«ng nghÖ. B»ng viÖc ph¸t huy cao ®é nguån néi
lùc trong níc vµ sö dông cã hiÖu qu¶ çc nguån vèn hç trî tõ
níc ngoµi, ViÖt Nam ®ang cè g¾n tiÕn nh÷ng bíc lín trªn con
®êng ph¸t triÓn kinh tÕ. Nhng cã mét th¸ch thøc lín ®ang
c¶n trë con ®êng Êy, ®ã lµ çc téi ph¹m vÒ tham nhòng (mµ
theo ng«n ng÷ cña ngêi d©n lµ nh÷ng con s©u mät ®ang
®ôc khoÐt x· héi) còng ®ang ngµy cµng gia t¨ng vÒ møc ®é
phæ biÕn, quy m« vµ thñ ®o¹n.
Cã thÓ nãi, tham nhòng lµ vÊn ®Ò toµn cÇu. Çc quèc
gia c«ng nghiÖp ho¸ tÊt nhiªn kh«ng hÒ miÔn dÞch tríc tham
nhòng vµ tÊt c¶ ®Òu cã tr¸ch nhiÖm tham gia vµo viÖc t×m
ra gi¶i ph¸p. Tuy nhiªn, tham nhòng dêng nh x©m h¹i víi tû lÖ
cao h¬n ë çc níc ®ang ph¸t triÓn vµ nÒn kinh tÕ ®ang
chuyÓn ®æi. Tham nhòng ng¨n c¶n nhiÒu níc vît qua nh÷ng
th¸ch thøc nghiªm träng nhÊt cña ph¸t triÓn, c¶n trë ®Çu t
trong níc vµ níc ngoµi, lµm xãi mßn niÒm tin trong çc tæ
chøc c«ng céng, niÒm tin cña nh©n d©n ®èi víi ChÝnh phñ,
vµ lµm tåi tÖ thªm vÊn ®Ò ng©n s¸ch b»ng çch lÊy ®«i cña
ChÝnh phñ çc kho¶n thuÕ quan vµ thuÕ thu nhËp ®¸ng kÓ.

MÆc dï téi ph¹m tham nhòng lµ mét lo¹i téi ph¹m nguy
hiÓm vµ cã tÝnh chÊt truyÒn thèng nhng viÖc nghiªn cøu vµ
t×m ra çc biÖn ph¸p phßng chèng lo¹i téi ph¹m nµy lu«n lµ
mét vÊn ®Ò bøc xóc ®èi víi mäi nÒn kinh tÕ trªn thÕ giíi vµ
®èi víi sù ph¸t triÓn cña nÒn ViÖt Nam nãi riªng. §ã lµ mét
nhiÖm vô cÊp thiÕt ®ang ®Æt ra cho çc nhµ luËt häc nãi
chung vµ ngêi nghiªm cøu khoa häc luËt h×nh sù nãi riªng.
Dï vÉn ®ang lµ sinh viªn nhng th«ng qua çc ph¬ng tiÖn
th«ng tin ®¹i chóng còng nh trong thùc tÕ ®êi sèng x· héi, t«i
c¶m thÊy rÊt quan t©m vµ bøc xóc vÒ vÊn ®Ò téi ph¹m tham
nhòng hiÖn nay. T«i ®· tiÕn hµnh nghiªn cøu trªn s¸ch b¸o,
internet vµ thùc tÕ ®Ó hoµn thµnh b¸o ço khoa häc nµy.
Trong ph¹m vi mét b¸o ço kho häc sinh viªn chØ xin ®Ò cËp
vÒ vÊn ®Ò nµy trªn mét sè khÝa c¹nh nh sau: téi ph¹m tham
nhòng - mét sè vÊn ®Ò lý luËn, thùc tÕ vµ nh÷ng ¶nh hëng
tíi nÒn kinh tÕ, mét sè biÖn ph¸p ®Êu tranh phßng chèng, t-
¬ng øng víi 3 ch¬ng trong néi dung cña b¸o ço.
Do tÇm kiÕn thøc cßn h¹n chÕ cña sinh viªn vµ thêi gian
thùc hiÖn ng¾n nªn b¸o ço nµy kh«ng thÓ tr¸nh khái nh÷ng
thiÕu sãt. T«i rÊt mong nhËn ®îc nh÷ng ý kiÕn phª b×nh vµ
®ãng gãp cña thÇy c« cïng çc b¹n.
Trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn b¸o ço t«i ®· nhËn ®îc sù
gióp ®ì nhiÖt t×nh cña çc thÇy c« gi¸o vµ b¹n bÌ. §Æc biÖt
t«i xin bµy tá sù c¶m ¬n ch©n thµnh tíi ThS Chu ThÞ Trang
V©n- gi¶ng viªn bé m«n LHS, ngêi ®· híng dÉn t«i hoµn thµnh
b¸o ço nµy.

Ch¬ng 1
Téi ph¹m tham nhòng - Mét sè vÊn ®Ò lý luËn
1. Kh¸i niÖm tham nhòng

Tham nhòng lµ mét hiÖn tîng x· héi tiªu cùc xuÊt hiÖn
cïng víi sù ph¸t triÓn cña Nhµ níc, nã lµ biÓu hiÖn cña sù tha
ho¸ cña mét bé phËn çc quan chøc ®îc giao cho çc quyÒn
vÒ chÝnh trÞ - kinh tÕ - v¨n ho¸ - x· héi. Do vËy hiÖn tîng tiªu
cùc nµy ®îc ®Ò cËp, nghiªn cøu tõ nhiÒu gãc ®é kh¸c nhau ë
nhiÒu lÜnh vùc kh¸c nhau: chÝnh trÞ - ph¸p lý - kinh tÕ -x·
héi… Mçi ngµnh khoa häc ®Òu cã çch hiÓu vµ tiÕp cËn riªng
vÒ quèc n¹ nµy nhng tÊt c¶ ®Òu nh¾m ®Õn mét môc ®Ýhc
chung lµ nhËn diÖn tham nhòng ®Ó tõ ®ã t×m ra nh÷ng gi¶i
ph¸p kh¶ thi ®Ó cã thÓ ng¨n chÆn, kh¾c phôc vµ gi¶m thiÓu
®Õn møc thÊp nhÊt hiÖn tîng nµy.
Nh×n tõ gãc ®é x· h«i, tham nhòng ph¶i ®îc ®¸nh gi¸ lµ
mét hiÖn tîng x· héi chø kh«ng ph¶i lµ hiÖn tîng nhÊt thêi cña
mét ngêi hay mét nhãm ngêi nhÊt ®Þnh trong x· héi. Tr¹ng
th¸i, h×nh thøc vµ møc ®é cña tÖ tham nhòng phô thuéc vµo
nh÷ng thay ®æi ®ang diÔn ra trong x· héi, x· héi cµng hiÖn
®¹i th× tÖ n¹n nµy cµng cã m«i trêng ph¸t triÓn, møc ®é
nguy hiÓm cho x· héi sÏ cao h¬n vµ thu ®o¹n ph¹m téi còng
ngµy cµng tinh vi, x¶o quyÖt h¬n.
Díi gãc ®é chÝnh trÞ, tham nhòng thÓ hiÖn sù tha ho¸
cña mét bé phËn kh«ng nhá çc çn bé c«ng chøc Nhµ níc mµ
biÓu hiÖn râ nhÊt cña nã lµ t×nh tr¹ng quan liªu, mua b¸n
chøc quyÒn ®Ó vô lîi.

Cßn tõ gãc ®é kinh tÕ th× tham nhòng kh«ng chØ g©y
ra thiÖt h¹i, thÊt tho¸t tµi s¶n cña Nhµ níc cña nh©n d©n mµ
nã cßn ph¸ ho¹i c¶n trë çc gi¶i ph¸p kinh tÕ x· héi, k×m h·m
sù ph¸t triÓn kinh tÕ.
Díi gãc ®é ph¸p luËt h×nh sù th× tham nhòng lµ hµnh vi
nguy hiÓm cho x· héi bÞ coi lµ téi ph¹m. Çc hµnh vi nµy do
chñ thÓ ®Æc biÖt (ngêi cã chøc vô, quyÒn h¹n) thùc hiÖn víi
lçi cè ý, ®éng c¬ vµ môc ®Ých ph¹m téi lµ v× vô lîi ç nh©n,
cã quan hÖ trùc tiÕp hoÆc gi¸n tiÕp ®Õn lîi Ých vËt chÊt
x©m ph¹m vµo çc quan hÖ x· héi ®îc ph¸p lu¹t b¶o vÖ.
HiÖn nay ë ViÖt Nam kh¸i niÖm vÒ tham nhòng ®ang lµ
mét vÊn ®Ò g©y tranh luËn, ë ®©y chØ xin ®Ò cËp ®Õn
mét sè quan ®iÓm sau:
- Theo "Tõ ®iÓn TiÕng ViÖt" th× "Tham nhòng lµ lîi dông
quyÒn h¹n ®Ó nhòng nhiÔu d©n vµ lÊy cña"
- Trong t¸c phÈm "Söa ®æi lèi lµm viÖc" (1947) Chñ tÞch
Hå ChÝ Minh chØ râ: "Tham nhòng lµ hµnh vi cña nh÷ng ngêi
®Æt lîi Ých cña m×nh lªn trªn lîi Ých cña §¶ng, cña d©n téc"
do ®ã mµ chØ tù t, tù lîi dïng c«ng viÖc trªn dùa vµo thÕ lùc
cña §¶ng ®Ó theo ®uæi môc ®Ých riªng cña m×nh.
- Cßn díi gãc ®é téi ph¹m häc, Gi¸o s - TiÕn sÜ §ç Ngäc
Quang ®a ra kh¸i niÖm: "Tham nhòng lµ hiÖn tîng x· héi tiªu
cùc cã tÝnh lÞch sö xuÊt hiÖn vµ tån t¹i trong x· héi ®îc ph©n
chia giai cÊp vµ h×nh thµnh nhµ níc, ®îc thÓ hiÖn b»ng
nh÷ng hµnh vi cña ngêi cã chøc vô quyÒn h¹n ®Ó trôc lîi cho
ç nh©n hoÆc cho ngêi kh¸c díi bÊt kú h×nh thøc nµo, g©y
thiÖt h¹i tµi s¶n cña Nhµ níc, cña tËp thÓ, cña c«ng d©n
hoÆc ®e do¹ g©y thiÖt h¹i cho ho¹t ®éng ®óng ®¾n cña c¬

quan Nhµ níc, tæ chøc x· héi hoÆc quyÒn, lîi Ých hîp ph¸p
cña c«ng d©n".
- Theo Ph¸p lÖnh chèng tham nhòng cã hiÖu lùc tõ
1/5/1998 th× "tham nhòng lµ hµnh vi cña ngêi cã chøc vô
quyÒn h¹n ®· lîi dông chøc vô quyÒn h¹n ®ã ®Ó tham «, hèi
lé hoÆc cè ý lµm tr¸i ph¸p luËt v× ®éng c¬ vô lîi g©y thiÖt
h¹i cho tµi s¶n Nhµ níc, cña tËp thÓ vµ ç nh©n, x©m ph¹m
ho¹t ®éng ®óng ®¾n cña c¬ quan, tæ chøc".
Nh vËy, cã kh¸ nhiÒu kh¸i niÖm kh¸c nhau ®Ó gi¶i thÝch
tÖ n¹n x· héi nguy hiÓm nµy, nhng nh×n chung ®Òu cho
chóng ta thÊy mét çch hiÓu vÒ b¶n chÊt cña tham nhòng,
r»ng ®ã chÝnh lµ hiÖn tîng x· héi, tiªu cùc ®îc thÓ hiÖn b»ng
nh÷ng hµnh vi lîi dông chøc vô quyÒn h¹n ®Ó trôc lîi cho ç
nh©n hoÆc cho ngêi kh¸c díi bÊt cø h×nh thøc nµo, g©y
thiÖt h¹i cho tµi s¶n cña tËp thÓ, cña c«ng d©n hoÆc g©y
thiÖt h¹i cho ho¹t ®éng ®óng ®¾n cña c¬ quan Nhµ níc, tæ
chøc x· héi hoÆc quyÒn vµ lîi Ých hîp ph¸p cña c«ng d©n.
2. Kh¸i niÖm téi ph¹m tham nhòng
Cho tíi nay, tham nhòng mét hiÖn tîng x· héi tiªu cùc ®·
trë thµnh mét quèc n¹n cña toµn x· héi, nã g©y t¸c ®éng tiªu
cùc, kh«ng nhá ®èi víi x· héi, g©y trong lßng d©n lµn sãng
bÊt b×nh, nã lµ biÓu hiÖn cña sù suy tho¸i ®¹o ®øc, vi ph¹m
ph¸p luËt… khi mµ nh÷ng hµnh vi tham nhòng ®ã g©y ra
thiÖt h¹i ®¸ng kÓ cho x· héi ®ñ çc dÊu hiÖu ®Ó cÊu thµnh
téi ph¹m th× ph¶i bÞ truy cøu tr¸ch nhiÖm h×nh sù. Theo Bé
luËt H×nh sù 1999 th× lo¹i téi phËm nµy ®îc quy ®Þnh ë Môc
A - Ch¬ng XXI, bao gåm çc téi sau:
- Téi tham « tµi s¶n (§iÒu 278)

- Téi nhËn hèi lé (§iÒu 279)
- Téi l¹m dông chøc vô, quyÒn h¹n ®Ó chiÕm ®o¹t tµi
s¶n (§iÒu 280)
- Téi l¹m dông chøc vô, quyÒn h¹n trong khi thi hµnh
c«ng vô (§iÒu 281)
- Téi l¹m quyÒn trong khi thi hµnh c«ng vô (§iÒu 282)
- Téi lîi dông chøc vô, quyÒn h¹n g©y ¶nh hëng víi ngêi
kh¸c ®Ó trôc lîi (§iÒu 283)
- Téi gi¶ m¹o trong c«ng t¸c (§iÒu 284)
Muèn ®a ra ®îc kh¸i niÖm vÒ téi tham nhòng, tríc hÕt
chóng ta ph¶i n¾m ®îc kh¸i niÖm téi ph¹m nãi chung. Theo
kho¶n 1 - §iÒu 8 - Bé luËt H×nh sù quy ®Þnh: "Téi ph¹m lµ
hµnh vi nguy hiÓm cho x· héi ®îc quy ®Þnh trong Bé luËt
H×nh sù, do ngêi cã n¨ng lùc tr¸ch nhiÖm h×nh sù thùc hiÖn
mét çch cè ý hoÆc v« ý, x©m ph¹m ®éc lËp chñ quyÒn,
thèng nhÊt toµn vÑn l·nh thæ cña Tæ quèc; x©m ph¹m chÕ
®é chÝnh trÞ, chÕ ®é kinh tÕ, nÒn v¨n ho¸, quèc phßng, an
ninh, trËt tù, an toµn x· héi, quyÒn vµ lîi Ých hîp ph¸p kh¸c
cña c«ng d©n; x©m ph¹m nh÷ng lÜnh vùc kh¸c cña trËt tù
ph¸p luËt x· héi chñ nghÜa".
Qua kh¸i niÖm vÒ téi ph¹m nãi chung vµ phÇn çc téi
ph¹m vÒ tham nhòng ®îc ghi nhËn t¹i Môc A - Ch¬ng XXI cã
thÓ hiÓu kh¸i niÖm vÒ téi ph¹m tham nhòng nh sau: "Çc téi
ph¹m vÒ tham nhòng lµ nh÷ng hµnh vi nguy hiÓm cho x· héi
®îc quy ®Þnh trong Bé luËt H×nh sù, do ngêi cã chøc vô,
quyÒn h¹n ®· lîi dông hoÆc l¹m dông chøc vô quyÒn h¹n cña
m×nh thùc hiÖn trong khi thi hµnh c«ng vô mét çch cè ý trùc
tiÕp x©m ph¹m vµo ho¹t ®éng ®óng ®¾n vµ uy tÝn cña c¬

quan Nhµ níc hoÆc tæ chøc x· héi, quyÒn vµ lîi Ých hîp ph¸p
cña c«ng d©n nh»m trôc lîi".
3. Çc dÊu hiÖu ph¸p lý ®Æc trng cña téi ph¹m tham
nhòng
3.1. Kh¸ch thÓ cña téi ph¹m tham nhòng
LuËt h×nh sù ViÖt Nam trªn c¬ së thõa nhËn tÝnh giai
cÊp cña ph¸p luËt nãi chung còng nh cña LuËt H×nh sù nãi
riªng kh¼ng ®Þnh: "Kh¸ch thÓ cña téi ph¹m g©y thiÖt h¹i lµ
hÖ thèng nh÷ng quan hÖ x· héi cña chÕ ®éi cã giai cÊp ®îc
LuËt H×nh sù cña chÕ ®é ®ã b¶o vÖ". Nh vËy cã thÓ hiÓu
kh¸ch thÓ cña téi ph¹m lµ quan hÖ x· héi ®îc LuËt H×nh sù
b¶o vÖ vµ bÞ téi ph¹m x©m h¹i.
Kh¸ch thÓ cña téi ph¹m lµ mét trong bèn yÕu tè quan
träng cÊu thµnh téi ph¹m, x¸c ®Þnh ®óng kh¸ch thÓ cña téi
ph¹m còng ®ång nghÜa víi viÖc x¸c ®Þnh ®îc tÝnh chÊt nguy
hiÓm cho x· héi cña hµnh vi ph¹m téi. ë ®©y, kh¸ch thÓ cña
téi ph¹m tham nhòng lµ nh÷ng ho¹t ®éng ®óng ®¾n cña çc
c¬ quan Nhµ níc, tæ chøc x· héi; quyÒn vµ lîi Ých hîp ph¸p
cña c«ng nh©n.
Ho¹t ®éng ®óng ®¾n cña bé m¸y Nhµ níc, tæ chøc x·
héi lµ kh¸i niÖm rÊt chung ®Ó chØ mçi c¬ quan tæ chøc thùc
hiÖn ®óng nhiÖm vô cña m×nh cña ph¸p luËt quy ®Þnh. Tuú
theo nhiÖm vô cña mçi c¬ quan, tæ chøc ®îc Nhµ níc giao
phã mµ ho¹t ®éng ®óng ®¾n ®ã thÓ hiÖn ë mét lÜnh vùc
kh¸c nhau. §Ó b¶o vÖ cã hiÖu qu¶ ho¹t ®éng ®óng ®¾n cña
c¬ quan Nhµ níc, tæ chøc x· héi LuËt H×nh sù chia chóng
thµnh çc nhãm quan hÖ x· héi kh¸c nhau, vÝ dô: nhãm çc
téi x©m ph¹m së h÷u (Ch¬ng XIV - BLHS 1999), nhãm çc téi

x©m ph¹m ho¹t ®éng t ph¸p (Ch¬ng XXII - BLHS 1999), nhãm
çc téi ph¹m vÒ chøc vô th× ®îc quy ®Þnh t¹i Ch¬ng XXI,
trong ®ã çc téi ph¹m vÒ tham nhòng ®îc quy ®Þnh t¹i môc
A.
Tuy nhiªn, kh¸ch thÓ cña téi ph¹m tham nhòng cßn bao
gåm c¶ çc quyÒn, lîi Ých hîp ph¸p cña c«ng d©n vµ uy tÝn
cña çc c¬ quan Nhµ níc, tæ chøc x· héi.
3.2. MÆt kh¸ch quan cña téi ph¹m tham nhòng
MÆt kh¸ch quan cña téi ph¹m lµ mÆt bªn ngoµi cña téi
ph¹m, bao gåm nh÷ng biÓu hiÖn cña téi ph¹m diÔn ra hoÆc
tån t¹i bªn ngoµi thÕ giíi kh¸ch quan mµ con ngêi cã thÓ trùc
tiÕp nhËn biÕt ®îc ®ã lµ:
- Hµnh vi kh¸ch quan nguy hiÓm cho x· héi
- HËu qu¶ nguy hiÓm cho x· héi
- Mèi quan hÖ nh©n qu¶ gi÷a hµnh vi vµ hËu qu¶
- Çc ®iÒu kiÖn bªn ngoµi cña viÖc thùc hiÖn hµnh vi
ph¹m téi (C«ng cô, ph¬ng tiªn, ph¬ng ph¸p, thñ ®o¹n, thêi
gian ®Þa ®iÓm ph¹m téi)
Hµnh vi tham nhòng lµ mét dÊu hiÖu b¾t buéc cña cÊu
thµnh téi ph¹m. NÕu kh«ng cã hµnh vi thùc hiÖn téi ph¹m th×
kh«ng cã nh÷ng dÊu kh¸c vµ còng kh«ng cã téi ph¹m. Hµnh vi
ë ®©y cã thÓ lµ hµnh ®éng hoÆc kh«ng hµnh ®éng. Nhng
nã ®îc g¾n chÆt víi ngêi cã chøc vô quyÒn h¹n vµ chØ do ng-
êi cã chøc vô quyÒn h¹n thùc hiÖn trong khi thùc hiÖn chøc
n¨ng, nhiÖm vô cña Nhµ níc giao cho.
Hµnh vi ph¹m téi qua hµnh ®éng lµ sù t¸c ®éng tr¸i
ph¸p luËt, g©y thiÖt h¹i ®¸ng kÓ cho ho¹t ®éng ®óng ®¾n

cña çc c¬ qua Nhµ níc vµ tæ chøc x· héi, quyÒn vµ lîi Ých
hîp ph¸p cña c«ng d©n ®îc LuËt H×nh sù b¶o vÖ.
Hµnh vi ph¹m téi kh«ng qua hµnh ®éng lµ çch xö sù tiªu
cùc cña ngêi cã chøc vô quyÒn h¹n. Hä kh«ng thùc hiÖn chøc
n¨ng nhiÖm vô ®îc giao hoÆc cã thùc hiÖn nhng kh«ng ®Çy
®ñ nªn ®· g©y thiÖt h¹i nghiªm träng cho lîi Ých Nhµ níc, tæ
chøc x· héi, quyÒn vµ lîi Ých hîp ph¸p cña c«ng d©n.
DÊu hiÖu tiÕp theo thuéc mÆt kh¸ch quan cña téi ph¹m
tham nhòng lµ hËu qu¶ cña hµnh vi lîi dông chøc vô quyÒn
h¹n cña nh÷ng ngêi cã chøc vô quyÒn h¹n ®Ó ph¹m téi. HËu
qu¶ do téi tham nhòng g©y ra cã thÓ chia thµnh hai trêng
hîp:
+ HËu qu¶ vËt chÊt: lµ sù hao hôt vÒ tiÒn, hµnh ho¸, vËt
t… ThiÖt h¹i nµy cã thÓ ®îc x¸c ®Þnh b»ng çc ®¹i lîng cô
thÓ, cã thÓ nh×n thÊy vµ tÝnh to¸n ®îc.
+ HËu qu¶ phi vËt chÊt: lµ nh÷ng thiÖt h¹i kh«ng thÓ ®o
®Õm, x¸c ®Þnh ®îc b»ng çc ®¹i lîng cô thÓ, ®ã lµ sù suy
gi¶m lßng tin cña nh©n d©n, mÊt uy tÝn víi nh©n d©n cña
çc c¬ quan Nhµ níc, tæ chøc x· héi.
Mét dÊu hiÖu b¾t buéc kh¸c trong mÆt kh¸ch quan cña
téi ph¹m tham nhòng còng cã cÊu thµnh vËt chÊt lµ mèi quan
hÖ nh©n qu¶ gi÷a hµnh vi ph¹m téi cña ngêi cã chøc vô
quyÒn h¹n trong khi thi hµnh c«ng vô vµ hËu qu¶ do téi ph¹m
®ã g©y ra. Hµnh vi ph¹m téi ph¶i lµ nguyªn nh©n trùc tiÕp
lµm ph¸t sinh hËu qu¶, ngêi ph¹m téi chØ chÞu tr¸ch nhiÖm
vÒ hµnh vi cña m×nh khi x¸c ®Þnh hËu qu¶ x¶y ra lµ hËu
qu¶ tÊt yÕu ph¸t sinh tõ hµnh vi ®ã.
3.3. Chñ thÓ cña téi ph¹m tham nhòng

Nh chóng ta ®· biÕt, chñ thÓ cña téi ph¹m tham nhòng
lµ mét lo¹i chñ thÓ ®Æc biÖt, ®ßi hái ®ã ph¶i lµ nh÷ng ngêi
cã chøc vô, quyÒn h¹n. ë ®©y, ngoµi hai dÊu hiÖu th«ng th-
êng lµ ®é tuæi vµ n¨ng lùc tr¸ch nhiÖm h×nh sù, b¾t buéc
ph¶i cã dÊu hiÖu thø ba lµ ngêi cã chøc vô, quyÒn h¹n. §iÒu
277 - BLHS 1999 quy ®Þnh: " Ngêi cã chøc vô lµ ngêi do bæ
nhiÖm, do bÇu cö, do hîp ®ång hoÆc do mét h×nh thøc kh¸c,
cã hëng l¬ng hoÆc kh«ng hëng l¬ng, ®îc giao thùc hiÖn mét
c«ng vô nhÊt ®Þnh vµ cã quyÒn h¹n nhÊt ®Þnh trong khi
thùc hiÖn c«ng vô".
Cã thÓ thÊy ngêi cã chøc vô quyÒn h¹n cã mét sã ®Æc
®iÓm nh sau:
- Lµ ngêi ®îc gi÷ chøc vô thêng xuyªn hoÆc t¹m thêi
trong c¬ quan Nhµ níc, tæ chøc x· héi. Chøc vô nµy cã thÓ do
bæ nhiÖm hoÆc do bÇu cö, hîp ®ång hay h×nh thøc kh¸c (uû
quyÒn, ®¹i diÖn), cã hëng l¬ng hoÆc kh«ng hëng l¬ng cña
Nhµ níc.
- Lµ ngêi thùc hiÖn mét trong çc chøc n¨ng: ®¹i diÖn
quyÒn lùc Nhµ níc, tæ chøc ®iÒu hµnh qu¶n lý hµnh chÝnh;
hoÆc chøc n¨ng tæ chøc s¶n xuÊt kinh doanh theo c«ng vô
®· ®îc giao cho hä.
- Lµ nh÷ng ngêi thùc hiÖn tr¸ch nhiÖm nhÊt ®Þnh theo
thÈm quyÒn chuyªn m«n mµ hä ®¶m nhËn.
3.4. MÆt chñ quan cña téi ph¹m tham nhòng
Trong khoa häc LuËt H×nh sù th× téi ph¹m lµ thÓ thèng
nhÊt cña hai mÆt kh¸ch quan vµ chñ quan. MÆt kh¸ch quan
lµ nh÷ng biÓu hiÖn ra bªn ngoµi cña téi ph¹m. VËy mÆt chñ
quan lµ: ho¹t ®éng t©m lý bªn trong cña ngêi ph¹m téi vµ nã
lu«n ®îc g¾n liÒn víi çc biÓu hiÖn bªn ngoµi cña téi ph¹m.

Néi dung cña mÆt chñ quan bao gåm: lçi, ®éng c¬ vµ môc
®Ých ph¹m téi.
Trong çc téi ph¹m tham nhòng, ngêi cã chøc vô quyÒn
h¹n ®· nhËn thøc ®îc tÝnh chÊt nguy hiÓm cho Nhµ níc, cho
x· héi, cho c«ng d©n cña hµnh vi tr¸i luËt do m×nh g©y ra vµ
thÊy tríc ®îc hËu qu¶ x¶y ra. Khi ngêi cã chøc vô quyÒn h¹n
nhËn thøc ®îc hµnh vi cña m×nh lµ tr¸i víi c«ng vô ®îc giao
thÓ hiÖn ngêi ®ã ®· v× lîi Ých cña riªng m×nh chø kh«ng
ho¹t ®éng v× lîi Ých chung, chØ biÕt ®Æt lîi Ých ç nh©n lªn
trªn lîi Ých tËp thÓ, hä cã thÓ lµm b»ng nhiÒu çch thøc, con
®êng kh¸c nhau cèt sao mang l¹i nh÷ng lîi Ých mµ hä mong
muèn. Nh vËy, ®¬ng nhiªn téi ph¹m tham nhòng lu«n ®îc
thùc hiÖn díi h×nh thøc lçi cè ý trùc tiÕp, nh»m ®éng c¬ vô
lîi ç nh©n.
4. Ph©n biÖt téi ph¹m tham nhòng vµ çc hµnh vi vi
ph¹m ph¸p luËt do ngêi cã chøc vô quyÒn h¹n thùc hiÖn
Ta cã thÓ c¨n cø vµo mét trong çc tiªu chÝ sau ®©y
®Ó thÊy râ h¬n sù kh¸c nhau chñ yÕu gi÷a téi ph¹m tham
nhòng vµ çc hµnh vi vi ph¹m ph¸p luËt do ngêi cã chøc vô
quyÒn h¹n thùc hiÖn:
- Ph¹m vi kh¸ch thÓ x©m h¹i cña hµnh vi:
§èi víi çc téi ph¹m vÒ tham nhòng th× ph¹m vi kh¸ch
thÓ thêng hÑp h¬n so víi ph¹m vi kh¸ch thÓ bÞ x©m h¹i cña
çc vi ph¹m ph¸p luËt do ngêi cã chøc vô quyÒn h¹n thùc
hiÖn.
- TÝnh tr¸i ph¸p luËt cña hµnh vi: §©y chÝnh lµ ®Æc
®iÓm kh¸c nhau c¬ b¶n, quan träng nhÊt ®Ó x¸c ®Þnh
hµnh vi nµo lµ téi ph¹m vÒ tham nhòng vµ hµnh vi nµo lµ

hµnh vi vi ph¹m ph¸p luËt do ngêi cã chøc vô quyÒn h¹n thùc
hiÖn. Téi ph¹m tham nhòng lµ sù vi ph¹m ®iÒu cÊm cña LuËt
H×nh sù vµ ngêi ph¹m téi bÞ ®e do¹ xö lý b»ng biÖn ph¸p c-
ìng chÕ nghiªm kh¾c nhÊt ®îc quy ®Þnh ®Æc thï trong
ngµnh luËt nµy. Cßn hµnh vi vi ph¹m ph¸p luËt do ngêi cã
chøc vô quyÒn h¹n thùc hiÖn chØ lµ sù vi ph¹m çc quy ®Þnh
cña tõng ngµnh luËt t¬ng øng kh¸c vµ cã thÓ kh«ng bÞ coi lµ
téi ph¹m.
- HËu qu¶ ph¸p lý cña viÖc thùc hiÖn hµnh vi: chñ thÓ
chÞu tr¸ch nhiÖm h×nh sù ®èi víi téi ph¹m vÒ tham nhòng
nÕu bÞ kÕt ¸n vµ bÞ ¸p dông h×nh ph¹t th× bÞ coi lµ cã ¸n
tÝch. Cßn chñ thÓ chÞu tr¸ch nhiÖm ph¸p luËt cña hµnh vi vi
ph¹m ph¸p luËt do ngêi cã chøc vô quyÒn h¹n thùc hiÖn ®îc
quy ®Þnh trong tõng ngµnh luËt t¬ng øng vµ kh«ng bao giê
bÞ coi lµ ¸n tÝch.
Nh vËy, kh«ng ph¶i tÊt c¶ nh÷ng vi ph¹m ph¸p luËt do
ngêi cã chøc vô quyÒn h¹n thùc hiÖn ®Òu lµ çc téi ph¹m vÒ
chøc vô nãi chung, vµ téi ph¹m vÒ tham nhòng nãi riªng.

Ch¬ng 2
Téi ph¹m tham nhòng - thùc tÕ vµ nh÷ng
¶nh hëng tíi nÒn kinh tÕ
Trong xu thÕ ®èi tho¹i hoµ b×nh vµ héi nhËp cña thÕ
giíi, çc níc ch¹y ®ua víi nhau kh«ng ph¶i b»ng tiÒm lùc
qu©n sù hay çc häc thuyÕt chÝnh trÞ mµ thùc tÕ hiÖn nay,
sù ph¸t triÓn kinh tÕ ®ang lµ môc tiªu hµng ®Çu cña çc
quèc gia. Tríc t×nh h×nh ®ã, tham nhòng thùc sù lµ mét lo¹i
téi ph¹m nguy hiÓm, chóng c¶n trë sù t¨ng trëng kinh tÕ vµ
tiÕn bé x· héi.
1. Thùc tÕ vµ nh÷ng ¶nh hëng cña tham nhòng tíi nÒn
kinh tÕ cña mét sè níc
Nh÷ng ®iÒu kiÖn kinh tÕ trªn toµn thÕ giíi cho thÊy
r»ng con ®êng ®i tíi ph¸t triÓn kinh tÕ bÒn v÷ng ®· gÆp
ph¶i mét sè chÖch híng kh«ng mong ®îi. ThËm chÝ nh÷ng
quèc gia réng lín vµ hïng m¹nh nhÊt còng kh«ng tr¸nh khái
nh÷ng ¶nh hëng cña sù ®æ vì kinh tÕ vµ chÝnh trÞ x¶y ra ë
nh÷ng n¬i kh¸c. HÇu hÕt çc nÒn kinh tÕ quèc gia g¾n bã
chÆt chÏ víi nhau th«ng quan th¬ng m¹i ®iÖn tö, m¹ng
internet vµ dßng vèn quèc tÕ tù do. Tuy nhiªn, quyÒn tù do
kinh tÕ toµn cÇu còng cã mÆt ®¸ng ng¹i nÕu bÞ sö dông
kh«ng ®óng. ViÖc thiÕu khu«n khæ cho ®iÒu hµnh vµ ph¸p
trÞ tèt, sù r¾c rèi víi ®iªuf tiÕt kh«ng tho¶ ®¸ng cña çc
ng©n hµng, nh÷ng quyÕt ®Þnh ®Çu t sai, nh÷ng ®¸nh gi¸
rñi ro thiÕu tin cËy, nh÷ng thñ tôc kÕ to¸n kh«ng minh b¹ch
vµ sù thiÕu c«ng khai trong chÝnh quyÒn còng nh nh÷ng c¬

héi cho chñ nghÜa t b¶n bÌ çnh vµ tham nhòng thêng xuyªn
næi lªn t¹i çc quèc gia ®ang ph¸t triÓn.
Trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y, tham nhòng ®· tµn ph¸ mét
sè quèc gia nh Nigeria, In®«nªxia vµ Nga b»ng çch gÆm
nhÊm hÖ thèng kinh tÕ vµ chÝnh trÞ cña çc níc nµy. Kh«ng
cã g× ®¸ng ng¹c nhiªn lµ çc quèc gia nµy r¬i xuèng tËn cïng
(tham nhòng nhiÒu nhÊt) trong danh môc nh÷ng níc nhËn
biÕt vÒ tham nhòng n¨m 1998 cña Tæ chøc Minh b¹ch Quèc
tÕ víi thø h¹ng theo thø tù lµ 81,80 vµ 76 trong sè 85 quèc
gia.
T¹i Nigeria, vÞ tíng qu¸ cè Saui Abach vµ nh÷ng bÌ çnh
cña «ng ta ®· bßn rót hµng tû ®« la tõ ngµnh c«ng nghiÖp
dÇu khÝ, lµ nguån tµi s¶n chñ yÕu cña níc nµy vµ chiÕm tíi
80% thu nhËp cña ChÝnh phñ. Sù chÖch híng cña çc kho¶n
tiÒn tõ ng©n quü Nhµ níc ®· dÉn tíi xuèng cÊp ®¸ng kÓ c¬
së h¹ tÇng vµ dÞch vô x· héi vµ t×nh tr¹ng gÇn sôp ®æ cña
ngµnh läc dÇu së h÷u Nhµ níc. Thu nhËp b×nh qu©n cña níc
nµy ®· gi¶m tõ 800 ®« la vµo nh÷ng n¨m 1980 xuèng cßn díi
300 ®« la hiÖn nay. Khi quèc gia nhiÒu dÇu löa nµy ®èi mÆt
víi thiÕu hôt nhiªn liÖu vµ suy tho¸i, chÝnh phñ ®· dïng ®Õn
biÖn ph¸p ®µn ¸p m¹nh mÏ h¬n bao giê hÕt ®Ó gi÷a nguyªn
®Þa vÞ u ®·i cña hä. Cuèi cïng, chØ cã çi chÕ cña tíng
Abach míi më mét lèi cho c¶i tæ chÝnh trÞ vµ kinh tÕ.
Mét vÝ dô næi bËt kh¸c vÒ tham nhòng cña chÝnh phñ
lµm xãi mßn nÒn kinh tÕ quèc gia lµ ë In®«nªxia. T¹i ®©y
çc ng©n hµng Nhµ níc cung cÊp tiÒn cho nh÷ng dù ¸n cã
dÝnh lÝu ®Õn gia ®×nh vµ b¹n bÌ cña cùu Tæng thèng
Suharto. Vµo nh÷ng n¨m 1990, ng©n hµng ®· cho phÐp çc

kho¶n nî tån ®äng tíi møc kh«ng kiÓm so¸t ®îc vµ ph¸ vì
nguyªn t¾c ng¨n ngõa vay ngo¹i tÖ trµn la. HËu qu¶ lµ khi gi¸
trÞ cña ®ång rupiah tôt xuèng vµo n¨m 1997, toµn bé hÖ
thèng tµi chÝnh b¾t ®Çu sôp ®æ. Ph¸ s¶n vµ sa th¶i hµng
lo¹t ®· lµm cho mét nöa sè d©n trong 200 triÖu ngêi cña
In®«nªxia r¬i vµo nghÌo ®ãi.
Níc Nga lµ mét vÝ dô ®¸ng chó ý thø 3 vÒ sù tµn ph¸ cña
tham nhòng ®èi víi ph¸t triÓn chÝnh trÞ vµ kinh tÕ. T¹i Nga,
tham nhòng liªn quan ®Õn mét tËp ®oµn çc nhãm tµi
chÝnh, c«ng nghiÖp vµ çc quan chøc chÝnh phñ ®· lµm mÐo
mã qu¸ tr×nh t nh©n ho¸, xãi mßn c¶i tæ kinh tÕ, ng¨n c¶n
®Çu t vµ th¬ng m¹i, vµ lµm gi¶m niÒm tin cña c«ng chóng
vµo çc thÓ chÕ Nhµ níc.
2. Téi ph¹m tham nhòng ë ViÖt Nam
2.1. Mét thùc tÕ ®ang b¸o ®éng
Tham nhòng ®ang lµ mét vÊn n¹n cña ®Êt níc ta. N¨m
võa qua, vÊn ®Ò nµy ®· ®îc nhiÒu c¬ quan, ban ngµnh ®Æt
lªn bµn nghÞ sù, nhng xem ra chuyÖn chèng tham nhòng cßn
nhiÒu phøc t¹p. Trong çc b¸o ço gi¶i tr×nh tríc Quèc héi t¹i
kú häp võa qua, ChÝnh phñ còng ®· ph¶i thõa nhËn r»ng "Khi
x· héi ®· nãi tíi "ch¹y chät" lµ nãi ®Õn ®i cöa sau, kh«ng
®µng hoµng. Cµng nhøc nhèi h¬n khi ngêi ta thÊy ch¹y chät
®îc viÖc h¬n lµ kh«ng ch¹y. Ai kh«ng ch¹y bÞ xem nh kÎ
h©m, kÎ kh«ng thøc thêi, bÞ thiÖt thßi nªn ®ua nhau "ch¹y"".
Còng nh theo b¸o ço nµy, hiÖn tîng ch¹y: ch¹y chøc, ch¹y dù
¸n, ch¹y téi… ®îc nhiÒu n¬i nãi tíi nhng rÊt Ýt khi bÞ ph¸t
hiÖn.
* Mét sè h×nh thøc tham nhòng:

Qua nghiªn cøu t×nh h×nh tham nhòng ë níc ta trong
nh÷ng n¨m võa qua chóng ta cã thÓ thÊy næi lªn çc d¹ng
tham nhòng sau:
- Trong qu¶n lý x©y dùng cã t×nh tr¹ng "ba ¨n": ¨n khèi
lîng (khèi lîng Ýt khai nhiÒu), ¨n chÊt lîng (bít xÐn nguyªn vËt
liÖu), ¨n ®¬n gi¸ (khai khèng çc lo¹i ho¸ ®¬n, çc kho¶n
phô phÝ…) lµm thÊt tho¸t mét sè lwongj lín vèn cña Nhµ níc
®Çu t cho çc c«ng tr×nh x©y dùng c¬ b¶n, lµm gi¶m chÊt l-
îng c«ng tr×nh.
- NhËn hèi lé, ®ßi hèi lé trong viÖc xÐt duyÖt çc kÕ
ho¹ch ®Çu t, x©y dùng, cÊp ph¸t vËt t, xin giÊy phÐp xuÊt
nhËp khÈu… Ngêi cã chøc vô quyÒn h¹n thêng cã thñ ®o¹n
nhòng nhiÔu, h¹ch s¸ch g©y khã kh¨n cho nhµ ®Çu t, cho ng-
êi cÇu xin giÊy phÐp ®Ó nhËn ®îc tiÒn hoÆc lîi Ých vËt chÊt
tõ hä
- Cè ý lµm tr¸i ph¸p luËt trong viÖc thu chi ng©n s¸ch,
trong viÖc thùc hiÖn çc quy ®Þnh vÒ chÕ ®é tµi chÝnh. Thñ
®o¹n chñ yÕu lµ giÊu nguån thu, khai lç, chËm nép ng©n
s¸ch ®Ó chiÕm dông vèn, lËp quü tr¸i phÐp, quyÕt to¸n
khèng.
- Tham nhòng trong kh©u gi¶i phãng mÆt b»ng, thñ
®o¹n chÝnh lµ ban chØ ®¹o gi¶i phãng mÆt b»ng khai khèng
sè héi ®Òn bï, sè lîng ®Òn bï… mÆt kh¸c l¹i bít xÐn tiÒn
®Òn bï cña d©n g©y thiÖt h¹i kh«ng nhá tíi Nhµ níc, quyÒn
vµ lîi Ých hîp ph¸p cña c«ng d©n.
- Tham nhòng trong kiÓm so¸t cöa khÈu liªn quan ®Õn
viÖc xuÊt nhËp khÈu hµng ho¸ qua biªn giíi. Thñ ®o¹n chÝnh
lµ mãc ngoÆc víi çn bé h¶i quan ®Ó khai b¸o gian dèi hµng

ho¸, khai kh«ng ®óng chñng lo¹i, sè lîng… ®Ó bßn rót tiÒn
cña Nhµ níc.
- Tham nhòng trong ho¹t ®éng t ph¸p: ®©y thùc sù lµ
mét vÊn ®Ò nghiªm träng, thñ ®o¹n thêng lµ nh÷ng ngêi cã
thÈm quyÒn gi¶i quyÕt cã hµnh vi lµm sai lÖch hå s¬ vô ¸n t¹i
çc giai ®o¹n ®iÒu tra, truy tè, xÐt xö ®Ó lµm gi¶m tr¸ch
nhiÖm h×nh sù cho bÞ can bÞ cao, thËm chÝ cßn gi¶m nhÑ
téi tíi møc kh«ng bÞ truy cøu tr¸ch nhiÖm h×nh sù mµ chØ bÞ
xö ph¹t hµnh chÝnh, hoÆc cã nhng cho hëng ¸n treo.
- Cè ý lµm tr¸i çc chÝnh s¸ch x· héi ®Ó tham «, nhËn hèi
lé víi thñ ®o¹n: lËp hå s¬ hu trÝ, th¬ng bÖnh binh gi¶; tham
« tiÒn cøu trî cho çc gia ®×nh chÝnh s¸ch, ®ång bµo vïng
khã kh¨n…
Cã thÓ nãi thñ ®o¹n tham nhòng cã rÊt nhiÒu vµ thêng
thÝch øng tèt theo çc xu híng ®ang thay ®æi. ViÖc sö dông
ngµy cµng nhiÒu t vÊn níc ngoµi, sù gia t¨ng çc hîp ®ång sö
dông nguån vèn bªn ngoµi vµ c¶ çnh cöa ®ang më ra cho
viÖc héi nhËp kinh tÕ thÕ giíi ®· t¹o ra nh÷ng c¬ héi tham
nhòng míi víi nh÷ng sè tiÒn khæng lå. PhÇn thëng tiÒm tµng
cho mét hîp ®ång nh¾m ®óng ngêi th¾ng cuéc cã thª vît
qu¸ møc l¬ng hîp ph¸p c¶ ®êi lµm viÖc cña mçi çn bé, c«ng
chøc. Trong nhiÒu trêng hîp, çm dç th× to lín mµ nguy c¬
trõng ph¹t th× l¹i nhá.
* Theo b¸o ço cña Tæ chøc Minh b¹ch quèc tÕ vÒ t×nh
h×nh tham nhòng ë çc níc n¨m 2004, tû lÖ tham nhòng ë níc
ta ®øng trong hµng nh÷ng níc cã tÖ tham nhòng cao nhÊt
(thø 100 trong sè 133 níc ®îc kh¶o s¸t).

* Mét sè vô tham nhòng ®iÓn h×nh trong thêi gian qua
®· bÞ truy tè, xÐt xö:
1. Vô tham nhòng ë Bé Th¬ng m¹i: mét sè ®èi tîng cã
chøc quyÒn ®· mãc ngoÆc trong ®êng d©y ch¹y quotar xuÊt
nhËp khÈu hµng dÖt may. Trong sè ®ã næi len mét sè çn bé
nh Mai Thanh H¶i (con trai «ng Mai V¨n D©n - nguyªn Thø tr-
ëng Bé Th¬ng m¹i). TrÇn V¨n Söu - Nguyªn trëng phßng qu¶n
lý xuÊt nhËp khÈu Bé Th¬ng m¹i… HiÖn nay, çc ®èi tîng
trªn ®· bÞ khëi tè, b¾t t¹m giam vµ ®ang chê ngµy ra tríc
vµnh mãng ngùa.
2. Vô tham nhòng t¹i C«ng ty XuÊt nhËp khÈu tØnh Gia
Lai: Vô ¸n nµy ®îc coi lµ vô tham nhòng lín nhÊt T©y Nguyªn
tõ tríc ®Õn nay. Nguyªn Gi¸m ®èc C«ng ty XuÊt nhËp khÈu
Gia Lai TrÞnh Xu©n Nh©n cïng 10 bÞ can kh¸c c©u kÕt lµm
tr¸i quy ®Þnh vÒ qu¶n lý kinh tÕ g©y thÊt tho¸t gÇn 104 tû
®ång tiÒn vay ng©n hµng, trong ®ã chiÕm ®o¹t sö dông
cho môc ®Ých ç nh©n 44 tû ®ång. Vô ¸n ®îc ph¸t hiÖn vµ
khëi tè tõ th¸ng 2/2002. Mêi mét bÞ can tæ chøc vay tiÒn
ng©n hµng sö dông kh«ng môc ®Ých, khiÕn h¬n 100 tû
®ång bÞ thÊt tho¸t khã cã kh¶ n¨ng thu håi.
3. Vô tham « ë C«ng ty tiÕp thÞ ®Çu t N«ng nghiÖp vµ
Ph¸t triÓn n«ng th«n: vô ¸n nµy ®· ®îc xÐt xö vµo n¨m 2003.
Cïng víi L· ThÞ Kim Oanh- kÎ cÇm ®Çu, cßn cã hai vÞ nguyªn
Thø trëng Bé N«ng nghiÖp vµ Ph¸t triÓn n«ng th«n liªn ®íi
chÞu tr¸ch nhiÖm. Víi sù gióp cña mét sè quan chøc, L· ThÞ
Kim Oanh ®· chØ ®¹o cÊp díi cè ý lµm tr¸i, tham « g©y thiÖt
h¹i cho Nhµ níc h¬n 100 tû ®ång. L· ThÞ Kim Oanh nhËn ¸n tö
h×nh, cßn hai vÞ nguyªn Thø trëng nhËn ¸n tï treo.

4. Vô nhËn hèi lé t¹i tr¹m kiÓm so¸t liªn hîp §ång Bµnh
(L¹ng S¬n): tr¹m trëng Lu V¨n NhÞp ®· th«ng ®ång cho çc
chñ hµng nhËp lËu hµng qua biªn giíi. Theo kÕt luËn cña c¬
quan chøc n¨ng, chØ trong mét ca trùc, tr¹m nµy thu ®Õn
380 triÖu ®ång tiÒn "lµm luËt" cña çc chñ hµng. Côc trëng
vµ hai Côc phã Côc thuÕ L¹ng S¬n cïng 27 ®èi tîng kh¸c ®·
bÞ truy tè. C¬ quan c«ng an còng thu gi÷ h¬n 1 tû ®ång tiÒn
tang vËt cña vô ¸n. Liªn quan ®Õn vô ¸n nµy, Phã BÝ th TØnh
uû, kiªm Chñ tÞch UBND tØnh L¹ng S¬n bÞ çch chøc.
HiÖn nay, ngoµi nh÷ng vô tham nhòng lín ®· bÞ phanh
phui, d luËn cho r»ng trong lÜnh vùc x©y dùng c¬ b¶n
nh÷ng thÊt tho¸t do tham «, hèi léi rÊt lín nhng trªn thùc tÕ
võa qua, nh÷ng vô bÞ ph¸t hiÖn cßn rÊt Ýt (®Õm trªn ®Çu
ngãn tay)
2.2. Nh÷ng ¶nh hëng cña tham nhòng tíi nÒn kinh
tÕ ViÖt Nam
Tham nhòng tõ l©u ®îc coi lµ vÊn ®Ò quèc n¹n, lµm xãi
mßn lßng tin cña nh©n d©n ®èi víi §¶ng vµ Nhµ níc, lµm
ruçng n¸t mét phËn kh«ng nhá çn bé §¶ng, c«ng chøc Nhµ n-
íc, cã nguy c¬ ®e do¹ sù tån vong cña chÕ ®é. Hå Chñ tÞch
®· coi n¹n tham nhòng còng nguy h¹i nh giÆc ngo¹i x©m, nã
n»m ngay trong lßng chÕ ®é ta. N¹n tham nhòng ë níc ta
ngµy cµng lan réng ë hÇu hÕt çc ®Þa ph¬ng, thñ ®o¹n
ngµy cµng tinh vi, x¶o quyÖt, møc ®é tham nhòng ngµy cµng
lín, ®îc thùc hiÖn cã tæ chøc, cÊu kÕt thµnh ®êng d©y
kh«ng nh÷ng ë trong níc mµ cßn c¶ níc ngoµi… Çc vô ¸n
h×nh sù lín trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y ®· cho thÊy tÝnh
chÊt møc ®é cùc kú nghiªm träng vµ nguy h¹i cña n¹n tham
nhòng kh«ng nh÷ng x¶y ra ë çn bé, c«ng chøc cÊp thÊp, cÊp

trung mµ cßn ë cÊp cao cña §¶ng vµ Nhµ níc, chÝnh v× vËy
nh÷ng ¶nh hëng cña nã ®èi víi nÒn kinh tÕ lµ v« cïng to lín. ë
®©y chØ xin nªu ra mèt sè khÝa c¹nh ¶nh hëng cã thÓ nãi lµ
râ nÐt nhÊt:
- Tríc hÕt, tham nhòng t¹o ra mét sù tr× trÖ vµ rèi lo¹n
trong néi bé nÒn kinh tÕ níc ta, nã t¹o ra mét nÒn kinh tÕ ¶o
víi nh÷ng con sè kh«ng ®¸nh gi¸ ®îc chÝnh x¸c thùc tr¹ng
cña nÒn kinh tÕ. §©y chÝnh lµ hËu qu¶ cña viÖc cè ý lµm sai
trong viÖc thanh quyÕt to¸n, thu chi ng©n s¸ch, vi ph¹m çc
quy ®Þnh vÒ chÕ ®é tµi chÝnh, lËp çc quü "ma", hoÆc çc
c«ng ty "ma" ®Ó bßn rót tiÒn cña Nhµ níc.
- T¹o ra sù canh tranh kh«ng lµnh m¹nh trong ho¹t ®éng
kinh tÕ, trong nhiÒu n¨m, ngêi ta vÉn tin r»ng ®ót lãt vµ çc
h×nh thøc tham nhòng kh¸c lµ cã hiÖu qu¶ vµ thËm chÝ lµ
nh÷ng c«ng cô cÇn thiÕt cho ho¹t ®éng kinh doanh b»ng
çch mua chuéc ®óng ngêi vµ cø nh vËy suy nghÜ nµy tiÕp
tôc, çc c«ng ty ®· giµnh ®îc lîi thÕ c¹nh tranh. Nhng ®iÒu
®ã kh«ng ®óng nh vËy. Nghiªn cøu do Ng©n hµng ThÕ giíi
vµ çc c¬ quan kh¸c tiÕn hµnh cho thÊy t»ng tiÕp søc cho sù
ph¸t triÓn çc hÖ thèng luËt kh«ng cÇn thiÕt vµ tuú tiÖn. Nãi
tãm l¹i, nã chØ nu«i sèng chÝnh nã, t¹o nªn tÇng líp nµy ®Õn
tÇng líp kh¸c çc quan chøc quan liªu ®ang s½n sµng ho¹t
®éng. HËu qu¶ cña vÊn ®Ò nµy lµ, mét sè c«ng ty chØ giµnh
thêi gian vµo viÖc gÆp nh÷ng kÎ quan liªu vµ çc quan chøc
biÕn chÊt ®Ó th¬ng lîng vÒ giÊy phÐp vµ thuÕ thay v× xóc
tiÕn x©y dùng çc chiÕn lîc kinh doanh vµ c¶i tiÕn, n©ng cao
chÊt lîng s¶n phÈm.

- Tham nhòng còng g©y ¶nh hëng lín tíi viÖc thu hót çc
nguån vèn ®Çu t vµ viÖn trî ph¸t triÓn tõ bªn ngoµi vµo ViÖt
Nam. Thùc tÕ cho thÊy r»ng ë nh÷ng níc cã møc ®é tham
nhòng cao thêng cã nguy c¬ bÞ lo¹i ra khái thÕ giíi ®ang
diÔn ra héi nhËp kinh tÕ nhanh chãng. HiÖn nay ®iÒu nµy
cµng râ h¬n bao giê hÕt. Çc thÞ trêng cëi më kh«ng thÓ ho¹t
®éng ®»ng sau nh÷ng çnh cöa khÐp kÝn. Çc nguån vèn t
nh©n lÉn viÖn trî ph¸t triÓn chÝnh thøc ngµy cµng suy xÐt
mét çch ®óng ®¾n vÒ viÖc thùc hiÖn chÝnh s¸ch vµ phÈm
chÊt çc thÓ chÕ nhµ níc. Çc nhµ ®Çu t hiÖn nay cã qu¸
nhiÒu lùa chän. Vµ hä cã kh¶ n¨ng chuyÓn tiÒn cña m×nh
®Õn n¬i mµ sù rñi ro vÒ tham nhòng Ýt h¬n. Kh¸i niÖm tån
t¹i ë çc níc tµi trî r»ng tham nhòng ë nh÷ng níc nhËn viÖn trî
sÏ ®a ra çc kho¶n tiÒn ®Çu t cña hä vµo çi tói kh«ng ®¸y
cña mét sè Ýt ngêi sÏ lµ mét trong nh÷ng ®e do¹ lín ®Õn
viÖn trî trong t¬ng lai. Râ rµng lµ, chØ cã ngêi nghÌo ph¶i
®øng ra chÞu sù thiÖt thßi nµy.

Ch¬ng 3
Mét sè biÖn ph¸p ®Êu tranh phßng chèng
NhËn thøc râ møc ®é ngu hiÓm còng nh nh÷ng hËu qu¶

to lín mµ tham nhòng g©y ra trong sù ph¸t triÓn kinh tÕ cña
mçi quèc gia vµ toµn thÕ giíi, ngµy nay, çc níc ph¸t triÓn
còng nh ®ang ph¸t triÓn ngµy cµng nhÊt trÝ víi nhau r»ng
cuéc chiÕn chèng tham nhòng lµ mét trong nh÷ng u tiªn cao
nhÊt trong ch¬ng tr×nh nghÞ sù cña c¶ çc c¬ quan ph¸t
triÓn lÉn çc tæ chøc tÝn dông quèc tÕ.
1. Ho¹t ®éng chèng tham nhòng ë mét sè níc
1.1. Ch©u Phi
§©y bÞ coi lµ ch©u lôc ®ãi nghÌo vµ chËm ph¸t triÓn
nhÊt thÕ giíi, nhng ngµy nay, tríc xu thÕ ph¸t triÓn vµ héi
nhËp toµn cÇu çc quèc gia ch©u Phi ®· cã nh÷ng bíc ®i
tÝch cùc ®Ó ph¸t triÓn mäi mÆt chÝnh trÞ - kinh tÕ - v¨n ho¸
- x· héi. Trong ®ã vÊn ®Ò chèng tham nhòng ®îc ®Æt ra lµ
mét trong nh÷ng vÊn ®Ò cÇn gi¶i quyÕt tríc tiªn, nhiÒu quèc
gia ®ang tÊn c«ng vµo nh÷ng gèc rÔ c¬ b¶n cña tham
nhòng. Nh÷ng cuéc héi th¶o chèng tham nhòng lín ®· ®îc tæ
chøc t¹i Ethiopia, Mozambique, Ghana. Çc cuéc héi th¶o nµy
®· t¹o diÔn ®µn cho çc nhµ l·nh ®¹o ch©u Phi ph¸t triÓn
nh÷ng chiÕn lîc s¸ng t¹o ®Ó chèng tham nhòng, trao ®æi
th«ng tin víi çc níc kh¸c trªn thÕ giíi vµ th«ng b¸o cho céng
®ång quèc tÕ vÒ nh÷ng bíc ®i mµ hä cÇn tiÕn hµnh ®Ó
gi¶m tham nhòng. Song song víi nh÷ng s¸ng kiÕn toµn ch©u
Phi nµy, mét vµi níc ch©u Phi riªng lÎ ®· chuyÓn tõ nh÷ng lêi
lÏ hoa mü sang bµi trï tham nhòng thùc sù trong hµnh ®éng.

T¹i Botrwana, Ban Gi¸m ®èc vÒ tham nhòng vµ téi ph¹m kinh
tÕ lµ mét mÉu h×nh cho çc thiÕt chÕ chèng tham nhòng, víi
h¬n 4200 trêng hîp tham nhòng ®îc gi¶i quyÕt. KÓ tõ n¨m
1994, t¹i Uganda, HiÕn ph¸p ®· thiÕt lËp mét V¨n phßng
Tæng thanh tra, cã quyÒn lùc réng lín vµ cô thÓ gi¶i quyÕt
tham nhòng vµ cã nhiÖm vô tr×nh b¸o ço ®Þnh kú lªn quèc
héi.
1.2. Mü
MÆc dï lµ quèc gia cã nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn hïng m¹nh
nhÊt nhng "Chèng tham nhòng" lu«n lµ mét u tiªn trong ch-
¬ng tr×nh ph¸t triÓn cña níc Mü. C¬ quan chñ chèt cña
ChÝnh phñ trong nç lùc nµy lµ Tæ chøc ph¸t triÓn quèc tÕ cña
Mü (USIAD) ®· tiÕn hµnh mét sè ho¹t ®éng chÝnh sau:
- N©ng cao nhËn thøc vÒ çi gi¸ ph¶i tr¶ cho tham
nhòng. Nh÷ng nç lùc n©ng cao nhËn thøc vÒ gi¸ cña tham
nhòng vµ huy ®éng ý chÝ chÝnh trÞ ®Ó chèng l¹i nã lµ
nh÷ng thµnh tè trung t©m trong ch¬ng tr×nh ho¹t ®éng cña
USIAD. USIAD ñng hé nh÷ng nç lùc nh»m c«ng khai ho¸ thñ
tôc vµ quyÒn lîi, cæ vò cho çc tæ chøc phi chÝnh phñ chèng
tham nhòng, thóc ®Èy ho¹t ®éng gi¸m s¸t cña c«ng d©n, hç
trî ®µo t¹o nghÒ ®iÒu tra b¸o chÝ, thóc ®Èy nç lùc t nh©n
chèng tham nhòng.
- Thóc ®Èy kh¶ n¨ng ®iÒu hµnh tèt, USIAD lµm viÖc ®Ó
thóc ®Èy tÝnh minh b¹ch vµ gi¸m s¸t chÝnh phñ th«ng qua
çc ho¹t ®éng nh hÖ thèng qu¶n lý tµi chÝnh liªn kÕt vµ ®µo
t¹o, trî gióp kü thuËt cho çc tæ chøc kiÓm to¸n vµ çc c¬
quan chèng tham nhòng.

- T¨ng cêng ngµnh T ph¸p: Çc ch¬ng tr×nh cña USIAD
hç trî so¹n th¶o nh÷ng bé luËt míi vÒ h×nh sù vµ chèng tham
nhòng, ®µo t¹o çc c«ng tè viªn vµ ch¸nh ¸n, hoµn thiÖn c¬
chÕ hµnh chÝnh cña Toµ ¸n ®Ó ng¨n chÆn can thiÖp vµo hå
s¬ vµ gi¶m chËm trÔ trong viÖc ®em ra xÐt xö çc vô ¸n.
- Gi¶m bít kiÓm so¸t cña ChÝnh phñ ®èi víi kinh tÕ.
2. KiÕn nghÞ mét sè biÖn ph¸p chèng tham nhòng ë
ViÖt Nam
§¶ng ta ®· ®Ò ra nhiÒu chñ tr¬ng, biÖn ph¸p chèng
tham nhòng trong çc nghÞ quyÕt, chØ thÞ, Nhµ níc ta ®· ban
hµnh Ph¸p lÖnh chèng tham nhòng vµ cã nhiÒu biÖn ph¸p
chèng tham nhòng nhng vÊn n¹n nµy kh«ng gi¶m mµ l¹i cã
chiÒu híng t¨ng h¬n tríc. §· ®Õn lóc cÇn ph¶i cã nh÷ng biÖn
ph¸p míi vµ quyÕt liÖt h¬n chèng tham nhòng, cÇn cã nh÷ng
biÖn ph¸p chèng tham nhòng tõ gèc, nh÷ng biÖn ph¸p tæng
hîp võa phßng võa chèng, nh÷ng biÖn ph¸p quyÕt liÖt ®îc
thùc hiÖn kiªn tr× vµ liªn tôc:
- Kª khai tµi s¶n: cÇn cã b¶n kª khai ®Çy ®ñ, tû mØ vµ
c«ng khai tríc tËp thÓ, tríc d©n. ViÖc t¨ng gi¶m tµi s¶n ph¶i
®îc c«ng khai ®Ó d©n gi¸m s¸t. §iÒu quan träng lµ nh÷ng tµi
s¶n kª khai ph¶i ®îc ®¨ng ký ë c¬ quan Nhµ níc cã chøc
n¨ng.
- Söa vµ bæ xung Ph¸p lÖnh chèng tham nhòng, vµ tiÕn
tíi n©ng lªn thµnh LuËt chèng tham nhòng.
- C«ng khai ho¸ dù ¸n, chi tiªu ®Ó d©n biÕt, kiÓm tra,
gi¸m s¸t.
- Ph¶i cã nh÷ng biÖn ph¸p khuyÕn khÝch vµ b¶o vÖ ngêi
tè gi¸c tham nhòng.

- ViÖc xö lý hµnh vi tham nhòng ph¶i kÞp thêi, kiªn
quyÕt vµ nghiªm minh.
- Thµnh lËp mét Uû ban quèc gia chèng tham nhòng cã
®ñ quyÒn hµnh, chØ ®¹o tËp trung, nhanh chãng, kÞp thêi
vµ kiªn quyÕt chèng tham nhòng th× míi hiÖu qu¶.
- T¨ng cêng vai trß cña b¸o chÝ, çc ph¬ng tiÖn th«ng tin
®¹i chóng trong viÖc ®Êu tranh chèng tham nhòng.
Chèng tham nhòng lµ mét cuéc chiÕn cam go vµ l©u
dµi, nã ®ßi hái sù nç lùc cña mäi thµnh viªn trong x· héi.
Trong bèi c¶nh kinh tÕ thÕ giíi hiÖn nay chóng ta cã nhiÒu
thêi c¬ ph¸t triÓn míi nhng còng cã kh«ng Ýt nh÷ng khã
kh¨n, th¸ch thøc ph¶i vît qua, trong ®ã cã tham nhòng. Tuú
theo tõng thêi ®iÓm, hoµn c¶nh cô thÓ chóng ta ph¶i t×m ra
®îc nh÷ng biÖn ph¸p tèi u nhÊt ®Ó phßng chèng tham
nhòng. Cã nh vËy ViÖt Nam míi cã thÓ cã ®îc nh÷ng bíc ®ét
ph¸ lín trong ph¸t triÓn kinh tÕ.

KÕt luËn
Bíc vµo thÕ kû 21, ViÖt Nam ®ang ®øng tríc nh÷ng thêi
c¬ vµ vËn héi míi. §¶ng vµ Nhµ níc ta tiÕp tôc l·nh ®¹o nh©n
d©n x©y dùng mét ®Êt níc ViÖt Nam hoµ b×nh vµ giµu
m¹nh. Tuy nhiªn trªn con ®êng Êy vÉn cßn kh«ng Ýt nh÷ng
c¶n trë, mét trong nh÷ng nguy c¬ ®ang tån t¹i mµ chóng ta
buéc ph¶i ®èi mÆt lµ vÊn ®Ò téi ph¹m tham nhòng. Hµnh vi
ph¹m téi tham nhòng kh«ng chØ g©y thiÖt h¹i ®Õn tµi s¶n
cña Nhµ níc mµ cßn x©m ph¹m ®Õn çc ho¹t ®éng ®óng
®¾n cña çc c¬ quan Nhµ níc, tæ chøc x· héi, quyÒn vµ lîi
Ých hîp ph¸p cña c«ng d©n. Bªn c¹nh ®ã, nã cßn cã t¸c ®éng
tiªu cùc ®èi víi çc gi¶i ph¸p kinh tÕ x· héi cña §¶ng vµ Nhµ
níc. §ång thêi nã cßn lµ yÕu tè k×m h·m, ng¨n c¶n sù ph¸t
triÓn kinh tÕ - chÝnh trÞ cña ®Êt níc, ®e do¹ ®Õn sù æn
®Þnh v÷ng vµng cña chÕ ®é chÝnh quyÒn còng nh ®éc lËp
an ninh cña Tæ quèc.
NhËn thøc ®îc nh÷ng hËu qu¶ cña téi ph¹m tham nhòng
g©y ra chóng ta cÇn ph¶i cã nh÷ng biÖn ph¸p h÷u hiÖu
nh»m ®Êu tranh phßng chèng vÊn n¹n nµy, lµm trong s¹ch bé
m¸y chÝnh quyÒn, lÊy l¹i niÒm tin trong nh©n d©n vµ mét
m«i trêng ph¸t triÓn lµnh m¹nh cho kinh tÕ ViÖt Nam.

Tµi liÖu tham kh¶o
1. Gi¸o tr×nh LuËt H×nh sù ViÖt Nam (phÇn chung) - TS.

KH Lª C¶m (chñ biªn) - NXB §HQG.
2. Bé luËt H×nh sù níc CHXHCN ViÖt Nam 1999 - NXB
CTQG
3. T¹p chÝ Ph¸p lý (sè 11/2004 - sè 1 vµ 2/2005)
4. T¹p chÝ ®iÖn tö Bé Ngo¹i giao Hoa Kú (tËp 3 - sè 5)
5. §ç Ngäc Quang "T×m hiÓu tr¸ch nhiÖm h×nh sù ®èi
víi çc téi ph¹m vÒ tham nhòng trong LuËt H×nh sù ViÖt
Nam" - NXB C«ng an nh©n d©n Hµ Néi 1997.


KC143

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

KC143

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

TrÇn ThÞ Mai B¸o c¸o

khoa häc sinh viªn

1 Khoa LuËt - §¹i häc Quèc gia Hµ Néi

2 Khoa LuËt - §¹i häc Quèc gia Hµ Néi

3 Khoa LuËt - §¹i häc Quèc gia Hµ Néi

1. Kh¸i niÖm tham nhòng

4 Khoa LuËt - §¹i häc Quèc gia Hµ Néi

5 Khoa LuËt - §¹i häc Quèc gia Hµ Néi

6 Khoa LuËt - §¹i häc Quèc gia Hµ Néi

7 Khoa LuËt - §¹i häc Quèc gia Hµ Néi

8 Khoa LuËt - §¹i häc Quèc gia Hµ Néi

9 Khoa LuËt - §¹i häc Quèc gia Hµ Néi

10 Khoa LuËt - §¹i häc Quèc gia Hµ Néi

11 Khoa LuËt - §¹i häc Quèc gia Hµ Néi

12 Khoa LuËt - §¹i häc Quèc gia Hµ Néi

13 Khoa LuËt - §¹i häc Quèc gia Hµ Néi

14 Khoa LuËt - §¹i häc Quèc gia Hµ Néi

15 Khoa LuËt - §¹i häc Quèc gia Hµ Néi

16 Khoa LuËt - §¹i häc Quèc gia Hµ Néi

17 Khoa LuËt - §¹i häc Quèc gia Hµ Néi

18 Khoa LuËt - §¹i häc Quèc gia Hµ Néi

19 Khoa LuËt - §¹i häc Quèc gia Hµ Néi

20 Khoa LuËt - §¹i häc Quèc gia Hµ Néi

21 Khoa LuËt - §¹i häc Quèc gia Hµ Néi

22 Khoa LuËt - §¹i häc Quèc gia Hµ Néi

NhËn thøc râ møc ®é ngu hiÓm còng nh nh÷ng hËu qu¶

23 Khoa LuËt - §¹i häc Quèc gia Hµ Néi

24 Khoa LuËt - §¹i häc Quèc gia Hµ Néi

25 Khoa LuËt - §¹i häc Quèc gia Hµ Néi

26 Khoa LuËt - §¹i häc Quèc gia Hµ Néi

27 Khoa LuËt - §¹i häc Quèc gia Hµ Néi

Tµi liÖu tham kh¶o

1. Gi¸o tr×nh LuËt H×nh sù ViÖt Nam (phÇn chung) - TS.

28 Khoa LuËt - §¹i häc Quèc gia Hµ Néi

29 Khoa LuËt - §¹i häc Quèc gia Hµ Néi

You might also like