Professional Documents
Culture Documents
xn
P(x)
P1
P2
Pn
Hm s p(x)=P(X=x), xX c gi l hm xc sut ca X
p(x)0 vi mi x v
(1.1)
p( x) 1
x
Bng phn phi xc sut ch a tng qut c trng cho 1 BNN ty , nht l
BNN lin tc.
3.3. Hm phn phi xc sut: F(x)
F(x) c xc nh nh sau:
F(x)=P(X<x), xR
F(x) phn nh tp trung xc sut b n phi ca s thc x
0F(x) 1 ; P(ax<b)=F(b)-F(a)
3.4. Hm mt xc sut: f(x)
f(x)=F(x) suy ra
x
F ( x)
f (t )dt
f(x)0 vi mi x
(1.2)
Hm mt xc sut cho bit xc sut ln cn mt im n o
f ( x)dx 1
3.5.1. Mt (Mod)
- Nu X l BNN ri rc th Mod(X) l im x0 sao cho P(X=x 0)= max P(X=xi),
tc l ti c xc sut xi xut hin ln nht.
- Nu X l BNN lin tc vi hm mt f(x), Mod(X) l im x0 sao cho
f(x0)=max f(x) vi x[a,b]
Mod(X)=x 0
3.5.2. K vng :EX
-Nu X l ri rc: EX xiPi vi P(xi)=Pi
i
DX
(x EX )
DX=E(X2)-(EX)2
3.5.4. lch chun: x
x DX
2
2
1
e ( x a ) /2 xR
2
EX=a v DX=2
3.6.3. Phn phi Khi bnh phng X2(n)
Trong thng k ngi ta thng gp bi ton sau:
Cho n BNN c lp, Xi (i=1,n), mi Xi c phn phi chun dng X i N(0,1)
Bin NN mi X 2 X 2i l BNN lin tc, phn phi ca n mang tn phn phi khi
i 1
x2 e 2
(x>0, n>0)
f ( x) n
n
2
2 r( )
2
v f(x)=0 nu x0
U
V
n
t
2
f (t )
1
n n
n .r ( )
2
r(
r(x) l hm gama
E(T(n))=0, D(T(n))=n/(n-2)
n1 n 2
2
(n2 n1x)
y: C
E(F)= n1/(n2-2) , D( F )
r(
n1 n 2
2
n1 n 2 n21 n22
)n1 n 2
2
n1 n 2
r ( )r ( )
2
2
2n2 2 ( n1 n2 2 2)
n1(n 2 2) 2 (n 2 4)
P(F< f ( n1,n 2) )=
3.7. Cc c trng mu
3.7.1. K vng mu (Trung bnh mu thc nghim)
nu x>0
Mu dng 2:
xi
ni
x1
n1
1 n
xi
n i 1
x2
n2
xk
nk
k
1 n
X xi ni vi n ni
n i 1
i 1
2
1 n
S ( xi X )
n i 1
n l s ln o hay quan st
xi l s o ca i lng x ln o th i
Hoc S 2
2
1 k
( xi X ) ni
n i 1
2
1 n
(
xi
x
)
n 1 i 1
2
1 k
(
xi
x
) ni
n 1 i 1
Sth 2
1 m
( yi y ) vi m-1 bc t do, c trng cho kh nng bin i m khng
m 1 i 1
lm thay i h. m l s ln lp.
- Phng sai ti hin ca N th nghim: thng s dng cho th nghim song
song (lp li)
Sth 2
Su 2
1
N
u 1
1 m
( yui yu )
m 1 i 1
Suy ra:
Sth 2
N
1
N (m 1) u 1
( yui yu )
i 1
N l s th nghim
m l s ln lp li
Phng sai phn phi trung bnh cho tng th nghim c xc nh nh sau :
S 2th ( y )
1 2
S th
m
1
N
S
u 1
2
u
144
8
8
S 2th ( y )
1 2
18
S th 6
m
3
1 N
( y yu )
N L u 1
N-L: t do
L: s h s c ngha trong phng trnh hi quy
S1
N
Gi tr tm c gi l c lng ca . l mt gi tr s c gi l c
lng im.
thng k nh mt xp x tt nht ca .
Cc tnh cht ca c lng im:
|X - X | = X = e
tin cy P l xc sut kt qu cc ln o ri vo khong tin cy
( X - e < X < X +e ), tc l P( X - e < X < X +e ) = P=1- v tin cy thng cho
trc 0,95; 0,99; 0,999;...
3.8. Kim nh gi thuyt
Vic xc nh ng, sai ca mt gi thuyt c gi l kim nh. Gi gi
thuyt l Ho th i thuyt s l H1. Chp nhn Ho tc l bc b H1. Hai sai lm c
th mc phi:
Sai lm loi 1: bc b mt gi thuyt ng.
Sai lm loi 2: Chp nhn mt gi thuyt sai.
Ta c thng k Ki, K=K(x1, x2, , xn). Gi thit K c phn phi xc nh khi Ho
ng v gi l xc sut xy ra sai lm loi 1.
= P(KtnB| Ho ng)
Ktn l gi tr ca K trn mu ang xt
= P(Ktn B | Ho sai)
Chng ta cng mun xc sut xy ra hai sai lm tr n cng b cng tt. Trong
thc t khng th lm gim c c hai xc sut v tng th gim v ngc li.
Thng thng sai lm loi mt d kim sot v d tnh hn nn ngi ta hay
chn trc nh l ngng xc nh xc sut phm sai lm loi mt lun lun
nh hn mt b .
= 0,1; 0,05; 0,01; 0,001;ph thuc yu cu thc t v nh nghin cu. l
mc ngha ca quy tc kim nh.
3.9. Kim nh thng k
- BNN y ph thuc vo mu l mt thng k. Mi thng k cho bi mt hm ca
mu (x1, x2,,xn); y=g(x1, x2,,xn) . Ty theo dng ca g m ta c cc thng
k khc nhau. Cc thng k c th tun theo mt lut phn phi vi mt bc t
do no (da vo cc nh l v xc sut v thng k). kim tra ta tra
bng.
- VD: Xt hai mu ON1=(x1, x2, ,xn)
ON2=(x1, x2,, xn)
s 21 2
F 2 (s 1 s 2 2 ) l mt thng k
s2
Bc 4: Da vo mu tnh g :
- Nu g g th bc b Ho
- Nu g g th chp nhn H o
3.9.1. Kim tra s ng nht ca cc ph ng sai (kim tra hi t ca cc gi tr
th nghim). Phng php ny ch p dng trong phng n th nghim song
song (S dng phn phi Cochran).
N l s th nghim trong mt cuc th nghim.
f = m-1 l t do ng vi th nghim c phng sai ti hin ln nht.
m l s ln lp ca th nghim c phng sai ti hin ln nht.
Gb c tm thy bng vi mc ngha chn, l im gp nhau gia hng
biu th s th nghim N v ct biu th bc t do f.
Su
u 1
max Su 2
N
Su
; u 1, 2,3,..., N
u 1
1 N1
s1
(
x
x
i )
N1 1 i 1
s2 2
1 N2
(
y
y
i )
N 2 1 i 1
a ra gi thuyt: H 0 : s 21 s 22 ( 21 22 )
i thuyt: H1 : s 21 s 22 ( 21 22 )
s 22 2
Chn thng k: F 2 (s 2 s 21 )
s1
Da vo mu tnh c: F
Nu F F H 0 ng
s 22
s 21
Gi thuyt H 0 : s 21 s 22 ( 21 22 )
i thuyt: H1 : s 21 s 22 ( 21 22 ) : F
s 21
s 22
s 2 2 63, 68
1,9 F 3, 61
s 21 32, 6
Tnh F
Cng nhn H0 nn s 21 s 2 2 ( 21 2 2 )
Kim nh s bng nhau ca nhiu ph ng sai. Gi s c m tp gc X1, X2,,Xm.
Ly ra N mu (s ln th nghim) c cng dung lng m (s bin hoc s ln o lp
li). Tnh c cc phng sai mu s 21 , s 2 2 ,..., s 2 m
a ra gi thuyt: H 0 : s 21 s 22 ... s 2 m
i thuyt: H1 : s 21 s 22 ... s 2 m
Chn thng k:
-
s 2 max
G 2
, s max max s i 2
2
2
s 1 s 2 ... s m
Nu G G th cng nhn H0
Nu G G th bc b H0
Minh ha: c bn mu dung lng N=17. Gi s
s 21 0, 26; s2 2 0,36; s32 0, 4; s4 2 0, 42
s 2 max
0, 42
0, 2917
2
2
2
s 1 s 2 ... s m 0, 26 0,36 0, 4 0, 42
V G G nn cng nhn H0
. Nu t t th nhn cc h s .
| bj |
Sbj
3.9.3. Kim tra s tng hp ca phng trnh hi quy thc nghim (PP Fisher, F
S 2tt
S 2th
y f ( x1 , x2 ,..., x k ; 1 , 2 ,..., m )
Dy 2
xk
y
1
X11
X12
X1k
y1
2
X21
X22
X2k
Y2
N
xN1
xN2
xNk
yN
Bi ton t ra l trn c s cc s liu thu c hy tm mt hm s
(y y )
i
i 1
min
Trong :
yi l cc kt qu th nghim (i=1,N)
S (1 , 2 ,..., m ) 2i min
i 1
y 0 1 x1 2 x2 ... k x k
y 0 1 x1 2 x2 12 x1 x2 11 x1 2 22 x2 2
y 0 1 x1 2 x2 ... k x k
Ni
x0
x1
1
1
X11
2
1
X21
N
1
xN1
Bi ton t ra:
Xc nh j = bj sao cho:
x2
X12
X22
xN2
xk
X1k
X2k
xNk
y
y1
Y2
yN
i 1
j 0
i 1
Ta c:
N
N
k
s
2 [(y i - j xij )x ij ] 0, ( j 0, k )
j
i 1
j 0
[(y - x )x
i 1
j 0
j ij
ij
] 0, ( j 0, k )
..............................
.
.
..............................
(1) x x ...( x )
yN
N
1
N
2
Nk
1
1
b0
2
2
b1
.
.
.
B
.
.
.
.
.
.
N
N
bk
y1
y 2
.
Y
.
.
y
N
Y=X +
Y X
S (Y Y )T (Y Y ) T
X T (Y X ) 0
X T X X TY
tm c y b0 b1 x1 b2 x2 ... b k x k
Cng bit c bj l c lng trng ca j
Cng bit c
yi l c lng trng ca y j
Cn kim tra li cc gi thit:
- Xem N (0, )
- Xem y c tuyn tnh hay khng? V nhng bin no nh hng trc tip n y
(cc j no khc 0?)
(1). Kim tra N (0, )
* Thng thng, ta coi E =0 l chp nhn c. Nu E 0 th tnh tin li trc ta
c bng khng.
t 0 a E 0 E ( a ) a a 0 . Cch lm ny khng lm nh hng n kt
qu nh gi.
Kim tra D=2 nhng 2 cha bit.
Gi thit H o : D 2
i thit H o : D 2
Ti mi im th nghim th I (i=1,N) ta lp li n (m) ln o c n (m) gi tr ca
yi1, yi2,,yin(m). Ta coi l mt mu v tnh c:
2
1 n
1 n
y yij ; s 2i
( yij yi ) , i 1, N
n j 1
n 1 j 1
Dng thng k:
G
s 2 max
, s max max s i 2
2
2
2
s 1 s 2 ... s N
G tun theo phn phi Cochran, chn c ngha . Tra bc t = n-1, bc mu =N. Ta
.
c G. Tnh c G
G th cng nhn H ng. Dng phng sai ti sinh S 2 1
Nu G
0
ts
N
S
i 1
2
i
lng 2.
G th bc b H .
Nu G
0
(2). Kim nh s ph hp ca y va tm c.
a. Xem s bin c bng k khng?
Gi s hm y l tuyn tnh, xem xt xem nhng bin n o nh hng trc tip n
y, tc l ta xem xt xem nhng j no bng khng.
Gi thit H0: j=0. i thit H 1: j0
Chn thng k
tbj
bj j
sb j
bj
sb j
( j 0)
1
N
S
i 1
2
i
l c lng ca 2 khng
ph thuc dng ca y.
2
Mt khc: s
2
du
N
1
2
N k 1 i 1
dng ca y.
Nu y ph hp vi m hnh nghin cu th hai phng sai bng nhau.
Gi thit: H o: s 2ts s 2 du
i thit: H 1: s 2ts s 2 du
Chn thng k F
s 2 du 2
(s du s 2ts ) Fisher
s 2ts
Bc t: N-k-1, bc mu N(n-1)
Chn tra bng tm F. Tnh F da vo mu.
Nu F F th cng nhn H0, tc l m hnh ph hp
Nu F F th bc b H0, tc l m hnh khng ph hp. Phi gi thit li m hnh.
C th khng phi tuyn tnh m l bc hai, bc 3.
Trong trng hp khng c iu kin tin hnh lp li th nghim th c th so
snh phng sai d s 2 du vi phng sai trung bnh s 2 y
N
s2 y
( yi y)
i 1
N 1
Sy2
S du 2
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
2
2
8
2
6
3
5
3
9
10
1
2
10
4
8
4
7
3
10
11
10,5
13
18
13
15
10,5
14,2
12,5
17
19
9,5
11
16
12,5
15
9,5
13,8
11,5
15,6
17
9
11,5
16,6
13
14,5
10
13,6
11
15
17,5
(1) 2 1
(1) 2 2
...............
X ...............
...............
(1) 9 10
(1) 10 11
1 2 1
1 1 . . . . . . . . 1 1 1 2 2 1 0
X T X 2 2 . . . . . . 9 1 0 . . . . . . . . . . . . . . . 5 0
(1 ) 2 . . . . . . 1 0 1 1 1 9 1 0 6 0
1 1 0 1 1
10
11 ........ 11 12 137
18
(2876) 120 260
1
C 1 ( X T X ) 1
120 1200 980
det(C ) 7160
11
12,5
17,4
13,5
15,5
11
14,4
13
16,4
18,5
10,6
12,2
17
14
14
10
15
12,2
16,5
18,2
9,4
11,8
17
12
16
9
13
11,8
15,5
17,8
10
12
.
Nh vy: Y .
.
16
18
5 0 6 0
3 3 6 3 9 8
3 9 8 4 8 0
9,3871
B ( X X ) ( X Y ) 0,1286
(0, 6174)
10
12
17
13
15
10
14
12
16
18
Ta tnh cc s 2i , y n=6
1
2,82
s 21 (0,5)2 (0,5)2 12 12 (0, 4)2 (0, 4)2
0,564
5
5
Tng t ta c:
2,58
2,32
0,516 s 23
0, 464
5
5
2,50
2,50
s4 2
0,5
s 25
0,5
5
5
2,50
2, 40
s 26
0,5 s 2 7
0, 480
5
5
2,58
2,82
s 28
0,516 s 29
0,564
5
5
2,82
s 210
0,564 smax 2 0,564
5
0,564 0,564 0,1091
G
10
5,168
s 2i
s 22
i 1
5,168
0,5168
10
Kim nh s ph hp ca y
Kim nh j 0; s 2bj s 2ts C 1 jj
s 2b 0 0,5168
2876
0, 2075
7160
1200
960
0, 08661 s 2b 2 0,5168
0, 06206
7160
7160
sb1 0, 2942
sb 2 0, 2492
s 2b1 0,5168
sb 0 0, 4555
b
9,3871
tbj j ; tb 0
20, 6083
sbj
0, 4555
0,1285
0, 4367
0, 2942
0, 6174
tb 2
2, 4775
0, 2492
tb1
N
1
xN
Tnh ton b j
Ta c th tnh B bng vic i gii h ph ng trnh:
N
[y
i 0
( 0 1 xi )] xi 0
( 0 1 xi )] 0
[y
i 1
11 ............. 1 (1) x2
T
CX X
x1 x 2 .... xN ............
(1)( xN )
N
(
xi )
i 1
N
N
2
( xi )( x i )
i 1
i 1
N
N 2
(
x
)(
i xi )
1
i 1
i 1
C 1 ( X T X ) 1
N
N
N
2
2
N x i ( xi ) ( xi )( N )
i 1
i 1
i 1
y1
N
y1
yi
11 ..........(1)
i 1
T
X Y
. N
( x1)( x 2)..( xN ) . ( x y )
i i
N i 1
i 1
N
i 1
yi x xi xiyi
2
B ( X T X ) 1 ( X T Y ) b 0
i 1
i 1
N
N x i ( xi )2
2
i 1
b1
N xiyi xi yi
i 1
i 1
i 1
i 1
i 1
N x 2i ( xi )2
i 1
y
y1
y2
yN
TT
1
2
.
.
N
Cng
xi
X1
X2
.
.
xN
yi
Y1
Y2
.
.
yN
xi
i 1
yi
i 1
xi2
X12
X22
.
.
xN2
N
xi
i 1
xiyi
X1y1
X2y2
.
.
xNyN
2
xiyi
i 1
Kim nh:
Ging nh trng hp k bin, lu :
N
s 2b 0 s 2ts
s 2b1 s 2ts
2
du
xi
i 1
i 1
i 1
N xi 2 ( xi )2
N
N
i 1
i 1
N xi 2 ( xi )2
1 N
( yi yi )
N 2 i 1
bn
TB
2
2,5
2,3
2,8
3,1
3,1
3,2
3,0
1 6
( y1t y1 )2 0, 008
6 1 t 1
Tng t ta c: s 2 2 0, 008 ; s 23 0, 008 ; s 2 4 0, 02 ; s 25 0, 004 ; s 2 6 0, 016 ; s 2 7 0 ;
s 21
s 28 0, 008
Smax2=0,02
0, 02 0, 02 0, 2778
G
8
0, 072
s 2i
i 1
Dng phng
sai ti sinh c lng 2
N
1
si 2
N i 1
0, 072
0, 009
8
S 2ts
S 2ts
*
bj
sbj
s 2b 0 s 2ts
xi
i 1
i 1
i 1
N xi 2 ( xi )2
0, 009x
34377
0, 011
28007
0, 009x
8
0, 0000026
28007
sbo s 2b 0 0,105
s 2b1 s 2ts
N
N
i 1
i 1
N xi 2 ( xi )2
sb1 0, 0158
1, 667
0, 0174
t
15,87; tb1
11, 012
b0
0,1058
0, 00158
0
t b 0 t 0
s 2 du
1 N
( yi yi ) 0, 048
N 2 i 1
s 2 du
F isher
s 2ts
Bc t N-2=8-2=6; Bc mu N(n-1)=8(5)=40
0, 048 5,3334
F
0, 009
t lga=0; lgb= 1
Ta c: Y= 0 + 1X
p dng cng thc ca PP bnh phng cc tiu ta tm c b0 v b1. T suy ra a
v b.
b. Hm s y 0 1x 2 x 2
Phng php 1: Tuyn tnh ha
t Y= y ; X1=x; X2=x2; Y= 0+ 1X1+ 2X2
p dng cng thc ca PP bnh phng cc tiu vi k=2 bin, ta tnh c b0; b1; b2
Phng php 2: p dng trc tip phng php bnh phng cc tiu ta tm c b0,
b1 v b2.
C th m rng n a thc bc n.
c. Hm s y ax b (a 0; x 0)
Logarit hai v:
lg y lg a b lg x
d. Hm s y
Khi : Y= 0+ 1X
p dng cng thc ca PP bnh phng cc tiu ta tm c b0 v b1
4.9.5. Tuyn tnh ha mt s hm s nhiu bin phi tuyn
y a x1a1 x 2a 2 x3a 3...xn an
0
Logarit hai v:
lny=lna0 + a1lnx1+a2lnx2++anlnxn
X1k
2
X21
X22
.
X2k
.
.
.
.
.
N
xN1
xN2
xNk
Gi thit:
y
Y1
Y2
yN
y 0 1 x1 2 x2 ... k x k
N (0, )
Trong :
X
..............................
..............................
(1) x x ...( x )
N1
N2
Nk
y1
y2
.
Y
.
.
yN
b0
b1
.
B
.
.
bk
X
..............................
..............................
(1) x x ...( x )
N1
N2
Nk
C tnh cht:
x
i 1
im ij
x
i 0
ij
1
N
bj
1
N
y
i 1
x y
i 1
ij i ;
j 1, k
C 2 j x 2 ij N (j 0, k )
i 1
1
N
1
bj
N
y
i 1
x y
i 1
ij i ;
j 1, k
(1)( 1)( 1)
X
(1)( 1)( 1)
(1)( 1)( 1)
X
(1)( 1)( 1)( 1)
0
j
Z min j Z max j
2
; Z j
Z max j Z min j
2
;xj
Zj Z0j
Z j
Khi :
Z j Z min j x j 1
Z j Z 0j xj 0
Z j Z m ax j x j 1
Kim nh cc kt qu:
Vic kim nh cc gi thit thng k hon ton ging nh trnh by trong phn PP
BPCT, bao gm:
* Kim tra D=2.
V 2 khng bit nn ta dng phng sai ti sinh c lng 2. Nu khng c iu
kin lm nhiu th nghim ti mi im th ta c th tnh s 2ts nh sau:
Lm n0 th nghim ti tm, tc l x1=x2==x k=0
1
2
3
n0
o c y 0 ; y 0 ; y 0 ;......; y 0
s 2ts
1 n0 t
(y 0 y 0)
n0 1 t 1
y0
1
n0
n0
y
t 1
t
0
Bc t do l n0-1
* Kim ta j=0 ta lm nh c.
Ch : Khi c j no bng khng, ngha l xj thc s khng nh hng trc tip
n y nn s bin thay i. Trong trng hp chung th phi lm li vi m hnh mi
(khng c x j tham gia). Nhng trong q uy hoch trc giao th cc bj khng tng quan
nn khng phi lm li th nghim v khng phi tnh li cc b j0 c.
* Kim nh s ph hp ca m hnh:
y c th dng phng sai ti sinh b ng cch lm n th nghim ti cc im
nhng cng c th lm n0 th nghim ti tm.
5.2.5. Th d: Tm mi quan h gia y v z1, z2, z3
100z1200;
20z 260; 10z 330
TT
X0
X1
X2
X3
Z1
Z2
Z3
y
1
+
100
20
10
2
2
+
+
200
20
10
6
3
+
+
100
60
10
4
4
+
+
+
200
60
10
8
5
+
+
100
20
30
10
6
+
+
+
200
20
30
18
7
+
+
+
100
60
30
8
8
+
+
+
+
200
60
30
12
Gi s m hnh tuyn tnh:
y 0 1 x1 2 x2 3 x3
Tnh cc h s ca:
y b0 b1 x1 b2 x2 b3 x3
* Kim nh j=0
Lm ba th nghim tm (n 0=3). Khi quy hoch th nghim ta lm sn lun t
u khng i n y mi lm. Ta c:
y10 8; y 2 0 9; y 30 8,8
y 0 8, 6
S 2ts
1
[(8-8,6)2 (9 8, 6)2 (8,8 8, 6)2 ] 0, 28
3 1
Sts 0, 28 0,55
sbj
tbj
tb1
sts
N
bj
sbj
0,55
0, 2
8
tb 0
8,5
42,5
0, 2
2,5
12,5
0, 2
8
| 0,5 |
2,5
0, 2
3,5
tb 3
17,5
0, 2
tb 2
2
du
N
1
( yi y i )
N (k 1) i 1
ngha: Phng sai d cng b cng t t. Dng phng sai d tnh c lng 2.
2
1 8
S du
( yi y i )
8 3 i 1
y 2,5; y 7,5; y 2,5
1
2
3
y 7,5; y 9,5; y 14,5
2
y 9,5; y 14,5
7
8
S
2
du
s 2 du 5, 2
26
2
5, 2; S ts 0, 28; F 2
18,57
5
s ts 0, 28
Yi
y
i
yi y i
( yi y i ) 2
2
6
4
8
10
18
8
2,5
7,5
2,5
7,5
9,5
14,5
9,5
-0,5
-1,5
1,5
0,5
0,5
3,5
-1,5
0,25
2,25
2,25
0,25
0,25
12,25
2,25
12
14,5
-2,5
6,25
Chn =0,01
Bc t (v1, f1)=8-3=5 (Bc t do ca phng sai d=N-l (s h s c ngha)
Bc mu (v2, f2)=n 0-1=2(Bc t do ca phng sai lp)
Tra bng ta c F=99,3
V F F Ph hp
Cui cng phi i v bin tht:
xj
z j z0 j
z j
y 8,5 2,5
z 20
z1 150
3,5 3
50
10
y 0, 05 z1 0,35 z3 6
y x
ij j
j 0
y x
j j
j 0
b x
i , j 0
i j
ij j
(Tng qut)
Khi ta t x3=x1x2 ta c:
y x x x a v tuyn tnh ba bin. Khi ma trn quy hoch l :
0
1 1
2 2
3 3
N
X0
X1
X2
X3
1
+
+
2
+
+
3
+
+
4
+
+
+
+
Ta thy X tha mn tnh cht ca QHTG cp 1. Tnh ton nh trn ta xc nh c
cc bj (j=0,3). Kim nh nh c.
(2). Gp m hnh dng:
y a a x a x 2 ... a x n th t bin mi:
0
1 1
2
2
n
n
2
n
x1 x; x2 x ;....; x n x ta c:
y a a x a x ... a x m hnh tuyn tnh n bin.
0
1 1
2 2
n n
Dng phng php QHTG cp 1 xc nh cc h s. Nu khng c th dng PP
BPCT.
(3). Mt s trng hp m hnh dng y=f(x), cng c th bin i tr v tuyn tnh
(bng phng php i bin, t n ph v do dng c QHTG cp 1).
Vic lm khng phi ch i vi hm mt bin, m ngay c i vi hm nhiu
bin s min l iu kin cho php. Tc l sau khi bin i th tnh cht trc giao ca
ma trn X vn c bo m.
j 0
i j
i , j 1
j 1
y x
j j ijxi x j jj x 2 j
N=22=4
X 13
hoc X 3
(1)( 1)( 1)( 1)
(1)( 1)( 1)( 1)
Ct x3 c th xc nh bng cch:
x3=x1x2 ( X 13 ) hoc x3=-x1x2 ( X 23 )
* Khi k=4, khi
y x x x x
0
1 1
2 2
3 3
4 4
Ct x4 c th xc nh bng cch:
x4=x1x2
x4=-x1x2
x4=x1x3
x4=-x1x3
x4=x2x3
x4=-x2x3
x4=x1x2x3
x4=x1x2x3
5.2.7. Th d v QHTN ring phn:
Nghin cu qu trnh bin tnh nhm bng Molipden (Mo). Tham s ra l y (s ht
nhm/1cm2).
Cc tham s vo:
Z1: khi lng Mo a vo (%)
Z2: Nhit qu nung ( oC)
Z3: Thi gian qu nung (pht)
Z4: c tnh cht nh tnh v ch nhn hai gi tr:
- Lm ngui nhanh
- Lm ngui chm
z j z0 j
z j
; j 1, 2,3
(1.3)
x j 1 z j z j
xj 0 zj z0j
X4
+
+
+
+
0
0
0
y
64
90
69
130
36
95
81
100
80
82
78
b. Tnh bj
1 8
yi 81,3
8 i 1
1 8
b j xij yi
8 i 1
b1 20, 0; b2 11,9; b3 5,1; b4 9, 4
b0
Vy y=83,1+20x 1+11,9x2-5,1x3-9,4x4
c. Kim nh D=2
Tnh phng sai ti sinh theo th nghim lp tm:
s 2ts
1 3
1
( y 0t y 0 ) [(80-80)2 +(82-80)2 +(78-80)2 ] 4
n0 1 t 1
2
bj
sb j
;s
2
bj
s 2ts 4
0,5;
N
8
sbj 0,5 0, 71
b4
Nn mi h s cng c ngha.
e. Kim tra s ph hp ca m hnh y
Tnh phng sai d:
2
2
du
N
1
1 8
( yi y i )2
( yi yi ) 8
N (k 1) i 1
8 5 i 1
s 2 du
F isher
s 2ts
Bc t m=N-(k+1)= 3
Bc mu: n=n 0-1=2
Chn mc ngha =0,05. Tra bng ta c F =19,2
82
F
4
Ta c: F F Vy m hnh ph hp.
j 1
i j
i , j 1
j 1
j 1
i j
i , j 1
j 1
y 0 j x j ij xi x j jj x j2
N (0, )
y Ey
Ta c:
y x x x x 2
j j ij i j jj j
0
D 2
X
(1) ..( 0 ) ..( 0 ) ...( 0 ) ....( 0 ) ....( 0 )
2
(1) ( ) .( 0 ) ...( 0 ) ....( ) ..( 0 )
2
(1) ..( 0 ) .( ) ...( 0 ) ....( 0 ) ..( )
(1) ..( 0 ) .( ) ...( 0 ) ....( 0 ) ..( 2 )
Nu ta chn v hai ct x12 ; x22 khng kho th ma trn khng c tnh cht trc giao v :
N
x
u 1
N
x
u 1
x 0; j 1, 2
2
u 0 uj
x 0(i j )
2
ui uj
N .2k 2 2k 1 ; k
b. Lm php bin i:
x j x 'j
2
x 'j x 2j x j ; j 1, k
Trong :
xj
2
xj
1
N
x
u 1
2
uj
2 2 2
N
k
Vy:
x 'j x 2j
1 k
(2 2 2 ); k
N
Vi k=2 ta c:
1
1
2
x 'j x 2j (22 2.1) x 2j
9
3
2 1
u 1, 2,3, 4; xu' 1 1
3 3
2
2
u 5; xu' 1 0
3
3
2
1
u 6, 7; xu' 1 1
3 3
2
2
u 8,9; xu' 1 0
3
3
3
3
1
1
(1) ..( ) ..( ) ...( ) ...( ) ...( )
3
3
1
1
(1) ..( ) ..( ) ...( ) ...( ) ...( )
3
3
1
1
(1) ..( ) ..( ) ...( ) ...( ) ...( )
3
3
X
2
2
(1) ..( 0 ) ..( 0 ) ...( 0 ) .( ) ( )
3
3
1
2
3
3
2
1
(1) ..( 0 ) .( 1) ...( 0 ) .( ) ..( )
3
3
b0
y
u 1
bj
x
u 1
N
uj u
( j 1, k )
2
uj
u 1
N
bij
x
u 1
N
x yu
ui uj
(x
x )
;b jj
ui uj
u 1
x
u 1
N
'
uj
(x
yu
'
u 1
uj
)2
N
2
xuj
2
b0
u 1
2
sbjj
sts2
N
(x
u 1
x )2
ui uj
2
ts
s
N
(x
u 1
' 2
uj
N
1
( yi y i )
N (k 1) i 1
30Z180
15Z 260
y x x x x x x x x x x x x x x 2
j j 12 1 2 13 1 3 14 1 4 23 2 3 24 2 4 34 3 4 jj j
0
j 1
j 1
zj z
0
j
z j
25.2 2 23 2 1, 414
x 'j x 2j
1 4
1
4
(2 2 2 ) x 2j (24 2.2) x 2j
N
25
5
TT
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
X0
+1
+1
+1
+1
+1
+1
+1
+1
+1
+1
+1
+1
+1
+1
+1
+1
+1
+1
+1
+1
+1
+1
+1
+1
+1
X1
-1
+1
-1
+1
-1
+1
-1
+1
-1
+1
-1
+1
-1
+1
-1
+1
0
+1,4
-1,4
0
0
0
0
0
0
X2
-1
-1
+1
+1
-1
-1
+1
+1
-1
-1
+1
+1
-1
-1
+1
+1
0
0
0
+1,4
-1,4
0
0
0
0
X3
-1
-1
-1
-1
+1
+1
+1
+1
-1
-1
-1
-1
+1
+1
+1
+1
0
0
0
0
0
+1,4
-1,4
0
0
X4
-1
-1
-1
-1
-1
-1
-1
-1
+1
+1
+1
+1
+1
+1
+1
+1
0
0
0
0
0
0
0
+1,4
-1,4
x1'
x2'
x3'
x4'
0,2
0,2
0,2
0,2
0,2
0,2
0,2
0,2
0,2
0,2
0,2
0,2
0,2
0,2
0,2
0,2
-0,8
1,2
1,2
-0,8
-0,8
-0,8
-0,8
-0,8
-0,8
0,2
0,2
0,2
0,2
0,2
0,2
0,2
0,2
0,2
0,2
0,2
0,2
0,2
0,2
0,2
0,2
-0,8
-0,8
-0,8
1,2
1,2
-0,8
-0,8
-0,8
-0,8
0,2
0,2
0,2
0,2
0,2
0,2
0,2
0,2
0,2
0,2
0,2
0,2
0,2
0,2
0,2
0,2
-0,8
-0,8
-0,8
-0,8
-0,8
1,2
1,2
-0,8
-0,8
0,2
0,2
0,2
0,2
0,2
0,2
0,2
0,2
0,2
0,2
0,2
0,2
0,2
0,2
0,2
0,2
-0,8
-0,8
-0,8
-0,8
-0,8
-0,8
-0,8
1,2
1,2
y
86,9
40
66
54,4
76,6
55,7
91
47,6
74,1
52
74,5
29,6
94,8
49,6
68,6
51,8
61,8
95,4
41,7
79
42,4
77,6
58
45,6
52,3
* Kim nh D=2
Dng sts2 - mun tnh phng sai ti sinh ta lm bn th nghim ti tm
y10 61,5%; y20 59,3%
y30 58, 7%; y40 69%
1 4 0
yi 60,9%
4 i 1
n0 4
y0
sts2
1 4 0
( yi y 0 ) 5,95
3 i 1
* Kim nh cc h s:
sts2 5,95
2(
2)
2
x
sb20
u 1
s
2
bij
uj
sts2
N
(x
x )2
sts2
ui uj
u 1
s
2
bjj
(x
u 1
tbj
sts2 5,95
k
0,371 sbij 0,371 0, 61
2
16
' 2
uj
5,95
0, 743 sbjj 0, 743 0,864
16(0, 2) 7(0, 8) 2 2(1, 2) 2
2
bj
sbj
Suy ra:
t0= 126,15; t 1=31,9; t 2=11,7; t3= 8,64; t4=8,04; t12=3,57; t13=0,328; t 14=1,97; t11=5,2;
t22=1,5; t33=4,73; t44=6,22; t23=0,91; t24=1,25; t34=3,8
Chn =0,05 bc t do n 0-1=4-1=3. Tra bng t=2,35. So snh ta thy:
22 ; 13 ; 14 ; 23 ; 24 0
y 61,5417,37x 6,4x 4,7x 4,37x 2,18x x 1,9x x 4,5(x 20,8) 4,09(x 2 0,8) 5,34(x 2 0,8)
1
2
3
4
1 2
3 4
1
3
4
Kim nh s ph hp ca m hnh:
Ta tnh sts2 5,95 bc t do l 3
2
sdu
25
1
396, 2
( yi y i )2
N (k 1) i 1
25 10
2
sdu 26, 4 4, 4
F
sts2 5,95
z j z 0j
z j
; x1
z1 55
z 17,5
; x2 2
;
25
22,5
z3 80
z 32,8
; x4 4
20
18,8
Thay vo ta c:
y 90, 64 0, 242Z 1 0, 07 Z 3 0,35Z 4 0, 00388Z 1Z 2 0, 00506Z 3Z 4 0, 0072Z 12 0, 0120Z 32 0, 015Z 42
f ( x0 )
f ( x0 )
f ( x0 )
i1
i2 ...
ik
x1
x2
x k
Trong :
f ( x0 )
o hm ring theo bin xj ; i1, i2,,ik l cc vect n v theo
x j
cc trc ta ti x0.
Ni dung ca phng php Box-Winson nh sau:
Xt mt min con D 0D. Tm ca D0 l Z0 v Z0 ng vi x 0.
QHTG cp 1 tm phng trnh hi quy bc nht:
k
y b b x f (x )
j j
0
j 1
f ( x ) f ( x0 )
f ( x0 )
b j ( j 1, k )
x j
b. Chn nhn t c s v tm bc i:
tm bc i hiu qu nht ta s ti s hng no trong hm trn tng ln
nhiu nht. Bin tng ng l nhn t c s.
Ta gi cc khong bin i tng ng theo bin tht l z j ; j 1, k . Tm ch s j* t:
b j* z j* max b j z j
Vy j* l ch s nhn t c s.
- Ta chn di bc cho nhn t c s l hj*
- Cc di bc hj* ca cc nhn t khc c tnh theo h j*:
hj
h j*
b j z j
b j* z j*
hj
b j z j
b j* z j*
hj*
b1z1 20.0,15 3
b2 z2 11,9.100 1190
b3 z3 5,1.60 306
Ta c:
*
nhit qu nung).
h1
b1z1
3
h2
x10 0, 03
b2 z2
1190
h3
b3 z3
306
h2
x10 3
b2 z2
1190
-u tin ta tin hnh k+1 th nghim xut pht sao cho cc im th nghim l
cc nh ca n hnh u ni trn. Ta c k+1 kt qu ra: y 1, y2,,yk+1. S c mt
im th nghim ng vi kt qu ra km nht.
- Ta thay im bng im phn chiu ca n qua tm ca mt i din.
im nh cng vi cc im cn li ca n hnh c li to thnh mt n hnh u
mi.
- i vi n hnh u mi, ta ch lm thm mt th nghim im nh. Ta li
so snh cc kt qu ra v s tm c im th nghim ng vi k t qu ra km nht.
y c ba vn cn gii quyt:
-Xy dng n hnh xut pht th no?
- Chuyn t ta gi x j sang ta tht nh th no?
- Tm cc ta ca im nh th no?
7.2.3.2. Xy dng n hnh xut pht:
Ngi ta chng minh c rng, cc ta ca k+1 nh ca n hnh u
trong khng gian R k l cc ta ca k+1 vc t hng ca ma trn sau:
( x1 )( x2 )( x3 ).......( x j )( x k 1 )......( x k )
( x1 )( x2 )( x3 ).......( x j )( x k 1 )......( x k )
(0)( 2 x )( x ).......( x )( x )......( x )
2
3
j
k 1
k
........................................ ..............
(0)(0)(0).......( jx )( x )......( x )
j
k 1
k
(0)(0)(0).......(0)... ( k 1) xk 1......( xk )
(0)(0)(0).......(0)(0).................( kxk )
x1 2
j ( j 1)
0,5
-0,5
0
0
0
0
0
0
K=2
0,289
0,289
-0,578
0
0
0
0
K=3
0,204
0,204
0,204
-0,612
0
0
0
K=4
0,518
0,518
0,518
0,518
-0,632
0
0
K=5
0,129
0,129
0,129
0,129
0,129
-0,645
0
K=6
0,109
0,109
0,109
0,109
0,109
0,109
-0,654
xj
Z j Z 0j
Z j
; j 1, k
7.2.3.3. Tm ta ca im nh:
Xt n hnh u trong khng gian R k vi k+1 nh. Gi s nh Z 1 ng vi kt
qu ra b nht. Mt i din nh Z 1 to thnh bi cc nh cn li Zi (i1).
Trc ht ta tnh cc ta im trng tm ca t din:
Z cj
1 k 1 i
Z j ; j 1, k
k i 1
i j
1 1
2 k 1
(Z Z 1' ) Z 1' 2Z c Z 1 Z 1'j (Z ij Z 1j ); j 1, k
2
k i 1
i j
0,158 0,129
0,5 0, 289 0, 204
0
0,578 0, 204
0,158 0,129
X
0
0, 612 0,158 0,129
0
0
0
0
0, 632 0,129
0, 645
TT
Z1
Z2
Z3
Z4
Z5
Z6
N
1
2
3
4
5
6
Z1
2,10
1,90
2,00
2,00
2,00
2,00
Z2
0,693
0,693
0,564
0,650
0,650
0,650
Z3
0,105
0,105
0,105
0,085
0,100
0,100
Z4
0,258
0,258
0,258
0,258
0,218
0,250
Z5
1,225
1,225
1,225
1,225
1,225
1,075
y
0,760
0,491
0,513
0,675
0,693
0,666
Y l gi tr o c.
Theo bng y2=min(y1, y2,,yt)=0,491
Ta b nh Z2 thay n theo nh x phn chiu, ta c nh Z 7 i xng vi Z 2 qua
mt to bi cc im 1,3,4,5,6.
Tnh ta trng tm C ca mt to bi cc im 1,3,4,5,6
4.2, 0 2,1
2, 02
5
3.0, 65 0,564 0, 693
0, 641
5
2.0,105 0, 085 2.0,1
0, 099
5
3.0, 285 0, 218 0, 250
0, 298
5
4.1, 225 0, 075
1,195
5
Z1( C )
Z 2( C )
Z 3( C )
Z 4( C )
Z 5( C )
Ta :
( C)
Z (7) 2Z ( C ) Z (2) Z (7)
Z (2)
j 2Z j
j ; j 1,5
Z1
2,10
2,00
2,00
2,00
2,00
2,14
Z2
0,693
0,569
0,650
0,650
0,650
0,589
Z3
0,105
0,105
0,085
0,100
0,100
0,093
Z4
0,258
0,258
0,258
0,218
0,250
0,238
Z5
1,225
1,225
1,225
1,225
1,075
1,165
y
0,760
0,513
0,675
0,643
0,666
0,810
0, 646
5
0,105 0, 085 2.0,1 0, 093
0, 096
5
2.0, 285 0, 218 0, 250 0,338
0, 264
5
3.1, 225 1, 075 1,165
1,183
5
Z1( C )
Z 2( C )
Z 3( C )
Z 4( C )
Z 5( C )
T y ta tnh c Z8
Z1(8) 2, 04; Z 2(8) 0, 633; Z 3(8) 0, 098;
Z 4(8) 0, 247; Z 5(8) 0,190;
N
Z1
Z2
Z3
Z4
Z5
y
1
2,10
0,693
0,105
0,258
1,225
0,760
4
2,00
0,650
0,685
0,258
1,225
0,675
5
2,00
0,650
0,100
0,218
1,225
0,693
6
2,00
0,650
0,100
0,250
1,075
0,666
7
2,14
0,589
0,093
0,238
1,165
0,810
8
2,04
0,633
0,098
0,247
1,190
0,792
6
o c y8=0,792 nn loi Z ng vi:
Y6=min(1,4,5,6,7,8). Thm Z9. C tip tc nh vy n khi t c im ti u.
7.2.4. Quy hoch thc nghim gii bi ton nhiu mc tiu
7.2.4.1. t bi ton
Trong thc t thng xut hin bi ton: Trong mt h thng cn nghin cu
mi qua h ca m bin ra y 1, y2,,ym i vi k bin vo x1, x2,,xk v sau khi nhn
c m hnh biu din cc mi quan h , cn t m mt phng n trong min rng
buc cho trc sao cho t c cc tr ca m mc tiu.
Bi ton cc tr nu trn c th pht biu nh sau:
Xt m hm, k bin
y1 f1 ( x1 , x2 ,..., x k )
y f ( x , x ,..., x )
2
2
1
2
k
................................
ym f m ( x1 , x2 ,..., xk )
*
2
qj
0,8-1
Tt
t
Xu
Rt xu
0,63-0,80
0,37-0,63
0,20-0,37
0-0,2
| y 'j |ne
yj y
| y 'j |ne
0
j
y j
Cn ne l hng s c xc nh nh sau:
i vi mi y1, ta ly cc gi tr xc nh y xdj ; q xdj . Thay vo phng trnh trn ta s
gii c ne.
ne
ln ln(1/ q1 )
ln | y1' |
Th d: Gi s ta c: 100y j220
Ta chn y xdj 200; q xdj 0,85
200 160 40 2
60
60 3
2
( )n
1
Khi : 0,85 2 n e 3
( )
e3
1 2
n ln[ln(
- )]
0,85 3
y 'j
b. T chc th nghim:
u tin, ta b tr th nghim nh bng 1. Sau ta tnh cc gi tr Q i (i=1,N)
theo cng thc Q q1.q2 .....q m . Trong q j c tnh theo cng
thc q j e
| y 'j |ne
N
1
2
.
.
.
N
| y 'j |ne
v y
X1 X 2
'
j
y j y 0j
y j
Xk
. Nh vy ta c bng sau:
Z1 Z 2
Zk
y1
y2 .y m
Q1
Q2
QN