Hiu ng Doppler Hin tng: khi mt chic xe (hay mt ngun pht ting ng) i v ph a !"n# !

"n $% c&m th'y ting c(a n) m"nh *+n l,n -. khi n) -t /ua ri ch"y ra xa kh0i !"n th1 !"n $% th'y ting c(a n) gi&m *+n i.

23u h0i: c) !ao gi4 !"n t5 h0i t"i $ao ngun pht ra ting ng (ting xe ch"y) khng 6i nhng tai !"n l"i nghe th'y $5 thay 6i c(a ting ng hay khng? 789 :;<9 =m thanh -. $5 *>ch chuy?n Khi chng ta ang di chuy?n# ho@c khi ngun pht ra 3m thanh *i chuy?n# chAng ta $% nghe th'y $5 thay 6i c(a 3m thanh truyn n taiB 7"n c) th? c&m th'y ting ng cC xe ho@c ting cDi t.u ng.y c.ng nh0 hCn khi n) Ei ra xa kh0i !"nB 24ng c(a ting cDi t.u khFng thay 6i# nhng !"n l"i nghe th'y n thay 6iB Hin tng n.y Ec gGi l. hiu ng DopplerB Hiu ng Doppler c @t theo t,n c(a mt nh. -Ht lI hGc ng4i Jo# 2hri$tian Kohann Doppler# l. ng4i L pht hin ra n)B Christian Johann Doppler L pht hin ra iu g1M Doppler cho rNng nu ting ng i n g+n !"n# c) th? l. *o ngun pht ra n) tin n g+n !"n ho@c !"n i v ph a pht ra ting ng th1 c4ng c(a n) $% c) -O nh tPng l,n hCn c4ng thHt $5 c(a n)B 9u !"n i ra xa kh0i ngun pht ra ting ng ho@c nu nh n) Ei ra xa kh0i !"n# Doppler cho rNng 3m thanh m. !"n nghe Ec c) -O nh c) c4ng th'p hCn c4ng thHt $5 c(a n. ? ki?m tra l"i gi& thuyt c(a Doppler# cc nh. khoa hGc L thu, nhQng ng4i th6i kRn Srumplet chCi kRn tr,n mt chic xe lTa -. hG nhHn ra rNng khi chic xe lTa ch"y ra xa kh0i hG th1 c4ng c(a ting kRn gi&m xuUng# y nh nhQng g1 Doppler L ti,n o!n. Hiu ng Doppler x&y ra *o kho&ng c!ch t!c ng n kho&ng th4i gian m. !"n c+n c ? nghe c 3m thanhB HLy tVng tng !"n Eang chCi trong cFng

-i,n -Wi mt ng4i !"n# -. anh ta Eng tX xa l"n tr!i #anh v ph a !"nB 9u !"n tin - ph a tri !anh th1 !"n $% !Yt c n) $Wm hCn# nhng nu !"n i ra xa kh0i tri !anh th1 !"n $% !Yt c n) mun hCnB Hin tng n.y cZng x&y ra tCng t5 Ui -Wi 3m thanhB 9hYc l"i $ "i lng c(a $)ng 3m: [B 7Wc $)ng: l. kho&ng cch c(a mt l+n n\n -. mt l+n *LnB :. kho&ng cch giQa hai ]nh ho@c hai !y sng nNm lin k nhau ^B S+n $U: l. $U !Wc $)ng trong [ ECn -> th4i gian ([ gi3y_B Do % nu nh !"n nghe [ $)ng 3m c) c`ng [ t+n $U nhng -Wi th4i gian ngYn hCn# nh -Hy $% c) -O nh l. !"n ang nghe sng &' vWi t+n $U cao hCnB 2hang h"n nh# nu !"n nghe Ec mt 3m c) bc !Wc $)ng khi n) *i chuy?n Ec n !"n# n) ph&i m't ( gi&y ? *i chuy?n n tai !"nB 9h -Hy t+n $U c(a $)ng 3m l. bc:b d [c HerteB HLy thT tVng tng !"n cZng nghe 3m thanh E)# nhng l+n n.y !"n *i chuy?n - nCi pht ra ting ng# nh -Hy th1 $)ng 3m ch] ph&i m't $ gi&y ? cho bc !Wc sng i n tai !"nB :+n n.y# t+n $U c(a $)ng 3m m. !"n nghe c $% l. bc:^ d ^b HerteB S+n $U c) -O nh cao hCn *o !"n *i chuy?nB 9u !"n khFng *i chuy?n# $au ^ gi3y# ch] c) ^c !Wc sng i n tai !"n# -. *o E)# t+n $U $)ng 3m -fn ch] la [c HerteB Hin tng ngc l"i $% x&y ra khi kho&ng cch giQa !"n -. ngun pht $)ng tPng l,nB ghi E)# $)ng 3m $% ph&i m't nhiu th4i gian hCn E? c`ng mt $U !Wc sng i n Ec tai !"n. Do % t+n $U $% c) -O nh th'p hCnB 9h -Hy# hiu ng Doppler l.m cho c4ng c(a sng thay 6i khi !"n# ho@c ngun ph!t sng% ang di ngB 9h -Hy# hiu ng Doppler Ec pht !i?u nh $au: h 9u $)ng Ec pht ra tX ngun pht cU >nh n mt +u thu cU >nh th1 t+n $U thu !Nng t+n $U phtB h 9u kho&ng cch giQa +u thu -. E+u ph!t thay 6i trng kho&ng th4i gian thu $)ng (th4i gian $)ng truyn n +u thu_ th1 !Wc $)ng $% *.i ra ho@c ngYn l"i: ngYn l"i trong tr4ng hp +u thu -. pht l"i g+n nhau -. *.i ra trong tr4ng hp ra xa nhauB