Professional Documents
Culture Documents
Ths.GVC NGUYN DN
2007
1
Thac si- GVC NGUYN DN
Chng 1
liu se giam c nhit nung, tng tc cac phan ng hoa hoc trong qua trnh tao
khoang. Ngoai ra no con co tac dung giam nht, tng tnh linh ng pha long.
Do vy tng kha nng thm t cua pha long cao ( do nhit cao cht khoang
hoa pha v hay lam yu cu ni cu truc pha long). T o pha long tng tnh hoa
tan va C2S va CaO d dang khuch tan vao pha long tip xuc nhau tao thanh
khoang C3S. V du: khi chun b phi liu cho lo nung ta cho vao may nghin phi
liu mt lng < 1%: CaF2 hay Na2SiF6 ...va c ch:
Ca(OH)2 + 2HF
CaF2 + H2O hi
SiO2 hoat tnh + H2O + SiF4
HF + SiO2 tinh th
SiO2 hoat tnh + HF
H2O +SiF4
nhit cao
CaO + H2O
Ca(OH)2
CaO hoat tnh + CaF2 + CO2 + H2O
HF + CaCO3
Nhn xet: s co mt F se tao ra cac CaO ht va SiO2 ht . Ngoai ra F- con co kha nng
nh hng tao khoang C3S co hiu sut cao t C3A va C4AF:
FC5A3 + CaO ht
C3A
CaOht + C2S
Hoc C4AF
F-
CaOht + C2S
C3S
C5A3 + C6A F2 + CaOht
C3S
Cung co th s dung cac loai phu gia khoang hoa tng hp.
V du: Dung phospho, thach cao ( lng < 6% ) va mui florua (< 1%).
CaSO4 se tac dung vi C3A (C3A tao thanh zn phan ng pha rn ) thanh
3C3A.Al2O3..CaSO4 ( cht trung gian gia bn ) va 3C3A.Al2O3..CaSO4 se bao boc
hat C3A va lam hat C3A khng phat trin kch thc c. Do do CaO con lai tip
tuc phan ng vi C2S tao C3S . con 3C3A.Al2O3..CaSO4 se b phn huy thanh C5A3 ,
CaOht va CaSO4 . Nh vy a tao thm CaOht tac dung vi C2S tao thanh
C3S..Thc ra v c ch cung ging phu gia hkoang hoa CaF2 .
Khi co mt CaSO4 va P2O5 con lam cu truc cua C3S va C2S bn vng kho b phn
huy khi lam lanh.
Phu gia giam m: phi liu( bun) trong san xut xi mng theo phng phap
t thng co m cao (W>32%). Do o khi nung luyn tn nhiu nhit cho qua
trnh bc hi va lam giam nng sut lo. Bin phap lam giam m nhng vn
bao am nht cua bun thng s dung cac loai phu gia sau:
3
Thac si- GVC NGUYN DN
+ (0.2 - 0.5 )% S SB m cua bun giam (2 - 4)% tng tng giam lng nc
trong bun 7%.
+ Hn hp ( SSB va Na2CO3 ) ham lng t (0,2 - 0,5)% se giam nc trong bun 8%.
+ Hn hp thuy tinh long va NaOH hoc soa bun giam (3 - 6)% .
1.2.2.2 phu gia cai thin tnh cht cua xi mng.
- Phu gia thuy: Phu gia thuy la mt cht khi nghin mn trn vi vi cho ta
mt cht co tnh kt dnh va ong rn, con khi trn vi ximng portland no se kt
hp vi vi t do va vi thoat ra cua cac phan ng thuy hoa cac khoang xi mng
trong qua trnh ong rn ximng tao ra cac khoang bn nc va bn sulfat. Do o
lam tng c bn nc, bn sulfat cua ximng portland .
Ban thn phu gia thuy khi nghin mn trn vi nc khng co tnh cht kt
dnh, o la c im c ban khac vi x lo cao.
Thanh phn hoa hoc chu yu cua phu gia thuy la SiO2 hoat tnh va mt lng
nc lin kt nht nh, ngoai ra con co cha mt lng xit nhm hoat tnh, xit st.
Cht lng cua phu gia thuy hoat tnh phu thuc vao hoat tnh hut vi
hoc mc hoat tnh thuy lc cua no.
Hoat tnh hut vi ( hoat tnh ): c xac nh bng s miligam vi do
mt gam phu gia hp thu trong thi gian 30 ngay m sau 15 ln chun. Lng vi
b mt gam phu gia hp thu cang nhiu thi hoat tnh cua phu gia thuy cang
cao. hoat tnh cua phu gia thuy c phn loai nh sau:
Bang 1
hoat tnh cua phu gia
Xp phu gia vao loai
[mg CaO/1 gam phu gia]
Rt manh
>150
Manh
100 - 150
70 - 100
Trung bnh
50 - 70
Yu
30 -50
Hoat tnh thuy lc con goi la ch s hoat tnh: Chnh la t s mac ( Rnen 28
ngay) cua mu xi mng co pha phu gia 20% (PCB) vi mac ( Rnen 28 ngay) cua mu
xi mng khng pha phu gia [ xi mng PC = (95% - 97%) clinker + (3% - 5%)
thach cao thin nhin].
I=
R PCB
.100
R PC
4
Thac si- GVC NGUYN DN
Hin nay anh gia cht lng phu gia thng thin v s dung ch s hoat tnh.
V anh gia cht lng phu gia theo hut vi mc chnh xac thp hn. L do
kha nng hut vi cua phu gia co hai phn: phn hp thu vt l thun tuy vao mao
quan va l rng cua cac hat phu gia va phn phan ng hoa hoc 2 dang sau:
= CaO.SiO2.H2O tao gen CSH
Ca(OH)2 + SiO2 ht
= 2CaO.Al2O3.2H2O (C2AH2 ) kt tinh va
2Ca(OH)2 + Al2O3 ht
C2AH2
+ Ca(OH)2 +3H2O = C3AH6 kt tinh.
Bang 2 phn loai phu gia theo ch s hoat tnh
TT
T l phu gia %
Cp hoat tnh
Phn loai
1
< 10
Khng hoat tnh
Phu gia tr
2
10-12
Hoat tnh yu
Loai 3
3
12-15
Hoat tnh trung bnh
Loai 2
4
>15
Hoat tnh cao
Loai 1
- Phn loai phu gia thuy
Cn c vao ngun gc hay thanh phn hoa hoc cua cac loai phu gia (thng hay cn
c vao ngun gc) phu gia thuy c phn loai nh sau:
Bang 3
Phu gia thuy thin nhin
Phu gia thuy nhn tao
Ngun gc t nui la
Ngun gc trm tch
(loai phun xut)
(cu tao t vo trai t)
+ Tro nui la
+ iatmit
+ t set nung non la
+ Puzlan
+ Trpen
+ Silic hoat tnh ph liu
+ Tup
+ Opaka
+ Tro, x nhin liu
+ Trax
+ Khoang set
+ Tro tru
+ a bot
- Phu gia thuy thin nhin co ngun gc t nui la: La loai a thin nhin do nui
la tao thanh, thanh phn hoa hoc gm xt Silc hoat tnh, xt nhm hoat tnh, tap
cht t set va mt lng nc hoa hoc. hoat tnh cua no phu thuc chu yu vao
ham lng xt Silc hoat tnh va nc hoa hoc, ngoai ra con phu thuc vao qua
trnh lam lanh khi tao thanh no.
- Phu gia thuy thin nhin co ngun gc trm tch: Do cu tao vo trai t la nhng
khoang nhe, d nghin, xp, kh, d hut m, thanh phn hoa hoc chu yu la xt
Silc v nh hnh. Trong lng ring cua loai phu gia thuy nay rt nho v du:
iatmt: 0,75 g/cm3 , Trpen: 0,85 g/cm3 , Opaka: 0,14 g/cm3 . Trong lng ring
cang nho xp cang ln, hoat tnh cang cao.
- Phu gia thuy nhn tao gm co:
5
Thac si- GVC NGUYN DN
Silc hoat tnh ph liu: la ph liu cua nganh san xut phen nhm t t set, co
hoat tnh cao, s dung lam phu gia thuy rt tt.
- t set hoat hoa: t set nung co th s dung lam phu gia thuy c, nhng cn
chon loai t set co cha nhiu khoang Al2O3.2SiO2.2H2O c gia cng nhit
(600 - 800)0C va lam lanh nhanh.
Theo cac cng trnh nghin cu th hoat tnh cua phu gia thuy loai t set
phu thuc nhiu vao nhit nung va loai t set s dung lam phu gia thuy.
hoat tnh cua t set nung do khoang Caolinhit nhit (600- 800)0C tao thanh
mta caolinhit hoat tnh la chu yu va mt lng nho xt Silc hoat tnh, xt nhm
hoat tnh. Nn chung d dang tac dung vi vi tao khoang bn nc. Do o co th
chon t set gia nhit lam phu gia thuy rt tt.
- Tro, x nhin liu rn: Tro x nhin liu rn co th s dung lam phu gia thuy
c, v thanh phn hoa hoc cua no gn ging nh thanh phn hoa hoc cua t set
nung. Mun s dung lam phu gia thuy th nhin liu phai t nhit thp, nu
t nhit cao th hoat tnh cua no giam.
- X lo cao hat hoa: la ph liu cua nganh san xut gang. V qung dung luyn
gang co cha cac tap cht: t set, cat, a vi. Cac tap cht nay se tac dung vi tro
nhin liu tao thanh nhng silicat, aluminat canxi. Cac khoang nay se b nong chay
nhit 1300oC n 1500oC tao thanh x. Do trong lng ring cua x nho hn
gang nn ni ln trn, c thao ra ngoai va lam lanh nhanh tao thanh nhng hat
nho goi la x lo cao hat hoa.
Ban thn x lo cao khi nghin mn em trn vi nc se co tnh kt dnh, co
kha nng ong rn va phat trin cng .
Thanh phn hoa hoc cua x phu vao thanh phn cua qung va tro nhin liu.
Cac xt chnh co trong x CaO, SiO2., Al2O3 , MgO va tng ham lng cua chung
chim t 90% n 95%. Ngoai ra con co mt lng nho cac xt khac: TiO2, MnO,
Fe2O3, P2O5.
Thanh phn khoang cua x lo cao chu yu phu thuc vao tc lam lanh x.
V du: Nu lam lanh chm se co: C2AS, CAS2, C2MS2 , , C2S, C3S2 , CMS ,
MA, CM, M2S va cac khoang aluminat canxi CA, C5A3 . Song cac khoang trn kt
tinh ln chim ham lng 90% va pha thuy tinh 10%, va lai ch co khoang C2S,
CA, C5A3 la co tnh dnh kt nhng ham lng cua nho, nn cng cua x khng cao.
Nu lam lanh nhanh cac khoang trong x se kt tinh dang tinh th nho, ham
lng thuy tinh trong x rt ln :95% co hoat tnh cao va co tnh kt dnh ln. Nn
c coi la nguyn liu quy dung san xut cac loai cht kt dnh bn nc.
X lo cao c phn lam hai loai: x kim va x axt . c trng cho tnh
cht cua x dung moun thuy lc k hiu Mo va:
6
Thac si- GVC NGUYN DN
Thng qua va so sanh cac tnh cht c l cua PC va PCB nh: lng nc tiu
chun, thi gian ng kt, mac xi mng ...trong o ch tiu mac xi mg c s dung
nhiu nht. Thng thng mac PCB sau 28 ngay nho hn mac PC sau 28 ngay. Nhng
thc t, co trng hp nu chon ham lng phu gia ti u th mac PCB co th bng
hoc ln hn mac PC. Do o phng phap nay t s dung; hn na khi th nghim va
kim tra Mac xi mng mt nhiu thi gian, nn khng ap ng hiu chnh kp thi
trong san xut.
1.3.2 Phng phap o dung trong.
o dung trong cua PC va dung trong cua PCB, sau o so sanh gia tr chnh
lch gia chung. u im cua phng phap nay so vi phng phap c l thi gian
kim tra ngn hn, song kt qua cung thiu chnh xac. L do co mt s phu gia co
khi lng th tch co th gn bng khi lng th tch clinker.
1.3.3 Phng phap hoa hoc.Phng phap nay so vi hai phng phap trn th
chnh xac cao hn va co u im ap dung cho moi loai phu gia khng phn bit
mc hoat tnh, mau sc, phu gia n hay phu gia hn hp.
Nguyn tc cua phng phap nay la so sanh thanh phn hoa cua PCB va thanh
phn hoa cua cac nguyn liu chu yu san xut ra no la clinker va cac loai phu gia.
Cng thc tnh t l phu gia pha vao PC (xi mng gc: gm clinker va t 3% n 5%
thach cao thin nhin). Goi:
C1 , S1 , A1 , F1 , K1 k hiu thanh phn CaO, SiO2 , Al2O3 , Fe2O3 va cn khng tan cua clinker
ang dung san xut PCB.
C2 , S2 , A2 , F2 , K2 k hiu thanh phn CaO, SiO2 , Al2O3 , Fe2O3 va cn khng tan cua phu gia
C3 , S3 , A3 , F3, K3 k hiu thanh phn CaO, SiO2 , Al2O3 , Fe2O3 va cn khng tan cua PCB.
Ctc , Stc , Atc , Ftc , Ktc k hiu thanh phn CaO, SiO2 , Al2O3 , Fe2O3 va cn khng tan cua thach cao
trong xi mng PCB.
Chu y: Cac cng thc trn s dung khi ham lng SiO2 , Al2O3 , Fe2O3 va cn khng tan
cua thach cao ang k.
100[(C 3 C tc ) C1 ]
C 2 C1
100[(S3 S tc ) S1 ]
%PG ( theoS) =
S 2 S1
100[(A 3 A tc ) A 1 ]
%PG ( theoA) =
A 2 A1
%PG ( theoC) =
%PG ( theoF) =
100[(F3 Ftc ) F1 ]
F2 F1
%PG ( theoK ) =
100[(K 3 K tc ) K 1 ]
K 2 K1
Thac si- GVC NGUYN DN
Chng 2
9
Thac si- GVC NGUYN DN
Bang 2.1 Ch tiu cht lng ca xi mng poc lng theo TCVN 2682:1999
Mc
Tn ch tiu
PC 30
PC 40
PC 50
16
21
31
30
40
50
45
375
15
12
2700
2800
10
3,5
5,0
5,0
1,5
Cac ch tiu cht lng cua ximng portland hn hp theo TCVN 6260 -1997
Bang 2.2
Tn ch tiu, n v , quy nh
Mc
PCB30
PCB40
14
30
18
40
72 gi 45 phut
2. nghin mn:
12
2700
10
nho hn
3. Thi gian ng kt:
- Bt u, phut, khng sm hn
- Kt thuc, gi, khng mun hn
45
10
3,5
10
Fe2O3: No lin kt vi CaO va Al2O3 tao ra ferit canxi, alumoferit canxi lam
giam nhit kt khi cua clinker va nht pha long. San phm ong rn
chm giai oan u, co bn trong mi trng nc, mi trng sulfat
cao. Nu tng ham long Fe2O3 th d b an clinker trong lo quay,va d b
dnh , gy s c treo lo trong lo ng (khi Fe2O3>5%).
MgO: No la thanh phn co hai trong clinker ximng ging nh CaOt do .Khi
nhit 1450oC nu MgO khng lin kt se b gia la tao thanh khoang
chu la periclaz co kch thc ln, tr va khng co tnh kt dnh. Qua trnh
hyrat co th din ra vai nm, lam san phm khng n nh th tch.Cn
khng ch lng MgO <5% trong qua trnh nung luyn. Thc t MgO co
trong clinker xi mng tn tai 3 dang: khoang periclaz, dung dch rn vi
cac khoang (C54S16AM), va nm trong pha thuy tinh.
Khi MgO dang periclaz vi ham lng > 3%, kch thc tinh th > 10 m,
tac dung vi nc chm, khi ong rn ximng khng n nh th tch, anh
hng n cht lng san phm. Con khi MgO nm trong dung dch rn hoc
pha thuy tinh clinker th khng gy anh hng n cht lng san phm.
TiO2: Do t set mang vao, no ln trong clinker mt ham lng rt nho
0.3%.Ngi ta nghin cu thy rng nu thay SiO2 bng TiO2 t 4%-5%
khng lam anh hng n cht lng san phm ximng. Con nu tng ham
lng >5% se lam giam cng c hoc cua ximng.
Mn2O3: No co mt trong clinker khoang 1.5% lam ximng co mau nu hung
nhng khng lam anh hing n cht lng clinker. Co th thay th Fe2O3
bng Mn2O3 n 4%, khi nung luyn Mn2O3 se kt hp vi cac xit khac
nh: CaO,Al2O3 se tao ra cac khoang 4CaO.Al2O3.Mn2O3 co tnh cht tng
t nh C4AF.
P2O5: Trong clinker no chim mt lng khng ln lm 1% - 2% co tac dung
lam chm qua trnh ong rn san phm. Hin nay ngi ta co th a P2O5 co
ham lng < 1% vao phi liu lam phu gia khoang hoa.
K2O+Na2O: Lun lun co trong clinker v do t set mang vao. Khi nung
luyn nhit cao cac xit kim d b bay hi, va mt phn tan trong pha
long tao thuy tinh hay tham gia phan ng tao khoang cha kim, nn trong
clinker ch con 0.5% - 1%. S co mt xit kim lam tc ong rn kem n
nh, tao ra cac vt loang trn b mt san phm. Ham lng kim cho phep
trong clinker < 0.5%. Cn nh rng ham lng cac xt kim ln khi bay hi
se gy s c thap phn giai: ong tang trong cac cyclon trao i nhit, cac
gazoxog lam tr lc cua h thap tng ln sinh ra hin tng di ap rt nguy
12
Thac si- GVC NGUYN DN
him. Nht la khi dung cac loai t set cha nhiu kim va nhin liu cha
nhiu lu huynh. iu nay co th giai thch nh sau:
R2SO3 +H2O
R2O + H2SO3
2.3 Thanh phn khoang clinker ximng pooclng
Clinker ximng pooclng khng phai la san phm ng nht, no la tp hp
cua nhiu khoang khac nhau, cac khoang chnh la: khoang silicat canxi, khoang
aluminat canxi, khoang alumoferit canxi, cac khoang chnh trn con goi la khoang
alit, blit, cht trung gian hay cht m, ngoai ra con mt s khoang khac. Tng
ham lng 4 khoang chnh (C3S, C2S, C3A, C4AF) chim t 95% n 98%.
C3S, C2S
Nhom khoang silicat.
C3A, C4AF Nhom khoang nong chay.
C3A, C4AF va pha thuy tinh goi chung la cht trung gian hay con goi la cht
m. Thanh phn khoang cua clinker xi mng.
Bang 2.3
Tn cac khoang
iu kin
Cng thc
K hiu
C 3S
Tricanx silicat (alt)
3CaO.SiO2
icanxi silicat (blt)
2 CaO.SiO2
C 2S
3CaO. Al2O3
C3A
Tricanxialuminat
Al2O3> Fe2O3
Al2O3> Fe2O3
CaO. Al2O3. Fe2O3
C4AF
Ttracanxi alumofert
C2(A, F)
Al2O3< Fe2O3 2CaO(Al2O3, Fe2O3)
Alumofert canxi
R2O > SO3
R2O.8CaO.3 Al2O3
R.C8A3
Aluminat kim
R2O < SO3
R2SO4
Sulfat kim
R2O < SO3
CaSO4
Sulfat canxi
Alit: Alit la khoang silicat quan trong cua clinker ximng pooclng cho ta
cng cao, ong rn nhanh va toa nhiu nhit Trong clinker alit chim
45- 60%, gn y mt s tac gia cho rng alit tinh khit co cng thc hoa
hoc 3CaO.SiO2, loa nay iu ch c trong phong th nghim, con trong
clinker ximng pooclng trong san xut alit la mt dung dch rn cua C3S va
1 lng nho MgO, Al2O3, P2O5, Cr2O3, ... khoang 2-4%, tuy ham lng cac
oxit nay khng ln lm nhng no cung co anh hng n tnh cht va cu
truc cua khoang alit. Tuy nhin mt s nha nghin cu xem alit nh mt
khoang cht co cng thc: 54CaO.16SiO2.MgO. Al2O3, vit tt la (C54.S16.
MA ) . Thanh phn cua khoang cht nay va alit tinh khit khng khac nhau
nhiu lm.
%Al2O3
%MgO
Khoang
%CaO
%SiO2
13
Thac si- GVC NGUYN DN
C3S
73,69
26,31
C54. S16. MA
73,29
23,27
2,47
0,97
Trong cng thc C54. S16. MA co t l phn t CaO: SiO2:Al2O3 :MgO la 54:16:1:1.
Trong o ion Al3+ thay th ion Si4+ theo quan h 4 Al3+ bng 3 Si4+ . Con ion Mg2+
lam nhim vu bu tr in tch hay thay th vao v tr ion Ca2+ .
Alit tinh khit bn trong khoang nhit 1200- 1900 0C, khi nhit thp
hn 12000C th alit se phn huy thanh 2CaO. SiO2 va CaO t do, con nhit ln
hn 19000C th alit b chay long. Trong thc t nung luyn, clinker c lam lanh
nhit 1200- 12500C th C3S co kha nng b phn huy thanh C2S va CaO. Mun
tranh hin tng phn huy C3S trn ta ap dung phng phap lam lanh nhanh
clinker qua nhit gii han nay. Hn na trong alt co ln mt t xt nhm, xt
st chung tao thanh dung dch rn co hoat tnh cao va lam cu truc alt bn vng.
Alit c cu trc dng tm hnh lc gic, mu trng, c khi lng ring 3,15
3,25 g/cm3, c kch thc 10 250 m.
Belit: Belit la khoang chnh th hai trong clinker ximng pooclng, ong rn
tng i chm, cng ban u khng cao lm, sau mt thi gian cng
phat trin tt hn, bn trong mi trng nc va nc khoang .
Blit cung nh alit la mt dung dch rn cua 2CaO. SiO2 va mt lng khng
ln cac xit Al2O3, Fe2O3, Cr2O3, ..vv..khoang 1-3%. Trong clinker ximng
pooclng belit chim khoang 20-30% va dang 2CaO. SiO2 vit tt la C2S. Blt
co 4 dang thu hnh C2S, C2S, C2S, C2S.
- C2S bn trong khoang nhit t 14250C- 21300C. nhit thp hn
14250C th C2S chuyn thanh C2S. V vy thc t trong clinker ximng
pooclng khng tn tai C2S.
- C2S: bn trong khoang 830-14250C, nhit thp hn 8300C trong iu
kin lam lanh chm C2S tinh khit se chuyn thanh C2S, nu lam lanh nhanh
6700C th C2S se chuyn thanh C2S. Hin nay ngi ta cung chng minh c
C2S tn tai hai dang H va L. S chuyn hoa t H sang L nhit 1160oC.
- C2S: khng bn tt ca cac nhit va d chuyn thanh C2S, c bit
0
525 C va thp hn, s chuyn hoa t C2S sang C2S va tng 10% th tch nn lam
cho khoang v vun thanh bt, goi la hin tng ta clinker anh hng n cht lng
san phm. Co th han ch c bng cach lam lanh nhanh clinker khi qua nhit
nay hoc a vao phi liu khoang 1-3% phu gia n nh. Co th dung Al2O3,
Fe2O3, MgO, R2O, Cr2O3 ... Thc t thng kt hp ca hai. Do o C2S n nh cu
truc n nhit thng.
- C2S: khng co tnh cht kt dnh, khng tac dung vi nc, thc t ch
mt s iu kin c bit th C2S mi co tnh cht kt dnh nhng rt yu.
14
Thac si- GVC NGUYN DN
15
Thac si- GVC NGUYN DN
no chnh la 2CaO. SiO2 ma thay 1 phn t CaO bng 1 phn t K2O va dang Na2O.
8CaO. 3Al2O3 no chnh la 3CaO. Al2O3 ma thay 1 phn t CaO bng 1 phn t
Na2O. Cac khoang nay khng co li v no lam tc ong rn cua ximng khng
n nh, b mt san phm co vt loang.
xit canxi t do: Trong clinker ximng pooclng thng tn tai 1 lng
CaO
t do, no la nhng hat nho khng mau, ng hng, ch s chit sut la 1.83, ham
lng CaO t do trong clinker ch cho phep t 0,5-1%, nu ham lng CaO t do
cao se anh hng ti cht lng san phm.
xit Manh: a trnh bay trn.
2.4 Cac h s c ban cua clinker xi mng pooclng KH hay LSF, n, p.
anh gia cht lng clinker, tnh phi liu ngi ta s dung cac h s c
ban KH (LSF), n, p da trn c s ham lng ( tnh theo % ) cac xit chnh co trong
clinker ximng pooclng. Sau y xet cu th tng h s trn.
2.4.1 Mun thuy hoc
u tin c trng cho thanh phn clinker ngi ta dung mun thuy hoc
( hay thuy lc) ky hiu la m. m la ty s gia lng CaO kt hp vi cac xit acid
vi tng ham lng cac xit acid sau khi a kt hp ht vi CaO.
m=
%(CaOt CaOtd )
%( SiO2t SiO2td ) + % Fe2 O3 + % Al 2 O3
%( SiO2t SiO2td )
%( Fe2 O3 + Al 2 O3 )
Trong clinker ham lng SiO2 t do khng ln lm do o khi tnh toan cho
phep s dung cng thc n gian va xem nh: %( SiO2tng -SiO2 t do ) SiO2
tng. Ta co cng thc n gian sau:
n=
%( SiO2 )
%( Al 2 O3 + Fe2 O3 )
Mun silicat trong clinker ximng pooclng con xac nh ty s gia cac khoang
silicat va cac khoang nong chay. Vi clinker ximng pooclng thng th n = 1,7 3,5; mt vai loai ximng khac n 4 hoc n 7.
Nu nng cao n th phi liu kho kt khi khi nung luyn, con trong clinker
ham lng cac khoang silicat tng ln va cac khoang nong chay giam xung.
16
Thac si- GVC NGUYN DN
Nu giam n xung th cac khoang nong chay trong clinker tng ln, cac
khoang silicat giam xung, do o nhit nong chay cua phi liu giam xung.
2.4.3Mun alumin: k hiu la p hay MA hay AR (aluminat ratio).
Mun alumin la ty s gia ham lng phn trm xit nhm va xit st co trong clinker.
p=
% Al 2 O 3
% Fe 2 O 3
Mun alumin con xac nh ty l gia khoang C3A va khoang cha st.
i vi ximng pooclng thng p = 1-3.
Khi p 0.64 trong clinker ch co khoang C2F.
Nu tng p ln cao th clinker ximng se cha nhiu khoang C3A va t
khoang C4AF, ximng se ong rn nhanh, toa nhiu nhit, kem bn nc. Nu giam
p xung th clinker se cha nhiu khoang C4AF va t khoang C3A, ximng se ong
rn tng i chm, cng khng cao lm nhng bn nc tt hn.
2.4.4 H s bao hoa k hiu KH
Kiun cho rng tnh cht cua ximng cang tt khi tt ca CaO trong clinker
ximng tac dung ht vi cac xit khac tao thanh cac khoang chu yu sau:
3CaO. SiO2 ; 3CaO. Al2O3 ; 2CaO. Fe2O3. Ngha la cac khoang nay bao hoa vi
cao nht khi p < 0.64.
+ C3S co t l phi hp trong lng phn t gam gia xit canxi va xit silc
la:CaO:SiO2= 2,8:1
+ C3A co ti l phi hp trong lng phn t gam gia xit canxi va xt nhm la:
CaO:Al2O3=1,65:1
+ C2F co ti l phi hp trong lng phn t gam gia xit canxi va xt st
la:CaO:Fe2O3 = 0,7:1
Kiun goi clinker nay la clinker ly tng va nh vy cac xit trong clinker ly
tng phai thoa man phung trnh sau:
CaO=2,8SiO2+1,65Al2O3+0,7Fe2O3.
Trong thc t kho san xut c loai clinket ly tng nay v khi nung luyn
clinker bao gi cung con 1 lng CaO t do, do o lng CaO kt hp se t hn so
vi tng lng CaO co trong clinker ly tng: v vy biu thc trn se vit nh sau:
CaO = CH ( 2,8 SiO2 + 1,65 Al2O3 + 0,7 Fe2O3 ) suy ra:
CH =
CaO
2,8SiO2 + 1,65 Al 2 O3 + 0,7 Fe2 O3
CaO con SiO2 kt hp khng ht vi CaO, v vy cng thc tnh mc bao hoa
cua Kin cha hoan chnh.
Sau Kin la Kiun a lp lun rng: trong cac hp cht cha Fe cua clinker ximng
pooclng thng khng phai dang C2F ma dang C4AF , v vy trong cng thc
trn t l phi hp trong lng phn t gam gia CaO va Fe2O3 nh sau:
4CaO. Al2O3. Fe2O3 = 3CaO. Al2O3 + CaO. Fe2O3
Vy: CaO : Fe2O3 = 0,35 :1.
Trong thc t khi nung clinker vn con 1 lng CaO t do va SiO2 t do, t o co:
CaOt = KH.2,8 ( SiO2t -SiO2t d ) + CaOt d +1,65 Al2O3 + 0,35 Fe2O3 + 0,7 SO3
Rut ra:
KH =
Trong o:
CaOt; SiO2t: tng ham lng xit canxi va xit silic co trong clinker.
CaOtd; SiO2td : ham lng xit canxi va xit silic t do trong clinker .
n gian dung cng thc:
KH =
trong o: (CaO - 1,65 Al2O3 - 0,35 Fe2O3 -0,7 SO3 ) la tng lng vi con lai trong
clinker sau khi tac dung bao hoa Al2O3; Fe2O3; SO3 thanh C3A; C4 AF; CaSO4.
2,8 SiO2 la lng vi cn thit bao hoa hoan toan lng SiO2 thanh C3S.
T cng thc trn rut ra nh ngha h s bao hoa:
H s bao hoa la t l gia phn trong lng vi con lai sau khi a hoan
toan tac dung vi cac xit Al2O3; Fe2O3; SO3 trong clinker ximng pooclng
thanh C3A; C4AF va CaSO4 trn lng vi cn hoan toan bao hoa SiO2 trong
clinker ximng pooclng thanh C3S.
Khi tnh toan phi liu san xut clinker ximng pooclng thng dung cng
thc n gian sau (xem lng CaOt d va SiO2 t d khng ang k):
KH =
sn xut xi mng poc lng theo cng ngh l quay phng php kh,
cc thng s ch to clinker sn xut PC50 (theo TCVN 4240-2002) theo tng
kt ca ti liu cc nc v kinh nghim thc t c th la chn nh sau:
KH = 0,90 - 0,95;
n = 2,2 - 2,7; p = 1,0 - 1,7
v khng ch tng hm lng cht chy 1400 0C (L1400oC) trong gii hn 23 n 27%.
y: L1400 oC = 2,95 . %Al2O3 + 2,2 . %Fe2O3 + %MgO + %Na2O + %K2O
Hin nay mt s nha may lai s dung h s LSF.
LSF =
CaOt.100
2.8SiO2 + 1.18 Al 2 O3 + 0.65 Fe2 O3
CaOt: lng vi tng hay CaO ly thuyt. Gia tri LSF < 100%
Nu lng vi t do ang k dung h s FCC
FCC =
CaOlk .100
CaOlt
C 3 S + 0.8838C 2 S
C 3 S + 1.3250C 2 S
n=
C 3 S + 1.3250C 2 S
1.4341C 3 A + 2.0464C 4 AF
p=
1.15.1C 3 A
+ 0.6383
C 4 AF
hoa hoc cua 4 xt chnh trong clinker hoc theo 3 h s dc trng KH, n, p.
Cach tnh theo h s KH c lp:
Theo nghin cu cua Kin goi CO la mc hoat tnh: o la s phn t CaO tac
dung vi 1 phn t SiO2 , va Nu tt ca CaO phan ng ht tao C3S th h s hoat
tnh CO bng 3 ln h s bao hoa vi KH (CO = 3KH.). Nh vy 1% SiO2 tham
gia lin kt vi 2.8%CaO se c 3.8%C3S ( a l lum muc 2.4.4), tng t khi
CO = 2 th 1% SiO2 tham gia lin kt vi 1.87%CaO se c 2.87%C2S. Do o:
%C3S = 3.8S.( CO - 2) = 3.8S.(3KH - 2).
%C2S = 2.87S.(3 - CO) = 2.87S.(3- 3KH) = 8.61S.(1- KH).
Cach tnh theo 3 h s KH, n, p:
Theo cng thc thc nghim cua Kin:
%C 3 S =
%C 2 S =
19
Cach tnh theo ham lng 4 xt chnh CaO, SiO2 , Al2O3 , Fe2O3:
Lng CaO co trong C3S bng 73.69% , ( V 3M (CaO)/ M (C3S) = 73.69%)
Lng SiO2 co trong C3S bng 26.31% ( V M (SiO2)/ M (C3S) = 26.31% )
Tng t ta tnh lng CaO, SiO2 , Al2O3 , Fe2O3 co trong C2S , C3A , C4AF
C2S (x)
C3A (y)
Tn cac xt
C3S (w)
CaO (a)
0.7369
0.6512
0.6227
SiO2 (b)
0.2631
0.3488
0
Al2O3 (c)
0
0
0.3773
Fe2O3 (d)
0
0
0
Ta co cac h phng trnh sau:
. a = 0.7369w + 0.6512x + 0.6227y + 0.4616z
. b = 0.2631w + 0.3488x
. c = 0.3773y +0.2098z
. d = 0.3286z
Suy ra:
C3S = 4.071CaO - 7.6SiO2 - 6.718Al2O3 - 1.430Fe2O3
C2S = 8.602 SiO2 + 5.068 Al2O3 + 1.078 Fe2O3 - 3.071 CaO
C4AF (z)
0.4616
0
0.2098
0.3286
20
Thac si- GVC NGUYN DN
21
Thac si- GVC NGUYN DN
75
70
0
5
B
60
15
50
25
40
35
C
30
45
20
55
10
65
75
1
0 .9 5
0 .9
0 .8 5
0 .8
0 .7 5
0 .1
3CaO.Al2O3
12
10
8
4CaO. Al2O3.Fe2O3
6
4
2
P =
0
0.5
1.5
2.5
3.5
4.5
p.
22
Thac si- GVC NGUYN DN
Biu 3:
H s n cang ln th tng ham lng khoan g ( C2S + C3S ) trong clinker cang ln
va tng ham lng khoang (C3A va C4AF) trong clinker cang nho.
30
70
25
75
20
80
85
15
90
10
95
1.5
2.5
3.5
4.5
23
Thac si- GVC NGUYN DN
24
Thac si- GVC NGUYN DN
25
Thac si- GVC NGUYN DN
26
Thac si- GVC NGUYN DN
Ben ngom
Phu
Qut
Lc bi ti
Bng ti xch
My p ba
vi w = 5%
d =150300mm
t st w = 62%
lng sng
Ben ngom
X lan
Phu
Gu mc
Bng ti xch
Phu
B nc
My p ba
Bng ti
Bm
Bng ti cao su
Gu nng
Gu nng
Bunker cha
Bunke cha
Cn bng nh
lng
ba B bn
Thu tinh
lng
Bm
B cha bn
B nc
Bng ti nh lng
Bng ti cao su
Bng ti cao su
Rc,
Bm
Kh nn
My nn kh
Bm
B tn tr bn
Kh nn
Gu mc nh lng
Phu
Nc
MY NGHIN BI T
Sng phn loi
Vt ti sn
Kho
B cha
Bm
My nn
Kh nn
X lan du
Bn du MO
nh lng du
Bm
ng khi
Bung t ph
Sy, lc
Cn
Khng kh
Quat
B cha
Bc t
Qut
nh lng
L NUNG
Bung lng
Lm lnh kiu
ng chm
Lc bi in
My nghin bi t
Sng
Bng ti xch
Kho ph gia
PUZOLAND w = 5%
Kho Clinker
Ben ngom
Ben ngom
Ben ngom Clinker
Phu
Phu
Phu
My p hm
My p hm
Bng ti cao su
Bng ti cao su
Gu nng
Bng ti cao su
Gu nng
Xe bn
Gu nng
Bun ke cha
Cn bng nh lng
Bng ti chung
Cn bng nh lng
Ph gia tr nghin
Phu np liu
Bun ke cha
Nc lm mt
Kh thi
Mng trt kh ng
Phn ly tnh
Loc bi in
Qut
ng khi
Gu nng
Qut
Bi
Mng trt kh ng
Lc bi tay o
Ht th
Qut
Phn ly hiu sut cao
Ht mn
Mng trt kh ng
Qut
Gu nng
Sil cha ximng
Mng tho
Xe bn
Gu nng
Sng rung
Xi mng cht
Bunke cha
My ng bao
Bng ti cao su
Kho sn phm
30
Thac si- GVC NGUYN DN
M t st
Than
ong
Vn chuyn
Vn chuyn
Vn chuyn
kho
Cha ti
kho nh my
Gia cng th
kho
Phu
Gia cng th
Qut
Kh thi
Qut
My kp hm
Phu
Bng ti cao su
Lc
My cn trc
bi
ti
Bng ti
cao su
Lc bi
tnh in
Lc
bi
ti
Bng ti cao su
Phu
Kp hm
Cyclon
Cyclon
Kh thi
My p ba
Gu ti
My sy
thng quay
Gu ti
Bng ti
Gu ti
Ca hai nhnh
Lc
bi
ti
Sil cha vi
Sil 1,2
Sil t st v than
nh lng
nh lng
nh lng
Sil
ong
nh lng
Bng ti chung
31
Thac si- GVC NGUYN DN
1
Phu
ng khi
My nghin bi
Qut
Gu ti
Ht th
Vt ti
My phn ly
Lc bi dien
Vt ti
ng khi
Gu ti
Qut
Lc bi ti
Gu ti 1
Gu ti 2
Bunke trung gian
Vt ti
2
Thac si- GVC NGUYN DN
32
My trn m
My v vin
Bng ti cao su
My ri liu
Vt ti
kh thai
ng khi
Quat
L nung clinker
Bung lng
Bi thu hi
Lc bi xung
Ghi quay
Qut
ng tho clinker
kh thai
Kh thai
Qut
Lc bi ti
Bng ti xch
My kp hm
Gu ti
Khi thai
Bng ti co
Quat
Sil clinker
33
Thac si- GVC NGUYN DN
Ph gia
Thch cao
Bi cha
Bi cha
My kp hm
Gu ti
3
Ca hai nhnh
Sil cha
thch cao
Sil ph gia
Cn bng
nh lng
Sil clinker
Cn bng
nh lng
Cn bng nh lng
Bng ti chung
My nghin bi
Gu ti
kh thai
Qut
ht th
Vt ti
My phn ly ng
ht mn
Lc bi dien
Xi mng bt
34
Thac si- GVC NGUYN DN
4
Vt ti
Gu ti
Vt ti
Sil xi mng
Khi thai
Loc bui tui
Quat
Sng rung
kh thai
Vit tai
Bunke
Qut
My ng bao
Lc bi ti
Bng ti cao su
Kho xi mng
KCS
Xut kho
Bang 2.6 Mt s ch tiu kinh t ky thut so sanh gia cac phng phap san
xut
Cac ch tiu
Lo quay phng phap t Lo quay phng phap kh
Nhit tiu tn cho1 kg
1350 - 1600
< 800
clinker (Kcal / kg )
in tiu tn cho
55
79 - 83
1 tn clinker ( KWh /T)
Kch thc lo
Dai
Ngn
35
Thac si- GVC NGUYN DN
S lng thit b
Din tch san xut
ng nht phi liu
Cht lng san phm
V sinh cng nghip
t
Ln
Tt
am bao
Tt
Ch tiu
n v tnh
Nhit nng
in nng
Gch chu la
VL nghin
NS lao ng
Kcal/kg Clinker
kWh/T cement
Kg/T Clinker
Kg/T cement
T cement/ngi/nm
Nhiu
Nho
Tng i tt
am bao
Tt
t mc
Phng php kh
Phng php t
Trc 1990 Sau 1990
1450 -1700
780 - 820
730
120 - 130
115 - 125
90 - 100
2 - 2.5
1 - 1.5
0.5 - 0.8
1.5 - 2
0.3 - 0.6
0.2 - 0.5
200 - 600
1000 - 1500
2500 - 3800
Nng bi
mg/m3 kk
100 - 150
50 - 100
C s la chon phng phap san xut:
La chon phng phap san xut la mt trong nhng vn quan trong, no anh
hng n cac ch tiu kinh t ky thut cua nha may. Sau y la mt s c s la
chon phng phap san xut.
m t nhin cua nguyn liu.
Tnh cht ly hoa cua nguyn liu.
iu kin nhit nng, in nng.
iu kin thit b.
iu kin v sinh cng nghip.
iu kin din tch san xut va m rng.
Khi la chon phng phap san xut cn so sanh cac ch tiu kinh t ky thut vi
nhng nha may co cung nng sut nh nhau, lo co cung nng sut, cung s dung
mt loai nhin liu, cung san xut ra mt loai san phm.
La chon phng phap san xut nao cung cn xut phat t hoan canh cu th cua
tng nc, tng a phng va nht thit phai at nhng yu cu sau:
- Rut ngn qua trnh san xut, nng cao hiu sut s dung may moc va thit b.
- Nng cao san lng va cht lng san phm, ha gia thanh san phm.
- Ha ch tiu tiu tn nng lng, nguyn vt liu.
- Nng cao trnh c kh hoa, t ng hoa, giam bt lao ng nng nhoc.
- am bao v sinh an toan lao ng.
2.7 Nguyn liu, nhin liu san xut clinker ximng.
36
Thac si- GVC NGUYN DN
2.7.1 Nguyn liu: Trong thin nhin rt him loai nguyn liu co thanh phn hoa
hoc ging thanh phn hoa hoc cua clinker ximng. Noi chung hu ht cac nha may
ximng trn th gii u san xut ximng t hn hp phi liu nhn tao.
am bao thanh phn hoa hoc cua clinker ngi ta thng dung hn hp t
hai nguyn liu chnh la a vi va t set, ngoai ra con 1 vai nguyn liu phu na
nh qung bxt, lactert, qung st, Trepen, iatomit ...
2.7.1.1 a vi.
San xut clinker ximng pooclng ngi ta thng dung cac loai a vi, a
phn ... Cac loai a nay thanh phn chu yu cua no la cacbonat canxi, 1 lng nho
MgCO3 va mt t tap cht khac.
Mun san xut c clinker ximng th a vi phai am bao:
Theo TCVN 6072-1996, vi dng lm nguyn liu sn xut xi mng
portland phi tho mn yu cu v hm lng ca cc cht l: CaCO3 85%;
MgCO3 5%; K2O + Na2O 1%.
Cc nh my xi mng nc ta s dng vi c hm lng CaCO3 = 90 98%
(CaO = 48 54%), MgO < 5% v xit kim khng ng k. SiO2 dang quartz
cang nho cang tt.
2.7.1.2 t set
La loai nham thach trm tch, o la nhng alumo silicat ngm nc co rt nhiu
trong thin nhin. Thanh phn chu yu cua t set la SiO2. , Fe2O3, Al2O3. Ngoai ra
trong t set con ln cat, soi, san va cac tap cht hu c. t set san xut clinker
cn co thanh phn hoa hoc nh sau:
Theo TCVN 6071-1996, st dng lm nguyn liu sn xut xi mng portland
phi c hm lng cc xit trong khong sau:
SiO2 = 55 70%, Al2O3 = 10 24%, K2O + Na2O 3%.
Cc nh my xi mng nc ta hu ht u s dng st i c hm lng:
SiO2=58 66%, Al2O3 = 14 20%, Fe2O3= 5 10 %, K2O+Na2O = 2 2,5%.
Ngoi st i, mt s ni c th dng st rung hoc st ph sa. Nhng
loi st ny thng c hm lng SiO2 thp hn, Al2O3 v kim cao hn, nn phi
c ngun ph gia cao silic b sung SiO2. Vic ny tr nn kh hn khi cn sn
xut xi mng yu cu hm lng kim thp.
Ph gia iu chnh
Ph gia giu silic: iu chnh m un silicat (n), trong trng hp
ngun st ca nh my c SiO2 thp, c th s dng cc loi ph gia cao
silic. Cc ph gia thng s dng l cc loi t hoc cao silc c SiO2 >
80%. Ngoi ra, nhng ni khng c ngun t cao silic c th s dng ct
mn nhng kh nng nghin mn s kh hn v SiO2 trong ct nm dng
quczit kh phn ng hn nn cn phi s dng km theo ph gia khong ho
gim nhit nung clinker.
37
Thac si- GVC NGUYN DN
38
Thac si- GVC NGUYN DN
Nhin liu dung cho lo quay la nhin liu rn, long, kh. Mun am bao nng sut
lo cao cn cung cp y u nhin liu cho lo at c nhit yu cu, mun
vy th nhin liu cn phai am bao:
- Cung cp nhiu nhit cho lo.
- Nhin liu phai chay hoan toan vi lng khng kh d nho nht.
- Dung khng kh nong a vao tng iu kin chay.
La chon nhin liu cho lo quay cn chu y 3 yu cu chnh:
- Nhit tr thp.
- Ham lng tro va cht bc, ham lng lu huynh.
- Kinh t.
Trong cac loai nhin liu trn th nhin liu kh s dung cho lo quay la tt
nht, v no co nhit nng cao, khng co tro ln vao clinker va d t ng qua trnh
t chay. Thc t khng s dung nhin liu kh v no gop phn nng cao gia thanh
san phm. Sau y xet cu th tng loai nhin liu.
2.7.2.1 Nhin liu rn: Nhin liu rn dung san xut clinker ximng la than a.
Yu cu nhin liu rn dung cho lo quay la: than phai co cht bc cao, ngon la dai,
tro nhin liu t, thng ngi ta s dung loai than co:
Nhit tr thp 5500 Kcal/ kg
Cht bc = (15 - 30)%
Ham lng tro = (10 - 20)%
Ham lng lu huynh < 1%.
Nu co 1 loai than at yu cu ky thut trn th tt, nu khng th phai phi hp 2
hay nhiu loai than co 1 loai hn hp than mn am bao yu cu ky thut trn.
Than dung cho lo quay la phai sy kh nghin mn, mn yu cu con trn sang
4900 l /cm2 la 8-12%, m cua than mn la W 3%. mn cua than con phu
thuc vao ham lng tro va cht bc. Thng th than co tro t, cht bc nhiu,
nghin th hn than co tro nhiu cht bc t.
S dng than lm nhin liu phc tp hn du hoc kh v than phi c nghin
tht mn v c phun vo l. Mt khc, lng tro than cn li sau khi chy cng tham
gia vo phn ng to khong clinker nn khi tnh phi liu phi coi n nh 1 cu t.
i vi cng ngh sn xut xi mng bng l quay phng php kh, cn s
dng loi than c hm lng tro t, nhit lng cao v hm lng lu hunh cng
thp cng tt. Hin nay hu ht cc nh my u quy nh ch s dng than cm c
cht lng tt, v d nn dng than cm Hn Gai c mc cht lng t 3C- HG tr
ln (c s nhit tr phn kh Qk > 6500 kcal/kg, hm lng tro Ak < 20%, cht bc
kh trung bnh Vk 6 - 8%, lu hunh Sk < 0,8%).
2.7.2.2 Nhin liu kh thin nhin.
39
Thac si- GVC NGUYN DN
40
Thac si- GVC NGUYN DN
Bang 2.8
CAC THNG S
0
20
2,5-5
+5
80
100
13 - 15,5
+25
125
42
Thac si- GVC NGUYN DN
111 - TRAM P A VI
Trong :
111-AC1: Cp liu tm
111- HP1: Phu cp liu
111-CA1: Palang in n ray
111-BF1: Lc bi tnh in
111-FN1: Qut ht
111-BW1: Cn bng nh lng
111-BC1: Bng ti cao su
111-VF1: Cp liu rung.
111-CR1: My p xung lc kiu thanh
111-FG1: Van quay kn kh
43
Thac si- GVC NGUYN DN
Sy nguyn nhin liu: Khi san xut ximng theo phng phap kh, nu nguyn
liu, nhin liu co m t nhin cao cn phai sy n m at yu cu trc khi
vao may nghin, cung co th sy nghin lin hp.
Yu cu ky thut cua nguyn liu trc khi vao may nghin:
Tn nguyn liu
(%) m t nhin (%) m vao may
a vi
3 - 7%
< 2%
t set
5 - 25%
< 2%
X lo cao
15 - 25%
< 2%
Than
10 - 15%
< 2 - 3%
45
Thac si- GVC NGUYN DN
nh
a
ng
2
1- Cn ri liu, 2 Cu rt liu
46
Thac si- GVC NGUYN DN
47
Thac si- GVC NGUYN DN
48
Thac si- GVC NGUYN DN
n
a
lam v
Hnh 2.3.Phng phap cht ng Windrow
2.8 Tnh phi liu san xut clinker ximng pooclng
Phi liu san xut clinker ximng pooclng i t nhiu phng phap tnh khac nhau:
+ Phng phap toan hoc da vao h s c ban KH, n, p, va thanh phn hoa hoc cua
nguyn liu.
+ Phng phap th.
+ Phng phap hiu chnh v.v . . .
Trong giao trnh nay gii thiu tnh phi liu theo phng phap toan hoc
tng i ph bin va kha chnh xac so vi cac phng phap khac. Con cac phng
phap khac gii thiu tham khao.
Muc ch cua vic tnh phi liu la xac nh t l pha trn gia cac cu t
khi nung luyn co clinker cht lng ung yu cu.
C s tnh phi liu cua phng phap nay la cac h s c ban KH, n, p va thanh
phn hoa hoc cua cac cu t nguyn liu a c phn tch.
2.8.1 Nguyn tc tnh toan:
2.8.1.1 Chon s h s
T yu cu cht lng xi mng, ta da vao thc t chon ham lng cac khoang va
dung cng thc thc nghim cu But tnh cac h s c ban KH, n, p.
49
Thac si- GVC NGUYN DN
P . A .n
(%)
100 . 100
Trong o:
P: Lng nhin liu tiu tn ring ( % ) va P = q / Q thp (kg nhin liu/kg clinker)
A: Ham lng tro co trong nhin liu ( % )
n : lng tro ln vao clinker so vi tng ham lng tro trong nhin liu, phu thuc
vao loai lo, phng phap san xut.
50
Thac si- GVC NGUYN DN
SiO2
S1
S2
S3
S4
S0
S
Al2O3
A1
A2
A3
A4
A0
A
Fe2O3
F1
F2
F3
F4
F0
F
CaO
C1
C2
C3
C4
C0
C
C0 =
(5)
Thay gia tr C0, S0, A0,F0 phng trnh (1,2,3,4) vao phng trinh (5) va giai ta co:
(2,8S2KH + 1,65A2+0,35F2) - C2/
Cu t 1
=
x0 =
C1 - (2,8S1KH + 1,65A1 + 0,35F1)
Cu t 2
- Kt qua: x0 phn trong lng cu t 1/ 1 phn trong lng cu t 2
- i ra % ta co:
x0
100 (%)
x0 + 1
1
100 (%)
% cu t 2 =
x0 + 1
% cu t 1 =
Al 2 O3
0,64
Fe2 O3
%C4AF = 3,04F
%C3A = 2,65( A - 0,64F )
+ Khi p =
Al 2 O3
0,64
Fe2 O3
%C4AF = 4,77A
%C2F = 1,7 ( F - 1,57A )
+ Ham lng (%) CaSO4 tnh nh sau:
% CaSO4 = 1,70SO3
+ Lng pha long trong clinker :
52
Thac si- GVC NGUYN DN
C0 =
n=
S0
A0 + F0
p=
A0
F0
(12)
Thay cac tr s cua C0, F0, A0, S0, phng trnh (7,8 ,9,10) vao (11,12) hoc
(11,13) se co :
x0[(2,8S1KH + 1,65A1+ 0,35F1) - C1] + y0[(2,8S2KH + 1,65A2+ 0,35F2) - C2] = C3(14)
(2,8S3KH + 1,65A3 + 0,35F3)
Va
(15)
x0[n(A1 + F1) - S1] + y0[n(A2 + F2) - S2] = S3 - n(A3 + F3)
Hay
x0(pF1 - A1) + y0(pF2 - A2) = A3 - pF3
(15)
t :
a1 = (2,8KHS1 + 1,65A1 + 0,35F1) - C1
b1 = (2,8KHS2 + 1,65A2 + 0,35F2 ) - C2
c1 = C3 - (2,8KHS3 + 1,65A3 + 0,35F3)
a2 = n(A1 + F1) - S1
53
Thac si- GVC NGUYN DN
b2 = n(A2 + F2 ) - S2
c2 = S3 - n(A3 + F3)
hay
a2 = pF1 - A1
b2 = pF2 - A2
c2 = A3 - pF3
Thay a1; a2; b1; b2; c1; c2; vao phng trnh (14,15) co h phng trnh bc nht 2 n
s:
a1x0 + b1y0 = c1
a2x0 + b2y0 = c2
(16)
Giai h phng trnh (16) ta co x0, y0, tnh ra phn trong lng
c1b2 c 2 b1
a1b2 a 2 b1
a c a 2 c1
y0 = 1 2
a1b2 a 2 b1
x0 =
x0 100
(%)
x0 + y 0 + 1
y 100
% cu t 2 = 0
(%)
x0 + y 0 + 1
1 100
(%)
% cu t 3 =
x0 + y 0 + 1
% cu t 1 =
C0 =
(17)
(18)
54
Thac si- GVC NGUYN DN
x 0 A1 + y 0 A2 + z 0 A3 + A4
x0 + y 0 + z 0 + 1
x F + y F + z F + F4
= 0 1 0 2 0 3
x0 + y 0 + z 0 + 1
A0 =
(19)
F0
(20)
C 0 (1,65 A0 + 0,35 F0 )
2,8S 0
S0
n=
A0 + F0
A
p= 0
F0
KH=
(21)
(22)
Thay tr s cua A0; F0; S0; C0 phng trnh (17, 18, 19, 20) vao (21) ta co:
x0[(2,8KHS1 + 1,65A1 + 0,35F1) - C1] + y0[(2,8KHS2 + 1,65A2 + 0,35F2) - C2] +
(24)
z0[(2,8KHS3 + 1,65A3 + 0,35F3) - C3] = C4(2,8KHS4 +1,65A4 +0,35F4
Thay tr s cua S0,A0, F0 phng trnh (18, 19, 20) vao phng trnh (22) ta co:
x0[n(A1 + F1) - S1] +y0[n(A2 + F2) - S2 ] + z0[n(A3 + F3) - S3]= S4 -n(A4+F4) (25)
Thay tr s A0, F0 phng trnh (19,20) vao (23) ta co: x0(pF1 - A1) + y0(pF2 - A2)
+ z0(pF3 - A3) = A4 - pF4
(26)
t:
a1 = (2,8KHS1 + 1,65A1 + 0,35F1) - C1
b1 = (2,8KHS2 + 1,65A2 + 0,35F2 ) - C2
c1 = (2,8KHS3 +1,65A3 + 0,35F3 ) - C3
d1 = C4 - (2,8KHS4 + 1,65A4 + 0,35F4
a3 = pF1 - A1
a2 = n(A1 + F1) - S1
b3 = pF2 - A2
b2 = n(A2 + F2) - S2
c3 = pF3 - A3
c2 = n(A3 +F3) - S3
d2 = S4 - n(A4 + F4)
d3 = A4 - pF4
Ta co h 3 phng trnh bc nht 3 n s.
a1x0 + b1y0 + c1z0 = d1
(27)
a2x0 + b2y0 + c2z0 = d2
a3x0 + b3y0 + c3z0 = d3
Giai h phng trnh (27) ta co:
d1 (b2 c3 b3 c 2 ) d 2 (b1c3 b3 c1 ) + d 3 (b1c 2 b2 c1 )
D
a1 (d 2 c3 d 3 c 2 ) a 2 (d1c3 d 3 c1 ) + a3 (d1c 2 d 2 c1 )
y0 =
D
a (b d b3 d 2 ) a 2 (b1 d 3 b3 d1 ) + a3 (b1 d 2 b2 d1 )
z0 = 1 2 3
D
x0 =
55
Thac si- GVC NGUYN DN
Trong o :
D = a1(b2c3 - b3c2) - a2(b1c3 - b3c1) + a3(b1c2 - b2c1)
i x0, y0, z0, ra phn trm ta co:
% cu t 1 =
% cu t 2 =
% cu t 3 =
% cu t 4 =
x0
x0
x0
x0
x 0 100
+ y0 + z0
y o 100
+ y0 + z0
z 0 100
+ y0 + z0
1 100
+ y0 + z0
+1
+1
=1
+1
(%)
(%)
(%)
(%)
P. A.n
(%) (28)
100.100
C=
56
Thac si- GVC NGUYN DN
Thay C, S, A, F phng trnh (30, 31, 32, 33) vao (34) va giai ra ta co phng
trnh bc nht 2 n s.
(35)
a1x + b1y = c1
Trong o:
a1 = (2,8KHS1 + 1,65A1 + 0,35F1) - C1
b1 = (2,8KHS2 + 1,65A2 + 0,35F2) - C2
c1 = [C3 - (2,8KHS3 + 1,65A3 + 0,35F3)] q
T phng trnh (29), (35) co h phng trnh bc nht 2 n s:
a1x + b1y = C1
x+ y = 100 - q (36)
Trong o: a2 = b2 = 1
c2 = 100 - q
c1b2 c 2 b1
(%)
a1b2 a 2 b1
a c a 2 c1
(%)
y= 1 2
a1b2 a 2 b1
x=
(36a)
(36b)
Gia tr(%) x, y la nguyn liu a nung, cn phai chuyn v dang nguyn liu cha nung.
x.100
(phn trong lng ) (36.c)
100 ( MKN ) x
y.100
y0 =
(phn trong lng ) (36.d)
100 ( MKN ) y
x0 =
Trong o:
(MKN)x; (MKN)y la lng mt khi nung cua cu t 1 va 2 .
i x0, y0, ra phn trm
x0
(phn trong lng ) [%]
( x0 + y 0 )
y0
% y0 =
( phn trong lng ) [%]
( x0 + y 0 )
% x0 =
C=
(38)
(39)
(40)
(41)
(42)
(43)
hay
p=
A
F
(44)
Thay tr s C, A, F, S, (38, 39, 40, 41) vao (42, 43) . Co h 2 phng trnh bc
nht 3 n s.
a2x + b2y + c2z = d2
(45)
a3 x + b 3 y + c 3 z = d 3
T phng trnh (37, 45) co h 3 phng trnh bc nht 3 n s .
a1x + b1y + c1z = 100 - q
(46)
a2x +b2y + c2z = d2
a3x + b3y + c3z = d3
Trong o: a1 = b1 = c1 = 1
d1= 100 - q
a2 = (2,8KHS1 + 1,65A1 + 0,35F1) - C1
b2 = (2,8KHS2 + 1,65A2 + 0,35F2) - C2
c2 = (2,8KHS3 + 1,65A3 + 0,35F3) - C3
d2 = [ C4 - (2,8KHS4 + 1,65A4 + 0,35F4) ]q
a3 = n (A1 + F1 ) - S1
b3 = n (A2 + F2 ) - S2
c3 = n (A3 + F3 ) - S3
d3 = q[S4 - n(A4 + F4)]
Giai h phng trnh (46) ta co:
58
Thac si- GVC NGUYN DN
[%]
Trong o:
D = a1(b2c3 - b3c2 ) - a2(b1c3 - b3c1) + a3( b1c2 - b2c1)
Chuyn x, y, z, v dang nguyn liu cha nung nh bai 2 cu t co ln tro trn.
Kim tra cac h s c ban nh cac bai trn.
Tnh thanh phn khoang, lng pha long cua clinker va tt phi liu nh cac bai trn.
2.8.3.5 Mt s v du
Bai 1:
TNH BAI PHI LIU H HAI CU T KHNG LN TRO
C3A : (5 15)%
C4AF : (10 18)%
C3A
C4AF
TNG
56.000
23.000
Quy i v 100%
7.000
12.400
98.400
%C2S
%C3S
56.911
23.374
Cac h s c ban nh sau
%C3A
7.114
%C4AF
12.602
TNG
100
KH
n
P
0.850.95
1.73.5
13
Tnh cac h s c ban theo cng thc thc nghim cua But nh sau:
KH =
C3 S + 0.8838 * C2 S
= 0.883
C3 S + 1.3250 * C2 S
n=
C3 S + 1.3250 * C2 S
= 2.442
1.4341* C3 A + 2.0464 * C4 AF
p=
1.1501* C3 A
+ 0.6383 = 1.288
C4 AF
59
Thac si- GVC NGUYN DN
SiO2
Al2O3
Fe2O3
CaO
a vi
7.84
1.66
1.05
49.09
set
60.00
16.00
14.00
0.13
Quy i v 100% v cac h s chuyn i nh sau:
MgO
MKN
TNG
0.92
0.80
40.03
7.17
100.59
98.10
a vi
K1 = 0.994
t set
K2 =1.019
BANG 2 Thanh phn hoa cua nguyn liu cha nung quy v 100%
Ng.liu
SiO2
Al2O3
Fe2O3
CaO
MgO
MKN
TNG
a vi
7.79
1.65
1.04
48.80
0.92
39.80
100.00
set
61.16
16.31 14.27
0.13
0.82
7.31
100.00
Goi X la phn trong lng cua cu t 1(A VI)
Theo quan h c 1 phn cu t 2 (T SET ) kt hp vi X phn cu t 1
T quan h trn ta xac nh c:
X=
SiO2
6.810
Al2O3
1.442
Fe2O3
0.912
CaO
42.640
MgO
0.799
MKN
34.770
TNG
87.374
tset
phi liu
7.723
14.533
2.059
3.501
1.802
2.714
0.017
42.657
0.103
0.902
0.923
35.693
12.626
100.000
clinker
22.599
5.444
4.221 66.333
Ki = 100/(100-MKN) =1.555
1.403
0.000
100.000
H s bao hoa: KH =
C (1.65 A + 0.35F )
= 0.883
2.8S
H s KH xac nh theo ly thuyt phu hp vi cng thc thc nghim cua But
Kim tra h s silicat, alumin
60
Thac si- GVC NGUYN DN
Mun alumin p =
A
= 1.290
F
Sai s p = 0.186%
Mun silicat
n=
S
= 2.338
(A+ F)
Sai s n = 4.240%
Cac khoang chnh va ham lng pha long trong clinker
C3S=3.8*(3*KH-2)*S =55.733%
Sai s C3 S = 2.070%
C2S =8.6*(1-KH)*S =22.739
Sai s C2 S = 2.717%
C3A = 2.65(A-0.64*F) =7.269%
Sai s C3 A = 2.183%
C4AF = 3.04*F =12.830%
Sai s C4 AF = 1.813%
Tng thanh phn % cua 4 khoang chnh trong clinker
TNG = %C3S + %C2S + %C3A + %C4AF = 98.571%
Cac khoang khac = (100 - TNG) =1.429%
Ham lng pha long
L = 1.12C3A + 1.35C4AF = 25.463
Tt phi liu
T = 1.785*C0 + 2.09*M0 =78.028
Gii han : T = 79 1, L = (25 30)%
Bai 2
BAI TNH PHI LIU 3 CU T KHNG LN TRO
Cung tng t nh bai tnh phi liu 2 cu t khng ln tro than ma y ch thm
mt cu t phu v du la a ong b sung thm xt st.
BANG 1 Thanh phn hoa cua nguyn liu cha nung
Al2O3
Fe2O3
CaO
Ng.liu
SiO2
a vi
0.79
0.85
0.54
53.40
t set
63.34
15.44
5.56
5.33
a ong
13.20
5.10
70.45
1.50
Quy i v 100% vi cac h s chuyn i nh sau:
a vi
K1 =1.016
t set
K2 =1.002
MgO
0.45
0.07
0.65
MKN
42.40
10.11
3.20
TNG
98.43
99.85
94.10
61
Thac si- GVC NGUYN DN
a ong
K3 =1.063
BANG 2 Thanh phn hoa cua nguyn liu cha nung quy v 100%
Ng.li
u
SiO2
Al2O3
Fe2O3
CaO
MgO
MKN
a vi 0.80
0.86
0.55
54.25
0.46
43.08
tset 63.44
15.46
5.57
5.34
0.07
10.13
a
ong
14.03
5.42
74.87
1.59
0.69
3.40
Tng t nh bai tnh phi liu 2 cu t ta chon cac thanh phn khoang
KH
0.85 0.95
n
1.7 3.5
TNG
100.00
100.00
100.00
p
1 3
C2S
19.500
C3A
9.650
C4AF
12.900
TNG
98.350
%
C3S
%C2S
%C3A
%C4AF
TNG
57.245
19.827
9.812
13.116 100.000
Tnh cac h s c ban theo cng thc thc nghim cua But nh sau:
KH =
C3 S + 0.8838 * C2 S
= 0.895
C3 S + 1.3250 * C2 S
n=
C3 S + 1.3250 * C2 S
= 2.041
1.4341* C3 A + 2.0464 * C4 AF
p=
1.1501* C3 A
+ 0.6383 = 1.499
C4 AF
62
Thac si- GVC NGUYN DN
Fe2O3
F1
F2
F3
F0
F
CaO
C1
C2
C3
C0
C
MgO
M1
M2
M3
M0
M
= A0/ F0 (f)
Thay cac gia tr phng trnh (a,b,c,d) vao phng trnh (e) va (f) ta co h :
x [(2,8.S1.KH+1,65A1+0,35F1) - C1] + y [(2,8.S2.KH+1,65A2+0,35F2) - C2]=
=C3 - (2,8.S3.KH+1,65A3+0,35F3)
x(p.F1 -A1) + y(p.F2-A2) = A3- p.F3
t :
a 1= (2,8.S1.KH+1,65A1+0,35F1)- C1 = -50.623
b1 = (2,8.S2.KH+1,65A2+0,35F2)-C2 = 181.142
c1 = C3 - (2,8.S3.KH+1,65A3+0,35F3) = 68.715
a2 =
pF1-A1
= - 0.041
p.F2-A2
= -7.118
b2 =
A3-p.F3
= -106.780
c2 =
thay cac h s trn vao phng trnh (g) va (h) ta co h phng trnh bc nht 2 n:
a1.X+b1.Y = c1
a2.X+b2.Y =c2
Dung nh thc Cramer giai h:
-50.623
181.142
=
-0.041
-7.118
= 367.849
63
Thac si- GVC NGUYN DN
x=
68.715
181.142
-106.780
-7.118
x=18853.080
y =
-50.623
68.715
-0.041
-106.780
y = 5408.349
x = x/ = 51.252PTL
y = y/ = 14.703PTL
z =
1.000PTL
i x , y, z ra % cac cht: t set, a vi, a ong trong phi liu:
%a vi= x.100/(x+y+z) =
76.547%
%t set = y.100/(x+y+z) =
21.959%
%a ong = 100 / (x+y+z) =
1.494%
Tng
=
100.000%
BANG 3 BANG THANH PHN HOA CUA PHI LIU VA CLINKER
Al2O3
Ng.liu
SiO2
a vi
0.61
0.66
tset
13.93
3.40
ong
0.21
0.08
phi liu 14.75
4.14
Clinker
22.79
6.39
Tinh kim tra cac h s :
Fe2O3
0.42
1.22
1.12
2.76
4.26
CaO
41.53
1.17
0.02
42.72
65.98
MgO
0.35
0.02
0.01
0.38
0.58
MKN
32.97
2.22
0.05
35.25
TNG
76.55
21.96
1.49
100.00
100.00
KH = (C0-1.65.A0-0.35.F0)/2.8.S0 = 0.886
KH = 1.071%
(Thoa man)
n = S0/(A0+F0) = 2.139
n = 4.771%
(Thoa man)
= 1.499
p = A0 / F 0
p = 0.000%
(Thoa man)
Tnh kim tra cac khoang
%C3S = 3.8(3.KH-2).S0 = 59.376%
( thoa man)
C3S = 3.724%
%C2S = 8.6(1-KH).S0 = 20.525%
(thoa man)
C2S = 3.518%
64
Thac si- GVC NGUYN DN
n
1.7 3.5
MgO
1.30
1.05
0.00
0.02
MKN
43.49
9.28
5.10
0.00
TNG
100
100
100
100
P
13
65
C3S
55.0
Quy i v 100%
C 2S
19.0
C3A
11.0
C4AF
9.5
TNG
94.5
%C3S
%C2S
%C3A
%C4AF
TNG
58.20
20.11
11.64
10.05
100.00
Tnh cac h s c ban theo cng thc thc nghim cua But nh sau:
KH =
C3 S + 0.8838 * C2 S
= 0.895
C3 S + 1.3250 * C2 S
n=
C3 S + 1.3250 * C2 S
= 2.277
1.4341* C3 A + 2.0464 * C4 AF
p=
1.1501* C3 A
+ 0.6383 = 1.970
C4 AF
CaO
C1
C2
C3
C4
C0
C
MgO
M1
M2
M3
M4
M0
M
66
Thac si- GVC NGUYN DN
Thay cac gia tr phng trnh (a,b,c,d) vao phng trnh (e) va (f) ta co h:
x [(2,8.S1.KH+1,65A1+0,35F1) - C1] + y [(2,8.S2.KH+1,65A2+0,35F2) - C2]
+z[(2,8.S3.KH+1,65A3+0,35F3) -C3] = C4-(2.8KHS4+1.65A4+0.35F4)
Va
x[n(A1+F1)-S1] + y[n(A2+F2) - S2] + z[n(A3+F3)-S3] = S4 - n (A4 + F4)
x(pF1 - A1) + y(pF2 - A2) + z(pF3 - A3) = A4 - pF4
t:
a1= (2,8.S1.KH+1,65A1+0,35F1)- C1 = -53.053
b1= (2,8.S2.KH+1,65A2+0,35F2)-C2 = 192.868
c1= (2,8.S3.KH+1,65A3+0,35F3) - C3 = 69.717
d1=(C4-(2.8KHS4+1.65A4+0.35F4) = 130.637
0.106
a2 = n(A1+F1)-S1 =
b2 = n(A2+F2) - S2 =
-8.080
166.182
c2 = n(A3+F3)-S3 =
91.752
d2 = S4 - n (A4 + F4) =
=
-0.181
a3 = (pF1 - A1)
=
-6.901
b3 = (pF2 - A2)
=
148.575
c3 = (pF3 - A3)
d3 = A4 - pF4
=
-0.684
T o ta co h phng trnh 3 n:
a1x +b1y+c1z = d1
a2x +b2y+ c2z = d2
a3x+b3y+c3z = d3
-53.053.x + 192.868 y
+ 69.717 z
= 130.637
0.106 x + - 8.080 .y
+ 166.182 z
= 91.752
-0.181. x + -6.901 y
+ 148.575 z = -0.684
Dung nh thc crame giai h
130.637
192.868
69.717
Dx =
91.752
-8.080
166.182
-0.684
-6.901
148.575
Dx
=
-2702649.052
-53.053
130.637
69.717
Dy =
0.106
91.752
166.182
-0.181
-0.684
148.575
Dy
=
-734087.736
-53.053
192.868
130.637
67
Thac si- GVC NGUYN DN
Dz
0.106
-8.080
91.752
-0.181
-6.901
-0.684
Dz
=
-37353.266
-53.053
192.868
69.717
D
=
0.106
-8.080
166.182
-0.181
-6.901
148.575
D
=
-6146.919
x = Dx/D =439.675 PTL
y = Dy/D =119.424 PTL
z = Dz/D =6.077 PTL
i x, y, z, t ra phn trm a vi, t set, x qung, Cat vang trong phi liu:
%a vi
x = x.100/x+y+z+1 = 77.657
%t set
y = y.100/x+y+z+1 = 21.093
%X qung z = z.100/x+y+z+1 = 1.073
%Cat vang t =
100/x+y+z+1 = 0.177
TNG
= 100.000
BANG 3 Bang thanh phn hoa cua phi liu va clinker
Al2O3
Fe2O3
CaO
Ng.liu
SiO2
a vi
0.34
0.17
0.02
42.34
t set
13.53
3.94
1.26
0.18
X qung
0.16
0.03
0.82
0.00
Cat vang
0.17
0.00
0.00
0.00
Phi liu
14.21
4.14
2.10
42.53
Clinker
22.13
6.45
3.27
66.23
Tinh kim tra cac h s :
KHt = (C0-1.65.A0-0.35.F0)/2.8.S0 = 0.879
Sai s
= 1.865%
nt = S0/(A0+F0) = 2.277
Sai s
n
= 0.000%
pt = A0 / F0 = 1.970
Sai s
p
= 0.000%
Tnh kim tra cac thanh phn khoang
3.8(3.KH-2).S0
= 57.715
%C3S =
= 0.835 %
Sai s C3S
%C2S = 8.6(1-KH).S0
= 19.898
= 1.031 %
Sai s C2S
MgO
1.01
0.22
0.00
0.00
1.23
1.92
MKN
33.78
1.96
0.05
0.00
35.79
TNG
77.66
21.09
1.07
0.18
100
100
68
Thac si- GVC NGUYN DN
Ng.liu
SiO2
Fe2O3
CaO
MgO MKN TNG
3
a vi
2.22
0.40 1.29
53.28
1.10 41.83 100.12
t set
56.00
18.09 6.87
1.74
2.27 6.46
91.43
Tro than
38.50
25.40 19.00
5.58
1.45 0.00
89.93
Quy i v 100%vi cac h s chuyn i nh sau
K1 =0.999
K2 =1.094
K3 =1.112
BANG 2
Thanh phn hoa hoc cua nguyn nhin liu quy v 100%
Ng.liu
SiO2
Al2O3 Fe2O3 CaO MgO MKN TNG
a vi
2.22
0.40
1.29 53.2
1.10
41.78 100.00
t set
61.25 19.79 7.51 1.90
2.48
7.07 100.00
Tro than
42.81 28.24 21.13 6.20
1.61
0.00 100.00
Chon thanh phn khoang
C3A : (515)%
C3S : (45 60)%
C2S : (18 30)%
C4AF : (1018)%
Lp bang
C2S
C3A
C4AF
TNG
C3S
48.00
20.00
10.20
11.00
89.20
Quy i v 100%
69
Thac si- GVC NGUYN DN
%C3S
%C2S
53.81
22.42
Cac h s c ban nh sau
%C3A
11.43
%C4AF
12.33
TNG
100.00
KH
n
p
0.850.95
1.73.5
13
Tnh cac h s c ban theo cng thc thc nghim cua But nh sau:
KH =
C 3 S + 0.8838 * C 2 S
= 0.882
C 3 S + 1.3250 * C 2 S
n=
C3 S + 1.3250 * C2 S
= 2.006
1.4341* C3 A + 2.0464 * C4 AF
p=
1.1501* C3 A
+ 0.6383 = 1.705
C4 AF
P. A.n
(%)
100.100
Trong o:
P la lng nhin liu tiu tn ring (kg nhin liu /kg clinker)
A la ham lng tro co trong nhn liu (%)
n la lng tro ln vao clinker cement so vi tng ham lng tro co trong
nhin liu, phu thuc vao loai lo va phng phap san xut.
70
Thac si- GVC NGUYN DN
Hd
Od
Nd
Sd
Wd
2.940
1.250
1.420
0.800
3.170
Ad
11.42
0
TNG
100.00
0
q
P=
Qt
Vy:
P. A.n *100
= 0.940(%)
100.100
CaO
C1
C2
C3
C0
C
MgO
M1
M2
M3
M0
M
C3 S + 0.8838 * C2 S
= 0.882
C3 S + 1.3250 * C2 S
1.000 x
+ 1.000
= 99.060
198.589 -144.328
Dx =
1.000
99.060
Dx = 19816.472
-144.328
-80.097
Dy =
99.060
1.000
Dy = 7790.078
198.589
-80.097
1.000
1.000
D =
D = 278.686
Vy
x =71.107
y =27.953
Nh vy thanh phn clinker gm:
a vi a nung:
71.107%
t set a nung: 27.953%
Tro ln vao
: 0.940%
TNG
=
100.000%
T thanh phn hoa cua nguyn nhin liu a nung ta chuyn sang thanh phn cua
nguyn nhin liu cha nung ta co:
x0 = x*100/(100-MKN1) = 122.134(phn trong lng )
y0 = y*100/(100-MKN2) = 30.078 (phn trong lng )
i sang thanh phn phn trm ta c:
= 80.239 (%)
%x0 = x0*100/(x0 + y0)
%y0 =y0*100/(x0 + y0) = 19.761 (%)
TNG
= 100.000 (%)
BANG 4
Bang thanh phn hoa trc khi nung
Ng.liu SiO2
Al2O3 Fe2O3
CaO
MgO
MKN TNG
a vi
1.779 0.321
1.034 42.70
0.882
33.524 80.239
set
12.10 3.910
1.485 0.376
0.491
1.396 19.761
phi liu 13.88 4.230
2.519 43.07
1.372
34.920 100.00
72
Thac si- GVC NGUYN DN
BANG 5
Al2O3
Fe2O3
CaO
Ng.liu
SiO2
a vi
2.708
0.488
1.574
64.995
set
18.422 5.951
2.260
0.572
tro than
0.403
0.266
0.199
0.058
Clinker
21.533 6.705
4.032
65.626
Tnh kim tra lai cac h s c ban:
KH =(C-(1.65*A + 0.35*F))/(2.8*S) =0.882
sai s
KH =0.000%
n = S /A + F
= 2.006
sai s
n
=0.026%
p = A/F
=1.663
sai s
p
=2.466%
MgO
1.342
0.747
0.015
2.104
TNG
71.107
27.953
0.940
100.00
73
Thac si- GVC NGUYN DN
Bai 5
BAI TNH PHI LIU 3 CU T CO LN TRO
BANG 1
Ng.liu
SiO2
Al2O3 Fe2O3 CaO
MgO
MKN
TNG
a vi
6.00
0.56
0.60 49.50
1.02
39.60
97.28
tset
54.00
17.00 11.00 1.50
0.30
6.70
90.50
a ong
25.00
11.20 44.50 1.50
1.50
10.50
94.20
tro than
60.00
18.00 15.00 0.00
0.00
0.00
93.00
Quy i v 100%vi cac h s chuyn i nh sau
K3 =1.08
K1 =1.03
K4 =1.08
K2 =1.10
BANG 2 Thanh phn hoa hoc cua nguyn nhin liu quy v 100%
Ng.liu
SiO2
Al2O3 Fe2O3 CaO
MgO
MKN
TNG
a vi
6.17
0.58
0.62 50.88
1.05
40.71
100.00
atset
59.67
18.78 12.15 1.66
0.33
7.40
100.00
a ong
26.54
11.89 47.24 1.59
1.59
11.15
100.00
Trothan
64.52
19.35 16.13 0.00
0.00
0.00
100.00
Chon thanh phn khoang
C3S : (4560)%
C2S : (2030)%
C3A : (515)%
C4AF : 1018)%
Lp bang
C 3S
54.00
Quy i v 100%
C2S
23.00
%C2S
%C3S
56.02
23.86
Cac h s c ban nh sau
C3A
7.00
C4AF
12.40
TNG
96.40
%C3A
7.26
%C4AF
12.86
TNG
100.00
KH
n
P
0.850.95
1.7 3.5
13
Tnh cac h s c ban theo cng thc thc nghim cua But nh sau:
KH =
C 3 S + 0.8838 * C 2 S
= 0.88
C 3 S + 1.3250 * C 2 S
74
Thac si- GVC NGUYN DN
n=
C3 S + 1.3250 * C2 S
= 2.39
1.4341* C3 A + 2.0464 * C4 AF
p=
1.1501* C3 A
+ 0.6383 = 1.29
C4 AF
P. A.n
(%)
100.100
Trong o:
P la lng nhin liu tiu tn ring (kg nhin liu /kg clinker)
A la ham lng tro co trong nhin liu (%)
n la lng tro ln vao clinker cement so vi tng ham lng tro co trong
nhin liu, phu thuc vao loai lo va phng phap san xut
Thanh phn su dung cua than nh sau
Cd
79.00
Hd
2.94
Od
1.25
Nd
1.42
P=
Sd
0.80
Wd
3.17
Ad
11.42
TNG
100.00
q
Qt
t=
P. A.n.100
= 2.17(%)
100.100
Al2O3
Fe2O3
Ng.liu SiO2
a vi
S1
A1
F1
set
S2
A2
F2
ong
S3
A3
F3
Tro than S4
A4
F4
Clinker S0
A0
F0
Philiu S
A
F
Cac cng thc tnh thanh phn khoang nh sau
C0 =( x.C1+y.C2+zC3+tC4/ (x+y+z+t)
So = (x.S1+ y.S2+zS3+tS4)/(x+y+z+t)
Ao =(x.A1 + y.A2+zA3+tA4)/(x+y+z+t)
Fo = (x.F1+ y.F2+zF3+tF4)/(x+y+z+t)
KH = Co-((1,65.Ao+0,35F0))/ (2,8.So)
p = A0/ F0
n = S0/A0+F0
CaO
C1
C2
C3
C4
C0
C
MgO
M1
M2
M3
M4
M0
M
Ta co h phng trnh 3 n
a1x +b1y+c1z = d1
a2x +b2y+ c2z = d2
a3x+b3y+c3z = d3
a1 = b1 = c1 = 1.00
d1 = 100 - t = 97.83
Trong o
a2= (2,8.S1.KH+1,65A1+0,35F1)- C1 = -58.22
b2= (2,8.S2.KH+1,65A2+0,35F2)-C2 = 195.03
c2= (2,8.S3.KH+1,65A3+0,35F3) - C3 = 112.48
d2=(C4-(2.8KHS4+1.65A4+0.35F4))*t = -427.24
= 0.37
a3 = (pF1 - A1)
= -3.39
b3 = (pF2 - A2)
= 55.07
c3 = (pF3 - A3)
d3 =( A4 - pF4)*t = -3.07
t o ta co h phng trnh
76
Thac si- GVC NGUYN DN
= -427.24
195.03
112.48
-3.07
-3.39
55.07
=1113227.92
1.00
97.83
1.00
-58.22
-427.24
112.48
0.37
-3.07
55.07
1.00
1.00
97.83
-58.22
195.03
-427.24
0.37
-3.39
-3.07
1.00
1.00
1.00
-58.22
195.03
112.48
0.37
-3.39
55.07
y =294896.46
z =9871.56
=14495.08
= x / = 76.80%
= y/
= 20.34%
= z/
= 0.68%
a vi a nung:
76.80%
t set a nung:
20.34%
a ong a nung:
0.68%
Tro ln vao:
2.17 %
TNG
=
100.00%
T thanh phn hoa cua nguyn nhin liu a nung ta chuyn sang thanh phn cua
nguyn nhin liu cha nung ta co:
x0 = x*100/(100-MKN1) = 129.527 (phn trong lng)
y0 = y*100/(100-MKN2) = 21.971 (phn trong lng)
(phn trong lng)
z0= z * 100/(100-MKN3) = 0.77
i sang thanh phn phn trm ta c:
%x0 = x0*100/(x0 + y0 + z0) = 85.067 (%)
%y0 =y0*100/(x0 + y0 + z0) = 14.430 (%)
%z0= z0*100/(x0 + y0+z0) = 0.50 (%)
TNG
= 100.00 (%)
BANG 4 Bang thanh phn hoa trc khi nung
Al2O3
Fe2O3
Ng.liu
SiO2
a vi
5.247
0.490
0.525
tset
8.610
2.711
1.754
a ong 0.134
0.060
0.238
phi
liu
13.99
3.26
2.52
BANG 5 Thanh phn hoa clinker
CaO
43.286
0.239
0.008
MgO
0.892
0.048
0.008
MKN
34.628
1.068
0.056
TNG
85.067
14.430
0.503
43.53
0.95
35.75
100.00
Ng.liu
SiO2
Al2O3
Fe2O3
a vi
7.989
0.746
0.799
t set
13.110
4.127
2.671
a ong
0.203
0.091
0.362
tro than
1.40
0.42
0.35
Clinker
22.705
5.385
4.182
Tnh kim tra lai cac h s c ban:
KH = (C-(1.65*A + 0.35*F))/(2.8*S)
sai s
= 0.000%
n = S /A + F
= 2.373
sai s
n
= 0.005%
CaO
65.909
0.364
0.012
0.00
66.285
MgO
1.358
0.073
0.012
0.00
1.443
TNG
76.800
20.345
0.68
2.174
100.000
= 0.880
78
Thac si- GVC NGUYN DN
p = A/F
= 1.288
sai s
p
= 0.000%
Kim tra ham lng cac khoang
%C3S = 3.8*(3*KH -2)*S = 55.186
C3S = 0.015%
= 23.456
%C2S = 8.6*(1 - KH)*S
C3S = 0.017%
%C3A = 2.65*(A - 0.64*F) = 7.177
C3S = 0.012%
= 12.714
%C4AF = 3.04*F
C3S = 0.012%
Vy tng ham lng cac khoang trong clinker la:
TNG = %C3S + %C2S + % C3A + %C4AF
= 98.532%
Ham lng cac khoang khac la:
100 - 98.532 = 1.468%
Kim tra ham lng pha long va tt phi liu
L = 1.12C3A + 1.35C4AF = 25.201%
Gii han:
L = (25 30) %
T = 1.785CaO + 2.09MgO = 79.687
T = 79 1
Bai 6
TNH BAI PHI LIU 4 CU T CO LN TRO
La chon thanh phn khoang
C3S
C2S
C3A
C4AF
TNG
54
20
8.6
11.5
94.1
Quy i v 100%
C2S
C3A
C4AF
TNG
C3S
57.39
21.25
9.14
12.22
100
T ham lng cac khoang chnh trn , ap dung cng thc thc nghim cua But
tnh cac h s KH , n , p .
KH =
C 3 S + 0.8838 * C 2 S
= 0.89
C 3 S + 1.3250 * C 2 S
79
Thac si- GVC NGUYN DN
n=
C3 S + 1.3250 * C2 S
= 2.24
1.4341* C3 A + 2.0464 * C4 AF
p=
1.1501 * C 3 A
+ 0.6383 = 1.5
C 4 AF
BANG 1
Nguyn liu
a vi
t Set
Qung St
a Cao
Silic
BANG 2
Nguyn liu
a vi
t Set
Qung St
a Cao Silic
BANG 3
Al2O3
1.06
20.23
11.25
Fe2O3
0.12
10.54
50.04
CaO
55.62
0.19
0.13
MgO
0.29
0.54
0.35
TPK
0.15
4.32
2.21
MKN
43.3
7.21
7.93
TNG
100.74
93.03
95.91
88
4.76
1.39
0.21
0.14
1.53
1.33
97.36
Chuyn i v 100%
Al2O3 Fe2O3 CaO MgO
SiO2
0.20
1.05
0.12
55.2
0.29
53.75
21.75
11.33 0.20
0.58
25.02
11.73
52.17 0.14
0.36
90.39
4.89
1.43
0.22
0.14
Bang thanh phn hoa sau khi nung
TPK
0.15
4.64
2.30
1.57
Nguyn liu
SiO2
Al2O3 Fe2O3
CaO
MgO
TPK
a vi
0.35
1.85
0.21
96.83
0.50
0.26
t Set
58.26
23.57
12.28
0.22
0.63
5.03
Qung St
27.28
12.79
56.88
0.15
0.40
2.51
a Cao Silic
91.64
4.96
1.45
0.22
0.15
1.59
Tro Than
59.66
26.40
5.75
0.48
1.13
6.59
Tnh lng tro ln vao trong qua trnh nung Clinker
Goi t la ham lng tro ln vao trong qua trnh nung Clinker
Ta co :
t=
P.n. A
100.100
MKN
42.98
7.75
8.27
1.37
MKN
0
0
0
0
0
TNG
100
100
100
100
TNG
100
100
100
100
100
(%)
trong o :
P: la lng nhin liu tiu tn ring (kg nhin liu/kg clinker)
A: La ham lng tro co trong nhin liu (%)
n : ham lng tro ln trong Clinker so vi ham lng tro co trong nhin liu (vi lo
quay phng phap kh thit b trao i nhit th n = 100%)
80
Thac si- GVC NGUYN DN
Hd
1.66
P=
Od
1.25
Nd
0.98
Sd
1.46
Wd
1
Ad
12.5
TNG
100
q
Qt
Trong o
q: La lng nhit tiu tn ring (Kcal/kg.clinker)
Qt:Nhit tr thp cua nhin liu (Kcal/kg.clinker)
ap dung cng thc tnh nhit tr thp cua nhin liu ta co:
Qt = 81*Cd + 246*Hd - 26(Od - Sd) - 6*Wd
Qt = 6980.97(Kcal/kg clinker)
Ta chon
q = 730 (Kcal/kg.clinker)
P = 0.10457(kg nhin liu /kg Clinker)
t=
P.n. A.100
= 1.307%
100.100
Goi:
x la phn khi lng cu t a vi a nung .
y la phn khi lng cu t t set a nung .
z la phn khi lng cu t qung st a nung .
m la phn khi lng cu t a cao silic a nung .
t la ham lng tro than.
x + y + z + m + t
= 100
Ta thit lp c h phng trnh sau :
a1.x + b1.y + c1.z + d1.m = e1
a2.x + b2.y + c2.z + d2.m = e2
a3.x + b3.y + c3.z + d3.m = e3
a4.x + b4.y + c4.z + d4.m = e4
a1 , b1 , c1 , d1 =1
e1 = 100 - t = 98.6929
Vi :
a2 = (2.8.KH.S1 + 1.65.A1 + 0.35.F1) - C1 = -92.8
b2 = (2.8.KH.S2 + 1.65.A2 + 0.35.F2) - C2 = 188.2
c2 = (2.8.KH.S3 + 1.65.A3 + 0.35.F3) - C3 = 108.9
d2 = (2.8.KH.S4 + 1.65.A4 + 0.35.F4) - C4 = 236.9
e2 = [C5-(2.8.KH.S5+1.65.A5+ 0.35.F5)].C5 = -93.61
81
Thac si- GVC NGUYN DN
a3
b3
c3
d3
e3
a4
b4
= n.(A1 + F1) - S1
= 4.263
= n.(A2 + F2) - S2
= 22.218
= n.(A3 + F3) - S3
= 129.09
= n.(A4 + F4) - S4
= -77.26
= [S4 - n.(A4 + F4)].t = 100.99
= p.F1 - A1 = -1.5324
= p.F2 - A2 = -5.1703
c4 = p.F3 - A3 = 72.435
d4 = p.F4 - A4 = -2.7879
e4 = A5 - F5.p = 17.79
Thay cac gia tr trn vao ta c h phng trnh sau:
1.00x +1.00y + 1.00z
+1.00m
= 98.69
-92.85x +188.21y + 108.86z + 236.90m = -93.61
4.26x
-1.53x + -5.17y
+ 72.44z
+ -2.79m
= 17.79
1.00
1.00
1.00
1.00
-92.85
188.21
108.86
236.90
4.26
22.22
129.09
-77.26
-1.53
-5.17
72.44
-2.79
98.69
1.00
1.00
1.00
-93.61
188.21
108.86
236.90
22.22
129.09
-77.26
17.79
-5.17
72.44
-2.79
D =2302830.9
Dx =
100.9
82
Thac si- GVC NGUYN DN
Dx =155758471
1.00
98.69
1.00
1.00
-92.85
-93.61
108.86
236.90
4.26
100.99
129.09
-77.26
-1.53
17.79
72.44
-2.79
1.00
1.00
98.69
1.00
-92.85
188.21
-93.61
236.90
4.26
22.22
100.99
-77.26
-1.53
-5.17
17.79
-2.79
1.00
1.00
1.00
98.69
-92.85
188.21
108.86
-93.61
4.26
22.22
129.09
100.99
-1.53
-5.17
72.44
17.79
Dy =
Dy =35654214
Dz
Dz =7497229.6
Dm =
Dm =28363093
Giai h phng trnh ta co:
Dx/D =67.64
Dy/D =15.48
Dz/D =3.26
Dz/D =12.32
Nh vy thanh phn clinker gm:
a vi a nung
67.64%
83
Thac si- GVC NGUYN DN
t set a nung
15.48%
Qung st a nung
3.26%
a cao Silc a nung
12.32%
Tro ln vao
1.31%
TNG
=
100%
T thanh phn hoa cua nguyn nhin liu a nung ta chuyn sang thanh phn cua
nguyn nhin liu cha nung ta co:
x0 = x*100/(100-MKN1) = 118.625 (phn trong lng )
y0 = y*100/(100-MKN2) = 16.784 (phn trong lng )
z0= z * 100/(100-MKN3) = 3.55 (phn trong lng )
m0= m * 100/(100-MKN4) = 12.49 (phn trong lng )
i sang thanh phn phn trm ta c
%x0 = x0*100/(x0 + y0 + z0+m0) =
78.329 (%)
=
11.082 (%)
%y0 =y0*100/(x0 + y0 + z0+m0)
=
2.34 (%)
%z0= z0*100/(x0 + y0+z0+m0)
.25 (%)
%m0= m0*100/(x0 + y0+z0+m0) =
TNG
= 100 (%)
BANG 4
Bang thanh phn hoa trc khi nung
Al2O3 Fe2O3 CaO
MgO TPK MKN TNG
Nguyn liu
SiO2
a vi
0.16
0.82
0.09
43.25
0.23
0.12
33.67
78.33
t Set
Qung St
a Cao Silic
5.96
0.59
7.45
2.41
0.27
0.40
1.26
1.22
0.12
0.02
0.00
0.02
0.06
0.01
0.01
0.51
0.05
0.13
0.86
0.19
0.11
11.08
2.34
8.25
Phi liu
BANG 5
14.15
3.91
2.69
43.29
0.31
Bang thanh phn hoa clinker
0.81
34.83
100
Nguyn liu
a vi
t Set
SiO2
0.24
9.02
Al2O3
1.25
3.65
Fe2O3
0.14
1.90
CaO
65.49
0.03
MgO
0.34
0.10
TPK
0.18
0.78
MKN
0
0
TNG
67.6
15.5
Qung St
0.89
0.42
1.85
0.00
0.01
0.08
3.26
a Cao Silic
11.29
0.61
0.18
0.03
0.02
0.20
12.3
0.01
65.567
0.01
0.48
0.09
1.32
1.31
100
Tro than
0.78
0.35
0.08
Clinker
22.21 6.27
4.15
Tnh kim tra lai cac h s c ban:
= 0.855
84
sai s
= 4.009%
n = S /A + F
= 2.132
sai s
n
= 5.017%
p = A/F
= 1.512
sai s
p
= 0.879%
Kim tra ham lng cac khoang
%C3S = 3.8*(3*KH -2)*S = 56.62
C3S =1.33%
= 20.95
%C2S = 8.6*(1 - KH)*S
C3S =1.41%
%C3A = 2.65*(A - 0.64*F) = 9.58
C3S = 4.82%
%C4AF = 3.04*F
= 12.61
C3S = 3.18%
Vy tng ham lng cac khoang trong clinker la:
= 99.768%
TNG =%C3S + %C2S + % C3A + %C4AF
Ham lng cac khoang khac la: 100 - 99.768 = 0.232%
Kim tra ham lng pha long va tt phi liu
L = 1.12C3A + 1.35C4AF =27.753%
Gii han
L = (25 30) %
T = 1.785CaO + 2.09MgO =77.921
T = 79 1
PHNG PHAP HIU CHNH
Tnh theo nguyn tc dung cac cu t iu chnh ln nhau at ung cac h s a chon.
Yu cu:
- Co y u thanh phn nhin liu, tro than a iu chnh v 100%.
- Se tnh chuyn v dang nguyn liu a nung tron 100%.
- Chon thanh phn khoang clinke tnh ra cac h s KH, n, p.
- Dung cac phu gia iu chnh h s p khng i sau o mi iu chnh h s
n va ngc lai.
- Phng phap nay ch dung cho phi liu 4 cu t khng ln tro than hay 3
cu t ln tro than tnh tng i chun xac.
Cng thc tnh iu chnh
iu chnh cho nguyn liu co gia tr p khng i
85
Thac si- GVC NGUYN DN
( ta co p = A / F
pF = A
A - pF = 0 )
Phu gia iu chnh la qung st hoc nguyn liu cha nhiu Fe2O3 nh x pirt.
- Qung st/a vi = A1 - pF3/pF3 - A3 = phn qung st/1 phn a vi.
- Qung st/t set
- Qung st/Tro than = A4 - pF4/pF3 - A3 = phn qung st/1 phn tro than.
- Qung st/cao silc = A5 - pF5/pF3 - A3 = phn qung st/1 phn cao silc.
A1 , A2 , A3 ham lng xt nhm cua a vi, t set, tro than ...
F1 , F2 , F3 ham lng xt st cua a vi, t set, tro than ... va p la gia tr cn iu chnh
Cu t 5 co th la a cao silc hoc trpen hoc cat... Co ham lng SiO2 cao dung
iu chnh SiO2.
iu chnh cho nguyn liu co gia tr n khng i
n = S/ ( A+ F)
n (A+F) = S
S - n (A+F) = 0
A = 24,4%.
n= 80%.
P = 29kg than/ 100kg clinker
t=
P. A.t
0.29.24,4.80
=
= 5.66%
100.100
100.100
C 3S
C2S
C 3A
C4AF
TNG
54
23
14
98
C 3 S + 0.8838C 2 S 54 + 0.8838 23
=
= 0,88
54 + 1.33 23
C 3 S + 1.33C 2 S
n=
C 3 S + 1,33C 2 S
54 + 1,33 23
=
= 2,2
1,434C 3 A + 2,046C 4 AF 1,434 7 + 2,046 14
p=
1,1501.C 3 A
1,1501 7
+ 0,64 =
+ 0,64 = 1,2
14
C 4 AF
Bang thanh phn hoa nguyn liu sau khi a quy i v 100% nguyn liu cha nung:
Al2O3
Fe2O3 CaO
CK MKN TNG
Nguyn liu SiO2
a vi
1,77
1,17
0,74
53,61 0,96 41,75
100
t set
64,73
14,6
7,28
2,37
6,2
4,82
100
Qung st
19,5
4,03
65,26
3,08
5,44
2,69
100
Tro than
56,10
28,04
4,55
7,03
4,28
0
100
Cao silc
81,04
7
2,14
3,45
1,01
5,36
100
Bang thanh phn hoa hoc nguyn liu quy i v 100% dang nguyn liu a nung:
Al2O3
Fe2O3 CaO
CK
MKN TNG
Nguyn liu
SiO2
a vi k1=1,72
3,04
2,01
1,27
92,03 1,65
100
t set k2=1,05
68,01
15,34
7,65
2,49
6,51
100
Qungst k3=1,03 20,04
4,14
67,06
3,17
5,59
100
Tro than k4=1
56,10
28,04
4,55
7,03
4,28
100
Cao silc k5=1,06
85,63
7,40
2,26
3,64
1,72
100
iu chnh nguyn liu a nung v p = 1,2:
Ap dung cac cng thc trn ta co:
Qung st / a vi =
a vi =
100 1
= 99,36 (%)
1 + 0,0064
Qung st / t set =
100 1
= 92,56 (%)
t set =
1 + 0,0807
100 1
= 77,17 (%)
1 + 0,29
100 1
= 94,22 (%)
1 + 0,06
a vi 1 / t set 1 =
Theo ty l % cua a vi, t set, qung st va tro than. Ap dung cng thc thc
nghim cua I.M.But tnh ra c tt phi liu nh sau:
T = (95,73*%a vi + 4,23*%t set + 5,5*%qung st) / 100
T = 0,9573*81,4 + 0,0423*15,82 + 0,055*2,76 = 78,77
Trn c s ty l phi liu cha nung, ta nhn vi thanh phn tng cu t ring
tm ra thanh phn hoa hoc cua phi liu co cha a vi, t set, qung st khng co
tro than va thanh phn phi liu a nung khng co tro than. Sau o mi tnh thanh
phn hoa hoc cua clinker co ln tro than.
Bang tng hp thanh phn hoa hoc phi liu va clinker
N.liu
S
A
F
C
CK MKN TNG n
p
a vi
1,44 0,95 0,6
43,65 0,78 33,99 81,42
0,93
1,58
81,4%
t set
10,24 2,31 1,15 0,37 0,98 0,76
15,82
2,96
2,01
15,8%
Qung st 0,54 0,11 1,8
0,09 0,15 0,07
2,76
0,28
0,06
2,8%
PL cha 12,22 3,37 3,55 44,11 1,91 34,83 100
1,76
0,95
nung
100%
PL a
18,75 5,18 5,45 67,68 2,94 0
100
1,76
0,95
nung100
%
Th.phn
17,69 4,88 5,14 63,85 2,77 0
94,34
1,76
0,95
hoa hoc
clinker
94,34%
phi liu
a nung
Tro than
3,18 1,59 0,26 0,4
0,24 0
5,66
1,72
6,16
5,66%
Clinker
20,87 6,47 5,4
64,25 3,01 0
100
1,76
1,2
Tnh lai h s KH va thanh phn khoang
KH =
C 1,65 A 0,35 F
=
2,8 S
0,88
100 * 1
= 91,29 %
1 + 0,095
P
1,2
92
Cao
silc(1)8,71%
a vi(2)
7,13
0,63
0,52
0,32
0,12
8,71
6,19
1,2
10
2,48
2,07
1,65
100
2,2
1,2
tset(1)45,91
%
avi(1)54,09%
29,5
8
1,7
6,66
5,55
83,8
1
1,17
2,96
45,91
2,42
1,2
1,09
0,91
0,91
54,09
0,85
1,2
t set(2)
31,2
8
26,3
1
36,8
5
7,75
6,46
3,86
100
2,2
1,2
12,4
1
3,26
10,3
5
2,7
49,4
7
50,6
4
3,38
2,52
54,97
1,16
1,2
1,63
0,6
45,03
6,19
1,2
Tro
than(1)54,97%
Cao
silc(1)45,03%
Tro than (2)
a vi(2) / t set(2) =
42,2 * 0,76
= 18,28 kg
1 + 0,76
Noi chung tnh toan phng phap nay khng chnh xac nh cac phng phap trn
nhng co u im la nhanh, do o co th dung kim tra trong san xut tt v kp
thi.
Ta coi h xi mng portland la mt h tam nguyn:
+ 3CaO.SiO2 vit tt C3S
+ 2CaO.SiO2 vit tt C2S
+ Pha long trong clinker gm co (C3A, C4AF va pha thuy tinh)
H nay ta co th biu din trn mt truc toa Descartes nh sau:
Truc tung biu din lng CaO kt hp vi SiO2 va pha long trong clinker:
im A
0 % CaO
im B
100 % CaO
0 % pha long
Truc hoanh biu din lng SiO2 va pha long trong clinker
im A
0 % SiO2
im C
100 % SiO2
0 % pha long
95
Hnh ve s 1
100%
B
D
E
M
N
15
K
L
30
Lo
Lo
ng
ng
0A
100%
96
Thac si- GVC NGUYN DN
Ta biu din cac nguyn liu trn th, yu cu la nguyn liu a chuyn v dang
a nung (ngha la kh tuyt i, a bo mt khi nung (MKN) va qui i thanh phn hoa
cua cac nguyn liu sao cho tng cua chung la 100%.)
Mi nguyn liu co toa CaOtoa va SiO2 toa tnh ring cua tng nguyn liu nh sau:
Toa CaO
Toa SiO2
SiO2
= SiO2 tng
toa
97
Thac si- GVC NGUYN DN
N
L
100%
Hnh 2
M
S
N
L
Hnh 3
98
Thac si- GVC NGUYN DN
B
P
M
V
N
L
Hnh 4
V du: Tnh phi liu san xut xi mng bit thanh phn cua a vi, t set va
qung st cho bang sau:
Ngliu
SiO2
Al2O3
Fe2O3
CaO
MgO SO3
MKN
Tng
a vi
1.38
0.22
0.20
53.99
0.79
0.0
43.42
100
t set
67.62
17.77
5.65
2.03
1.54
0.76
4.63
100
Qst
14.93
0.72
75.47
1.47
1.40
2.74
3.27
100
SiO2
Al2O3
Fe2O3
CaO
MgO
SO3
MKN Tng
a vi
2.44
0.35
0.39
95.42
1.40
0.00
0.00
100
t set
70.90
18.63
5.92
2.13
1.62
0.8
0.00
100
Q st
15.44
0.74
78.02
1.52
1.45
2.83
0.00
100
Va chon ham lng cac khoang va pha long nh sau (chon im S):
C3S = 57%, C2S = 19%, Pha long = 24%
Thanh phn nguyn liu nh sau:
99
Thac si- GVC NGUYN DN
100
Thac si- GVC NGUYN DN
B
D (73,69 ; 26,31)
M
K
V
S
L
E (65,12 ; 34,88)
N
100%
o cac oan ta co :
PV = 42,5mm
TV = 103,5mm
SV =
4,5mm
RS = 82,0mm
T y ta tnh ra t l nguyn liu pha ch theo t l cac oan thng o c.
Goi x, y, z ln lt la t l cua a vi, t set, va qung st a nung ta co:
4,5
SV
z
=
=
= 0,052 (1)
RV 86,5 x + y + z
82
RS
x+ y
=
=
= 0,948 (2)
RV 86,5 x + y + z
PV 103,5
x
=
=
= 0,709
PT
x+ y
146
(3)
TV 42,5
y
=
=
= 0,291
PT 146 x + y
(4)
0,052
z
=
x + y 0,948
(5)
101
Thac si- GVC NGUYN DN
x 0,709
=
y 0,291
(6)
Chia (1) cho (2) va chia (3) cho (4) ta c (5) va (6)
T (5) va (6) ta tnh c:
Lng a vi( tng ng TV)
= 67, 2%
Lng t set (tng ngvi PV)
= 27, 6%
Lng qung st (tng ng SV)
= 5,20%
i ra nguyn liu cha nung ta co:
*a vi
77,58 %
*tset
18,91 %
*Qung st 3,51 %
Lp bang thanh phn hoa hoc ta co:
Ngliu
SiO2 Al2O3 Fe2O3 CaO MgO SO3
77.58%a vi
MKN
Tng
18.91%t set
0.876 18.91
3.51% Q st
0.115
3.51
100%Phi liu 14.382 3.556 3.873 42.321 0.953 0.240 34.676 100
100%Clinker
KH =
100
KH = 0,871
Tnh KH theo thnh phn khoang t cng thc thc nghim cua But ta co:
KH =
K + 0,8838
K + 1,3256
Vi
K = C3S/C2S
KH = 0,897
Sai s tng i:
=
102
Thac si- GVC NGUYN DN
S=
( X i X )2
i =1
n 1
Si
S0
107
Thac si- GVC NGUYN DN
Sil
ngnht
Sil
ngnht
Sil
tn tr
Sil
tn tr
8
7
5
6
CHU THCH:
1-Kh nen
2-Mang trt kh ng
3- Loc bui tui
4-Thit b bao y
5- Suc kh nen
2
6-Kh cao ap
7- Bnh bm cao ap
8- Cp liu sng
9- Van cp liu
hiu qua ng nht tt hn. Cung tng t nh hai sil ng nht, qua trnh suc kh
nen i qua cac tui vai polyeste va khi mt trong hai sil at c mc max th qua
trnh thao liu c tin hanh. Khi sil nay thao liu xong thi tin hanh thao liu sil
kia va ngc lai. H thng kh nen se lam cho bt liu c linh ng hn va cung nh
o qua trnh thao liu c d dang hn. Ngoai ra qua trnh thao liu nh trong lc nn
co th thao rt nhanh.
u nhc im cua phng phap:
*u im:
+Chim t t
+Thit b t
+Thao tac quan ly n gian
+Tiu hao in nng thp
*Nhc im:
+Chim khng gian ln
+Qua trnh ng nht khng at hiu qua cao.
+Pha di chu tai trong ln
y la kiu sil c nhiu nha may san xut xi mng ap dung, trong o co nha may
xi mng Ha Tin 2.
V du thc t :
Quy trnh cng ngh ng nht bt liu nha may xi mng Ha Tin 2 :
Thuyt minh dy chuyn cng ngh
dy chuyn san xut phng phap kh nay co 4 sil: hai sil ng nht
(H1, H2 ) va hai sil tn tr ( S1 , S2 ). Cu tao va nguyn tc hoat ng ging nh
loai sil hai tng trn .
Thng s ky thut:
* Sil ng nht
+ ng knh sil: 16 m
+ Chiu cao hu dung: 16m.
109
Thac si- GVC NGUYN DN
110
KD17
KD16
KD40
KD 37
KD19
KD18.14
5,2 m
11 m
240 T/h
KE02
E08.12
KG02
KH07.03
T KK15
KG01
KG03
E08.02
D
L
Q
E08.22
E08.52
M02.02
E08.42
M02.03
KE03.06
KE03.05
KD21
KM 08.03
e n KK02
KM10
CHU THCH
E08.82
E08.62
KE06
KM09
KM01
E08.72
KD18.24
KE05
E08.32
KK01
S2
16 m
33 m
H
V 5.800 m3
S1
16 m
33 m
H
V 5.800 m3
H2
16 m
H
16 m
V 2.900 m3
H1
16 m
H
16 m
V 2.900 m3
KH08
e n KK02
KH07.04
KH06
KH08.33
KH08.32
no. i vi sil (H1, H2) qua trnh ng nht bt liu c tt, thng thng ch
nap liu n (10 -11) m th tin hanh nap qua sil khac va cho ng nht sil va y.
Chu y : + Khng c nap liu vao sil (H1, H2) qua chiu cao ti a cho phep.
+ Khi nap liu xong sil H th tin hanh cho chay may nen suc kh vao sil
ng nht ngay, khng nn lu lam nhit ha thp, bt se hut m von cuc va tao
vong trong vach sil gy nn s tt nghen cac ca thao bt.
+ ng nht: Khi ng 3 may kh nen, theo doi dong cua no. Qua trnh ng
nht at yu cu sau thi gian khi ng 60 phut th dong ng c cua 3 may kh nen
ln khoang 16-18A va n nh trong sut qua trnh ng nht.
Sau thi gian 1.5 gi k t khi bt u ng nht, nhn vin th nghim se tin
hanh ly mu ln th nht phn tch thanh phn hoa cua phi liu, sau 30 phut k
tip se ly mu ln 2 phn tch. Thi gian ng nht ti thiu cho mt sil la 2h.
+ Thao liu: Vic thao liu tai 2 sil phai c kim tra cht che h thng cac mang
trt, ca thao. Kim tra ca thao ay sil (H1, H2) co m ung theo ng thao bt
: thng hoc cheo khng. Mach iu khin t ng se lam vic theo chu ky 30 phut
bt nong t sil H1 hoc H2 c cp xung u n cho 2 sil tn tr (S1,S2) ng
thi tao s ng u v phi liu cho 2 sil nay. Thi gian thao ht khoang 3-4 gi .
Vic thao liu ra khoi sil S1, S2 phu thuc vao yu cu v phi liu chay lo va
phai chu y n vic thao liu gia hai sil, tranh trng hp thao 1 sil S1 con sil con
lai (S2) dng lu lam bt hut m, von cuc gy tc nghen cac ca thao ay sil.
Trong hai ca quay di ay sil th 1 van t ch iu khin bng tay,
m khoang 40- 60 %, con van kia iu khin ch t ng, m van tuy theo
hng cua bt liu trong phu cn.
Trng hp phi liu ang thao t 1 sil H1 hoc H2 xung khng at yu cu
: cac h s LSF, MA, MS .chnh lch nhiu so vi yu cu ky thut th nhn vin vn
hanh trung tm thao kt hp ca hai sil S1 va S2 co phi liu chp nhn c.
m van cua mi sil tn tr khi thao kt hp phu thuc vao kt qua phn tch thanh
phn hoa phi liu vao lo cua b phn th nghim, nhn vin vn hanh trung tm iu
chnh m van cua 2 sil cho thch hp co phi liu vao lo at yu cu ra .
.Sil xp sanh i
c tao thanh bi hai sil ng nht va hai sil tn tr xp sanh i nhau.
Thc cht loai sil nay cung tng t loai sil hai tng nhng cac sil khng xp
chng ln nhau ma chung c xp song song nhau, hai sil ng nht va hai sil tn
tr c tach ra ma thi.
Hai sil ng nht co kch thc nho hn hai sil tn tr. ay sil cung co gn
cac tui vai polyeste, cac tm vai c b tr theo tng mui, kh nen t cac may kh nen
suc vao sil qua cac tui nay. Trn nh cac sil cung co thit b loc bui tay ao tao ap
m cho h thng cac sil. Trong cac sil co mt thc o kim tra chiu cao bt
111
Thac si- GVC NGUYN DN
SIL XP SANH I
SILO
SILO
SILO
TRON
TRON
SILO
TN TR TN TR
CHU THCH :
1-Gau nng
2-Mang trt
3-Thit b bao y
112
Thac si- GVC NGUYN DN
113
Thac si- GVC NGUYN DN
7
A
4
1
A-A
5
3
liu vao
A-A
Hnh 2.5 H thng suc kh 1/8 cua Polisius
SIL NG NHT BT LIU KIU LIN TUC
SIL KIU BUNG TRN CUA CLAUDIUS PETES
Vi phng phap kiu bung trn, qua trnh trn c thc hin mt cach lin tuc
trong sut qua trnh thao va cp liu hoc ch khi vt liu c thao t sil. Vt liu
khi vao sil c phn phoi rt ng ng u tao thanh nhng lp vt liu nm
ngang. ay cua sil c chia lam 12 phn co cac tm m suc kh va mt bung trn
co h thng suc kh 1/4. Vic cung cp khng kh vao hoat ng cua bung trn xay ra
mt cach ng thi va lun chuyn theo vong tron. thao vt liu ra khoi sil, mt
phn ngoai va 1/4 hoat ng cua bung trn c suc kh ng thi, nh vy mt phu
vt liu c tao ra bn trn phn c suc kh. Hiu qua ng nht at c do:
+ S tao thanh cac phu xen ke gy ra bi trong lng cua vt liu thao, v vy cac
lp bt liu nm ngang c trn ln vi nhau .
+Tao ra mt dong liu xoay trong bung trn do s giam ap sut va s suc kh tng cng.
115
Thac si- GVC NGUYN DN
1234-
116
Thac si- GVC NGUYN DN
3
4
Hnh 2.7 Mt ct sil trn u bt liu lin tuc kiu bung trn cua Claudius
Peter
117
Thac si- GVC NGUYN DN
nho qua th anh hng n thng gio cua lo va s vn chuyn nguyn liu trong lo
nht la i vi lo ng. Kch thc vin phi liu thng t (5 - 12)mm.
2.10 Qua trnh nung luyn clinker ximng
Gii thiu s lc cac loai lo nung clinker ximng.
Lo quay nung clinker theo phng phap t.
Lo quay nung clinker theo phng phap t con goi la lo quay co thit b
trao i nhit bn trong. No la 1 ng kim loai hnh tru rng bng thep day 20 70mm mac CT3 va c lot gach chu la bn trong. Theo hnh dang vo lo chia lam
hai loai: ng knh ng u va khng ng u. Lo t nghing 1 goc so vi
mt phng ngang, goc nghing cua lo = 3 - 50. S vong quay dao ng t 0.5 n
4 vong / phut. T l gia chiu dai va ng knh lo: L/D = (30 - 40) ln. Lo quay
phng phap t thng co cac loai sau: D L = 3 100m; 3,6 120m ; 4 150m
5 185m ; 7 270m. Tuy theo lo co kch thc khac nhau, se co nng sut khac
nhau. Toan b chiu dai lo c t trn h thng b co con ln t trn cac tru
lo bng b tng ct thep. S tru lo nhiu hay t phu thuc vao chiu dai va ng
knh lo. Bc tru lo t 20m n 25m.
Lo quay lam vic theo nguyn tc ngc chiu, phi liu vao u cao ( u
lanh ) cua lo, clinker ra u thp ( u nong ) cua lo, nhin liu va khng kh i vao
u thp cua lo. Qua trnh chay va s trao i nhit xay ra theo chiu dai cua lo,
cui cung kh thai c i ra pha u cao cua lo. Do nhin liu c t chay va
phi liu i ngc chiu nhau, kt qua nguyn liu c t nong t nhit
thng n nhit kt khi, con kh nong co nhit giam dn theo chiu dai lo
ra ng khoi, nhit kh thai khoang 200 - 3000C.
Da vao chiu dai lo quay, nhit vt liu va dong kh ngi ta phn chia
lo thanh 6 hoc 8 dn la: dn sy (hay zn xch), dn t nong, dn phn giai (hay
zn thu nhit hay zn cacbonat), dn toa nhit (hay zn phan ng pha rn), dn
kt khi (hay zn nung), dn lam lanh. Chiu dai tng dn khng hoan toan c nh
ma thay i phu thuc vao iu kin phi liu, nhin liu, trnh vn hanh cua
cng nhn, thng ngi ta phn chia nh sau:
Dn sy va t nong chim 50 - 60% chiu dai lo.
Dn phn giai cacbnat chim 20 - 23 % chiu dai lo.
Dn toa nhit chim 5 - 7% chiu dai lo.
Dn kt khi chim 10 - 15% chiu dai lo.
Dn lam lanh chim 2 - 4% chiu dai lo.
am bao tui tho cua lo va giam tn tht nhit ra mi trng xung quanh, trong
lo thng tao mt lp c la ( lp tram ) day t 100- 150mm trn b mt gach chu
120
Thac si- GVC NGUYN DN
la va lam mat vo lo bng nc hay khng kh. Tuy theo tnh cht ky thut cua tng
dn ma s dung cac loai gach chiu la lot khac nhau.
tng hiu qua trao i nhit trong lo ngi ta thng b tr cac thit b
trao i nhit bn trong nh: xch trao i nhit, cac tm bng kim loai, gm trao
i nhit cac dn nh dn sy, dn t nong. S dung ph bin la xch trao i
nhit v no co nhng tac dung sau:
Tng b mt trao i nhit, b mt bc hi m cho vt liu.
Can bui mang ra ngoai.
Va p va tao vin phi liu.
Vn chuyn phi liu vao cac zn tip theo u n.
Lo quay nung clinker ximng theo phng phap kh
Lo quay nung clinker ximng theo phng phap kh v cu tao thn lo va
nguyn tc lam vic ngc chiu nh lo quay phng phap t. Tuy nhin cung co
nhng im khac nhau: kch thc lo rt ngn so vi lo phng phap t, t l L/D
= 15 - 17 ln, ph bin la loai lo co kch thc: D L =3,5 50m ; 4 60m ;5
75m ; Lo quay phng phap kh co nhng loai sau:
Phi liu vao lo dang bt mn: Bt phi liu t ket cha hoc sil cha co W = 0,5 1% vao h thng xyclon trao i nhit ( thap trao i nhit) nh thit b chuyn
vn, kh nong t trong lo i vao bung khoi ri ln cac xyclon, vt liu va dong kh
chuyn ng ngc chiu nhau. Song qua trnh trao i nhit gia chung la cung
chiu. Do tac dung cua dong kh vt liu trong xyclon lun lun trang thai l
lng, v vy s tip xuc gia dong kh va vt liu tt hn, qua trnh trao i nhit
gia kh va vt liu tt hn.
H thng xyclon trao i nhit t pha u cao cua lo, co th la xyclon 3 bc, 4
bc hoc nhiu bc. Hin nay cu tao thap phn giai co th:
+ Mt nhanh 5 bc mt dong.
+ Mt nhanh 5 bc hai dong.
+ Mt nhanh 5 bc mt dong - Precalciner
+ Mt nhanh 5 bc hai dong - Precalciner
+ Hai nhanh 5 bc hai dong - Precalciner
+ Hai nhanh 5 bc hai dong - Precalciner - by pass. ...
mi bc xyclon vt liu va dong kh co nhit xac nh, nhit vt liu c
tng dn t trn xung di, nhit dong kh giam dn theo chiu t di i ln.
Kt qua bt phi liu vao u lo co nhit 950 - 10000C con nhit kh thai ra la
300 - 3100C, phi liu vao lo tip tuc qua trnh nung luyn. Hin nay nh thit k
thm bung t phu ( precalciner), nn mc phn giai a vi co th ln mc t
90% n 97% trc khi vao lo.
121
Thac si- GVC NGUYN DN
Vic xac nh nhit cua vt liu theo chiu dai lo quay mt cach chnh
xac la mt kho khn ln, cho n nay vn con tn tai va tip tuc nghin cu.
V du: Lo quay co L = 135m, c trng cho s thay i nhit cua vt liu va
dong kh nh sau:
Trong khoang 40m chiu dai lo ( u lanh cua lo), nhit vt liu thay i
khng ln lm (khoang 1000C) con nhit dong kh thay i kha ln t 8000C 2500C, khu vc nay nhit cung cp chu yu la bc hi m cua phi liu, sau
khu vc nay th nhit vt liu bt u tng nhanh. Khi vt liu at nhit
9000C th bt u qua trnh phn giai CaCO3. Khi cac phan ng toa nhit xay ra
manh th nhit vt liu tng rt nhanh n 1200 - 13000C, 1400 - 14500C th
nhit vt liu tng chm lai. S chnh lch nhit cua vt liu va dong kh t
nht la dn kt khi, con cac dn khac th chnh nhau 400 - 6000C. Nhit ti
a cua dong kh trong lo quay phng phap t la 1700 - 19000C, con lo quay
phng phap kh th nhit cao hn mt chut.
2.11.2 Qua trnh hoa hoc
V du: San xut clinker ximng phng phap t lo quay phi liu W = 29 - 32%.
Dn sy : Phi liu vao dn sy dang bun long, nh co xch trao i nhit ma
cng sy tng l, m phi liu giam dn, nht tng ln, vt liu von thanh
cuc. Do tac dung va p cua xch va s quay cua lo ma vt liu c tao vin co
kch thc khac nhau. m vt liu ra khoi dn xch khng c thp hn 8 10%. V d xay ra hin tng chay man xch va bui mang ra ngoai nhiu. Cui dn
xch nhit vt liu at khoang 2000C khi o t set mt mt phn tnh deo, hat
vt liu co kch thc tng i nho.
Dn t nong : Nhit vt liu at 200 - 6500C .
450 - 5000C chu yu la mt nc hoa hoc cua t set, khi o t set mt hoan
toan tnh deo, cng hat phi liu b giam.
Dn phn giai: Nhit vt liu at 650 - 11000C.
dn nay CaCO3 va MgCO3 c phn huy hoan toan, ng thi cac khoang cua
t set cung b phn huy thanh cac xit ring bit va hoat tnh nh SiO2, Al2O3,
Fe2O3, khi o CaO kt hp vi cac oxit nay tao thanh cac khoang nh C2F, CA,
C2S. Qua trnh tao cac khoang trn phu thuc nhit va mn phi liu.
Dn phan ng toa nhit : Nhit vt liu 1200 - 13500C.
Cac khoang c tao thanh dn nay la : C3A, C4AF, C5A3, san phm ra khoi dn
toa nhit la cac khoang : C2S, C2F, C3A , C4AF, C5A3 va 1 lng CaO t do, MgO,
hat vt liu co kch thc 2 - 10mm.
Dn kt khi : Nhit vt liu at 13500C - 14500C - 13500C
123
Thac si- GVC NGUYN DN
13500C mt phn vt liu b nong chay tao cht long, san phm i vao khu vc
kt khi gm: C3A, C4AF, C5A3, C2S, C2F, MgO va 1 lng CaO t do. Khoang chu
yu c tao thanh dn kt khi la alit do s tac dung cua C2S va CaO t do khi
co mt pha long trong clinker.
Qua trnh tao alit c hoan toan trong khoang 15 - 25phut. i vi phi liu
co thanh phn hoa hoc khac nhau th nhit kt khi khac nhau thng khoang
1400 - 15000C va ham lng pha long khoang 15 - 30%. Nu nhit nung qua
cao, ham lng pha long qua ln th clinker co th tao thanh nhng cuc ln hoc rt
ln, ng thi co th tao an trong lo, anh hng n s chuyn vn cua vt liu
trong lo va nng sut lo. Cht lng clinker c anh gia s b da vao kch
thc hat clinker, mau sc va dung trong cua no.
Trong thc t phi liu nung clinker d kt khi khi h s KH thp va ham
lng pha long trong phi liu cao, nhng cht lng clinker kem. Ngc lai khi h
s KH cao, ham lng pha long trong clinker thp th phi liu kho kt khi, nhit
nung phai cao, thu c clinker cht lng tt.
Dn lam lanh : Nhit clinker t 1350 - 10000C.
Mt phn pha long c kt tinh, con C2S, C3A, C4AF, MgO, CaO t do va 1
lng nho C3S tach ra khoi pha long dang tinh th, mt phn pha long ong cng
lai thanh thuy tinh clnker.
Qua trnh hoa ly khi nung clinker trong lo ng
Trong thi gian hin nay, vic s dung lo ng nung clinker ximng han
ch hn lo quay v:
Nng sut lo thp.
Cht lng san phm kho am bao va t n nh.
Phi liu nung trong lo ng cung tng t nh trong lo quay ch khac la ham
lng cht chay trong phi liu cn khng ch thp hn lo quay, nu ham lng
cht chay cao gy dnh lo, anh hng n nng sut va thit b, y cung la 1 trong
nhng nguyn nhn han ch vic s dung lo ng nung clinker ximng.
Thun li hn la dung phi liu trong lo ng co n cao va KH thp hn lo
quay, con p = 1,3 - 1,5. Kch thc vin phi liu vao lo t 5 - 12mm, tng h s
y lo th vin phi liu phai co kch thc khac nhau.
V du: Khi vin phi liu co kch thc u nhau, h s y th tch lo dn
canxi hoa at 55%, nu vin phi liu co kch thc 5 - 12mm th h s y tng
ln n 65 - 70%, khi o kha nng chuyn ng xoay cua dong kh lai cang tng, va
s truyn nhit t dong kh cho vt liu la tt nht, nu giam kch thc vin phi
liu xung t 2 - 4mm th qua trnh thng gio khng tt. Hin nay i vi lo ng
ngi ta s dung vin phi liu co kch thc thch hp la 5 - 12mm. Nhit ti
124
Thac si- GVC NGUYN DN
mn cua ph liu:
Phi liu co mn cang cao, cac phan ng xay ra khi nung luyn clinker
cang nhanh, cang trit , cht lng clinker cang tt. Nu phi liu co mn >
100 - 120 K va ng nht kem th qua trnh phan ng hoa hoc xay ra khng
hoan toan, trong clinker se co nhiu CaO t do, khoang C3S t, C2S nhiu.
Ch nung luyn clinker
Khi nung clinker trong lo quay, thi gian lu vt liu trong dn kt khi
khoang 20 - 25 phut vi nhit nung 13000C - 14500C - 13000C th qua trnh tao
khoang xay ra hoan toan. Nu lu vt liu trong dn kt khi vi thi gian qua
ngn, qua trnh tao khoang se xay ra khng hoan toan, trong clinker se xut hin
nhiu CaO t do, cht lng clinker giam. Nu keo dai thi gian lu vt liu trong
dn kt khi qua nhiu th mt s khoang se b phn huy trong khi nung, nng sut
lo giam, thu c clinker kho nghin, tn nhit nng.
tng qua trnh tao alit trong dn kt khi ngi ta thc hin phng phap
nung nhanh bng cach pha vao phi liu mt lng phu gia khoang hoa hoc dung
bin phap tng nhit nung.V du: phi liu nung clinker gm a vi va t set co
h s KH = 0,95 khi nung cac nhit sau:
t0 = 16000C kt thuc vic tao khoang sau 5 - 10 phut.
t0 = 1700 - 18000C kt thuc vic tao khoang sau 1 phut.
Tuy nhin trong thc t ngi ta khng nung nhit qua cao nh trn, v mt s
khoang d b phn huy giam cht lng clinker, thu c clinker kho nghin, tn
nhiu nhit nng , anh hng n bn cua lo va cac thit b khac .
Anh hng cua nhit va thi gian lu ln mc lin kt vi %
1415 oC
1450 oC
1520 oC
Thi gian lu (phut) 1350oC
1
25
66
72,5
75,5
2
57,5
77
80,5
82,5
3
70
80,5
83
84,5
4
72,7
82
84
85,5
5
74
83
85
86,3
8
76,5
84,5
86,2
87,5
20
79
86,5
88,3
88,8
Lam lanh clinker xi mng pooclng
Qua trnh lam lanh clinker: Lam lanh clinker la mt giai oan quan trong
trong qua trnh san xut clinker, no anh hng n cht lng san phm.
Khi lam lanh clinker t 14500C - 13000C trong clinker vn con 1 lng pha
long va vn tip tuc co phan ng tao khoang C3S.
126
Thac si- GVC NGUYN DN
3CaO .SiO2
Ngoai nhng ly do trn khng cho phep nghin clinker nong v thu c san
phm co nhit qua cao, anh hng vic ong bao giao hang, mt khac nghin
clinker qua nong, nng sut may nghin se giam, anh hng n thit b trong may
nghin va thach cao hai nc co th b hydrat hoa ngay trong may nghin, lam
giam tac dung iu chnh tc ong rn ximng.
p clinker va phu gia
Trc khi nghin clinker va phu gia trong may nghin cn tin hanh gia cng
s b bng cach p th clinker va phu gia trong may p ham n kch thc at
yu cu, ngi ta co th p clinker ngay sau khi ra khoi lo nung ri a vao kho u.
p clinker va phu gia trc khi nghin rt co li:
+ Tng nng sut may nghin.
+ Tranh c nhng ach tc s c khi nghin.
Thc t cho thy kch thc cuc clinker vao may t 8 - 10 mm, nng sut may
nghin tng ln 10 - 15%, nu kch thc cuc clinker 2 - 3mm nng sut may
nghin tng 25 - 30 %.
2.12 Nghin clinker va phu gia trong may nghin.
Trong may nghin gm: clinker, cac loai phu gia nh phu gia thuy, phu gia
iu chnh, phu gia li... May nghin ngoai tac dung nghin mn hn hp trn con
co tac dung trn u.
Cng ximng, tc ong rn phu thuc nhiu vao nghin mn cua bt
ximng. Ximng nghin cang mn qua trnh ong rn cang nhanh, cng cang cao.
Thc nghim a thy rng:
+ ln cua hat ximng 0,005mm hydrat hoa hoan toan sau 2 - 3 tun.
+ ln cua hat ximng 0,005mm - 0,02mm, hydrat hoa hoan toan sau 1 - 2 thang
.+ ln cua hat ximng 0,04 - 0,06mm, hydrat hoa bn ngoai.
+ ln cua hat ximng 0,06 - 1mm, b tr khng hydrat hoa.
tng hiu qua nghin ngi ta co th pha thm 1 s phu gia hoat tnh b
mt ( phu gia tr nghin) hoc nghin t clinker trong may nghin. Tuy nhin
nghin ximng co mn cao th lng nc trn va cang ln, khi ong rn toa
nhiu nhit, gy hin tng bin dang co cua san phm.
mn cua ximng con phu thuc vao thanh phn khoang clinker. Clinker cha
nhiu khoang C3S va C3A th kho nghin mn hn clinker cha t khoang C3S va C3A.
nghin mn clinker ximng ngi ta s dung may nghin loai nghin kh
la ph bin, va co th:
+ Nghin theo cng ngh nghin chung.
+ Nghin theo cng ngh nghin ring.
128
Thac si- GVC NGUYN DN
Giai oan 3
Nhng hat keo dang gel dn dn mt nc, st cht lai tao nn va bt u phat
trin cng nhng con yu. T gel mt nc, hat vt cht v cung nho tr thanh
tm cua nhng mm tinh th vt cht mi b kt tinh va phat trin kch thc tao
nn vt liu ximng co cng phat trin theo thi gian va s kt tinh toan khi
vt liu. Khi vt liu kt tinh ht th kt thuc qua trnh ong rn lam cho ximng
hoa a co bn rt cao. Co th tom tt nh sau:
Hydrat hoa (sol)
Gel
Keo tu
Kt tinh
Va linh ng
Bt u ninh kt
Kt thuc ninh kt
ong rn
Ximng co nhiu thanh phn hoa va thanh phn khoang. V vy, khi ximng
phan ng hoa hoc vi nc th no cung xay ra rt phc tap. Khi trn ximng vi
nc, cac thanh phn khoang ring bit ng thi tac dung vi nc song song vi
nhau. Sau o cac san phm hydrat lai tac dung vi nhau hay san phm hydrat cua
ximng phan ng vi nhng thanh phn hoat tnh trong phu gia luc nghin v.v ...
Theo I.un, qua trnh hoa hoc xay ra hai giai oan :
Giai oan u: Goi la phan ng s cp. Chu yu cac khoang ximng phan ng
thuy phn hay thuy hoa vi nc.
Giai oan th hai: Goi la phan ng th cp. Cac san phm thuy phn, thuy hoa
cua ximng tac dung tng h vi nhau hay tac dung vi cac phu gia hoat tnh
trong ximng.
i vi ximng portland thng, giai oan u la giai oan chu yu. u giai
oan hai la qua trnh ong rn ximng Portland. Qua trnh phan ng gia phu gia
nghin trong ximng vi cac san phm hydrat khoang ximng ch xay ra i vi
ximng portland x, ximng portland puzlan, ximng portland cacbonat. Nu
ximng portland pha 10% n 15% cac loai phu gia hoat tnh th vn co qua trnh phan
ng. I.un a phn tch va tom tt qua trnh hydrat hoa cua tng khoang ximng nh sau:
Khoang 3CaO.SiO2 (C3S)
C3S phan ng thuy phn vi nc tao thanh hydrosilicat canxi co t l phn t
CaO/SiO2 < 3
130
Thac si- GVC NGUYN DN
x +y = 3
m = n - 2.x
a s tai liu cho rng san phm hydrosilicat canxi do C3S thuy phn la
2CaO.SiO2.mH2O. Tr s m thc t rt giao ng. Theo Trpp va Blakin, m co
th t 1 n 4 mol H2O cho 1 mol 2CaO.SiO2.
Mt s tai liu nghin cu s thuy phn C3S thanh hydrosilicat canxi co t l
CaO/SiO2 = 3/2
2[3CaO.SiO2] + nH2O
3CaO.2SiO2.2H2O + 3Ca(OH)2
2CaO.SiO2 + nH2O
131
Thac si- GVC NGUYN DN
Trong thc t 2 phan ng trn khng xay ra n cung, v pha long dn dn bao
hoa lam cho phan ng ngng hay chm lai. Do o tuy theo nng vi trong pha
long ma C3S xay ra cac phan ng khac nhau.
Tao thanh CaO.SiO2.H2O (CSH) la khoang bn. Khi t l CaO/SiO2 = 0,8
n 1,5 ng vi nng vi trong pha long bng 0,08 (1,1 gam CaO/lt )
Khi nng vi la 1,1 g/l tnh theo CaO th hydrosilicat canxi co cng thc la:
2CaO.SiO2.2H2O (C2SH2)
Tng hp qua trnh nh sau:
+ Nng CaO < 0.08 g/l phan ng xay ra nh sau:
H2O
C3 S
3Ca(OH)2 + SiO2.nH2O
H2O
C3 S
C2SH2 + Ca(OH)2
H2O
C2SH2 + Ca(OH)2
CSH (bn)
Cung co mt s tac gia nu ln h s cu th la:
132
Thac si- GVC NGUYN DN
3CaO.SiO2 + 3H2O
Hoc: 3C3S + 5H2O
1,5Ca(OH)2 + C1,5S1,5H2O
3Ca(OH)2 + C3S2.2H2O
Tom lai phan ng hoa hoc gia C3S vi nc lun co Ca(OH)2 trong pha rn. y
chnh la tnh cht ring bit cua C3S khi tac dung vi nc bao gi cung sinh ra
phan ng thuy phn.
Khoang 2CaO.SiO2 (C2S)
Theo I.un khoang nay chu yu thuy hoa.
2CaO.SiO2 + nH2O
2CaO.SiO2.nH2O
Nhiu tac gia u thng nht rng: Nu thuy hoa khi cho t nc th khng thy
Ca(OH)2 tit ra. Nu ta lc lin tuc C2S trong nc vi co ham lng CaO la 0,4
g/l th vi trong kt tua khng tan ra dung dch, nu tng nng vi trong dung
dch ln 0,6 g/l va cung lc C2S lin tuc th vi trong se b kt tua hp thu lng
ong lai.
Theo Vet, C2S khi tac dung vi nc cung tng t nh C3S, ngha la nu nh
nhiu nc va lc lin tuc th chung cung se b thuy phn.
2CaO.SiO2 + nH2O
C2S
H2O
C2SH2
CSH (bn)
Hydrosilicat canxi la mt trong s nhng vt cht tao nn tnh cht dnh kt bao
am cho a ximng phat trin cng va co bn vnh cu.
Khoang aluminat canxi (C3A).
Theo I.Un, kt qua hydrat C3A tao nn hydroaluminatcanxi khac hn hydrosilicat
canxi ch hydroaluminat canxi rt nhay dn n kt tinh tao tinh th mi. Cu
truc tinh th cua chung co 2 nhom .
133
Thac si- GVC NGUYN DN
134
Thac si- GVC NGUYN DN
2Ca(OH)2.2Al(OH)3.3H2O
4Ca(OH)2.2Al(OH)3.6H2O
C3AH6 + CaO.Fe2O3.H2O
3CaO.Fe2O3.6H2O
2CaO.Fe2O3.nH2O
3CaO.Fe2O3.6H2O
Bog
Taylor
CaO.SiO2.1,1H2O
CSH( A)
CSH
CSH( B)
CSH(I)
C2SH8
CSH(II)
C2SHA
CS
(1,8-2,4).CaO.SiO2.(1
1,25)H2O
135
Thac si- GVC NGUYN DN
Giai oan 2: Cac san phm thuy hoa trn tac dung vi cac loai phu gia:
CaSO4.2H2O, SiO2 ht ...
C3AH6+ + CaSO4.2H2O + nH2O
Ca2+
(1) Tao thanh khi nng vi va nng SO42- cha bao hoa. C3A.CaSO4.(1012)H2O dang keo st c.
(2) Tao thanh khi nng vi va nng SO42- bao hoa. C3A.CaSO4.(30-32)H2O
co tn ettringt, no trng n the tch t ( 2 - 7,5) ln so vi dang 1.
Ca(OH)2
+ SiO2 ht
2Ca(OH)2 + Al2O3 ht
=
+ Ca(OH)2 +3H2O =
C2AH2
C3AH6 + H2O + SiO2
Al2O3.2SiO2 + Ca(OH)2
CSH
C3S2.nH2O (apvint)
trong mi trng tac dung ln cac b phn cu thanh a ximng, b tng hay b
tng ct thep. tng bn vng cua a ximng portland trong cac mi trng
ngoai vic cho thm phu gia ngi ta con khng ch thanh phn khoang cua
ximng portland cho thch hp.
V du: Trong mi trng sulphat se giam ham lng C3A, C3S va cho thm cac
cht n chng thm nc ng thi khi san xut b tng cn dm ky bng may va
cach ly mt ngoai bng cac cht khng thm nc nh: nha ng, bitum v.v ...
Tuy nhin thi gian co han nn vi nhim vu c giao ti ch cp n loai
phu gia thuy a vao ximng va xet anh hng cua chung n bn v xm thc
va n mon trong cac mi trng khac nhau.
2.14.1 n mon dang 1
n mon dang 1 c xac nh bng qua trnh nha vi. San phm hydrat hoa ca
ximng thng b hoa tan trong nc, c bit la Ca(OH)2. V vy hoa tan cua
cac san phm th hin kha nng n mon a ximng.
Ham lng CaOtd va ham lng nhng khoang khi thuy phn tach ion Ca2+ se anh
hng trc tip n cng cua qua trnh nha vi. Do o, s chng lai n mon
dang nay c xac nh bi bn khi thuy phn cua cac khoang trong a ximng.
Vao u th ky XX, cac nha bac hoc a c bit chu y n s nguy him cua n
mon do qua trnh nha vi.
Tt ca cac cng trnh b tng t ximng portland khng th tranh khoi s nha vi,
n mt khoang thi gian nao o cac lin kt se mt, cng trnh se b pha huy. Thc
t a co nhiu cng trnh b pha huy nh vy, s pha huy nay c th hin bng s
hoa tan vi xay ra t ban cht ximng Portland. Qua trnh hoa tan nay xay ra kha
lu v trong t nhin lun co mt s yu t lam ham mt cach bt thng cac qua
trnh nha vi.
Co th noi, da vao ve b ngoai cua cac cng trnh b n mon ma ngi ta noi
rng n mon dang nay la s cht trng cua b tng. V thc t, b mt b tng co
mau trng. o la do Ca(OH)2 tach ra t bn trong tac dung vi CO2 cua mi trng
tao nn kt tua co mau trng. iu nay chng to qua trnh pha hoai xay ra trong su
cua cu truc. anh gia mc nguy him cua qua trnh pha huy ngi ta phn
tch iu kin tng tac cua nc vi b tng, cng thm cua nc s thay i
tc thm theo thi gian chiu day cu kin va nhng tnh hung khac.
2.14.2 hoa tan cua a ximng va s cn bng trong h nhng san phm
thuy hoa - nc
a ximng khng phai la vt th ng nht, no khng cung cu truc, tnh cht nn
137
Thac si- GVC NGUYN DN
khi tip xuc vi Ca(OH)2 bao hoa th ng thi nhng san phm thuy hoa, nhng
hat clinker khng thuy hoa cung tn tai. H phc tap nay trang thai cn bng
khng bn. Trong o din ra nhng thay i khng ngng. Di tac dung cua nc
nhng phn t nao o b pha v va tt ca h chu s thay i nht nh se chuyn
sang trang thai cn bng mi, ng vi nhng iu kin cn bng mi.
Xet qua trnh n mon a ximng tao thanh t nhng san phm hydrat hoa cac
khoang clinker ximng portland va t mt phn cac hat clinker khng hydrat hoa.
hoa tan cua Ca(OH)2 trong nc ct 200C bng 1.18 g/l tnh theo CaO. Con
trong cac khoang th Ca(OH)2 co hoa tan ln nht, y chnh la c s iu
chnh s cn bng cua h: a ximng - nc. S lng Ca(OH)2 trong a ximng
portland sau mt thang ong rn chim 9 11% con sau mt thang at 15% khi
lng ximng.
Nc co th tac dung ln a ximng tao dung dch qua bao hoa vi nng
1,6 - 1,7 g/l va co th ln n 1,9 g/l.
S co mt cua cac mui trong dung dch gy anh hng ang k n hoa tan
cua Ca(OH)2, cac ion Ca2+, OH - lam giam hoa tan, con nhng ion la nh: SO42-,
Cl-, Na+, K+ lam tng hoa tan cua Ca(OH)2.
V du: + Trong 1 lit dung dch Na2SO4 1% co 2,14 gam CaO b hoa tan.
+ Trong 1 lit dung dch Na2SO4 2% co 3 gam CaO b hoa tan.
+ Trong 1 lit dung dch NaOH 5 gam/lit co 0.18 gam CaO b hoa tan.
Ca(OH)2 va nhng thanh phn khac cua a ximng cang d b hoa tan th cng
n mon dang 1 cang tng va tc pha huy b tng cang ln.
Qua trnh nha vi t a ximng nh sau: u tin CaOtd chuyn vao dung dch n
khi at c mt nng u ln th s thuy phn cac hydrosilicat va hydroaluminat
bt u kem theo s tach Ca(OH)2. Tuy theo mc tng nng CaO trong dung
dch tip xuc vi a ximng ma din ra s thuy phn cac hydrat khac. Nhng san
phm hydrat va cac khoang clinker ximng portland ch tn tai bn trong dung dch
co nng Ca(OH)2 nht nh.
Thng thng i vi dung dch co cung mt nng CaO th cac
hydrocanxisilicat va hydrocanxialuminat co basit cao se kem bn hn so vi cac
hydrocanxisilicat va hydrocanxialuminat co basit thp. Chung d b phn huy
thanh cac hydrocanxisilicat va hydrocanxialuminat co basit thp
V du: + Khi nng CaO < 1.1 gam/lit cac hydrocanxisilicat co basit cao se
chuyn thanh cac hydrocanxisilicat co basit thp.
138
Thac si- GVC NGUYN DN
141
Thac si- GVC NGUYN DN
H2CO3
H+ + HCO3-
HCO3-
H+ + CO32-
H2CO3
2H+ + 2CO3-
S tng H+ pha v cn bng trn va HCO3 chuyn thanh H2CO3, con CO32- chuyn
thanh HCO3.
Giam H + th tao HCO3 va CO32 -.
Hng s phn ly:
K1 =
[ H + ][ HCO3 ]
= 3,04.10 7
[ H 2 CO3 ]
K2 =
[ H + ][CO32 ]
= 4,01.10 11
[ HCO3 ]
Ro rang t s nay phu thuc nng [H +]. nhng pH khac nhau ham lng
mi dang hp cht khac nhau.
Trong nc bao gi cung co mt lng CO2 cn bng v vy nu co mt ly do nao
o ma lng CO2 trong dung dch tng ln th se co mt lng carbonat chuyn vao
dung dch. Ngc lai, nu CO2 trong nc giam th se co mt lng carbonat kt tua.
Nc trong o co H2CO3, H+, CO32-, HCO3 trang thai cn bng khng thc hin
hoa tan khng thun nghch mang carbonat cua b tng, va do o no khng xm
thc i vi b tng. Khi tng lng CO2 vt qua CO2 cn bng, tc tao diu kin
hoa tan mang cacbonat, va nc luc o mang tnh xm thc. Cho nn lng CO2
tha so vi lng CO2 cn bng goi la H2CO3 xm thc.
2.14.7 Tac dung cua nc co H2CO3 ln a ximng.
Xet s tng tac cua nc cha lng CO2 xm thc hay khng xm thc vi
CaCO3 hay vi a ximng .
Trong khoang thi gian xac nh, sau khi a ximng tip xuc vi dung dch xm
thc, iu kin dung dch khng thay i n luc cn bng carbonat c xac lp.
iu nay xay ra sau khi mt phn H2CO3 xm thc a lin kt thanh bicarbonat,
phn con lai dang H2CO3 cn bng. xm thc cua dung dch trn c th
hin qua kha nng hoa tan mt lng xac nh carbonat rn, mt khac qua tc
hoa tan sau khi at cn bng trong h.
S co mt cua nhng ion khng trc tip tham gia phan ng, lam tng lc ion cua
cn bng trong h va hoa tan mt lng ln cacbonat rn.
142
Thac si- GVC NGUYN DN
cua nhng san phm nay cang ln va b dung dch mang i cang nhanh th s pha
huy cang manh. Cu truc nhng phn con lai khng co tnh lin kt. Trng hp
nay nhn t han ch tc n mon u tin la dung lng phan ng cua mi trng
xm thc va tc trao i cua mi trng quanh b mt cua b tng.
Nu nhng san phm cua phan ng t hoa tan, tc gi nguyn v tr trn b mt b
tng th chung se can tr s xm nhp cua mi trng xm thc vao bn trong,
giam c phn nao s pha hoai a ximng. Trng hp nay tc khuch tan ion
qua lp san phm mi hnh thanh tr thanh nhn t han ch n mon.
Tc khuch tan ion phu thuc vao gradien nng cung nh chiu day va
thm thu khuch tan cua lp san phm trn b mt.
hoa tan c tao thanh do nhng phan ng gia axit va t hp a ximng, gia
mui canxi va nhng san phm tha cua s pha huy cac silicat, aluminat va ferit
dang gel Al(OH)3, Si(OH)4, Fe(OH)2, lin quan n tc n mon. Nhng lp san
phm phan ng khng c tao thanh tuy mc phat trin n mon.
han ch n mon dang 2 th ngoai bin phap s dung cac loai ximng hn hp
co phu gia hoat tnh vao phan ng vi vi thi ra trong qua trnh thuy hoa, ma
con tac dung vi san phm thuy hoa cua ximng tao thanh cac san phm t tan, co
tnh kt dnh va phat trin cng theo thi gian va cac bin phap khac trong o
co cng thi cng cu kin st c.
n mon dang 3.
Du hiu nhn thy a ximng b n mon dang th o la: Cac mui c
tch luy trong nhng vt r cua a ximng, s kt tinh cac mui nay lam tng th
tch pha rn. Cac mui nay la kt qua cua phan ng gia mi trng xm thc vi
thanh phn a ximng, hay do s xm nhp t ngoai vao va b tach ra khoi dung
dch do nc bc hi.Cac thanh phn cng b tach ra ng thi cac tinh th ln ln
lam cho ng sut ni tng ln, tao thanh nhng khe nt va khoang trng pha huy a ximng.
Trong dang n mon 1 va 2, s pha huy a ximng gn lin vi s hoa tan cac
thanh phn b tng va cac san phm cua phan ng trao i. Trong dang n mon th
3, s tch tu cac mui nhng khoang trng trong giai oan u lam b tng c
nn cht. Nu qua trnh phat trin chm th cac khe h va khoang trng c lp
y bi nhng tinh th mi tao thanh. cng cua b tng trong giai oan u tng
ln va ln hn so vi loai cung mac, ma khng chu tac dung cua mi trng. Do
vy, i luc khng nhn bit c du hiu cua s n mon dang 3 ngay t u. Ch
n sau khi xut hin cac ng sut keo thanh khe h, khi lng tinh th kt tinh
145
Thac si- GVC NGUYN DN
Trong nc bin ngoai mui NaCl con co mt loat cac mui khac nh: Na2SO4 va
MgSO4, cac mui khoang trn khng nhng co trong nc bin ma con co th co
trong nc ngm mt s vung. V vy khi a ximng va b tng tip xuc vi mi
trng nay xay ra s n mon sulfat, s n mon sulfat xay ra di tac dung cua ion
SO42 - lin quan vi cac cation Na+, Ca2+. Cac dang khac nhau cua n mon sulfat la
n mon thach cao va n mon sunphoaluminat. S n mon sunphoaluminat xut hin
trong nc cha ion SO42 - ln hn 250 mg/l, khi nay Ca(OH)2 trong a ximng va
b tng phan ng vi SO42 - tao thanh thach cao theo phan ng.
Ca(OH)2 + Na2SO4 + H2O = CaSO4.2H2O + 2NaOH
Thach cao tao thanh pha rn th tch tng ln 2,24 ln gy ra ng sut ni trong
b tng va lam ham lng Ca(OH)2 giam. cn bng cac hydrosilicat co basic
cao dn dn b pha huy thanh hydrosilicat co basic thp va thi vi.
Thach cao tao thanh lai ln lt tham gia tac dung vi hydrocanxialuminat trong
a ximng va b tng theo phan ng.
3CaO.Al2O3.6H2O
3CaO.Al2O3.3CaSO4.31H2O
3(CaSO4.2H2O)
19H2O
Kt qua tao ettringit t hoa tan t C3AH6 rn co th tch tng khoang 2,5 ln so vi
th tch ban u nn ng sut ni trong b tng xut hin va tao thanh cac vt nt
lam cho s n mon sulfat nhanh chong i su vao bn trong khi b tng. Nhng
ettringit tao thanh pha rn ch khi nng Ca(OH)2 ln hn 0,46 g/l (tnh theo
CaO). Khi nng Ca(OH)2 trong dung dch khng ang k, nu a vao trong
ximng phu gia hoat tnh th phan ng gia sulfat va aluminat khng din ra, hoc
din ra qua dung dch, nn khng gy ra ng sut pha hoai b tng. Cho nn
ximng portland puzland bn vi mi trng sulfat hn ximng portland thng.
Khi co mt ion Cl -, n mon sulfat xay ra mc thp hn mt t. Nu ham lng
SO42 - trong nc ln hn 1000 mg/l th n mon thach cao chim u th, v thach
cao tao thanh lng ong trong cac mao quan cua a ximng.
Nhit cung anh hng n qua trnh n mon sulfat. Ngi ta chng minh rng
qua trnh n mon 50C va 250C la khng ging nhau do thanh phn hydroaluminat
nhng nhit khac nhau th khac nhau. 50C hydroaluminat c ban la C4AH19,
con 250C la C3AH6. Do vy, 250C tac dung vi thach cao tao hydrosulpho
aluminat canxi dang trisulfat, con 50C tao hydrosulpho aluminat n canxit.
Anh hng cua cac loai ximng trong n mon sulfat.
Qua trnh thuy hoa ximng tc la qua trnh tng tac gia ximng va nc, bt
147
Thac si- GVC NGUYN DN
Trong thc t cac cng trnh khng th tranh khoi vic tip xuc vi mi trng
xm thc, do o chung ta phai bao v chung am bao thi gian s dung. Nhim
vu cua bao v la khng cho hay lam han ch kha nng tip xuc cua mi trng xm
thc vi b tng.
tng bn vng cua ximng ngi ta co th ap dung mt s bin phap khac
nhau:
+ Chon ximng co thanh phn khoang thch hp.
V du: Trong mi trng sulfat phai giam thanh phn khoang C3A va C3S
+ Dung cac loai phu gia nh phu gia thuy co ham lng SiO2 hoat tnh tac
dung vi CaO t do cua cu kin tao silicat, ri chuyn thanh hydrosilicat bao v cu kin.
+ Cach ly mi trng xm thc va cu kin bng cach phu mt ngoai lp
vt liu k nc (nha ng, bitum, sn, keo, lp p lat ...) tuy theo iu kin cu th.
Ngoai ra cn thit phai san xut b tng co mt ln, chon ung thanh
phn,ng thi khi thi cng cn dm k bng dm tay hay chn khng.
148
Thac si- GVC NGUYN DN
Ximng khi bao quan trong kho, sil thng co s giam cng , do cac hat
ximng hut hi m va kh CO2 trong khng kh. Nu ximng cha nhiu phu gia
thuy th cang d hut m va CO2, hin tng giam cng cang nhanh.
Gi ximng lu trong kho lng mt khi nung cang ln, tc ong rn cua
ximng cang chm, cng ximng cang giam. Nu ximng cha nhiu khoang
C3A va C2S bao quan lu cng cang giam nhiu.
-Nu bao quan ximng 3 thang cng giam 10 - 20%.
-Nu bao quan ximng 6 thang cng giam 15 - 30%.
-Nu bao quan ximng 12 thang cng giam 25 - 40%.
Mun bao quan ximng tt, ngi ta thng pha 1 s phu gia bao quan trong khi
nghin ximng nh du lac chng han.
2.15.5 Lng nc tiu chun cua ximng ( deo tiu chun)
Lng nc tiu chun cua ximng la lng nc cn thit bin ximng
bt thanh va ximng hoc h ximng co deo tiu chun, lng nc nay co 2
nhim vu:
+ Cung cp nc cho cac khoang ximng thc hin phan ng hoa hoc tao
iu kin cho ximng ninh kt va ong rn.
+ Giup cho va ximng khng ong rn ngay, co linh ng tt, d
khun, xy trat.
Lng nc cac khoang thc hin phan ng hoa hoc thng ch bng 1/3 1/4 lng nc tiu chun. Nu va ximng nhiu nc qua ximng ong rn chm,
va lai nhng l xp trong san phm, lam cho cng ximng b giam. Nu
lng nc trn va ximng t qua se lam cho ximng ong rn nhanh, cng
ximng cao, nhng linh ng cua h ximng kem, kho khn cho vic khun
xy trat. Ximng pooclng thng lng nc tiu chun 24 - 30%, ximng cha
nhiu khoang C3S, C3A va phu gia thuy hoat tnh cn lng nc tiu chun cao
hn ximng cha nhiu khoang C2S va C4AF.
2.15.6 Bin i th tch cua ximng
Ximng khi ong rn cn bin i th tch u n hoc khng bin i th
tch, nhng thc t khi ximng ong rn thng xay ra 2 hin tng la: dan n th
tch va co phng. Ca 2 hin tng trn u lam anh hng n cng ximng.
Dan n th tch: san phm sau khi ong rn thng dan n th tch, v trong
ximng co nhng hp cht lam n th tch gy ng sut ni nh:
+ CaOt do + H2O
Ca(OH)2 n th tch.
Mg(OH)2 n th tch.
+ MgO + H2O
+ S tao thanh cac hydro trisulpho aluminat canxi n th tch. Cac nguyn nhn
trn u gy nt v giam cng san phm.
150
Thac si- GVC NGUYN DN
+ Do s tac dung cua kim trong mi trng, cua xi mng vi SiO2 ht cua phu gia.
Co phng: san phm sau khi ong rn thng co hin co phng v mn xi
mng qua cao, nc d nhiu, hoc trn va bng nc nong, san phm ong
rn ngm trong nc.
2.15.7 S toa nhit khi xi mng ong rn
Khi trn xi mng vi nc thng co hin tng toa nhit, nu b tng
vi nhng cu truc ln, nhit co th tng ln 30 - 500 C va hn na. Do s chnh
lch nhit gia bn trong va bn ngoai khi cu truc ma gy ng sut ni lam
ran nt cng trnh, tao iu kin cho mi trng n mon, xm thc.
Bi vy, i vi nhng cng trnh ln vn toa nhit cn c giai quyt,
chu yu la lam cho b mt bn ngoai khi cu truc nhit giam chm lai.
Nhit toa ra khi ximng ong rn phu thuc vao thanh phn khoang
clinker, nu ximng cha nhiu khoang C3A khi ong rn se toa nhiu nhit,
ximng co mn qua cao khi ong rn cung toa nhiu nhit.
Da vao nhng yu t trn ngi ta co th san xut c loai ximng t toa
nhiu nhit, hoc co toa nhit thch hp vi yu cu xy dng bng cach thay
i thanh phn khoang va mn cua ximng.
Nhit hyrat hoa cac khoang clinker tinh khit , ( kcal/g)
Loai khoang
Thi gian ong rn , ngay
3
7
28
90
180
Hoan toan
C3S
97
110 116 124
135
160
C2S
15
25
40
47
55
84
C3A
141
158 209 222
245
254
C4AF
42
60
90
99
136
2.15.8 Tnh cht chu la cua ximng
Ximng pooclng thng la cht kt dnh khng chu la v nhng hp cht
c tao thanh khi ong rn ximng la nhng hp cht khng bn nhit cao,
thng thng 2000C cng ximng giam 50%; 5750C san phm b va cham
manh se v. Do o, mun cho btng hoc ximng chu nhit phai pha vao 1 lng
phu gia chu nhit nh bt samt hoc t set chu nhit, khi o san phm co th
chu c nhit ti 10000C.
2.15.9 Tc ninh kt
Tc ninh kt la thi gian cn thit thao tac, ong khun, xy trat, theo quy
chun tc ninh kt cua ximng phai at yu cu:
+ Bt u ninh kt > 45 phut.
+ Kt thuc ninh kt 10 gi.
151
Thac si- GVC NGUYN DN
Clinke ximng pooclng khi nghin ra ninh kt rt nhanh khng am bao thi gian
quy nh trn, v vy phai pha thm 1 ty l thach cao vao iu chnh tc ong rn.
Tc ninh kt va ong rn cua ximng phu thuc vao nhiu yu t: thanh
phn khoang ximng, mn, lng nc tiu chun, nhit mi trng ...
2.15.10 Cng ximng
Cng ximng la tnh cht quan trong cua ximng, o la kha nng chu keo,
chu un, chu nen, va p, mai mon va xm thc cua mu th ximng vi cat tiu
chun theo ty l quy nh.
Mac xi mng (cng nen), n v tnh MPa, hoc dcaN/cm2, hoc
N/mm2...Theo TCVN 6016-95 la gia tr cng khi nen v na mu tiu chun
(4416)cm. Mu (4416)cm c tao bi va ximng: ximng/ cat tiu chun =
1 : 3 va t l xi mng/ nc = 0,5 ong rn sau 28 ngay trong iu kin tiu chun
(mt ngay trong khun mi trng (271)0C, m 90%, 27 ngay sau trong
nc (271)0C).
Cat tiu chun: SiO2 > 96%, d= (0,14-2)mm, ham lng set < 1%.
Cng ximng phu thuc chu yu vao thanh phn khoang va mn.
Ximng cha nhiu khoang C3S va C2S cng cang cao, mn ximng cang
cao ong rn cang nhanh cng cang cao. Ngoai ra cng ximng con phu
thuc vao t l ximng nc, iu kin ong rn, thi gian lu kho, phng phap th..
V du: t0 < 00C phan ng thuy hoa se dng lai. t0 = (5-15) 0C phan ng thuy hoa
xay ra chm. Khi dng h mu trong ctcla cng xi mng sau 4 gi co th at
n cng cua xi mng tui 28 ngay dng h iu thng thng.
2.15.11 Tnh tach nc va gi nc cua ximng
Lng nc tiu chun thng gp 3 - 4 ln nc cn thit cac khoang
trong ximng hydrat hoa va ong rn, v vy sau khi khun, xy trat nc tha
se tach ra trn b mt trn hoc di cu truc hoc ch tip xuc gia phu gia y va
ct liu. Nu nc tha tach ra qua nhanh se tao thanh nhng l rng va ximng
mt tnh deo ngay t u, d b ti ra khng lin kt vi vt liu na. Tranh hin
tng tach nc nhanh cua ximng va tng tnh gi nc bng cach nng cao
mn cua ximng hoc dung cac loai phu gia gi nc nh phu gia thuy, t set v.v...
2.15.12 Bao quan va ong bao ximng
Khi cha ximng trong sil, vi t do trong ximng tip tuc hydrat hoa lam
cho ximng n nh th tch khi ong rn.
Trong thi gian gi ximng trong sil cn tin hanh th mt s tnh cht ky
thut cua ximng nh: lng nc tiu chun, tc ong rn, ham lng vi t do,
cng cua ximng... Sil la kho trung gian am bao cho nha may hoat ng lin
tuc, ximng co th c phep cha trong sil (7 - 15) ngay la u iu kin xut
152
Thac si- GVC NGUYN DN
ximng khoi nha may. Ngi ta thng thit k nhng sil co ng knh ln
giam s lng sil cha ximng.
Thc t a s dung vi 2 lo quay 5 185m, ximng bt cn cha trong 10
ngay, s sil se la 4 sil; ng knh sil D= 18m. Sil cha ximng thng co cac
kch thc sau:
D = 8 ; 10 ; 12 ; 15 ; 18 m.
H = 25 - 30m.
Loai sil co D = 10 - 12m co kha nng cha c 2500 - 4000 tn ximng; con sil
co D = 18m cha c 10.000 tn ximng.
Sil co D = 8 - 12m thng b tr 1 hang 6 - 8 sil.
Sil co D = ln hn thng b tr 1 hang 3 - 4 sil.
Ximng cha trong sil am bao yu cu ky thut c thao nh thit b thao
ximng bt t canh sil . Nu thao ximng bt cho t , tau hoa th co th thao bn
canh hoc ay sil. Mun vy ngi ta co th xy dng ng t, tau hoa bn
canh hoc di sil. Trn th gii co nhng nha may xut ximng bt n 80% san
lng ximng cua nha may , con lai 20% la xut ximng bao. Ngi ta s dung may
ong bao ximng t ng nng sut 35 - 50 tn /h hay ( 700 - 1200 bao/h) . Trong
lng 1 bao ximng la 50kg, may ong bao co loai 5; 6; 10; 12; va 14 voi; loai 12
voi at 120 T/h. Ximng bao c vn chuyn vao kho bao quan va ch xut
xng. Kho ximng cn cao rao, tranh m t lam giam phm cht cua ximng.
153
Thac si- GVC NGUYN DN
154
Thac si- GVC NGUYN DN
155
Thac si- GVC NGUYN DN