You are on page 1of 8

i hc Vinh

Tp ch khoa hc, tp XXXVII, s 1B-2008

Nhng cch tn thi php ca l t chm th chiu bch cu trong tp bng ch (1994)
Nguyn Th Lan Chi (a)
Tm tt. Chiu Bch Cu l mt trong bn phn ca tp th Bng Ch (1994), th hin s ng gp ng k ca L t vo vic cch tn th Vit Nam ng i. V tr ca ch v cch c lin vn bn cc bi th trong phn ny l hai vn ct li c chng ti lm r nhm nhn din c im thi php th L t.

1. L t sinh nm 1929 ti Yn Bi, tng tham gia khng chin chng Php, tng cng tc ti Ban tuyn hun Trung ng ng Cng sn Vit Nam v Hi Vn ngh Trung ng (tin thn ca Hi Nh vn Vit Nam). ng l mt trong nhng thnh vin ch cht ca nhm Nhn Vn Giai Phm, tng b treo bt hn ba mi nm. Sut thi gian hon nn ny, L t vn mit mi theo ui con ng i mi thi ca m bn thn p t lu. Tri nghim mt i cng bn nm may mn c c sch ti th vin Khoa hc X hi to iu kin cho nh th hon thnh tp Bng ch nm 1994. Tp th trnh trc ngi c mt tr chi ch ht sc th v - tr chi c kh nng nh thc bn nng tr chi ca c gi, m Roland Barthes gi l mt s ch bng bnh (attention flottante). Vi n, ngi lm th rp tm bin ngn ng tiu dng thnh mt th ngn ng tr chi, trong mt trng thi na tnh na m. Tp th Bng ch va trnh lng gy d lun si ni trong gii ph bnh vn hc. Nhiu ngi khng nh y l ng gp mi

m ca L t cho xu hng mun lm mi th ng i. Bng ch gm c 138 bi th, nm trong dng hin i ch ngha, gm bn phn vi ni dung nh sau: - Phn Gio u l tiu s v chn dung L t. - Phn th hai - Chiu Bch Cu mt n d v s hi ng gia ngi v th. - Phn th ba - Lo ni - mt n d v lch s t nc. - Phn th t - Mi su ring - tnh yu v con ngi trong qu trnh lch s v vn ha. Bn phn trong tp th u th hin s phong ph v a dng ca nhng th nghim i mi th. Ring Chiu Bch Cu c gii yu th v nhng nh nghin cu - ph bnh c bit ch , bi qua chm th ny c th nhn r to dng mt phong cch th ring ca L t. Trong phm vi bi vit ny, ngi vit tp trung lm r c im thi php th L t qua hai vn ct li: v tr ca ch v cch c lin vn bn.

Nhn bi ngy 25/3/2008. Sa cha xong 31/3/2008.

Nguyn Th Lan Chi

Nhng cch tn thi php ca l t... , Tr. 5-12 Cu, bc ra khi bc tranh thnh hin thc. Bi vy, i vi ngi lm th, th mt tr chi ch rt cn thit cho th, v tr chi y bt buc s tham gia ca c ngi vit ln ngi c. Theo L t, do ch bu ln nh th, nn mi nh th phi l mt phu ch, nu anh ta mun mang n mt iu g mi l cho th, cho ngn ng ting Vit. 2. Th l ngh thut to hnh bng ch. Qu nh L t t tn cho tp th Bng ch, mi ch trong th ch l ci bng ca ch khc, n sng, n ng, n bin i, n t nhn ln. Bn sc ca n l a ng. Kho st v tm hiu chm th Chiu Bch Cu c th lp bng thng k sau v nhng sng to ch ca nh th trn cc cp : m, t, ting, hnh nh, biu tng v cu trc t: Hnh nh v Biu tng Cu trc t

Chiu Bch Cu vit theo th th t do, c ba mi hai bi v bi ta. bi ta, L t va l gii cch t tn cho cc bi th, va gi ra mt khng gian, mt a ch c th m m h trnh by phng thc lm th: c mt tm lng chn thnh v mt thi chm ch, sing nng th mi c c may gp g ch ngha ca th: Hn phi sing nng, c lng thnh V nht l bit ch Ngi p v ch bc ra Gi cc con phe i ng Ch trong th khng ch l ngn ng giao tip. Hn na ci hay ca th khng th ni mt cch tng minh, cng khng ch thc dng v ch trong th cng khng nm ht ngha tiu dng. Ngi lm th i hi con ch phi c s sng ring, tch ri nhng t in v mo lut vn phm nh nng Ging Kiu trong truyn Bch Tn bi th Thu xanh hai Hoa mi gi Gc kh Hi hoa Anh mun Chiu Bch Cu Thy li m m T, ting (m tit) thu xanh hai, th nh lau qun tc kh hoa lm, hoa bng mi qui chiu, xoe mi ma xa v lng, ong la

mt ui gc na ngy kh cht anh hi hoa xp xanh xe anh rng, anh lng khuy hng ph nhau u mt n ngy trng

i hc Vinh Sng qu Qu em Quen l Mi tui Thu nh em Bng ch Vo h Vn mu Thy mc M ngy Truyn b cu N xun e ngh st

Tp ch khoa hc, tp XXXVII, s 1B-2008 by em n xe vn in o bum, cong nt nng phn phn, bi hi i cm ng thon ng c em v trng y cong khung nh sng ng, bum nhp nh, thm ng nng cnh sen thu rt em, xanh rt cao chn cu trng v n hi mt thy mc mt l na ngy chp ng, chp hng, chm cau t th ngoi knh ng, ngng ging but u knh hoa sen, ma cm vn, mi n tm duyn, knh xanh , i rt n xanh, ch em, mi ngha chiu ngn ngang, liu u cnh, on trng xanh sng khi Bch Cu lau n li sui gii oan ma ngn cong cnh mi rng chim vng sm long my m xun bit, m hng, B52 Cng trng sng my thu, mi ro qu mi thm o v tm, neo but nh bn n hoa ng ngoi h thon cong, xanh nn lc tu hut yu tim ln gi

tri mnh chim tc hoa n con thin gy lm rm vn thc

, h, anh i, ngy thon h vn mu hoa bc thon ng t may rm mt

Knh ch T tnh Chim c la Qu tm xun Cha Hng Cm vn Thy th Anh li

Nguyn Th Lan Chi Thu u lng Nhng ci hn Ph n ng t c se se

Nhng cch tn thi php ca l t... , Tr. 5-12 ma nh xa, lng mu t o mi, ph sa h chnh, mi thi t c su gi ngang em vn hoa o tm chn chim ph tr chi, mng anh hng mng khn, gi ng ten Trng v h trc bch Bc ng ngy thon rc rch Tm ngha ca ch theo T in ting Vit, ta s thy ch trong th L t thc s l mt m cung. Cc ch , h, h trong cc cu th lm r sng to ch ca L t trn phng din ng m. Chnh ngha ca m thanh t cc ch nu trn khin ngi c ngc nhin thch th. Xt n phng din ch l t vng, ng ngha, ta thy trong c ba mi hai bi ca chm th Chiu Bch Cu, hu ht cc t u c khoc thm mt b o mi. in hnh l bi Anh mun: Anh mun lm bng hoa u xun ci c m Thm em i ni hng Khuy hng ng khc na. Ch hng dng trong on ny rt hay, bi nu thay n bng mt ch tng t nh hng (thm em i ni hng) th tng ca cu th s khc. thu u dng, u nh, u trng t hn m

Tui n

tui n

T bn thng k trn, c th khng nh rng khi nim ch c hm ngha rng, i khi bao qut c hnh thc ngn t ca vn bn th. Tuy nhin iu L t quan tm trn ht vn l t hoc ting (m tit) cng hai mt ng m v ng ngha ca n. Nh th nhiu ln ni r quan im: phi vt qua ngha tiu dng ca t c ghi trong t in. Tt nhin, t s quan tm khai thc cc kh nng biu t ca t, ca ting, ng lm mi c php th, lm mi c bi th. cp n s i mi ny trong th L t, c th l trong chm th Chiu Bch Cu, trc ht cn xt n v tr ca ch biu hin ba phng din. u tin l phng din ng m - ch l m. Hy kho st mt bi c th bi Vo h: Anh i bn nc tn em mt i mt em qua my nng r i em rt i em rt h 8

i hc Vinh

Tp ch khoa hc, tp XXXVII, s 1B-2008 ph c nhau, ng ngoi - ngoi ng. Song, gi tr ca ch mi th hin ngha biu t ca n. c gi d b mc la nu cho rng ng ngoi l mt cch ni ca ngoi ng, bi cu trc ca n c ch trung tm. l ci by ca trn ch. Tht ra, sng to ch theo phng thc ny, L t lm cho tr chi ch thm li cun. Trong cu th, ch ng ngoi l ting ni vng ngoi, hm miu t mt s kim tm tn hiu ca tnh yu, mt ni nh nhung da dit cn phi t by. Nhn vt anh ang ch i ting ni ca ngi mnh yu, mt s p ng t em ang mt vng no . Cm xc tnh yu pht ra, cn tm thy tn hiu ca sng. Cu th tr nn a ngha nh ch pht sng. nh sng yu cu c gi cng nh th ng sng to trn tng con ch. Quen l l mt bi th hay v n chng minh cc yu cu va phn tch: th hay khng th ni mt cch tng minh, m cn nh ngi c trong tr chi ch ngha. tr chi ny, L t by trn ch bng hnh thc l ha, t m ra nhiu chiu ngha lm cho vic biu t ngha lun a dng, s lin tng cng khng km phn phong ph. Bng cch tn ch trong th m Quen l c hiu l mt bi th rt tnh, rt tr. Phi chng vi s i mi ny trong tp Bng ch ni chung, Chiu Bch Cu ni ring, L

C n, s kt ni gia cu u v cu cui, cng nh s kt hp vn gia hai ch hng- hng miu t s day da, khng dt s c m bo. Ngoi ra, ch hng cn gi lin tng v mt v p e thn, mt nim hnh phc. R rng, vic lm mi ch buc ngi c th t nhiu phi chu kh t duy, tm hiu v i su vo bn cht a ngha, a ng ca ch. Qu nh L t tuyn b: tr chi ch ngha i hi ngi sng to phi sing nng, cn c, tm c bng ca ch th mi t nguyn. Ch lau n li trong bi Qu tm xun l mt hnh nh rt a ngha v n va gi lin tng v mt cnh c th, va by t nim kht khao tnh i khng tin gii by mt cch tng minh. S sng to ch m ra mt con ng mi cho ngi c th i vo mt th gii ngn ng khc. , mi ch c mt nt ngha ring lun lun yu cu s khm ph khng mt mi. hiu sng to ch ca L t phng din kt cu, c th xem xt bi Chiu Bch Cu nh mt v d in hnh: Mi ma xa Lng cha tnh Ph nhau u Hay trong bi T tnh: Em trung tm no Ng ngoi tim anh. L t mn bin php o t to cc ch mi: ph nhau u - u

Nguyn Th Lan Chi

Nhng cch tn thi php ca l t... , Tr. 5-12 khng th i v tr ch c l v L t dng ch vng nh ch i mt. N kt hp ch nng cc v ch lm rm trc , u gi n cc cu ca dao, n bi th Gi c hng cau ca Tn v hnh nh ma thu trong th Nguyn Khuyn. Tt c khng ngoi mc ch m ra lin tng v mt ci nhn rt m thm, thit tha, ngt ngy tnh t. y cn phi ghi nhn s sng to ca L t trn phng din c php. 3. Tnh lin vn bn l mt c im ni bt khc ca th L t m c gi phi nm bt gii m ngn ng th ng. Qua vic tm hiu cch thuyt minh v khi nim lin vn bn ca cc nh nghin cu nh Kristera, Riffaterre, Roland Barthes, c th hiu rng: mi vn bn l mt lin vn bn, , cc vn bn khc cng hin hu gp phn chi phi v lm thay i din mo ca vn bn y, mi vn bn l mt s hp th v chuyn th ca cc vn bn khc. Tht vy, kho st chm th Chiu Bch Cu ta lun tm thy tnh lin vn bn hu ht cc bi th v ngay c phn ta. N th hin trc ht du n truyn thng vn ha, vn hc dn tc in trn mi bi th c th. c cc bi th nh Gc kh, Chiu Bch Cu, Sng qu, Anh mun ta u thy s c mt ca nhng thi liu dn gian. Cn trong cc bi nh Thy li, Thy th, Truyn b cu,

t xy dng ngi c mt nhn thc mi v th v ngn ng th. Khi i chiu vi nhng tc phm th trc , c gi s tm thy s khc bit. Th nht, ch trong th khng cn c hiu theo ngha trong t in. V d ch liu trong bi Vo h ca L t (Tc liu trng tn th c Tri xanh c ban rt ng) rt khc vi nhng ch liu trong cc cu th sau: Di cu nc chy trong veo Bn cu t liu bng chiu tht tha. (Nguyn Du, Truyn Kiu) Rng liu u hiu ng chu tang Tc bun bung xung l ngn hng. (Xun Diu, y ma thu ti) Ni chung, s cch tn mang du n L t ni trn gp phn lm giu cho ngn t th cng nh t trong ngn ng ting Vit. Bi Thu nh em c m u: Anh n ma thu nh em Nng cc lm rm vng nh Tht l, ti sao tc gi khng vit l: Ma thu anh n nh em Vng nh lm rm nng cc. Nhng nhng ci l c trong cu th gc buc ngi c phi lun vn ng t duy v khng ngng i tm. Trn con ng i tm , c gi buc phi ch n mi tng tc gia mi con ch vi cc yu t cu thnh khc ca bi th. Bi xt cho cng, hai cu th trn

10

i hc Vinh

Tp ch khoa hc, tp XXXVII, s 1B-2008 Bn n hoa trn mi i ni Sui Gii Oan ma ngn L t lm tr li nhng vn bn th truyn thng thng qua nhng hnh ng bin ci ch . Tc gi cc vn bn th truyn thng lun ng hnh vi mnh trong t duy sng to. R rng, mun hiu th L t, phi c mt s tch lu tri thc vn hc ng k. Xin nhc li bi ta ca Chiu Bch Cu: Lm cch no c th hay? Hi vy khc g hi lm cch no gp Tin ti phng Bch Cu ? Mi cu th hay u k ng. Hn phi sing nng, c lng thnh v nht l bit ch ngi p v ch bc ra Gi cc con phe i ng. Qua bi th trn, L t thu tm ton b quan nim v qui trnh sng to ca mnh, khng nh mt thi php hon ton mi m c xy dng trn c s k tha nhng nt p ca bn sc vn ha, vn hc dn tc. S ng gp ny ca L t mang li cho dng th ng i mt bc tin, m trc ht l lm cho ngn ng th giu sc sng. Vic nh gi th L t gn lin vi mt i hi: c gi th by gi cn c trang b mt trnh t duy v kin thc vn hc ph hp hiu th ca hm nay hay ng hn l nhp c vo th gii th ang trong xu hng i mi.

Knh ch, T tnh ta li thy c nhng thi liu th c in. Trong cc bi th va dn u c s ti sinh ca cc quan nim thm m truyn thng v mi trng vn ha c truyn. a phn cc bi trong chm th Chiu Bch Cu u ngn nhng li cha ng nhiu tng ngha. Phi chng nh th ang tip ni s kim li, ti ngn ngoi ca th truyn thng? Cng qua th L t, ngi c tm thy mt quan nim rt Vit Nam v ci p th cht, ci p tnh ngi, ng thi cng nhn ra nhiu thi quen vn ha ca ngi Vit. Bn cnh cc du n va nu, chm th Chiu Bch Cu cn cho thy c mt cuc chi ch ngha trn cc vn bn th truyn thng. Tc gi dng cc vn bn th c t trc lm phng cho nhng tnh mi nh bi Thy li: Mt n ngy trng phau phau B bch b xoan nc mt Ch hai cu th m trong va c cu dn gian v vic ra bt: Mt n c trng phau phau n no tm mt r nhau i nm va c hnh nh mt v i ca H Xun Hng: Da trng v b bch. Khi c th L t, vic lin h thng xuyn n nhng vn bn th truyn thng s gip c gi cm nhn c tnh a ngha, a ng c trng cho ch ngha th L t. Hy c bi Cha Hng: Nc ngc triu dng con nh Phn vng chim th th m non

11

Nguyn Th Lan Chi

Nhng cch tn thi php ca l t... , Tr. 5-12

TI LIU THAM KHO


[1] Xun Diu, Cng vic lm th, NXB Vn hc, H Ni, 1984. [2] L t, Nghip th, Tia sng, s thng 7, 2003. [3] L t, ng ch, Vn ngh (ph san Th), s 5, 2003. [4] L t, Li xng t, Tia sng, s Xun, 2007. [5] Thy Khu, T lng mn n siu thc, http://perso.club-internet.fr/south15/thuykhue/tk99/breton-html/ [6] Thy Khu, Cu trc th, Vn Ngh xut bn, California, Hoa K, 1996. [7] Trn nh S, Tuyn tp, tp 2, NXB Vn hc, 2005. [8] Lai Thy, Nguyn Xun Sanh vi Bun xa, Ngn ng s 6, 2002. [9] ng Tin, L t v Bng ch, Ngi H Ni s 14, 15, 1995.

SUMMARY
LEDAT'S INNOVATIONS OF VERSIFICATION IN A SET OF POEMS CHIEU BICH CAU IN BONG CHU VOLUME
Chieu Bich Cau - one of the four parts in Bong chu (the shade of words) volume (1994) expressed the noticeable contribution of Le Dat to innovating Vietnamese contemporary poetry. The position of words and the ways to read intertextual poems in this part were the two key issues we clarified to identify the characteristics of LeDats versification.

(a) Cao hc 13 L lun vn hc, trng i hc Vinh.

12

You might also like