You are on page 1of 81

Chng 1 2 3

2004, HONG MINH SN

iu khin qu trnh
Chng 4: c tnh cc thnh phn c bn ca h thng

uploaded by http://scribd.com/pvdai

Ni dung chng 4
4.1 Thit b o qu trnh - Cu trc c bn - Cc c tnh ca thit b o Thit b chp hnh v van iu khin - Cu trc c bn - Cc c tnh ca van iu khin - B nh v van Thit b iu khin - S lc cc thit b iu khin cng nghip - B iu khin hai v tr - Cc b iu khin P/PI/PID
uploaded by http://scribd.com/pvdai

4.2

2004, HONG MINH SN

4.3

Chng 4: c tnh cc thnh phn c bn ca h thng

2006 - HMS

Cu trc c bn ca cc HTKQT
H THNG VN HNH & GIM ST

Tham s

Trng thi

u vo

THIT B IU KHIN

u ra

2004, HONG MINH SN

THIT B O QU TRNH K THUT


uploaded by http://scribd.com/pvdai

THIT B CHP HNH

Chng 4: c tnh cc thnh phn c bn ca h thng

2006 - HMS

V d h thng iu khin nhit

2004, HONG MINH SN

Chng 4: c tnh cc thnh phn c bn ca h thng

uploaded by http://scribd.com/pvdai

2006 - HMS

Cc thnh phn c bn ca h thng


Gi tr t (SP)

Thit b iu khin

Tn hiu iu khin (CO)

Thit b chp hnh

Bin iu khin (MV)

Qu trnh

Bin c iu khin (CV)

Tn hiu o (PM)

Thit b o

i lng o

Gi tr t Tn hiu iu khin
2004, HONG MINH SN

Set Point (SP), Set Value (SV) Control Signal, Controller Output (CO) Control Variable, Manipulated Variable (MV) Measured Variable, Process Value (PV) Measured Signal, Process Measurement (PM)
uploaded by http://scribd.com/pvdai

Bin iu khin i lng o Tn hiu o

Bin c iu khin Controlled Variable (CV)

Chng 4: c tnh cc thnh phn c bn ca h thng

2006 - HMS

Chun tn hiu
Tn hiu tng t:
in: 0-20mA, 4-20mA, 10-50mA, 0-5V, 1-5V, ... Kh nn: 0.2-1bar (3-15 psig)

Tn hiu logic:
0-5 VDC, 0-24 VDC, 110/120 VAC, 220/230 VAC,...

Tn hiu xung/s:
Tn hiu iu ch rng xung, tn s xung Chun bus trng: Foundation Fieldbus, Profibus-PA,... Chun ni tip thng thng: RS-485, RS-422

2004, HONG MINH SN

Chng 4: c tnh cc thnh phn c bn ca h thng

uploaded by http://scribd.com/pvdai

2006 - HMS

4.1 Thit b o qu trnh


Sensor i lng o (Nhit , p sut, mc, lu lng,..) Transducer Thit b o
B chuyn i tn hiu o Ch bo

Transmitter Tn hiu chun (4-20mA, 0-10V,...) Tn hiu bus

Cm bin

Indicator

2004, HONG MINH SN

Measurement device: Thit b o Sensor: Cm bin (vd cp nhit, ng venturi, siu m,..) Sensor element: Cm bin, phn t cm bin Signal conditioning: iu ha tn hiu Transmitter: B chuyn i o chun (iu ha + truyn tn hiu) Transducer: B chuyn i theo ngha rng (vd p sut-dch chuyn, dch chuyn-in p), c th l sensor hoc sensor + transmitter
uploaded by http://scribd.com/pvdai

Chng 4: c tnh cc thnh phn c bn ca h thng

2006 - HMS

Lu lng k B chuyn i o chun (transmitter) Thit b o p sut

2004, HONG MINH SN

Cm bin bn trong Cm bin bn trong


uploaded by http://scribd.com/pvdai

Chng 4: c tnh cc thnh phn c bn ca h thng

2006 - HMS

4.1.1 c tnh vn hnh


Phm vi o v di o phn gii, di cht v nhy tin cy nh hng do tc ng mi trng

2004, HONG MINH SN

Chng 4: c tnh cc thnh phn c bn ca h thng

uploaded by http://scribd.com/pvdai

2006 - HMS

Phm vi o (range) v di o (span)


Tm [mA] 20 16 12 8 4 0 0
2004, HONG MINH SN

Di tn hiu ra = 16mA

Di o = 300oC 100 Ngng di (im khng) 200 300 400 Ngng trn T [oC]

V D Phm vi o (phm vi u vo): 100-400oC Di o (di u vo): 300oC Phm vi u ra: 4-20mA Di tn hiu ra (di u ra) 16m
uploaded by http://scribd.com/pvdai

Chng 4: c tnh cc thnh phn c bn ca h thng

2006 - HMS

10

4.1.2 c tnh tnh


Sai s v chnh xc Di cht v tr Tnh trung thc v kh nng ti to tuyn tnh nhy

2004, HONG MINH SN

Chng 4: c tnh cc thnh phn c bn ca h thng

uploaded by http://scribd.com/pvdai

2006 - HMS

11

Sai s o, chnh xc v phn gii


Sai s o: sai lch gia gi tr quan st c v gi tr l tng ca i lng o
Sai s h thng Sai s ngu nhin

chnh xc, cp chnh xc: mc ph hp ca u ra ca mt thit b o so vi gi tr thc (l tng) ca i lng o xc nh bi mt s tiu chun
Theo i lng o, v d +1C/-2C T l phn trm ca di o, v d 0.5% di o T l phn trm ca u ra, v d 1% u ra.

2004, HONG MINH SN

nh chun (calibration): Qui trnh xc nh chnh xc ca mt thit b o v thc hin hiu chun cho ph hp vi ng dng
uploaded by http://scribd.com/pvdai

Chng 4: c tnh cc thnh phn c bn ca h thng

2006 - HMS

12

th nh chun
100 90 80 70 u ra [%] 60 50 40 30 20 10 0 0
2004, HONG MINH SN

tr + di cht
100 10 20 30 40 50 60 70 80 90

u vo [%]

Di cht (deadband): bin thin nh nht ca gi tr o m thit b o c th p ng vi tn hiu u ra thay i tr (hysteresis): S khc nhau trong p ng vi thay i u vo theo hai chiu khc nhau
uploaded by http://scribd.com/pvdai

Chng 4: c tnh cc thnh phn c bn ca h thng

2006 - HMS

13

Tnh trung thc, kh nng lp li


Tnh trung thc hay kh nng lp li (repeatability): lch ln nht ca cc gi tr quan st c sau nhiu ln lp li so vi gi tr trung bnh ca mt i lng o Tnh trung thc chnh xc

Gi tr quan st

Gi tr quan st

Gi tr quan st

x x x x x x x x x Gi tr thc

xx

xx x

x xx

x x

xx x

xx x

2004, HONG MINH SN

Gi tr thc

Gi tr thc

Km trung thc Km chnh xc

Trung thc Km chnh xc

Trung thc Chnh xc

Chng 4: c tnh cc thnh phn c bn ca h thng

uploaded by http://scribd.com/pvdai

2006 - HMS

14

tuyn tnh
c tnh tuyn tnh
1 v = km (y y0 ) + v0 = km y + vc 2
y i lng o (u vo) y0 im khng u vo v tn hiu o (u ra) v0 im khng u ra km nhy

V d: Mt cm bin in tr thay i in tr R ca n mt cch tuyn tnh t 100 n 180 khi nhit T thay i t 20o ti 120oC. Phng trnh c tuyn vo-ra l:
R =
2004, HONG MINH SN

80 (T 20) + 100 = 0.8T + 84 100

tuyn tnh: Mc gn vi c tnh tuyn tnh

Chng 4: c tnh cc thnh phn c bn ca h thng

uploaded by http://scribd.com/pvdai

2006 - HMS

15

nhy
v
100 90 80 70 u ra [%] 60 50 40 30 20 10 0 0
2004, HONG MINH SN

km

v = y

ys

v vs = y ys

y
u vo [%] 100 10 20 30 40 50 60 70 80 90

Chng 4: c tnh cc thnh phn c bn ca h thng

uploaded by http://scribd.com/pvdai

2006 - HMS

16

Chun ha tn hiu o
Thng thng v % ca di u ra hoc chun ha n v V d: Mt thit b o p sut c c tnh tuyn tnh, phm vi o t 20 n 220 psig v phm vi tn hiu ra t 4 n 20 mA. Phng trnh c tuyn vo-ra cho tn hiu o cha chun ha l: 16 y [mA] = (P 20 ) + 4 = 0.08P + 5.6 200

(km = 0.08 [mA/psig])


Chun ha tn hiu o theo phn trm ca di tn hiu ra: 100 y [%] = (P 20) = 0.5P 10 200 km = 0.5 [%/psig] Chun ha n v:

2004, HONG MINH SN

km = 0.005 [psig -1 ]
uploaded by http://scribd.com/pvdai

Chng 4: c tnh cc thnh phn c bn ca h thng

2006 - HMS

17

Tuyn tnh ha c tnh tnh


Tuyn tnh ha tng on: ng cong nh chun c xp x bng mt ng gp khc. Tuyn tnh ha c lp: ng cong nh chun c xp x bng mt ng thng sao cho gi tr tuyt i ca sai s ln nht c cc tiu ha. Tuyn tnh ha theo im khng: ng xp x tuyn tnh i qua im u ca ng cong nh chun (im khng) v c dc sao cho gi tr tuyt i ca sai s ln nht c cc tiu ha. Tuyn tnh ha theo im u-cui: ng xp x tuyn tnh i qua im u v im cui ca ng cong nh chun. Tuyn tnh ha bnh phng cc tiu: ng xp x tuyn tnh c xc nh sao cho tng bnh phng cc sai s l cc tiu.
uploaded by http://scribd.com/pvdai

2004, HONG MINH SN

Chng 4: c tnh cc thnh phn c bn ca h thng

2006 - HMS

18

100

100

u ra [%]

Tuyn tnh ha c lp 50

u ra [%]

Tuyn tnh ha theo im u-cui 50 Tuyn tnh ha theo im khng

Tuyn tnh ha tng on


2004, HONG MINH SN

50

100

50

100

u vo [%]

u vo [%]

Chng 4: c tnh cc thnh phn c bn ca h thng

uploaded by http://scribd.com/pvdai

2006 - HMS

19

4.1.3 c tnh ng hc
c tnh ng hc ca hu ht cc thit b o c th biu din bng mt khu qun tnh bc nht
Gm (s ) = km 1 + s

hoc mt khu bc hai n nh


Gm (s ) = km 0 km = , >0 2 2 2 2 0 + 2s + s + 2s + s

2004, HONG MINH SN

Nu c tnh ng hc ca thit b o khng th b qua:


a vo m hnh i tng iu khin, hoc Vn s dng m hnh tnh ca thit b o, coi sai s o (ng) l nhiu o
uploaded by http://scribd.com/pvdai

Chng 4: c tnh cc thnh phn c bn ca h thng

2006 - HMS

20

p ng bc thang

sai s ng

2004, HONG MINH SN

Chng 4: c tnh cc thnh phn c bn ca h thng

uploaded by http://scribd.com/pvdai

2006 - HMS

21

p ng tn hiu dc

2004, HONG MINH SN

Chng 4: c tnh cc thnh phn c bn ca h thng

uploaded by http://scribd.com/pvdai

2006 - HMS

22

4.1.4 Cc loi cm bin qu trnh tiu biu


Cc tiu chun la chn:
Cc c tnh vn hnh: phm vi o, di o, tin cy vn hnh, di cht, nhy Cc c tnh tnh: chnh xc, tnh trung thc, tuyn tnh Cc c tnh ng: tr, tc p ng, c tnh tn s... Vt liu ch to: ph hp vi mi trng lm vic (nhit , p sut, xm thc, n mn, ...) Kinh nghim s dng c tnh in-c: mc an ton chy n, cp bo v (IP), v bc Mc can thip ngc tr li qu trnh (lm gim chnh xc)
uploaded by http://scribd.com/pvdai

2004, HONG MINH SN

Chng 4: c tnh cc thnh phn c bn ca h thng

2006 - HMS

23

Cm bin nhit
Cc nhit k gin n: Gin n mt cht theo nhit lm thay i chiu di, th tch hoc p sut, v d trong nhit k thy ngn v nhit k lng kim in tr thay i theo nhit , s dng trong nhit in tr kim loi (RTD) hoc nhit in tr bn dn (Thermistor) in th thay theo nhit ti im tip xc gia hai kim loi khc nhau, p dng trong cp nhit (Thermocouple, TC) Nhit bc x, bc sng nhit bc x thay i theo nhit , v d ha k bc x (Pyrometer) p dng cho o nhit cao (qu trnh t chy)
uploaded by http://scribd.com/pvdai

2004, HONG MINH SN

Chng 4: c tnh cc thnh phn c bn ca h thng

2006 - HMS

24

Cc loi cm bin p sut thng dng


Cc phn t cm bin n hi: ng Bourdon, mng mng Cc phn t cm bin dch chuyn:
Thay Thay Thay Thay i i i i in tr (cm bin sc cng, chit p) in dung (cm bin t in) in cm (cm bin cm ng) t thng (bin p vi sai, LVTD)

Cm bin piezo:
p in (piezo-electric): hiu ng tch in khc du trn hai b mt tinh th thnh anh khi chu mt lc tc ng p tr: hin tng thay i in tr ca tinh th thch anh di tc ng ca mt lc ln b mt Chn khng k Pirani (Pirani gauge) Chn khng k ion ha (Ionisation gauge)
uploaded by http://scribd.com/pvdai

2004, HONG MINH SN

Cm bin o chn khng

Chng 4: c tnh cc thnh phn c bn ca h thng

2006 - HMS

25

Cm bin lu lng
Lu lng k chnh p Lu lng k turbin Lu lng k bin din Lu lng k che lung xoy Lu lng k in t Lu lng k siu m Lu lng k khi
2004, HONG MINH SN

Chng 4: c tnh cc thnh phn c bn ca h thng

uploaded by http://scribd.com/pvdai

2006 - HMS

26

Cm bin mc
Phng php tip xc b mt: phao, que d, dch chuyn Phng Phng Phng Phng Phng ... php php php php php in hc: in tr, in dung chnh p siu m quang hc o khi lng

2004, HONG MINH SN

Chng 4: c tnh cc thnh phn c bn ca h thng

uploaded by http://scribd.com/pvdai

2006 - HMS

27

Cm bin o nng , thnh phn


Php o phc tp nht, tn km nht, thi gian tr cng ln nht, tin cy thp c th nh hng rt xu ti cht lng iu khin Rt nhiu phng php o khc nhau: Ghi sc k (gas-ligquid chromatography, GLC), php o ph v hp th bc x (cc tm, siu m, nh sng thng ) l cc phng php thng dng nht
2004, HONG MINH SN

La chn phng php o ph thuc rt nhiu vo c im ring ca lu cht Nhiu php o phn tch cn s phi hp ca nhiu phng php khc nhau
uploaded by http://scribd.com/pvdai

Chng 4: c tnh cc thnh phn c bn ca h thng

2006 - HMS

28

4.2 Thit b chp hnh


Thit b chp hnh Tn hiu iu khin (u ra ca b iu khin) C cu chp hnh Phn t iu khin Bin iu khin

Thit b chp hnh (actuator system, final control element): thay i i lng iu khin theo tn hiu iu khin, v d van iu khin, my bm, qut gi, h thng bng ti Phn t iu khin (control element): Can thip trc tip ti i lng iu khin, v d van t l, van on/off, tip im, si t, bng ti C cu tc ng, c cu chp hnh (actuator, actuating element): c cu truyn ng, truyn nng cho phn t chp hnh, v d ng c (in), cun ht, c cu kh nn
uploaded by http://scribd.com/pvdai

2004, HONG MINH SN

Chng 4: c tnh cc thnh phn c bn ca h thng

2006 - HMS

29

4.2.1 Van iu khin v cc ph kin


Van iu khin (control valve):
Thit b chp hnh quan trng v ph bin nht trong h thng iu khin qu trnh, cho php iu chnh lu lng lu cht qua cc ng ng dn. Bao gm thn van ni vi mt c ch chp hnh (cng vi cc ph kin lin quan) c kh nng thay i m van theo tn hiu t b iu khin.

C ch chp hnh (actuator):


Mt c ch truyn ng kh nn, thy lc hoc in nh v thnh phn ng m van.

Cc ph kin van:
2004, HONG MINH SN

Khu chuyn i (transducer) B nh v (positioner) R le tng p (booster relay) Cm bin gii hn (limit switches) Van cun ht (solenoid valve) ...

Chng 4: c tnh cc thnh phn c bn ca h thng

uploaded by http://scribd.com/pvdai

2006 - HMS

30

Cc b phn c bn ca van iu khin


Ca vo kh nn

C ch chp hnh van (Valve actuator)

Cn van (stem) Thn van (Valve body)


Cng lu cht vo Cng lu cht ra

2004, HONG MINH SN

Cht van (Closure member)

Chn van (Valve seat)


uploaded by http://scribd.com/pvdai

Chng 4: c tnh cc thnh phn c bn ca h thng

2006 - HMS

31

V d cc b phn v ph kin van cu


C ch chp hnh B nh v

2004, HONG MINH SN

B iu khin s
uploaded by http://scribd.com/pvdai

Chng 4: c tnh cc thnh phn c bn c a h th ng Thn van

2006 - HMS

32

V d s khi mt van iu khin

2004, HONG MINH SN

Chng 4: c tnh cc thnh phn c bn ca h thng

uploaded by http://scribd.com/pvdai

2006 - HMS

33

Phn loi van iu khin


Phn loi theo kiu truyn ng
in-c: s dng ng c servo hoc ng c bc Thy lc: s dng bm du kt hp mng chn hoc piston Kh nn: s dng kh nn kt hp mng chn hoc piston Kt hp in-thy lc, in-kh nn T: s dng cun ht kt hp l xo

Phn loi theo tnh cht chuyn ng


Van trt (linear valve): cn van (stem) chuyn ng thng Van xoay (rotary valve): trc van (shaft) chuyn ng xoay

Phn loi theo thit k cht van


Van Van Van Van cu (globe valve): Cht trt u hnh cu/hnh nn nt (plug valve): Cht xoay hnh tr bi (ball valve): Cht xoay hnh cu hoc mt phn hnh cu bm (butterfly valve): Cht xoay hnh a

2004, HONG MINH SN

Phn loi theo loi tn hiu vo


Van tng t: u vo 4-20mA, 3-15psi Van s: u vo s trc tip hoc qua bus trng
uploaded by http://scribd.com/pvdai

Chng 4: c tnh cc thnh phn c bn ca h thng

2006 - HMS

34

V d van cu (Fisher Controls)

2004, HONG MINH SN

Tch hp b iu khin s nh v (truyn ng kh nn)

Tch hp chuyn i I/P (truyn ng in-kh nn)


2006 - HMS
35

Chng 4: c tnh cc thnh phn c bn ca h thng

uploaded by http://scribd.com/pvdai

V d van bi (Fisher Controls)

2004, HONG MINH SN

V-ball
uploaded by http://scribd.com/pvdai

Chng 4: c tnh cc thnh phn c bn ca h thng

2006 - HMS

36

V d van bm (Baumann)

2004, HONG MINH SN

Chng 4: c tnh cc thnh phn c bn ca h thng

uploaded by http://scribd.com/pvdai

2006 - HMS

37

C cu chp hnh (actuators)


Phn loi theo nng lng truyn ng (in, thy lc, kh nn, in-kh nn, in-thy lc) Phn loi theo c cu truyn ng
Mng rung (Bellows): Mng chn (Diaphragm): Piston Vane

Phn loi theo kiu tc ng


Tc ng n (Single-acting): a device in which the power supply acts in only one direction, e.g., a spring diaphragm actuator or a spring return piston actuator. Tc ng kp (Double-acting): a device in which power is supplied in either direction

2004, HONG MINH SN

Chng 4: c tnh cc thnh phn c bn ca h thng

uploaded by http://scribd.com/pvdai

2006 - HMS

38

Tc ng kh nn: C ch l xo/mng chn


Ca kh vo Mng chn Ca kh vo L xo Cn truyn ng Ch th hnh trnh

2004, HONG MINH SN

a) M khi s c (FO, AC)


(Fail-Open hay Air-to-Close)

b) ng khi s c (FC, AO)


(Fail-Closed hay Air-to-Open)

Chng 4: c tnh cc thnh phn c bn ca h thng

uploaded by http://scribd.com/pvdai

2006 - HMS

39

Tc ng kh nn: C ch piston
L xo

Xi lanh Piston V tr an ton

2004, HONG MINH SN

Cn truyn ng

Tc ng kp

Tc ng kp hoc n vi l xo gin an ton (FC)


uploaded by http://scribd.com/pvdai

Tc ng kp hoc n vi l xo co an ton (FO)


2006 - HMS
40

Chng 4: c tnh cc thnh phn c bn ca h thng

4.2.2 Kiu tc ng ca van


ng an ton (fail-closed, FC hoc air-to-open, AO) M an ton (fail-open, FO hoc air-to-close, AC) La chn kiu tc ng ca van ph thuc vo yu cu an ton h thng

2004, HONG MINH SN

Chng 4: c tnh cc thnh phn c bn ca h thng

uploaded by http://scribd.com/pvdai

2006 - HMS

41

2004, HONG MINH SN

Chng 4: c tnh cc thnh phn c bn ca h thng

uploaded by http://scribd.com/pvdai

2006 - HMS

42

4.2.3 c tnh dng chy


c tnh van (Valve charateristic): Quan h gia lu lng qua van v m van c tnh dng chy (c tnh tnh):
c tnh dng chy c hu (Inherent flow characteristic): c tnh tnh ca van trong iu kin p sut st qua van khng i c tnh dng chy lp t (Installed flow characteristic): c tnh tnh ca van sau khi lp t

2004, HONG MINH SN

Chng 4: c tnh cc thnh phn c bn ca h thng

uploaded by http://scribd.com/pvdai

2006 - HMS

43

c tnh dng chy c hu


Phn bit 3 loi van: Van tuyn tnh (Linear): Van m nhanh (Quich Opening): Van t l phn trm bng nhau (Equal Percentage): V d cho dng cht lng chy dng
F = C v f (p)

P , f (p) = F / Fmax gs

2004, HONG MINH SN

F l lu lng cht lng qua van P l p sut st qua van Cv l h s van (ph thuc vo thit k v kch c van) gs l trng lng ring ca cht lng (=1 i vi nc 15oC) Hm f (p) biu din c tnh van f =p Van tuyn tnh (Linear): f = p Van QO (Quich Opening): f = p 1 (20 50) Van EP (Equal Percentage):
uploaded by http://scribd.com/pvdai

Chng 4: c tnh cc thnh phn c bn ca h thng

2006 - HMS

44

Cc c tnh c hu tiu biu


Lu lng t l vi cn bc 2 ca m van (hoc hn)

Thay i lu lng theo % t l vi m van ti mi v tr

2004, HONG MINH SN

Chng 4: c tnh cc thnh phn c bn ca h thng

uploaded by http://scribd.com/pvdai

2006 - HMS

45

c tnh dng chy lp t


V d minh ha

Van tuyn tnh


2004, HONG MINH SN

Chn h s van Cv sao cho m van p = 0.5 tng ng vi lu lng thit k 200 gal/min:

Cv =

F 200 = = 126.5 p Pv 0.5 10

Chng 4: c tnh cc thnh phn c bn ca h thng

uploaded by http://scribd.com/pvdai

2006 - HMS

46

Khi lu lng F gim xung 25% (50 gal/min):

Ps (F ) = 30 (0.25)2 = 1.875[psi]
Pv (F ) = 40 1.875 = 38.125[psi]
p= Cv F 50 = = 0.064 Pv (F ) 126.5 38.125

(khng phi 0.5/4 = 0.125 nh mong i)

Van EP ( = 50 )
Cv =
2004, HONG MINH SN

F p1 Pv

200 0.50.5 10

= 44.7

gim lu lng xung F = 50 gallons/pht:


F 50 + = p = log 1 log + 1 0.1 50 44.7 38.125 C v Pv (F )
uploaded by http://scribd.com/pvdai

Chng 4: c tnh cc thnh phn c bn ca h thng

2006 - HMS

47

H thng dng chy thng thng


25

C.W.

Pressure Drop (psi)

20 15 10 5 0 Line Losses Valve DP

Pump Head

FT

50

100 150 Flow Rate (GPM)

200

200 Installed Flow Rate (GPM) 150 100 50 0 0

Linear Valve

2004, HONG MINH SN

Van EP c c tnh lp t gn tuyn tnh hn van tuyn tnh!

=% Valve

20

40 60 Stem Position (% Open)

80

100

Chng 4: c tnh cc thnh phn c bn ca h thng

uploaded by http://scribd.com/pvdai

2006 - HMS

48

H thng vi st p sut t thay i


15 Pressure Drop (psi)
Hydrostatic Head

10

Valve DP

5
Line Losses

FT

30 ft

0 0
Installed Flow Rate (GPM 600 500 400 300 200 100 0 0 20
uploaded by http://scribd.com/pvdai

100

200 300 400 Flow Rate (GPM)

500

600

Linear Valve

2004, HONG MINH SN

Van tuyn tnh c c tnh lp t tt hn

=% Valve 40 60 80 Stem Position (% Open) 100

Chng 4: c tnh cc thnh phn c bn ca h thng

2006 - HMS

49

La chn c tnh van iu khin


Quick Opening: c s dng cho cc van thot an ton, cn ng m nhanh Linear: c s dng khi p sut st qua van c gi tng i c nh Equal Percentage: Chim ti khong 90% cc ng dng van iu khin bi c tnh lp t gn tuyn tnh. Khi t l st p sut qua van vi lu lng thp nht v cao nht ln hn 5 => nn chn van EP.

2004, HONG MINH SN

Chng 4: c tnh cc thnh phn c bn ca h thng

uploaded by http://scribd.com/pvdai

2006 - HMS

50

4.2.3 c tnh ng hc ca van iu khin

M hnh ng hc van iu khin thng c th a v mt khu qun tnh bc nht: dF dF dp F (s) kv k = = Gv (s) = = v du dp du u(s) v s + 1
2004, HONG MINH SN

v : 3-15 giy
n gin ha Cho c ch chp hnh TT =>
dF dp , cho van FC kv = dF , cho van FO dp
2006 - HMS
51

Chng 4: c tnh cc thnh phn c bn ca h thng

uploaded by http://scribd.com/pvdai

B nh v van (Valve Positioner)


Vn : van iu khin thng thng c chnh xc khng cao (c th sai s v tr ti 5%) do:
Di cht (Deadband), tr (Hysteresis) Ma st thay i do bi bn, thiu bi trn v han g p sut lu cht thay i c tnh phi tuyn ca c ch chp hnh

B nh v: S dng tn hiu o v tr m van thc v tc ng ti c ch chp hnh iu chnh m van chnh xc hn theo tn hiu iu khin
2004, HONG MINH SN

Thc cht l mt b iu khin vng trong, trong cu trc iu khin tng Thng thng ch s dng lut t l vi h s khuch i tng i ln (10-200) C th gim sai s v tr xung ti 0.5%
uploaded by http://scribd.com/pvdai

Chng 4: c tnh cc thnh phn c bn ca h thng

2006 - HMS

52

Khi no nn s dng b nh v
Nn s dng khi:
Cn chnh xc cao hoc tng tc tc ng ng hc ca qu trnh chm hn ng k so vi ca van (hng s thi gian ln hn 3 ln so vi ca van), v d qu trnh phn ng, qu trnh nhit, qu trnh trn, ...

Khng nn s dng khi


Qu trnh tng i nhanh (hng s thi gian khng ln hn 3 ln so vi ca van): b nh v c th lm chm v gim cht lng iu khin vng ngoi s dng mt b iu khin s ti ch (tch hp vi van), b iu khin s ng vai tr nh v

2004, HONG MINH SN

Chng 4: c tnh cc thnh phn c bn ca h thng

uploaded by http://scribd.com/pvdai

2006 - HMS

53

4.3 Thit b iu khin


Thit b iu khin
X l u vo

Tn hiu o

Thut ton iu khin

X l u ra

Tn hiu iu khin

Gi tr t/ Tn hiu ch o

Control equipment: Thit b iu khin, vd PLC, IPC, Digital Controller, DCS Controller,...
2004, HONG MINH SN

Controller: B iu khin, c th hiu l


C thit b iu khin, hoc Ch ring khi tnh ton iu khin, vd PI, PID, FLC, ON/OFF,...
uploaded by http://scribd.com/pvdai

Chng 4: c tnh cc thnh phn c bn ca h thng

2006 - HMS

54

IU KHIN QU TRNH (Cng nghip ch bin, khai thc) Cc b iu chnh c

IU KHIN RI RC (Cng nghip ch to, lp rp) Cc thit b c kh Rle in c, (1920) Cc mch logic lp trnh cng (PLD, 1960)

Thit b iu chnh PID kh nn (1920-1930)

Thit b iu chnh PID in t (1940-1950) iu khin s trc tip (DDC, 1965-1975)

Thit b iu khin kh trnh (PLC, 1970)

B iu chnh s gn (CDC, 1980)


2004, HONG MINH SN

H KPT tch hp (DCS, 1975) PLC-based DCS PLC mm (Soft-PLC, 1996)

PC cng nghip (IPC) PC-104, CompactPCI, SBC (PC-based Control) PC-based DCS

H iu khin lai H ic u khi n (FCS, Chng 4: c tnh cc thnh ph n bn ctr a hng th ng 2000)
uploaded by http://scribd.com/pvdai

2006 - HMS

55

Cu trc cc b iu khin phn hi

2004, HONG MINH SN

Chng 4: c tnh cc thnh phn c bn ca h thng

uploaded by http://scribd.com/pvdai

2006 - HMS

56

4.3.1 iu khin hai v tr


Cn gi l iu khin on/off, iu khin bang-bang Tn hiu iu khin ch c th nhn mt trong 2 gi tr L mt b iu khin phi tuyn tnh u(t) Trng hp l tng umax umin 0 e
umin , e < 0 u(t ) = umax , e 0

ON OFF

2004, HONG MINH SN

Chng 4: c tnh cc thnh phn c bn ca h thng

uploaded by http://scribd.com/pvdai

2006 - HMS

57

B iu khin hai v tr thc


S dng di cht (dead band) khc phc hin tng bang-bang u im: n gin, r Nhc im: Cht lng thp
u(t) umax umin 0 di cht
uploaded by http://scribd.com/pvdai

2004, HONG MINH SN

umin , u(t ) = umax , u(t ),

e < e > + e +

Chng 4: c tnh cc thnh phn c bn ca h thng

2006 - HMS

58

4.3.2 B iu khin PID l tng


Cc lut iu chnh P, PI, PD v PID (gi chung l PID) c s dng ph bin nht trong cc h thng iu khin qu trnh Cu trc v nguyn l hot ng n gin, d hiu v d s dng i vi nhng ngi lm thc t C rt nhiu phng php v cng c mnh h tr chnh nh cc tham s ca b iu chnh Thut ton PID thch hp cho mt phn ln cc qu trnh cng nghip.

2004, HONG MINH SN

Chng 4: c tnh cc thnh phn c bn ca h thng

uploaded by http://scribd.com/pvdai

2006 - HMS

59

Lut iu chnh t l (P)


u

dch (bias), gi tr iu khin ti im lm vic e umin

umax

u
e

Trng hp l tng

Trng hp thc t Khi nim di t l PB = (u max u min )/ kc

u(t ) = u + kce(t )
n gin, tc ng nhanh

2004, HONG MINH SN

Kh trnh khi sai lch tnh vi i tng khng c c tnh tch phn Ph hp nht vi cc i tng qun tnh-tch phn
uploaded by http://scribd.com/pvdai

Chng 4: c tnh cc thnh phn c bn ca h thng

2006 - HMS

60

Lut iu chnh t l-tch phn (PI)


1 ( ) u(t ) = u + kc e t + i ( ) e d 0
t

u(s) 1 KPI (s) = = kc 1 + e(s) i s


S dng ph bin nht (> 90%) trong cc b PID Tc ng tch phn (thnh phn I) gip trit tiu sai lch tnh khi gi tr t thay i dng bc thang (ti sao? cho lp i tng no?)
2004, HONG MINH SN

Thnh phn tch phn lm xu i c tnh ng hc ca h thng: tc ng chm, d dao ng hn v d mt n nh hn (ti sao?) Ph hp nht vi cc i tng qun tnh (ti sao?)

Chng 4: c tnh cc thnh phn c bn ca h thng

uploaded by http://scribd.com/pvdai

2006 - HMS

61

c tnh tn s ca khu PI

2004, HONG MINH SN

Chng 4: c tnh cc thnh phn c bn ca h thng

uploaded by http://scribd.com/pvdai

2006 - HMS

62

Lut t l-vi tch phn (PID)


1 u(t ) = u + kc e(t ) + i KPID (s) = de(t ) 0 e()d + d dt
t

1 u(s) 1 = kc + + s d e(s) i s

Thnh phn D ci thin tc p ng v gip n nh mt s qu trnh dao ng (khng tt dn) Thnh phn D nhy cm vi nhiu o Thnh phn D nhy cm vi thay i gi tr t
2004, HONG MINH SN

=> thut ton ci tin:

1 u(t ) = K e ( t ) + Ti

dy(t ) e(t )dt Td dt

Chng 4: c tnh cc thnh phn c bn ca h thng

uploaded by http://scribd.com/pvdai

2006 - HMS

63

c tnh tn s ca khu PID

2004, HONG MINH SN

Chng 4: c tnh cc thnh phn c bn ca h thng

uploaded by http://scribd.com/pvdai

2006 - HMS

64

Ba dng biu din lut PID


Dng chun:

1 u(t ) = u + kc e(t ) + i

de(t ) 0 e()d + d dt
t

KPID (s) =
Dng song song

u(s) 1 1 = kc + + s d e(s) i s

de(t ) 0 dt ki + kps + kd s 2 ki KPID (s) = kp + + kd s = s s u(t ) = u + k pe(t ) + ki e( )d + kd


t
2004, HONG MINH SN

Dng ni tip

1 s ) KPID (s) = kc 1 + 1 + d ( is
uploaded by http://scribd.com/pvdai

Chng 4: c tnh cc thnh phn c bn ca h thng

2006 - HMS

65

2004, HONG MINH SN

Chng 4: c tnh cc thnh phn c bn ca h thng

uploaded by http://scribd.com/pvdai

2006 - HMS

66

4.3.3 B iu khin PID thc


Thut ton xp x khu vi phn Chng bo ha tch phn B iu khin hai bc t do Thut ton s Chuyn ch Auto-Manual Lc nhiu
2004, HONG MINH SN

Chng 4: c tnh cc thnh phn c bn ca h thng

uploaded by http://scribd.com/pvdai

2006 - HMS

67

Xp x khu vi phn
Khu vi phn l tng khng thc hin c bi khng c tnh nhn qu Thut ton xp x thng dng

ud (s) = kc

d s (r (s) y(s)) d s 1+ N

N tr thnh mt tham s ca b PID (N tng s lm tng tc ng vi phn) Thng thng N c chn trong khong t 3 30

2004, HONG MINH SN

S dng trng s gi tr t ( trnh nhy cm vi thay i gi tr t)

ud (s) = kc

d s (cr (s) y(s)) d s 1+ N


uploaded by http://scribd.com/pvdai

Chng 4: c tnh cc thnh phn c bn ca h thng

2006 - HMS

68

Hin tng bo ha tch phn (reset windup)


Hin tng u ra ca b iu chnh vn tip tc tng qu mc gii hn khi sai lch iu khin tr v khng. Windup c th xy ra khi:
b iu khin c cha thnh phn tch phn v tn hiu iu khin b hn ch

2004, HONG MINH SN

Chng 4: c tnh cc thnh phn c bn ca h thng

uploaded by http://scribd.com/pvdai

2006 - HMS

69

2004, HONG MINH SN

Chng 4: c tnh cc thnh phn c bn ca h thng

uploaded by http://scribd.com/pvdai

2006 - HMS

70

Cc bin php khc phc (Antiwindup)


1. Ct b thnh phn tch phn khi gi tr c iu khin t ti gi tr t, loi tr hon ton hin tng windup. 2. Gim h s khuch i u ra ca b iu chnh nm trong gii hn cho php, trnh vic xy ra hin tng windup. 3. Theo di gi tr thc ca tn hiu iu khin b gii hn v phn hi v b iu chnh gim thnh phn tch phn, hn ch windup.

dui k 1 = c e + (ub u ) dt i t
2004, HONG MINH SN

4. t mt khu gii hn ti u ra ca b iu chnh PID m phng c tnh phi tuyn ca phn t chp hnh, s dng thut ton b ging nh trong phng php 3.
uploaded by http://scribd.com/pvdai

Chng 4: c tnh cc thnh phn c bn ca h thng

2006 - HMS

71

Chng bo ha tch phn

2004, HONG MINH SN

dui k 1 = c e+ (ub u ) i t dt

Chng 4: c tnh cc thnh phn c bn ca h thng

uploaded by http://scribd.com/pvdai

2006 - HMS

72

B K 2 bc t do - trng s gi tr t
B iu chnh hai bc t do b c vai tr lm mm qu trnh qu

2004, HONG MINH SN

d s 1 + u = kc (b 1)r + kc 1+ (r y ) i s 1 + d s / N d s 1 = kc + + br y ( r y ) ( r y ) i s 1 + d s / N
uploaded by http://scribd.com/pvdai

Chng 4: c tnh cc thnh phn c bn ca h thng

2006 - HMS

73

Cu trc b PID thc theo chun ISA

2004, HONG MINH SN

1 d s u = kc br y + (r y ) + (cr y) i s 1 + d s / N 1 d s K (s) = kc 1 + + i s 1 + d s / N
1 + (b i + d N ) s + i d (c + b N ) s 2 P (s ) = 1 + ( i + d N ) s + i d ( 1 + 1 N ) s 2
uploaded by http://scribd.com/pvdai

Chng 4: c tnh cc thnh phn c bn ca h thng

2006 - HMS

74

Lu v b PID theo chun ISA


Cu trc theo chun ISA tng ng vi cu trc minh ha trn Hnh 6-28 trong trng hp c = 1. K(s) l chnh l hm truyn t ca b PID thc mt bc t do. Do cc tham s c th c chnh nh bng nhiu phng php c nghin cu. P(s) ng vai tr nh mt khu lc trc gip mm ha p ng qu vi gi tr t. Nu N c t c nh sau khi chnh nh K(s) th b v c ch c th thay i c cc im khng ca P(s). Khi K(s) c chnh nh tt cho mc ch n nh h thng v p ng vi nhiu, ta c th chnh nh cc tham s b v c ci thin cht lng p ng vi gi tr t.

2004, HONG MINH SN

Khi b = 1 v c = 1, P(s) tr thnh mt khu khuch i n v.

Chng 4: c tnh cc thnh phn c bn ca h thng

uploaded by http://scribd.com/pvdai

2006 - HMS

75

Thut ton PID s


Thnh phn t l:
u p (t ) = kc (br (t ) y(t ))
t

Xp x thnh phn tch phn (T l chu k trch mu)

k ui (t ) = c i
Hoc

e( )d ui (t T ) +

kcT e(t ) i

2004, HONG MINH SN

kcT ui (t ) ui (t T ) + (e(t ) + e(t T ) ) 2ti Xp x thnh phn vi phn ci tin: d dud + ud = kc d dy N dt dt d u(t ) u(t ) e(t T ) dt T d k N ud (t ) = ud (t T ) c d (y(t ) y(t T )) d + NT d + NT
Thut ton iu khin:
u(t ) = u + u p (t ) + ui (t ) + ud (t )
2006 - HMS
76

Chng 4: c tnh cc thnh phn c bn ca h thng

uploaded by http://scribd.com/pvdai

Chuyn ch AutoManual
Vn : Khi chuyn t ch bng tay sang t ng hoc ngc li, tn hiu iu khin thay i ln s gy dao ng mnh => yu cu bumpless transfer Trong khi vn hnh bng tay, cho b iu khin PID lm vic nhng ch bm (tracking mode), cp nht trng thi ca b iu khin => kt qu tnh ton t ng s xp x gi tr a bng tay v chuyn t ch M sang ch A s din ra hon ton trn tru. Trc khi chuyn t ch A sang ch M, t gi tr a bng tay ng bng tn hiu iu khin hin ti.
uploaded by http://scribd.com/pvdai

2004, HONG MINH SN

Chng 4: c tnh cc thnh phn c bn ca h thng

2006 - HMS

77

Lc nhiu o (lc s)
y f (t ) = f y(t ) + (1 f ) y f (t h )
Lc nhiu gim nh hng ca nhiu o bng cch ly gi tr trung bnh xp x c tnh ng hc ca khu lc nhiu cn c quan tm trong vng iu chnh S dng khu lc ch nh cn thit bng cch thay i h s f (0-1)
2004, HONG MINH SN

Chng 4: c tnh cc thnh phn c bn ca h thng

uploaded by http://scribd.com/pvdai

2006 - HMS

78

Minh ha c tnh p ng ca h h vi khu lc


Filtered Temperature

f=0.3 f=0.1

f=0.2

2004, HONG MINH SN

20

40 60 Time (seconds)
uploaded by http://scribd.com/pvdai

80
2006 - HMS

100
79

Chng 4: c tnh cc thnh phn c bn ca h thng

c tnh iu khin khi khng c khu lc

Product Temperature

Manipulated Variable
2004, HONG MINH SN

Time
uploaded by http://scribd.com/pvdai

Chng 4: c tnh cc thnh phn c bn ca h thng

2006 - HMS

80

c tnh iu khin khi c khu lc

Product Temperature

Manipulated Variable
2004, HONG MINH SN

Time
uploaded by http://scribd.com/pvdai

Chng 4: c tnh cc thnh phn c bn ca h thng

2006 - HMS

81

You might also like