1 BT ON CM THC HNH (TI THC HNH BT ON CM NH TH NO?) M C l mi ngi n vi Bt on Cm bng nhng con ng khc nhau.

. Ring ti, ti tm hiu v thc hnh Bt on Cm nh tm mt phng php luyn tp th lc ch ng bnh Tiu ng m ti mc phi t thng 7 nm 2008. ng th! Nm 2008 ti phi nhp vin cp cu v pht hin b Tiu ng type II. Theo li khuyn ca sch v v mt s bn b, ngoi vic n ung theo ch , ti cn i b v tp luyn mt phng php th dc no . Cng theo li khuyn ca mt ngi bn, ti tm n mn Bt on cm. Cun sch m ti c u tin l T luyn Bt on Cm Thiu Lm ca G/s Hng Thanh. Ti thy sch vit cng phu nhng v hp dn ti ngay t nhng trang u tin. Nhng khi bt u thc hnh cc ng tc theo sch th ti cht ngh khng th t hc phng php ny nu khng c nhng hnh nh minh ha sinh ng v c th hn nht l c mt s t trong cc khu quyt m ti thy cha nm bt c. Chnh v th ti tm thm cc ti liu, hnh nh trn mng thng tin vi mong mun c th tm hiu thm v phng php luyn tp mn kh cng ny trong khi khng tm c mt ngi thy hng dn. V li tui khng cn tr nn khng c iu kin tm s hc o. Trc ht ti tm thy trn website http://thuvien-ebook.com v ti ti c mt tp tin mang tn batdoancam.rar. Sau gii nn thnh file batdoancam.prc v c c d dng vi mobilepocket reader. Khi c tp tin ny ti thy c rt nhiu im v t ng rt l v ti c bit tc gi l lng y Bng Cm v c ly xung t ykhoa.net ca BS Phan Xun Trung. Tuy nhin khi m website ca BS Trung th Bt on cm bi kh cng gip tng tui th l mt trong nhng bi vit trong mc Sc kho ngi cao tui c trnh by rt tt theo tinh thn khoa hc ch khng c nhiu khuyt im nh bi Bi kh cng BT ON CM ca l/y Bng Cm 2 trong http://thuvienebook.com. Ti rt nn ch v tip tc tm kim thng tin trn mng. Nhng cui cng cng tm c cc tp tin video clip trong youtube, c bit l cc tp tin minh ha ca v s Ph Tng Trc: http://youtube.com/phituongtruc v L Khi Vinh: http://360.yahoo.yahoo.com/khaivinhly. Xem cc hnh minh ha v i chiu vi sch ca g/s Hng Thanh, ti thy nhi u i m khc nhau. Khi c sch ca g/s Hng Thanh ti cng bit c rng c nhiu phng php luyn tp Bt on Cm khc nhau tp trung hai phi o Gia v Pht Gia. Tuy nhin ti xem cc video clip minh ha th thy hnh nh cc bi minh
1

ha t blog ca v s Ph Tng Trc c v l nhng bi ci bin d tp hn v cc ng tc lin hp cht ch vi nhau hn. V li trong nhng clip minh ha cn nu ln nhng li c th mc phi khi tp v c tc dng ca tng ng tc. Bi vy ti quyt thc hnh theo cc clip ny. Nhng cn khu quyt th sao? vng hu tin, c thn eo l khng hiu c. Cui cng ti tm thy vn bn ca Tn Tiu u trn mng thng tin nh sau: 2007-11-27 19:13:34 Song th thc thin l tam tiu T hu khai cung t x iu iu l t v tu n c Ng lao tht thng vng hu tiu Dao u bi v kh tm ho Ton quyn n mc tng lc kh Lng th phan (phn) tc c thn yu Bi hu tht in bch bnh tiu Bi quyt ny ti ti t website http://baike.baidu.com. Phn dch m l ti ghi thm. Ti cng c gng tm hiu thm v cc cu khu quyt v c nhn nh nh sau: Tuy ti bit rng ci quan trng khng phi l ch ngha (l thuyt) m l phng php thc hnh nhng d sao cng c n tm hiu r rng v ch ngha th thc hnh mi ng c. V li t luyn tp th phi nghin cu tht k trnh c cng nhiu cng tt vic thc hnh sai c th mang li hu qu khng lng c. Qua nhng clip minh ha ti c bit Bt on Cm ngoi th ()d b v th thu cng c tm th chnh cn gi l tm thc ( ). Nay th phn tch tm cu c gi l tm thc ca Bt on Cm (theo bi minh ho ca Ph Tng Trc): Cu 1: Song th thc thin l tam tiu (hoc: Lng th knh thin l tam tiu khng my khc bit v ngha: Hai tay chng tri, cha tr cc bnh thuc tam tiu: thng tiu (tm, ph), trung tiu ( t, v), h tiu (can, thn). Ti khng hiu tam tiu l kinh tam tiu nh g/s Hng Thanh hiu m l ph tam tiu. T l ti khng hiu l tng n nh g/s Hng Thanh m hiu l gii quyt (x l) Cu 2: T hu khai cung t x iu (Tay tri v tay phi dng cung ta nh bn chim iu) Trong bi Bi kh cng BT ON CM lng y Bng Cm dch: Tay tri, phi dng ra nh x iu bn cung? Trong phn minh ho Thiu Lm Bt on Cm do L Khi Vinh ti ln mng th thy ghi l: T hu lp cung t x iu v ng tc hi khc vi phn
2

minh ho do Ph Tng Trc ti ln mng. Tuy nhin ngha th khng my khc bit. Cu 3: iu l t v tu n c (Cha tr cc bnh thuc T v V cn gi tng tay mt). G/s Hng Thanh v Lng y Bng Cm u ghi l: iu l t v n c th (c l l/y Bng Cm ch chp li t bn ca g/s Hng Thanh). Tuy nhin v ngha cng khng my khc bit quan trng. Cu 4: Ng lao tht thng vng hu tiu (Ng v pha sau tr nm chng mt nhc v by chng tn thng). G/s Hng Thanh ghi: ... vng hu tin (chc chn l sai). L/y Bng Cm ghi l ...vng hu tiu (ng hn, nhng: vng li cn tiu!). Cng c sch ghi hng hu tiu coi nh c l. Cu 5: Dao u bi v kh tm ho (Lay chuyn u ph by ui tm ho ra i) u l u. v l ui nhng ngi th khng c ui. Vy khng hiu ngi xa mun ni g. Hay mun hnh tng ho ng tc ging nh mt con rng? Theo gs/ Hng Thanh th l rn ch khng phi rng. Ci quan trng l trong ng tc ny cn di chuyn ch phn thn trn. V quan trng hn c l ng tc ny c tc dng kh tm ho ngha l lm tan bin tm ho. Theo quan nim xa Tm (tim) thuc hnh ho. Khi nng gin ho bc lm hi Tm. Vy ng tc ny c tnh an thn. Theo nh bi ca lng y Bng Cm th tc dng ca ng tc ny l: Lm tng lng mu lu thng, mt tnh nng ny v thiu mu. Lm mu lu thng th c th hiu cn nh tnh nng ny do thiu mu th hi kh hiu. V th t th trong minh ho ca L Khi Vinh ghi cu ny l on 7 ch khng phi l on Cu 6: Lng th phan (phn) tc c thn yu (Hai tay ko (nm) chn thn lng c cng c (lm cho thm mnh). Cu ny c lng y Bng Cm xp vo on 8 v c dch: Hai tay phang xung chn, bn thn v gi eo. Ci ny th, theo ti l i hi hc! Cu ny trong phn minh ho ca L Khi Vinh th c xp vo on th 8 v ghi l: Song th ban tt c thn yu ( vn hp l) Cu 7: Ton quyn n mc tng kh lc (Tay nm m cht trn mt nh ni gin kh lc c tng thm) Cu ny trong bi minh ho ca L Khi Vinh c xp vo on th 5 (cu 8 l on 6) Cu 8: Bi hu tht in bch bnh tiu (Sau lng by ln gim gt trm bnh tiu tan). Tuy cha tra cu hiu r ngha ca t in y nhng cn c vo hnh nh minh ho ca Ph Tng Trc th l gim gt chn. C l ngha ca ch in y l nghing ng. V ki ng chn ln ngi d b ng v pha trc. Cho nn phi nghing ng gi thng bng v gim gt chm dt s mt
3

qun bnh. Cn ti sao li bi hu th c l l t th hay nghing pha trc nn cn lu gi lng thng pha sau. Trong hnh minh ho V hc Thiu Lm Bt on Cm ca L Khi Vinh th hai tay li n u xng cng ni huyt yu du, trng cng (T luyn Bt on cm ca g/s Hng Thanh cng quan nim nh th). Trong V hc Thiu Lm ghi: Bi hu khi im gi bnh tiu ch khng phi Bi hu tht in bch bnh tiu nn n u xng cng l ph hp. y chc hn l ci Bin ca Quyn. Cng v vy trong thc th 6 minh ho ca V hc Thiu Lm ca L Khi vinh cng rt khc so vi bi minh ho ca Ph Tng Trc (thc th 8). V Bt on Cm l mt phng php luyn tp kh cng dng sinh nn sau khi tm hiu v ngha ca cc khu quyt ti cng c gng tm hiu xem kh cng dng sinh l g? Ti c c qua Kh cng sc khe v iu tr ca B/s Ng Gia Hy v L/y Bi Lu Ym _ Nh xut bn Long An (1988). Sau ti c c bi vit trn Website ca B/s K Nam: Su Tm v kh cng dng sinh ca tc gi V c Hin u. Ti thy bi vit c cht lng v ph hp vi nhng kin thc khoa hc hin i. Do ti rt tm dc bi vit ny. Nay ti xin c trch nguyn vn bi vit thay v phi bin son trong khi ti cha c hc mt cch bi bn v kh cng. KH CNG DNG SINH l g? I. Kh cng l g? "Kh" ngi Trung Hoa pht m l "Chi" hay "Qi", "Ki" ngi Nht Bn, Ghee" ngi i Hn v "Prana" ngi n . "Kh" ngha thng thng c lin quan n "Khng kh" hoc "Cht Hi", mt cht khng hnh, d di ng, d phn tn, d tch t, tnh co dn c th to nn sc p ln mnh, ty theo s l ng ca n. "Cng" do ch "cng phu", ngi Trung Hoa pht m l "Kungfu", c ngha l vic lm c thc hin trong mt s lng thi gian. Do , "kh cng" c th hiu l mt tin trnh ht th khng kh, gia tng ngun sinh lc ca th cht ln tinh thn trong con ngi. Trong , "dng kh" (oxygen) c hp th qua khng kh, v "thn kh" (carbon dioxide) c loi tr ra ngoi c th. y l hai yu t chnh yu trong vic gia tng ngun sinh lc c th. Trong v thut c truyn ng phng, kh cng cn c gi l "ni cng", mt cng phu tp luyn "tn t ni kh", trin khai ti a sc mnh th cht ln tinh thn, p dng vo k thut chin u, cng nh gia tng sc khe thn tm. II. Lc S Kh Cng:
4

Trong ngha qun bnh hi th, kh cng c bt ngun t thu xa xa, t khi c s hin din loi ngi trn qu t ny. Cn c vo vn ha c truyn ng phng, kh cng c p dng qua cc phng php thc hnh, v trit l dn o, hu ht, trong ba mn hc: Y hc, o hc, v V hc. Theo Hong Ni Kinh (2697 2597 B.C. trc Ty Lch), v sch Dch Kinh (2400 B.C. trc Ty lch), nn tng ng Y hc c da trn l thuyt ngun kh lc, m Dng v Ng Hnh l gii, iu tr bnh tt v tng cng sc khe con ngi. Vo thi nh Thng (1783 1122 B.C trc Ty lch), ngi Trung Hoa bit dng nhng dng c bn nhn bng , chm chch vo cc huyt o trn c th, nhm gy nh hng n s dn truyn ngun kh lc, trong vic tr bnh cho con ngi. Vo th k th 6 trc Ty lch, trong c th o c Kinh, tc gi Lo T, mt nh hin trit Trung Hoa, cp n vai tr hi th trong k thut luyn kh, gip con ngi ko di tui th. S liu Trung Hoa cng cho thy rng cc phng php luyn kh c nhiu tin b, vo thi Xun Thu v Chin Quc (770 221 B.C. trc Ty lch). Sau , trong thi nh Tn n nh Hn (221 B.C. trc Ty lch n 220 A.C. sau Ty l ch), mt s sch dy luyn kh cng c bin son bi nhiu v y s, thin s v o s. Cc phng php truyn dy tuy c khc nhau, nhng vn c chung nhng nguyn l vn hnh kh lc trong c th. Vo th k th ba sau Ty lch, nguyn l v kh lc c minh chng hiu qu bi y s Hoa , qua vic p dng k thut chm cu, gy nn tnh trng t m cho bnh nhn, trong lc gii phu. Cng nh, ng sng ch nhng ng tc tp luyn kh "Ng Cm H", da theo tnh cht v ng tc ca 5 loi th rng nh: Cp, Nai, Kh, Gu v Chim. Vo nm 520 529 sau Ty lch, t s B t Ma, ngi n , ti Tung Sn Thiu Lm T, tnh H Nam, ngi son ra sch Dch Cn Kinh1, dy cc mn pht trin ngun kh lc, tng cng sc khe trn ng tu o, cng nh, thn th c cng trng, gia tng sc mnh trong vic luyn v. V sau, da vo nguyn l kh lc ny, cc t Thiu Lm sng ch thm nhng bi tp kh cng nh: Bt on Cm, Thit Tuyn Ni Cng Quyn, Ni Cng Ng Hnh Quyn... Theo truyn thuyt, vo triu i nh Tng (950 1279 sau T.L.), ti ni V ang, o s Trng Tam Phong sng ch bi ni cng luyn kh Thi Cc Quyn, gm nhng ng tc gip ngi tp luyn cng kin sc khe thn tm.
5

Ni n Dch Cn Kinh ngi ta thng ngh ngay n cch luyn t p vy tay rt ph bin ti VN trong thi gian qua. Dch cn kinh thc s l tn tt ca Dch cn ty tu kinh, gm 12 thc v s luyn tp cng khng qu n gin. Cn Dch cn kinh vy tay l ca m t ng i Vit t nhn l bc s L Quc Khnh sng to khng m y ng tin cy. Chng ta nn tm hiu k hn trong bi vit ca b/s Trn i S trnh by trong i hi Y khoa Chu u ngy 14-10-2001 (tm trn mng thng tin). V sau, c rt nhiu bi tp kh cng c sng ch bi nhiu v phi khc nhau. Dn dn, cc v phi nh, t ngi bit n, u b mai mt, cng vi nhng phng php truyn dy b lng qun trong qu kh. n nay, mt s t cc bi v luyn kh cng cn c ghi nhn qua mt s ti liu hn hp ca Trung Hoa nh: Dch Cn Kinh, Bt on Cm, Thit Tuyn Ni Cng Quyn, Ni Cng Ng Hnh Quyn, Thi Cc Quyn thuc ba h phi ca Trn Gia, Dng Gia v V Gia, Bt Qui Quyn, Hnh Quyn, Lc Hp Bt Php Quyn... III. Trit L Kh Cng A. V tr quan Theo quan nim ng phng, khi nguyn s hnh thnh ca v tr, vn vt c bt ngun t mt khi "Kh" u tin gi l "Thi Cc", bnh trng v cng tn. Sau tin trnh ni ti, khi "Kh" ny c phn thnh hai nhm kh i nghch nhau: "Kh m" v "Kh Dng", c gi l "Lng Nghi". Hai nhm "Kh m" v "Kh Dng" ny chm vo nhau, sanh ra kh th ba, m Lo T gi l "Xung Kh". T , v tr, vn vt c hnh thnh. o c Kinh c ghi: "o sinh nht, nht sinh nh, nh sinh tam, tam sinh vn vt, vn vt ph m nhi bo dng, xung kh d vi ha." Hc gi Trng Honh C c ni:"- Kh t li thnh hnh, kh tn i hnh loi, mun v t tr li Thi H." Vn vt bin chuyn, thay i khng ngng theo nh lut ph qut m Kinh Dch c ghi: "- Sinh, Trng, Thu, Tng." Cng nh, Pht Gio quan nim: "-Sinh, Tr, D Dit." Do , kh l ngun gc, l sinh lc ca vn vt v v tr. Hai tnh cht cn bn l m v Dng ca kh c qun bnh, nm trong ba loi kh tng qut: Thin Kh, a Kh v Nhn Kh. Thin Kh n t v tr thin nhin, vi lc sng ng v i huyn diu, gip cho i v tr thin nhin c vn chuyn trong mt trt t tun hon. Th d: Mt trng, mt tri, thi dng h, tt c bu tri khng gian v tn...u l nhng ngun cha thin kh. Thin kh ng mt vai tr quan trng, nh hng ln n thi tit, kh hu v thin tai. Th d nh nhng hin tng gi th i,
6

ma ri, bo t, sm st... xy ra u nhm mc ch ti to s qun bnh m Dng trong thin kh. "a Kh n t qu t, cng nh t s thm nhun, hoc nh hng tc dng ca thin kh trn qu t. a kh cn c sinh ra bi t trng ca qu t, cng nh, hi nng c pht ra t trong lng t. Nhng vng t thng xy ra ni la, hay nhng ng rn nt trong lng t, to nn nhng tai ha ng t, chnh l ni pht ra ngun a kh. S di chuyn ca a kh c th hin qua cc hin tng nh: t ct di chuyn theo dng nc l, mang bi p to nn nhng ni cn o. Tri li, nhng vng mt t s tr thnh sng su, ln rng. Mt khc, trong lc c nhiu ma, mt t tr nn y nc ngp lt. Tri li, khi kh tri kh, nng gt, hn hn, mt t tr nn kh c n, nt n. Tt c nhng hin tng ni trn u to nn s thay i a kh, do bi s mt qun bnh m dng tnh trong a kh. "Nhn Kh" l sinh lc con ngi. Con ngi l mt tiu v tr, nm trong s chi phi ca i v tr thin nhin. Do , nhn kh phi chu nh hng vo thin kh v a kh. B. Nhn Sinh Quan Con ngi khi cn l thai nhi trong bng m, c nui dng bng ngun sinh lc (Nhn Kh) ca b m, qua ng cung rn thai nhi. Sau khi cho i, qua ting khc u tin, hi nhi bi t ht th, hp th ngun Thin Kh t bn ngoi. Ngun thin kh u tin ny, khi c vo trong c th hi nhi, bin thnh ngun "Dinh Kh", v tc dng lm ngun sinh lc (Nhn Kh) ca b m sn c trong hi nhi, tr thnh "V Kh" c th hin bi hai dng: kh nng (Dng) v kh lnh (m). Dng kh nng (Dng) chy ln phn trn c th n cc b phn: tim gan, phi v no b trong khi dng kh lnh (m) chy xung phn di c th, n cc b phn: bng di, thn, sinh dc v hai chn. Tip theo, s sinh tn ca hi nhi cn phi c nui dng bi ngun Nhn Kh t bn ngoi, do nh hng ca Thin Kh v a Kh, qua mi trng khng kh trong sch, nc ung v thc phm (ng vt v thc vt). Ngun Nhn Kh (sinh lc) ny c lu chuyn iu ha, trong nhng ng ng ngang dc ca h thng Kinh, Mch, Lc, Huyt, lin h n cc tng ph (cc b phn nh: Tim, phi, 10 bao t, l ma, rut gi, rut non, gan, thn, ti mt v bng quang...) Vi tui th tng dn, cc ng ng dn kh lc ny, cng ngy tr nn tr tr, yu km, trong vic cung cp sinh lc (Nhn Kh) nui dng c th, do , sc khe con ngi d tr nn suy yu, bnh tt, nu khng c bi dng ng mc.
7

 ti to sc khe bnh thng, vic khai thng h thng kinh mch, cng nh, qun bnh m Dng tnh trong ngun sinh l c (nhn kh) rt cn thit cho c th con ngi. T im ny, ng Y Hc p dng mt trong nhng tr liu php nh: dc phm (thuc ha hc cc l, thn v r cy), Chm cu php, n ma php (thut xoa bp trn cc kinh mch, v n p trn cc huyt o), Kh cng tr liu (phng php h hp) v th dc dng sinh (p dng cc ng tc vn chuyn thng kinh mch)... Trong php dng sinh, ngi ta cn phi bit sng ha hp vi lut thin nhin, khai thc ti a li th c a Thin Kh v a Kh, trong vic gi qun bnh m dng tnh cho Nhn Kh ca con ngi. T , sc khng trong c th c kin ton, sn sng tiu tr cc mm mng bnh chng, c th xy ra cho con ngi. Ngoi ra, vic tp luyn kh cng rt ch li, gip cho Nhn Kh c iu ha, lm chm s thoi ha ca cc t bo trong c th, cng nh, iu hp thun li vi Thin Kh v a Kh t bn ngoi. IV.Phng Th Thc Hnh Trong kh cng gm c ba loi th cn bn: th su (hay th thp, hoc th an in), th Ngc (hay th trung bnh) v th cao. thc tp cc bi kh cng, hc vin c th p dng mt trong ba t th chnh yu nh: th ng, th ngi v th nm. Trong mi t th chnh ny cn c chia ra lm nhiu t th ph nh sau: - Vi t th ng cn c th ng t nhin, th ng chn trc chn sau, v th ng trung bnh tn (hai chn dang rng ra hai bn tri, phi). - Vi t th ngi gm c t th ngi tro chn nh: ngi Kit Gi, ngi Bn Gi, ngi Xp Bng (ngi tro t nhin) v ngi qu gi. - Vi t th nm gm c nm thng ngi vi lng ta pha di. Trong cc t th ng, ngi, v nm, t th ng mang li nhiu ch li hn. Cho nn, cc t th ng c p dng ti a trong cc bi tp kh cng ca quyn thut gia. Sau y l nhng ch li ca t th ng: - T th ng rt thun tin, khi tp nhng ni cng cng, ngoi tri, ni c khng kh trong lnh nh: cng vin, ng c, rng cy, b h, b sng, b bin, v cc vng ngoi .... - T th ng cn gip cho mu lu thng d dng trong h thng tun hon. Do , ngun kh lc d chuyn dn n cc b phn trong khp c th. - Ngoi ra, t th ng trnh c tnh trng ru ng nh hai t th ngi v nm. Cho nn, hc vin c thi gian hon tt vic tp luyn.
8

V. Hiu Qu Ca Kh Cng Vic tp luyn kh cng c th to ra nhng tc ng, nh hng tt p, gip ch cho chc nng sinh l ca cc b phn trong c th nh: b phn h hp, b phn tiu ha, h thng tun hon mu, v thn kinh h,...Cng nh, ti to s hot ng ca nhiu triu mao qun b nh tr, v lm chm s thoi ha ca cc t bo trong c th. Trong php tr bnh, vic p dng kh cng u n, cng vi thi quen m thc hp php king c, c th ti to sc khe bnh thng cho bnh nhn v cc chng: p huyt cao hay thp, bnh tim, bnh v ng mu, bnh suyn, bnh to bn, bnh tiu ha, bnh nhc u, bnh nhc mi khp xng v bp tht... Ngoi ra, vic tp luyn kh cng cn gip ch cho hc vin gia tng sc mnh tinh thn nh: tp trung t tng, tnh t ch, t kim sot ni tm, tm hn thanh tnh, v bnh tnh c mt i sng tnh cm an ha, khc phc c nhng tr ngi bt thng trong i sng hng ngy. t c thnh qu trong lc tp luyn kh cng, ty theo hon cnh, hc vin nn tun hnh nghim chnh theo mt thi dng biu tp luyn u n hng ngy, vi nhng bi tp thch nghi, tng bc mt, tun t tin hnh. Nu vi v, t giai on tp luyn, sc khe ca hc vin d b tn thng. Cng nh, trong giai on u tin tp kh cng, hc vin nn cn thn trnh nhng khuyt im. Vic tp luyn sai php c th to nn nhng bin chng, gy nh hng khng tt cho sc khe, v lm tr ngi cho c th trong vic tp luyn. H HP TRONG KH CNG NIM V KH: i vi ngi Ty phng, "Kh" c hiu bng nhng danh t nh: Energy, Vital Energy, Life Force, Bio-Force, Electromagnetism... Cng nh "Animal Magnetism" c chu do Mesmer, "Odic Force" c do Baronvon Reichenbach, "Orgone Energy" M do Wilhelm Reich, "Bioplamsm" Nga S do Inyushin. "Kh" (Energy) tc l nng lc, nng lng. Kh th hin di nhiu hnh thc khc nhau nh: Nhit nng, c nng, quang nng, in nng, ha nng, nng lc tinh thn,... Kh v vt c s lin h mt thit vi nhau. Kh cu to ra vt, v cng kt hp vi vt. Vt hot ng sinh ra kh. Cng nh, c quan c s lin h mt thit vi c nng. C nng quyt nh s hnh thnh v pht trin c quan. C quan sinh hot bin thnh c nng. Nh khoa hc Einstein gii thch s lin h gia kh v vt bng phng trnh E = mc 2. Nng lng kh bng khi lng nhn vi bnh phng tc nh sng. Nng lng kh v khi lng vt ch l
9

mt, nhng th hin di hai hnh thc khc nhau. Khi khi lng vt cht b ph hy, kt qu s sinh ra nng lng kh c ta ra. V phng din sinh l, c th con ngi l mt th cht ha hp ca nhng t bo, phn t, nguyn t khc nhau. Ty theo nhng yu t v iu kin sng chung quanh (nh: thc phm, nc ung, khng kh, thi tit, x hi...), ngun nng lc (kh) trong c th c gia tng, hay b suy gim. Trong i sng hng ngy, ngun nng lc (Kh) ng mt vai tr rt quan trng, trong s lin quan mt thit gia c th v tm tr con ngi. Cng nh, hi th qua vic h hp khng kh l mt yu t quan trng nht, trong tin trnh pht sinh nng lc (Kh) con ngi. Qua tin trnh h hp khng kh, dng kh (oxygen) trong khng kh c gn lc nh mt nhin liu cn bn, dng t chy thc phm, sinh ra nng lc (kh), thn kh (carbon dioxide), v nc, theo phng trnh ho hc nh sau: Food + Oxygen Energy + Carbon Dioxide + Water ( n) + (Dng kh) (Nng lc) + (Thn kh) + (Nc) Nng lc (kh) c sinh ra t phn ng ha hc ca dng kh v n, c dng bi dng, iu ha nhim v no b, v cc b phn trong c th, cng nh, to nn mt sc mnh chu ng, do dai v th cht ln tinh thn. c ngun nng lc (kh) sung mn, trong i sng khe mnh, ngoi hai yu t cn thit phi c nh dng kh (Oxygen) (trong khng kh trong lnh), v thc n ti tt (y cht dinh dng), ngi ta cn phi c thm nhng yu t h tr khc, khng km phn quan trng nh: nc ung tinh khit, nh sng mt tri, ngh ngi tnh dng, tm tr qun bnh, v vn ng th dc... H HP V S SNG: H hp (ht th) khng kh ng mt vai tr quan trng nht, trong s sng con ngi. Do , h hp l sng, sng cn phi h hp, v h hp to nn hi th, v ngun sinh lc (kh) trong con ngi. Nu hi th chm dt, tip theo, s cht n ngay vi con ngi. Sau mt cng vic mt nhc, hay mt ngy lao tm, lao l c, ngi ta p dng mt s phng php h hp (ht th) khng kh ng cch. Kt qu nhn thy c th khe mnh, tinh thn ti tnh. Sinh lc c phc hi, nh vo s bin nng ca dng kh (oxygen), c khng kh mang vo c th. Hi th ca mt ngi khe mnh bnh thng c gi l hi th t nhin, cn phi hi bn c tnh: yn lng, thanh thn, nh nhng, v iu ha. Hi th ca h biu l mt cch d dng, nh nhng, lin tc, khng cm thy mt mi, khng b rng buc bi bt c iu kin no, k c vic thc v hi th. Ni mt cch khc, hoi th khe mnh t nhin l hi th khng di, khng
10

ngn, m m, v u n. Khi t c hi th nh th, ngi ta cm thy nhn c s khe khon, nh nhng trong c th, tnh cm an ha, tinh thn bnh tnh, trong mt linh hn minh mn. Tuy nhin, i vi ngi bnh hon, sc khe yu km, hi th ca h thng c v mt nhc, do sc c gng m ra. Hi ht vo v cng ngn, th ra thng ko di, i khi, ngc li. Nhng ngi c hi th mt bnh thng nh th, th cht v tinh thn ca h tr nn yu ui, i sng tnh cm bt an, a n nhng ni lo u, bun nn, thiu ch kin nhn, trong cng vic hng ngy. Tip tc nh th, trong mt thi gian lu di. iu kin sc khe th cht ln tinh thn ca h s gp nhi u kh khn. Do , hi th ca nhng ngi ny cn c chm sc cn thn, trong lc tp luyn kh cng. Dn dn, vi thi gian, kh cng c th gip h phc hi c hi th t nhin, khe mnh bnh thng. Nhp th trung bnh ca mt ngi khe mnh bnh thng l mi tm hi th (ra vo) trong mt pht. Trong tin trnh tp luyn kh cng, thi gian cho mi hi th (ra vo) cng lc c n c ko di thm. V vy, khi n giai on tin b, hc vin nn tp nhp th trung bnh gim xung, ngha l gim dn s ln ca hi th (ra vo) trong mt pht. Cc nh thin s, o s thng tp gi cho nhp th (ra vo) t 5 xung ti 2 hi th (ra vo) trong mt pht. Vi t th ngi thin tnh tm, h c th tp ko di trong 30 pht. C hai cch thng thng gi cho nhp th gim xung nh: to nn hi th nh nhng, hay a hi th su xung bng di (an in). B MY H HP TRONG KH CNG: i vi hc vin mi nhp mn kh cng, iu quan trong nht l vic hiu bit v sinh l cn bn ca cc b phn lin quan tin trnh h hp ca con ngi nh sau: Nhim v ca phi: B my h hp ca con ngi gm c hai l phi, v nhng b phn trung gian, dn khng kh ra vo hai l phi nh: mi, ming, yt hu, thanh qun, kh qun v cung phi. Hai l phi c nm hai bn ng trung tuyn trong lng ngc, v ngn cch bi qu tim. L phi bn phi gm c ba thy. L phi bn tri c hai thy. Ni tn cng ca ng kh qun c tip ni vi hai cung phi ln, v cc ng mch, dn vo bn trong hai l phi tri phi. T , hai cung phi ln v cc ng mch, cng vo bn trong phi, cng c phn chia thnh nhiu chm nhnh nh dn, dn n tn cng nhng ti nh cha khng kh (gi l Kh bo).
11

Bn trong mi l phi, c cu to bi v s, khong 600 triu ti nh cha khng kh (Kh bo), chia thnh nhiu chm kh bo, i song song vi nhiu chm mch mu ln nh chng cht. Phi c cu to bi nhng m mm xp, co dn v c nhiu l hnh thc nh mt t ong. Mi ti nh kh bo cha ng mt phn khng kh c ht vo. T , dng kh (oxygen) c thm xuyn qua thnh ca cc ph mao qun. Sau , mu hu dng ha dng kh (oxygen) v thi tr thn kh (carbon dioxide) cng nhng cht cn b, do mu gp nht c trong h thng. Nu thiu s hin din ca mu, nhng ti nh kh bo s b tht thot ngun dng kh (oxygen), v c thay vo bng thn kh (carbon dioxide). Th tch ca hai l phi ngi trng thnh, trung bnh cha t 4 n 6 lt khng kh, hoc tng ng vi s lng khng kh c cha trong qu bng r (basketball). Nu nhng m tng ca hai l phi c trng mng ra trn mt phng, di n tch c a n c th ph ln mt na sn chi qun vt. Bn ngoi mi l phi c bao ph bi mt trong ca mng phi vng chc. Mt ngoi ca mng phi ny c dnh vo thnh trong lng ngc. Vng gia mng phi l mt cht nc nhn, cho hai l phi di chuyn linh ng, trong lc ht th khng kh. Vai tr honh cch m: Thn ngi c chia lm hai phn: phn trn l lng ngc, phn di l bng. Hai phn ny c ngn cch bi mt "Honh Cch M" (mt mng tht gn c hnh nn chp bu). S co dn ca lng ngc v honh cch m ng mt vai tr ch yu trong tin trnh ht th khng kh. Lng ngc cha ng hai l phi v tim, c bao ph bi b xng sn v xng c. Khi ht hi vo, hai l phi bt u n ln dn dn v gy nn s kch thch cc bp tht lin tip gia cc xng sn. Chnh cc bp tht ny tc dng to nn s di ng ca b xng sn, cho lng ngc c cng phng ln. Do , bn trong lng ngc c thm mt khong trng sc cha th tch gia tng ca hai l phi. y l loi th bng ngc (hay th trung bnh), khng c s nh hng ca honh cch m. Phn ch yu l s dn n ln ti a ca lng ngc, t c mt s lng dng kh (oxygen) ln nht, trong mt th tch khng kh ti a vo vng gia ca hai l phi. i vi loi th su (hay th thp, an in), khi ht hi vo, khng kh khng b dng li vng gia ca hai l phi nh ni trn, nhng khng kh c a su xung phn di ca hai l phi. ng thi to nn mt sc p trn mt chp bu ca honh cch m, khin cho honh cch m b y thp xung pha bng di, khong 4 phn (centimeters). ng tc ny to nn mt khong trng, gia mt trn honh cch m v pha di ca hai l phi. Do , khng
12

kh gia tng lm cho phn y ca hai l ph i, dn n thm xung pha di. Trong khi , tt c nhng ti nh kh bo, vng di hai l phi, phi hot ng tch c c, c mt s dn n ln gia tng ti a. c nh th, cc ti nh kh bo mi t c mt th tch tn tr khng kh ti a. iu ny rt quan trng, v cn phi c mt s lng dng kh (oxygen) ti a, thay vo ch ca s thn kh (carbon dioxide) cn c loi b ra ngoi, cng nh cn mt s dng kh (oxygen) dng vo vic tc dng phn ng bin th trong phi. Ngoi ra, sc p ca honh cch m hng xung bng di, khin cho mt s mu d ang ng trong cc ni tng, v mng rut c p dn vo bn trong cc tnh mch. Cng nh, to nn s kch thch cho i dy thn kinh thi dng, gip cho tm tr tr nn thanh tnh. Khng kh c th ra l buc sau cng cn thit, trong tin trnh h hp. Song song vi khng kh c th ra, hai l phi co tht nh li dn dn, cng lc vi lng ngc h thp xung, v cc bp tht gia b xng sn gim dn tnh kch thch, ri tr li bnh thng. Do , sc p ca honh cch m b mt nh hng, ri honh cch m bt hng ln, theo sc n hi t nhin. ng thi to nn mt sc y hng thng, tc ng vo phn y ca hai l phi, gip gia tng sc p t di y phi, tng mnh khng kh d bn, cn ng li t y phi ra ngoi. ( su tm t "Kh Cng Dng Sinh" ca V c Hin u) TI T LUYN BT ON CM NH TH NO? Trc kia, khi cn tr, ti tp th dc theo phng php ni ting ca Thy in: phng php ca Weirheim (mn th dc khng dng dng c). Vi phng php Weirheim ti bit lc no ly gn v lc no khng. Cng nh khi c sch ca g/s Hng Thanh ti cng bit cht t th no l tp trung luyn kh v th no l tp trung dng lc. Nhng theo ti khng nht thit trong mt thc (th) l tt c u dng lc hay dng kh. N bin chuyn rt tinh vi thng l theo s t nhin ca c th. Ti bt u luyn tp theo cc cu khu quyt ca Tn Tiu u. Tuy nhin ti thay i th t cc cu, trc ht cho ng lut bng trc v trnh t luyn tp cng c v hp l hn. V hnh thc (ng tc), ti theo cc bi minh ha ca Ph Tng Trc ng thi phi hp vi cch th ca Weirheim (nhng ng tc co (tay, chn hoc mnh) th th ra v ngc li th ht vo. Cng theo li khuyn ca tc gi V c Hin u, ti luyn tp t t v nghe ngng tc dng c tt khng: c thc ti tp c ba thng mi thy hnh nh kh ng. C nh th n nay hn hai nm ti c th tp mi bu i lin tc 8 thc vi thi
13

lng trn di 10 pht. Ti cng phi hp vi phng php ngi tp th theo sch hng dn ca B/s Ng Gia Hy Ti thy trong ngi khe ra v ngy cng thy kim sot c chng bnh Tiu ng, kt qu xt nghim mu, tiu rt tt. Tuy thi gian trn hai nm cha kt lun hon ton ki m sot c chng bnh ny nhng d sao cng thy c th nn ph bin kinh nghim cng mi ngi may ra tm c mt phng php chung tn t thi gian m thng tr c mt chng bnh kh ph bin hin nay. Ti xin chi tit ha qu trnh luyn tp Bt on Cm. Ngoi 8 thc chnh, cng nh bt c mn luyn tp no, Bt on Cm cn c thc d b v thc thu cng na D b thc: Thc d b l nhng ng tc chun b bc vo thc th nht. 1- ng tc chun b: ng thng, mt nhn thng, hai tay xui theo bn hng, chn khp. 2- ng tc 1: chn tri bc qua tri khong cch bng ngang vai. 3- ng tc 2: tay dang hai bn 45o so vi mt t, bn chn hng trc. 4- ng tc 3: khung tay v trc bng, khuu gi xung mt cht. 5- Th t nhin t 8 n 10 ln. Nhng sai st cn trnh khi tp thc d b: khi khyu gi khng thp qu lun hai u gi khng vt ra ngoi cc u ngn chn; thn mnh phi ngay thng khng khom, khng nga, hai bn chn song song nhau khng t chn ging hnh ch bt ( ) cng khng cong cc ngn vo trong. NHT THC : Song th thc thin l tam tiu. 1- T th chun b: sau thi hon tt thc d b, sau khi th su 8-10 ln. 2- ng tc 1: hai bn tay an vo nhau. 3- ng tc 2: t t nng hai bn tay ngang ngc, ng thi thng gi ln. 4- ng tc 3: tip tc nng tay, nga c xoay dn lng bn tay ln trn. 5- ng tc 4: xoay c nhn v pha trc, cc b phn khc khng chuyn. 6- ng tc 5: hai bn tay ri nhau t t tr li v tr ban u (vng tay, gp gi )... Thc hin t 6 n 9 ln. ngha & tc dng: Hai tay nng tri, bnh n tam tiu: thng tiu (tim, phi); trung tiu (l lch, bao t); h tiu (gan, thn) iu ha kh huyt, b lc ph ng tng. n nh tiu ha, tun hon.
14

Nhng sai st cn trnh khi tp nht thc : cng nh cc thc khc, thn mnh lun ngay ngn, hai bn chn song song. nh thc: T hu khai cung t x iu. 1- T th ban u: sau khi chm dt thc th nht. 2- ng tc 1: bc rng qua tri, hai bn tay an cho trc ngc. 3- ng tc 2: gi khuu xung, ng thi bn tay tri chng qua tri (ngn tr thng, cc ngn cn li cp. Bn tay phi tro (cc ngn u cp) ko ngang ngc tng tng nh ko dy cung, u quay tri mt nhn ngn tr tri. 4- ng tc 3: ng ln dn trng lc qua phi, hai bn tay cng chng, quay u qua phi, t t khp chn tay tr li v tr bnh thng. i bn, lp li, mi bn t 6 n 9 ln ri tr li v tr ban u. ngha & tc dng: Tay tri, tay phi dng cung nh bn chim iu. Lm mnh c tay, vai, lng, c. iu cn lu khi thc hin nh thc: bc 1 khi an cho hai bn tay trc ngc cn lu khi no tay phi trn, khi no tay tri trn : tay no s dng dy cung (tro) th tay phi di tay cn li d thc hin chng (ngn tr thng) . tam thc: iu l t v tu n c. ( hoc: iu l t v n c th) 1- T th ban u: Sau khi kt thc thc th hai tr v t th ban u 2- ng tc 1: tay tri a ln u, lng bn tay t t xoay nga ln trn ng thi tay phi ko ngang sn, khng ng thn mnh, bn tay p xung di, ng thi thng gi ln (hai tay v gi thc hin cng mt lc). 3- ng tc 2: hai tay tr v v tr ban u, ng thi khuu gi xung. Lp li, i bn. Mi bn thc hin t 6 n 9 ln ri tr li v tr ban u. ngha & tc dng: iu l t v cn nng cao tng tay mt. Tng cng sinh hot cho t (l lch), v (bao t). Tc dng rt tt vi bnh tiu ng. iu cn lu : hai tay v gi cng lm ng tc v ng tc hai tay khc nhau. Khi gi tay ln cao thn hnh phi thng, m t ng ngay. Nu phi hp vi hi th th lc ny chnh l lc ht hi vo v khi tr v t th chun b l lc th ra. t thc: Ng lao tht thng vng hu tiu. (hoc hng hu tiu) 1- T th ban u: sau khi hon tt thc th ba tr li v tr ban u.
15

2- ng tc 1: hai tay dang ra hai bn v ra sau, ng thi quay c qua tri, mt nhn tay tri, ng thi thng gi ln (hai tay, c, gi thc hin cng mt lc tht mm mi). 3- ng tc 2: tr v v tr ban u. Tay, c v gi cng thc hin mt lc. 4- ng tc 3: Thc hin nh ng tc 1 nhng u c quay v bn phi (i bn). 5- ng tc 4: Tr v v tr ban u sau khi thc hin mi bn 6 n 9 ln ngha & tc dng: Lic mt v pha sau gii quyt c ng lao tht thng Ng lao: 5 ci mt ca ng tng: Tm Can, T, Ph, Thn do lm dng n ung hoc lm vic qu sc. Tht thng: 7 th tn thng do cng thng thn kinh hoc phm t kh. iu cn lu : Khi dang hai tay v a ra sau th tp trung vo hai b vai, cn hai cnh tay th t nhin (khng ly gn). ng thc: Dao u bi v kh tm ha. 1- T th ban u: sau khi thc hin thc th t tr v t th sau: 2- ng tc 1: dn trng tm v tri, bc rng qua phi, hai tay a ln ngc ri t t a ln u, ng thi t t thng gi ln. 3- ng tc 2: cng mt lc khuu gi xung na ngi v vng tay xung i cnh bn tay pha ngn t hng v pha trc, lng thng, mt nhn thng pha trc. 4- ng tc 3: chuyn trng tm qua phi, ton thn trn gp st i phi, cnh tay phi gp, cnh tay tri dui thng. 5- ng tc 4: ly xng khu lm tm im, xoay ton thn trn qua i tri. 6- ng tc 5: tr v trc ng tc 3 Lp li ng tc 3, 4 nhng i bn (gp thn mnh v i tri, xoay qua i bn phi...) Thc hin mi bn t 6 n 9 ln ri tr v v tr sau: ngha & tc dng: Chuyn u lc ui lm tan kh tm ho. Lm mt ngi, bt nng ny, ngn nga tai bin mch mu no. iu cn lu : ch bn tay cc ng tc thc hin tht ng (lun hng xung mt t). Khi xoay thn trn phi tr vng. lc thc: Lng th phan tc c thn yu. 1- T th ban u: sau khi hon tt thc th 5, gi t th sau:
16

2- ng tc 1: t t gi hai tay ln ngang ngc, ri gi thng ln trn u ng thi thng gi ln. 3- ng tc 2: t t nga lng bn tay ra ri t t a xung ngang ngc ri ra sau lng. 4- ng tc 3: va gp mnh va dng hai tay vut t lng xung mng, i, ng chn, bn chn Lu khng c cong chn 5- ng tc 4: vn thng hai tay ra pha trc ri t t ng thng ln. Lp li cc ng tc 2, 3, 4 cho t 6 n chn ln ri tr v v tr sau. ngha & tc dng: Hai tay ko chn cng c cho thn v lng. Lm kho c lng, c bp chn, iu cn lu : khi ci gp ngi nhng khng cong khp gi, tp trung vo c bng, lm tan m bng. Thc ny rt ging phng php tp bng ca Ty phng. tht thc: Ton quyn n mc tng lc kh. 1- T th ban u: hon tt thc 6 ta c t th nh sau: 2- ng tc 1: dn trng tm c th qua phi, bc mt bc ln qua tri, xung trung bnh tn trong khi hai bn tay nm cht ngang hng (quyn). 3- ng tc 2: m mnh tay tri ti trc, ng thi mt trn l v gin d. 4- ng tc 3: xo bn tay tri xoay lng bn tay ra pha ngoi. 5- ng tc 4: nga bn tay ra pha trc, xoay c tay gn 270o 6- ng tc 5: nm tay thu quyn v ngang hng. Lp li cc ng tc 2, 3, 4, 5 cho tay phi. Tng cng 6-9 ln mi bn tay. Ch : Sau khi hon tt khp chn, hai tay bung xui theo thn mnh. ngha & tc dng: Tay nm cht, trn mt l v gin d lm tng kh lc. Lm tng sc mnh cho gan v do lm mnh gn ct cho ton c th, lm mt gan. iu cn lu : Tuy ni trn mt l00i v gin d nhng khng c nhn nh. bt thc: Bi hu tht in bch bnh tiu. 1- T th ban u: sau khi hon tt thc th 7 ta c t th sau: 2- ng tc : king hai gt chn ln, gi thn mnh vng vi giy, gim gt xung. Thc hin t 7 n 9 ln.

17

 ngha & tc dng: Gim gt by ci, trm bnh tiu tr. Lm mm do c bp chn, gip gi thng bng cho c th, lm cho dng i ng vng vng, trnh nhng di chng ca bnh tt. iu cn lu : khi chun b gim gt thn hnh phi tht thng bng, c nh treo ln ch khng c co rt c. Thu cng thc Sau khi thc hin ht tm thc ta phi thu cng. Th thu cng lm cho c th dn dn tr li vi bnh thng. Trong cc php kh cng dng sinh th thu cng v cng quan trng khng nn coi thng. Thu cng gip chng ta trnh ngng tp luyn mt cch t ngt. Cng nh khi cc vn ng vin va chy ht tc lc, nay dng l i t ngt th rt nguy him. ng tc: - Dang hai tay ra hai bn ri a v trc bng, bn tay phi p ln bn tay tri. C sch phn bit nam t n hu nhng theo thin th khng nht thit. - Th su t tm n mi ln. Xong ch xt hai lng bn tay vo nhau cho nng. - Cui cng dng hai bn tay xoa vut khp mt kt thc bi thc hnh. Bt Tuy hin gi mi ngy ti vn tp lin tc cc thc trn trong vng 10 pht (mi thc ti ch tp 8 ln) nhng lc mi bt u th khng phi th m ti tp ring tng thc. Nhng thc u tin ti tin hnh rt chm: mi thc t nht l mt tun mi tm thun. C thc (nh thc th 5) ti phi tp mt thng rng mi thy hi n. Th ri sau khi thuc cc thc n lc tp lin tc c li l mt qu trnh phc tp v cng. Th nhng cho n by gi ti vn va tp va nghe ngng, kim tra li. Th m thnh thong vn pht hin ra nhiu ch cha thng. T hc mt mn kh cng dng sinh qu tht rt kh khn. Mc du c gng din t km theo hnh nh minh ha rt ra t cc video clip c ti v t blog ca v s Ph Tng Trc ( khng bit r ngun ca nhng video clip ny), nhng chng ti t nhn thy vn rt kh khn cho cc bn t tp luyn cc ng tc ca Bt on Cm. Theo ti ngh, tt nht cc bn c tm nghin cu mn kh cng tn t thi gian m hiu qu cao ny nn xem thm cc video clip do v s Ph Tng Trc a ln mng thng tin. Ti nh cc video clip ny rt nhiu trong tp luyn. Phi ni thng nu khng c nhng video clip ny m ch xem sch th khng th no ti dm luyn tp mn kh cng ny trong khi khng c ngi hng dn. Ti xin nhc li: http://youtube/phituongtruc. Nu tr ngi xin lin h vi ti qua email:
18

ktdao2004@yahoo.com. Sau cng xin chn thnh cm n cc v cung cp cho chng ti nhng ti liu ti c tip cn vi Bt on Cm: v s Ph Tng Trc, L Khi Vinh, G/s Hng Thanh, V c Hin u... nhng v thy m ti cha h bit mt v xin thng cm cho v nhng g cc v cha hi lng. Cng xin thng cm vi ngi bin son bt c d ny ch mong gip c nhng ngi cha tm c cch n gin ch ng bnh tt ngoi ra khng nhm vo mt li ch g cho c nhn d l vt cht hay tinh thn no khc. o Trng Khnh

19