Chöông 1

Heä thaäp phaân

Ví duï 1.1: Caùc haèng soá trong heä 10:
102, 3098.34D, 198d

Ví duï 1.2:
1986D = 1.103 + 9.102 + 8.10 1 + 6.100
234d = 2.102 + 3.10 1 + 4.100
0.163 = 1.10-1 + 6.10-2 + 3.10-3

Heä nhò phaân

Ví duï 1.3: Caùc haèng soá trong heä 2:
1011B, 101010b, 1010101.101B

Ví duï 1.4:
10101B = 1.24 + 0.23 + 1.22 + 0.21 + 1.20 = 21D
11.01B = 1.21 + 1.20 + 0.2-1 + 1.2-2 = 3.25D

Neáu soá nhò phaân coù n bit thì ta seõ coù 2n traïng thaùi soá ñi töø 0
tôùi 2n-1, caùc traïng thaùi ñoù laø

Traïng thaùi Thaäp phaân

0 0 … 0 0
M M

1 1 … 1 2n-1
← n bit →
Heä baùt phaân

Ví duï1.5: Caùc haèng trong heä baùt phaân:

734O, 123.56o, -34.23O

Ví duï1.6:
705 O = 7.82 + 0.81 + 5.80 = 453 D
123.56 O = 1.82 + 2.81 + 380 + 5.8-1 + 6.8-2

Kyù soá Töông Töông

baùt phaân öùng nhò öùng thaäp
phaân phaân
0 000 0
1 001 1
2 010 2
3 011 3
4 100 4
5 101 5
6 110 6
7 111 7
Baûng 1.1 Söï chuyeån ñoåi giöõa kyù soá trong heä 8 vaø heä 2

Ví duï1.7: Chuyeån soá töø heä 8 qua heä 2 vaø ngöôïc laïi
1 101 011 011 B = 1533 O
1 5 3 3

245 O = 010 100 101 B = 10100101 B

 2 4 5

Heä thaäp luïc phaân

Ví duï 1.8: Moät soá haèng trong heä hex:

12A H, 234.907 H, B800 h

Ví duï 1.9:
F0 H = 15.161 + 0.160 = 240 D
FF H = 15.161 + 15.160 = 255 D
FFFF H= 15.163 + 15.162 + 15.161 + 15.160 = 65535

Kyù soá Töông Töông

heä hex öùng nhò öùng thaäp
phaân phaân
0 0000 0
1 0001 1
2 0010 2
3 0011 3
4 0100 4
5 0101 5
6 0110 6
7 0111 7
8 1000 8
9 1001 9
A 1010 10
B 1011 11
C 1100 12
 D 1101 13
E 1110 14
F 1111 15
Baûng 1.2 Söï chuyeån ñoåi giöõa kyù soá trong heä 16 vaø heä 2

Ví duï1.10: Chuyeån soá töø heä 16 qua heä 2 vaø ngöôïc laïi
11 0101 1011 B = 35B H
3 5 B

3B H = 0011 1011 B = 111011 B

3 B

Söï chuyeån ñoåi qua laïi giöõa caùc heä thoáng soá

Ví duï 1.11: Chuyeån soá 27 trong heä thaäp phaân sang nhò
phaân

27 2

13 1
6 1
3 0
1 1
0 1

Ví duï 1.12: Chuyeån soá 367 trong heä thaäp phaân sang heä baùt
phaân
 367 8

45 7
5 5
0 5

Ví duï 1.13: Chuyeån soá 367 trong heä thaäp phaân sang heä
thaäp luïc phaân

367 16

22 15
1 6
0 1

CAÙC KHAÙI NIEÄM CÔ BAÛN

Tin hoïc
Tin hoïc laø ngaønh khoa hoïc xöû lyù thoâng tin töï ñoäng baèng
maùy tính ñieän töû. Ôû ñaây coù ba khaùi nieäm chính laø xöû lyù,
thoâng tin vaø maùy tính.

Ñôn vò tin hoïc

Bit
Byte
1KB = 210 byte = 1024 bytes
1 MB = 210 KB
1 GB = 210 MB
1 TB = 210 GB
Maùy tính
- Sieâu maùy tính (super computer)
- Maùy tính lôùn (main frame)
- Maùy tính trung (mini computer)
- Maùy vi tính (micro computer)

Xöû lyù döõ lieäu

ÑAÀU VAØO XÖÛ LYÙ ÑAÀU RA

Döõ lieäu nhaäp Tính toaùn Keát quaû

Boä maõ kyù töï

Khaùi nieäm maõ kyù tö
- Nhoùm kyù töï ñieàu khieån
- Nhoùm kyù töï soá vaø chöõ
- Nhoùm kyù töï ñaëc bieät
- Nhoùm kyù töï môû roäng ñoà hoïa

Boä maõ EBCDIC (Extended Binary Coded Decimal Interchange Code)

Boä maõ ASCII (American Standard Code for Information Interchange)
Boä maõ Unicode (Universal Code)
LỊCH SỬ PHÁT TRIỂN CỦA MÁY TÍNH

Hình 1.1 Baøn tính

Hình 1.2 Khung Napier

Hình 1.3 Thöôùc keùo

Hình 1.4 Maùy deät

Hình 1.5 Maùy phaân tích

Hình 1.6 Maùy Mark I

 Hình 1.7 Maùy ENIAC

CAÙC THAØNH PHAÀN CÔ BAÛN CUÛA MAÙY TÍNH

Address bus
CU
Input device
ROM RAM I/O
ALU
Output device

Data bus

Control
bus
Register

Hình 1.8 Sô ñoà khoái toång quaùt beân trong moät maùy tính.
 Ñôn vò xöû lyù trung taâm (CPU- Central Processing Unit)
Boâ nhôù chính (ROM/RAM)
Ñôn vò xuaát nhaäp vaø thieát bò ngoaïi vi

Boä nhôù ñeäm L2

BACKSIDE BUS

CPU CU
Boä
nhôù ALU
ñeäm
L1
Reg

FRONTSIDE BUS
Bus PCI Bus AGP
Boä nhôù taêng toác
cho thieát
chính ñoà hoïa
bò ngoaïi
vi
Boä ñieàu khieån Bus USB
ñóa cöùng

Hình 1.9 Sô ñoà khoái cuûa heä vi xöû lyù coù cache

Caùc tuyeán
 PHAÀN MEÀM
Ñònh nghóa
Ngoân ngöõ cho maùy tính
Chöông trình

Pascal, PL/1…
⎧High-level Ngoân ngöõ
⎪ Language caáp cao
High–level ⎪⎪
Language ⎨
⎪Medium-leve Ngoân ngöõ
⎪
⎪⎩ Language caáp trung
C/C++

Low–level language Ngoân ngöõ Assembly language

caáp thaáp

Machine Ngoân ngöõ maùy Binary code

language
Hình 1.10 Caùc caáp cuûa ngoân ngöõ laäp trình
 Chöông trình
ñoái töôïng Chöông trình
(obj,…) thöïc thi (exe,out)
Chöông
trình nguoàn
Compiler Linhker
(Pas), (C) , …

Hình 1.11 a. Bieân dòch chöông trình

Döõ kieän Chöông trình

nhaäp thöïc thi Keát quaû

Hình 1.11 b Thöïc thi moät chöông trình ñaõ

ñöôïc dòch

Chöông trình nguoàn Interpreter

( Döõ kieän nhaäp) Keát quaû

Hình 1.11 c Thöïc thi moät chöông trình cuûa

Interpreter
CAÙC CAÁP CHUYEÅN ÑOÅI

Vaán ñeà (Problems)

---------------------------------------------------------------------
Giaûi thuaät (Algorithms)
---------------------------------------------------------------------
Ngoân ngöõ (Language)
---------------------------------------------------------------------
Kieán truùc (ISA) maùy (Machine Architecture)
---------------------------------------------------------------------
Vi kieán truùc (Microarchitecture)
--------------------------------------------------------------------
Maïch (Circuits)
--------------------------------------------------------------------
Thieát bò (Devices)

Hình 1.12 Caùc caáp chuyeån ñoåi

 MEMORY
MAR MDR

INPUT OUTPUT
Keyboard Monitor
Mouse PROCESSING UNIT Printer
Scanner LED
Disk ALU TEMP Disk

CONTROL UNIT
PC IR

1.13 Moâ hình maùy Von Neumann

Hình 1.14 Moät ví duï veà maïch luaän lyù: ñöôøng truyeàn döõ lieäu
cuûa maùy LC-3