Ch-ng VII:

Tn dng Nh n-c
I. Bn cht v vai tr ca tn dng Nh n-c.
1. Bn cht ca tn dng Nh n-c.
Tn dng Nh n-c l loi hnh tn dng gn lin
vi Nh n-c, l mt ph-ng thc huy ng v s dng
vn ca Nh n-c theo nguyn tc tn dng b p
thiu ht NSNN v chi u t- pht trin ca Nh n-c.
Nh- vy:
- Tn dng Nh n-c l mt phm tr kinh t gn
lin ch yu vi hot ng ca NSNN v cc qu h tr
u t- ca Nh n-c, phn nh mi quan h tn dng
trong Nh n-c va l ng-i I vay m bo cc
khon chi tiu ca NSNN v u t- pht trin (pht hnh
cng tri, pht hnh tri phiu,); ng thi va l
ng-i cho vay thc hin cc chc nng v nhim v
ca Nh n-c trong qun l kinh t x hi v pht trin
quan h i ngoi.
- Tn dng Nh n-c mang bn cht chung ca quan h
tn dng- l quan h vay m-n c hon tr vn v li
sau mt thi gian nht nh, l quan h chuyn nh-ng
tm thi quyn s dng vn, l quan h bnh ng v c
2 bn cng c li.
- Tn dng Nh n-c ra i gn lin vi s tn ti
v hot ng ca Nh n-c. Trong giai on u, tn
dng Nh n-c mang tnh cht phi kinh t bi vn huy
ng -c ch nhm phc v cho mc ch tiu dng ca
Nh n-c. Trong thi k nn kinh t pht trin nhanh,
tn dng Nh n-c mt mt huy ng vn b p thiu
ht NSNN, v mt khc tp trung vn ti tr u t-
cho cc ch-ng trmh kinh t, ch-ng trnh pht trin
k thut, cc cng trnh trng im huyt mch i vi
quc k dn sinh.
Tn dng Nh n-c trong nn kinh t th tr-ng l
mt nhn t quan trng thc y th tr-ng tin t, th
tr-ng vn pht trin. Vi mt c ch hot ng n
nh, uyn chuyn, tn dng Nh n-c c th nhanh chng
huy ng vn gii quyt nhng nhim v quan trng m
ti chnh cng phi m bo, gip NSNN n nh, cn i
v l n by tch cc Nh n-c qun l, iu tit
v mo nn kinh t.
2. Vai tr ca tn dng Nh n-c.
a. Tn dng Nh n-c phn phi li cc ngun lc ti
chnh ca x hi trn nguyn tc hon tr.
Trong thc tin, tn dng Nh n-c -c coi l cng
c ti chnh nh n-c huy ng vn t cc DN, cc t
chc x hi, dn c-; huy ng vn trong v ngoI n-c
thng qua cc hnh thc huy ng tit kim, pht hnh
cc giy t c gi, vay n, v cho vay i vi cc DN,
cc t chc kinh doanh, cc h gia nh nhm pht trin
kinh t v to vic lm cho x hi.
Nh vo hot ng ca tn dng Nh n-c, Nh n-c
c th huy ng mi ngun vn nhn ri trong x hi,
nhn -c mt phn ti nguyn trong n-c v ngoi n-c,
ng thi phn phi li nhm tho mn nhu cu u t-
pht trin theo nh h-ng ca Nh n-c. Phn phi li
ca tn dng Nh n-c l phn phi li c hon tr.
Thng qua tn dng Nh n-c l mt bin php h tr ti
chnh ca Nh n-ccho cc mc tiu, ch-ng trnh, d n
m rng v pht trin sn xut kinh doanh -c Nh n-c
ph duyt.
Sau mt thi gian huy ng vn v s dng vn theo
qui nh, Nh n-c cng nh- cc ch th vay vn tn
dng Nh n-c phi hon tr vn gc v km theo tr
li. Cng vi cc bn php ti chnh khc, tn dng Nh
n-c l mt bin php Nh n-c t chc qun l, s
dng cc qu tin t ca Nh n-c nt cch c hiu qu
nht- lm cho qu lun lun trng thI vn ng v
mang li hiu qu v mt kinh t x hi.
b. Tn dng Nh n-c c vai tr b p thiu ht NSNN.
Vay n ca Chnh ph l mt bin php ti chnh,
tn dng rt quan trng nhm b p thiu ht NSNN v
b sung ngun vn u t- pht trin. Vic pht hnh cc
tn phiu, tri phiu kho bc Nh n-c, cng tri quc
gia v cc chng ch vay n khc ca Nh n-c c v tr
quan trng trong cc hnh thc vay trong n-c, bi v
n huy ng -c ngun vn nhn ri sn c trong nn
kinh t quc dn t khu vc dn c- v cc DN, gip cho
Nh n-c c thm ngun vn, c tc dng hn ch v tin
ti chm dt vic pht hnh tin cho NSNN.
Tn dng Nh n-c ra i, thi gian u l b
p thiu ht NSNN xut pht t cc khon chi th-ng
xuyn cho tiu dng v khng tham gia vo chu trnh tI
sn xut ca nn kinh t quc dn. Cng vi s pht
trin ca x hi loi ng-i, chc nng, nhim v v vai
tr ca Nh n-c trong qun l kinh t- x hi khng
ngng -c cI tin v i mi. Theo , tn dng Nh
n-c cng -c Nh n-c s dng mt cch linh hot v
tch cc hn l b p cc khon bi chi cho u t-
pht trin kinh t ca NSNN v gip cho Nh n-c tng
thm ngun lc ti chnh m rng u t- v thc thi
cc chnh sch qun l v m nn kinh t quc dn, m
rng quan h kinh t i ngoi v cng ng kinh t th
gii.
Nhim v ca tn dng Nh n-c l phi nm vng nhu
cu v vay vn ca Nh n-c, mc ch s dng, kh nng
ngun vn, t p dng cc hnh thc vay vn cho ph
hp p ng yu cu ca Nh n-c, m bo cn i
NSNN khc phc tnh trng lm pht.
c. Tn dng Nh n-c l cng c qun l, iu tit v
kim sot kinh t v m.
- Tn dng Nh n-c gp phn xy dng v pht trin
cu trc kinh t ph hp vi qu trnh cng nghip ho,
hin i ho.
Tn dng Nh n-c l bin php ti chnh ca Chnh
ph h tr cho hot ng NSNN v thc y pht trin
kinh t. N gi mt v tr rt quan trng trong vic
to ra ngun thu b sung cho NSNN v cc qu h tr u
t- ca Nh n-c. Ngun vn tn dng Nh n-c dng
u t-, ti tr cho cc ch-ng trnh, cng trnh trng
im c ngha then cht, huyt mch i vi nn kinh
t quc dn, pht trin cc ngnh ngh thuc din -u
i v cc vng c kh khn theo qui nh ca Chnh ph
nhm p ng yu cu xy dng v pht trin cu trc
kinh t trong iu kin cng nghip ho, hin i ho
t n-c. Nh c nhng khon u t- ny m b mt ca
nn kinh t thay i nhanh chng, thc y tng nng
sut lao ng x hi, tng thu nhp quc dn v l
iu kin hon vn v tr li tn dng Nh n-c.
- Tn dng Nh n-c gp phn iu tit cung cu
tin t, thc y s pht trin ca th tr-ng ti
chnh.
V ph-ng din chnh sch tin t, tn dng Nh
n-c l cng c iu ho khi l-ng tin cung ng.
Trong iu kin NSNN mt cn i tm thi trong nm ti
chnh, Nh n-c thc hin huy ng vn ngn hn trn
th tr-ng tin t bng vic pht hnh mt s l-ng tn
phiu Nh n-c p ng kp thi nhu cu chi tiu ca
NSNN. Thng qua hot ng tn dng Nh n-c, vi vic
Nh n-c ch ng thc hin tng, gim pht hnh l-ng
tn phiu Nh n-c v ch th mua cng nh- bn tn
phiu Nh n-c li l Nh n-c, ngn hng TW, cc ngn
hng TM trn th tr-ng tin t th mt mt, Nh n-c
huy ng -c ngun vn ngn hn theo k hoch v mt
khc, Nh n-c iu tit gim hoc tng l-ng tin
trong l-u thng.
Nn kinh t hng ho pht trin i hi phi c th
tr-ng ti chnh nng ng. Vi c ch hot ng mm
do ca tn dng Nh n-c, thng qua cc hnh thc Nh
n-c bn cc giy t c gi ngn hn, trung hn v di
hn vo th tr-ng thc y s ra i v pht trin
ca th tr-ng tin t, th tr-ng vn v to ra cc
loi hng ho a dng cho th tr-ng vi an ton v
tnh thanh khon cao. Vi nhng -u im ca tn dng
Nh n-c trong vic huy ng vn, iu chnh cung ng
tin cng nh- pht trin th tr-ng ti chnh nn ngy
nay hu ht cc quc gia trn th gii u quan tm
pht trin th tr-ng tri phiu m tr-c ht l tri
phiu Chnh ph.
- Tn dng Nh n-c thc hin bo tn v sinh li
cc khon tin ca ti chnh cng.
Trong kinh t th tr-ng, cc khon tin nhn ri
phi -c -a vo vn ng v c kh nng sinh li. Bt
c n-c no cng vy, s d- th-ng xuyn tin gi NSNN
v qu d tr ti chnh Nh n-c th-ng rt ln. Nhim
v ca tn dng Nh n-c l kt hp vi ngn hng v
cc hot ng kinh doanh tin t khc bin khon tin
trn thnh vn kinh doanh nhm m bo gi tr v sinh
li s tin y. Mt khc, vn huy ng ca tn dng Nh
n-c khi thc hin cho vay u t- i vi cc ch th
trong x hi lun tun theo nguyn tc thu hi, bo
ton v pht trin vn.
- Tn dng Nh n-c kim sot cc hot ng kinh
t.
tm v m, thng qua hot ng huy ng v s
dng vn, tn dng Nh n-c c th nm bt v kim sot
l-ng vn nhn ri ch-a sinh li trong nn kinh t, nhu
cu vn u t- theo nh h-ng ca Nh n-c, mc bi
chi ca NSNN, lm pht, hot ng ca th tr-ng. Quan
h tn dng nh n-c cn bao hm c kh nng kim sot
cc loi hot ng kinh t ca cc DN, cc t chc v
cc c nhn. hnh thnh -c quan h tn dng, Nh
n-c khi cho vay phi bit v kim sot hot ng ca
ng-i i vay nh- tnh kh thi ca d n vay vn, tnh
hnh sn xut kinh doanh, mt hng sn xut kinh doanh
(cht l-ng, s l-ng), kh nng tr n ni ring v
tnh hnh ti chnh ni chung, quan h vi cc ch n
khc, Tn dng Nh n-c phn nh cc quan h kinh t
c mi lin quan rt nhiu vi cc quan h kinh t
khc.
Nh- vy, qua phn tch vai tr ca tn dng nh
n-c cho thy, tn dng Nh n-c l mt cng c ti
chnh thc hin qun l, iu tit v kim sot nn
kinh t v m, gp phn iu chnh c cu kinh t, m
rng v nng cao hiu qu u t- pht trin v lnh
mnh nn ti chnh tin t quc gia.



II. Vay n ca Chnh ph
1. Th tr-ng v cc hnh thc vay n ca Chnh ph
1.1. Cc th tr-ng vay n ca Chnh ph
a. Cc khon vay n ca Chnh ph -c thc hin ch
yu trn th tr-ng ti chnh trong n-c.
* Khi c nhu cu vay vn ngn hn, Nh n-c s tin
hnh vay n trn th tr-ng tin t. Tn dng Nh n-c
ngn hn l khon vay ngn hn ca Nh n-c m i din
th-ng l kho bc Nh n-c b p cc khon bi chi
tm thi ca NSNN. Thi hn vay ca cc khon vay ny
th-ng d-i 1 nm.
Tn dng ngn hn ca Nh n-c -c thc hin bng
cch pht hnh tn phiu Kho bc. Vic pht hnh -c
thc hin bng 2 cch:
- Pht hnh tn phiu Kho bc vay vn NHTW.
- Pht hnh tn phiu Kho bc vay vn cc NHTM,
cc t chc phi ngn hng, cc DN, v cc c nhn theo
qui nh ca php lut.
Ngun tr n ca tn dng Nh n-c ngn hn l cc
khon thu ngn sch -c thc hin trong nm ti chnh.
Tuy nhin, trong mt s tr-ng hp c bit, ngun tr
n ca loi tn dng ny -c thc hin bng cch pht
hnh tip loi k phiu kho bc mi (k phiu chu l-u).
* Khi c nhu cu huy ng vn trung v di hn, Nh
n-c thc hin vay n trn th tr-ng trong n-c. Tn
dng Nh n-c trung hn v di hn ca nh n-c l cc
khon vay trung hn v di hn ca nh n-c. Thi hn
vay th-ng t 1 n 5 nm i vi vay trung hn v t 5
n 10 nm i vi vay di hn.
Vic vay trung hn v di hn l nhm huy ng vn
gii quyt thiu ht ca NSNN xut pht t yu cu
u t- v m rng u t- xy dng cc cng trnh c s
h tng m hiu qu mang li sau mt thi gian kh di.
Ngun tr n -c thu t ph v gi dch v. Vic
vay n -c thc hin bng cch pht hnh cng tri,
tri phiu Nh n-c. Cng, tri phiu l chng ch nhn
n ca Nh n-c, l mt loi chng khon hay tri khon
Nh n-c do Nh n-c pht hnh vay cc ch th trong
x hi. Cng tri phiu c nhiu tn gi khc nhau:
cng tri quc gia, tri phiu Nh n-c, cng tri xy
dng T quc,... Mt s n-c Chnh ph u nhim cho Kho
bc nh n-c pht hnh cn -c gi l tri phiu Kho
bc nh n-c, cng kh phiu.
Cc loi hnh ca cng tri phiu rt phng ph v
a dng, c th phn chia chng theo cc tiu thc ch
yu sau:
- Cn c theo thi hn, tri phiu Nh n-c c 2
loi:
+ Tri phiu c thi hn: l loi c qui nh thi
hn c th: 1 nm, 2 nm, 3 nm, 5 nm, 10 nm,...
+ Tri phiu vnh vin: l loi khng c qui nh
thi hn phi thanh ton m Nh n-c ch ha h hon
tr mt s tin c nh hng nm v c thi hn.
Mc ch pht hnh tri phiu vnh vin l nhm xy
dng hoc khi phc cc cng trnh c s h tng, phc
li cng cng (th-ng xy ra sau chin tranh, hoc sau
mt t khi phc thin tai) mang tnh ngha v ng
gp ca ton dn trong n-c hn l li ch kinh t ca
ng-i mua tri phiu.
- Cn c theo phm vi pht hnh, tri phiu Nh
n-c -c chia lm 2 loi:
+ Tri phiu quc ni: L tri phiu pht hnh
trong n-c do chnh quyn Nh n-c TW hoc a ph-ng
pht hnh huy ng vn nhn ri ca cc ch th
trong n-c.
+ Tri phiu quc t: L cc loi chng ch nhn n
do Nh n-c pht hnh huy ng vn thu ngoi t t
cc ch th ngoi n-c.
Ngun tr n tri phiu l mt phn thu NSNN, thu
ph hoc gi dch v cc cng trnh -c u t- bng
cc ngun vn tn dng Nh n-c hoc pht hnh mt loi
tri phiu mi tr n cho cc loi tri phiu c.
- Cn c theo hnh thc ghi danh hoc khng ghi
danh:
+ Tri phiu ghi danh: L loi tri phiu c ghi
tn ng-i mua tri phiu, khi cn mua bn chuyn nh-ng
ng-i mua phi n ni pht hnh ng k li, tr-ng
hp b mt t tri phiu ny cng s -c ni pht hnh
thanh ton theo cc chng t l-u tr.
+ Tri phiu khng ghi danh: L tri phiu khng
ghi tn ng-i mua, cc loi tri phiu ny th-ng -c
mua bn chuyn nh-ng t do trn th tr-ng chng
khon, v tt nhin nu b tht lc, mt mt ng-i s
hu coi nh- mt quyn s hu, khng -c thanh ton
i vi loi tri phiu khng ghi danh, mt s n-c
cn qui nh c th loi no th -c php l-u hnh cn
loi no th khng -c php l-u hnh trn TTCK.
- Cn c vo thu nhp do li sut mang li:
+ Tri phiu c li sut c nh: L loi tri
phiu n nh mc li sut c nh ghi trn t tri
phiu trong sut thi hn ca tri phiu, khng thay
i trong mi tr-ng hp, cho d trn th tr-ng tin
t c bin ng v li sut.
Loi tri phiu ny ph hp vi nhng n-c c nn
kinh t, ti chnh tin t n nh.
+ Tri phiu c li sut khng c nh (Li sut
theo ch s): Loi tri phiu ny -c Nh n-c iu
chnh li sut hng nm theo s bin ng gi c v li
sut trn th tr-ng tin t, hoc iu chnh theo s
bin ng ca gi vng hoc gi ngoi t nhm m bo
li ch kinh t ca cc ch th cho Nh n-c vay, trnh
-c ri ro do lm pht, tr-t gi khi mua tri phiu.
Loi tri phiu ny th-ng -c p dng nhng
n-c c lm pht cao, nn ti chnh tin t th-ng
khng n nh.
Th tr-ng vn gi vai tr ht sc quan trng trong
vic cung ng vn u t- cho nn kinh t. Chnh ph v
chnh quyn a ph-ng; cc DNNN v cc tp on kinh
t -c php pht hnh cc loi chng khon huy ng
vn u t- trung v di hn.
Trn th tr-ng tri phiu Chnh ph, cc hnh thc
pht hnh bao gm:
- u thu qua th tr-ng giao dch chng khon
- Bo lnh pht hnh
Tt c cc loi tri phiu Chnh ph pht hnh theo
cc hnh thc ni trn -c nim yt v giao dch trn
th tr-ng chng khon.
u vit ca hnh thc pht hnh tri phiu trn th
tr-ng ti chnh trong n-c l:
- Khng b ri ro hay b v n trong cc iu kin
thng th-ng v Chnh ph c th pht hnh tri phiu
mi thanh ton n c. Tr-ng hp khng th pht hnh
tri phiu, Chnh ph c th pht hnh tin tr n.
iu ny ch ng vi vic vay vn bng ng tin quc
gia, cn khi vay vn bng ngoi t s c ri ro v
ngoi hi.
- Vay vn bng tri phiu l hnh thc vay n trc
tip gia ng-i i vay v ng-i cho vay, mt khc, tri
phiu Chnh ph l cng c n -c coi l c ri ro
thp nn li sut tri phiu Chnh ph th-ng l thp
nht.
- Khi vay n bng tri phiu, c ngha l Chnh ph
cung cp cho th tr-ng ti chnh mt khi l-ng chng
khon vi tnh thanh khon cao, to iu kin cho cc
nh u t- c thm cng c u t- hp dn, mt khc
vic pht trin th tr-ng tri phiu s khc phc s
mt cn i gia th tr-ng vn v th tr-ng n, gia
th tr-ng tri phiu v th tr-ng tn dng ngn hng.
b. Ngoi ra, Nh n-c cn c th b sung ngun vn cho
u t- pht trin bng vic vay n n-c ngoi.
i t-ng vay n m Nh n-c h-ng ti l: Cc
Chnh ph, cc t chc lin Chnh ph, cc t chc phi
Chnh ph, cc t chc ti chnh tin t quc t nh-
qu tin t quc t (IMF), ngn hng th gii (WB),
ngn hng pht trin Chu (ADB).
Ngun vn khai thc l h tr pht trin chnh thc
(ODA).
Ngoi ra, Nh n-c cn c th vay n bng vic pht
hnh tri phiu Nh n-c ra n-c ngoi (cn gi l tri
phiu quc t) vo th tr-ng vn quc t nhm huy ng
vn ca cc nh u t- cc quc gia trn th gii.
1.2 Cc hnh thc vay n ca Chnh ph:
a. Vay n trong n-c thng qua pht hnh cc giy t c
gi ca Nh n-c.
y l hnh thc huy ng vn ch yu ca Nh n-c
nhm b p thiu ht ngn sch v m rng chi u t-
pht trin.
Cc giy t c gi ca Nh n-c -c pht hnh d-i
dng chng ch hoc bt ton ghi s, c ghi tn hoc
khng ghi tn vi nhng k hn khc nhau, ph-ng thc
pht hnh a dng v tng b-c -c chun mc ho.
Cc hnh thc vay n trong n-c th-ng -c cc Nh
n-c p dng bao gm:
- Tn phiu Nh n-c: L chng ch vay n ngn hn
ca nh n-c, pht hnh vi thi hn khng qu mt nm
nhm huy ng vn ngn hn gii quyt mt cn i
tm thi ca NSNN trong nm ti chnh.
- Tri phiu th v th-ng mi
y l loi tri phiu do chnh quyn a ph-ng
hoc cc php nhn do chnh quyn a ph-ng pht hnh
vi mc ch huy ng vn trung v di hn xy dng
cc cng trnh mang tnh cng cng.
Tri phiu th c th chia lm 3 loi chnh,
-c phn bit ch yu da trn cch thc bo m cho
vic tr n:
+ Tri phiu chung:
y l loi tri phiu m kh nng tr n -c m
bo bng ton b cc ngun thu v kh nng to ra thu
nhp ca nh pht hnh.
iu ny c ngha l ton b quyn lc thu thu ca
nh pht hnh -c dng m bo cho vic tr n, tc
l ch c nh pht hnh -c quyn nh thu mi c th
pht hnh tri phiu chung.
an ton ca tri phiu chung l rt cao (th-ng
ch sau tri phiu Chnh ph) nh-ng b li, li sut
thp hn so vi cc loi tri phiu cng ty. an ton
ca tri phiu chung khng ch ph thuc vo kh nng
nh thu m cn ph thuc vo s sn sng tng thu,
gim chi tiu hoc tin hnh cc bin php cn thit
ca chnh quyn a ph-ng m bo kh nng tr n
y v ng hn.
+ Tri phiu thu nhp d n:
l loi tri phiu -c pht hnh ly tin
ti tr cho mt d n c th no nh-ng khng nh-
tri phiu chung, tri phiu thu nhp d n khng -c
m bo bi quyn lc nh thu ca nh pht hnh m
ch -c m bo bng thu nhp mong i -c to ra t
d n m n ti tr.
Do chnh quyn a ph-ng khng m bo cho loi
tri phiu ny nn n c ri ro cao hn tri phiu
chung nh-ng b li c li sut cao hn. Tri phiu thu
nhp d n c an ton thp hn nn c th thu ht
nh u t-, nh pht hnh phi -a ra mt s tho -c
v ti chnh v nhng vn c lin quan m bo an
ton cho nh u t-. Trong mt s tr-ng hp, c bit
khi c cc d n cng cng kh c kh nng to ra ngun
thu tr n, chnh quyn a ph-ng c th bo m
cho tri phiu bng kh nng nh thu v to ra thu
nhp ca mnh. Nhng tri phiu nh- vy ging vi tri
phiu chung hn l tri phiu thu nhp d n v th-ng
-c gi l tri phiu -c m bo kp.
+ Tri phiu thu nhp dnh ring
Vi loi tri phiu ny, ngun chi tr cho tri
phiu -c m bo bng ngun thu nhp nht nh khng
lin quan ti d n -c ti tr bng tri phiu.
- Tri phiu Chnh ph
Tri phiu Chnh ph l tn gi chung ch cc
loi tri phiu do Kho bc nh n-c pht hnh v cc
tri phiu do chnh quyn a ph-ng, c quan ca chnh
ph pht hnh -c Chnh ph m bo.
Tri phiu Chnh ph l cng c quan trng ca th
tr-ng ti chnh, l cng c huy ng vn, cng c qun
l kinh t v lm chun mc cho cc cng c n khc.
Tri phiu Chnh ph l cng c m Chnh ph s dng
vay vn t cng chng nhm m bo b p s mt cn
i gia thu nhp v chi tiu hng nm ca Chnh ph,
duy tr tng tr-ng ca khu vc Nh n-c trong cc
ngnh kinh t quc dn, b p thiu ht ngn sch Nh
n-c theo chu k nhm duy tr cc hot ng kinh t khi
nn kinh t c kh nng b suy thoi, thc hin chnh
sch vay vn thay v nh thu. Chnh v th, vic vay
vn d-i hnh thc tri phiu Chnh ph gn cht vi
chnh sch ti kho.
Vit nam, Nh n-c p dng vay n Nh n-c bng
vic pht hnh tri phiu Chnh ph. Tri phiu Chnh
ph: L mt loi chng khon n, do Chnh ph pht
hnh, c thi hn, c mnh gi, c li, xc nhn ngha
v tr n ca Chnh ph i vi ng-i ng-i s hu tri
phiu.
Cc loi tri phiu Chnh ph bao gm:
+ Tn phiu kho bc (thi hn 1 nm)
+ Tri phiu kho bc (thi hn t 1 nm tr ln)
+ Tri phiu cng trnh TW (thi hn t 1 nm tr
ln)
+ Tri phiu u t- (thi hn t 1 nm tr ln)
+ Tri phiu ngoi t (thi hn t 1 nm tr ln)
+ Cng tri xy dng T quc
+ Tri phiu -c Chnh ph bo lnh
+ Tri phiu chnh quyn a ph-ng
b. Cc hnh thc vay n n-c ngoi:
Cng vi vic huy ng ngun vn trong n-c, vic
vay n n-c ngoi l mt ph-ng thc, mt bin php
quan trng ca tn dng Nh n-c c bit i vi cc
n-c ang pht trin v cc n-c ngho. Bi v, nhng
n-c ny mc thu nhp bnh qun u ng-i cn thp, ch
cho tiu dng th-ng xuyn ca ng-i dn, thm ch
mt s n-c mc thu nhp bnh qun khng tiu
dng mc ti thiu. iu khng cho php Chnh ph
tng t trng ng vin GNP vo NSNN, khng cho php
Chnh ph tng mc vay vn trong n-c b p thiu
ht ngn sch. Trong lc , cc nhu cu chi tiu theo
chc nng ca Nh n-c tng ln, c bit l u t- cho
nhng ch-ng trnh d n pht trin trong chin l-c
kinh t. Tt c nhng iu thi thc Chnh ph
cc n-c ang pht trin, cc n-c ngho tm n vay
vn nhng n-c giu c, v vay vn cc t chc ti
chnh tin t quc t.
Mc ch vay n n-c ngoi ca tn dng Nh n-c l
b p thiu ht ngn sch. Nu s dng ngun vn
ny b p cc khon chi th-ng xuyn ca ngn sch
(chi cho tiu dng) th hu qu mang li l gnh nng
n-c ngoi ngy cng chng cht, kh c kh nng tr
n. Nu s dng ngun vn ny cho u t- pht trin
kinh t vi hiu qu cao th s m bo kh nng tr n
kp thi.
c. Vay n n-c ngoi d-i hnh thc h tr pht trin
chnh thc (ODA)
H tr pht trin chnh thc ODA (Official
Development Assistance) l s hp tc pht trin ca
mt n-c vi mt hay nhiu quc gia, t chc quc t
(bn n-c ngoi).
H tr ca bn n-c ngoi c th d-i dng l: Tin
t, hng ho, chuyn giao k thut v cng ngh, chuyn
giao tri thc theo iu -c quc t v ODA -c k kt
chnh thc gia Chnh ph n-c nhn vin tr v cc i
tc ti tr.
Mc ch ca ODA: Thc y s pht trin kinh t x
hi ca cc n-c ang pht trin (Theo t chc hp tc
pht trin kinh t - OECD).
Theo cc nh nghin cu Ngn hng Th gii, ODA l
mt phn ca ti chnh pht trin chnh thc (ODF),
trong yu t khng hon li cng vi cho vay -u i
phi chim t nht 25% trong tng ngun lc h tr. ODA
l mt ngun thu quan trng ca NSNN.
* Cc cch phn loi ca hnh thc ODA:
- Cn c theo ph-ng thc hon tr, ODA gm c 2
loi:
+ H tr pht trin chnh thc c hon li (ODA cho
vay -u i):
Mc ch s dng: Vn ti tr ca cc nc c
-u tin s dng cho cc d n v cc ch-ng trnh xy
dng hoc ci to c s h tng kinh t x hi thuc
cc lnh vc: nng l-ng, giao thng vn ti, thng tin
lin lc, thu li, c s h tng cng nghip, x hi
v mt s lnh vc khc.
Yu cu: Nc nhn ti tr sau mt thi gian nht
nh phi hon tr li vn vay cho n-c ti tr, thng
th-ng km theo li sut -u i.
Trong ODA cho vay -u i c yu t khng hon li
t t nht 25% gi tr khon vay. Nh n-c cng c th
dng ODA cho cc ch th trong n-c vay li thc
hin u t- vo cc ch-ng trnh quc gia c kh nng
thu hi vn.
+ H tr chnh thc khng hon li:
y l hnh thc h tr th-ng c qui m nh.
Mc ch s dng: c u tin s dng cho cc
ch-ng trnh v cc d n trong cc lnh vc: y t, dn
s v k hoch ho gia nh; gio dc v o to; cc
vn x hi; bo v mi tr-ng, mi sinh; nghin cu
cc ch-ng trnh, d n pht trin; h tr ngn sch;
h tr nghin cu khoa hc v cng ngh; nng cao nng
lc qun l ca Nh n-c v mt s lnh vc khc.
Trong mt s ch-ng trnh, d n c th c th kt
hp s dng mt phn ODA khg hon li v mt phn ODA
cho vay.
Hnh thc ny khc vi hnh thc trn ch: Bn
-c ti tr s khng phI hon tr li vn ti tr cho
bn ti tr.
- Cn c theo ngun cung cp, ODA gm c:
+ ODA song ph-ng:
y l khon h tr t cc n-c pht trin cho cc
n-c ang pht trin bng vic k kt hip nh vay n
gia 2 Chnh ph.
iu kin: Song song vi cc khon vin tr khng
hon li, vic vay n s -c din ra gia 2 Chnh ph
c t quan h ngoi giao trn cc lnh vc: kinh t,
chnh tr, vn ho x hi hoc thng qua c ch h tr
pht trin chnh thc.
c im:
Thng th-ng, hip nh vay n (vin tr c hon
li) -c gn lin trong cc hip nh v hp tc kinh
t, th-ng mi, khoa hc k thut, vn ho x hi ,..
trn c s hai bn cng c li.
Vic vay m-n gia 2 Chnh ph khng n thun v
kinh t v nhng iu khon ca tn dng ni chung m
cn c nhng rng buc v chnh tr; khng n thun l
vay bng tin vi li sut -u i m cn rng buc v
cc iu khon hp tc th-ng mi quc t, cng ngh k
thut, cung cp hng ho vt t-, rng buc v mc ch
s dng vn thng qua cc ch-ng trnh, cc d n u
t- pht trin.
Do vn vay n n-c ngoi l ht sc phc tp
v t nh, -c cn nhc ht sc k l-ng i vi n-c
i vay.
+ ODA a ph-ng:
ODA a ph-ng -c hnh thnh trn c s ng gp vn
ca nhiu quc gia l thnh vin ca cc t chc quc
t thuc Lin hp quc, cc t chc ti chnh tin t
quc t (IMF; WB) v khu vc (ADB), hoc l vn ti tr
ca cc t chc phi Chnh ph cc quc gia trn th
gii -c cung cp cho Chnh ph mt n-c.
Trong cc t chc ti chnh tin t quc t l
nhng ch th quan trng trong vic cho vay n-c ngoi
ca tn dng Nh n-c.
Mc ch ra i ca cc t chc ny: Gip cc
n-c thnh vin khi phc v pht trin kinh t, gip
cc n-c ang pht trin v vn v k thut pht
trin kinh t, hp tc gia cc ngn hng TW ca cc
n-c trong cc nghip v ti chnh v thanh ton quc
t.
c im:
Hot ng tn dng ca cc t chc ny da theo cc
nguyn tc sau:
Ch cho vay i vi nhng n-c c kh nng tr n
Vic cho vay tin hnh vi Chnh ph hoc t- nhn
nh-ng c Chnh ph m bo.
Li sut cho vay thp hn li sut th tr-ng
N-c -c vay khng bt buc phi dng tin vay
mua hng bt k mt n-c thnh vin no.
N-c -c vay cn phi sn sng thay i trong
chnh sch, trong cc ch-ng trnh pht trin kinh t
nhm lm cho nn kinh t quc dn thch nghi vi nn
kinh t th gii.
Tuy nhin ng sau nhng nguyn tc ch yu ni
trn, khng trnh khi s can thip v mt kinh t,
chnh tr, x hi, thm ch c v qun s ca cc n-c
cng nghip pht trin, cc thnh vin c c phn chim
t trng kh ln ca cc t chc ny.
- Cn c vo hnh thc, ODA bao gm:
+ H tr cn cn thanh ton
+ H tr theo ch-ng trnh
+ H tr k thut
+ H tr theo d n.
d. Vay n-c ngoi d-i hnh thc pht hnh tri phiu
quc t.
Pht hnh tri phiu quc t ca Nh n-c vo th
tr-ng quc t huy ng vn ca cc nh u t- n-c
ngoi cng l knh huy ng vn kh quan trng.
Tri phiu quc t l chng ch vay n c k hn, c
li do Nh n-c pht hnh; l mt loi CK c th chuyn
i -c, ng-i s hu c th bn n bt k lc no.
Bin php ny c -u im l:
- Chi ph thp hn vay th-ng mi n-c ngoi.
- Xc lp -c mi lin h trc tip gia n-c i
vay v cc nh u t- quc t, trn c s m rng
quan h v nng cao uy tn ca ng-i i vay trn th
tr-ng vn quc t ng thi to ra mt knh mi trong
huy ng vn cho u t- pht trin.
- Ng-i pht hnh -c c lp v ti chnh, ch
ng hn trong vic pht hnh, s dng vn vay m khng
b l thuc vo cc iu kin v s kim sot ca ng-i
cho vay.
- C s linh hot hn cho cc nh u t- do tri
phiu quc t ca nh n-c c th kinh doanh, mua bn
trn th tr-ng th cp, t ri ro.
e. Vay th-ng mi n-c ngoi:
Vay th-ng mi n-c ngoi biu hin bng vic Nh
n-c tin hnh vay n cc ngn hng th-ng mi, cc t
chc ti chnh tin t cc quc gia trn th gii.
- Nh-c im:
+ Thi gian vay vn ngn.
+ Li sut cao theo li sut -c hnh thnh trn
th tr-ng ti chnh th gii.
+ C t l ri ro cao.
+ Kh mua bn, chuyn nh-ng trn th tr-ng.
- c im:
+ Khi ti hn thanh ton, Nh n-c phi thc hin
ngha v tr n theo cc cam kt qui nh.
+ Nhn chung cc khon vay th-ng mi n-c ngoi
phi chu nhng rng buc cht ch ca cc nh ch ti
chnh quc t v chu nh h-ng bi cc iu kin ca
th tr-ng ti chnh quc t.
Do vy, khi vay n th-ng mi Nh n-c cn phi cn
nhc k l-ng cc iu kin vay tr, hiu qu s dng
vn v kh nng tr n ca nh n-c.
2. Cc chnh sch vay v tr n ca Chnh ph
b p thiu ht NSNN v m rng u t- pht
trin kinh t, Nh n-c s thc hin chnh sch huy
ng vn trong n-c v vay n n-c ngoi.
* Cn c vay n:
Cn c vo k hoch pht trin kinh t x hi, k
hoch ngn sch Nh n-c hng nm, nhu cu chi tiu v
u t- ca Nh n-c, yu cu v nhim v ca Nh n-c
trong tng giai on, Nh n-c s huy ng vn ngn
hn, trung hn v di hn h-ng vo cc i t-ng trong
v ngoi n-c bng nhng hnh thc huy ng vn thch
hp v li sut cn c vo mt bng li sut th
tr-ng.
* Chnh sch vay n ca Nh n-c nhm vo:
- Lnh mnh ho nn ti chnh tin t quc gia bng
vic xo b c ch tin t ho thm ht NSNN, n nh
v lnh mnh ho khu vc tin t ngn hng, gp phn n
nh gi tr ng ni t.
- M rng cc hot ng u t- theo nh h-ng ca
Nh n-c v nng cao hiu qu u t-. C ch th tr-ng
lun lun to ra s chnh lch gia nhu cu v kh nng
thanh ton ca cc t chc, n v kinh t, h gia nh
v cc c nhn kinh doanh. Chnh sch vay n ca Nh
n-c gii quyt s chnh lch , ng thi duy tr v
m rng kh nng u t-, pht trin sn xut kinh doanh
ca cc ch th trong x hi.
- Gp phn to ra mi tr-ng ti chnh nng ng,
thc hin tt chc nng chu chuyn, iu ho cc ngun
vn ti chnh trong nn kinh t quc dn.
* Chnh sch tr n:
Khi ti hn thanh ton, Nh n-c c ngha v thc
hin thanh ton sng phng cho nhng i t-ng cho
Nh n-c vay.
Ngun tr n ly mt phn trong ngun thu ca ti
chnh cng, t vic thu hi vn cho vay ca Nh n-c
khi o hn hoc t cc khon vay mi tr n c.
3. C ch qun l cc khon vay v tr n ca Chnh ph
Nhng nguyn tc c bn ca vic qun l vay v tr
n n-c ngoI ca Chnh ph:
- Chnh ph thng nht qun l cc khon vay v tr
n trn c s chin l-c quc gia v vay v tr n n-c
ngoi, theo di gim st cc khon vay v tr n n-c
ngoi theo k hoch, s dng cc chnh sch v cng c
ti chnh m bo duy tr c cu, thi hn v tng s
n hp l nhm m bo yu cu cn i kinh t v m v
nhu cu pht trin ca t n-c trong tng thi k.
- Cc c quan chnh quyn, on th v cc c quan
qun l hnh chnh cc cp khng -c php trc tip
vay n n-c ngoi.
- Cc c quan Nh n-c, cc t chc, n v tip
nhn v s dng vn vay n-c ngoI phI s dng theo
ng d n -c duyt, c trch nhim thu hi y ,
kp thi n vay t ngun vn cho vay li ca Chnh ph.
a. Qun l cc khon vay n trong n-c
* Ph-ng thc pht hnh tri phiu Nh n-c:
+ Bn l qua h thng kho bc Nh n-c (ph-ng thc
pht hnh trc tip): Cc n v Kho bc Nh n-c bn
tri phiu trc tip cho ng-i mua.
+ u thu tri phiu Chnh ph: Bn tri phiu cho
cc t chc v c nhn tham gia u thu p ng y
cc yu cu ca cc t chc pht hnh.
u im: Tri phiu tiu th nhanh, chi ph pht
hnh gim.
Vn l Nh n-c cn xc nh mc li sut hp
dn tc ng n kh nng tiu th tri phiu ca
cc thnh vin tham gia u thu. Ngoi ra, Nh n-c
cng phi qun l -c cc thnh vin tham gia u thu
ng thi m bo li ch cho h.
+ i l pht hnh: T chc pht hnh u thc cho
mt t chc khc thc hin bn tri phiu cho cc nh
u t-. Tr-ng hp bn khng ht, t chc i l -c
tr li cho Nh n-c s tri phiu cn li.
T chc i l pht hnh -c h-ng mt khon ph
theo mc tho thun vi B Ti chnh.
Ph-ng thc pht hnh ny mc d gim chi ph tiu
th nh-ng tin tp trung vn vo NSNN vn cn hn
ch v mt thi gian.
+ Bo lnh pht hnh: T chc bo lnh gip t chc
pht hnh thc hin cc th tc tr-c khi pht hnh
tri phiu ra TTCK, phn phi tri phiu cho cc nh
u t-, nhn mua tri phiu bn li hoc mua s tri
phiu cn li ch-a phn phi ht.
T chc bo lnh pht hnh -c h-ng mt khon ph
theo mc tho thun vi t chc pht hnh.
* Xc nh li sut huy ng ca tri phiu Nh n-c:
LI sut huy ng ngun vn cn i NSNN v cho
u t- pht trin l li sut th tr-ng, thc hin
thng qua vic u thu tri phiu Nh n-c trn th
tr-ng tin t hoc SGDCK.
LI sut pht hnh tri phiu Nh n-c tng thi
k th-ng -c coi l li sut chun v l cn c quan
trng cc t chc pht hnh tham chiu khi tin hnh
cc t pht hnh ca ring mnh; ngoI ra n cn l
cn c quan trng cc nh phn tch ti chnh xy
dng -ng cong li tc nh gi v xc nh li
sut tri phiu.
Khi xc nh mc li sut, Nh n-c lun ch ti
cc yu t: Thi hn, ri ro, kh nng thanh khon,
mc "gi" trn th tr-ng v chi ph pht hnh.
Vit nam, li sut tri phiu Chnh ph do B ti
chnh quyt nh, cn c vo cc yu t sau:
- LI sut c bn: -c xc nh trn c s tham
kho li sut tri phiu kho bc ca n-c pht trin v
li sut ca th tr-ng lin ngn hng Lun n
- Ch s gi bnh qun v ch s lm pht trong
tng thi k.
- Thi hn tri phiu
- Nhu cu v kh nng huy ng vn bng tri phiu.
* Xc nh thi hn tri phiu Nh n-c
Cc loi tri phiu Chnh ph u phI xc nh
thi hn.
Cn c vo mc ch v i t-ng s dng vn ch
th pht hnh quyt nh thi hn tri phiu cho thch
hp vi tng t pht hnh. Thng th-ng, thi hn tri
phiu -c chia lm 3 loi:
- Tri phiu ngn hn (gi l tn phiu): thi hn
d-i 1 nm.
Mc ch huy ng ch yu l b p thiu ht
tm thi ca NSNN trong nm ti chnh.
- Tri phiu trung hn: thi hn t 1 n 5 nm.
- Tri phiu dI hn: c thi hn t 5 nm tr ln.
Hai loi tri phiu ny ch yu -c s dng p
ng nhu cu chi u t- pht trin theo k hoch u t-
ca Nh n-c.
* Ph-ng php tnh gi bn, tin li tri phiu Nh
n-c v s tin -c thanh ton khi n hn.
- i vi tn phiu Kho bc pht hnh qua Ngn hng
Nh n-c.
C 2 hnh thc sau:
+ Hnh thc ngang mnh gi: Tn phiu -c bn bng
mnh gi, tin gc v li thanh ton mt ln khi n
hn.
T= G+ (G x LS x
n/365)
Trong :
T: Tng s tin gc v li ca tn phiu Kho bc
-c thanh ton khi n hn.
G: Gi bn tn phiu Kho bc.
LS: LI sut tn phiu Kho bc.
n: S ngy trong thi hn tn phiu.
+ Hnh thc chit khu: Tn phiu -c bn thp hn
mnh gi v thanh ton bng mnh gi khi n hn.
G
MG
1 + (LS xn)/
365 x100
Trong :
G: Gi bn tn phiu Kho bc.
MG: Mnh gi tn phiu Kho bc.
LS: Li sut tn phiu Kho bc.
n: S ngy trong thi hn tn phiu.
- i vi tri phiu u thu qua th tr-ng GDCK
tp trung:
C cc hnh thc sau:
+ Hnh thc chit khu: Khi n hn -c thanh ton
bng mnh gi tri phiu.
G
MG
(1
+ LS)
Trong :
G: Gi bn tri phiu
MG: Mnh gi tri phiu.
LS: Li sut tri phiu trng thu.
n: K hn tri phiu (nm).
+ Hnh thc bn tri phiu bng mnh gi, tin gc
v li -c thanh ton mt ln khi n hn v gi bn
tri phiu bng 100% mnh gi.
T = MG (1 + LS)
Trong :
T: Tng s tin (gc, li) -c thanh ton.
MG: Mnh gi tri phiu.
LS: Li sut tri phiu trng thu.
n: K hn tri phiu (nm).
+ Hnh thc bn tri phiu bng mnh gi, tri
phiu -c thanh ton li nh k v gi bn tri phiu
bng 100% mnh gi, s tin gc s -c thanh ton cng
vi li ca k tnh li cui cng.
L = MG x LS /k
Trong :
L: S tin li nh k.
MG: Mnh gi tri phiu.
LS: LI sut tri phiu trng thu.
k: S ln thanh ton li trong mt nm
+ Hnh thc bn tri phiu cao hn hoc thp hn
mnh gi: B Ti chnh qui nh li sut thanh ton
nh k; ng thi thng qua u thu xc nh li sut
pht hnh v gi bn tri phiu.
Nu li sut pht hnh thp hn li sut do B Ti
chnh qui nh: gi bn tri phiu cao hn mnh gi
tri phiu.
Nu li sut pht hnh cao hn li sut do B Ti
chnh qui nh: gi bn tri phiu s thp hn mnh gi
tri phiu.
G L x (1- 1/(1+ r)
) MG
r
(1+ r)
Trong :
G: Gi bn tri phiu.
L: S tin li thanh ton nh k.
MG: Mnh gi tri phiu.
LS: Li sut tri phiu trng thu.
k: S ln thanh ton li trong mt nm.
t: S k tr li trong c k hn tri phiu.
L= MG x Lt/k
(Lt: Li sut thanh ton nh k)
r = LS/k
Khi n hn, ng-i s hu tri phiu -c thanh
ton s tin gc bng mnh gi tri phiu v s tin
li ca k tnh li cui cng.
- i vi tri phiu pht hnh qua h thng Kho bc
Nh n-c:
C 2 hnh thc sau:
+ Hnh thc ngang mnh gi: Ng-i mua tri phiu
phi np cho Kho bc Nh n-c s tin ng bng mnh
gi tri phiu. Ngy pht hnh tri phiu -c xc nh
l ngy Kho bc Nh n-c nhn tin ca ng-i mua tri
phiu hoc nhn giy bo c ca Ngn hng.
+ Hnh thc chit khu: gi bn tri phiu l s
tin ng-i mua phI np cho Kho bc Nh n-c -c xc
nh theo mt trong 2 ph-ng php sau:
PP1: Ngy pht hnh c xc nh l ngy u
tin ca t pht hnh tri phiu.
G= MG + (MG x LS x
n)/365
Trong :
G: Gi bn tri phiu.
MG: Mnh gi tri phiu.
LS: LI sut tri phiu trng thu.
n: S ngy tnh t ngy pht hnh n ngy mua thc
t.
PP2: Ngy pht hnh c xc nh l ngy cui
cng ca t pht hnh tri phiu.
G= MG - (MG x LS
x n)/365
Trong :
G: Gi bn tri phiu.
MG: Mnh gi tri phiu.
LS: LI sut tri phiu trng thu.
n: S ngy tnh t ngy mua thc t n ngy pht
hnh.
- i vi tri phiu pht hnh theo ph-ng thc i
l pht hnh:
C 2 ph-ng php xc nh gi bn tri phiu:
PP1: Ngy pht hnh c xc nh l ngy u
tin ca t pht hnh tri phiu.
G = MG + (MG x
LS x n)/ 365
Trong :
G: Gi bn tri phiu.
MG: Mnh gi tri phiu.
LS: LI sut tri phiu trng thu.
n: S ngy tnh t ngy pht hnh n ngy mua thc
t.
PP2: Ngy pht hnh c xc nh l ngy cui
cng ca t pht hnh tri phiu.
G= MG - (MG x LS
x n)/365
Trong :
G: Gi bn tri phiu.
MG: Mnh gi tri phiu.
LS: LI sut tri phiu trng thu.
n: S ngy tnh t ngy ngy mua thc t n ngy
pht hnh.
- i vi tri phiu pht hnh theo ph-ng thc bo
lnh pht hnh.
+ Hnh thc chit khu:
G MG
(1 + LS)
Trong :
G: Gi bn tri phiu.
MG: Mnh gi tri phiu.
LS: LI sut tri phiu trng thu.
n: K hn tri phiu (nm).
+ Hnh thc bn bng mnh gi:
i vi tri phiu thanh ton gc, li mt ln
khi n hn.
T = MG (1+ LS)
Trong :
T: Tng s tin (gc v li) -c thanh ton.
MG: Mnh gi tri phiu.
LS: LI sut tri phiu trng thu.
n: K hn tri phiu (nm).
i vi tri phiu thanh ton li nh k:
L = MG x LS/k
Trong :
L: S tin li thanh ton nh k
MG: Mnh gi tri phiu.
LS: LI sut tri phiu trng thu.
k: S ln thanh ton li trong nm.
Khi n hn, ng-i s hu tri phiu -c thanh
ton s tin gc bng mnh gi tri phiu v s tin
li ca k tnh li cui cng.
* Xc nh ph-ng php thanh ton li tri phiu Nh
n-c
Nh n-c m i din l B TI chnh qui nh cch
thc thanh ton tin li tri phiu Chnh ph cho tng
t theo cc ph-ng thc sau:
- Thanh ton tin li mt ln cng vi tin gc khi
tri phiu o hn.
- Thanh ton li theo nh k: 6 thng hoc 12
thng mt ln.
- Thanh ton li ngay khi pht hnh theo 2 ph-ng
thc:
+ Tin li -c tnh tr vo mnh gi tri phiu
(Tri phiu chit khu).
+ LI sut -c tnh ly tin: mc li sut thc t
ng-i mua -c h-ng cao hn mc li sut cng b.
b. Qun l cc khon vay n n-c ngoi ca Nh n-c.
* Qun l ODA
- Qun l Nh n-c v ODA
Chnh ph thng nht qun l Nh n-c v ODA, bao
gm vic xc nh ch tr-ng, ph-ng h-ng thu ht, vn
ng bn n-c ngoi dnh ODA cho Vit Nam; quyt nh
vic k kt cc iu -c quc t v ODA; phn b vic
s dng vn ODA qua NSNN; t chc gim st qu trnh
thc hin v nh gi kt qu s dng ODA.
Cc c quan n v chu trch nhim qun l Nh
n-c v ODA:
+ B K hoch v u t- l c quan u mi trong
vic iu hnh v qun l ODA, chu trch nhim cng
cc c quan lin quan xy dng chin l-c v k hoch
vn ng ODA ca tng bn n-c ngoi ph hp vi chin
l-c pht trin kinh t x hi; h-ng dn cc B,
ngnh, a ph-ng xy dng cc ch-ng trnh, d n -u
tin s dng vn ODA v phi hp vi cc c quan lin
quan tng hp thnh cc danh mc ch-ng trnh, d n -u
tin s dng vn ODA trong tng thi k, tng nm trnh
Th t-ng Chnh ph xem xt, ph duyt lm c s cho
vic vn ng ODA.
+ B Ti chnh phi hp cng cc c quan lin quan
chun b ch-ng trnh, d n s dng vn ODA, ni dung
m phn; theo s u quyn ca Ch tch n-c hoc Th
t-ng Chnh ph chu trch nhim t chc m phn cc
iu -c quc t c th v ODA cho vay; i din chnh
thc cho "ng-i vay" l Nh n-c hoc chnh ph trong
cc iu -c Quc t c th v ODA cho vay ca Nh
n-c, Chnh ph; chu trch nhim qun l ti chnh i
vi cc ch-ng trnh, d n s dng vn ODA.
+ Ngn hng Nh n-c phi hp cng cc c quan lin
quan chun b ch-ng trnh, d n s dng vn ODA, ni
dung m phn; theo s u quyn ca ch tch n-c hoc
th t-ng Chnh ph chu trch nhim t chc m phn
cc iu -c quc t c th v ODA vi cc t chc ti
chnh quc t, ngn hng th gii, Qu tin t quc t,
Ngn hng pht trin chu. Phi hp vi B TI Chnh
ch nh cc Ngn hng th-ng mi thch hp u
quyn: thc hin vic cho vay li t vn ODA, thu hi
vn tr n ngn sch theo ng cc u nhim, tho thun
m cc Ngn hng th-ng mi k vi B Ti chnh.
Chu trch nhim tng hp theo nh k v thng bo cho
B TI chnh v cc c quan lin quan tnh hnh thc t
v rt vn, thanh ton,thng qua h thng ti khon
-c m ti cc ngn hng ca cc ch-ng trnh, d n
s dng vn ODA.
- C ch qun l v s dng ODA:
Vic qun l v s dng vn ODA cho cc cng trnh
xy dng c bn phI tun theo Quy ch qun l v s
dng ngun h tr pht trin chnh thc v cc ch
qun l hin hnh ca Nh n-c v qun l u t- v xy
dng. Tr-ng hp iu -c quc t v ODA c qui nh
khc th tun theo qui nh ca iu -c quc t v ODA
k kt. C th:
+ Vic qun l ti chnh i vi cc ch-ng trnh,
d n s dng vn ODA phI tun theo cc qui nh ca
Qui ch qun l vay v tr n n-c ngoi.
+ Tt c cc ch-ng trnh, d n s dng vn ODA
u phi -c cn i ngun vn i ng trong n-c
thc hin.
Ngun vn v c ch s dng ngun vn i ng trong
n-c -c nu trong quyt nh ph duyt vn kin
ch-ng trnh, d n s dng vn ODA ca cc cp t-ng
ng v theo cc qui nh v trch nhim ca cc B,
ngnh, a ph-ng nu ti Qui ch qun l v s dng
ngun h tr pht trin chnh thc.
+ Cc ch-ng trnh v cc d n s dng vn ODA do
Chnh ph cho vay li phi c gii trnh v vic chun
b vn i ng thc hin d n tr-c khi -c k
hp ng cho vay li.
+ Cc ch-ng trnh v d n s dng vn ODA phi
thc hin thng qua u thu, tr nhng tr-ng hp c
bit Th t-ng Chnh ph s c quyt nh ring.
Vic t chc u thu thc hin cc ch-ng trnh,
d n ODA theo Qui ch u thu do Chnh ph qui nh
v nhng vn bn h-ng dn lin quan. Nu iu -c quc
t v ODA -c k kt c nhng qui nh lin quan
n u thu, mua sm khng ph hp vi qui ch u
thu hin hnh ca Vit nam th p dng theo nhng qui
nh ca iu -c quc t v ODA.
* Qun l pht hnh tri phiu quc t:
Theo qui nh ca Vit nam v ph hp vi thng l
quc t, qui trnh pht hnh tri phiu quc t bao gm
cc b-c :
- Xy dng v xt duyt d n u t-, ph-ng n
pht hnh tri phiu quc t.
+ i vi tri phiu Chnh ph: B TI chnh xy dng
ph-ng n pht hnh tri phiu v ph-ng n s dng vn
u t- trnh th t-ng Chnh ph quyt nh.
+ i vi tri phiu ngn hng v tri phiu DNNN:
Cc n v mun pht hnh tri phiu phi xy dng d
n u t-, ph-ng n pht hnh tri phiu trnh cp c
thm quyn ph duyt; lp h s xin php pht hnh tri
phiu gi B TI chnh hoc ngn hng Nh n-c i vi
tri phiu ngn hng xem xt, thm nh trnh th
t-ng Chnh ph quyt nh.
- La chn v b nhim cc i tc lin quan (qun
l chnh, lut s-, i l thanh ton v Hip hi bo
lnh); thng nht v nguyn tc cc iu khon v iu
kin tri phiu (mc pht hnh, thi hn, li sut,
loi ngoi t huy ng, th tr-ng ng k nim yt,
lut iu chnh, thu, ph-ng thc thanh ton, cc
khon ph, l ph,..).
- Chun b cc s liu v tnh hnh v kinh t, ti
chnh trong nhng nm gn nht (th-ng l 5 nm) cung
cp cho ng-i qun l ti chnh v Lut s- h kim
chng, vit thng co pht hnh v cc ti liu c lin
quan. i vi tri phiu Chnh ph, B ti chnh s
chun b ti liu, cn i vi tri phiu ngn hng,
tri phiu DN n v pht hnh s chun b ti liu.
- Phi hp vi cc cng ty xc nh h s tn nhim
quc t nh gi h s tn nhim (h s tn nhim l
mt ch tiu tng hp nh gi tim lc kinh t v kh
nng ti tr ca ng-i pht hnh).
- T chc tuyn truyn, qung co v t pht hnh
tri phiu vi cc nh u t- n-c ngoi.
- Cng cc i tc lin quan xem xt, hon chnh
cc iu kin v iu khon tri phiu (c bit l v
li sut v gi pht hnh); k kt cc vn bn, ti
liu v hp ng; cng b pht hnh tri phiu.
- Nhn tin pht hnh; thanh ton cc khon chi ph
c lin quan (chi ph ng k nim yt ti SGSCK, chi
ph nh gi h s tn nhim,)

* Gii hn s l-ng vay n n-c ngoi ca Nh n-c.
N n-c ngoi c lin quan cht ch ti s n nh,
pht trin kinh t x hi ca mt n-c. N n-c ngoi
cng nh h-ng trc tip ti kh nng thanh ton quc
t, ti chnh, d tr ngoi t quc gia. Bn cnh ,
khng hong n ca mt n-c s nh h-ng ti tnh trng
pht trin kinh t ca nhng n-c lin quan, t nh
h-ng n kinh t khu vc v th gii.
N n-c ngoi th-ng -c xem xt trn cc ph-ng
din:
+ Qui m
+ C cu
+ T-ng quan gia n v nhng ch tiu kinh t lin
quan khc.
+ Tc thay i ca cc ph-ng din trn.
Trong :
- Qui m n th-ng tnh theo 2 ch tiu:
+ Tng n n-c ngoi: l l-ng tin v vn m Chnh
ph, DN v ng-i dn n-c n n-c ngoi trong mt
thi k nht nh.
+ Tng thanh ton n l l-ng ngoi t hng nm
phi thnh ton cho ch n bao gm c n gc v li n
k phi tr.
- C cu n n-c ngoi ca mt quc gia th hin
tnh trng vay v qun l n n-c ngoI ca mt n-c.
C cu n c th tnh theo: Ch cho vay hoc ch vay
n; li sut vay n th-ng mi v li sut -u i, n
tn dng t Qu tin t quc t (IMF); thi hn vay n
ngn hn, trung hn v di hn.
- Cc ch s t-ng quan gia tng n hoc dch v
n so vi mt s ch tiu kinh t v m khc. Cc ch
s ny bao gm:
+ Tng gi tr n so vi thu nhp quc dn (GNI), tng
sn phm quc dn (GNP) hay quc ni (GDP) ca mt
n-c; hoc tng gi tr xut khu.
Hai ch s t-ng quan ny ni ln tnh trng v kh
nng thanh ton n ca mt nn kinh t.
+ Tng gi tr dch v n so vi GNI hay GNP; hoc
so vi tng gi tr xut khu ca mt n-c.
Cc ch s ny ch ra mc thu nhp hng nm m mt
quc gia phi dnh cho ch n. Nu ch s ny qu cao
v ko di th quc gia c th lm vo tnh trng khng
thanh ton -c n, v bn cnh vic tr n th nn
kinh t cn cn ngoi t cho nhiu hot ng khc.
+ T-ng quan gia tng n cng v n -c Chnh ph
bo lnh so vi tng thu ca NSNN.
Ch s ny ni ln kh nng qun l n v kh nng
tr n hng nm ca Chnh ph cc n-c.
III. Cho vay ca Chnh ph
1. Ngun vn v cc hnh thc cho vay ca Chnh ph
* Ngun vn cho vay:
- Nh n-c trch mt phn NSNN.
- Vay n trong n-c, n-c ngoi d-i cc hnh thc
nh- pht hnh tri phiu Chnh ph, vay -u i,
- Tin thu hi t cc d n cho vay v vn do qu
h tr pht trin huy ng.
* Cc hnh thc cho vay ca Chnh ph:
- Ngun vn ly t NSNN hng nm s -c thc hin
cho vay ti tr.
+ Mc ch ca vic ti tr ny l: u t- cho sn
xut kinh doanh (c bit tp trung cho cc cng trnh
trng im, cc cng trnh xy dng kt cu h tng
kinh t x hi, cc c s sn xut kinh doanh trng yu
phc v cng nghip ho hin i ho t n-c v cc
vng cn c nhiu kh khn v pht trin kinh t x
hi).
+ Yu cu: Vic u t- ny i hi i t-ng s
dng vn phi c kh nng s dng -c ti nguyn nhanh
chng, phi c c s sn xut thc t ch-a s dng ht
nng lc sn xut, c i ng lao ng vi tay ngh cao
hoc c cc ti nguyn qu him m gi tr sn phm ca
n c th em li s b p nhanh chng cho s vn -c
Nh n-c u t-.
- Ngun vn ly t vay n trong v ngoi n-c -c
dng h tr cho cc i t-ng -c h-ng tn dng -u
i (cho vay -u i) d-i cc hnh thc: cho vay vi
li sut thp hn li sut th tr-ng; h tr li sut
sau u t-; thc hin ngha v bo lnh tn dng u
t-.
+ Mc ch: thc hin mc tiu cng bng x hi,
Nh n-c cn p dng chnh sch cho vay vn pht
trin sn xut v gii quyt vic lm (ch yu tp
trung vo ng-i ngho, ng-i ch-a c vic lm, ng-i
thuc din x hi -u i).
+ Yu cu: u t- pht trin kinh t qua knh tn
dng Nh n-c phi m bo nguyn tc:
Thc hin cc mc tiu kinh t x hi v chnh
sch ti chnh ca Nh n-c: pht trin sn xut kinh
doanh, to cng n vic lm, tng thu nhp,
Bo tn v sinh li vn- mt nguyn tc c bn
ca nghip v tn dng, s vn cho vay phi -c thu
hi, ti to vn cho qu trnh cho vay tip theo, ng
thi vn thu hi phi bng hoc lnhn vn cho vay.
2. Chnh sch cho vay v thu n ca Chnh ph:
Chnh sch tn dng Nh n-c l mt trong nhng
cng c iu tit kinh t v m ca Nh n-c, tc ng
trc tip ti ton b nn kinh t quc dn v li cun
cc hot ng u t- trong nn kinh t. Chnh sch tn
dng Nh n-c c tc dng thc y qu trnh pht trin
kinh t x hi.
- Trong tng thi k, chnh sch cho vay vn tn
dng Nh n-c i vi u t- pht trin s h-ng vo
cc trng im u t- m Nh n-c hoch nh. Chnh
sch cho vay ca Nh n-c -c m rng v pht trin
theo h-ng tp trung vn cho cc ngnh kinh t mi nhn
phc v s nghip cng nghip ho hin i ho t
n-c, cc cng trnh thuc kt cu h tng kinh t- x
hi v mt s cng trnh c ngha quan trng i vi
s pht trin kinh t x hi ca cc ngnh, cc vng.
- Nh n-c p dng chnh sch cho vay -u I u
t- m rng sn xut kinh doanh, thu ht lao ng, em
li hiu qu tch cc v mt kinh t x hi; khI dy
cc tim nng kinh t; pht trin sn xut, giI quyt
vic lm, ph xanh t trng i trc, gp phn pht
trin kinh t nng nghip nng thn, khuyn khch ng-i
dn thc hnh tit kim, to tch lu tng b-c nng
cao i sng.
- Vi li sut -u i, vi thi hn cho vay di,
th tc n gin, chnh sch cho vay vn tn dng Nh
n-c p ng nhu cu vn duy tr qua strnh sn xut
-c lin tc, to s chuyn dch v b tr c cu kinh
t x hi mt cch hp l, gp phn thc hin cc mc
tiu kinh t x hi v chnh sch ti chnh ca Nh
n-c.
- Chnh sch cho vay vn tn dng Nh n-c cn -c
p dng vi n-c ngoi thng qua vic Nh n-c cho cc
Chnh ph n-c ngoi vay. Mc ch l v s pht trin
quan h hp tc kinh t, chnh tr, ngoi giao vi cc
n-c.
3. C ch qun l cc khon cho vay ca Chnh ph.
a. Cc nguyn tc cho vay ca Chnh ph:
Nguyn tc cho vay ti tr ca Chnh ph v c bn
ging cc nguyn tc ca tn dng ni chung (Cho vay
phI m bo thu hi vn v li ng thi hn, m
bo ng mc ch, ng i t-ng,). y, chng ta
bn v cc nguyn tc ny ng trn gic ng-i cho
vay:
- Cho vay ng mc ch, ng i t-ng:
Khc vi cc khon cho vay thng th-ng cc khon
cho vay ca Chnh ph u nhm t -c nhng mc tiu
nht nh ca Nh n-c. V vy, y -c xem l nguyn
tc hng u m bo tnh cng bng v hiu qu
tm v m.
- Kim tra v theo di d n cho vay:
Thng tin khng cn xng gia ng-i cho vay v
ng-i i vay th-ng dn n ri ro v n. c -c
thng tin v ng-i I vay cc t chc tn dng phi
th-ng xuyn kim tra, theo di cc d n ngay t khu
u tin l thm nh xt duyt d n cho n qu trnh
cp tin vay v thu hi n..
Nguyn tc ny khng nhng m bo cho Nh n-c c
th thu hi n m quan trng hn l cho vay ng mc
ch, i t-ng nh- ch-ng trnh, d n ra.
- Cho vay c ti sn th chp hoc tn chp.
TI sn th chp l nhng ti sn cam kt ca ng-i
i vay vi ng-i cho vay trong tr-ng hp ng-i i vay
v n, ti sn s thuc v ng-i cho vay. iu
lm gim bt thua l cho ng-i cho vay.
Trong tr-ng hp, ng-i i vay khng c ti sn th
chp c th dng hnh thc tn chp. C quan bo lnh
bng hnh thc tn chp phi c trch nhim n b vt
cht cho Nh n-c.
- Hn ch tn dng:
Vic hn ch cp tn dng l cn thit v nhng vn
ri ro ngy cng ln i vi cc khon vay ln.
-ng nhin, i vi khon vayca Chnh ph t chc
cho vay phi thc hin ng mc vay nh- ph duyt
trong d n. Tuy nhin phi vn dng nguyn tc ny mt
cch linh hot trn thc t. S tin cho vay phi -c
cho vay theo thc t ca chu k kinh doanh, cp vn
nhiu ln, trnh cp ngay t u s tin -c php vay
nhm hn ch ng-i vay s dng tin lng ph, khng
ng mc ch nh- trong d n.
b. Qui trnh qun l cc khon cho vay ca Chnh ph:
T-ng t nh- qui trnh cho vay thng th-ng, qui
trnh cho vay ca Chnh ph cng bao gm cc khu:
- Thm nh xt duyt d n
- Lm th tc th chp
- Cp tin vay
- Thu n
- Gia hn n
- Kim tra
- nh ch vay
Tuy nhin, khc vi cc khoncho vay thng th-ng,
phn ln cc d n ny c cc iu khon -u I do vy
vic qun l cng c nhng c th ring. C th:
* Khu thm nh xt duyt d n
y c th ni l khu c tnh cht quyt nh nht
trong vic bo m cng tc cho vay ca Chnh ph c
ng mc ch, i t-ng v m bo thu hi v v li
(nu c) hay khng?
c im:
- C s tham gia ca nhiu ngnh, cp lin quan: S
tham gia ny l cn thit v y th-ng l mt d n
qui m ln, i t-ng rng, k thut kim tra, thm
nh phc tp m mt t chc cho vay ca Nh n-c vi
trnh nh- hin nay khng th m -ng -c.
Tuy nhin m bo tnh hiu qu v cng bng ca
ch-ng trnh cn c s phi hp nhp nhng, ng b
gia cc b phn, trong , chnh quyn (ng u
th-ng l Ch tch UBND tnh) phi l ng-i chu trch
nhim n cng v kt qu ca d n.
- Cc th tc thm nh xt duyt cn n gin m
cht ch ph hp vi i t-ng ca tng ch-ng trnh,
trnh tnh trng ng-i vay phi hao tn cc ngun lc
ti mc khng cn thit. Cc chi ph c hi khc m
ng-i i vay phi b ra nh-: chi ph v th tc, thi
gian,.. cng cn tnh n khi ban hnh th tc cho vay.
- Khi xt duyt d n phi xem xt, kim tra d n
theo ng mc ch, tiu chun -c Chnh ph ph
duyt ca tng ch-ng trnh. V d: Cho vay giI quyt
vic lm l phi xem xt kim tra kh nng thu ht lao
ng ca d n; cho vay trng rng l kh nng ci to
t trng i ni trc,..
* Khu cp vn v theo di tin vay.
- Nu cho vay qua h thng ngn hng th-ng mi th
c quan ti chnh phI c s xem xt cht ch cc i
t-ng, s tin ngn hng cho vay nu ng mc ch ca
ch-ng trnh th ch n gin l chuyn tin b phn
li sut chnh lch so vi li sut chung hoc theo
tho thun k gia B Ti chnh v ngn hng th-ng
mi.
Nu cho vay qua t chc ti chnh Nh n-c (qu h
tr pht trin, KBNN,..) th nhn chung cc nghip v
vn, theo di tin vay ca cc t chc ny cng ging
nh- cc nghip v ca ngn hng th-ng mi.
- Khi thm nh li d n tr-c khi cho vay v lm
cc th tc th chp, tn chp, nu thc t khng ph
hp vi ni dung thm nh xt duyt th phi bo
co kp thi cho ban ch o ch-ng trnh v cc cp
ngnh lin i nht l bo co cho chnh quyn a
ph-ng v TW.
Trnh:
+ Cho vay t t ch tiu k hoch m thiu s
kim tra theo di dn n n qu hn, tht thot vn.
+ Trnh tnh trng chn ch, do d, s trch nhim
dn n tnh trng cho vay chm khng ph hp vi thi
v lm mt tnh kh thi ca d n.
- Thc hin kim tra tr-c, trong v sau khi cho
vay nu pht hin c vn sai phm phi kp thi nh
ch vic cho vay, thu hi n tr-c hn, thng bo cho
UBND, cc b ngnh lin quan kp thi phi hp x l.
* Khu thu hi v gia hn n
Vic thu hi n phi cn c vo thi hn tr n ghi
trong kh -c vay tin. Khi n hn tr n v l do
khch quan hoc ch quan m ng-i vay ch-a tr -c n
(thin tai, ch ho,..), th phi lm n xin gia hn,
min gim li sut tin vay ni r l do, c xc nhn
ca ch d n (nu c).
- T chc cho vay phi kim tra c th tnh hnh v
bo co vi cp c thm quyn quyt nh, trnh tnh
trng lm dng gia hn n; li sut khi gia hn nn
t-ng -ng vi li sut ngn hng th-ng mi cng khu
vc, cng thi hn.
- Chm dt vic cho vay v thu hi n tr-c hn khi
pht hin khch hng cung cp thng tin sai s tht, vi
phm hp ng tn dng.
- Nu n hn tr n khch hng khng tr -c n
th t chc cho vay d-c quyn pht mi ti sn hnh
thnh bng vn vay v ti sn th chp thu hi n
theo qui nh ca php lut.







Ch-ng IX:
Qun l ti sn cng
I. Phn loi ti sn cng
1. Khi nim ti sn cng
* Khi nim:
Ti sn cng l nhng ti sn -c hnh thnh t
ngun vn ca NSNN hoc c ngun gc t NSNN.
* c im:
- Thuc quyn s hu ca Nh n-c.
- Bao gm tt c cc vt c thc hoc vt xc nh
c gi tr bng tin, do cc th h tr-c li hay do
con ng-i sng to ra, hoc do thin nhin -u i m
quyn chim hu, s dng, nh ot thuc v Nh n-c.
- Ti sn cng m Nh n-c chuyn giao quyn s
hu cho cc t chc chnh tr, t chc chnh tr x hi
l ti sn thuc s hu ca cc t chc .
2. Phn loi ti sn cng:
phc v cho vic qun l c th phn loi ti
sn cng theo cc tiu thc sau:
* Cn c vo tnh cht kinh t:
- Ti sn Nh n-c khu vc hnh chnh, s nghip:
L nhng ti sn Nh n-c giao cho cc c quan Nh
n-c, cc n v s nghip, cc n v lc l-ng v
trang, t chc chnh tr, t chc chnh tr- x hi, t
chc x hi qun l v s dng.
Cc ti sn ny bao gm: t ai, tr s lm vic,
cc ti sn khc gn lin vi t ai, cc ph-ng tin
vn ti, trang thit b lm vic v cc ti sn khc.
- Ti sn thuc kt cu h tng phc v li ch cng
cng, li ch quc gia:
Bao gm h thng cc cng trnh giao thng vn ti, h
thng chiu sng, cp thot n-c, cc cng trnh vn
ho, cc cng trnh kt cu h tng.
- Ti sn Nh n-c ti cc DNNN.
- Ti sn -c xc lp s hu Nh n-c theo qui nh
ca php lut:
Bao gm: ti sn l tang vt, ph-ng tin vi phm
php lut b tch thu v sung cng qu Nh n-c; tin
pht do vi phm php lut, ti sn b nh rI, v ch
v cc ti sn theo qui nh ca php lut l ti sn
Nh n-c.
- Ti sn d tr Nh n-c
- t ai v ti nguyn thin nhin (rng, n-c, sng
h, ti nguyn trong lng t, lng bin,..).
* Cn c vo tnh hnh khai thc v s dng:
- Ti sn cng hin ang -c khai thc, s dng v
-c xc lp quyn s hu cho cc n v, c quan Nh
n-c.
- Ti sn cng cn tim nng.
* Cn c vo kh nng xc nh gi tr ca ti sn:
- Ti sn c th tnh -c bng tin.
- Ti sn v gi
* Cn c vo mc hao mn:
- Ti sn s dng -c vnh vin.
- Ti sn hao mn dn trong qu trnh s dng.
II. Vai tr ca qun l ti sn cng.
1. Vai tr ca qun l ti sn cng
Ti sn cng nu -c qun l c khoa hc, s dng
ng chnh sch, ch th s hn ch mc thp nht
tnh trng tht thot, tham , lng ph, qua gp
phn tch cc vo vic ci thin tim lc ti chnh
cng trn cc mt:
- Nu nm bt -c tt tnh hnh s dng ti sn
cng, t c k hoch u t- mua sm ti sn hp l
hn, st vi nhu cu ca n v tit kim chi cho ngn
sch Nh n-c.
- Khai thc tt cc ngun ti chnh cng tim nng,
nh- t ai, ti nguyn thin nhin phc v u t-
xy dng h tng, to pht trin nn kinh t theo
h-ng cng nghip ho, hin i ho.
- Nng cao trch nhim ca cc n v, c quan Nh
n-c trong vic qun l v s dng c hiu qu ti sn
cng. Mi c quan n v, on th, cc t chc chnh
tr- x hi t TW n a ph-ng u phi c trch
nhim gi gn v bo v ti sn ca Nh n-c, khng
tht thot, lng ph hoc b tham .
2. C ch qun l ti sn cng
2.1. Qun l ti sn cng khu vc hnh chnh, s nghip
a. Nguyn tc chung:
- Cc n v hnh chnh s nghip phi c nhim v
thc hin ch m s sch theo di ti sn; cui nm
thc hin vic kim k v bo co tnh hnh tng, gim,
mua sm ti sn trong nm; ngoi ra cn thc hin cc
qui nh v thm quyn v quyt nh mua sm, tip nhn
ti sn, qun l , s dng v x l ti sn.
- Ti sn trong khu vc hnh chnh, s nghip phi
-c s dng ng mc ch, ch , tiu chun, nh
mc qui nh, khng -c s dng vo mc ch c nhn,
kinh doanh v cc mc ch khc, tr tr-ng hp php
lut c qui nh.
b. Ni dung qun l:
* Qun l tr s c quan lm vic:
- ng k k khai ti sn
Tr s lm vic ca cc c quan hnh chnh s
nghip bao gm: Nh dng vo mc ch lm vic, tip
khch, hi hp, nh kho, nh bo v, nh xe, khu
cng trnh ph, v cc cng trnh kin trc khc gn
vi nh; t nm trong khun vin ca cc c quan hnh
chnh s nghip.
Tr s lm vic ca cc c quan hnh chnh s
nghip phi -c s dng ng mc ch, cng nng, tiu
chun, nh mc. Nu khng -c php ca c quan Nh
n-c c thm quyn th tuyt i khng -c: sang
nh-ng hoc gp vn lin doanh sn xut kinh doanh
dch v; cho thu, dng vo sn xut kinh doanh, phn
cho cn b cng nhn vin lm nh hoc s dng vo
cc mc ch khc.
Cc tr s c quan hnh chnh s nghip phi tin
hnh k khai vic s dng tr s c quan lm vic cho
c quan ti chnh cng cp b tr, sp xp, ng
thi phi t chc hch ton y , chnh xc ti sn
l nh, t thuc tr s lm vic theo ng ch k
ton hin hnh ca Nh n-c.
- Cp mi, cIi to, m rng, nng cp sa cha ln
tr s lm vic.
+ Cp tr s mi:
i vi c quan hnh chnh s nghip mi thnh
lp ch-a c tr s lm vic.
i vi c quan hnh chnh s nghip mi thnh
lp do st nhp, hp nht t cc c quan c.
i vi c quan hin ti c tr s lm vic,
nh-ng so vi tiu chun nh mc cn thiu.
Th tr-ng c quan cn c vo chc nng nhim v
-c giao, bin ch -c duyt v tiu chun, nh mc
s dng tr s lm vic lp bo co vi c quan ch
qun cp trn, xem xt tng hp trnh cp c thm quyn
quyt nh.
+ Ci to, m rng, nng cp v sa cha tr s lm
vic (Khng lm thay i kt cu k thut v gi tr d
ton d-i 100 triu ng):
i vi c quan hnh chnh s nghip thiu din
tch lm vic v cc cng trnh kin trc ph tr khc
so vi tiu chun, nh mc s dng tr s lm vic do
Chnh ph qui nh.
i vi c quan hnh chnh s nghip c tr s
lm vic b xung cp, h- hng nng khng b tr lm
vic -c.
Cc n v hnh chnh s nghip khi c nhu cu v
sa cha nh lm vic th phI ng k k khai vi c
quan ti chnh cng cp, lp d ton trnh c quan c
thm quyn xem xt ph duyt v cn i trong d ton
chi NSNN hng nm. C quan c thm quyn cn c tnh
hnh thc t
quyt nh phn cp mc g) tr sa cha nh cho n
v c s thc hiN. C quan ti chnh phi hp va c
quan qun l th xem xt hin trng nh57lm vic,
lp bin bn giM Nh k thut, trnh c quan c thm
quyn xt duyt. Trn c s , c quan ti chnh tin
Hnh cp pht kinh ph sa cha theo tin v khi
l-ng thc t. Khi cng trnh hon thnh, c quan ti
chnh cng vi c quan qun l th t chc nghim
thu v quyt ton cng trnh, trnh c quan c thm
quyn ph duyt.
- Qun L vic iu chuyn cc tr s c quan lm
vic:
+ Ti sn l t ai v nh, cng trnh xy dng
gn lin vi t ai nu c nhu cu iu chuyn gia
Bi, c quan hnh chnh s nghip trc thuc TW tH phI
da trn ngh ca B Ti chnh v B trng c lin
quan, Th t-ng Chnh ph ra quyt nh iu chuyn.
+ Nh lm vic thuc s hu ca cc c quan hnh
chnh s nghip thuc thnh ph v qun qun l ch
-c php iu chuyn v hon ) khi c quyt nh cho
php ca c quan ch qun cp trn.
+ Tr-ng hp cc c quan hnh chnh s nghip thuc
qun qun l mun trao i nh lm vic vi cc t chc
c nhn ngoi khu vc nh n-c th phi trnh UBND cp
trn gii quyt.
- Qun l cng tc thanh l tho d nh thuc tr
s lm vic, cc cng trnh xy dng gn lin vi nh
t.
+ i vi d n trn 2 t mun thanh l, tho d,
phi -c c quan c thm quyn k quyt nh trn c
s bo co xut ca c quan ti chnh cp trn.
+ i vi d n d-i 2 t, UBND cp d-i -c UBND
cp trn u quyn k quyt nh.
* Qun l ti sn khc:
- Ph-ng tin vn chuyn:
+ Mua sm mi ph-ng tin vn chuyn
Cn c vo tiu chun nh mc v s l-ng v gi
mua ph-ng tin vn chuyn ca B Ti chnh, c quan
ti chnh a ph-ng tin hnh mua sm theo cc hnh
thc nh- cho gi cnh tranh, mua ch nh,
+ iu chuyn ph-ng tin vn chuyn
Trn c s ngh bng vn bn ca cc n v cp
d-i, c quan ti chnh cp trn trnh c quan c thm
quyn ra quyt nh iu chuyn, bn giao ph-ng tin
vn chuyn.
+ Sa cha ph-ng tin vn chuyn
Da vo k hoch sa cha ph-ng tin vn chuyn
hng nm ca c quan hnh chnh s nghip cp d-i, c
quan ti chnh cng cp lp d ton chi sa cha ph-ng
tin vn ti v b tr trong k hoch chi NSNN hng
nm.
Trong nm, cn c vo vn bn ngh sa cha v
vn bn d ton sa cha ca c quan hnh chnh s
nghip, c quan ti chnh c cn b kim tra thc t
hin trng ca ph-ng tin vn chuyn v trnh c quan
c thm quyn ph duyt cp kinh ph sa cha.
Khi cng vic sa cha hon thnh, c quan ti
chnh cng c quan hnh chnh s nghip tin hnh
nghim thu, duyt quyt ton -a ph-ng tin vo
hot ng, ng thi nh gi li ph-ng tin vn
chuyn sau khi sa cha iu chnh gi ti sn.
+ Thanh l ph-ng tin vn chuyn
Cn c vo vn bn ngh thanh l xe t ca c
quan hnh chnh s nghip trnh c quan c thm quy
ph duyt, c quan ti chnh cp trn s kt hp vi c
quan ti chnh cp d-i v cc c quan hnh chnh s
nghip tin hnh gim nh k thut, xc nh cht
l-ng ph-ng tin v gi tr cn li trnh c quan
c thm quyn cho php thanh l.
Hi ng thanh l ti sn hnh chnh s nghip cp
d-i t chc bn u gi hoc bn ch nh thu tin np
NSNN.
- Ph-ng tin lm vic:
Bao gm:
Vn phng phm, g, vi trang b cho bnh
vin, trang phc, ng phc ca ngnh khng thuc mt
hng c chng.
Nguyn liu, vt liu, nhin liu, ph tng thay
th; sinh phm thuc ho cht v cc loi vt t- khc.
My mc, thit b ton b, ng b hoc thit b
l, thit b phng chy cha chy, my tnh, my photo,
my fax, cc ch-ng trnh ng dng tin hc (bao gm c
lp t, chy th, bo hnh,).
Phng tin vn chuyn nh: t con, t ti,
Hot ng in n, pht hnh cc n phm, vn ho
phm, sch bo, ti liu trong cc cng tc thng tin
tuyn truyn, gio dc,..
+ iu chuyn ph-ng tin lm vic
Mi s iu chuyn, chuyn i ph-ng tin lm vic
t c quan hnh chnh s nghip ny sang c quan hnh
chnh s nghip khc u phi c s ng bng vn bn
ca c quan Nh n-c c thm quyn hoc c quan ti
chnh (nu -c u quyn).
Mi s iu chuyn, chuyn i ph-ng tin lm vic
t c quan hnh chnh s nghip thuc a ph-ng ny
sang c quan hnh chnh s nghip thuca ph-ng khc
hoc cc n v hnh chnh s nghip cp trn th u
phi c s ng bng vn bn ca c quan Nh n-c c
thm quyn.
+ Thanh l ph-ng tin lm vic
i vi phng tin lm vic c gi tr mua bn
d-i 100 triu ng trn mt n v ti sn:
Trn c s xut bng vn bn ca c quan hnh
chnh s nghip, c quan ti chnh tin hnh thm nh
(lp bin bn) xc nh cht l-ng cc loi ti sn
ph-ng tin lm vic c c s cho php thanh l thu
tin np NSNN d-i hnh thc u gi (nu gi tr l 10
triu ng tr ln trn mt n v ti sn); hoc bn
ch nh hay bn u gi (nu gi tr d-i 10 triu
ng trn mt n v ti sn).
i vi phng tin lm vic c gi tr thu mua
ban u t 100 triu ng tr ln trn mt n v ti
sn:
Cn c vo vn bn ngh thanh l ph-ng tin lm
vic ca c quan hnh chnh s nghip -c c quan
Nh n-c cp trn ph duyt, c quan ti chnh cp trn
s kt hp vi c quan ti chnh cp d-i v c quan
hnh chnh s nghip tin hnh gim nh k thut, xc
nh cht l-ng v gi tr cn li ca ph-ng tin lm
vic. Hi ng thanh l ti sn t chc bn u gi ti
sn v np tin vo NSNN.
+ Mua sm, trang b mi ph-ng tin lm vic.
Cc c quan hnh chnh s nghip cn mua sm ph-ng
tin lm vic mi phI c d tr kinh ph vi c quan
ti chnh tng hp vo k hoch chi NSNN hng nm v
-c cp pht khi c yu cu c th.
Trng hp tng gi tr mt ln mua sm mi
ph-ng tin lm vic t 100 triu ng tr ln, khi mua
sm c th p dng hnh thc u thu (u thu rng
rI- ti thiu l 5 nh thu, u thu hn ch- ti a
l 3 nh thu) v cc hnh thc mua sm khng phI u
thu (Cho hng cnh tranh, mua sm trc tip, ch nh
thu).
i vi vic mua sm hng ho c gi tr di 100
triu ng, th tr-ng cc c quan n v s la chn
hnh thc mua sm thch hp v c hiu qu.
2.2. Qun l ti sn cng thuc c s h tng phc v
phc li cng cng.
Cc t chc -c giao qun l, khai thc, s dng
ti sn Nh n-c thuc kt cu h tng c trch nhim
ng k ti sn thuc kt h tng phc v li ch cng
cng, li ch quc gia vi c quan ti chnh, m s
sch theo di v hin vt v gi tr.
Vic u t- xy dng mi ti sn Nh n-c thuc kt
cu h tng phc v li ch cng cng, li ch quc gia
thuc ngun vn NSNN -c thc hin nh- sau:
- Cn c vo nh h-ng pht trin c s h tng
phc v li ch cng cng, li ch quc gia, hng nm
v di hn ca b, c quan Nh n-c, cc t chc TW v
a ph-ng; b v UBND cp tnh c trch nhim xy dng
cc d n u t- pht trin c s h tng trnh c quan
nh n-c c thm quyn quyt nh.
- Sau khi d n hon thnh v -a vo s dng, c
quan trc tip qun l, s dng ti sn phI thc hin
ng k, m s sch theo di.
- Vic bo d-ng, sa cha, tn to ti sn Nh
n-c thuc kt cu h tng phc v li ch cng cng,
li ch quc gia cn phi cn c vo ch qui nh v
bo d-ng, sa cha, tn to v thc trng ca ti sn.
Hng nm, t chc trc tip qun l, khai thc v
s dng ti sn Nh n-c lp d ton chi v bo d-ng,
sa cha tn to ti sn, bo co vi c quan ch qun
v c quan ti chnh cng cp ph duyt v ghi vo
d ton NSNN. C quan trc tip qun l, khai thc c
trch nhim s dng kinh ph ng mc ch theo d ton
-c duyt.
2.3. Qun l ti sn -c tch thu vo qu Nh n-c v
ti sn xc lp quyn s hu Nh n-c
- Ti sn -c tch thu vo qu Nh n-c bao gm:
Ti sn s dng trong cc v vi phm hnh chnh c
quyt nh tch thu sung vo cng qu; ti sn do c
quan to n ra quyt nh tch thu sung vo cng qu.
- Ti sn -c xc lp quyn s hu Nh n-c bao
gm: ti sn vng ch; ti sn l c vt, di tch vn
ho, di tch lch s; ti sn khng xc nh ch s
hu.
Vic x l -c t chc theo qui nh ca php lut
nh- t chc thanh l, pht mi bn u gi. Ton b cc
khon tin -c t vic bn, thanh l ti sn sau khi
tr i cc khon chi ph tch thu thanh l phi np vo
Kho bc Nh n-c, ng thi phi hch ton vo s sch
k ton.
2.4. Qun l t ai v ti nguyn thin nhin khc
- Cc c quan chuyn ngnh qun l t ai, ti
nguyn thin nhin phI bo co nh k hng nm hoc
t xut v qu t ai, tr l-ng ti nguyn thin
nhin, s liu, thng tin v kt qu iu tra, kho
st, thm d ti nguyn thin nhin cho c quan c thm
quyn.
+ Hng nm cn c vo cng tc iu tra v bo v
ti nguyn thin nhin -c c quan c thm quyn ph
duyt, c quan -c giao nhim v iu tra c bn v
bo v ti nguyn thin nhin phi lp d ton bo co
c quan qun l trc tip cp trn v gi c quan ti
chnh Nh n-c thm tra v ghi vo d ton NSNN. Cn
c vo d ton -c duyt, c quan ti chnh t chc
cp pht kinh ph, kim tra s dng kinh ph theo ch
hin hnh.
+ Vic khai thc, s dng ti nguyn thin nhin
-c thc hin theo ph-ng thc u thu hoc hp ng
khai thc. B Ti chnh phi hp vi cc b, ngnh qun
l nh gi u thu, gi hp ng khai thc, qui nh
th thc u thu cho tng tr-ng hp c th. Cc t
chc, c nhn s dng ti liu, thng tin ca Nh n-c
v kt qu iu tra, thm d ti nguyn nhm mc ch
khai thc phi tr tin theo qui nh ca Nh n-c.
- i vi cng tc qun l t ai: Khi c quyt
nh thu hi t, giao t hoc cho thu t, c quan
ti chnh phi trnh cho c quan Nh n-c c thm quyn
ph-ng n xc nh ngun thu v cc khon chi c lin
quan.
Trch nhim ca c quan ti chnh Nh n-c l phi
ch tr v phi hp vi cc c quan c lin quan xc
nh:
+ Gi t trnh c quan nh n-c c thm quyn
quyt nh n b thit hi v t khi thu hi;
+ Thu tin s dng t khi giao t c thu tin s
dng t; t chc u gi quyn s dng t, xc nh
gi tr quyn s dng t gp vn lin doanh; xc
nh gi tr ti sn khi giao t.
+ Xc nh tin thu t.