m hnh tham chiu B/S ... UBND Tnh... VPCP Router PA1 PA2 MIn bc MIn nam B/S ... UBND Tnh... X25/Tel X25/Tel Router CSE 3 Nhng ni dung chnh Giao thc truyn thng l g M hnh tham chiu OSI B giao thc TCP/IP Cc vn lin quan CSE 4 Giao thc truyn thng cc my tnh trn mng c th trao i thng tin vi nhau, cn c mt b nhng phn mm cng lm vic theo mt chun no . Giao thc truyn thng (protocol) l tp quy tc quy nh phng thc truyn nhn thng tin gia cc my tnh trn mng. CSE 5 Giao thc truyn thng Cc mng my tnh hin i c thit k bng cch phn chia cu trc mc cao nhm lm gim s phc tp khi thit k. Cc giao thc mng thng c chia lm cc tng (layer), mi tng c xy dng da trn dch v ca tng di n v cung cp dch v cho tng cao hn. CSE 6 M hnh tham chiu OSI M hnh tham chiu cho vic kt ni cc h thng m (Open System Interconnection reference model - OSI) c t chc tiu chun ho quc t (International Standard Organization - ISO) a ra vo nm 1984 nhm mc ch lm c s cho vic kt ni cc h thng m. Cc h thng c th kt ni nu chng cng tun th mt s quy tc.
CSE 7 Cc nguyn tc xy dng m hnh tham chiu n gin cn hn ch s lng cc tng To ranh gii cc tng sao cho cc tng tc v dch v l ti thiu Cc chc nng khc nhau c tch bit Cc chc nng ging nhau c t cng mt tng Chn ranh gii cc tng theo kinh nghim thnh cng ca cc h thng trong thc t CSE 8 Cc nguyn tc xy dng m hnh tham chiu Cc chc nng c nh v sao cho c th thit k li tng m khng nh hng ti cc tng khc To ranh gii gia cc tng sao cho c th chun ho giao din tng ng To mt tng khi d liu c x l mt cch tch bit Mi tng s dng dch v ca tng di n, cung cp dch v cho cc tng trn CSE 9 Cc nguyn tc p dng cho cc tng con C th chia mt tng thnh cc tng con khi cn thit To cc tng con cho php giao din vi cc tng k cn Cho php hu b cc tng con nu thy khng cn thit Kin trc phn tng ca m hnh tham chiu OSI Application Presentatio n Session Transport Network Physical Data link Tng ng dng Tng trnh din Tng phin Tng giao vn Tng mng Tng vt l Tng lin kt d liu 7 6 5 4 3 1 2 CSE 11 Tng vt l L tng thp nht ca m hnh tham chiu C chc nng truyn dng bit khng c cu trc qua ng truyn vt l Truy nhp ng truyn vt l nh cc phng tin c, in, hm, th tc Lin quan n vn c t tng ng cc bit 0, 1 trn mi mi trng truyn dn
CSE 12 Tng lin kt d liu Cung cp phng tin truyn thng tin qua lin kt vt l m bo tin cy Gi cc khi d liu (frame) vi cc c ch ng b ho, kim sot li v kim sot lung d liu cn thit DLP d b s dng cc bit c bit tch cc k t truyn i DLP ng b s dng cc k t c bit bo hiu d liu ang i, n CSE 13 Tng mng Thc hin vic chn ng v chuyn tip thng tin vi cng ngh chuyn mch thch hp Thc hin kim sot lung d liu, ct/hp d liu khi cn thit Lin quan ti cc vn o tr - ng truyn, quyt nh chn ng, cp nht cc thng tin s dng cho vic chn ng CSE 14 Chn ng trn tng mng Vic chn con ng ti u truyn cc gi tin i trn mng phi thc hin mt s cng vic sau: Quyt nh chn ng theo nhng tiu chun ti u no . Cp nht thng tin chn ng. CSE 15 Cc k thut chn ng Chn ng tp trung c trng bi s tn ti ca mt s trung tm iu khin mng thc hin vic chn ng sau gi cc bng chn ng ti cc nt mng. Cc nt mng u n gi thng tin ca chng ti cc trung tm theo mt khong thi gian hoc khi c mt s kin no .
CSE 16 Cc k thut chn ng Chn ng phn tn c thc hin ti mi nt ca mng. Vic ny i hi s trao i thng tin thng xuyn gia cc nt.
CSE 17 Tng giao vn Thc hin truyn d liu gia hai u mt (end - to - end) Kim sot li, kim sot lung d liu gia hai u mt Thc hin ghp knh (multiplexing), ct/hp d liu nu cn CSE 18 Tng phin Cung cp phng tin qun l truyn thng gia cc ng dng Thit lp, duy tr, ng b ho v hu b cc phin truyn thng gia cc ng dng CSE 19 Tng trnh din Chuyn i c php d liu p ng yu cu truyn d liu ca cc ng dng qua mi trng OSI Cung cp mt biu din dng chung cho trong truyn thng v cho php chuyn i t biu din cc b sang biu din CSE 20 Tng ng dng Cung cp cc phng tin ngi dng c th truy cp vo mi trng OSI Cung cp cc dch v thng tin phn tn CSE 21 M hnh tham chiu OSI Bn thn OSI khng phi l mt kin trc mng bi v n khng ch ra chnh xc cc dch v v cc nghi thc c s dng trong mi tng. M hnh ny ch ra mi tng cn thc hin nhim v g. ISO a ra cc tiu chun cho tng tng, nhng cc tiu chun ny khng phi l mt b phn ca m hnh tham chiu.
CSE 22 M hnh tham chiu OSI Cc iu khon m t trong m hnh c s dng rng ri trong l thuyt truyn thng, do , trong thc t kh c th ni v truyn thng m khng s dng thut ng ca OSI. Tuy nhin, m hnh OSI ra i sau khi cc giao thc TCP/IP c s dng rng ri. Nhiu cng ty a ra cc sn phm TCP/IP, v vy, m hnh OSI ch c s dng trong thc t nh mt chun v l thuyt.
CSE 23 Gii thiu b giao thc TCP/IP Vo cui nhng nm 1960 v u 1970, Trung tm nghin cu cp cao (Advanced Research Projects Agency - ARPA) thuc b quc phng M (Department of Defense - DoD) c giao trch nhim pht trin mng ARPANET bao gm mng ca nhng t chc qun i, cc trng i hc v cc t chc nghin cu v c dng h tr cho nhng d n nghin cu khoa hc v qun i CSE 24 Gii thiu b giao thc TCP/IP . u nhng nm 1980, mt b giao thc mi c a ra lm giao thc chun cho mng ARPANET v cc mng ca DoD mang tn DARPA Internet protocol suit, thng c gi l b giao thc TCP/IP hay cn gi tt l TCP/IP (Transmission Control Protocol/Internet Protocol). CSE 25 Kin trc b giao thc TCP/IP B giao thc TCP/IP c phn lm 4 tng Tng ng dng (Application Layer) Tng giao vn (Transport Layer) Tng Internet (Internet Layer) Tng truy cp mng (Network access Layer) CSE 26 Cc lp tng ng gia OSI v TCP/IP Application Presentatio n Session
Application
Transport Transport Network Internetnet Physical Data link Network access Cc giao thc tng ng vi cc lp trong kin trc ca TCP/IP
Application Layer
SNMP SMTP TELNET FTP DNS Token Ring Fiber Token Bus Ethernet
Network access Layer RIP Transsmission Control Protocol User Datagram Protocol Transport Layer Internet Protocol ICMP ARP
Internet Layer CSE 28 FTP (File transfer Protocol): Giao thc truyn tp cho php ngi dng ly hoc gi tp ti mt my khc. Telnet: Chng trnh m phng thit b u cui cho php ngi dng login vo mt my ch t mt my tnh no trn mng. SMTP (Simple Mail Transfer Protocol): Mt giao thc th tn in t. DNS (Domain Name server): Dch v tn min cho php nhn ra my tnh t mt tn min thay cho chui a ch Internet kh nh. CSE 29 SNMP (Simple Network Monitoring Protocol): Giao thc qun tr mng cung cp nhng cng c qun tr mng t xa. RIP (Routing Internet Protocol): Giao thc dn ng ng. ICMP (Internet Control Message Protocol): Nghi thc thng bo li. UDP (User Datagram Protocol): Giao thc truyn khng kt ni cung cp dch v truyn khng tin cy nhng tit kim chi ph truyn. CSE 30 TCP (Transmission Control Protocol): Giao thc hng kt ni cung cp dch v truyn thng tin tng. IP (Internet Protocol): Giao thc Internet chuyn giao cc gi tin qua cc my tnh n ch. ARP (Address Resolution Protocol): C ch chuyn a ch TCP/IP thnh a ch vt l ca cc thit b mng. CSE 31 Cng ging nh trong m hnh tham chiu OSI, d liu gi t tng Application i xung ngn xp, mi tng c nhng nh ngha ring v d liu m n s dng. Ti ni gi, mi tng coi gi tin ca tng trn gi xung l d liu ca n v thm vo gi tin cc thng tin iu khin ca mnh sau chuyn tip xung tng di. Ti ni nhn, qu trnh din ra ngc li, mi tng li tch thng tin iu khin ca mnh ra v chuyn d liu ln tng trn.
CSE 32
DATA
Application
DATA
TCP Header
Transport
DATA
TCP Header
IP Header
Internet
DATA
TCP Header
Ethernet Trailer
IP Header
Ethernet Header Network
Application Layer
Application Layer
Identical Message Transport Layer
Transport Layer Identical Packet Internet Layer
Internet Layer Identical Datagram
Network access Layer
Network access Layer Physical Net Identical Frame CSE 34 C ch a ch Internet Mng Internet dng h thng a ch IP (32 bit) "nh v" cc my tnh lin kt vi n. H thng a ch ny c thit k mm do qua mt s phn lp. C 5 lp a ch IP l : A, B, C, D, E. S khc nhau c bn gia cc lp a ch ny l kh nng t chc cc cu trc con ca n.
CSE 35 C ch a ch Internet Netid Hostid 0 Class A Netid Hostid 1 0 Class B Netid Hostid 1 1 0 Class C Multicast address 1 1 1 0 Netid 1 1 1 1 0 Class D Class E CSE 36 a ch lp A, B Lp A Cho php nh danh 126 mng vi ti a 16 triu host trn mi mng. Lp ny dng cho mng c s trm cc ln: 16.777.214
Lp B Cho php nh danh ti 16128 mng vi ti a 65534 host trn mi mng. 0 1 7 8 15 16 23 24 31 0 Netid Hostid 0 1 7 8 15 16 23 24 31 1 0 Netid Hostid CSE 37 a ch lp C, D, E Lp C Cho php nh danh ti 2 triu mng vi ti a 254 host trn mi mng.
Lp D Dng gi cc IP datagram ti mt nhm cc host trn mt mng.
Lp E D phng v dng trong tng lai.
0 1 7 8 15 16 23 24 31 1 1 1 0 Multicast address 0 1 7 8 15 16 23 24 31 1 1 0 Netid Hostid CSE 38 C ch a ch Internet d dng cho vic s dng a ch IP, ngi ta dng 4 s thp phn tng ng vi 4 nhm 8 bit v d 190.002.002.001 a ch lp A c s thp phn u tin <128 a ch lp B c s thp phn u tin trong khong 128..191 a ch lp B c s thp phn u tin > 191 CSE 39 Mng con v mt n mng con Mng Internet s dng a ch IP 32 bit v phn chia ra cc lp rt mm do. Tuy nhin, vi mt h thng a ch nh vy vic qun l vn rt kh khn. Nu nh mt mng c cp mt a ch lp A th c ngha n cha ti 16*1.048.576 my tnh Do vy ngi ta dng mt n bit phn chia mng ra thnh nhng mng con gi l Subnet. CSE 40 Mng con v mt n mng con Mt n mng con (Subnet mask) l mt con s 32 bit bao gm n bit 1 (thng l cc bit cao nht) dng nh a ch mng con v m bit 0 dng nh a ch my trong mng con vi n+m=32 Subnet Number Host Number Host Number Network Number Network Number 1111 1111 1111 1111 1111 1111 0000 0000 CSE 41 t a ch IP v Subnet mask CSE 42 Mt s giao thc lp di
Giao thc lp mng Internet Protocol - IP Giao thc tng giao vn Transmission Control Protocol - TCP User Datagram Protocol - UDP CSE 43 Internet Protocol - IP Tng Internet cung cp mt h thng chuyn giao khng kt ni Khng kt ni bi mi gi tin c truyn i trn mng mt cch c lp S kt hp d liu ca cc gi tin c cung cp bi cc dch v lp trn Chnh vic d liu c th i ti ch trn nhiu ng khc nhau to nn s mm do cho Internet CSE 44 Cu trc gi tin IP VERS SERVICE TYPE HLEN TOTAL LENGTH IDENTIFICATION FLAG FRAGMENT OFFSET TIME TO LIVE PROTOCOL HEADER CHECK SUM SOURCE IP ADDRESS DESTINATION IP ADDRESS IP OPTION (IF ANY) PADDING DATA * * * DATA CSE 45 Transmission Control Protocol TCP cung cp dch v chuyn giao thng tin c kt ni (connection - oriented) N bao gm c vic kim tra v sa li. TCP cung cp dch v tin cy vi mt c ch gi l "Positive Ackowledgment with Retransmission" (PAR). n gin l trm ngun tip tc gi thng tin i cho ti khi n nhn c thng bo d liu c nhn chnh xc ti trm ch. CSE 46 Cu trc gi tin TCP SOURCE PORT DESTINATION PORT SEQUENCE NUMBER ACKNOWLEDGEMENT NUMBER IP OPTION (IF ANY) PADDING DATA * * * DATA RESERVED CODE BITS WINDOW HLEN CHECK SUM URGENT POINTER CSE 47 Phn knh, Port v im kt ni V c nhiu giao thc ng dng lp trn cng s dng dch v ca TCP do cn c mt c ch nhn bit gi tin no thuc ng dng no TCP cung cp mt c ch gi l c ch cng (Port Mechanism) gn mi ng dng vi mt s hiu cng (Port number) v d FTP gn vi cng 21, HTTP gn vi cng 80 Vic la chn tin trnh tng ng vi s hiu cng gi l Phn knh (Demultiplex)
CSE 48 Phn knh, Port v im kt ni i vi ngi lp trnh, mt a ch IP hay mt cng khng nh danh mt thc th duy nht trn mng TCP a ra nh ngha im kt ni (endpoint) l mt cp s nguyn (host, port) trong , host l a ch IP ca mt my tnh cn port l port number m my tnh s dng. V d: (190.2.2.1,23) CSE 49 User Datagram Protocol UDP cho php chng trnh ng dng truy cp trc tip n gi tin ca dch v chuyn giao ging nh dch v m giao thc IP cung cp. N cho php ng dng trao i thng tin qua mng vi t thng tin iu khin nht. UDP l giao thc khng kt ni, km tin cy v n khng c c ch kim tra tnh ng n ca d liu truyn. CSE 50 Cu trc gi tin UDP SOURCE PORT DESTINATION PORT IP OPTION (IF ANY) PADDING DATA * * * DATA UDP MESSAGE LENGTH UDP CHECKSUM CSE 51 V sao la chn UDP Nu mt s lng ln cc gi tin nh c truyn, thng tin cho vic kt ni v sa li c th ln hn nhiu so vi thng tin cn truyn. Trong tr- ng hp ny, UDP l gii php hiu qu nht. Nhng ng dng kiu "Query-Response" cng rt ph hp vi UDP, cu tr li c th dng lm s xc nhn ca mt cu hi. Mt s ng dng t n cung cp cng ngh ring chuyn giao thng tin tin cy CSE 52 Cc giao thc ng dng File Transfer Protocol - FTP Domain Name System - DNS Simple Net Management Protocol - SNMP Simple Mail Transfer Protocol - SMTP Hyper Text Transfer Protocol - HTTP CSE 53 File Transfer Protocol - FTP y l mt giao thc ng dng cung cp cho ngi dng phng php sao chp tp t mt my tnh xa Chng trnh s dng giao thc ny dng cng 21 v thit lp hai knh truyn logic Knh truyn lnh tn ti sut phin lm vic Knh truyn d liu c thit lp mi khi c d liu truyn v gii phng sau khi s dng Giao thc ny c c t trong RFC 959 S dng FTP $ ftp sco5 Connected to sco5. 220- 220 sco5.cse.com.vn FTP server (Version 2.1WU(1)) ready. User (sco5.cse.com.vn:(none)):binhnn 331 Password required for binhnn. Password: 230 User binhnn logged in. Remote system type is UNIX. Using binary mode to transfer files. ftp> get nettcp.c local: nettcp.c remote: nettcp.c 200 PORT command successful. 150 Opening BINARY mode data connection for nettcp.c (46 bytes). 226 Transfer complete. 46 bytes received in 0 seconds (0.04 Kbytes/s) ftp> bye 221 Goodbye. $
CSE 55 Domain Name System - DNS a ch IP khng mang thng tin v a l, t chc hay ngi dng. Ngi ta xy dng h thng t tn gi l Domain Name System cung cp cho ngi dng cch t tn cho cc my tnh vi cch t tn thng thng quen thuc Tn_ngi_dng@Tn_min
CSE 56 Telnet Telnet cho php ngi s dng t trm lm vic ca mnh c th ng nhp (login) vo mt trm xa nh l mt u cui (teminal) ni trc tip vi trm xa . c t v Telnet c th tm thy trong RFC 854..861, 884, 885, 1091, 1097 v 1116 CSE 57 Telnet TCP/IP Internet Users Terminal
H iu hnh Telnet Client
H iu hnh Telnet Server Server gi thng bo ti my tnh thc hin pseudo termina l Server nhn thng bo t client Client gi thng bo n server Client c t trm cui CSE 58 Phn cp domain name vn gov edu com mil nic org vnuh hau fit CSE 59 Domain Name System Mt my tnh c th c nhiu tn trn mng Mi tn l duy nht Vic nh x a ch IP - Domain Name c thc hin bi Nane server ci t ti cc my server Name resolver ci t ti cc my trm DNS c c t trong RFC 1034, 1035 CSE 60 Simple Network Monitoring Protocol - SNMP H thng qun tr mng cn gi l m hnh Manager/Agent bao gm Tin trnh qun tr cung cp giao din gia ngi qun tr mng vi cc thit b - c qun tr H b qun tr bao gm tin trnh Agent thc hin cc thao tc qun tr v cc i tng c qun tr nh my ch, hub, knh truyn
CSE 61 - C s thng tin qun tr (Management Information Base - MIB) c lu tr c h thng qun tr v h thng b qun tr cha cc thng tin cn thit cho vic qun tr CSE 62 M hnh Manager/Agent ca h thng qun tr mng Manager Process Managed System Management System Agent Process
Management Database
Managed Object
Commands Responses Notifications
Management Database
CSE 63 Simple Network Monitoring Protocol - SNMP Giao thc qun tr mng cung cp ph- ng thc lin lc gia manager, cc i tng c qun tr v cc agent Giao thc qun tr mng ci t trong b giao thc TCP/IP s dng giao thc khng kt ni UDP c t SNMP c th tm thy trong RFC 1155..1158
CSE 64 Simple Mail Transfer Protocol - SMTP L giao thc s dng cho vic trao i th in t gia cc ngi dng trn mng Ch ra cch thc mt h thng phn pht mail chuyn cc thng ip qua mt kt ni t mt my ny n mt my khc. c im ni bt l vic x l khng trc tuyn - off line, th in t c lu ti hm th ca ngi s dng mt trung tm my tnh no CSE 65 Simple Mail Transfer Protocol Tin trnh server cn c quyn ROOT ghi vo hm th ca mi ngi, y l mt l hng trong vn bo v an ton thng tin trn mng c t cho SMTP c trong RFC 821 CSE 66 Hyper Text Transfer Protocol chun truyn cc siu vn bn trn Web. HTTP hot ng gn ging FTP nhng khng duy tr kt ni truyn lnh, knh truyn d liu c thit lp v gii phng ngay sau khi ti liu c truyn - nhn CSE 67 World Wide Web - WWW World Wide Web c xy dng v hot ng theo m hnh Client/Server. Cc Client dng mt phn mm gi l Web Browser. Web Browser tip nhn thng tin yu cu t ngi dng sau gi cc yu cu ti my Server x l. Web Server cng l mt phn mm chy trn cc my phc v, nhn Request thc hin theo yu cu ri tr thng tin (Response) cho ngi s dng. CSE 68 Trao i thng tin Web Browser - Server Other Server Web Browser Web Server Gateway Gopher Server Gopher FTP Server FTP HTTP CSE 69 Nhng vn c bn ca mng Kim sot li Kim sot lung d liu nh a ch nh gi tin cy An ton thng tin trn mng Qun tr mng CSE 70 An ton thng tin trn mng
Nhng vn v an ton thng tin Cc lp ro chn bo v thng tin Bc tng la - gii php an ton thng tin trn Internet CSE 71 An ton thng tin Nhu cu bo v thng tin Bo mt Bo v ton vn m bo tnh sn sng Cc phng php tn cng Nghe trm Tn cng vo nhng l hng ca h thng Tn cng vo yu t con ngi CSE 72 Cc lp ro chn bo v thng tin Thng tin Quyn
truy
cp M
ho UID
Passwor d Bo
v
vt
l Bc
tng
la Mng ngoi CSE 73 Bc tng la Mt gii php an ton thng tin c s dng rng ri nht hin nay trn Internet L mt tm chn gia mng ni b v mng bn ngoi Bao gm c phn cng v phn mm C nhiu loi bc tng la khc nhau C th xem chi tit trong ti liu Firewall ca CSE CSE 74 Ngi bin son: Nguyn Hu Tun E-commerce and IT Department. Ministry of Trade
Cc thng tin cn thit CSE 75 Ti liu tham kho Andrew S.T., Computer Network, Prentice Hall, 1988. Douglas E.C., Internetworking With TCP/IP, v.1, Prentice Hall, 1991. Douglas E.C., Internetworking With TCP/IP, v.2, Prentice Hall, 1994. Request for Comments - RFCs