You are on page 1of 45

<!

DOCTYPE html>
<html dir="ltr" class="client-js ve-not-available" lang="es"><head>
<meta http-equiv="content-type" content="text/html; charset=UTF-8">
<meta charset="UTF-8">
<title>Derivada - Wikipedia, la enciclopedia libre</title>
<meta name="generator" content="MediaWiki 1.24wmf6">
<link rel="alternate" href="android-app://org.wikipedia/http/es.m.wikipedia.org/
wiki/Derivada">
<link rel="alternate" type="application/x-wiki" title="Editar" href="http://es.w
ikipedia.org/w/index.php?title=Derivada&amp;action=edit">
<link rel="edit" title="Editar" href="http://es.wikipedia.org/w/index.php?title=
Derivada&amp;action=edit">
<link rel="apple-touch-icon" href="http://bits.wikimedia.org/apple-touch/wikiped
ia.png">
<link rel="shortcut icon" href="http://bits.wikimedia.org/favicon/wikipedia.ico"
>
<link rel="search" type="application/opensearchdescription+xml" href="http://es.
wikipedia.org/w/opensearch_desc.php" title="Wikipedia (es)">
<link rel="EditURI" type="application/rsd+xml" href="http://es.wikipedia.org/w/a
pi.php?action=rsd">
<link rel="copyright" href="http://creativecommons.org/licenses/by-sa/3.0/">
<link rel="alternate" type="application/atom+xml" title="Canal Atom de Wikipedia
" href="http://es.wikipedia.org/w/index.php?title=Especial:CambiosRecientes&amp;
feed=atom">
<link rel="canonical" href="http://es.wikipedia.org/wiki/Derivada">
<link rel="stylesheet" href="Derivada%20-%20Wikipedia,%20la%20enciclopedia%20lib
re_files/load_002.css">
<style>
@-webkit-keyframes centralAuthPPersonalAnimation{0%{opacity:0;-webkit-transform:
translateY(-20px)}100%{opacity:1;-webkit-transform:translateY(0)}}@-moz-keyframe
s centralAuthPPersonalAnimation{0%{opacity:0;-moz-transform:translateY(-20px)}10
0%{opacity:1;-moz-transform:translateY(0)}}@-o-keyframes centralAuthPPersonalAni
mation{0%{opacity:0;-o-transform:translateY(-20px)}100%{opacity:1;-o-transform:t
ranslateY(0)}}@keyframes centralAuthPPersonalAnimation{0%{opacity:0;transform:tr
anslateY(-20px)}100%{opacity:1;transform:translateY(0)}}.centralAuthPPersonalAni
mation{-webkit-animation-duration:1s;-moz-animation-duration:1s;-o-animation-dur
ation:1s;animation-duration:1s;-webkit-animation-fill-mode:both;-moz-animation-f
ill-mode:both;-o-animation-fill-mode:both;animation-fill-mode:both;-webkit-anima
tion-name:centralAuthPPersonalAnimation;-moz-animation-name:centralAuthPPersonal
Animation;-o-animation-name:centralAuthPPersonalAnimation;animation-name:central
AuthPPersonalAnimation}
/* cache key: eswiki:resourceloader:filter:minify-css:7:0dcacc990dd02e7db9669ab3
090b80f1 */
.mw-editsection{white-space:nowrap; unicode-bidi:-moz-isolate;unicode-bidi:-webk
it-isolate;unicode-bidi:isolate}.mw-editsection-divider{color:#555}.ve-tabmessag
e-appendix{font-size:0.7em;vertical-align:top;line-height:1.43em;padding-left:0.
5em; background-image:none !important;display:inline !important}
/* cache key: eswiki:resourceloader:filter:minify-css:7:50c6a67a11952da7c9e50530
46d794ee */
.uls-menu a{cursor:pointer}.uls-menu.callout .caret-before{border-top:20px solid
transparent;border-right:20px solid #C9C9C9;border-bottom:20px solid transparen
t;display:inline-block;left:-21px;top:30px;position:absolute}.uls-menu.callout .
caret-after{border-top:20px solid transparent;border-right:20px solid #FCFCFC;bo
rder-bottom:20px solid transparent;display:inline-block;left:-20px;top:30px;posi
tion:absolute}.uls-ui-languages button{width:23%;text-overflow:ellipsis;margin-r
ight:4%}button.uls-more-languages{width:auto}.settings-title{font-size:11pt}.set
tings-text{color:#555555;font-size:9pt}div.display-settings-block:hover .setting
s-text{color:#252525}
/* cache key: eswiki:resourceloader:filter:minify-css:7:22d1681fa868b4ff4fbcb1ec
1e58a9ea */

.tipsy{padding:5px;position:absolute;z-index:100000;cursor:default}.tipsy-inner{
padding:5px 8px 4px 8px; background-color:#ffffff;border:solid 1px #a7d7f9;color
:black;max-width:15em;border-radius:4px; }.tipsy-arrow{position:absolute;backgro
und:url(
BMVEX5+fmn1/n///9s6BFKAAAAAXRSTlMAQObYZgAAACpJREFUCB1jZBD4wMiQMoeRcUU4I9uSaYxSE5
4xZjn8AtMgPkgcJA9UBwAeDw1Qrb3pVAAAAABJRU5ErkJggg==) no-repeat top left;backgroun
d:url(//bits.wikimedia.org/static-1.24wmf6/resources/src/jquery.tipsy/images/tip
sy.png?2014-05-22T16:20:00Z) no-repeat top left!ie;width:11px;height:6px} .tipsy
-n .tipsy-arrow{top:0px;left:50%;margin-left:-5px} .tipsy-nw .tipsy-arrow{top:1p
x;left:10px} .tipsy-ne .tipsy-arrow{top:1px;right:10px} .tipsy-s .tipsy-arrow{bo
ttom:0px;left:50%;margin-left:-5px;background-position:bottom left} .tipsy-sw .t
ipsy-arrow{bottom:0px;left:10px;background-position:bottom left} .tipsy-se .tips
y-arrow{bottom:0px;right:10px;background-position:bottom left} .tipsy-e .tipsy-a
rrow{top:50%;margin-top:-5px;right:1px;width:5px;height:11px;background-position
:top right} .tipsy-w .tipsy-arrow{top:50%;margin-top:-5px;left:0px;width:6px;hei
ght:11px}
/* cache key: eswiki:resourceloader:filter:minify-css:7:6b5016e7d66f05f207d0a854
4ef68861 */
@media print{#centralNotice{display:none}}
/* cache key: eswiki:resourceloader:filter:minify-css:7:ddb0c98a055632ae8e349c9c
f48ac703 */</style><style>
.cite-accessibility-label{position:absolute !important; top:-99999px;clip:rect(1
px 1px 1px 1px); clip:rect(1px,1px,1px,1px);padding:0 !important;border:0 !impor
tant;height:1px !important;width:1px !important;overflow:hidden}.mw-cite-backlin
k,.cite-accessibility-label{-moz-user-select:none;-webkit-user-select:none;-ms-u
ser-select:none;user-select:none}
/* cache key: eswiki:resourceloader:filter:minify-css:7:a59b70abe6ecaa39388bb79e
bc509cb0 */
.postedit-container{margin:0 auto;position:fixed;top:0;height:0;left:50%;z-index
:1000;font-size:13px}.postedit-container:hover{cursor:pointer}.postedit{position
:relative;top:0.6em;left:-50%;padding:.6em 3.6em .6em 1.1em;line-height:1.5625em
;color:#626465;background-color:#f4f4f4;border:1px solid #dcd9d9;text-shadow:0 0
.0625em 0 rgba(255,255,255,0.5);border-radius:5px;box-shadow:0 2px 5px 0 #ccc;-w
ebkit-transition:all 0.25s ease-in-out;-moz-transition:all 0.25s ease-in-out;-ms
-transition:all 0.25s ease-in-out;-o-transition:all 0.25s ease-in-out;transition
:all 0.25s ease-in-out}.skin-monobook .postedit{top:6em !important}.postedit-fad
ed{opacity:0}.postedit-icon{padding-left:41px; line-height:25px;background-repe
at:no-repeat;background-position:8px 50%}.postedit-icon-checkmark{background-ima
ge:url(
MVEUAAAD///////9PfTf///80aRdTgjn///9Feij///////////9Rfzf///////////9PfjZRgDh1o1x
OfTb///////+bwYqLtnj///////9PfTa82K////9WhT6YxIL///9QgDdTgzr////////j7uDl7eLq8ef
i693k7OH///////9UhjuBr2rp9uRUhjr///9YljVKgir///9WiTlYjT3////9/v57vFlbkT5PjC9dlD/
5/fhuq09stUTs9uhxuElctCpfnT1huDFloEZloUZmpENmvDZpvDxpvTxqvjxrvT5rvT9rwTxsqktswD5
uwkBvuUdxw0NztFBztU9ztVBzwkp0tlJ1xkd2t1R3uVR4w1F4xk54x014yE15uVZ5v1R5xVB6v1R7yFJ
8wVh9xVl9yFR9yVd9ylN+xVh+yFd/x1l/yFeAylmEx1+Ny2uY0Hqe04Wj1Ymv3Ze33qLD47TJ5L3O6cP
U7Mrq9eb2+/Q4j37OAAAAQHRSTlMAAQIEBAUFBQwPFB4fJCUoKiosQEhJS01RUlZZXmdydXaChYuSlJS
WmJmoq6uur8LExcvM19fg5ejt8fX2+Pr7SljgewAAAKpJREFUGBkFwQNCAwAAAMDLtl3LtrG4rWXbtvX
77gAgZ6grFwC0bhwNVgKgdPZx8b0dgLi+s7Wn0VoAqpfOI9+BNADZI7fLrz2pSEwGHZuH+78lSK8ZLkL
ezF3ooyUG3VPXq2USei9WngeyoG195yBYWDF3E/2pAhl1e9Gr8bGT+bfOFCC2fnvh4X7rcqIAQNNu+HT
6sxkAjceTL/2ZAIhv+PorBwBJxfkA//dFHSCBy/UTAAAAAElFTkSuQmCC);background-image:url(
//bits.wikimedia.org/static-1.24wmf6/resources/src/mediawiki.action/images/green
-checkmark.png?2014-05-22T16:20:00Z)!ie;background-position:left}.postedit-close
{position:absolute;padding:0 .8em;right:0;top:0;font-size:1.25em;font-weight:bol
d;line-height:2.3em;color:black;text-shadow:0 0.0625em 0 white;text-decoration:n
one;opacity:0.2;filter:alpha(opacity=20)}.postedit-close:hover{color:black;textdecoration:none;opacity:0.4;filter:alpha(opacity=40)}
/* cache key: eswiki:resourceloader:filter:minify-css:7:856678458e1cfc2073b23f8f
873941d0 */
.mw-collapsible-toggle{float:right;-moz-user-select:none;-webkit-user-select:non
e;-ms-user-select:none;user-select:none}.mw-customtoggle,.mw-collapsible-toggle{

cursor:pointer} caption .mw-collapsible-toggle{float:none} li .mw-collapsible-to


ggle{float:none} .mw-collapsible-toggle-li{list-style:none}
/* cache key: eswiki:resourceloader:filter:minify-css:7:869aa9133c31e6040d4830b2
59da96a8 */
.suggestions{overflow:hidden;position:absolute;top:0;left:0;width:0;border:none;
z-index:1099;padding:0;margin:-1px -1px 0 0} html > body .suggestions{margin:-1p
x 0 0 0}.suggestions-special{position:relative;background-color:white;cursor:poi
nter;border:solid 1px #aaaaaa;padding:0;margin:0;margin-top:-2px;display:none;pa
dding:0.25em 0.25em;line-height:1.25em}.suggestions-results{background-color:whi
te;cursor:pointer;border:solid 1px #aaaaaa;padding:0;margin:0}.suggestions-resul
t{color:black;margin:0;line-height:1.5em;padding:0.01em 0.25em;text-align:left;
overflow:hidden;-o-text-overflow:ellipsis; text-overflow:ellipsis;white-space:no
wrap}.suggestions-result-current{background-color:#4C59A6;color:white}.suggestio
ns-special .special-label{color:gray;text-align:left}.suggestions-special .speci
al-query{color:black;font-style:italic;text-align:left}.suggestions-special .spe
cial-hover{background-color:silver}.suggestions-result-current .special-label,.s
uggestions-result-current .special-query{color:white}.highlight{font-weight:bold
}
/* cache key: eswiki:resourceloader:filter:minify-css:7:9f9511aa4ef920d34591113e
825e6a1e */
.cabecera.animal{background:url(//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/2/21/In
fobox_animalia_-_test.png) no-repeat top right }.cabecera.arquera{background:url(
//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/3/35/Picto_infobox_archery.png) no-repe
at top right }.cabecera.astronoma{background:url(//upload.wikimedia.org/wikipedia
/commons/7/71/Picto_infobox_astronomy.png) no-repeat top right }.cabecera.atleti
smo{background:url(//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/5/5a/Athletics_infob
ox.png) no-repeat top right }.cabecera.automovilismo{background:url(//upload.wik
imedia.org/wikipedia/commons/a/af/Picto_infobox_sport_auto.png) no-repeat top ri
ght }.cabecera.autor{background:url(//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/1/1
e/Picto_infobox_auteur.png) no-repeat top right }.cabecera.bacteria{background:u
rl(//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/d/dd/Infobox_bacteria.png) no-repeat
top right }.cabecera.baloncesto{background:url(//upload.wikimedia.org/wikipedia
/commons/thumb/5/56/Pictogram_infobox_basketball.svg/120px-Pictogram_infobox_bas
ketball.svg.png) no-repeat top right }.cabecera.balonmano{background:url(//uploa
d.wikimedia.org/wikipedia/commons/e/e3/Picto_infobox_handbal.png) no-repeat top
right }.cabecera.bandera{background:url(//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons
/f/f7/Picto_infobox_flag.png) no-repeat top right }.cabecera.bisbol{background:ur
l(//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/2/24/Picto_infobox_baseball2.png) norepeat top right }.cabecera.boxeo{background:url(//upload.wikimedia.org/wikipedi
a/commons/thumb/f/f3/Picto_infobox_boxing.svg/120px-Picto_infobox_boxing.svg.png
) no-repeat top right }.cabecera.canad{background:url(//upload.wikimedia.org/wiki
pedia/commons/6/6a/Picto_infobox_Canada.png) no-repeat top right }.cabecera.cerv
eza{background:url(//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/0/04/Picto_infobox_b
eer.png) no-repeat top right }.cabecera.ciclismo{background:url(//upload.wikimed
ia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fa/Picto_infobox_cycling.svg/120px-Picto_infobo
x_cycling.svg.png) no-repeat top right }.cabecera.ciencia-ficcin{background:url(/
/upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/e/ed/Picto_infobox_fliyingsaucer.png) no
-repeat top right }.cabecera.cine{background:url(//upload.wikimedia.org/wikipedi
a/commons/e/ea/Picto_infobox_cinema.png) no-repeat top right }.cabecera.cmics{bac
kground:url(//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/2/2c/Picto_infobox_comicbal
loon.png) no-repeat top right }.cabecera.comunicacin{background:url(//upload.wiki
media.org/wikipedia/commons/a/a2/Picto_infobox_antenna.png) no-repeat top right
}.cabecera.conflicto{background:url(//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/a/a
5/Picto_infobox_conflict.png) no-repeat top right }.cabecera.deporte{background:
url(//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/8/8e/Picto_infobox_Olympic.png) norepeat top right }.cabecera.espaa{background:url(//upload.wikimedia.org/wikipedia
/commons/1/11/Picto_Infobox_Coat_of_Arms_of_Spain.png) no-repeat top right }.cab
ecera.esqu{background:url(//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/02/Pic
to_infobox_alpine_skiing.svg/120px-Picto_infobox_alpine_skiing.svg.png) no-repea
t top right }.cabecera.filosofa{background:url(//upload.wikimedia.org/wikipedia/c

ommons/d/dd/Picto_infobox_philosopher.png) no-repeat top right }.cabecera.fsica{b


ackground:url(//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/d/d1/Picto_infobox_physic
s.png) no-repeat top right }.cabecera.fungi{background:url(//upload.wikimedia.or
g/wikipedia/commons/7/79/Picto_infobox_fungus.png) no-repeat top right }.cabecer
a.ftbol{background:url(//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/3/3c/Picto_infobo
x_fotbal.png) no-repeat top right }.cabecera.hockey{background:url(//upload.wiki
media.org/wikipedia/commons/thumb/9/9b/Picto_Infobox_Ice_hockey.svg/120px-Picto_
Infobox_Ice_hockey.svg.png) no-repeat top right }.cabecera.hombremujer{backgroun
d:url(//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/8/82/Picto_infobox_manwoman.png)
no-repeat top right }.cabecera.humano{background:url(//upload.wikimedia.org/wiki
pedia/commons/4/48/Picto_infobox_character.png) no-repeat top right }.cabecera.i
nformtica{background:url(//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/a/ae/Picto-info
boxinfo.png) no-repeat top right }.cabecera.ingeniera{background:url(//upload.wik
imedia.org/wikipedia/commons/f/f9/Infobox_gear.png) no-repeat top right }.cabece
ra.libro{background:url(//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/4/42/Picto_info
box_book.png) no-repeat top right }.cabecera.lucha{background:url(//upload.wikim
edia.org/wikipedia/commons/0/04/Picto_infobox_wrestling.png) no-repeat top right
}.cabecera.mapa{background:url(//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/7/7a/Pi
cto_infobox_map.png) no-repeat top right }.cabecera.medicina{background:url(//up
load.wikimedia.org/wikipedia/commons/2/23/Picto_infobox_med.png) no-repeat top r
ight }.cabecera.militar{background:url(//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/
0/03/Picto_infobox_military.png) no-repeat top right }.cabecera.montaismo{backgro
und:url(//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/89/Picto_infobox_climbi
ng.svg/120px-Picto_infobox_climbing.svg.png) no-repeat top right }.cabecera.moto
ciclismo{background:url(//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/c/ca/Infobox_Mo
torcycling_pictogram.png) no-repeat top right }.cabecera.msica{background:url(//u
pload.wikimedia.org/wikipedia/commons/6/60/Picto_infobox_music.png) no-repeat to
p right }.cabecera.naciones-unidas{background:url(//upload.wikimedia.org/wikiped
ia/commons/3/3a/Picto_infobox_UN.png) no-repeat top right }.cabecera.patinaje{ba
ckground:url(//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/f/f5/Infobox_Inline_speed_
skating_pictogram.png) no-repeat top right }.cabecera.perro{background:url(//upl
oad.wikimedia.org/wikipedia/commons/2/21/Infobox_animalia_-_test.png) no-repeat
top right }.cabecera.piragismo{background:url(//upload.wikimedia.org/wikipedia/co
mmons/thumb/3/3c/Canoeing_%28flatwater%29_pictogram.svg/45px-Canoeing_%28flatwat
er%29_pictogram.svg.png) no-repeat top right }.cabecera.planta{background:url(//
upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/7/79/Infobox_plantae.png) no-repeat top r
ight }.cabecera.puente{background:url(//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/8
/87/Picto_infobox_bridge.png) no-repeat top right }.cabecera.qumica{background:ur
l(//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/e/e9/Picto_infobox_chemistry_45px.png
) no-repeat top right }.cabecera.radio{background:url(//upload.wikimedia.org/wik
ipedia/commons/4/4c/Picto_infobox_radio.png) no-repeat top right }.cabecera.rega
ta{background:url(//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/f/f4/Infobox_Sailing_
pictogram.png) no-repeat top right }.cabecera.remo{background:url(//upload.wikim
edia.org/wikipedia/commons/thumb/5/57/Rowing_pictogram.svg/45px-Rowing_pictogram
.svg.png) no-repeat top right }.cabecera.revista{background:url(//upload.wikimed
ia.org/wikipedia/commons/c/c4/Picto_infobox_magazine.png) no-repeat top right }.
cabecera.rugby{background:url(//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/0/06/Pict
o_Infobox_Rugby.png) no-repeat top right }.cabecera.snowboarding{background:url(
//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/5/59/Infobox_Snowboarding_pictogram.png
) no-repeat top right }.cabecera.surf{background:url(//upload.wikimedia.org/wiki
pedia/commons/3/31/Infobox_Surfing_pictogram.png) no-repeat top right }.cabecera
.teatro{background:url(//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/3/37/Picto_infob
ox_masks.png) no-repeat top right }.cabecera.televisin{background:url(//upload.wi
kimedia.org/wikipedia/commons/b/b1/Picto_info_device_tv.png) no-repeat bottom ri
ght }.cabecera.tenis{background:url(//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/9/9
2/Infobox_Tennis_pictogram.png) no-repeat bottom right }.cabecera.transbordador{
background:url(//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/e/ee/Picto_infobox_rocke
t.png) no-repeat top right }.cabecera.universidad{background:url(//upload.wikime
dia.org/wikipedia/commons/6/66/Picto_infobox_universit%C3%A9.png) no-repeat top
right }.cabecera.videojuego{background:url(//upload.wikimedia.org/wikipedia/comm

ons/2/2d/Picto_infobox_gamepad.png) no-repeat bottom right }.cabecera.vino{backg


round:url(//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/6/66/Picto_info_grape.png) no
-repeat top right }.cabecera.virus{background:url(//upload.wikimedia.org/wikiped
ia/commons/d/dc/Picto_infobox_virus.png) no-repeat top right }.cabecera.voleibol
{background:url(//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/3/39/Picto_infobox_voll
eyball.png) no-repeat top right }.cabecera.waterpolo{background:url(//upload.wik
imedia.org/wikipedia/commons/9/99/Picto_infobox_water_polo.png) no-repeat top ri
ght }.media.audio{background:url(//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/
a/a6/Gnome-speakernotes.png/35px-Gnome-speakernotes.png) no-repeat top left }.me
dia.video{background:url(//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/20/Tan
go-video-x-generic.png/35px-Tango-video-x-generic.png) no-repeat top left }
/* cache key: eswiki:resourceloader:filter:minify-css:7:3fc64fe771362cb4736aed88
3afcbf65 */
#container{position:relative;min-height:100%}#container,video{width:100%;height:
100%}#playerContainer{overflow:hidden;position:relative;height:100%;background:#
000}#videoHolder{position:relative;overflow:hidden}.fullscreen #playerContainer{
position:absolute !important;width:100% !important;height:100%! important;z-inde
x:9999;min-height:100%;top:0;left:0;margin:0}.mwEmbedPlayer{width:100%;height:10
0%;overflow:hidden;position:absolute;top:0;left:0}.modal_editor{ left:10px;top:1
0px;right:10px;bottom:10px;position:fixed;z-index:100}.displayHTML a:visited{col
or:white}.loadingSpinner{width:32px;height:32px;display:block;padding:0px;backgr
ound-image:url(//bits.wikimedia.org/static-1.24wmf6/extensions/MwEmbedSupport/Mw
EmbedModules/MwEmbedSupport/skins/common/images/loading_ani.gif?2014-05-22T16:23
:20Z)}.mw-imported-resource{border:thin solid black}.kaltura-icon{background-ima
ge:url(//bits.wikimedia.org/static-1.24wmf6/extensions/MwEmbedSupport/MwEmbedMod
ules/MwEmbedSupport/skins/common/images/kaltura_logo_sm_transparent.png?2014-0522T16:23:20Z) !important;background-repeat:no-repeat;display:block;height:12px;w
idth:12px;margin-top:2px !important;margin-left:3px !important}.mw-fullscreen-ov
erlay{background:rgb(0,0,0) none repeat scroll 0% 0%;position:fixed;top:0pt;left
:0pt;width:100%;height:100%;-moz-background-clip:border;-moz-background-origin:p
adding;-moz-background-inline-policy:continuous} .play-btn-large{width:70px;heig
ht:53px;background :url(//bits.wikimedia.org/static-1.24wmf6/extensions/MwEmbedS
upport/MwEmbedModules/MwEmbedSupport/skins/common/images/player_big_play_button.
png?2014-05-22T16:23:20Z);position :absolute;cursor :pointer;border :none !impor
tant;z-index :1}.play-btn-large:hover{background :url(//bits.wikimedia.org/stati
c-1.24wmf6/extensions/MwEmbedSupport/MwEmbedModules/MwEmbedSupport/skins/common/
images/player_big_play_button_hover.png?2014-05-22T16:23:20Z)}.carouselContainer
{position :absolute;width :100%;z-index :2}.carouselVideoTitle{position :absolut
e;top :0px;left :0px;width :100%;background :rgba(0,0,0,0.8);color :white;font-s
ize :small;font-weight :bold;z-index :2}.carouselVideoTitleText{display :block;p
adding :10px 10px 10px 20px}.carouselTitleDuration{position :absolute;top :0px;r
ight :0px;padding :2px;background-color :#5A5A5A;color :#D9D9D9;font-size :small
er;z-index :2}.carouselImgTitle{position :absolute;width :100%;text-align :cente
r;color :white;font-size :small;background :rgba(0,0,0,0.4)}.carouselImgDuration
{position :absolute;top :2px;left :2px;background :rgba( 0,0,0,0.7 );color :whit
e;padding :1px 6px;font-size :small}.carouselPrevButton,.carouselNextButton{disp
lay :block;position :absolute;bottom:23px}.carouselPrevButton{left :5px}.carouse
lNextButton{right:6px}.alert-container{-webkit-border-radius:3px;-moz-border-rad
ius:3px;border-radius:3px;background-image:linear-gradient(bottom,rgb(215,215,21
5) 4%,rgb(230,230,230) 55%,rgb(255,255,255) 100%);background-image:-o-linear-gra
dient(bottom,rgb(215,215,215) 4%,rgb(230,230,230) 55%,rgb(255,255,255) 100%);bac
kground-image:-moz-linear-gradient(bottom,rgb(215,215,215) 4%,rgb(230,230,230) 5
5%,rgb(255,255,255) 100%);background-image:-webkit-linear-gradient(bottom,rgb(21
5,215,215) 4%,rgb(230,230,230) 55%,rgb(255,255,255) 100%);background-image:-ms-l
inear-gradient(bottom,rgb(215,215,215) 4%,rgb(230,230,230) 55%,rgb(255,255,255)
100%);background-image:-webkit-gradient(linear,left bottom,left top,color-stop(0
.04,rgb(215,215,215)),color-stop(0.55,rgb(230,230,230)),color-stop(1,rgb(255,255
,255)));margin:auto;position:absolute;top:0;left:0;right:0;bottom:0;max-width:80
%;max-height:30%}.alert-title{background-color :#E6E6E6;padding :5px;border-bott
om :1px solid #D1D1D1;font-weight :normal !important;font-size:14px !important;-

webkit-border-top-left-radius:3px;-moz-border-radius-topleft:3px;border-top-left
-radius:3px;-webkit-border-top-right-radius:3px;-moz-border-radius-topright:3px;
border-top-right-radius:3px }.alert-message{padding :5px;font-weight :normal !im
portant;text-align:center;font-size:14px !important}.alert-buttons-container{tex
t-align:center;padding-bottom:5px}.alert-button{background-color:#474747;color:w
hite;-webkit-border-radius:.5em;-moz-border-radius:.5em;border-radius:.5em;paddi
ng:2px 10px;background-image:linear-gradient(bottom,rgb(25,25,25) 4%,rgb(47,47,4
7) 55%,rgb(71,71,71) 68%);background-image:-o-linear-gradient(bottom,rgb(25,25,2
5) 4%,rgb(47,47,47) 55%,rgb(71,71,71) 68%);background-image:-moz-linear-gradient
(bottom,rgb(25,25,25) 4%,rgb(47,47,47) 55%,rgb(71,71,71) 68%);background-image:webkit-linear-gradient(bottom,rgb(25,25,25) 4%,rgb(47,47,47) 55%,rgb(71,71,71) 6
8%);background-image:-ms-linear-gradient(bottom,rgb(25,25,25) 4%,rgb(47,47,47) 5
5%,rgb(71,71,71) 68%);background-image:-webkit-gradient( linear,left bottom,left
top,color-stop(0.04,rgb(25,25,25)),color-stop(0.55,rgb(47,47,47)),color-stop(0.
68,rgb(71,71,71)) )}.alert-text{color :black !important}
/* cache key: eswiki:resourceloader:filter:minify-css:7:9338ab20d2343389b5482794
d505476e */
.mw-mmv-overlay{position:fixed;top:0px;left:0px;right:0px;bottom:0px;z-index:100
0;background-color:#000000}body.mw-mmv-lightbox-open{overflow-y:auto}body.mw-mmv
-lightbox-open #mw-page-base,body.mw-mmv-lightbox-open #mw-head-base,body.mw-mmv
-lightbox-open #mw-navigation,body.mw-mmv-lightbox-open #mw-footer,body.mw-mmv-l
ightbox-open #content{ display:none}body.mw-mmv-lightbox-open > :not(.mw-mmv-ove
rlay,.mw-mmv-wrapper){ display:none}.mw-mmv-view-expanded{display:inline-block;b
order:1px solid #dddddd;padding:5px;padding-left:34px;background-image:url(data:
image/svg+xml;base64,PD94bWwgdmVyc2lvbj0iMS4wIiBlbmNvZGluZz0iVVRGLTgiIHN0YW5kYWx
vbmU9Im5vIj8+CjwhLS0gQ3JlYXRlZCB3aXRoIElua3NjYXBlIChodHRwOi8vd3d3Lmlua3NjYXBlLm9
yZy8pIC0tPgoKPHN2ZwogICB4bWxuczpkYz0iaHR0cDovL3B1cmwub3JnL2RjL2VsZW1lbnRzLzEuMS8
iCiAgIHhtbG5zOmNjPSJodHRwOi8vY3JlYXRpdmVjb21tb25zLm9yZy9ucyMiCiAgIHhtbG5zOnJkZj0
iaHR0cDovL3d3dy53My5vcmcvMTk5OS8wMi8yMi1yZGYtc3ludGF4LW5zIyIKICAgeG1sbnM6c3ZnPSJ
odHRwOi8vd3d3LnczLm9yZy8yMDAwL3N2ZyIKICAgeG1sbnM9Imh0dHA6Ly93d3cudzMub3JnLzIwMDA
vc3ZnIgogICB2ZXJzaW9uPSIxLjEiCiAgIHdpZHRoPSIxMDAlIgogICBoZWlnaHQ9IjEwMCUiCiAgIHZ
pZXdCb3g9IjAgMCAyOSAyNCIKICAgaWQ9IkxheWVyXzEiCiAgIHhtbDpzcGFjZT0icHJlc2VydmUiPjx
tZXRhZGF0YQogICBpZD0ibWV0YWRhdGExMyI+PHJkZjpSREY+PGNjOldvcmsKICAgICAgIHJkZjphYm9
1dD0iIj48ZGM6Zm9ybWF0PmltYWdlL3N2Zyt4bWw8L2RjOmZvcm1hdD48ZGM6dHlwZQogICAgICAgICB
yZGY6cmVzb3VyY2U9Imh0dHA6Ly9wdXJsLm9yZy9kYy9kY21pdHlwZS9TdGlsbEltYWdlIiAvPjxkYzp
0aXRsZT48L2RjOnRpdGxlPjwvY2M6V29yaz48L3JkZjpSREY+PC9tZXRhZGF0YT48ZGVmcwogICBpZD0
iZGVmczExIiAvPgo8ZwogICBpZD0iZzMiPgoJPHBhdGgKICAgZD0iTSA4LDUuNiBWIDE2LjcgSCAyMi4
1IFYgNS42IEwgOCw1LjYgeiBtIDEyLjksOC44IEggOS41IGwgMy40LC00LjQgMC41LC0wLjIgMy4yLDM
uNCAxLjcsLTEgMi42LDIuMiAwLDAgeiIKICAgaWQ9InBhdGg1IgogICBzdHlsZT0iZmlsbDojNzc3Nzc
3IiAvPgoJPHBvbHlnb24KICAgcG9pbnRzPSI2LjUsNy4yIDYuNSwxOC40IDIyLjEsMTguNCAyMi4xLDE
3LjYgNy4zLDE3LjYgNy4zLDcuMiAiCiAgIGlkPSJwb2x5Z29uNyIKICAgc3R5bGU9ImZpbGw6Izc3Nzc
3NyIgLz4KPC9nPgo8L3N2Zz4=);background-image:url(//bits.wikimedia.org/static-1.24
wmf6/extensions/MultimediaViewer/resources/mmv/img/expand.svg?2014-05-22T16:23:2
0Z)!ie;background-position:left;background-repeat:no-repeat}
/* cache key: eswiki:resourceloader:filter:minify-css:7:86220b102072b7de76f16579
17c5f8e0 */
#p-lang .uls-settings-trigger{background:transparent url(
VBORw0KGgoAAAANSUhEUgAAAA4AAAAgCAMAAAAVMLmlAAAAA3NCSVQICAjb4U/gAAAACXBIWXMAAA3XA
AAN1wFCKJt4AAAAGXRFWHRTb2Z0d2FyZQB3d3cuaW5rc2NhcGUub3Jnm+48GgAAALpQTFRF////W1tbg
ICAWVlZgICAUVFRgICAWVlZhYWFUlJShYWFVFRUgYGBVVVVgYGBVVVVgICAVFRUVVVVVlZWgYGBgICAV
FRUgYGBVFRUgICAgYGBVVVVVVVVgYGBVlZWgYGBVFRUgICAVFRUgICAVVVVgICAVlZWgICAVFRUgICAV
VVVgICAVFRUgICAVlZWgICAVVVVgICAVVVVgICAVVVVgICAVVVVgICAVVVVgICAVVVVgICAVVVVgICA9
Fa9bgAAADx0Uk5TAA4OFBQWFhcXGRlJSUtLWlpbXV9fYGFhZGRlZmlpa2twcIiIioqPj5GRn5+goKGh6
+vv7/Dw+fn8/P7+YuRUVgAAAOlJREFUGBmNwcdWAgEURMFLFCUaAcWAEhQYHBRmCN3//1u+BYcVC6s4p
2U3OLrrVxN7Xn7uELoH5w65Dx1g6JNnoLazfz++VnZehkZir4pQ3NjzBg5TwtgBhzFh6kDr294Uobiyk
xZc7ezVdLyx8yrw6pM+8GjnDjsf7gj3/WpiJ7Vhl6OW3eC/mlKdo5teZSHNSoM24XqvTCHTvg0MdDIAS
pn08/6ZSlkJ6jMpLUBhLc3qKEwIIwUURoSJAs2ltC5AIZUWTbjcSulktJayCvCikx7wJG0VttrfEp5eL
pfS4uLtgaOmVOeMP8BAM9RClMO9AAAAAElFTkSuQmCC) no-repeat right top;background:tran
sparent url(//bits.wikimedia.org/static-1.24wmf6/extensions/UniversalLanguageSel
ector/resources/css/../images/cog-sprite.png?2014-05-22T16:25:00Z) no-repeat rig

ht top!ie;background-image:-webkit-linear-gradient(transparent,transparent),url(

ZnIHhtbG5zPSJodHRwOi8vd3d3LnczLm9yZy8yMDAwL3N2ZyIgeG1sbnM6eGxpbms9Imh0dHA6Ly93d3
cudzMub3JnLzE5OTkveGxpbmsiIHdpZHRoPSIxNCIgaGVpZ2h0PSIzMiI+PGRlZnM+PHBhdGggZD0iTT
EzLjU4MiA2LjYzMmgtMS4wNjRjLS4xMzMtLjUzOC0uMzU0LTEuMDY1LS42NDUtMS41NTJsLjc1LS43NW
MuMTY0LS4xNjQuMTY0LS40MjkgMC0uNTkzbC0xLjM1OS0xLjM2Yy0uMTY0LS4xNjQtLjQzLS4xNjQtLj
U5NCAwbC0uNzUuNzVjLS40OS0uMjk0LTEuMDEyLS41MTItMS41NTEtLjY0NXYtMS4wNjRjMC0uMjMxLS
4xODctLjQxOC0uNDE5LS40MThoLTEuOTE4Yy0uMjMxIDAtLjQxOC4xODctLjQxOC40MTh2MS4wNjNjLS
41NDEuMTM1LTEuMDYyLjM1Mi0xLjU1Mi42NDZsLS43NS0uNzVjLS4xNjQtLjE2NC0uNDI5LS4xNjQtLj
U5MyAwbC0xLjM2IDEuMzZjLS4xNjQuMTY0LS4xNjQuNDI5IDAgLjU5M2wuNzUuNzVjLS4yOTIuNDg4LS
40OTQgMS4wMTUtLjYyNyAxLjU1MWgtMS4wNjRjLS4yMzEgMC0uNDE4LjE4Ny0uNDE4LjQxOXYxLjkxOG
MwIC4yMzEuMTg3LjQxOC40MTguNDE4aDEuMDQ2Yy4xMzQuNTQyLjM1MSAxLjA2Mi42NDUgMS41NTFsLS
43NS43NWMtLjE2NC4xNjQtLjE2NC40MjkgMCAuNTkzbDEuMzYgMS4zNmMuMTY0LjE2NC40MjkuMTY0Lj
U5MyAwbC43NS0uNzVjLjQ5MS4yOTYgMS4wMS40OTMgMS41NTEuNjI3djEuMDYzYy4wMDEuMjMzLjE4OC
40Mi40MTkuNDJoMS45MThjLjIzMSAwIC40MTktLjE4Ny40MTktLjQxOHYtMS4wNjNjLjU0Mi0uMTM0ID
EuMDYxLS4zMzMgMS41NTEtLjYyN2wuNzUuNzVjLjE2NC4xNjQuNDMuMTY0LjU5NCAwbDEuMzU5LTEuMz
ZjLjE2NC0uMTY0LjE2NC0uNDI5IDAtLjU5M2wtLjc1LS43NWMuMjk1LS40ODkuNTEtMS4wMTMuNjQ1LT
EuNTUxaDEuMDY0Yy4yMy0uMDAyLjQxOC0uMTg5LjQxOC0uNDJ2LTEuOTE4YzAtLjIzMi0uMTg4LS40MT
gtLjQxOC0uNDE4em0tNi41ODIgNC4wMTJjLTEuNDYxIDAtMi42NDUtMS4xODQtMi42NDUtMi42NDRzMS
4xODQtMi42NDQgMi42NDUtMi42NDQgMi42NDUgMS4xODQgMi42NDUgMi42NDQtMS4xODQgMi42NDQtMi
42NDUgMi42NDR6IiBpZD0iYSIvPjwvZGVmcz48dXNlIHhsaW5rOmhyZWY9IiNhIiBmaWxsPSIjODA4MD
gwIi8+PHVzZSB4bGluazpocmVmPSIjYSIgdHJhbnNmb3JtPSJ0cmFuc2xhdGUoMCAxNikiIGZpbGw9Ii
M1NTUiLz48L3N2Zz4=);background-image:-webkit-linear-gradient(transparent,transpa
rent),url(//bits.wikimedia.org/static-1.24wmf6/extensions/UniversalLanguageSelec
tor/resources/css/../images/cog-sprite.svg?2014-05-22T16:25:00Z)!ie;background-i
mage:linear-gradient(transparent,transparent),url(
bWwgdmVyc2lvbj0iMS4wIiBlbmNvZGluZz0iVVRGLTgiPz48c3ZnIHhtbG5zPSJodHRwOi8vd3d3Lncz
Lm9yZy8yMDAwL3N2ZyIgeG1sbnM6eGxpbms9Imh0dHA6Ly93d3cudzMub3JnLzE5OTkveGxpbmsiIHdp
ZHRoPSIxNCIgaGVpZ2h0PSIzMiI+PGRlZnM+PHBhdGggZD0iTTEzLjU4MiA2LjYzMmgtMS4wNjRjLS4x
MzMtLjUzOC0uMzU0LTEuMDY1LS42NDUtMS41NTJsLjc1LS43NWMuMTY0LS4xNjQuMTY0LS40MjkgMC0u
NTkzbC0xLjM1OS0xLjM2Yy0uMTY0LS4xNjQtLjQzLS4xNjQtLjU5NCAwbC0uNzUuNzVjLS40OS0uMjk0
LTEuMDEyLS41MTItMS41NTEtLjY0NXYtMS4wNjRjMC0uMjMxLS4xODctLjQxOC0uNDE5LS40MThoLTEu
OTE4Yy0uMjMxIDAtLjQxOC4xODctLjQxOC40MTh2MS4wNjNjLS41NDEuMTM1LTEuMDYyLjM1Mi0xLjU1
Mi42NDZsLS43NS0uNzVjLS4xNjQtLjE2NC0uNDI5LS4xNjQtLjU5MyAwbC0xLjM2IDEuMzZjLS4xNjQu
MTY0LS4xNjQuNDI5IDAgLjU5M2wuNzUuNzVjLS4yOTIuNDg4LS40OTQgMS4wMTUtLjYyNyAxLjU1MWgt
MS4wNjRjLS4yMzEgMC0uNDE4LjE4Ny0uNDE4LjQxOXYxLjkxOGMwIC4yMzEuMTg3LjQxOC40MTguNDE4
aDEuMDQ2Yy4xMzQuNTQyLjM1MSAxLjA2Mi42NDUgMS41NTFsLS43NS43NWMtLjE2NC4xNjQtLjE2NC40
MjkgMCAuNTkzbDEuMzYgMS4zNmMuMTY0LjE2NC40MjkuMTY0LjU5MyAwbC43NS0uNzVjLjQ5MS4yOTYg
MS4wMS40OTMgMS41NTEuNjI3djEuMDYzYy4wMDEuMjMzLjE4OC40Mi40MTkuNDJoMS45MThjLjIzMSAw
IC40MTktLjE4Ny40MTktLjQxOHYtMS4wNjNjLjU0Mi0uMTM0IDEuMDYxLS4zMzMgMS41NTEtLjYyN2wu
NzUuNzVjLjE2NC4xNjQuNDMuMTY0LjU5NCAwbDEuMzU5LTEuMzZjLjE2NC0uMTY0LjE2NC0uNDI5IDAt
LjU5M2wtLjc1LS43NWMuMjk1LS40ODkuNTEtMS4wMTMuNjQ1LTEuNTUxaDEuMDY0Yy4yMy0uMDAyLjQx
OC0uMTg5LjQxOC0uNDJ2LTEuOTE4YzAtLjIzMi0uMTg4LS40MTgtLjQxOC0uNDE4em0tNi41ODIgNC4w
MTJjLTEuNDYxIDAtMi42NDUtMS4xODQtMi42NDUtMi42NDRzMS4xODQtMi42NDQgMi42NDUtMi42NDQg
Mi42NDUgMS4xODQgMi42NDUgMi42NDQtMS4xODQgMi42NDQtMi42NDUgMi42NDR6IiBpZD0iYSIvPjwv
ZGVmcz48dXNlIHhsaW5rOmhyZWY9IiNhIiBmaWxsPSIjODA4MDgwIi8+PHVzZSB4bGluazpocmVmPSIj
YSIgdHJhbnNmb3JtPSJ0cmFuc2xhdGUoMCAxNikiIGZpbGw9IiM1NTUiLz48L3N2Zz4=);background
-image:linear-gradient(transparent,transparent),url(//bits.wikimedia.org/static1.24wmf6/extensions/UniversalLanguageSelector/resources/css/../images/cog-sprite
.svg?2014-05-22T16:25:00Z)!ie;height:16px;width:14px;float:right;cursor:pointer}
.skin-vector #p-lang .uls-settings-trigger{ margin-top:3px}#p-lang .uls-settings
-trigger:hover{background-position:right -16px}
/* cache key: eswiki:resourceloader:filter:minify-css:7:71b21a5eb15a7bc6275c4a1f
cf494afd */</style><style>
.suggestions a.mw-searchSuggest-link,.suggestions a.mw-searchSuggest-link:hover,
.suggestions a.mw-searchSuggest-link:active,.suggestions a.mw-searchSuggest-link
:focus{color:black;text-decoration:none}.suggestions-result-current a.mw-searchS
uggest-link,.suggestions-result-current a.mw-searchSuggest-link:hover,.suggestio
ns-result-current a.mw-searchSuggest-link:active,.suggestions-result-current a.m
w-searchSuggest-link:focus{color:white}.suggestions a.mw-searchSuggest-link .spe

cial-query{ overflow:hidden;-o-text-overflow:ellipsis; text-overflow:ellipsis;wh


ite-space:nowrap}
/* cache key: eswiki:resourceloader:filter:minify-css:7:ae3fa4570b5ac0c6cf7b3776
c8ae4d6f */</style><style>
table.jquery-tablesorter th.headerSort{background-image:url(data:image/gif;base6
4,R0lGODlhFQAJAIABAAAAAAAAACH/C1hNUCBEYXRhWE1QPD94cGFja2V0IGJlZ2luPSLvu78iIGlkPS
JXNU0wTXBDZWhpSHpyZVN6TlRjemtjOWQiPz4gPHg6eG1wbWV0YSB4bWxuczp4PSJhZG9iZTpuczptZX
RhLyIgeDp4bXB0az0iQWRvYmUgWE1QIENvcmUgNS4wLWMwNjAgNjEuMTM0Nzc3LCAyMDEwLzAyLzEyLT
E3OjMyOjAwICAgICAgICAiPiA8cmRmOlJERiB4bWxuczpyZGY9Imh0dHA6Ly93d3cudzMub3JnLzE5OT
kvMDIvMjItcmRmLXN5bnRheC1ucyMiPiA8cmRmOkRlc2NyaXB0aW9uIHJkZjphYm91dD0iIiB4bWxucz
p4bXBNTT0iaHR0cDovL25zLmFkb2JlLmNvbS94YXAvMS4wL21tLyIgeG1sbnM6c3RSZWY9Imh0dHA6Ly
9ucy5hZG9iZS5jb20veGFwLzEuMC9zVHlwZS9SZXNvdXJjZVJlZiMiIHhtbG5zOnhtcD0iaHR0cDovL2
5zLmFkb2JlLmNvbS94YXAvMS4wLyIgeG1wTU06T3JpZ2luYWxEb2N1bWVudElEPSJ4bXAuZGlkOjAxOD
AxMTc0MDcyMDY4MTE4OEM2REYyN0ExMDhBNDJFIiB4bXBNTTpEb2N1bWVudElEPSJ4bXAuZGlkOjdCNT
AyODcwMEY4NjExRTBBMzkyQzAyM0E1RDk3RDc3IiB4bXBNTTpJbnN0YW5jZUlEPSJ4bXAuaWlkOjdCNT
AyODZGMEY4NjExRTBBMzkyQzAyM0E1RDk3RDc3IiB4bXA6Q3JlYXRvclRvb2w9IkFkb2JlIFBob3Rvc2
hvcCBDUzUgTWFjaW50b3NoIj4gPHhtcE1NOkRlcml2ZWRGcm9tIHN0UmVmOmluc3RhbmNlSUQ9InhtcC
5paWQ6MDE4MDExNzQwNzIwNjgxMTg4QzZERjI3QTEwOEE0MkUiIHN0UmVmOmRvY3VtZW50SUQ9InhtcC
5kaWQ6MDE4MDExNzQwNzIwNjgxMTg4QzZERjI3QTEwOEE0MkUiLz4gPC9yZGY6RGVzY3JpcHRpb24+ID
wvcmRmOlJERj4gPC94OnhtcG1ldGE+IDw/eHBhY2tldCBlbmQ9InIiPz4B//79/Pv6+fj39vX08/Lx8O
/u7ezr6uno5+bl5OPi4eDf3t3c29rZ2NfW1dTT0tHQz87NzMvKycjHxsXEw8LBwL++vby7urm4t7a1tL
OysbCvrq2sq6qpqKempaSjoqGgn56dnJuamZiXlpWUk5KRkI+OjYyLiomIh4aFhIOCgYB/fn18e3p5eH
d2dXRzcnFwb25tbGtqaWhnZmVkY2JhYF9eXVxbWllYV1ZVVFNSUVBPTk1MS0pJSEdGRURDQkFAPz49PD
s6OTg3NjU0MzIxMC8uLSwrKikoJyYlJCMiISAfHh0cGxoZGBcWFRQTEhEQDw4NDAsKCQgHBgUEAwIBAA
Ah+QQBAAABACwAAAAAFQAJAAACF4yPgMsJ2mJ4VDKKrd4GVz5lYPeMiVUAADs=);background-image
:url(//bits.wikimedia.org/static-1.24wmf6/resources/src/jquery/images/sort_both.
gif?2014-05-22T16:20:00Z)!ie;cursor:pointer;background-repeat:no-repeat;backgrou
nd-position:center right;padding-right:21px}table.jquery-tablesorter th.headerSo
rtUp{background-image:url(
UCBEYXRhWE1QPD94cGFja2V0IGJlZ2luPSLvu78iIGlkPSJXNU0wTXBDZWhpSHpyZVN6TlRjemtjOWQi
Pz4gPHg6eG1wbWV0YSB4bWxuczp4PSJhZG9iZTpuczptZXRhLyIgeDp4bXB0az0iQWRvYmUgWE1QIENv
cmUgNS4wLWMwNjAgNjEuMTM0Nzc3LCAyMDEwLzAyLzEyLTE3OjMyOjAwICAgICAgICAiPiA8cmRmOlJE
RiB4bWxuczpyZGY9Imh0dHA6Ly93d3cudzMub3JnLzE5OTkvMDIvMjItcmRmLXN5bnRheC1ucyMiPiA8
cmRmOkRlc2NyaXB0aW9uIHJkZjphYm91dD0iIiB4bWxuczp4bXBNTT0iaHR0cDovL25zLmFkb2JlLmNv
bS94YXAvMS4wL21tLyIgeG1sbnM6c3RSZWY9Imh0dHA6Ly9ucy5hZG9iZS5jb20veGFwLzEuMC9zVHlw
ZS9SZXNvdXJjZVJlZiMiIHhtbG5zOnhtcD0iaHR0cDovL25zLmFkb2JlLmNvbS94YXAvMS4wLyIgeG1w
TU06T3JpZ2luYWxEb2N1bWVudElEPSJ4bXAuZGlkOjAzODAxMTc0MDcyMDY4MTE4OEM2REYyN0ExMDhB
NDJFIiB4bXBNTTpEb2N1bWVudElEPSJ4bXAuZGlkOjdCNTAyODc0MEY4NjExRTBBMzkyQzAyM0E1RDk3
RDc3IiB4bXBNTTpJbnN0YW5jZUlEPSJ4bXAuaWlkOjdCNTAyODczMEY4NjExRTBBMzkyQzAyM0E1RDk3
RDc3IiB4bXA6Q3JlYXRvclRvb2w9IkFkb2JlIFBob3Rvc2hvcCBDUzUgTWFjaW50b3NoIj4gPHhtcE1N
OkRlcml2ZWRGcm9tIHN0UmVmOmluc3RhbmNlSUQ9InhtcC5paWQ6MDM4MDExNzQwNzIwNjgxMTg4QzZE
RjI3QTEwOEE0MkUiIHN0UmVmOmRvY3VtZW50SUQ9InhtcC5kaWQ6MDM4MDExNzQwNzIwNjgxMTg4QzZE
RjI3QTEwOEE0MkUiLz4gPC9yZGY6RGVzY3JpcHRpb24+IDwvcmRmOlJERj4gPC94OnhtcG1ldGE+IDw/
eHBhY2tldCBlbmQ9InIiPz4B//79/Pv6+fj39vX08/Lx8O/u7ezr6uno5+bl5OPi4eDf3t3c29rZ2NfW
1dTT0tHQz87NzMvKycjHxsXEw8LBwL++vby7urm4t7a1tLOysbCvrq2sq6qpqKempaSjoqGgn56dnJua
mZiXlpWUk5KRkI+OjYyLiomIh4aFhIOCgYB/fn18e3p5eHd2dXRzcnFwb25tbGtqaWhnZmVkY2JhYF9e
XVxbWllYV1ZVVFNSUVBPTk1MS0pJSEdGRURDQkFAPz49PDs6OTg3NjU0MzIxMC8uLSwrKikoJyYlJCMi
ISAfHh0cGxoZGBcWFRQTEhEQDw4NDAsKCQgHBgUEAwIBAAAh+QQBAAABACwAAAAAFQAEAAACDYwfoAvo
z9qbZ9FrJC0AOw==);background-image:url(//bits.wikimedia.org/static-1.24wmf6/reso
urces/src/jquery/images/sort_up.gif?2014-05-22T16:20:00Z)!ie}table.jquery-tables
orter th.headerSortDown{background-image:url(
IABAAAAAAAAACH/C1hNUCBEYXRhWE1QPD94cGFja2V0IGJlZ2luPSLvu78iIGlkPSJXNU0wTXBDZWhpS
HpyZVN6TlRjemtjOWQiPz4gPHg6eG1wbWV0YSB4bWxuczp4PSJhZG9iZTpuczptZXRhLyIgeDp4bXB0a
z0iQWRvYmUgWE1QIENvcmUgNS4wLWMwNjAgNjEuMTM0Nzc3LCAyMDEwLzAyLzEyLTE3OjMyOjAwICAgI
CAgICAiPiA8cmRmOlJERiB4bWxuczpyZGY9Imh0dHA6Ly93d3cudzMub3JnLzE5OTkvMDIvMjItcmRmL
XN5bnRheC1ucyMiPiA8cmRmOkRlc2NyaXB0aW9uIHJkZjphYm91dD0iIiB4bWxuczp4bXBNTT0iaHR0c
DovL25zLmFkb2JlLmNvbS94YXAvMS4wL21tLyIgeG1sbnM6c3RSZWY9Imh0dHA6Ly9ucy5hZG9iZS5jb
20veGFwLzEuMC9zVHlwZS9SZXNvdXJjZVJlZiMiIHhtbG5zOnhtcD0iaHR0cDovL25zLmFkb2JlLmNvb
S94YXAvMS4wLyIgeG1wTU06T3JpZ2luYWxEb2N1bWVudElEPSJ4bXAuZGlkOjAyODAxMTc0MDcyMDY4M
TE4OEM2REYyN0ExMDhBNDJFIiB4bXBNTTpEb2N1bWVudElEPSJ4bXAuZGlkOjhFNzNGQjI3MEY4NjExR

TBBMzkyQzAyM0E1RDk3RDc3IiB4bXBNTTpJbnN0YW5jZUlEPSJ4bXAuaWlkOjhFNzNGQjI2MEY4NjExR
TBBMzkyQzAyM0E1RDk3RDc3IiB4bXA6Q3JlYXRvclRvb2w9IkFkb2JlIFBob3Rvc2hvcCBDUzUgTWFja
W50b3NoIj4gPHhtcE1NOkRlcml2ZWRGcm9tIHN0UmVmOmluc3RhbmNlSUQ9InhtcC5paWQ6MDI4MDExN
zQwNzIwNjgxMTg4QzZERjI3QTEwOEE0MkUiIHN0UmVmOmRvY3VtZW50SUQ9InhtcC5kaWQ6MDI4MDExN
zQwNzIwNjgxMTg4QzZERjI3QTEwOEE0MkUiLz4gPC9yZGY6RGVzY3JpcHRpb24+IDwvcmRmOlJERj4gP
C94OnhtcG1ldGE+IDw/eHBhY2tldCBlbmQ9InIiPz4B//79/Pv6+fj39vX08/Lx8O/u7ezr6uno5+bl5
OPi4eDf3t3c29rZ2NfW1dTT0tHQz87NzMvKycjHxsXEw8LBwL++vby7urm4t7a1tLOysbCvrq2sq6qpq
KempaSjoqGgn56dnJuamZiXlpWUk5KRkI+OjYyLiomIh4aFhIOCgYB/fn18e3p5eHd2dXRzcnFwb25tb
GtqaWhnZmVkY2JhYF9eXVxbWllYV1ZVVFNSUVBPTk1MS0pJSEdGRURDQkFAPz49PDs6OTg3NjU0MzIxM
C8uLSwrKikoJyYlJCMiISAfHh0cGxoZGBcWFRQTEhEQDw4NDAsKCQgHBgUEAwIBAAAh+QQBAAABACwAA
AAAFQAEAAACDYyPAcmtsJyDVDKKWQEAOw==);background-image:url(//bits.wikimedia.org/s
tatic-1.24wmf6/resources/src/jquery/images/sort_down.gif?2014-05-22T16:20:00Z)!i
e}
/* cache key: eswiki:resourceloader:filter:minify-css:7:bfa7463951ca08ae6275d97e
b14cc7d6 */</style><meta name="ResourceLoaderDynamicStyles" content="">
<link rel="stylesheet" href="Derivada%20-%20Wikipedia,%20la%20enciclopedia%20lib
re_files/load.css">
<style>a:lang(ar),a:lang(kk-arab),a:lang(mzn),a:lang(ps),a:lang(ur){text-decorat
ion:none}
/* cache key: eswiki:resourceloader:filter:minify-css:7:3206b89f2017e25749cf87c7
ccb3c126 */</style>
<script src="Derivada%20-%20Wikipedia,%20la%20enciclopedia%20libre_files/load.js
"></script><script src="Derivada%20-%20Wikipedia,%20la%20enciclopedia%20libre_fi
les/load_003.js"></script><style title="spinjs"></style>
<script>if(window.mw){
mw.config.set({"wgCanonicalNamespace":"","wgCanonicalSpecialPageName":false,"wgN
amespaceNumber":0,"wgPageName":"Derivada","wgTitle":"Derivada","wgCurRevisionId"
:74336964,"wgRevisionId":74336964,"wgArticleId":28789,"wgIsArticle":true,"wgIsRe
direct":false,"wgAction":"view","wgUserName":null,"wgUserGroups":["*"],"wgCatego
ries":["Clculo diferencial","Fracciones","Wikipedia:Artculos buenos en w:zh","Wiki
pedia:Artculos destacados en w:mk","Wikipedia:Artculos buenos en w:en","Wikipedia:
Artculos destacados en w:ca","Wikipedia:Artculos destacados en w:de","Wikipedia:Ar
tculos destacados en w:lmo"],"wgBreakFrames":false,"wgPageContentLanguage":"es","
wgPageContentModel":"wikitext","wgSeparatorTransformTable":[",\t.","\t,"],"wgDigi
tTransformTable":["",""],"wgDefaultDateFormat":"dmy","wgMonthNames":["","enero",
"febrero","marzo","abril","mayo","junio","julio","agosto","septiembre","octubre"
,"noviembre","diciembre"],"wgMonthNamesShort":["","ene","feb","mar","abr","may",
"jun","jul","ago","sep","oct","nov","dic"],"wgRelevantPageName":"Derivada","wgIs
ProbablyEditable":true,"wgRestrictionEdit":[],"wgRestrictionMove":[],"wgWikiEdit
orEnabledModules":{"toolbar":true,"dialogs":true,"hidesig":true,"preview":false,
"previewDialog":false,"publish":false},"wgBetaFeaturesFeatures":[],"wgMediaViewe
rOnClick":true,"wgVisualEditor":{"isPageWatched":false,"magnifyClipIconURL":"//b
its.wikimedia.org/static-1.24wmf6/skins/common/images/magnify-clip.png","pageLan
guageCode":"es","pageLanguageDir":"ltr","svgMaxSize":2048},"wgGuidedTourHelpGuid
erUrl":"Help:Visitas guiadas/gua","wgULSAcceptLanguageList":["es-es","es"],"wgULS
CurrentAutonym":"espaol","wgCategoryTreePageCategoryOptions":"{\"mode\":0,\"hidep
refix\":20,\"showcount\":true,\"namespaces\":false}","wgNoticeProject":"wikipedi
a","wgWikibaseItemId":"Q29175"});
}</script><script>if(window.mw){
mw.loader.implement("user.options",function($,jQuery){mw.user.options.set({"ccme
onemails":0,"cols":80,"date":"default","diffonly":0,"disablemail":0,"editfont":"
default","editondblclick":0,"editsectiononrightclick":0,"enotifminoredits":0,"en
otifrevealaddr":0,"enotifusertalkpages":1,"enotifwatchlistpages":0,"extendwatchl
ist":0,"fancysig":0,"forceeditsummary":0,"gender":"unknown","hideminor":0,"hidep
atrolled":0,"imagesize":2,"math":0,"minordefault":0,"newpageshidepatrolled":0,"n
ickname":"","norollbackdiff":0,"numberheadings":0,"previewonfirst":0,"previewont
op":1,"rcdays":7,"rclimit":50,"rows":25,"showhiddencats":false,"shownumberswatch
ing":1,"showtoolbar":1,"skin":"vector","stubthreshold":0,"thumbsize":4,"underlin
e":2,"uselivepreview":0,"usenewrc":0,"watchcreations":1,"watchdefault":0,"watchd
eletion":0,"watchlistdays":3,"watchlisthideanons":0,"watchlisthidebots":0,"watch

listhideliu":0,"watchlisthideminor":0,"watchlisthideown":0,"watchlisthidepatroll
ed":0,"watchmoves":0,"wllimit":250,
"useeditwarning":1,"prefershttps":1,"usebetatoolbar":1,"usebetatoolbar-cgd":1,"m
ultimediaviewer-enable":true,"visualeditor-enable":0,"visualeditor-betatempdisab
le":0,"visualeditor-enable-experimental":0,"visualeditor-enable-language":0,"vis
ualeditor-hidebetawelcome":0,"mathJax":false,"ep_showtoplink":false,"ep_bulkdelo
rgs":false,"ep_bulkdelcourses":true,"ep_showdyk":true,"echo-subscriptions-web-ed
ucation-program":true,"echo-subscriptions-email-education-program":false,"echo-n
otify-show-link":true,"echo-show-alert":true,"echo-email-frequency":0,"echo-emai
l-format":"html","echo-subscriptions-email-system":true,"echo-subscriptions-websystem":true,"echo-subscriptions-email-other":false,"echo-subscriptions-web-othe
r":true,"echo-subscriptions-email-edit-user-talk":false,"echo-subscriptions-webedit-user-talk":true,"echo-subscriptions-email-reverted":false,"echo-subscriptio
ns-web-reverted":true,"echo-subscriptions-email-article-linked":false,"echo-subs
criptions-web-article-linked":false,
"echo-subscriptions-email-mention":false,"echo-subscriptions-web-mention":true,"
echo-subscriptions-web-edit-thank":true,"echo-subscriptions-email-edit-thank":fa
lse,"gettingstarted-task-toolbar-show-intro":true,"uls-preferences":"","language
":"es","variant-gan":"gan","variant-iu":"iu","variant-kk":"kk","variant-ku":"ku"
,"variant-shi":"shi","variant-sr":"sr","variant-tg":"tg","variant-uz":"uz","vari
ant-zh":"zh","searchNs0":true,"searchNs1":false,"searchNs2":false,"searchNs3":fa
lse,"searchNs4":false,"searchNs5":false,"searchNs6":false,"searchNs7":false,"sea
rchNs8":false,"searchNs9":false,"searchNs10":false,"searchNs11":false,"searchNs1
2":false,"searchNs13":false,"searchNs14":false,"searchNs15":false,"searchNs100":
true,"searchNs101":false,"searchNs102":false,"searchNs103":false,"searchNs104":t
rue,"searchNs105":false,"searchNs446":false,"searchNs447":false,"searchNs828":fa
lse,"searchNs829":false,"gadget-a-commons-directo":1,"gadget-refToolbar":1,"gadg
et-imagenesinfobox":1,"variant":"es"});}
,{},{});mw.loader.implement("user.tokens",function($,jQuery){mw.user.tokens.set(
{"editToken":"+\\","patrolToken":"+\\","watchToken":false});},{},{});
/* cache key: eswiki:resourceloader:filter:minify-js:7:afa861d98dc74249d95009a14
26e2851 */
}</script>
<script>if(window.mw){
mw.loader.load(["mediawiki.page.startup","mediawiki.legacy.wikibits","mediawiki.
legacy.ajax","ext.centralauth.centralautologin","mmv.head","ext.visualEditor.vie
wPageTarget.init","ext.uls.init","ext.uls.interface","ext.centralNotice.bannerCo
ntroller","skins.vector.js"]);
}</script>
<link rel="dns-prefetch" href="http://meta.wikimedia.org/"><!--[if lt IE 7]><sty
le type="text/css">body{behavior:url("/w/static-1.24wmf6/skins/vector/csshover.m
in.htc")}</style><![endif]--><script type="text/javascript" src="Derivada%20-%20
Wikipedia,%20la%20enciclopedia%20libre_files/index_003.js"></script><script type
="text/javascript" src="Derivada%20-%20Wikipedia,%20la%20enciclopedia%20libre_fi
les/index_002.js"></script><script type="text/javascript" src="Derivada%20-%20Wi
kipedia,%20la%20enciclopedia%20libre_files/index.js"></script><style>#interProje
ct {display: none; speak: none;} #p-tb .pBody {padding-right: 0;}</style></head>
<body class="mediawiki ltr sitedir-ltr ns-0 ns-subject page-Derivada skin-vector
action-view vector-animateLayout">
<div id="mw-page-base" class="noprint"></div>
<div id="mw-head-base" class="noprint"></div>
<div id="content" class="mw-body" role="main">
<a id="top"></a>
<div id="mw-js-message" style="display:none;"></div>
<div id="siteNotice"><di
v id="centralNotice"></div><!-- CentralNotice --></div>
<h1 id="firstHeading" class="fir
stHeading" lang="es"><span dir="auto">Derivada</span></h1>
<div id="bodyContent" class="mw-

body-content">
<div id=
"siteSub">De Wikipedia, la enciclopedia libre</div>
<div id="content
Sub"></div>
<div id="jump-to-nav" class="mw-jump">
Saltar a:
<a href="#mw-navigation">navegacin</a>,
<a href=
"#p-search">bsqueda</a>
</div>
<div id="mw-content-text" dir="ltr" class="mw-co
ntent-ltr" lang="es"><div class="thumb tright">
<div class="thumbinner" style="width:282px;"><a href="http://commons.wikimedia.o
rg/wiki/File:Derivada_cero_11b.svg" class="image"><img alt="" src="Derivada%20-%
20Wikipedia,%20la%20enciclopedia%20libre_files/280px-Derivada_cero_11b.png" clas
s="thumbimage" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/bd/Deriv
ada_cero_11b.svg/420px-Derivada_cero_11b.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wi
kipedia/commons/thumb/b/bd/Derivada_cero_11b.svg/560px-Derivada_cero_11b.svg.png
2x" data-file-width="1500" data-file-height="1200" height="224" width="280"></a
>
<div class="thumbcaption">
<div class="magnify"><a href="http://es.wikipedia.org/wiki/Archivo:Derivada_cero
_11b.svg" class="internal" title="Aumentar"><img src="Derivada%20-%20Wikipedia,%
20la%20enciclopedia%20libre_files/magnify-clip.png" alt="" height="11" width="15
"></a></div>
La derivada de la funcin en el punto marcado equivale a la pendiente de
la recta tangente (la grfica de la funcin est dibujada en rojo; la
tangente a la curva est dibujada en verde).</div>
</div>
</div>
<p>En <a href="http://es.wikipedia.org/wiki/Matem%C3%A1ticas" title="Matemticas">
matemticas</a>, la <b>derivada</b> de una <a href="http://es.wikipedia.org/wiki/F
unci%C3%B3n_matem%C3%A1tica" title="Funcin matemtica">funcin</a> es una medida de l
a rapidez con la que cambia el valor de dicha funcin matemtica, segn cambie el valo
r de su <a href="http://es.wikipedia.org/wiki/Variable_independiente" title="Var
iable independiente" class="mw-redirect">variable independiente</a>. La derivada
de una funcin es un concepto local, es decir, se calcula como el <a href="http:/
/es.wikipedia.org/wiki/L%C3%ADmite_matem%C3%A1tico" title="Lmite matemtico">lmite</
a>
de la rapidez de cambio media de la funcin en un cierto intervalo,
cuando el intervalo considerado para la variable independiente se torna
cada vez ms pequeo. Por ello se habla del valor de la derivada de una
cierta funcin <i>en un punto dado</i>.</p>
<p>Un ejemplo habitual aparece al estudiar el <a href="http://es.wikipedia.org/w
iki/Movimiento_%28f%C3%ADsica%29" title="Movimiento (fsica)">movimiento</a>: si u
na funcin representa la <a href="http://es.wikipedia.org/wiki/Posici%C3%B3n" titl
e="Posicin">posicin</a> de un objeto con respecto al <a href="http://es.wikipedia.
org/wiki/Tiempo" title="Tiempo">tiempo</a>, su derivada es la <a href="http://es
.wikipedia.org/wiki/Velocidad" title="Velocidad">velocidad</a> de dicho objeto.
Un avin que realice un vuelo transatlntico de 4500 km en entre las 12:00 y las 18:
00, viaja a una <a href="http://es.wikipedia.org/wiki/Velocidad_media" title="Ve
locidad media" class="mw-redirect">velocidad media</a>
de 750 km/h. Sin embargo, puede estar viajando a velocidades mayores o
menores en distintos tramos de la ruta. En particular, si entre las
15:00 y las 15:30 recorre 400 km, su velocidad media en ese tramo es de
800 km/h. Para conocer su <a href="http://es.wikipedia.org/wiki/Velocidad_instan
t%C3%A1nea" title="Velocidad instantnea" class="mw-redirect">velocidad instantnea<
/a>
a las 15:20, por ejemplo, es necesario calcular la velocidad media en

intervalos de tiempo cada vez menores alrededor de esta hora: entre las
15:15 y las 15:25, entre las 15:19 y las 15:21, etc.</p>
<p>El valor de la derivada de una funcin en un punto puede interpretarse geomtrica
mente, ya que se corresponde con la <a href="http://es.wikipedia.org/wiki/Pendie
nte_de_una_recta" title="Pendiente de una recta" class="mw-redirect">pendiente</
a> de la <a href="http://es.wikipedia.org/wiki/Recta_tangente" title="Recta tang
ente">recta tangente</a> a la <a href="http://es.wikipedia.org/wiki/Gr%C3%A1fica
" title="Grfica">grfica</a> de la funcin en dicho punto. La recta tangente es a su
vez la grfica de la mejor <a href="http://es.wikipedia.org/wiki/Aproximaci%C3%B3n
_lineal" title="Aproximacin lineal">aproximacin lineal</a>
de la funcin alrededor de dicho punto. La nocin de derivada puede
generalizarse para el caso de funciones de ms de una variable con la <a href="htt
p://es.wikipedia.org/wiki/Derivada_parcial" title="Derivada parcial">derivada pa
rcial</a> y el <a href="http://es.wikipedia.org/wiki/Diferencial_de_una_funci%C3
%B3n" title="Diferencial de una funcin">diferencial</a>.</p>
<p>La derivada de una funcin <i>f</i> en un punto <i>x</i> se denota como <i>f</i>
(<i>x</i>). La funcin cuyo valor en cada punto <i>x</i> es esta derivada es la ll
amada <b>funcin derivada</b> de <i>f</i>, denotada por <i>f</i>. El proceso de enc
ontrar la derivada de una funcin se denomina <b>diferenciacin</b>, y es una de las
herramientas principales en el rea de las matemticas conocida como <b><a href="ht
tp://es.wikipedia.org/wiki/C%C3%A1lculo_infinitesimal" title="Clculo infinitesima
l">clculo infinitesimal</a></b>. Concretamente, el que trata de asuntos vinculado
s con la derivada se denomina <b>clculo diferencial</b>.<sup id="cite_ref-1" clas
s="reference"><a href="#cite_note-1"><span class="corchete-llamada">[</span>1<sp
an class="corchete-llamada">]</span></a></sup></p>
<p></p>
<div id="toc" class="toc">
<div id="toctitle">
<h2>ndice</h2>
<span class="toctoggle">&nbsp;[<a href="#" class="internal" id="togglelink">ocul
tar</a>]&nbsp;</span></div>
<ul>
<li class="toclevel-1 tocsection-1"><a href="#Historia_de_la_derivada"><span cla
ss="tocnumber">1</span> <span class="toctext">Historia de la derivada</span></a>
<ul>
<li class="toclevel-2 tocsection-2"><a href="#Siglo_XVII"><span class="tocnumber
">1.1</span> <span class="toctext">Siglo XVII</span></a></li>
<li class="toclevel-2 tocsection-3"><a href="#Newton_y_Leibniz"><span class="toc
number">1.2</span> <span class="toctext">Newton y Leibniz</span></a></li>
</ul>
</li>
<li class="toclevel-1 tocsection-4"><a href="#Conceptos_y_aplicaciones"><span cl
ass="tocnumber">2</span> <span class="toctext">Conceptos y aplicaciones</span></
a></li>
<li class="toclevel-1 tocsection-5"><a href="#Definiciones_de_derivada"><span cl
ass="tocnumber">3</span> <span class="toctext">Definiciones de derivada</span></
a>
<ul>
<li class="toclevel-2 tocsection-6"><a href="#Definici.C3.B3n_como_cociente_de_d
iferencias"><span class="tocnumber">3.1</span> <span class="toctext">Definicin co
mo cociente de diferencias</span></a></li>
<li class="toclevel-2 tocsection-7"><a href="#Continuidad_y_diferenciabilidad"><
span class="tocnumber">3.2</span> <span class="toctext">Continuidad y diferencia
bilidad</span></a>
<ul>
<li class="toclevel-3 tocsection-8"><a href="#Condici.C3.B3n_no_rec.C3.ADproca">
<span class="tocnumber">3.2.1</span> <span class="toctext">Condicin no recproca</s
pan></a></li>
</ul>
</li>

<li class="toclevel-2 tocsection-9"><a href="#Derivada_de_una_funci.C3.B3n"><spa


n class="tocnumber">3.3</span> <span class="toctext">Derivada de una funcin</span
></a></li>
<li class="toclevel-2 tocsection-10"><a href="#Ejemplo"><span class="tocnumber">
3.4</span> <span class="toctext">Ejemplo</span></a></li>
</ul>
</li>
<li class="toclevel-1 tocsection-11"><a href="#Notaci.C3.B3n"><span class="tocnu
mber">4</span> <span class="toctext">Notacin</span></a>
<ul>
<li class="toclevel-2 tocsection-12"><a href="#Notaci.C3.B3n_de_Newton"><span cl
ass="tocnumber">4.1</span> <span class="toctext">Notacin de Newton</span></a></li
>
<li class="toclevel-2 tocsection-13"><a href="#Notaci.C3.B3n_de_Leibniz"><span c
lass="tocnumber">4.2</span> <span class="toctext">Notacin de Leibniz</span></a></
li>
<li class="toclevel-2 tocsection-14"><a href="#Notaci.C3.B3n_de_Lagrange"><span
class="tocnumber">4.3</span> <span class="toctext">Notacin de Lagrange</span></a>
</li>
<li class="toclevel-2 tocsection-15"><a href="#Notaci.C3.B3n_de_Euler"><span cla
ss="tocnumber">4.4</span> <span class="toctext">Notacin de Euler</span></a></li>
</ul>
</li>
<li class="toclevel-1 tocsection-16"><a href="#C.C3.A1lculo_de_la_derivada"><spa
n class="tocnumber">5</span> <span class="toctext">Clculo de la derivada</span></
a>
<ul>
<li class="toclevel-2 tocsection-17"><a href="#Derivadas_de_funciones_elementale
s"><span class="tocnumber">5.1</span> <span class="toctext">Derivadas de funcion
es elementales</span></a></li>
<li class="toclevel-2 tocsection-18"><a href="#Reglas_para_encontrar_la_derivada
"><span class="tocnumber">5.2</span> <span class="toctext">Reglas para encontrar
la derivada</span></a></li>
<li class="toclevel-2 tocsection-19"><a href="#Ejemplo_de_c.C3.A1lculo"><span cl
ass="tocnumber">5.3</span> <span class="toctext">Ejemplo de clculo</span></a></li
>
</ul>
</li>
<li class="toclevel-1 tocsection-20"><a href="#Diferenciabilidad"><span class="t
ocnumber">6</span> <span class="toctext">Diferenciabilidad</span></a></li>
<li class="toclevel-1 tocsection-21"><a href="#Generalizaciones_del_concepto_de_
derivada"><span class="tocnumber">7</span> <span class="toctext">Generalizacione
s del concepto de derivada</span></a></li>
<li class="toclevel-1 tocsection-22"><a href="#Posibles_usos_de_la_derivada"><sp
an class="tocnumber">8</span> <span class="toctext">Posibles usos de la derivada
</span></a></li>
<li class="toclevel-1 tocsection-23"><a href="#V.C3.A9ase_tambi.C3.A9n"><span cl
ass="tocnumber">9</span> <span class="toctext">Vase tambin</span></a></li>
<li class="toclevel-1 tocsection-24"><a href="#Referencias"><span class="tocnumb
er">10</span> <span class="toctext">Referencias</span></a>
<ul>
<li class="toclevel-2 tocsection-25"><a href="#Bibliograf.C3.ADa"><span class="t
ocnumber">10.1</span> <span class="toctext">Bibliografa</span></a></li>
</ul>
</li>
<li class="toclevel-1 tocsection-26"><a href="#Enlaces_externos"><span class="to
cnumber">11</span> <span class="toctext">Enlaces externos</span></a></li>
</ul>
</div>
<p></p>

<h2><span class="mw-headline" id="Historia_de_la_derivada">Historia de la deriva


da</span><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</sp
an><a href="http://es.wikipedia.org/w/index.php?title=Derivada&amp;action=edit&a
mp;section=1" title="Editar seccin: Historia de la derivada">editar</a><span clas
s="mw-editsection-bracket">]</span></span></h2>
<p>Los problemas tpicos que dieron origen al <a href="http://es.wikipedia.org/wik
i/C%C3%A1lculo_infinitesimal" title="Clculo infinitesimal">clculo infinitesimal</a
>, comenzaron a plantearse en la poca clsica de la <a href="http://es.wikipedia.or
g/wiki/Antigua_Grecia" title="Antigua Grecia">antigua Grecia</a>
(siglo III a.c), pero no se encontraron mtodos sistemticos de
resolucin hasta veinte siglos despus (en el siglo XVII por obra de <a href="http:/
/es.wikipedia.org/wiki/Isaac_Newton" title="Isaac Newton">Isaac Newton</a> y <a
href="http://es.wikipedia.org/wiki/Gottfried_Leibniz" title="Gottfried Leibniz">
Gottfried Leibniz</a>).</p>
<p>En lo que atae a las derivadas existen dos conceptos de tipo geomtrico que le d
ieron origen:</p>
<ul>
<li>El <a href="http://es.wikipedia.org/wiki/Problema_de_Apolonio" title="Proble
ma de Apolonio">problema de la tangente a una curva</a> (<a href="http://es.wiki
pedia.org/wiki/Apolonio_de_Perge" title="Apolonio de Perge">Apolonio de Perge</a
>)</li>
<li>El <a href="http://es.wikipedia.org/wiki/Teorema_de_Fermat_%28an%C3%A1lisis%
29" title="Teorema de Fermat (anlisis)">Teorema de los extremos</a>: mximos y mnimo
s (<a href="http://es.wikipedia.org/wiki/Pierre_de_Fermat" title="Pierre de Ferm
at">Pierre de Fermat</a>)</li>
</ul>
<p>En su conjunto dieron origen a lo que modernamente se conoce como <a href="ht
tp://es.wikipedia.org/wiki/C%C3%A1lculo_diferencial" title="Clculo diferencial">cl
culo diferencial</a>.</p>
<h3><span class="mw-headline" id="Siglo_XVII">Siglo XVII</span><span class="mw-e
ditsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="http://es.wiki
pedia.org/w/index.php?title=Derivada&amp;action=edit&amp;section=2" title="Edita
r seccin: Siglo XVII">editar</a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></sp
an></h3>
<p>Los matemticos perdieron el miedo que los griegos le haban tenido a los infinit
os: <a href="http://es.wikipedia.org/wiki/Johannes_Kepler" title="Johannes Keple
r">Johannes Kepler</a> y <a href="http://es.wikipedia.org/wiki/Bonaventura_Caval
ieri" title="Bonaventura Cavalieri">Bonaventura Cavalieri</a>
fueron los primeros en usarlos, empezaron a andar un camino que
llevara en medio siglo al descubrimiento del clculo infinitesimal.</p>
<p>A mediados del <a href="http://es.wikipedia.org/wiki/Siglo_XVII" title="Siglo
XVII">siglo XVII</a>,
las cantidades infinitesimales fueron cada vez ms usadas para resolver
problemas de clculos de tangentes, reas, volmenes; los primeros
daran origen al clculo diferencial, los otros al integral.</p>
<h3><span class="mw-headline" id="Newton_y_Leibniz">Newton y Leibniz</span><span
class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="ht
tp://es.wikipedia.org/w/index.php?title=Derivada&amp;action=edit&amp;section=3"
title="Editar seccin: Newton y Leibniz">editar</a><span class="mw-editsection-bra
cket">]</span></span></h3>
<div class="noprint AP rellink"><span style="font-size:88%">Artculos principales:
</span> <i><a href="http://es.wikipedia.org/wiki/Isaac_Newton" title="Isaac Newt
on">Newton</a></i> <span style="font-size:88%">y</span> <i><a href="http://es.wi
kipedia.org/wiki/Leibniz" title="Leibniz" class="mw-redirect">Leibniz</a></i>.</
div>
<p>A finales del siglo XVII sintetizaron en dos conceptos, mtodos
usados por sus predecesores los que hoy llamamos derivadas e
integrales. Desarrollaron reglas para manipular las derivadas (reglas
de derivacin) y mostraron que ambos conceptos eran inversos (teorema
fundamental del clculo).</p>

<p>Newton desarroll en Cambridge su propio mtodo para el clculo de


tangentes. En 1665 encontr un algoritmo para derivar funciones
algebraicas que coincida con el descubierto por Fermat. A finales de
1665 se dedic a reestructurar las bases de su clculo, intentando
desligarse de los infinitesimales, e introdujo el concepto de fluxin,
que para l era la velocidad con la que una variable fluye (vara) con
el tiempo.</p>
<p><a href="http://es.wikipedia.org/wiki/Leibniz" title="Leibniz" class="mw-redi
rect">Leibniz</a>, por su parte, formul y desarroll el clculo diferencial en 1675.
Fue el primero en publicar los mismos resultados que <a href="http://es.wikipedi
a.org/wiki/Isaac_Newton" title="Isaac Newton">Isaac Newton</a>
descubriera 10 aos antes. En su investigacin conserv un carcter
geomtrico y trat a la derivada como un cociente incremental y no como
una velocidad, viendo el sentido de su correspondencia con la pendiente
de la recta tangente a la curva en dicho punto.</p>
<p>Fue quizs el mayor inventor de smbolos matemticos. A l se deben los nombres de: <
a href="http://es.wikipedia.org/wiki/C%C3%A1lculo_diferencial" title="Clculo dife
rencial">clculo diferencial</a> y <a href="http://es.wikipedia.org/wiki/C%C3%A1lc
ulo_integral" title="Clculo integral" class="mw-redirect">clculo integral</a>, as c
omo los smbolos de derivada <img class="mwe-math-fallback-png-inline tex" alt="\t
extstyle\frac {\mathrm dy}{\mathrm dx}" src="Derivada%20-%20Wikipedia,%20la%20en
ciclopedia%20libre_files/965eb55e2649a78e8b8a8a4359d0b758.png"> y el <a href="ht
tp://es.wikipedia.org/wiki/Signo_de_integraci%C3%B3n" title="Signo de integracin"
>smbolo de la integral</a> .</p>
<h2><span class="mw-headline" id="Conceptos_y_aplicaciones">Conceptos y aplicaci
ones</span><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</
span><a href="http://es.wikipedia.org/w/index.php?title=Derivada&amp;action=edit
&amp;section=4" title="Editar seccin: Conceptos y aplicaciones">editar</a><span c
lass="mw-editsection-bracket">]</span></span></h2>
<p>El concepto de derivada es uno de los dos conceptos centrales del <a href="ht
tp://es.wikipedia.org/wiki/An%C3%A1lisis_matem%C3%A1tico" title="Anlisis matemtico
">clculo infinitesimal</a>. El otro concepto es la antiderivada o <a href="http://e
s.wikipedia.org/wiki/Integral" title="Integral" class="mw-redirect">integral</a>
; ambos estn relacionados por el <a href="http://es.wikipedia.org/wiki/Teorema_fu
ndamental_del_c%C3%A1lculo" title="Teorema fundamental del clculo">teorema fundam
ental del clculo</a>. A su vez, los dos conceptos centrales del clculo estn basados
en el concepto de <a href="http://es.wikipedia.org/wiki/L%C3%ADmite_matem%C3%A1
tico" title="Lmite matemtico">lmite</a>, el cual separa las <a href="http://es.wiki
pedia.org/wiki/Matem%C3%A1ticas" title="Matemticas">matemticas</a> previas, como e
l <a href="http://es.wikipedia.org/wiki/%C3%81lgebra" title="lgebra">lgebra</a>, l
a <a href="http://es.wikipedia.org/wiki/Trigonometr%C3%ADa" title="Trigonometra">
Trigonometra</a> o la <a href="http://es.wikipedia.org/wiki/Geometr%C3%ADa_Anal%C
3%ADtica" title="Geometra Analtica" class="mw-redirect">Geometra Analtica</a>, del <
a href="http://es.wikipedia.org/wiki/C%C3%A1lculo" title="Clculo">Clculo</a>. Quiz
la derivada es el concepto ms importante del <a href="http://es.wikipedia.org/wik
i/C%C3%A1lculo_Infinitesimal" title="Clculo Infinitesimal" class="mw-redirect">Clc
ulo Infinitesimal</a>.</p>
<p>La derivada es un concepto que tiene variadas aplicaciones. Se aplica
en aquellos casos donde es necesario medir la rapidez con que se
produce el cambio de una <a href="http://es.wikipedia.org/wiki/Magnitud_%28matem
%C3%A1tica%29" title="Magnitud (matemtica)">magnitud</a> o situacin. Es una herram
ienta de clculo fundamental en los estudios de <a href="http://es.wikipedia.org/w
iki/F%C3%ADsica" title="Fsica">Fsica</a>, <a href="http://es.wikipedia.org/wiki/Qu
%C3%ADmica" title="Qumica">Qumica</a> y <a href="http://es.wikipedia.org/wiki/Biol
og%C3%ADa" title="Biologa">Biologa</a>, o en ciencias sociales como la <a href="ht
tp://es.wikipedia.org/wiki/Econom%C3%ADa" title="Economa">Economa</a> y la <a href
="http://es.wikipedia.org/wiki/Sociolog%C3%ADa" title="Sociologa">Sociologa</a>. P
or ejemplo, cuando se refiere a la <a href="http://es.wikipedia.org/wiki/Gr%C3%A
1fica_de_una_funci%C3%B3n" title="Grfica de una funcin">grfica</a> de dos dimension
es de <img class="mwe-math-fallback-png-inline tex" alt="f" src="Derivada%20-%20

Wikipedia,%20la%20enciclopedia%20libre_files/8fa14cdd754f91cc6554c9e71929cce7.pn
g">, se considera la derivada como la pendiente de la recta <a href="http://es.w
ikipedia.org/wiki/Tangente_%28geometr%C3%ADa%29" title="Tangente (geometra)">tang
ente</a> del grfico en el punto <img class="mwe-math-fallback-png-inline tex" alt
="x" src="Derivada%20-%20Wikipedia,%20la%20enciclopedia%20libre_files/9dd4e46126
8c8034f5c8564e155c67a6.png">. Se puede aproximar la pendiente de esta tangente c
omo el <a href="http://es.wikipedia.org/wiki/L%C3%ADmite_matem%C3%A1tico" title=
"Lmite matemtico">lmite</a> cuando la distancia entre los dos puntos que determinan
una recta <a href="http://es.wikipedia.org/wiki/Secante" title="Secante" class=
"mw-redirect">secante</a>
tiende a cero, es decir, se transforma la recta secante en una recta
tangente. Con esta interpretacin, pueden determinarse muchas
propiedades geomtricas de los grficos de funciones, tales como <a href="http://es.
wikipedia.org/wiki/Concavidad" title="Concavidad">concavidad</a> o <a href="http
://es.wikipedia.org/wiki/Convexidad" title="Convexidad">convexidad</a>.</p>
<p>Algunas funciones no tienen derivada en todos o en alguno de sus
puntos. Por ejemplo, una funcin no tiene derivada en los puntos en que
se tiene una tangente vertical, una <a href="http://es.wikipedia.org/wiki/Funci%
C3%B3n_discontinua" title="Funcin discontinua" class="mw-redirect">discontinuidad
</a> o un <a href="http://es.wikipedia.org/wiki/Punto_anguloso" title="Punto ang
uloso">punto anguloso</a>. Afortunadamente, gran cantidad de las funciones que s
e consideran en las aplicaciones son continuas y su grfica es una <a href="http:/
/es.wikipedia.org/wiki/Curva_suave" title="Curva suave" class="mw-redirect">curv
a suave</a>, por lo que es susceptible de derivacin.</p>
<p>Las funciones que son diferenciables (derivables si se habla en una sola vari
able), son <a href="http://es.wikipedia.org/wiki/Aproximaci%C3%B3n_lineal" title
="Aproximacin lineal">aproximables linealmente</a>.</p>
<h2><span class="mw-headline" id="Definiciones_de_derivada">Definiciones de deri
vada</span><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</
span><a href="http://es.wikipedia.org/w/index.php?title=Derivada&amp;action=edit
&amp;section=5" title="Editar seccin: Definiciones de derivada">editar</a><span c
lass="mw-editsection-bracket">]</span></span></h2>
<div class="thumb tright">
<div class="thumbinner" style="width:352px;"><a href="http://commons.wikimedia.o
rg/wiki/File:Dydx.jpg" class="image"><img alt="" src="Derivada%20-%20Wikipedia,%
20la%20enciclopedia%20libre_files/350px-Dydx.jpg" class="thumbimage" srcset="//u
pload.wikimedia.org/wikipedia/commons/1/13/Dydx.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org
/wikipedia/commons/1/13/Dydx.jpg 2x" data-file-width="426" data-file-height="400
" height="329" width="350"></a>
<div class="thumbcaption">
<div class="magnify"><a href="http://es.wikipedia.org/wiki/Archivo:Dydx.jpg" cla
ss="internal" title="Aumentar"><img src="Derivada%20-%20Wikipedia,%20la%20encicl
opedia%20libre_files/magnify-clip.png" alt="" height="11" width="15"></a></div>
Esquema que muestra los incrementos de la funcin en <i>x</i> y en <i>y</i>.</div>
</div>
</div>
<p>En terminologa clsica, la <b>diferenciacin</b> manifiesta el coeficiente en que
una cantidad <img class="mwe-math-fallback-png-inline tex" alt="y\," src="Deriva
da%20-%20Wikipedia,%20la%20enciclopedia%20libre_files/ec9ff0a12771e750c2685d3b89
a37c79.png"> cambia a consecuencia de un cambio en otra cantidad <img class="mwe
-math-fallback-png-inline tex" alt="x\," src="Derivada%20-%20Wikipedia,%20la%20e
nciclopedia%20libre_files/6b206a28e60f665e235f89f460448467.png">.</p>
<p>En matemticas, <a href="http://es.wikipedia.org/wiki/Coeficiente_%28matem%C3%A
1ticas%29" title="Coeficiente (matemticas)">coeficiente</a> es un factor multipli
cativo que pertenece a cierto objeto como una variable, un vector unitario, una
funcin base, etc.</p>
<p>En fsica, <a href="http://es.wikipedia.org/wiki/Coeficiente" title="Coeficient
e">coeficiente</a> es una expresin numrica que mediante alguna frmula determina las
caractersticas o propiedades de un cuerpo.</p>
<p>En nuestro caso, observando la <a href="http://es.wikipedia.org/wiki/Gr%C3%A1

fica_de_una_funci%C3%B3n" title="Grfica de una funcin">grfica</a> de la derecha, el


coeficiente del que hablamos vendra representado en el punto <img class="mwe-mat
h-fallback-png-inline tex" alt="P\," src="Derivada%20-%20Wikipedia,%20la%20encic
lopedia%20libre_files/8a140337171d690f8dd0eebd94448bf0.png"> de la <a href="http
://es.wikipedia.org/wiki/Funci%C3%B3n_matem%C3%A1tica" title="Funcin matemtica">fu
ncin</a> por el resultado de la divisin representada por la relacin <img class="mwe
-math-fallback-png-inline tex" alt="\textstyle\frac{dy}{dx}" src="Derivada%20-%2
0Wikipedia,%20la%20enciclopedia%20libre_files/d184f3305d56a501437ea7650a83b7ac.p
ng">,
que como puede comprobarse en la grfica, es un valor que se mantiene
constante a lo largo de la lnea recta azul que representa la tangente
en el punto <img class="mwe-math-fallback-png-inline tex" alt="P\," src="Derivad
a%20-%20Wikipedia,%20la%20enciclopedia%20libre_files/8a140337171d690f8dd0eebd944
48bf0.png"> de la funcin. Esto es fcil de entender puesto que el <a href="http://e
s.wikipedia.org/wiki/Tri%C3%A1ngulo_rect%C3%A1ngulo" title="Tringulo rectngulo">tr
ingulo rectngulo</a> formado en la grfica con vrtice en el punto <img class="mwe-mat
h-fallback-png-inline tex" alt="P\," src="Derivada%20-%20Wikipedia,%20la%20encic
lopedia%20libre_files/8a140337171d690f8dd0eebd94448bf0.png">, por mucho que lo d
ibujemos ms grande, al ser una figura proporcional el resultado de <img class="mw
e-math-fallback-png-inline tex" alt="\textstyle\frac{dy}{dx}" src="Derivada%20-%
20Wikipedia,%20la%20enciclopedia%20libre_files/d184f3305d56a501437ea7650a83b7ac.
png"> es siempre el mismo.</p>
<p>Esta nocin constituye la aproximacin ms veloz a la derivada,
puesto que el acercamiento a la pendiente de la recta tangente es tanto
por la derecha como por la izquierda de manera simultnea.</p>
<h3><span class="mw-headline" id="Definici.C3.B3n_como_cociente_de_diferencias">
Definicin como cociente de diferencias</span><span class="mw-editsection"><span c
lass="mw-editsection-bracket">[</span><a href="http://es.wikipedia.org/w/index.p
hp?title=Derivada&amp;action=edit&amp;section=6" title="Editar seccin: Definicin c
omo cociente de diferencias">editar</a><span class="mw-editsection-bracket">]</s
pan></span></h3>
<div class="thumb tright">
<div class="thumbinner" style="width:222px;"><a href="http://commons.wikimedia.o
rg/wiki/File:Derivative.png" class="image"><img alt="" src="Derivada%20-%20Wikip
edia,%20la%20enciclopedia%20libre_files/220px-Derivative.png" class="thumbimage"
srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/8/8c/Derivative.png 1.5x, //up
load.wikimedia.org/wikipedia/commons/8/8c/Derivative.png 2x" data-file-width="25
6" data-file-height="256" height="220" width="220"></a>
<div class="thumbcaption">
<div class="magnify"><a href="http://es.wikipedia.org/wiki/Archivo:Derivative.pn
g" class="internal" title="Aumentar"><img src="Derivada%20-%20Wikipedia,%20la%20
enciclopedia%20libre_files/magnify-clip.png" alt="" height="11" width="15"></a><
/div>
Recta secante entre <i>f</i>(<i>x</i>) y <i>f</i>(<i>x</i>+<i>h</i>).</div>
</div>
</div>
<p>La derivada de una funcin <img class="mwe-math-fallback-png-inline tex" alt="f
\," src="Derivada%20-%20Wikipedia,%20la%20enciclopedia%20libre_files/18f63800376
271ee4b0efe1545744cd6.png"> es la <a href="http://es.wikipedia.org/wiki/Pendient
e_geom%C3%A9trica" title="Pendiente geomtrica" class="mw-redirect">pendiente geomt
rica</a> de la <a href="http://es.wikipedia.org/wiki/Tangente_%28geometr%C3%ADa%
29" title="Tangente (geometra)">recta tangente</a> del grfico de <img class="mwe-m
ath-fallback-png-inline tex" alt="f\," src="Derivada%20-%20Wikipedia,%20la%20enc
iclopedia%20libre_files/18f63800376271ee4b0efe1545744cd6.png"> en <img class="mw
e-math-fallback-png-inline tex" alt="x\," src="Derivada%20-%20Wikipedia,%20la%20
enciclopedia%20libre_files/6b206a28e60f665e235f89f460448467.png">.
Sin el concepto que se va a definir, no es posible encontrar
directamente la pendiente de la lnea tangente a una funcin dada,
porque solamente se conoce un punto en la lnea tangente: <img class="mwe-math-fal
lback-png-inline tex" alt="(x,f(x))\," src="Derivada%20-%20Wikipedia,%20la%20enc

iclopedia%20libre_files/b1ef61562b9a8f420131f767c66b0f51.png">. La idea es aprox


imar la lnea tangente con mltiples <a href="http://es.wikipedia.org/wiki/Recta_sec
ante" title="Recta secante">lneas secantes</a> que tienen distancias progresivame
nte ms pequeas entre los dos puntos que cruzan. Cuando se toma el <a href="http://
es.wikipedia.org/wiki/L%C3%ADmite_matem%C3%A1tico" title="Lmite matemtico">lmite</a
>
de las pendientes de las lneas secantes de esta progresin, se
consigue la pendiente de la lnea tangente. Se define, pues, la derivada
tomando el lmite de la pendiente de las lneas secantes, al acercarlas
a la lnea tangente.</p>
<p>Para encontrar las pendientes de las lneas secantes prximas, se elige un nmero <
img class="mwe-math-fallback-png-inline tex" alt="h\," src="Derivada%20-%20Wikip
edia,%20la%20enciclopedia%20libre_files/7c4073ca34bcc95361750a3f1fddc7a8.png"> r
elativamente pequeo. <img class="mwe-math-fallback-png-inline tex" alt="h\," src=
"Derivada%20-%20Wikipedia,%20la%20enciclopedia%20libre_files/7c4073ca34bcc953617
50a3f1fddc7a8.png"> representa un cambio relativamente pequeo en <img class="mwemath-fallback-png-inline tex" alt="x\," src="Derivada%20-%20Wikipedia,%20la%20en
ciclopedia%20libre_files/6b206a28e60f665e235f89f460448467.png">, el cual puede s
er positivo o negativo. La pendiente de la recta que pasa por los dos puntos <im
g class="mwe-math-fallback-png-inline tex" alt=" ( x, f(x) ) \," src="Derivada%2
0-%20Wikipedia,%20la%20enciclopedia%20libre_files/b1ef61562b9a8f420131f767c66b0f
51.png"> y <img class="mwe-math-fallback-png-inline tex" alt=" ( x+h, f(x+h) ) \
," src="Derivada%20-%20Wikipedia,%20la%20enciclopedia%20libre_files/6914d0d193cd
71d5744b3fc9a4989514.png"> es:</p>
<dl>
<dd><img class="mwe-math-fallback-png-inline tex" alt="Q(h) = {f(x + h) - f(x) \
over h} " src="Derivada%20-%20Wikipedia,%20la%20enciclopedia%20libre_files/d08db
b917daece397f3cd901ef93890b.png">.</dd>
</dl>
<div class="thumb tright">
<div class="thumbinner" style="width:262px;"><a href="http://commons.wikimedia.o
rg/wiki/File:Secante-calculo.gif" class="image"><img alt="" src="Derivada%20-%20
Wikipedia,%20la%20enciclopedia%20libre_files/260px-Secante-calculo.gif" class="t
humbimage" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/3f/Secante-c
alculo.gif/390px-Secante-calculo.gif 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/comm
ons/thumb/3/3f/Secante-calculo.gif/520px-Secante-calculo.gif 2x" data-file-width
="823" data-file-height="586" height="185" width="260"></a>
<div class="thumbcaption">
<div class="magnify"><a href="http://es.wikipedia.org/wiki/Archivo:Secante-calcu
lo.gif" class="internal" title="Aumentar"><img src="Derivada%20-%20Wikipedia,%20
la%20enciclopedia%20libre_files/magnify-clip.png" alt="" height="11" width="15">
</a></div>
Inclinacin de la secante de la curva <i>y</i>=<i>f</i>(<i>x</i>).</div>
</div>
</div>
<p>expresin denominada cociente de <a href="http://es.wikipedia.org/wiki/Isaac_New
ton" title="Isaac Newton">Newton</a>.<sup id="cite_ref-2" class="reference"><a hr
ef="#cite_note-2"><span class="corchete-llamada">[</span>2<span class="corchetellamada">]</span></a></sup></p>
<p>La derivada de <img class="mwe-math-fallback-png-inline tex" alt="f" src="Der
ivada%20-%20Wikipedia,%20la%20enciclopedia%20libre_files/8fa14cdd754f91cc6554c9e
71929cce7.png"> en <img class="mwe-math-fallback-png-inline tex" alt="x" src="De
rivada%20-%20Wikipedia,%20la%20enciclopedia%20libre_files/9dd4e461268c8034f5c856
4e155c67a6.png"> es entonces el lmite del valor del cociente diferencial, conform
e las lneas secantes se aproximan a la lnea tangente:</p>
<dl>
<dd><img class="mwe-math-fallback-png-inline tex" alt="\displaystyle f^\prime(x)
= \lim_{h \to 0} {f(x + h) - f(x) \over h}" src="Derivada%20-%20Wikipedia,%20la
%20enciclopedia%20libre_files/6e62884063f434a5a2b3707f902f8cd1.png">.</dd>
</dl>

<p>Si la derivada de <img class="mwe-math-fallback-png-inline tex" alt="f \," sr


c="Derivada%20-%20Wikipedia,%20la%20enciclopedia%20libre_files/18f63800376271ee4
b0efe1545744cd6.png"> existe en todos los puntos <img class="mwe-math-fallback-p
ng-inline tex" alt="x \," src="Derivada%20-%20Wikipedia,%20la%20enciclopedia%20l
ibre_files/6b206a28e60f665e235f89f460448467.png">, se puede definir la derivada
de <img class="mwe-math-fallback-png-inline tex" alt="f \," src="Derivada%20-%20
Wikipedia,%20la%20enciclopedia%20libre_files/18f63800376271ee4b0efe1545744cd6.pn
g"> como la funcin cuyo valor en cada punto <img class="mwe-math-fallback-png-inl
ine tex" alt="x \," src="Derivada%20-%20Wikipedia,%20la%20enciclopedia%20libre_f
iles/6b206a28e60f665e235f89f460448467.png"> es la derivada de <img class="mwe-ma
th-fallback-png-inline tex" alt="f \," src="Derivada%20-%20Wikipedia,%20la%20enc
iclopedia%20libre_files/18f63800376271ee4b0efe1545744cd6.png"> en <img class="mw
e-math-fallback-png-inline tex" alt="x \," src="Derivada%20-%20Wikipedia,%20la%2
0enciclopedia%20libre_files/6b206a28e60f665e235f89f460448467.png">.</p>
<p>Puesto que sustituir <img class="mwe-math-fallback-png-inline tex" alt="h \,"
src="Derivada%20-%20Wikipedia,%20la%20enciclopedia%20libre_files/7c4073ca34bcc9
5361750a3f1fddc7a8.png"> por 0 produce una <a href="http://es.wikipedia.org/wiki
/Divisi%C3%B3n_por_cero" title="Divisin por cero">divisin por cero</a>,
calcular directamente la derivada puede no ser intuitivo. Una tcnica
posible consiste en operar en el numerador, de manera que se pueda
cancelar la <img class="mwe-math-fallback-png-inline tex" alt="h \," src="Deriva
da%20-%20Wikipedia,%20la%20enciclopedia%20libre_files/7c4073ca34bcc95361750a3f1f
ddc7a8.png"> del denominador. Y eso es posible fcilmente en los <a href="http://e
s.wikipedia.org/wiki/Polinomio" title="Polinomio">polinomios</a>. Pero para much
as otras funciones el resultado es incierto. Afortunadamente, hay <a href="http:
//es.wikipedia.org/wiki/Reglas_de_derivaci%C3%B3n" title="Reglas de derivacin">re
glas generales</a> que facilitan diferenciar la mayora de las <a href="http://es.
wikipedia.org/wiki/Funci%C3%B3n_elemental" title="Funcin elemental">funciones sim
ples</a>.</p>
<h3><span class="mw-headline" id="Continuidad_y_diferenciabilidad">Continuidad y
diferenciabilidad</span><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsectio
n-bracket">[</span><a href="http://es.wikipedia.org/w/index.php?title=Derivada&a
mp;action=edit&amp;section=7" title="Editar seccin: Continuidad y diferenciabilid
ad">editar</a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></h3>
<div class="noprint AP rellink"><span style="font-size:88%">Artculo principal:</s
pan> <i><a href="http://es.wikipedia.org/wiki/Funci%C3%B3n_continua" title="Func
in continua">Funcin continua</a></i></div>
<p>Una condicin necesaria pero no suficiente para que una funcin sea
derivable en un punto es que esta sea continua. Intuitivamente, una
funcin continua es aquella en la cual pequeos incrementos en los
elementos del dominio de la variable dependiente produce pequeos
incrementos en el valor de dicha funcin, de manera que</p>
<dl>
<dd><img class="mwe-math-fallback-png-inline tex" alt="f(x+\Delta x)=y + \Delta
y" src="Derivada%20-%20Wikipedia,%20la%20enciclopedia%20libre_files/97f4b86cd916
9cc76047870b1df3d87a.png">.</dd>
</dl>
<p>Haciendo estos incrementos cada vez ms pequeos, las variaciones se
hacen ms pequeas; cuando estos se aproximan a cero, en el <a href="http://es.wikip
edia.org/wiki/L%C3%ADmite_de_una_funci%C3%B3n" title="Lmite de una funcin">lmite</a
>,</p>
<dl>
<dd><img class="mwe-math-fallback-png-inline tex" alt=" \lim_{\Delta x \to 0}f(x
+\Delta x)-y=0" src="Derivada%20-%20Wikipedia,%20la%20enciclopedia%20libre_files
/244c8b02c192a70aed0a3a842e2f4003.png"></dd>
</dl>
<p>con lo que se obtiene, <i>f</i>(<i>x</i>)=<i>y</i>. Para un punto particular
<i>a</i>, quiere decir que <img class="mwe-math-fallback-png-inline tex" alt="\s
criptstyle \lim_{x \to a}f(x)=f(a)" src="Derivada%20-%20Wikipedia,%20la%20encicl
opedia%20libre_files/023e4c3df2b15a82ae7797f31f41f9b5.png">,

y si este ltimo lmite existe significa en consecuencia por un teorema


de lmites (un lmite existe si y slo si los dos lmites laterales
existen y son iguales) que toda funcin <i>f</i>(<i>x</i>) que cumpla con</p>
<dl>
<dd><img class="mwe-math-fallback-png-inline tex" alt=" \lim_{x \to a+}f(x)= \li
m_{x \to a-}f(x)=\lim_{x \to a}f(x)=f(a)" src="Derivada%20-%20Wikipedia,%20la%20
enciclopedia%20libre_files/5a5a405a39922c67cb71d90edcd91a10.png"></dd>
</dl>
<p>es continua en el punto <i>a</i>. Como consecuencia lgica, toda funcin derivabl
e en el intervalo abierto <i>I</i>, es continua en <i>I</i>.</p>
<h4><span class="mw-headline" id="Condici.C3.B3n_no_rec.C3.ADproca">Condicin no r
ecproca</span><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[
</span><a href="http://es.wikipedia.org/w/index.php?title=Derivada&amp;action=ed
it&amp;section=8" title="Editar seccin: Condicin no recproca">editar</a><span class
="mw-editsection-bracket">]</span></span></h4>
<div class="thumb tright">
<div class="thumbinner" style="width:242px;"><a href="http://commons.wikimedia.o
rg/wiki/File:Absolute_value.svg" class="image"><img alt="" src="Derivada%20-%20W
ikipedia,%20la%20enciclopedia%20libre_files/240px-Absolute_value.png" class="thu
mbimage" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6b/Absolute_va
lue.svg/360px-Absolute_value.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/comm
ons/thumb/6/6b/Absolute_value.svg/480px-Absolute_value.svg.png 2x" data-file-wid
th="600" data-file-height="400" height="160" width="240"></a>
<div class="thumbcaption">
<div class="magnify"><a href="http://es.wikipedia.org/wiki/Archivo:Absolute_valu
e.svg" class="internal" title="Aumentar"><img src="Derivada%20-%20Wikipedia,%20l
a%20enciclopedia%20libre_files/magnify-clip.png" alt="" height="11" width="15"><
/a></div>
La funcin <a href="http://es.wikipedia.org/wiki/Valor_absoluto" title="Valor abso
luto">valor absoluto</a> no tiene derivada en el punto (0,0).</div>
</div>
</div>
<p>La relacin no funciona a la inversa: el que una funcin sea continua
no garantiza su derivabilidad. Es posible que los lmites laterales
sean iguales pero las derivadas laterales no; en este caso concreto, la
funcin presenta un <a href="http://es.wikipedia.org/wiki/Punto_anguloso" title="P
unto anguloso">punto anguloso</a> en dicho punto.</p>
<p>Un ejemplo recurrente en la literatura usual puede ser la funcin <a href="http
://es.wikipedia.org/wiki/Valor_absoluto" title="Valor absoluto">valor absoluto</
a> (tambin llamada mdulo) en el punto <img class="mwe-math-fallback-png-inline tex
" alt="(0,0) \," src="Derivada%20-%20Wikipedia,%20la%20enciclopedia%20libre_file
s/64dde333148efd6753e41d97ab48d8bf.png">. Dicha funcin se expresa:</p>
<dl>
<dd><img class="mwe-math-fallback-png-inline tex" alt="
\operatorname{abs} (x) =
|x| =
\left\{
\begin{array}{rll}
-x, &amp; \mbox{si} &amp; x &lt; 0 \\
x, &amp; \mbox{si} &amp; x \ge 0
\end{array}
\right.
" src="Derivada%20-%20Wikipedia,%20la%20enciclopedia%20libre_files/e39e8e02eab64
7abc4f8e8694eaa5439.png"></dd>
</dl>
<p>Para valores infinitamente cercanos a 0, por ambas ramas, el
resultado tiende a 0. Y el resultado en el punto 0 es tambin 0, por lo
tanto es continua. Sin embargo, las derivadas resultan:</p>
<dl>
<dd><img class="mwe-math-fallback-png-inline tex" alt="

\operatorname{abs}' (x) =
|x|' =
\left\{
\begin{array}{rll}
-1, &amp; \mbox{si} &amp; x &lt; 0 \\
1, &amp; \mbox{si} &amp; x &gt; 0
\end{array}
\right.
" src="Derivada%20-%20Wikipedia,%20la%20enciclopedia%20libre_files/85a92e5ff030e
1d63c1cd05537356c53.png"></dd>
</dl>
<p>Cuando <img class="mwe-math-fallback-png-inline tex" alt="x \," src="Derivada
%20-%20Wikipedia,%20la%20enciclopedia%20libre_files/6b206a28e60f665e235f89f46044
8467.png">
vale 0, las derivadas laterales dan resultados diferentes. Por lo
tanto, no existe derivada en el punto, a pesar de que sea continuo.</p>
<p>De manera informal, si el grfico de la funcin tiene puntas agudas,
se interrumpe o tiene saltos, no es derivable. Sin embargo, la funcin
y=x|x|es diferenciable para todo x. Hllese su funcin derivada. En
otros trminos, que una funcin sea continua es una condicin necesaria
para que dicha funcin sea diferenciable. ( Ver "Anlisis matemtico" de
Apstol)</p>
<h3><span class="mw-headline" id="Derivada_de_una_funci.C3.B3n">Derivada de una
funcin</span><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[<
/span><a href="http://es.wikipedia.org/w/index.php?title=Derivada&amp;action=edi
t&amp;section=9" title="Editar seccin: Derivada de una funcin">editar</a><span cla
ss="mw-editsection-bracket">]</span></span></h3>
<p>Considerando la <a href="http://es.wikipedia.org/wiki/Funci%C3%B3n_matem%C3%A
1tica" title="Funcin matemtica">funcin</a> <i>f</i> definida en el <a href="http://
es.wikipedia.org/wiki/Intervalo_%28matem%C3%A1ticas%29" title="Intervalo (matemti
cas)" class="mw-redirect">intervalo</a> abierto <i>I</i> y un punto <i>a</i> fij
o en <i>I</i>, se tiene que la <b>derivada de la funcin f en el punto <img class=
"mwe-math-fallback-png-inline tex" alt="a\," src="Derivada%20-%20Wikipedia,%20la
%20enciclopedia%20libre_files/f532fcdb8b9c5c620fefcd59f1d5f869.png"></b> se defi
ne como sigue:</p>
<dl>
<dd><img class="mwe-math-fallback-png-inline tex" alt="f'(a)=\lim_{h\rightarrow0
} \frac{f(a + h) - f(a)}{h}" src="Derivada%20-%20Wikipedia,%20la%20enciclopedia%
20libre_files/4f43a228b21075996b28112031801c75.png">,</dd>
</dl>
<p>si este <a href="http://es.wikipedia.org/wiki/L%C3%ADmite_de_una_funci%C3%B3n
" title="Lmite de una funcin">lmite</a> existe, de lo contrario, <img class="mwe-ma
th-fallback-png-inline tex" alt="f'" src="Derivada%20-%20Wikipedia,%20la%20encic
lopedia%20libre_files/6bda8af54c40bc23ed858e9e9f5c11d2.png">,
la derivada, no est definida. Esta ltima expresin coincide con la
velocidad instantnea del movimiento continuo uniforme acelerado en
cinemtica.</p>
<p>Aunque podran calcularse todas las derivadas empleando la definicin
de derivada como un lmite, existen reglas bien establecidas, conocidas
como teoremas para el clculo de derivadas, las cuales permiten
calcular la derivada de muchas funciones de acuerdo a su forma sin tener
que calcular forzosamente el lmite. Tales reglas son consecuencia
directa de la definicin de derivada y de reglas previas, como puede
apreciarse en todo buen texto de clculo infinitesimal.</p>
<p>Tambin puede definirse alternativamente la derivada de una funcin en cualquier
punto de su dominio de la siguiente manera:</p>
<dl>
<dd><img class="mwe-math-fallback-png-inline tex" alt="f'(a)=\lim_{x\rightarrow
a} \frac{f(x) - f(a)}{x - a}" src="Derivada%20-%20Wikipedia,%20la%20enciclopedia
%20libre_files/1cc870a26bdc3ebea6a4a75c3d0423f7.png">,</dd>

</dl>
<p>La cual representa un acercamiento de la pendiente de la secante a la
pendiente de la tangente ya sea por la derecha o por la izquierda segn
el signo de <img class="mwe-math-fallback-png-inline tex" alt="a\," src="Deriva
da%20-%20Wikipedia,%20la%20enciclopedia%20libre_files/f532fcdb8b9c5c620fefcd59f1
d5f869.png">.
El aspecto de este lmite est relacionado ms con la velocidad
instantnea del movimiento uniformemente acelerado que con la pendiente
de la recta tangente a una curva.</p>
<p>No obstante su aparente diferencia, el clculo de la derivada por
definicin con cualquiera de los lmites anteriormente expresados,
proporciona siempre el mismo resultado.</p>
<h3><span class="mw-headline" id="Ejemplo">Ejemplo</span><span class="mw-editsec
tion"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="http://es.wikipedia.
org/w/index.php?title=Derivada&amp;action=edit&amp;section=10" title="Editar sec
cin: Ejemplo">editar</a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></h3>
<p>Sea la <a href="http://es.wikipedia.org/wiki/Funci%C3%B3n_cuadr%C3%A1tica" ti
tle="Funcin cuadrtica">funcin cuadrtica</a> <i>f</i>(<i>x</i>)= <i>x</i><sup>2</sup>
definida para todo <i>x</i> perteneciente a los reales. Se trata de calcular la
derivada de esta funcin para todo punto <i>x</i> <b>R</b> puesto que es continua
en todos los puntos de su dominio , mediante el lmite de su cociente de diferenci
as de Newton. As,</p>
<dl>
<dd><img class="mwe-math-fallback-png-inline tex" alt=" \begin{array}{rcl}
f^\prime(x) &amp;=&amp; \displaystyle \lim_{h \to 0} \frac{f(x+h) - f(x)}{h}\\
&amp;=&amp; \displaystyle \lim_{h \to 0} \frac{(x+h)^2 -x^2}{h}\\
&amp;=&amp; \displaystyle \lim_{h \to 0} \frac{x^2 + 2xh + h^2 - x^2}{h}\\
&amp;=&amp; \displaystyle \lim_{h \to 0} \frac{2xh + h^2}{h}\\
&amp;=&amp; \displaystyle \lim_{h \to 0} (2x + h)\\
&amp;=&amp; 2x \end{array} " src="Derivada%20-%20Wikipedia,%20la%20enciclopedia
%20libre_files/d16ff966cb6bd57349f414761f852c95.png"></dd>
</dl>
<h2><span class="mw-headline" id="Notaci.C3.B3n">Notacin</span><span class="mw-ed
itsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="http://es.wikip
edia.org/w/index.php?title=Derivada&amp;action=edit&amp;section=11" title="Edita
r seccin: Notacin">editar</a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span><
/h2>
<p>Existen diversas formas para nombrar a la derivada. Siendo <i>f</i> una funcin
, se escribe la derivada de la funcin <img class="mwe-math-fallback-png-inline te
x" alt="f\," src="Derivada%20-%20Wikipedia,%20la%20enciclopedia%20libre_files/18
f63800376271ee4b0efe1545744cd6.png"> respecto al valor <img class="mwe-math-fall
back-png-inline tex" alt="x\," src="Derivada%20-%20Wikipedia,%20la%20enciclopedi
a%20libre_files/6b206a28e60f665e235f89f460448467.png"> en varios modos.</p>
<h3><span class="mw-headline" id="Notaci.C3.B3n_de_Newton">Notacin de Newton</spa
n><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a h
ref="http://es.wikipedia.org/w/index.php?title=Derivada&amp;action=edit&amp;sect
ion=12" title="Editar seccin: Notacin de Newton">editar</a><span class="mw-editsec
tion-bracket">]</span></span></h3>
<div class="noprint AP rellink"><span style="font-size:88%">Artculo principal:</s
pan> <i><a href="http://es.wikipedia.org/wiki/Notaci%C3%B3n_de_Newton" title="No
tacin de Newton">Notacin de Newton</a></i></div>
<p>La notacin de <a href="http://es.wikipedia.org/wiki/Isaac_Newton" title="Isaac
Newton">Newton</a> para la diferenciacin respecto al tiempo, era poner un punto
arriba del nombre de la funcin:</p>
<dl>
<dd><img class="mwe-math-fallback-png-inline tex" alt="\dot{x} = \frac{\mathrm d
x}{\mathrm dt} = x^\prime(t)" src="Derivada%20-%20Wikipedia,%20la%20enciclopedia
%20libre_files/61cda2fb2cfbf4ea08d23c57b5a2b3d0.png"></dd>
</dl>
<dl>

<dd><img class="mwe-math-fallback-png-inline tex" alt="\ddot{x} = x^{\prime\prim


e}(t)" src="Derivada%20-%20Wikipedia,%20la%20enciclopedia%20libre_files/44839233
4c5e55f224b22fdc56525d4f.png"></dd>
</dl>
<p>y as sucesivamente.</p>
<p>Se lee punto <img class="mwe-math-fallback-png-inline tex" alt="x\," src="Deri
vada%20-%20Wikipedia,%20la%20enciclopedia%20libre_files/6b206a28e60f665e235f89f4
60448467.png"> o <img class="mwe-math-fallback-png-inline tex" alt="x\," src="Deri
vada%20-%20Wikipedia,%20la%20enciclopedia%20libre_files/6b206a28e60f665e235f89f4
60448467.png">
punto. Actualmente est en desuso en Matemticas puras, sin embargo se
sigue usando en reas de la fsica como la mecnica, donde otras
notaciones de la derivada se pueden confundir con la notacin de
velocidad relativa. Se usa para definir la derivada temporal de una
variable.</p>
<p>Esta notacin de Newton se usa principalmente en mecnica,
normalmente para derivadas que involucran la variable tiempo, como
variable independiente; tales como <a href="http://es.wikipedia.org/wiki/Velocid
ad" title="Velocidad">velocidad</a> y <a href="http://es.wikipedia.org/wiki/Acel
eraci%C3%B3n" title="Aceleracin">aceleracin</a>, y en teora de <a href="http://es.w
ikipedia.org/wiki/Ecuaci%C3%B3n_diferencial_ordinaria" title="Ecuacin diferencial
ordinaria">ecuaciones diferenciales ordinarias</a>. Usualmente solo se emplea p
ara las primeras y segundas derivadas.</p>
<h3><span class="mw-headline" id="Notaci.C3.B3n_de_Leibniz">Notacin de Leibniz</s
pan><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a
href="http://es.wikipedia.org/w/index.php?title=Derivada&amp;action=edit&amp;se
ction=13" title="Editar seccin: Notacin de Leibniz">editar</a><span class="mw-edit
section-bracket">]</span></span></h3>
<div class="noprint AP rellink"><span style="font-size:88%">Artculo principal:</s
pan> <i><a href="http://es.wikipedia.org/wiki/Notaci%C3%B3n_de_Leibniz" title="N
otacin de Leibniz">Notacin de Leibniz</a></i></div>
<p>Otra notacin comn para la diferenciacin es debida a <a href="http://es.wikipedia
.org/wiki/Leibniz" title="Leibniz" class="mw-redirect">Leibniz</a>. Para la func
in derivada de <img class="mwe-math-fallback-png-inline tex" alt="f\," src="Deriv
ada%20-%20Wikipedia,%20la%20enciclopedia%20libre_files/18f63800376271ee4b0efe154
5744cd6.png">, se escribe:</p>
<dl>
<dd><img class="mwe-math-fallback-png-inline tex" alt="\frac{\mathrm d\left(f(x)
\right)}{\mathrm dx}." src="Derivada%20-%20Wikipedia,%20la%20enciclopedia%20libr
e_files/46168bff8982b58fccb1b2281672a574.png"></dd>
</dl>
<p>Tambin puede encontrarse como <img class="mwe-math-fallback-png-inline tex" al
t="\textstyle \frac {\mathrm dy}{\mathrm dx}" src="Derivada%20-%20Wikipedia,%20l
a%20enciclopedia%20libre_files/965eb55e2649a78e8b8a8a4359d0b758.png">, <img clas
s="mwe-math-fallback-png-inline tex" alt="\textstyle \frac {\mathrm df}{\mathrm
dx}" src="Derivada%20-%20Wikipedia,%20la%20enciclopedia%20libre_files/c0aeccbde9
1e0d3875dc9fc4a39bf042.png"> <img class="mwe-math-fallback-png-inline tex" alt="
\textstyle \frac {\mathrm d}{\mathrm dx} f(x)" src="Derivada%20-%20Wikipedia,%20
la%20enciclopedia%20libre_files/313c3b25461971c353a67bf3c70c45c8.png">. Se lee de
rivada de <img class="mwe-math-fallback-png-inline tex" alt="y\," src="Derivada%
20-%20Wikipedia,%20la%20enciclopedia%20libre_files/ec9ff0a12771e750c2685d3b89a37
c79.png"> (<img class="mwe-math-fallback-png-inline tex" alt="f\," src="Derivada
%20-%20Wikipedia,%20la%20enciclopedia%20libre_files/18f63800376271ee4b0efe154574
4cd6.png"> <img class="mwe-math-fallback-png-inline tex" alt="f\," src="Derivada
%20-%20Wikipedia,%20la%20enciclopedia%20libre_files/18f63800376271ee4b0efe154574
4cd6.png"> de <img class="mwe-math-fallback-png-inline tex" alt="x\," src="Deriv
ada%20-%20Wikipedia,%20la%20enciclopedia%20libre_files/6b206a28e60f665e235f89f46
0448467.png">) con respecto a <img class="mwe-math-fallback-png-inline tex" alt=
"x\," src="Derivada%20-%20Wikipedia,%20la%20enciclopedia%20libre_files/6b206a28e
60f665e235f89f460448467.png">. Esta notacin tiene la ventaja de sugerir a la deriv

ada de una funcin con respecto a otra como un cociente de <a href="http://es.wiki
pedia.org/wiki/Diferencial_de_una_funci%C3%B3n" title="Diferencial de una funcin"
>diferenciales</a>.</p>
<p>Con esta notacin, se puede escribir la derivada de <img class="mwe-math-fallba
ck-png-inline tex" alt="f" src="Derivada%20-%20Wikipedia,%20la%20enciclopedia%20
libre_files/8fa14cdd754f91cc6554c9e71929cce7.png"> en el punto <img class="mwe-m
ath-fallback-png-inline tex" alt="a" src="Derivada%20-%20Wikipedia,%20la%20encic
lopedia%20libre_files/0cc175b9c0f1b6a831c399e269772661.png"> de dos modos difere
ntes:</p>
<dl>
<dd><img class="mwe-math-fallback-png-inline tex" alt="\frac{\mathrm d\left(f(x)
\right)}{\mathrm dx}\left.{\!\!\frac{}{}}\right|_{x=a} = \left(\frac{\mathrm d\l
eft(f(x)\right)}{\mathrm dx}\right)(a)." src="Derivada%20-%20Wikipedia,%20la%20e
nciclopedia%20libre_files/26ecde4a4ef3f28fcefd3e2edc23e469.png"></dd>
</dl>
<p>Si <img class="mwe-math-fallback-png-inline tex" alt="y=f(x)\," src="Derivada
%20-%20Wikipedia,%20la%20enciclopedia%20libre_files/e80d41f8fbe708890c5f6abbeea6
817c.png">, se puede escribir la derivada como</p>
<dl>
<dd><img class="mwe-math-fallback-png-inline tex" alt="\mathrm dy \over \mathrm
dx" src="Derivada%20-%20Wikipedia,%20la%20enciclopedia%20libre_files/f1e7989ddc4
bbaee092f3da7cf4d449c.png"></dd>
</dl>
<p>Las derivadas sucesivas se expresan como</p>
<dl>
<dd><img class="mwe-math-fallback-png-inline tex" alt="\frac{\mathrm d^n\left(f(
x)\right)}{\mathrm dx^n}" src="Derivada%20-%20Wikipedia,%20la%20enciclopedia%20l
ibre_files/0a9853e8a8176329a208331926f2421a.png"> o <img class="mwe-math-fallbac
k-png-inline tex" alt="\frac{\mathrm d^ny}{\mathrm dx^n}" src="Derivada%20-%20Wi
kipedia,%20la%20enciclopedia%20libre_files/b71c8256d5be31654af2c7238ba65e50.png"
></dd>
</dl>
<p>para la ensima derivada de <img class="mwe-math-fallback-png-inline tex" alt="
f\," src="Derivada%20-%20Wikipedia,%20la%20enciclopedia%20libre_files/18f6380037
6271ee4b0efe1545744cd6.png"> o de <img class="mwe-math-fallback-png-inline tex"
alt="y" src="Derivada%20-%20Wikipedia,%20la%20enciclopedia%20libre_files/4152907
69594460e2e485922904f345d.png"> respectivamente. Histricamente, esto viene del he
cho que, por ejemplo, la tercera derivada es</p>
<dl>
<dd><img class="mwe-math-fallback-png-inline tex" alt="\frac{\mathrm d \left(\fr
ac{\mathrm d \left( \frac{\mathrm d \left(f(x)\right)} {\mathrm dx}\right)} {\ma
thrm dx}\right)} {\mathrm dx}" src="Derivada%20-%20Wikipedia,%20la%20enciclopedi
a%20libre_files/6bca1c73834054638e577a4b4d5e628c.png"></dd>
</dl>
<p>la cual se puede escribir como</p>
<dl>
<dd><img class="mwe-math-fallback-png-inline tex" alt="\left(\frac{\mathrm d}{\m
athrm dx}\right)^3 \left(f(x)\right) =
\frac{\mathrm d^3}{\left(\mathrm dx\right)^3} \left(f(x)\right)." src="Derivada%
20-%20Wikipedia,%20la%20enciclopedia%20libre_files/d569b90215c79a9445d606caf70de
900.png"></dd>
</dl>
<p>La notacin de Leibniz es muy til, por cuanto permite especificar la
variable de diferenciacin (en el denominador); lo cual es pertinente
en caso de <a href="http://es.wikipedia.org/wiki/Diferenciaci%C3%B3n_parcial" ti
tle="Diferenciacin parcial" class="mw-redirect">diferenciacin parcial</a>. Tambin f
acilita recordar la <a href="http://es.wikipedia.org/wiki/Regla_de_la_cadena" ti
tle="Regla de la cadena">regla de la cadena</a>, porque los trminos d parecen cance
larse simblicamente:</p>
<dl>

<dd><img class="mwe-math-fallback-png-inline tex" alt="\frac{\mathrm dy}{\mathrm


dx} = \frac{\mathrm dy}{\mathrm du} \cdot \frac{\mathrm du}{\mathrm dx}." src="
Derivada%20-%20Wikipedia,%20la%20enciclopedia%20libre_files/f22779109ea8fbf2c6a3
9495e0d87438.png"></dd>
</dl>
<p>En la formulacin popular del clculo mediante lmites, los trminos d <i>no pueden</i>
cancelarse literalmente, porque por s mismos son indefinidos; son
definidos solamente cuando se usan juntos para expresar una derivada. En
<a href="http://es.wikipedia.org/w/index.php?title=An%C3%A1lisis_no_est%C3%A1nd
ar&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Anlisis no estndar (an no reda
ctado)">anlisis no estndar</a>, no obstante, se puede ver como nmeros <a href="http
://es.wikipedia.org/wiki/Infinitesimal" title="Infinitesimal">infinitesimales</a
> que se cancelan.</p>
<p>Ciertamente, Leibnitz (s) consider la derivada <i>dy</i>/<i>dx</i> como el coci
ente de dos <a href="http://es.wikipedia.org/wiki/Infinit%C3%A9simo" title="Infin
itsimo" class="mw-redirect">infinitsimos</a> <i>dy</i> y <i>dx</i>, llamados diferen
ciales. Estos infinitsimos no eran nmeros sino cantidades ms pequeos que cualquier nme
ro positivo <sup id="cite_ref-3" class="reference"><a href="#cite_note-3"><span
class="corchete-llamada">[</span>3<span class="corchete-llamada">]</span></a></s
up> .</p>
<h3><span class="mw-headline" id="Notaci.C3.B3n_de_Lagrange">Notacin de Lagrange<
/span><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span>
<a href="http://es.wikipedia.org/w/index.php?title=Derivada&amp;action=edit&amp;
section=14" title="Editar seccin: Notacin de Lagrange">editar</a><span class="mw-e
ditsection-bracket">]</span></span></h3>
<div class="noprint AP rellink"><span style="font-size:88%">Artculo principal:</s
pan> <i><a href="http://es.wikipedia.org/w/index.php?title=Notaci%C3%B3n_de_Lagr
ange&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Notacin de Lagrange (an no
redactado)">Notacin de Lagrange</a></i></div>
<p>La notacin ms simple para diferenciacin, en uso actual, es debida a <a href="htt
p://es.wikipedia.org/wiki/Joseph-Louis_de_Lagrange" title="Joseph-Louis de Lagra
nge">Lagrange</a>. Para identificar las derivadas de <img class="mwe-math-fallba
ck-png-inline tex" alt="f\," src="Derivada%20-%20Wikipedia,%20la%20enciclopedia%
20libre_files/18f63800376271ee4b0efe1545744cd6.png"> en el punto <img class="mwe
-math-fallback-png-inline tex" alt="a" src="Derivada%20-%20Wikipedia,%20la%20enc
iclopedia%20libre_files/0cc175b9c0f1b6a831c399e269772661.png">, se escribe:</p>
<dl>
<dd><img class="mwe-math-fallback-png-inline tex" alt="f^\prime(a)" src="Derivad
a%20-%20Wikipedia,%20la%20enciclopedia%20libre_files/d79b90bdb562eeda5817c00c5c5
0bee8.png"> para la primera derivada,</dd>
<dd><img class="mwe-math-fallback-png-inline tex" alt="f^{\prime\prime}(a)" src=
"Derivada%20-%20Wikipedia,%20la%20enciclopedia%20libre_files/c14713f54538f58a070
765439e3ef19d.png"> para la segunda derivada,</dd>
<dd><img class="mwe-math-fallback-png-inline tex" alt="f^{\prime\prime\prime}(a)
" src="Derivada%20-%20Wikipedia,%20la%20enciclopedia%20libre_files/9fdc733b49e54
8bb9a01b88ec1ac09bf.png"> para la tercera derivada,</dd>
<dd><img class="mwe-math-fallback-png-inline tex" alt="f^{(n)}(a)\," src="Deriva
da%20-%20Wikipedia,%20la%20enciclopedia%20libre_files/f905622fe6b0df1135608ed68d
961d50.png"> para la ensima derivada (<img class="mwe-math-fallback-png-inline te
x" alt="n &gt; 3" src="Derivada%20-%20Wikipedia,%20la%20enciclopedia%20libre_fil
es/c9f2b49f42dbc410f73959629b867c19.png">). (Tambin se pueden usar nmeros romanos)
.</dd>
</dl>
<p>Se lee efe prima de equis para la primera derivada, efe dos prima
de equis para la segunda derivada, etc. Para la funcin derivada de <img class="mwe
-math-fallback-png-inline tex" alt="f\," src="Derivada%20-%20Wikipedia,%20la%20e
nciclopedia%20libre_files/18f63800376271ee4b0efe1545744cd6.png"> en <img class="
mwe-math-fallback-png-inline tex" alt="x\," src="Derivada%20-%20Wikipedia,%20la%
20enciclopedia%20libre_files/6b206a28e60f665e235f89f460448467.png">, se escribe
<img class="mwe-math-fallback-png-inline tex" alt="f^\prime(x)\," src="Derivada%

20-%20Wikipedia,%20la%20enciclopedia%20libre_files/ca5fc4634e6b07fac54f4a4132f40
216.png">. De modo parecido, para la segunda derivada de <img class="mwe-math-fa
llback-png-inline tex" alt="f\," src="Derivada%20-%20Wikipedia,%20la%20enciclope
dia%20libre_files/18f63800376271ee4b0efe1545744cd6.png"> en <img class="mwe-math
-fallback-png-inline tex" alt="x\," src="Derivada%20-%20Wikipedia,%20la%20encicl
opedia%20libre_files/6b206a28e60f665e235f89f460448467.png">, se escribe <img cla
ss="mwe-math-fallback-png-inline tex" alt="f^{\prime\prime}(x)\," src="Derivada%
20-%20Wikipedia,%20la%20enciclopedia%20libre_files/af46efc8bf0699905a6b8c6350413
3ea.png">, y as sucesivamente.</p>
<h3><span class="mw-headline" id="Notaci.C3.B3n_de_Euler">Notacin de Euler</span>
<span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a hre
f="http://es.wikipedia.org/w/index.php?title=Derivada&amp;action=edit&amp;sectio
n=15" title="Editar seccin: Notacin de Euler">editar</a><span class="mw-editsectio
n-bracket">]</span></span></h3>
<div class="noprint AP rellink"><span style="font-size:88%">Artculos principales:
</span> <i><a href="http://es.wikipedia.org/w/index.php?title=Notaci%C3%B3n_de_E
uler&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Notacin de Euler (an no red
actado)">Notacin de Euler</a></i> <span style="font-size:88%">y</span> <i><a href
="http://es.wikipedia.org/w/index.php?title=Notaci%C3%B3n_de_Jacobi&amp;action=e
dit&amp;redlink=1" class="new" title="Notacin de Jacobi (an no redactado)">Notacin
de Jacobi</a></i>.</div>
<dl>
<dd><img class="mwe-math-fallback-png-inline tex" alt="\mathrm D_x f \," src="De
rivada%20-%20Wikipedia,%20la%20enciclopedia%20libre_files/34601776ff95e59ee4b371
0472c053c2.png"> o <img class="mwe-math-fallback-png-inline tex" alt="\partial_x
f\," src="Derivada%20-%20Wikipedia,%20la%20enciclopedia%20libre_files/3928b28b0
ae9a6d537f80478fe5a967c.png"> (Notaciones de <a href="http://es.wikipedia.org/wi
ki/Leonhard_Euler" title="Leonhard Euler">Euler</a> y <a href="http://es.wikiped
ia.org/wiki/Carl_Gustav_Jakob_Jacobi" title="Carl Gustav Jakob Jacobi">Jacobi</a
>, respectivamente)</dd>
</dl>
<p>se lee <i><img class="mwe-math-fallback-png-inline tex" alt="d\," src="Derivad
a%20-%20Wikipedia,%20la%20enciclopedia%20libre_files/3d6de401d007ea0cffc99610ad6
23239.png"> sub <img class="mwe-math-fallback-png-inline tex" alt="x\," src="Der
ivada%20-%20Wikipedia,%20la%20enciclopedia%20libre_files/6b206a28e60f665e235f89f
460448467.png"> de <img class="mwe-math-fallback-png-inline tex" alt="f\," src="
Derivada%20-%20Wikipedia,%20la%20enciclopedia%20libre_files/18f63800376271ee4b0e
fe1545744cd6.png"></i>, y los smbolos D y deben entenderse como <a href="http://es
.wikipedia.org/wiki/Operador_diferencial" title="Operador diferencial">operadore
s diferenciales</a>.</p>
<h2><span class="mw-headline" id="C.C3.A1lculo_de_la_derivada">Clculo de la deriv
ada</span><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</s
pan><a href="http://es.wikipedia.org/w/index.php?title=Derivada&amp;action=edit&
amp;section=16" title="Editar seccin: Clculo de la derivada">editar</a><span class
="mw-editsection-bracket">]</span></span></h2>
<p>La derivada de una funcin, en principio, puede ser calculada de la
definicin, mediante el cociente de diferencias, y despus calcular su
lmite. En la prctica, nicamente las derivadas de unas pocas funciones
son conocidas, las derivadas de otras funciones son fciles de calcular
utilizando <a href="http://es.wikipedia.org/wiki/Reglas_de_derivaci%C3%B3n" tit
le="Reglas de derivacin"><i>reglas</i> para obtener derivadas</a> de funciones ms
complicadas de otras ms simples.</p>
<h3><span class="mw-headline" id="Derivadas_de_funciones_elementales">Derivadas
de funciones elementales</span><span class="mw-editsection"><span class="mw-edit
section-bracket">[</span><a href="http://es.wikipedia.org/w/index.php?title=Deri
vada&amp;action=edit&amp;section=17" title="Editar seccin: Derivadas de funciones
elementales">editar</a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></h3
>
<div class="noprint AP rellink"><span style="font-size:88%">Artculo principal:</s
pan> <i><a href="http://es.wikipedia.org/wiki/Anexo:Derivadas" title="Anexo:Deri

vadas">Anexo:Derivadas</a></i></div>
<p>La mayor parte de los clculos de derivadas requieren tomar
eventualmente la derivada de algunas funciones comunes. La siguiente
lista incompleta proporciona algunas de las ms frecuentes funciones de
una variable real usadas y sus derivadas.</p>
<ul>
<li><i><a href="http://es.wikipedia.org/wiki/Reglas_de_derivaci%C3%B3n" title="R
eglas de derivacin">Derivada de potencias</a></i>: si</li>
</ul>
<dl>
<dd><img class="mwe-math-fallback-png-inline tex" alt=" f(x) = x^r,\," src="Deri
vada%20-%20Wikipedia,%20la%20enciclopedia%20libre_files/4a616ade12f0d8cf48f36d27
05ea6bb8.png"></dd>
</dl>
<p>donde <i>r</i> es cualquier <a href="http://es.wikipedia.org/wiki/N%C3%BAmero
_real" title="Nmero real">nmero real</a>, entonces</p>
<dl>
<dd><img class="mwe-math-fallback-png-inline tex" alt=" f'(x) = rx^{r-1},\," src
="Derivada%20-%20Wikipedia,%20la%20enciclopedia%20libre_files/ff3e5cd15a96087cf2
82a48249058927.png"></dd>
</dl>
<p>donde quiera que esta funcin sea definida. Por ejemplo, si <img class="mwe-mat
h-fallback-png-inline tex" alt="f(x) = x^{1/4}" src="Derivada%20-%20Wikipedia,%2
0la%20enciclopedia%20libre_files/194526015525dba2535fb40ef37fd6a5.png">, entonce
s</p>
<dl>
<dd><img class="mwe-math-fallback-png-inline tex" alt="f'(x) = (1/4)x^{-3/4},\,"
src="Derivada%20-%20Wikipedia,%20la%20enciclopedia%20libre_files/e3624da6c14a4b
09f18601572a8575ff.png"></dd>
</dl>
<p>y la funcin derivada es definida slo para nmeros positivos <i>x</i>, no para <sp
an style="white-space:nowrap"><i>x</i> = 0</span>. Cuando <i>r</i> = 0, esta reg
la implica que <i>f</i>(<i>x</i>) es cero para <span style="white-space:nowrap"><
i>x</i> 0</span>, lo que la convierte en la regla de la constante (expuesta abaj
o).</p>
<ul>
<li><i>Funciones <a href="http://es.wikipedia.org/wiki/Funci%C3%B3n_exponencial"
title="Funcin exponencial">exponenciales</a> y <a href="http://es.wikipedia.org/
wiki/Logaritmo" title="Logaritmo">logartmicas</a>:</i></li>
</ul>
<dl>
<dd><img class="mwe-math-fallback-png-inline tex" alt=" \frac{d}{dx}e^x = e^x."
src="Derivada%20-%20Wikipedia,%20la%20enciclopedia%20libre_files/ee73f45c760c34c
8758b01bb36477ca7.png"></dd>
</dl>
<dl>
<dd><img class="mwe-math-fallback-png-inline tex" alt=" \frac{d}{dx}a^x = \ln(a)
a^x." src="Derivada%20-%20Wikipedia,%20la%20enciclopedia%20libre_files/5c5bf9104
f8338c64f20580beb7aa9da.png"></dd>
</dl>
<dl>
<dd><img class="mwe-math-fallback-png-inline tex" alt=" \frac{d}{dx}\ln(x) = \fr
ac{1}{x},\qquad x &gt; 0." src="Derivada%20-%20Wikipedia,%20la%20enciclopedia%20
libre_files/fb89d88d7fa4601a621ae60b25ff5c03.png"></dd>
</dl>
<dl>
<dd><img class="mwe-math-fallback-png-inline tex" alt=" \frac{d}{dx}\log_a(x) =
\frac{1}{x\ln(a)}." src="Derivada%20-%20Wikipedia,%20la%20enciclopedia%20libre_f
iles/d569459f218ec9f80e75342196cfea2d.png"></dd>
</dl>

<ul>
<li><i><a href="http://es.wikipedia.org/wiki/Derivaci%C3%B3n_de_funciones_trigon
om%C3%A9tricas" title="Derivacin de funciones trigonomtricas">funciones trigonomtri
cas</a>:</i></li>
</ul>
<dl>
<dd><img class="mwe-math-fallback-png-inline tex" alt=" \frac{d}{dx}\sin(x) = \c
os(x)." src="Derivada%20-%20Wikipedia,%20la%20enciclopedia%20libre_files/a9be8e2
da91286c56fa78a43a8242b37.png"></dd>
</dl>
<dl>
<dd><img class="mwe-math-fallback-png-inline tex" alt=" \frac{d}{dx}\cos(x) = -\
sin(x)." src="Derivada%20-%20Wikipedia,%20la%20enciclopedia%20libre_files/83147a
82bf1d73f5a601c182fe7c019e.png"></dd>
</dl>
<dl>
<dd><img class="mwe-math-fallback-png-inline tex" alt=" \frac{d}{dx}\tan(x) = \s
ec^2(x) = \frac{1}{\cos^2(x)} = 1+\tan^2(x)." src="Derivada%20-%20Wikipedia,%20l
a%20enciclopedia%20libre_files/b3db67e5f96ceb56aef80ca8785d7bb6.png"></dd>
</dl>
<ul>
<li><i><a href="http://es.wikipedia.org/wiki/Funci%C3%B3n_trigonom%C3%A9trica_in
versa" title="Funcin trigonomtrica inversa" class="mw-redirect">Funciones trigonomt
ricas inversas</a></i>:</li>
</ul>
<dl>
<dd><img class="mwe-math-fallback-png-inline tex" alt=" \frac{d}{dx}\arcsin(x) =
\frac{1}{\sqrt{1-x^2}}." src="Derivada%20-%20Wikipedia,%20la%20enciclopedia%20l
ibre_files/5d86a59412288aadcc18dac75ce8d081.png"></dd>
<dd><img class="mwe-math-fallback-png-inline tex" alt=" \frac{d}{dx}\arccos(x)=
-\frac{1}{\sqrt{1-x^2}}." src="Derivada%20-%20Wikipedia,%20la%20enciclopedia%20l
ibre_files/8c80e96cbf738fe47bc5464a3b2b1185.png"></dd>
<dd><img class="mwe-math-fallback-png-inline tex" alt=" \frac{d}{dx}\arctan(x)=
\frac{1}{{1+x^2}}." src="Derivada%20-%20Wikipedia,%20la%20enciclopedia%20libre_f
iles/d8f1678f4f498a942473e49206a40acc.png"></dd>
</dl>
<h3><span class="mw-headline" id="Reglas_para_encontrar_la_derivada">Reglas para
encontrar la derivada</span><span class="mw-editsection"><span class="mw-editse
ction-bracket">[</span><a href="http://es.wikipedia.org/w/index.php?title=Deriva
da&amp;action=edit&amp;section=18" title="Editar seccin: Reglas para encontrar la
derivada">editar</a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></h3>
<div class="noprint AP rellink"><span style="font-size:88%">Artculo principal:</s
pan> <i><a href="http://es.wikipedia.org/wiki/Reglas_de_diferenciaci%C3%B3n" tit
le="Reglas de diferenciacin" class="mw-redirect">Reglas de diferenciacin</a></i></
div>
<p>En muchos casos, el clculo de lmites complicados mediante la
aplicacin directa del cociente de diferencias de Newton puede ser
anulado mediante la aplicacin de reglas de diferenciacin. Algunas de
las reglas ms bsicas son las siguientes:</p>
<ul>
<li><i>Regla de la constante</i>: si <i>f</i>(<i>x</i>) es constante, entonces</
li>
</ul>
<dl>
<dd><img class="mwe-math-fallback-png-inline tex" alt="f' = 0. \," src="Derivada
%20-%20Wikipedia,%20la%20enciclopedia%20libre_files/85bf6fcd0daba3937ab2c0103275
c9e0.png"></dd>
</dl>
<ul>
<li><i><a href="http://es.wikipedia.org/w/index.php?title=Linealidad_de_la_difer

enciaci%C3%B3n&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Linealidad de l


a diferenciacin (an no redactado)">Regla de la suma</a></i>:</li>
</ul>
<dl>
<dd><img class="mwe-math-fallback-png-inline tex" alt="(\alpha f + \beta g)' = \
alpha f' + \beta g' \," src="Derivada%20-%20Wikipedia,%20la%20enciclopedia%20lib
re_files/9fdae9ade4a1fd0c7f0bbda27062a7e3.png"> para toda funcin <i>f</i> y <i>g<
/i> y todo nmero real <i><img class="mwe-math-fallback-png-inline tex" alt="\alph
a" src="Derivada%20-%20Wikipedia,%20la%20enciclopedia%20libre_files/bccfc7022dfb
945174d9bcebad2297bb.png"></i> y <i><img class="mwe-math-fallback-png-inline tex
" alt="\beta" src="Derivada%20-%20Wikipedia,%20la%20enciclopedia%20libre_files/0
71997f13634882f823041b057f90923.png"></i>.</dd>
</dl>
<ul>
<li><i><a href="http://es.wikipedia.org/wiki/Regla_del_producto_%28c%C3%A1lculo%
29" title="Regla del producto (clculo)">Regla del producto</a></i>:</li>
</ul>
<dl>
<dd><img class="mwe-math-fallback-png-inline tex" alt="(fg)' = f 'g + fg' \," sr
c="Derivada%20-%20Wikipedia,%20la%20enciclopedia%20libre_files/913a40fea61f096e3
188d72fccb772ac.png"> para toda funcin <i>f</i> y <i>g</i>.
Por extensin, esto significa que la derivada de una constante
multiplicada por una funcin es la constante multiplicada por la
derivada de la funcin. Por ejemplo, <img class="mwe-math-fallback-png-inline tex"
alt="\frac{d}{dr}\pi r^2=2 \pi r. \," src="Derivada%20-%20Wikipedia,%20la%20enc
iclopedia%20libre_files/2e5e6a10fe32ed1a695040dca0f51269.png"></dd>
</dl>
<ul>
<li><i><a href="http://es.wikipedia.org/wiki/Regla_del_cociente" title="Regla de
l cociente">Regla del cociente</a></i>:</li>
</ul>
<dl>
<dd><img class="mwe-math-fallback-png-inline tex" alt="\left(\frac{f}{g} \right)
' = \frac{f'g - fg'}{g^2}" src="Derivada%20-%20Wikipedia,%20la%20enciclopedia%20
libre_files/1d95e98012ccbfd2e6b7edb4b6d6af57.png"> para toda funcin <i>f</i> y <i
>g</i> para todos aquellos valores tales que <i>g</i> 0.</dd>
</dl>
<ul>
<li><i><a href="http://es.wikipedia.org/wiki/Regla_de_la_cadena" title="Regla de
la cadena">Regla de la cadena</a></i>: Si <img class="mwe-math-fallback-png-inl
ine tex" alt="f(x) = h(g(x))" src="Derivada%20-%20Wikipedia,%20la%20enciclopedia
%20libre_files/d06d9dd49a263a6130f1d0201b5f5a41.png">, entonces<sup id="cite_ref
-4" class="reference"><a href="#cite_note-4"><span class="corchete-llamada">[</s
pan>4<span class="corchete-llamada">]</span></a></sup></li>
</ul>
<dl>
<dd><img class="mwe-math-fallback-png-inline tex" alt="f'(x) = h'(g(x)) \cdot g'
(x). \," src="Derivada%20-%20Wikipedia,%20la%20enciclopedia%20libre_files/800949
b44c8a2ac1f0b0d0548e750bed.png"></dd>
</dl>
<h3><span class="mw-headline" id="Ejemplo_de_c.C3.A1lculo">Ejemplo de clculo</spa
n><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a h
ref="http://es.wikipedia.org/w/index.php?title=Derivada&amp;action=edit&amp;sect
ion=19" title="Editar seccin: Ejemplo de clculo">editar</a><span class="mw-editsec
tion-bracket">]</span></span></h3>
<p>La derivada de</p>
<dl>
<dd><img class="mwe-math-fallback-png-inline tex" alt="f(x) = x^4 + \sin (x^2) \ln(x) e^x + 7\," src="Derivada%20-%20Wikipedia,%20la%20enciclopedia%20libre_fi
les/36a34226ca5f978b779a10febeaf0d1c.png"></dd>

</dl>
<p>es</p>
<dl>
<dd><img class="mwe-math-fallback-png-inline tex" alt="
\begin{align}
f'(x) &amp;= 4 x^{(4-1)}+ \frac{d\left(x^2\right)}{dx}\cos (x^2) - \frac{d\left(
\ln {x}\right)}{dx} e^x - \ln{x} \frac{d\left(e^x\right)}{dx} + 0 \\
&amp;= 4x^3 + 2x\cos (x^2) - \frac{1}{x} e^x - \ln(x) e^x.
\end{align}
" src="Derivada%20-%20Wikipedia,%20la%20enciclopedia%20libre_files/dc3959cd193a0
bbc6bf1998a99c24f9f.png"></dd>
</dl>
<p>Aqu, el segundo trmino se calcul usando la <a href="http://es.wikipedia.org/wiki
/Regla_de_la_cadena" title="Regla de la cadena">regla de la cadena</a> y el terc
ero usando la <a href="http://es.wikipedia.org/wiki/Regla_del_producto_%28c%C3%A
1lculo%29" title="Regla del producto (clculo)">regla del producto</a>. La derivad
as conocidas de funciones elementales <i>x</i><sup>2</sup>, <i>x</i><sup>4</sup>
, sin(<i>x</i>), ln(<i>x</i>) y exp(<i>x</i>) = <i>e</i><sup><i>x</i></sup>, as c
omo la constante 7, tambin fueron usadas.</p>
<h2><span class="mw-headline" id="Diferenciabilidad">Diferenciabilidad</span><sp
an class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="
http://es.wikipedia.org/w/index.php?title=Derivada&amp;action=edit&amp;section=2
0" title="Editar seccin: Diferenciabilidad">editar</a><span class="mw-editsection
-bracket">]</span></span></h2>
<p>Una funcin con dominio en un subconjunto de los reales es <b>diferenciable</b>
en un punto <img class="mwe-math-fallback-png-inline tex" alt="x" src="Derivada
%20-%20Wikipedia,%20la%20enciclopedia%20libre_files/9dd4e461268c8034f5c8564e155c
67a6.png"> si su derivada existe en ese punto; una funcin es diferenciable en un
<a href="http://es.wikipedia.org/wiki/Intervalo_%28matem%C3%A1tica%29" title="In
tervalo (matemtica)">intervalo abierto</a> si es diferenciable en todos los punto
s del intervalo.</p>
<p>Si una funcin es diferenciable en un punto <img class="mwe-math-fallback-png-i
nline tex" alt="x" src="Derivada%20-%20Wikipedia,%20la%20enciclopedia%20libre_fi
les/9dd4e461268c8034f5c8564e155c67a6.png">, la funcin es continua en ese punto. S
in embargo, una funcin continua en <img class="mwe-math-fallback-png-inline tex"
alt="x" src="Derivada%20-%20Wikipedia,%20la%20enciclopedia%20libre_files/9dd4e46
1268c8034f5c8564e155c67a6.png">, puede no ser diferenciable en dicho punto (<a h
ref="http://es.wikipedia.org/wiki/Punto_cr%C3%ADtico_%28matem%C3%A1ticas%29" tit
le="Punto crtico (matemticas)">punto crtico</a>). En otras palabras, diferenciabili
dad implica continuidad, pero no su recproco.</p>
<p>La derivada de una funcin diferenciable puede ser, a su vez,
diferenciable. La derivada de una primera derivada se llama derivada
segunda. De un modo parecido, la derivada de una derivada segunda es la
derivada tercera, y as sucesivamente. Esto tambin recibe el nombre de
derivacin sucesiva o derivadas de orden superior.</p>
<h2><span class="mw-headline" id="Generalizaciones_del_concepto_de_derivada">Gen
eralizaciones del concepto de derivada</span><span class="mw-editsection"><span
class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="http://es.wikipedia.org/w/index.
php?title=Derivada&amp;action=edit&amp;section=21" title="Editar seccin: Generali
zaciones del concepto de derivada">editar</a><span class="mw-editsection-bracket
">]</span></span></h2>
<p>El concepto simple de derivada de una funcin real de una sola variable ha sido
<a href="http://es.wikipedia.org/wiki/Generalizaci%C3%B3n" title="Generalizacin"
>generalizado</a> de varias maneras:</p>
<ul>
<li>Para funciones de varias variables:
<ul>
<li><a href="http://es.wikipedia.org/wiki/Derivada_parcial" title="Derivada parc
ial">Derivada parcial</a>, que se aplica a funciones reales de varias variables.
</li>

<li><a href="http://es.wikipedia.org/wiki/Derivada_direccional" title="Derivada


direccional">Derivada direccional</a>, extiende el concepto de derivada parcial.
</li>
</ul>
</li>
<li>En <a href="http://es.wikipedia.org/wiki/An%C3%A1lisis_complejo" title="Anlis
is complejo">anlisis complejo</a>:</li>
<li><a href="http://es.wikipedia.org/wiki/Funci%C3%B3n_holomorfa" title="Funcin h
olomorfa">Funcin holomorfa</a>, que extiende el concepto de derivada a cierto tip
o de funciones de variables complejas.</li>
<li>En <a href="http://es.wikipedia.org/wiki/An%C3%A1lisis_funcional" title="Anli
sis funcional">anlisis funcional</a>:
<ul>
<li><a href="http://es.wikipedia.org/wiki/Derivada_fraccional" title="Derivada f
raccional" class="mw-redirect">Derivada fraccional</a>, que extiende el concepto
de derivada de orden superior a orden <i>r</i>, <i>r</i> no necesita ser necesa
riamente un nmero entero como sucede en las derivadas convencionales.</li>
<li><a href="http://es.wikipedia.org/wiki/Derivada_funcional" title="Derivada fu
ncional">Derivada funcional</a>, que se aplica a funcionales cuyos argumentos so
n funciones de un espacio vectorial de dimensin no finita.</li>
<li><a href="http://es.wikipedia.org/wiki/Teor%C3%ADa_de_distribuciones#Derivada
_de_una_distribuci.C3.B3n" title="Teora de distribuciones">Derivada en el sentido
de las distribuciones</a>, extiende el concepto de derivada a funciones general
izadas o <a href="http://es.wikipedia.org/wiki/Teor%C3%ADa_de_distribuciones" ti
tle="Teora de distribuciones">distribuciones</a>, as puede definirse la derivada d
e una funcin discontinua como una distribucin.</li>
</ul>
</li>
<li><a href="http://es.wikipedia.org/wiki/Funci%C3%B3n_diferenciable" title="Fun
cin diferenciable">Diferenciablidad</a>,
otra generalizacin posible para funciones de varias variables cuando
existen derivadas continuas en todas direcciones es el de:</li>
<li><a href="http://es.wikipedia.org/wiki/Funci%C3%B3n_diferenciable" title="Fun
cin diferenciable">Funcin diferenciable</a>,
que se aplica a funciones reales de varias variables que poseen
derivadas parciales segn cualquiera de las variables (El argumento de
una funcin de varias variables pertenece a un espacio del tipo <img class="mwe-ma
th-fallback-png-inline tex" alt="\R^n" src="Derivada%20-%20Wikipedia,%20la%20enc
iclopedia%20libre_files/f65c4f70e25cf0c782818fa85ab12bb7.png"> de dimensin <i>n</
i> finita).</li>
<li>La <a href="http://es.wikipedia.org/w/index.php?title=Derivada_de_Fr%C3%A9ch
et&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Derivada de Frchet (an no red
actado)">diferenciacin en el sentido de Frchet</a> generaliza el concepto de funcin
diferenciable a <a href="http://es.wikipedia.org/wiki/Espacios_de_Banach" title
="Espacios de Banach" class="mw-redirect">espacios de Banach</a> de dimensin infi
nita.</li>
<li>La <a href="http://es.wikipedia.org/wiki/Derivaci%C3%B3n_%28matem%C3%A1tica%
29" title="Derivacin (matemtica)">Derivacin</a> un concepto de <a href="http://es.w
ikipedia.org/wiki/Geometr%C3%ADa_diferencial" title="Geometra diferencial">geomet
ra diferencial</a>.</li>
</ul>
<h2><span class="mw-headline" id="Posibles_usos_de_la_derivada">Posibles usos de
la derivada</span><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-brac
ket">[</span><a href="http://es.wikipedia.org/w/index.php?title=Derivada&amp;act
ion=edit&amp;section=22" title="Editar seccin: Posibles usos de la derivada">edit
ar</a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></h2>
<ul>
<li>La primera derivada se aplica para hallar la pendiente de una
tangente, sealar los intervalos de crecimiento o decrecimiento,
determinar los extremos de una funcin.</li>

<li>La segunda derivada para hallar el punto de inflexin y decidir si


el caso es mximo o mnimo local.Tambin si la concavidad es hacia
arriba o hacia abajo.</li>
<li>La tercera derivada interviene en la torsin.</li>
<li>Y cualquiera derivada interviene en el desarrollo de una funcin en
una serie de potencias en un dominio adecuado, todas ellas en otras
cosas ms.</li>
</ul>
<h2><span class="mw-headline" id="V.C3.A9ase_tambi.C3.A9n">Vase tambin</span><span
class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="ht
tp://es.wikipedia.org/w/index.php?title=Derivada&amp;action=edit&amp;section=23"
title="Editar seccin: Vase tambin">editar</a><span class="mw-editsection-bracket">
]</span></span></h2>
<ul>
<li><a href="http://es.wikipedia.org/wiki/Reglas_de_derivaci%C3%B3n" title="Regl
as de derivacin">Reglas de derivacin</a></li>
<li><a href="http://es.wikipedia.org/wiki/Anexo:Tabla_de_derivadas" title="Anexo
:Tabla de derivadas" class="mw-redirect">Tabla de derivadas</a></li>
<li><a href="http://es.wikipedia.org/wiki/Derivaci%C3%B3n_de_funciones_trigonom%
C3%A9tricas" title="Derivacin de funciones trigonomtricas">Derivacin de funciones t
rigonomtricas</a></li>
<li><a href="http://es.wikipedia.org/wiki/Criterio_de_la_derivada_de_mayor_orden
" title="Criterio de la derivada de mayor orden">Criterio de la derivada de mayo
r orden</a></li>
<li><a href="http://es.wikipedia.org/wiki/Derivaci%C3%B3n_num%C3%A9rica" title="
Derivacin numrica">Derivacin numrica</a></li>
<li><a href="http://es.wikipedia.org/wiki/Integral" title="Integral" class="mw-r
edirect">Integral</a></li>
</ul>
<h2><span class="mw-headline" id="Referencias">Referencias</span><span class="mw
-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="http://es.wi
kipedia.org/w/index.php?title=Derivada&amp;action=edit&amp;section=24" title="Ed
itar seccin: Referencias">editar</a><span class="mw-editsection-bracket">]</span>
</span></h2>
<div class="listaref" style="list-style-type: decimal;">
<ol class="references">
<li id="cite_note-1"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-1"><span
class="cite-accessibility-label">Volver arriba </span></a></span> <span class="re
ference-text">Bartle, Robert G,; Sherbert, Donald, R.&nbsp;: <i>Introduccin al Anl
isis matemartico de una Variable</i><a href="http://es.wikipedia.org/wiki/Especi
al:FuentesDeLibros/9681817257" class="internal mw-magiclink-isbn">ISBN 968-18-17
25-7</a></span></li>
<li id="cite_note-2"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-2"><span
class="cite-accessibility-label">Volver arriba </span></a></span> <span class="re
ference-text">Serge Lang: "Introduccin al anlisis matemtico", pg. 55, <a href="http:
//es.wikipedia.org/wiki/Especial:FuentesDeLibros/0201629070" class="internal mwmagiclink-isbn">ISBN 0-201-62907-0</a></span></li>
<li id="cite_note-3"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-3"><span
class="cite-accessibility-label">Volver arriba </span></a></span> <span class="re
ference-text">Lee, Karel de&nbsp;: <i>Calculus</i>, Editorial Universitaria de B
uenos Aires, pg. 61, 1972</span></li>
<li id="cite_note-4"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-4"><span
class="cite-accessibility-label">Volver arriba </span></a></span> <span class="re
ference-text">Serge Lang: "Introduccin al anlisis matemtico" pg.56</span></li>
</ol>
</div>
<h3><span class="mw-headline" id="Bibliograf.C3.ADa">Bibliografa</span><span clas
s="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="http://
es.wikipedia.org/w/index.php?title=Derivada&amp;action=edit&amp;section=25" titl
e="Editar seccin: Bibliografa">editar</a><span class="mw-editsection-bracket">]</s

pan></span></h3>
<ul>
<li><span id="CITAREFApostol1967" class="citation libro"><a href="http://es.wiki
pedia.org/wiki/Tom_M._Apostol" title="Tom M. Apostol">Apostol, Tom M.</a> (1967)
. <i>Calculus, Vol. 1: One-Variable Calculus with an Introduction to Linear Alge
bra</i> <b>1</b> (2 edicin). Wiley. <small><a href="http://es.wikipedia.org/wiki/I
SBN" title="ISBN">ISBN</a>&nbsp;<a href="http://es.wikipedia.org/wiki/Especial:F
uentesDeLibros/978-0-471-00005-1" title="Especial:FuentesDeLibros/978-0-471-0000
5-1">978-0-471-00005-1</a></small>.</span><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;r
fr_id=info%3Asid%2Fes.wikipedia.org%3ADerivada&amp;rft.au=Apostol%2C+Tom+M.&amp;
rft.aufirst=Tom+M.&amp;rft.aulast=Apostol&amp;rft.btitle=Calculus%2C+Vol.+1%3A+O
ne-Variable+Calculus+with+an+Introduction+to+Linear+Algebra&amp;rft.date=1967&am
p;rft.edition=2%C2%AA&amp;rft.genre=book&amp;rft.isbn=978-0-471-00005-1&amp;rft.
pub=Wiley&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&amp;rft.volume=1"
class="Z3988"><span style="display:none;">&nbsp;</span></span></li>
<li><span id="CITAREFSpivak1994" class="citation libro"><a href="http://es.wikip
edia.org/w/index.php?title=Michael_Spivak&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="
new" title="Michael Spivak (an no redactado)">Spivak, Michael</a> (1994). <i>Calc
ulus</i> (3 edicin). Publish or Perish. <small><a href="http://es.wikipedia.org/wi
ki/ISBN" title="ISBN">ISBN</a>&nbsp;<a href="http://es.wikipedia.org/wiki/Especi
al:FuentesDeLibros/978-0-914098-89-8" title="Especial:FuentesDeLibros/978-0-9140
98-89-8">978-0-914098-89-8</a></small>.</span><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&a
mp;rfr_id=info%3Asid%2Fes.wikipedia.org%3ADerivada&amp;rft.aufirst=Michael&amp;r
ft.aulast=Spivak&amp;rft.au=Spivak%2C+Michael&amp;rft.btitle=Calculus&amp;rft.da
te=1994&amp;rft.edition=3%C2%AA&amp;rft.genre=book&amp;rft.isbn=978-0-914098-898&amp;rft.pub=Publish+or+Perish&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ab
ook" class="Z3988"><span style="display:none;">&nbsp;</span></span></li>
<li><span id="CITAREFStewart2002" class="citation libro">Stewart, James (2002).
<i>Calculus</i> (5 edicin). Brooks Cole. <small><a href="http://es.wikipedia.org/w
iki/ISBN" title="ISBN">ISBN</a>&nbsp;<a href="http://es.wikipedia.org/wiki/Espec
ial:FuentesDeLibros/978-0-534-39339-7" title="Especial:FuentesDeLibros/978-0-534
-39339-7">978-0-534-39339-7</a></small>.</span><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&
amp;rfr_id=info%3Asid%2Fes.wikipedia.org%3ADerivada&amp;rft.aufirst=James&amp;rf
t.aulast=Stewart&amp;rft.au=Stewart%2C+James&amp;rft.btitle=Calculus&amp;rft.dat
e=2002&amp;rft.edition=5%C2%AA&amp;rft.genre=book&amp;rft.isbn=978-0-534-39339-7
&amp;rft.pub=Brooks+Cole&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook" cl
ass="Z3988"><span style="display:none;">&nbsp;</span></span></li>
</ul>
<h2><span class="mw-headline" id="Enlaces_externos">Enlaces externos</span><span
class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="ht
tp://es.wikipedia.org/w/index.php?title=Derivada&amp;action=edit&amp;section=26"
title="Editar seccin: Enlaces externos">editar</a><span class="mw-editsection-br
acket">]</span></span></h2>
<ul>
<li><a href="http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Commons-logo.svg" class="ima
ge" title="Colabora en Commons."><img alt="Colabora en Commons." src="Derivada%2
0-%20Wikipedia,%20la%20enciclopedia%20libre_files/15px-Commons-logo.png" srcset=
"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/23px-Commo
ns-logo.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Common
s-logo.svg/30px-Commons-logo.svg.png 2x" data-file-width="1024" data-file-height
="1376" height="20" width="15"></a> <a href="http://es.wikipedia.org/wiki/Wikime
dia_Commons" title="Wikimedia Commons">Wikimedia Commons</a> alberga contenido m
ultimedia sobre <b><a href="http://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Different
ial_calculus" class="extiw" title="commons:Category:Differential calculus">deriv
ada</a></b>. <span class="interProject"><a href="http://commons.wikimedia.org/wi
ki/Category:Differential_calculus" class="extiw" title="commons:Category:Differe
ntial calculus">Commons</a></span></li>
</ul>
<p><span class="interProject"><a href="http://es.wikibooks.org/wiki/C%C3%A1lculo
_en_una_variable/C%C3%A1lculo_diferencial" class="extiw" title="b:Clculo en una v

ariable/Clculo diferencial">Wikilibros</a></span></p>
<ul>
<li><img alt="" src="Derivada%20-%20Wikipedia,%20la%20enciclopedia%20libre_files
/15px-Wikibooks-logo.png" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb
/f/fa/Wikibooks-logo.svg/23px-Wikibooks-logo.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.or
g/wikipedia/commons/thumb/f/fa/Wikibooks-logo.svg/30px-Wikibooks-logo.svg.png 2x
" data-file-width="300" data-file-height="300" height="15" width="15"> <a href="
http://es.wikipedia.org/wiki/Wikilibros" title="Wikilibros">Wikilibros</a> alber
ga un libro o manual sobre <b><a href="http://es.wikibooks.org/wiki/C%C3%A1lculo
_en_una_variable/C%C3%A1lculo_diferencial" class="extiw" title="b:Clculo en una v
ariable/Clculo diferencial">clculo diferencial</a></b>.</li>
</ul>
<p><span class="interProject"><a href="http://es.wikibooks.org/wiki/Matem%C3%A1t
icas_Bachillerato_LOGSE/Iniciaci%C3%B3n_al_c%C3%A1lculo_de_derivadas" class="ext
iw" title="b:Matemticas Bachillerato LOGSE/Iniciacin al clculo de derivadas">Wikili
bros</a></span></p>
<ul>
<li><img alt="" src="Derivada%20-%20Wikipedia,%20la%20enciclopedia%20libre_files
/15px-Wikibooks-logo.png" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb
/f/fa/Wikibooks-logo.svg/23px-Wikibooks-logo.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.or
g/wikipedia/commons/thumb/f/fa/Wikibooks-logo.svg/30px-Wikibooks-logo.svg.png 2x
" data-file-width="300" data-file-height="300" height="15" width="15"> <a href="
http://es.wikipedia.org/wiki/Wikilibros" title="Wikilibros">Wikilibros</a> alber
ga un libro o manual sobre <b><a href="http://es.wikibooks.org/wiki/Matem%C3%A1t
icas_Bachillerato_LOGSE/Iniciaci%C3%B3n_al_c%C3%A1lculo_de_derivadas" class="ext
iw" title="b:Matemticas Bachillerato LOGSE/Iniciacin al clculo de derivadas">clculo
de derivadas</a></b>.</li>
</ul>
<ul>
<li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.derivadas.es/">Web
de Derivadas en espaol</a></li>
<li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://es.planetcalc.com/675/"
>Calculadora de Derivadas</a></li>
<li><a href="http://es.wikipedia.org/wiki/Eric_W._Weisstein" title="Eric W. Weis
stein">Weisstein, Eric W</a>. <a rel="nofollow" class="external text" href="http:
//mathworld.wolfram.com/Derivative.html">Derivative</a> <span style="color:#555;"
>(en ingls)</span>. <i><a href="http://es.wikipedia.org/wiki/MathWorld" title="Ma
thWorld">MathWorld</a></i>. <a href="http://es.wikipedia.org/wiki/Wolfram_Resea
rch" title="Wolfram Research">Wolfram Research</a>.</li>
<li><span class="citation cita-genrica" id="CITAREFHazewinkel2001">Hazewinkel, Mi
chiel, ed. (2001), <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.encyc
lopediaofmath.org/index.php?title=p/d031260">Derivative</a> <span style="color:#5
55;">(en ingls)</span>, <i><a href="http://es.wikipedia.org/wiki/Encyclopaedia_of
_Mathematics" title="Encyclopaedia of Mathematics">Encyclopaedia of Mathematics<
/a></i>, Springer, <small><a href="http://es.wikipedia.org/wiki/ISBN" title="ISB
N">ISBN</a> <a href="http://es.wikipedia.org/wiki/Especial:FuentesDeLibros/978-1
556080104" title="Especial:FuentesDeLibros/978-1556080104">978-1556080104</a></s
mall></span><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%
3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&amp;rft.genre=bookitem&amp;rft.btitle=Derivative&
amp;rft.atitle=%5B%5BEncyclopaedia+of+Mathematics%5D%5D&amp;rft.date=2001&amp;rf
t.pub=Springer&amp;rft.isbn=978-1556080104&amp;rfr_id=info:sid/es.wikipedia.org:
Derivada"><span style="display: none;">&nbsp;</span></span></li>
</ul>
<p><span id="interwiki-zh-ga"></span> <span id="interwiki-mk-fa"></span> <span i
d="interwiki-en-ga"></span> <span id="interwiki-ca-fa"></span> <span id="interwi
ki-de-fa"></span> <span id="interwiki-lmo-fa"></span></p>
<!-NewPP limit report

Parsed by mw1056
CPU time usage: 0.788 seconds
Real time usage: 2.361 seconds
Preprocessor visited node count: 2956/1000000
Preprocessor generated node count: 27601/1500000
Postexpand include size: 15459/2048000 bytes
Template argument size: 2827/2048000 bytes
Highest expansion depth: 16/40
Expensive parser function count: 0/500
Lua time usage: 0.021/10.000 seconds
Lua memory usage: 1.24 MB/50 MB
-->
<!-- Saved in parser cache with key eswiki:pcache:idhash:28789-0!*!0!!es!4!*!mat
h=0 and timestamp 20140601090454 and revision id 74336964
-->
<noscript><img src="//es.wikipedia.org/wiki/Special:CentralAutoLogin/start?type=
1x1" alt="" title="" width="1" height="1" style="border: none; position: absolut
e;" /></noscript></div>
<div class="printfooter">
Obtenido de <a dir="ltr" href="ht
tp://es.wikipedia.org/w/index.php?title=Derivada&amp;oldid=74336964">http://es.w
ikipedia.org/w/index.php?title=Derivada&amp;oldid=74336964</a>
</div>
<div id="catlinks" class="catlinks"><div id="mw-normal-catlinks" class="mw-norma
l-catlinks"><a href="http://es.wikipedia.org/wiki/Especial:Categor%C3%ADas" titl
e="Especial:Categoras">Categoras</a>: <ul><li><a href="http://es.wikipedia.org/wik
i/Categor%C3%ADa:C%C3%A1lculo_diferencial" title="Categora:Clculo diferencial">Clcu
lo diferencial</a></li><li><a href="http://es.wikipedia.org/wiki/Categor%C3%ADa:
Fracciones" title="Categora:Fracciones">Fracciones</a></li></ul></div><div id="mw
-hidden-catlinks" class="mw-hidden-catlinks mw-hidden-cats-hidden">Categoras ocul
tas: <ul><li><a href="http://es.wikipedia.org/wiki/Categor%C3%ADa:Wikipedia:Art%
C3%ADculos_buenos_en_w:zh" title="Categora:Wikipedia:Artculos buenos en w:zh">Wiki
pedia:Artculos buenos en w:zh</a></li><li><a href="http://es.wikipedia.org/wiki/C
ategor%C3%ADa:Wikipedia:Art%C3%ADculos_destacados_en_w:mk" title="Categora:Wikipe
dia:Artculos destacados en w:mk">Wikipedia:Artculos destacados en w:mk</a></li><li
><a href="http://es.wikipedia.org/wiki/Categor%C3%ADa:Wikipedia:Art%C3%ADculos_b
uenos_en_w:en" title="Categora:Wikipedia:Artculos buenos en w:en">Wikipedia:Artculo
s buenos en w:en</a></li><li><a href="http://es.wikipedia.org/wiki/Categor%C3%AD
a:Wikipedia:Art%C3%ADculos_destacados_en_w:ca" title="Categora:Wikipedia:Artculos
destacados en w:ca">Wikipedia:Artculos destacados en w:ca</a></li><li><a href="ht
tp://es.wikipedia.org/wiki/Categor%C3%ADa:Wikipedia:Art%C3%ADculos_destacados_en
_w:de" title="Categora:Wikipedia:Artculos destacados en w:de">Wikipedia:Artculos de
stacados en w:de</a></li><li><a href="http://es.wikipedia.org/wiki/Categor%C3%AD
a:Wikipedia:Art%C3%ADculos_destacados_en_w:lmo" title="Categora:Wikipedia:Artculos
destacados en w:lmo">Wikipedia:Artculos destacados en w:lmo</a></li></ul></div><
/div>
<div class="visualClear"></div>
</div>
</div>
<div id="mw-navigation">
<h2>Men de navegacin</h2>
<div id="mw-head">
<div id=
"p-personal" role="navigation" class="" aria-labelledby="p-personal-label">
<h3 id="p-personal-label">Herram
ientas personales</h3>
<ul>

<li id="pt-createaccount
"><a href="http://es.wikipedia.org/w/index.php?title=Especial:Entrar&amp;returnt
o=Derivada&amp;type=signup">Crear una cuenta</a></li><li id="pt-login"><a href="
http://es.wikipedia.org/w/index.php?title=Especial:Entrar&amp;returnto=Derivada"
title="Te recomendamos iniciar sesin, sin embargo no es obligatorio [ o]" accesskey
="o">Acceder</a></li>
</ul>
</div>
<div id=
"left-navigation">
<div id="p-namespaces" role="navigation" class="vectorTabs" aria-labelledby="p-n
amespaces-label">
<h3 id="p-namespaces-label">Espa
cios de nombres</h3>
<ul>
<li id="ca-nstab-main" class="selected"><span><a href="http://es.wikipedia.org/w
iki/Derivada" title="Ver el artculo [ c]" accesskey="c">Artculo</a></span></li>
<li id="ca-talk"><span><a href="http://es.wikipedia.org/wiki/Discusi%C3%B3n:Deri
vada" title="Discusin acerca del artculo [ t]" accesskey="t">Discusin</a></span></li>
</ul>
</div>
<div id="p-variants" role="navigation" class="vectorMenu emptyPortlet" aria-labe
lledby="p-variants-label">
<h3 id="mw-vector-current-varian
t">
</h3>
<h3 tabindex="0" id="p-variantslabel"><span>Variantes</span><a tabindex="-1" href="#"></a></h3>
<div class="menu">
<ul>
</ul>
</div>
</div>
</div>
<div id="right-navigation">
<div id="p-views" role="navigation" class="vectorTabs" aria-labelledby="p-viewslabel">
<h3 id="p-views-label">Vistas</h
3>
<ul>
<li id="ca-view" class="selected"><span><a href="http://es.wikipedia.org/wiki/De
rivada">Leer</a></span></li>
<li id="ca-edit"><span><a href="http://es.wikipedia.org/w/index.php?title=Deriva
da&amp;action=edit" title="Puedes editar esta pgina. Utiliza el botn de previsuali
zacin antes de guardar [ e]" accesskey="e">Editar</a></span></li>
<li id="ca-history" class="collapsible"><span><a href="http://es.wikipedia.org/w
/index.php?title=Derivada&amp;action=history" title="Versiones anteriores de est
a pgina y sus autores [ h]" accesskey="h">Ver historial</a></span></li>

</ul>
</div>
<div id="p-cactions" role="navigation" class="vectorMenu emptyPortlet" aria-labe
lledby="p-cactions-label">
<h3 tabindex="0" id="p-cactionslabel"><span>Acciones</span><a tabindex="-1" href="#"></a></h3>
<div class="menu">
<ul>
</ul>
</div>
</div>
<div id="p-search" role="search">
<h3>
<label for="searchInput"
>Buscar</label>
</h3>
<form action="/w/index.php" id="
searchform">
<div id="simpleSearch">
<input autocomplete="off" name="search" placeholder="Buscar" title="Buscar en es
te wiki [ f]" accesskey="f" id="searchInput" type="search"><input value="Especial:B
uscar" name="title" type="hidden"><input name="go" value="Ir" title="Ir al artcul
o con este nombre exacto si existe" id="searchButton" class="searchButton" type=
"submit">
</div>
</form>
</div>
</div>
</div>
<div id="mw-panel">
<div id="p-logo" role="banner"><a style="backgro
und-image: url(//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/8/8c/Wikipedia-logo-v2-e
s.png);" href="http://es.wikipedia.org/wiki/Wikipedia:Portada" title="Visitar la
pgina principal"></a></div>
<div class="portal first" role="
navigation" id="p-navigation" aria-labelledby="p-navigation-label">
<h3 id="p-navigation-label">Navegacin</h3>
<div class="body">
<ul>
<li id="n-mainpage-description"><a href="http://es.wikipedia.org/wiki/Wikipedia:
Portada" title="Visitar la pgina principal [ z]" accesskey="z">Portada</a></li>
<li id="n-portal"><a href="http://es.wikipedia.org/wiki/Portal:Comunidad" title=
"Acerca del proyecto, lo que puedes hacer, dnde encontrar informacin">Portal de la
comunidad</a></li>
<li id="n-currentevents"><a href="http://es.wikipedia.org/wiki/Portal:Actualidad
" title="Informacin de contexto sobre acontecimientos actuales">Actualidad</a></l
i>
<li id="n-recentchanges"><a href="http://es.wikipedia.org/wiki/Especial:CambiosR

ecientes" title="Lista de cambios recientes en el wiki [ r]" accesskey="r">Cambios


recientes</a></li>
<li id="n-newpages"><a href="http://es.wikipedia.org/wiki/Especial:P%C3%A1ginasN
uevas">Pginas nuevas</a></li>
<li id="n-randompage"><a href="http://es.wikipedia.org/wiki/Especial:Aleatoria"
title="Cargar una pgina al azar [ x]" accesskey="x">Pgina aleatoria</a></li>
<li id="n-help"><a href="http://es.wikipedia.org/wiki/Ayuda:Contenidos" title="E
l lugar para aprender">Ayuda</a></li>
<li id="n-sitesupport"><a href="http://donate.wikimedia.org/wiki/Special:Fundrai
serRedirector?utm_source=donate&amp;utm_medium=sidebar&amp;utm_campaign=C13_es.w
ikipedia.org&amp;uselang=es" title="Apyanos">Donaciones</a></li>
<li id="n-bug_in_article"><a href="http://es.wikipedia.org/wiki/Wikipedia:Inform
es_de_error">Notificar un error</a></li>
</ul>
</div>
</div>
<div class="portal" role="navigation" id="p-coll-print_e
xport" aria-labelledby="p-coll-print_export-label">
<h3 id="p-coll-print_export-label">Imprimir/exportar</h3
>
<div class="body">
<ul>
<li id="coll-create_a_book"><a href="http://es.wikipedia.org/w/index.php?title=E
special:Libro&amp;bookcmd=book_creator&amp;referer=Derivada">Crear un libro</a><
/li>
<li id="coll-download-as-rl"><a href="http://es.wikipedia.org/w/index.php?title=
Especial:Libro&amp;bookcmd=render_article&amp;arttitle=Derivada&amp;oldid=743369
64&amp;writer=rl">Descargar como PDF</a></li>
<li id="t-print"><a href="http://es.wikipedia.org/w/index.php?title=Derivada&amp
;printable=yes" title="Versin imprimible de esta pgina [ p]" accesskey="p">Versin para
imprimir</a></li>
</ul>
</div>
</div>
<div class="portal" role="navigation" id="p-tb" aria-lab
elledby="p-tb-label">
<h3 id="p-tb-label">Herramientas</h3>
<div class="body">
<ul>
<li id="t-whatlinkshere"><a href="http://es.wikipedia.org/wiki/Especial:LoQueEnl
azaAqu%C3%AD/Derivada" title="Lista de todas las pginas del wiki que enlazan aqu [ j]
" accesskey="j">Lo que enlaza aqu</a></li>
<li id="t-recentchangeslinked"><a href="http://es.wikipedia.org/wiki/Especial:Ca
mbiosEnEnlazadas/Derivada" title="Cambios recientes en las pginas que enlazan con
esta [ k]" accesskey="k">Cambios en enlazadas</a></li>

<li id="t-upload"><a href="http://commons.wikimedia.org/wiki/Special:UploadWizar


d?uselang=es" title="Subir imgenes o archivos multimedia [ u]" accesskey="u">Subir u
n archivo</a></li>
<li id="t-specialpages"><a href="http://es.wikipedia.org/wiki/Especial:P%C3%A1gi
nasEspeciales" title="Lista de todas las pginas especiales [ q]" accesskey="q">Pginas
especiales</a></li>
<li id="t-permalink"><a href="http://es.wikipedia.org/w/index.php?title=Derivada
&amp;oldid=74336964" title="Enlace permanente a esta versin de la pgina">Enlace pe
rmanente</a></li>
<li id="t-info"><a href="http://es.wikipedia.org/w/index.php?title=Derivada&amp;
action=info">Informacin de la pgina</a></li>
<li id="t-wikibase"><a href="http://www.wikidata.org/wiki/Q29175" title="Link to
connected data repository item [ g]" accesskey="g">Elemento de datos</a></li>
<li id="t-cite"><a href="http://
es.wikipedia.org/w/index.php?title=Especial:Citar&amp;page=Derivada&amp;id=74336
964" title="Informacin de como citar esta pgina">Citar este artculo</a></li>
</ul>
</div>
</div><div class="portlet portal"><h3 lang="es">Otros proyectos<
/h3><div class="pBody body"><ul><li><a href="http://commons.wikimedia.org/wiki/C
ategory:Differential_calculus" class="extiw" title="commons:Category:Differentia
l calculus">Commons</a></li><li><a href="http://es.wikibooks.org/wiki/C%C3%A1lcu
lo_en_una_variable/C%C3%A1lculo_diferencial" class="extiw" title="b:Clculo en una
variable/Clculo diferencial">Wikilibros</a></li><li><a href="http://es.wikibooks
.org/wiki/Matem%C3%A1ticas_Bachillerato_LOGSE/Iniciaci%C3%B3n_al_c%C3%A1lculo_de
_derivadas" class="extiw" title="b:Matemticas Bachillerato LOGSE/Iniciacin al clcul
o de derivadas">Wikilibros</a></li></ul></div></div>
<div class="portal" role="navigation" id="p-lang" aria-l
abelledby="p-lang-label"><span original-title="Opciones de idioma" aria-haspopup
="true" role="button" tabindex="0" class="uls-settings-trigger"></span>
<h3 id="p-lang-label">En otros idiomas</h3>
<div class="body">
<ul>
<li class="interlanguage-link interwiki-af"><a href="http://af.wikipedia.org/wik
i/Afgeleide" title="Afgeleide (afrikans)" hreflang="af" lang="af">Afrikaans</a></
li>
<li class="interlanguage-link interwiki-am"><a href="http://am.wikipedia.org/wik
i/%E1%8B%8D%E1%8B%B5%E1%8B%B5%E1%88%AD" title="
(amrico)" hreflang="am" lang="am">
i>

</

<li class="interlanguage-link interwiki-ar"><a href="http://ar.wikipedia.org/wik


i/%D9%85%D8%B4%D8%AA%D9%82_%28%D8%B1%D9%8A%D8%A7%D8%B6%D9%8A%D8%A7%D8%AA%29" tit
le="
(
) (rabe)" hreflang="ar" lang="ar">
</a></li>
<li class="interlanguage-link interwiki-az"><a href="http://az.wikipedia.org/wik
i/T%C3%B6r%C9%99m%C9%99" title="Trm (azer)" hreflang="az" lang="az">Azrbaycanca</a></
li>

<li class="interlanguage-link interwiki-be"><a href="http://be.wikipedia.org/wik


i/%D0%92%D1%8B%D1%82%D0%B2%D0%BE%D1%80%D0%BD%D0%B0%D1%8F_%D1%84%D1%83%D0%BD%D0%B
A%D1%86%D1%8B%D1%96" title=" (bielorruso)" hreflang="be" lang="be">
<li class="interlanguage-link interwiki-be-x-old"><a href="http://be-x-old.wikip

edia.org/wiki/%D0%92%D1%8B%D1%82%D0%B2%D0%BE%D1%80%D0%BD%D0%B0%D1%8F_%D1%84%D1%8
3%D0%BD%D0%BA%D1%86%D1%8B%D1%96" title=" ( () )" hrefla
<li class="interlanguage-link interwiki-bg"><a href="http://bg.wikipedia.org/wik
i/%D0%9F%D1%80%D0%BE%D0%B8%D0%B7%D0%B2%D0%BE%D0%B4%D0%BD%D0%B0" title=" (blgaro)"
"bg" lang="bg"></a></li>
<li class="interlanguage-link interwiki-bs"><a href="http://bs.wikipedia.org/wik
i/Derivacija" title="Derivacija (bosnio)" hreflang="bs" lang="bs">Bosanski</a></
li>
<li title="ste es un artculo destacado en esta Wikipedia." class="interlanguage-li
nk interwiki-ca destacado"><a href="http://ca.wikipedia.org/wiki/Derivada" title
="Derivada (cataln)" hreflang="ca" lang="ca">Catal</a></li>
<li class="interlanguage-link interwiki-cs"><a href="http://cs.wikipedia.org/wik
i/Derivace" title="Derivace (checo)" hreflang="cs" lang="cs">etina</a></li>
<li class="interlanguage-link interwiki-cy"><a href="http://cy.wikipedia.org/wik
i/Differu" title="Differu (gals)" hreflang="cy" lang="cy">Cymraeg</a></li>

<li class="interlanguage-link interwiki-el"><a href="http://el.wikipedia.org/wik


i/%CE%A0%CE%B1%CF%81%CE%AC%CE%B3%CF%89%CE%B3%CE%BF%CF%82" title=" (griego)" hreflang
lang="el"></ ></ >

< title="ste es un artculo bueno en esta Wikipedia." class="interlanguage-link i


nterwiki-en bueno"><a href="http://en.wikipedia.org/wiki/Derivative" title="Deri
vative (ingls)" hreflang="en" lang="en">English</a></li>

<li class="interlanguage-link interwiki-eo"><a href="http://eo.wikipedia.org/wik


i/Deriva%C4%B5o_%28matematiko%29" title="Derivao (matematiko) (esperanto)" hrefla
ng="eo" lang="eo">Esperanto</a></li>
<li class="interlanguage-link interwiki-et"><a href="http://et.wikipedia.org/wik
i/Tuletis_%28matemaatika%29" title="Tuletis (matemaatika) (estonio)" hreflang="e
t" lang="et">Eesti</a></li>
<li class="interlanguage-link interwiki-eu"><a href="http://eu.wikipedia.org/wik
i/Deribatu" title="Deribatu (vasco)" hreflang="eu" lang="eu">Euskara</a></li>
<li class="interlanguage-link interwiki-fa"><a href="http://fa.wikipedia.org/wik
i/%D9%85%D8%B4%D8%AA%D9%82" title="
(persa)" hreflang="fa" lang="fa">
</a></li>
<li class="interlanguage-link interwiki-fi"><a href="http://fi.wikipedia.org/wik
i/Derivaatta" title="Derivaatta (fins)" hreflang="fi" lang="fi">Suomi</a></li>
<li class="interlanguage-link interwiki-fr"><a href="http://fr.wikipedia.org/wik
i/D%C3%A9riv%C3%A9e" title="Drive (francs)" hreflang="fr" lang="fr">Franais</a></li>
<li class="interlanguage-link interwiki-fur"><a href="http://fur.wikipedia.org/w
iki/Derivade" title="Derivade (friulano)" hreflang="fur" lang="fur">Furlan</a></
li>
<li class="interlanguage-link interwiki-gl"><a href="http://gl.wikipedia.org/wik
i/Derivada" title="Derivada (gallego)" hreflang="gl" lang="gl">Galego</a></li>

<li class="interlanguage-link interwiki-he"><a href="http://he.wikipedia.org/wik


i/%D7%A0%D7%92%D7%96%D7%A8%D7%AA" title="( hebreo)" hreflang="he" lang="he">/<a></l
<li class="interlanguage-link interwiki-hr"><a href="http://hr.wikipedia.org/wik

i/Derivacija" title="Derivacija (croata)" hreflang="hr" lang="hr">Hrvatski</a></


li>
<li class="interlanguage-link interwiki-hu"><a href="http://hu.wikipedia.org/wik
i/Deriv%C3%A1lt" title="Derivlt (hngaro)" hreflang="hu" lang="hu">Magyar</a></li>
<li class="interlanguage-link interwiki-id"><a href="http://id.wikipedia.org/wik
i/Turunan" title="Turunan (indonesio)" hreflang="id" lang="id">Bahasa Indonesia<
/a></li>
<li class="interlanguage-link interwiki-io"><a href="http://io.wikipedia.org/wik
i/Derivajo" title="Derivajo (ido)" hreflang="io" lang="io">Ido</a></li>
<li class="interlanguage-link interwiki-is"><a href="http://is.wikipedia.org/wik
i/Aflei%C3%B0a_%28st%C3%A6r%C3%B0fr%C3%A6%C3%B0i%29" title="Afleia (strfri) (islands)"
hreflang="is" lang="is">slenska</a></li>
<li class="interlanguage-link interwiki-it"><a href="http://it.wikipedia.org/wik
i/Derivata" title="Derivata (italiano)" hreflang="it" lang="it">Italiano</a></li
>

<li class="interlanguage-link interwiki-ja"><a href="http://ja.wikipedia.org/wik


i/%E5%BE%AE%E5%88%86%E6%B3%95" title=" (japons)" hreflang="ja" lang="ja"></a></l
<li class="interlanguage-link interwiki-ka"><a href="http://ka.wikipedia.org/wik
i/%E1%83%AC%E1%83%90%E1%83%A0%E1%83%9B%E1%83%9D%E1%83%94%E1%83%91%E1%83%A3%E1%83
%9A%E1%83%98" title=" (georgiano)" hreflang="ka" lang="ka"></a></li>
<li class="interlanguage-link interwiki-ko"><a href="http://ko.wikipedia.org/wik
i/%EB%AF%B8%EB%B6%84" title=" (coreano)" hreflang="ko" lang="ko">
</a></li>
<li title="ste es un artculo destacado en esta Wikipedia." class="interlanguage-li
nk interwiki-lmo destacado"><a href="http://lmo.wikipedia.org/wiki/Derivada" tit
le="Derivada (lumbaart)" hreflang="lmo" lang="lmo">Lumbaart</a></li>
<li class="interlanguage-link interwiki-lo"><a href="http://lo.wikipedia.org/wik
i/%E0%BA%9C%E0%BA%BB%E0%BA%99%E0%BA%95%E0%BA%B3%E0%BA%A5%E0%BA%B2" title="
hreflang="lo" lang="lo"> </a></li>

(laosiano)"

<li class="interlanguage-link interwiki-lv"><a href="http://lv.wikipedia.org/wik


i/Atvasin%C4%81jums" title="Atvasinjums (letn)" hreflang="lv" lang="lv">Latvieu</a>
</li>

<li title="ste es un artculo destacado en esta Wikipedia." class="interlanguage-li


nk interwiki-mk destacado"><a href="http://mk.wikipedia.org/wiki/%D0%94%D0%B8%D1
%84%D0%B5%D1%80%D0%B5%D0%BD%D1%86%D0%B8%D1%98%D0%B0%D0%BB%D0%BD%D0%BE_%D1%81%D0%
BC%D0%B5%D1%82%D0%B0%D1%9A%D0%B5" title=" (macedonio)" hreflang="mk" la
<li class="interlanguage-link interwiki-mr"><a href="http://mr.wikipedia.org/wik
i/%E0%A4%85%E0%A4%B5%E0%A4%95%E0%A4%B2%E0%A4%A8" title="
(marathi)" hreflang="mr" lan
g="mr">
</a></li>
<li class="interlanguage-link interwiki-ms"><a href="http://ms.wikipedia.org/wik
i/Pembezaan" title="Pembezaan (malayo)" hreflang="ms" lang="ms">Bahasa Melayu</a
></li>
<li class="interlanguage-link interwiki-mt"><a href="http://mt.wikipedia.org/wik
i/Derivata" title="Derivata (malts)" hreflang="mt" lang="mt">Malti</a></li>
<li class="interlanguage-link interwiki-my"><a href="http://my.wikipedia.org/wik

i/%E1%80%92%E1%80%85%E1%80%BA%E1%80%96%E1%80%9B%E1%80%94%E1%80%BA%E1%80%9B%E1%80
%BE%E1%80%B1%E1%80%B8%E1%80%9B%E1%80%BE%E1%80%84%E1%80%BA%E1%80%B8" title="
"my" lang="my">
</a></li>

<li class="interlanguage-link interwiki-nl"><a href="http://nl.wikipedia.org/wik


i/Afgeleide" title="Afgeleide (neerlands)" hreflang="nl" lang="nl">Nederlands</a>
</li>
<li class="interlanguage-link interwiki-nn"><a href="http://nn.wikipedia.org/wik
i/Derivasjon" title="Derivasjon (nynorsk noruego)" hreflang="nn" lang="nn">Norsk
nynorsk</a></li>
<li class="interlanguage-link interwiki-no"><a href="http://no.wikipedia.org/wik
i/Derivasjon" title="Derivasjon (noruego)" hreflang="no" lang="no">Norsk bokml</a
></li>
<li class="interlanguage-link interwiki-pl"><a href="http://pl.wikipedia.org/wik
i/Pochodna" title="Pochodna (polaco)" hreflang="pl" lang="pl">Polski</a></li>
<li class="interlanguage-link interwiki-pt"><a href="http://pt.wikipedia.org/wik
i/Derivada" title="Derivada (portugus)" hreflang="pt" lang="pt">Portugus</a></li>
<li class="interlanguage-link interwiki-ro"><a href="http://ro.wikipedia.org/wik
i/Derivat%C4%83" title="Derivat (rumano)" hreflang="ro" lang="ro">Romn</a></li>

<li class="interlanguage-link interwiki-ru"><a href="http://ru.wikipedia.org/wik


i/%D0%9F%D1%80%D0%BE%D0%B8%D0%B7%D0%B2%D0%BE%D0%B4%D0%BD%D0%B0%D1%8F_%D1%84%D1%8
3%D0%BD%D0%BA%D1%86%D0%B8%D0%B8" title=" (ruso)" hreflang="ru" lang="ru">
<li class="interlanguage-link interwiki-scn"><a href="http://scn.wikipedia.org/w
iki/Dirivata" title="Dirivata (siciliano)" hreflang="scn" lang="scn">Sicilianu</
a></li>
<li class="interlanguage-link interwiki-sco"><a href="http://sco.wikipedia.org/w
iki/Derivative" title="Derivative (escocs)" hreflang="sco" lang="sco">Scots</a></
li>

<li class="interlanguage-link interwiki-sh"><a href="http://sh.wikipedia.org/wik


i/Izvod" title="Izvod (serbocroata)" hreflang="sh" lang="sh">Srpskohrvatski / <
<li class="interlanguage-link interwiki-simple"><a href="http://simple.wikipedia
.org/wiki/Derivative_%28mathematics%29" title="Derivative (mathematics) (Simple
English)" hreflang="simple" lang="simple">Simple English</a></li>
<li class="interlanguage-link interwiki-sk"><a href="http://sk.wikipedia.org/wik
i/Deriv%C3%A1cia_%28funkcia%29" title="Derivcia (funkcia) (eslovaco)" hreflang="s
k" lang="sk">Slovenina</a></li>
<li class="interlanguage-link interwiki-sl"><a href="http://sl.wikipedia.org/wik
i/Odvod" title="Odvod (esloveno)" hreflang="sl" lang="sl">Slovenina</a></li>

<li class="interlanguage-link interwiki-sr"><a href="http://sr.wikipedia.org/wik


i/%D0%98%D0%B7%D0%B2%D0%BE%D0%B4" title=" (serbio)" hreflang="sr" lang="sr"> / srp
li>
<li class="interlanguage-link interwiki-sv"><a href="http://sv.wikipedia.org/wik
i/Derivata" title="Derivata (sueco)" hreflang="sv" lang="sv">Svenska</a></li>
<li class="interlanguage-link interwiki-ta"><a href="http://ta.wikipedia.org/wik
i/%E0%AE%B5%E0%AE%95%E0%AF%88%E0%AE%AF%E0%AE%BF%E0%AE%9F%E0%AE%B2%E0%AF%8D" titl

e="

(tamil)" hreflang="ta" lang="ta">

</a></li>

<li class="interlanguage-link interwiki-th"><a href="http://th.wikipedia.org/wik


i/%E0%B8%AD%E0%B8%99%E0%B8%B8%E0%B8%9E%E0%B8%B1%E0%B8%99%E0%B8%98%E0%B9%8C" titl
e=" (tailands)" hreflang="th" lang="th"></a></li>
<li class="interlanguage-link interwiki-tl"><a href="http://tl.wikipedia.org/wik
i/Deribatibo" title="Deribatibo (tagalo)" hreflang="tl" lang="tl">Tagalog</a></l
i>
<li class="interlanguage-link interwiki-tr"><a href="http://tr.wikipedia.org/wik
i/T%C3%BCrev" title="Trev (turco)" hreflang="tr" lang="tr">Trke</a></li>

<li class="interlanguage-link interwiki-uk"><a href="http://uk.wikipedia.org/wik


i/%D0%9F%D0%BE%D1%85%D1%96%D0%B4%D0%BD%D0%B0" title=" (ucraniano)" hreflang="uk" lang=
uk"></a></li>
<li class="interlanguage-link interwiki-ur"><a href="http://ur.wikipedia.org/wik
i/%D9%85%D8%B4%D8%AA%D9%82" title="
(urdu)" hreflang="ur" lang="ur">
</a></li>
<li class="interlanguage-link interwiki-vec"><a href="http://vec.wikipedia.org/w
iki/Derivada" title="Derivada (vneto)" hreflang="vec" lang="vec">Vneto</a></li>
<li class="interlanguage-link interwiki-vi"><a href="http://vi.wikipedia.org/wik
i/%C4%90%E1%BA%A1o_h%C3%A0m" title="o hm (vietnamita)" hreflang="vi" lang="vi">Ting
Vit</a></li>
<li title="ste es un artculo bueno en esta Wikipedia." class="interlanguage-link i
nterwiki-zh bueno"><a href="http://zh.wikipedia.org/wiki/%E5%AF%BC%E6%95%B0" tit
le=" (chino)" hreflang="zh" lang="zh"></a></li>
<li class="interlanguage-link interwiki-zh-classical"><a href="http://zh-classic
al.wikipedia.org/wiki/%E5%B0%8E%E6%95%B8" title=" (Classical Chinese)" hreflang="z
h-classical" lang="zh-classical"></a></li>
<li class="interlanguage-link interwiki-zh-yue"><a href="http://zh-yue.wikipedia
.org/wiki/%E5%B0%8E%E6%95%B8" title=" (Cantonese)" hreflang="zh-yue" lang="zh-yue"
> </a></li>
</ul>
<div class="after-portlet after-portlet-lang"><s
pan class="wb-langlinks-edit wb-langlinks-link"><a action="edit" href="http://ww
w.wikidata.org/wiki/Q29175#sitelinks-wikipedia" text="Editar los enlaces" title=
"Editar enlaces de interlengua" class="wbc-editpage">Editar los enlaces</a></spa
n></div>
</div>
</div>
</div>
</div>
<div id="footer" role="contentinfo">
<ul id="footer-info">
<li id="footer-info-lastmod"> Esta pgina fue modificada por ltima vez el 11 may 20
14, a las 18:26.</li>
<li id="footer-info-copyright">El texto est disponible bajo la <a rel="license" h
ref="http://es.wikipedia.org/wiki/Wikipedia:Texto_de_la_Licencia_Creative_Common
s_Atribuci%C3%B3n-CompartirIgual_3.0_Unported">Licencia Creative Commons Atribuc
in Compartir Igual&nbsp;3.0</a><a rel="license" href="http://creativecommons.org/
licenses/by-sa/3.0/" style="display:none;"></a>;

podran ser aplicables clusulas adicionales.


Lanse los <a href="http://wikimediafoundation.org/wiki/T%C3%A9rminos_de_Uso">trmin
os de uso</a> para ms informacin.<br>
Wikipedia es una marca registrada de la <a href="http://www.wikimediafoundation.o
rg/">Fundacin Wikimedia, Inc.</a>, una organizacin sin nimo de lucro.<br></li><li c
lass="noprint"><a class="internal" href="http://es.wikipedia.org/wiki/Wikipedia:
Contacto">Contacto</a></li>
</ul>
<ul id="footer-places">
<li id="footer-places-privacy"><a href="http://wikimediafoundation.org/wiki/Pol%
C3%ADtica_de_protecci%C3%B3n_de_datos_%28es%29" title="wikimedia:Poltica de prote
ccin de datos (es)">Poltica de privacidad</a></li>
<li id="footer-places-about"><a href="http://es.wikipedia.org/wiki/Wikipedia:Ace
rca_de" title="Wikipedia:Acerca de">Acerca de Wikipedia</a></li>
<li id="footer-places-disclaimer"><a href="http://es.wikipedia.org/wiki/Wikipedi
a:Limitaci%C3%B3n_general_de_responsabilidad" title="Wikipedia:Limitacin general
de responsabilidad">Limitacin de responsabilidad</a></li>
<li id="footer-places-developers"><a href="https://www.mediawiki.org/wiki/Specia
l:MyLanguage/How_to_contribute">Desarrolladores</a></li>
<li id="footer-places-mobileview"><a href="http://es.m.wikipedia.org/wiki/Deriva
da" class="noprint stopMobileRedirectToggle">Versin para mviles</a></li>
</ul>
<ul id="footer-icons" class="noprint">
<li id="footer-copyrightico">
<a href="http://wikimediafoundation.org/"><img src="Derivada%20-%20Wikipedia,%20
la%20enciclopedia%20libre_files/wikimedia-button.png" alt="Wikimedia Foundation"
height="31" width="88"></a>
</li>
<li id="footer-poweredbyico">
<a href="http://www.mediawiki.org/"><img src="Derivada%20-%20Wikipedia,%20la%20e
nciclopedia%20libre_files/poweredby_mediawiki_88x31.png" alt="Powered by MediaWi
ki" height="31" width="88"></a>
</li>
</ul>
<div style="clear:both"></div>
</div>
<script>/*<![CDATA[*/window.jQuery && jQuery.ready();/*]]>*/</sc
ript><script>if(window.mw){
mw.loader.state({"site":"loading","user":"ready","user.groups":"ready"});
}</script>
<script>if(window.mw){
mw.loader.load(["ext.cite","ext.math.mathjax.enabler","mediawiki.toc","mobile.de
sktop","mediawiki.action.view.postEdit","mediawiki.user","mediawiki.hidpi","medi
awiki.page.ready","mediawiki.searchSuggest","ext.gadget.a-commons-directo","ext.
gadget.refToolbar","ext.gadget.imagenesinfobox","mw.MwEmbedSupport.style","mmv.b
ootstrap.autostart","ext.gettingstarted.assignToken","ext.eventLogging.subscribe
r","ext.navigationTiming","schema.UniversalLanguageSelector","ext.uls.eventlogge
r","ext.uls.interlanguage"],null,true);

}</script><div class="suggestions" style="display: none; font-size: 13px;"><div


class="suggestions-results"></div><div class="suggestions-special"></div></div>
<script src="Derivada%20-%20Wikipedia,%20la%20enciclopedia%20libre_files/load_00
2.js"></script>
<script>if(window.mw){
mw.config.set({"wgBackendResponseTime":2718,"wgHostname":"mw1056"});
}</script>
</body></html>

You might also like