Lvs 13

Kho¸ luËn tèt nghiÖp Sinh th¸i - M«i trêng
Lêi më ®Çu.
1.Lý do chän ®Ò tµi :
§Êt ngËp níc rÊt phong phó vµ v« cïng quan träng víi m«i tr-
êng vµ sù ph¸t triÓn kinh tÕ bÒn v÷ng cña ®Þa ph¬ng. Kh«ng
chØ lµ n¬i c ngô, n¬i cung cÊp thøc ¨n cho con ngêi vµ nhiÒu loµi
®éng thùc vËt sèng trªn ®ã. §Êt ngËp níc cã ý nghÜa quan träng
®èi víi b¶o vÖ, ph¸t triÓn ®a d¹ng sinh häc, c¶nh quan m«i trêng.
Sù tµn ph¸ cña chiÕn tranh, bïng næ d©n sè cïng víi tèc ®é
ph¸t kinh tÕ qu¸ nhanh ®· lµm cho nhiÒu vïng ®Êt ngËp níc cña n-
íc ta bÞ tµn ph¸ nÆng nÒ. NhiÒu khu vùc ®îc c¶i t¹o ®Ó chuyÓn
®æi thµnh ®Êt n«ng nghiÖp. DiÖn tÝch ®Êt ngËp níc cã chiÒu h-
íng gi¶m, nhiÒu khu ®Êt ngËp níc cã gi¸ trÞ ®a d¹ng sinh häc cao
®ang cã nguy c¬ bÞ xo¸ sæ. Tríc t×nh h×nh ®ã cÇn thiÕt ph¶i
tÝch cùc b¶o vÖ nh÷ng khu ®Êt ngËp níc tiªu biÓu cho çc vïng
sinh th¸i cña ViÖt Nam.
Khu b¶o tån thiªn nhiªn ®Êt ngËp níc V©n Long thuéc huyÖn
Gia ViÔn, tØnh Ninh B×nh lµ mét trong nh÷ng khu ®Êt ngËp níc
cã diÖn tÝch lín nhÊt cßn sãt l¹i cña vïng sinh th¸i §ång b»ng b¾c
Bé. V©n Long cã hÖ ®éng thùc vËt thuû sinh phong phó, ®©y lµ
n¬i c tró cña nhiÒu loµi chim níc vµ chim di c trong mïa ®«ng nh
S©m cÇm, Ngçng trêi… Ngoµi ra khu ®Êt ngËp níc cßn bao quanh
mét khu nói ®¸ vèi cã nhiÒu hang ®éng ®Ñp, nhiÒu di tÝch v¨n
ho¸ lÞch sö vµ còng lµ n¬i c tró cña mét quÇn thÓ Voäc QuÇn ®ïi
(trachypithecus delacouri) - mét trong nh÷ng loµi linh trëng ®Æc
h÷u quý hiÕm vµ cã sè lîng Ýt nhÊt cña ViÖt Nam. Ngoµi sù ®a
d¹ng sinh häc, V©n Long cßn cã gi¸ trÞ rÊt lín vÒ kinh tÕ do du
lÞch sinh th¸i mang l¹i.
Tuy nhiªn, du lÞch sinh th¸i cßn rÊt míi mÎ ®èi víi ViÖt Nam,
chóng ta cßn ®ang thiÕu c¶ vÒ lÝ luËn còng nh nh÷ng kinh
nghiÖm thùc tiÔn. ViÖc ph¸t triÓn Du lÞch sinh th¸i trong çc ®Êt
ngËp níc ph¶i b¶o ®¶m ®îc nguyªn t¾c b¶o vÖ tµi nguyªn thiªn
nhiªn, b¶o tån ®a d¹ng sinh häc còng nh mang l¹i nhiÒu lîi nhuËn
Mai Ph¬ng Lan - Líp TCMTK6 1

cho b¶o tån vµ céng ®ång ®Þa ph¬ng. §©y lµ nh÷ng vÊn ®Ò
cÇn ph¶i nghiªn cøu ®Ó t×m ra híng ®i thÝch hîp.
2. Môc tiªu vµ néi dung nghiªn cøu:

2.1 Môc tiªu nghiªn cøu.
§¸nh gi¸ tiÒm n¨ng vµ hiÖn tr¹ng ph¸t triÓn du lÞch sinh th¸i
t¹i khu b¶o tån thiªn nhiªn ®Êt ngËp níc V©n Long huyÖn Gia
ViÔn, tØnh Ninh B×nh ®Ó ®Ò xuÊt ®a ra ®Þnh híng ph¸t triÓn du
lÞch sinh th¸i t¹i khu b¶o tån ®Êt ngËp níc V©n Long.
2.2. Néi dung nghiªn cøu.
- §¸nh gi¸ kh¸i qu¸t vÒ ®iÒu kiÖn Tù nhiªn - Kinh tÕ - X· héi
çc x· vïng ®Öm cña khu b¶o tån thiªn nhiªn ®Êt ngËp níc V©n
Long huyÖn Gia ViÔn, tØnh Ninh B×nh.
- §¸nh gi¸ tiÒm n¨ng vµ hiÖn tr¹ng ph¸t triÓn Du lÞch t¹i khu
b¶o tån thiªn nhiªn ®Êt ngËp níc V©n Long.
- Nªu ra mét sè ®Þnh híng trong ph¸t triÓn du lÞch sinh thái
cña t¹i khu b¶o tån thiªn nhiªn ®Êt ngËp níc V©n Long trong t¬ng
lai.
3. Giíi h¹n nghiªn cøu:

Do thêi gian nghiªn cøu t¹i ®Þa ph¬ng cã h¹n, ®Þa bµn
nghiªn cøu réng vµ ®a d¹ng nªn vÉn cßn nhiÒu vÊn ®Ò cha thÓ
®i s©u nghiªn cøu. V× vËy ®Ò tµi chØ nghiªn cøu giíi h¹n ë ph¹m
vi “ §Þnh híng ph¸t triÓn du lÞch sinh th¸i t¹i khu b¶o tån
®Êt ngËp níc V©n Long" t¹i huyÖn Gia ViÔn, tØnh Ninh B×nh.
4. Ph¬ng ph¸p nghiªn cøu:

§Ó nghiªn cøu vµ ®a ra mét sè ®Þnh híng ph¸t triÓn du lÞch
sinh th¸i t¹i V©n Long ph¶i dùa trªn c¬ së nghiªn cøu nh÷ng nÐt
®Æc trng cña thiªn nhiªn m«i trêng vµ con ngêi t¹i ®©y. Trong qu¸
tr×nh lµm ®Ò ¸n nµy em ®· vËn dông nh÷ng ph¬ng ph¸p:
Ph¬ng ph¸p thu thËp tµi liÖu, xö lý sè liÖu thø cÊp:
thu thËp th«ng tin vÒ ph©n hÖ kinh tÕ, ph©n hÖ tù nhiªn vµ
ph©n hÖ kinh tÕ, ph©n hÖ tù nhiªn vµ ph©n hÖ nh©n v¨n tõ
nh÷ng c¬ quan ban ngµnh cã liªn quan, tham kh¶o nh÷ng b¸o
ço, nghiªn cøu khoa häc. Sau ®ã tiÕn hµnh ph©n tÝch sö lý,
ph©n lo¹i vµ tæng hîp ®Ó lùa chän th«ng tin chÝnh x¸c nhÊt ®a
vµo kho¸ luËn. Do vËy, nh÷ng sè liÖu vµ th«ng tin trong
kho¸ luËn nµy lµ nh÷ng tµi liÖu hoµn toµn cã gi¸ trÞ.
Ph¬ng ph¸p tiÕp cËn vµ ph©n tÝch hÖ thèng:
§Ó ®¸nh gi¸ chÝnh x¸c cÇn ph¶i coi ®Þa bµn nghiªn cøu nh
mét hÖ sinh th¸i nh©n v¨n hay nh mét hÖ thèng. Ph¬ng ph¸p tiÕp
cËn vµ ph©n tÝch hÖ thèng ®îc ¸p dông nh»m t×m hiÓu vµ thu
thËp th«ng tin ban ®Çu vÒ hÖ thèng, nghiªn cøu çc t¸c ®éng qua
l¹i gi÷a çc thµnh phÇn trong hÖ, çc t¸c ®éng lªn hÖ vµ cÊu tróc
cña hÖ. Tõ ®ã, gióp nhµ nghiªn cøu cã çi nh×n tæng qu¸t vÒ
toµn hÖ thèng m×nh nghiªn cøu.
Ph¬ng ph¸p ®¸nh gi¸ nhanh m«i trêng cã sù tham gia
cña céng ®ång: Thu thËp th«ng tin vÒ hiÖn tr¹ng m«i trêng trªn
c¬ së quan s¸t, pháng vÊn b¸n chÝnh thøc, thu thËp sè liÖu ®iÒu
tra, sè liÖu ph©n tÝch tõ ®ã cã c¬ së tÝnh to¸n ®Þnh lîng trung
b×nh trong tõng trêng hîp cÇn thiÕt. §¸nh gi¸ m«i trêng gióp cho
viÖc kh¸m ph¸ vµ suy ®o¸n vÊn ®Ò m«i trêng trong khu vùc mét
çch nhanh nhÊt nh»m hç trî cho viÖc thiÕt kÕ, gi¸m ®Þnh vµ thùc
hiÖn ®¸nh gi¸ dù ¸n.
3. Néi dung cña kho¸ luËn:

Ngoµi phÇn më ®Çu, kÕt luËn, danh môc tµi liÖu tham kh¶o
vµ phô lôc, kho¸ luËn tèt nghiÖp ®îc kÕt cÊu thµnh 3 ch¬ng:
Ch¬ng I: Giíi thiÖu chung vÒ khu du lÞch sinh th¸i V©n
Long huyÖn Gia ViÔn - TØnh Ninh B×nh
Ch¬ng II: HiÖn tr¹ng ph¸t triÓn du lÞch sinh th¸i t¹i
V©n Long.
Ch¬ng III: §Þnh híng ph¸t triÓn khu du lÞch sinh th¸i V©n
Long.

Phần này chuyển lên phần LÒI CẢM ƠN: Khi viÕt chuyªn ®Ò
nµy em ®· cè g¾ng hÕt søc m×nh ®Ó nãi lªn ®óng thùc tr¹ng tõ
®ã ®a ra ph¬ng híng cô thÓ. Nhng do thêi gian vµ kiÕn thøc cã
h¹n do vËy chuyªn ®Ò nµy sÏ kh«ng tr¸nh khái nh÷ng thiÕu sãt vµ
h¹n chÕ. Em rÊt mong nhËn ®îc sù gãp ý cña thÇy c« ®Ó luËn v¨n
nµy hoµn thiÖn h¬n.
Em xin ch©n thµnh c¶m ¬n ThÇy Lª V¨n Lanh, çc thÇy,
çc c« trong khoa, cïng toµn thÓ c« chó ë Së du lÞch Ninh B×nh,
Ban qu¶n lý du lÞch sinh th¸i V©n Long huyÖn Gia ViÔn, tØnh Ninh
B×nh ®· híng dÉn vµ t¹o ®iÒu kiÖn gióp ®ì em hoµn thµnh tèt bµi
viÕt nµy. Hµ Néi, ngµy 02 th¸ng 10 n¨m 2007.
Sinh viªn thùc hiÖn.
Mai Ph¬ng Lan

Ch¬ng I:
Giíi thiÖu chung vÒ khu du lÞch sinh th¸i B¶O
TåN §ÊT NGËP N¦íC v¢N lONG huyÖn Gia ViÔn - TØnh
Ninh B×nh.
( PhÇn nµy viÕt gän l¹i kho¶ng 7 trang)
1.1. §iÒu kiÖn tù nhiªn:
1.1.1.VÞ trÝ ®Þa lý:
Khu V©n Long n»m vÒ phÝa §«ng B¾c tØnh Ninh B×nh, trªn
®Þa phËn cña çc x· Gia Hng, Liªn S¬n, Gia Hoµ, Gia V©n, Gia
LËp, vµ Gia Thanh huyÖn Gia ViÔn.
To¹ §é ®Þa lý:
Tõ 2020’55” ®Õn 2025’45” vÜ ®é B¾c
Tõ 10548’20” ®Õn 10554’30” kinh ®é §«ng
PhÝa T©y B¾c gi¸p huyÖn L¹c Thuû tØnh Hoµ B×nh vµ S«ng §¸y.
PhÝa Nam giíi h¹n cña con ®ª §Çm Cót, kÐo dµi tõ th«n Mai Ph¬ng
x· Gia Hng tíi §åi Sái x· Gia Thanh.
PhÝa T©y ®îc giíi h¹n bëi Nói Mét (t¶ ng¹n S«ng B«i) thuéc x· Gia
Hng
PhÝa §«ng ®îc giíi h¹n bëi ch©n nói §ång QuyÓn ®Õn Nói M©y x·
Gia Thanh.
Trung t©m khu vùc çch huyÖn lþ Gia ViÔn 5km vÒ phÝa §«ng
B¾c, çch thÞ X· Ninh B×nh gÇn 20 km vÒ PhÝa B¾c çch hµ Néi
80 km vÒ PhÝa Nam.
1.1.2. §Þa h×nh:

Khu ®Êt ngËp níc V©n Long cã ®Þa h×nh rÊt b»ng ph¼ng
®é chªnh kh«ng qu¸ 0,5 m trªn kho¶ng çch vµi km. Trong « tròng
vÉn cã s«ng nhá nhng dßng s«ng rÊt ngo»n ngÌo vµ kh«ng cã t¸c
dông x©m thùc hai bªn bê vµ ®¸y s«ng ®Çy bïn.
Vµo mïa ma mùc níc ë V©n Long cã thÓ d©ng lªn vµi m,
nh÷ng qu¶ ®åi vµ d·y nói ®¸ v«i nh nh÷ng hßn ®¶o nhá næi trªn
mÆt níc mªnh m«ng, ch«ng nh Vinh H¹ Long thu nhá .

Çc d·y nói ®¸ v«i (cã xen mét Ýt ®åi çt kÕt) kh¸ ®å sé
chiÕm gÇn 3/4 diÖn tÝch khu b¶o tån, ch¹y theo híng T©y B¾c -
§«ng Nam, kÐo dµi tõ Hoµ B×nh vÒ Gia ViÔn vµ dõng l¹i gÇn cÇu
KhuÊt (B¾c qua S«ng §¸y) trªn d·y nói næi lªn çc ®Ønh: nói Sóm
(233m), nói Mµo Gµ 308m, nói Ba Trom 428m lµ ®Ønh cao nhÊt
cña khu b¶o tån. TiÕp ®Õn lµ çc ®Ønh c« Tiªn 116m, MÌo Cµo
216 m, nói §ång QuyÓn 328m, nói M©y 138m, nói L¬ng 128m.
Nói ®¸ v«i ë ®©y cã ®é cao sµn díi 300m, çc ®Ønh nh«
cao ç biÖt kh«ng vît qu¸ 300m, mÆt bÞ chia c¾t m¹nh, víi d¹ng
®Þa h×nh tiªu biÓu lµ çc sên nói dèc ®øng nèi tiÕp, çc ®Ønh
lëm chëm nói tai MÌo s¾c, nhän. Ýt thÊy çc thung lòng vµ çc
çnh ®ång casto lín, mµ thêng thÊy çc thung lòng d¹ng lßng ch¶o
nhá díi 12 ha: Nh Thung Tranh, thung M©m S«i, thung §Çm B¸i
®Òu cã d¹ng ®¸y h×nh ch÷ U. Díi ch©n nói ®¸ v«i thêng cã
nhiÒu hµm Õch lµ dÊu hiÖu x©m thùc cña biÓn vµ çc hang ®éng
ngËp níc. NhiÒu l¨ng tÈm vµ ®Òn chïa, miÕu m¹o ®· lµm t«n thªm
vÎ cæ kÝnh trang nghiªm cña phong c¶nh thiªn nhiªn ë ®©y.
Ranh giíi gi÷a ch©n çc d·y nói ®· ®¸ v«i vµ vïng ®Êt ngËp
níc cßn xen kÏ mét sè ®åi ®¸ phiÕn thÊp vµ tho¶i n»m r¶i r¸c
trong khu vùc víi ®é cao kh«ng vît qu¸ 50 km.
1.1.3. §Þa chÊt vµ thæ nhìng.

1.1.3.1. §Þa chÊt:
Trong çc d·y nói ®· v«i, qu¸ tr×nh Karst ®· diÔn ra kh¸
m¹nh, trªn mÆt hiÕm thÊy xuÊt hiÖn çc dßng ch¶y, nh÷ng hè sôt
vµ phÔu Karst kh¸ lín ng¨n çch nhau b»ng çc sèng ®¸ s¾t nhän.
Tuy çc thung lòng vµ çnh ®ång Karst cha ®îc h×nh thµnh, nhng
®· thÊy xuÊt hiÖn çc hÎm vµ thung lòng trßn kh¸ s©u vµ ph©n bè
gi¶i r¸c trong khu vùc. §¸ v«i ë ®©y ®îc çc nhµ ®Þa chÊt x¸c
®Þnh thuéc hÖ tÇng ®ång giao tuæi tri at .
Çc ®åi nói sãt ®îc cÊu t¹o b»ng ®¸ phiÕn vµ çt kÕt cã
diÖn tÝch Ýt, ph©n bè r¶i r¸c trong khu vùc víi ®é cao kh«ng qu¸
50m vµ ®é dèc kh¸ tho¶i (díi 10). Vïng §NN (ch©n çc d·y nói ®¸

v«i) bao gåm nh÷ng líp trÇm tÝch mÞn, chñ yÕu lµ sÐt vµ thÞt
nÆng, lu«n lu«n b·o hoµ níc.
1.1.3.2 Thæ nhìng.

Qua c«ng t¸c kh¶o s¸t thùc ®Þa vµ tham kh¶o b¶n ®å thæ
nhìng, cho thÊy trong khu vùc cã çc lo¹i ®Êt chÝnh nh sau:
§Êt lÇy thôt: DiÖn tÝch 567 ha chiÕm 21,45% tæng diÖn tÝch
toµn khu vùc. §Æc trng c¬ b¶n lµ: thµnh phÇn c¬ giíi nÆng > 60%
sÐt. NgËp quanh n¨m nªn qu¸ tr×nh khö «xy m¹nh( Fe++, Mg++-,
H2S2..). Tû lÖ h÷u c¬ cao, l©n nghÌo, Kali cao, cã ®é ph× tiÒm
tµng cao. Tuú lîng mïn trong ®Êt, ®é s©u ngËp níc, thêi gian ngËp
mµ chia ra 3 lo¹i phô kh¸c nhau (j1, j2, j3) vµ chóng ®îc ph©n bè
nh sau: j3 tËp trung trong çc ®Çm Cót, ®Çm Gia V©n, ®Çm Gia
Hoµ, 2 ë ch©n nói C« Tiªn, lµng Vò ThÞ vµ tËp trung ë ch©n nói
®Çm Cót vµ ch©n nói Mét Gia Hng.
§Êt dèc tô vµ phï sa s«ng suèi: DiÖn tÝch 236 ha, chiÕm
8,93% tæng diÖn tÝch toµn khu vùc. §Æc trng c¬ b¶n lµ: ®Êt cã
mµu n©u t¬i, thµnh phÇn c¬ giíi trung b×nh, PH trung b×nh, ®Êt
t¬i xèp, giµu dinh dìng. Ph©n bè trªn bê s«ng §¸y, s«ng B«i vµ çc
suèi ®¸ Bµn, Ngäc L©m.
§Êt Feralit ®iÓn h×nh vïng ®åi: diÖn tÝch 56 ha, chiÕm
2,12% tæng diÖn tÝch toµn khu vùc vµ chia lµm 2 lo¹i lµ: Fv vµ Fq.
Trong ®ã Fv cã ®Æc trng c¬ b¶n lµ: ®Êt Feralit ph¸t triÓn trªn ®¸
v«i cã mµu ®á n©u hoÆc ®á vµng, thµnh phÇn c¬ giíi nÆng
( 65% sÐt) tÇng máng, trong thung cã tÇng dÇy, kh¸ t¬i xèp, kÕt
cÊu viªn. §©y lµ lo¹i ®Êt tèt nhng hay thiÕu níc, ph©n bè trªn vïng
nói ®¸ v«i phÝa B¾c vµ §«ng B¾c khu vc. Fq cã ®Æc trng c¬ b¶n
lµ: §Êt Feralit ph¸t triÓn trªn sa th¹ch cã mµu vµng nh¹t, tÇng
máng ®Õn trung b×nh, thµnh phÇn c¬ giíi nhÑ, kÕt cÊu kÐm, kh¶
n¨ng gi÷ mµu kÐm, nhiÒu n¬i bÞ xãi mßn tr¬ sái ®¸, ®Êt xÊu,
ph©n bè ë ®åi Ng«, Gäng Vã vµ vïng ®¸ Bµn.
Nói ®¸: cã diÖn tÝch 1784 ha, chiÕm 67,50% diÖn tÝch toµn
khu vùc, ®Æc trng c¬ b¶n lµ nói ®¸ dèc ®øng vµ ph©n bè ë phÝa
B¾c vµ §«ng B¾c khu vùc ®©t ngËp níc V©n Long.

1.1.4. KhÝ hËu:

Khu vùc ®iÒu tra t¹i V©n Long lµ mét vïng nói ®¸ v«i cã vïng
chiªm tròng cha cã tr¹m khÝ tîng riªng, v× thÕ t«i ph¶i lÊy sè liÖu
cña çc tr¹m khÝ tîng gÇn nhÊt ®Ó tham kh¶o.
NhiÖt ®é trung b×nh n¨m kh¸ cao vµ t¬ng ®èi ®ång
®Òu(23,3C – 23,4C). Mïa l¹nh tíi sím vµo cuèi th¸ng 11 vµ kÕt
thóc muén vµo ®Çu th¸ng 3 (sè ngµy l¹nh trung b×nh tõ 50 – 60
ngµy) chñ yÕu do ¶nh hëng cña giã mïa §«ng B¾c. Th¸ng l¹nh
nhÊt lµ th¸ng 1, xong còng cã n¨m lµ th¸ng 12, nhiÖt ®é xuèng
thÊp cã thÓ xuèng tíi 5° - 6° vµ mçi ®ît cã thÓ kÐo dµi 5 - 7 ngµy
nhiÖt ®é thÊp cã thÓ díi 2,4 °C. Nh×n chung, çc th¸ng mïa l¹nh ë
V©n Long ®Òu cã nhiÖt ®é trªn 10°C. HiÖn tîng s¬ng muèi kh«ng
cã kh¶ n¨ng x¶y ra. Mïa nãng b¾t ®Çu tõ th¸ng 3: NhiÖt ®é trung
b×nh nãng nhÊt vµo th¸ng 7 (29°C). Khu vùc nµy Ýt chÞu ¶nh h-
ëng cña giã Lµo, mµ phÇn lín lµ ¶nh hëng cña giã mïa §«ng Nam.
NhiÖt ®é tèi cao tuyÖt ®èi quan s¸t ®uîc ë Nho Quan lµ 41,3°C.
Lîng ma ë møc trung b×nh (1.800 – 1.900mm) ph©n bè
kh«ng ®ång ®Òu gi÷a çc mïa. Mïa ma tõ cuèi th¸ng 4 ®Õn th¸ng
10, chiÕm tíi 88 – 90% tæng lîng ma n¨m. Ma nhiÒu nhÊt lµ th¸ng
8,9 cã ngµy ma tíi 451 mm. Th¸ng 7,8,9 còng lµ th¸ng cã nhiÒu
trËn b·o lín xuÊt hiÖn lµm ¶nh hëng ®Õn mïa mµng, ho¹t ®«ng
th¨m quan du lÞch.
Tõ th¸ng 1 ®Õn th¸ng 4 n¨m sau lµ thêi kú cã ma nhá, ma
phïn, lîng ma tuy Ýt (10% tæng lîng ma n¨m) nhng còng cã n¨m cã
thÓ s¶y ra hµng th¸ng kh«ng ma, g©y h¹n nÆng cho vô §«ng
Xu©n.
§é Èm t¬ng ®èi cña kh«ng khÝ trung b×nh (84 – 85%), mïa
kh« còng cßn tíi 80% (v× cã mua phïn), thØnh tho¶ng cã ngµy
hanh kh«, ®é Èm xuèng tíi kû lôc: 10 – 20 %. Lîng bèc h¬i cha vît
qu¸ 1.000 mm/n¨m, bèc h¬i m¹nh vµo nh÷ng ngµy n¾ng nãng vµ
hanh kh«.
1.1.5. Thuû v¨n:

Trong vïng cã 3 hÖ thèng s«ng lín cã ¶nh hëng ®Õn chÕ ®é
thuû v¨n trong khu vùc ®Êt ngËp níc V©n Long, ®ã lµ s«ng §¸y,
s«ng B«i vµ s«ng Hoµng Long víi nhiÒu nh¸nh s«ng nhá nh L·ng,
s«ng Canh. Ngoµi ra trong khu vùc ®Êt ngËp níc V©n Long cßn cã
mét sè con suèi nhá ch¶y vµo ®Çm V©n Long nh suèi TÐp, suèi
Cót vµ mét lo¹t hang ®éng trong nói ®¸ v«i cung cÊp níc thêng
xuyªn cho ®Çm Cót vµ ®Çm V©n Long. §Æc ®iÓm cña çc s«ng
lín cã ®é dèc nhá, nhiÒu khóc uèn quanh co, l¹i cã nhiÒu s«ng nhá
nèi çc s«ng lín t¹o nªn mét m¹ng líi kh¸ dµy ®Æc.
Ngoµi hÖ thèng ®ª s«ng §¸y, s«ng B«i, s«ng Hoµng Long,
ngay tõ nh÷ng n¨m 1960 – 1970 nh©n d©n Gia ViÔn ®· ®¾p con
®ª dµi h¬n 10 km suèt tõ th«n Mai Ph¬ng (Gia Hng) qua ®åi Sái
®Õn s«ng §¸y thuéc x· Gia Thanh, t¹o nªn hai vïng ngoµi ®ª vµ
trong ®ª cã chÕ ®é thuû v¨n kh¸c nhau.
ChÕ ®é thuû v¨n chñ yÕu vÉn phô thuéc vµo chÕ ®é ma
trong vïng. Trong nh÷ng ngµy ma lín cña mïa ma thêng trïng víi
çc giai ®o¹n lò cêng cña çc s«ng lín trong vïng nªn néi ®ång
kh«ng tiªu ®îc níc g©y ra óng, lµm ¶nh hëng ®Õn mïa mµng. MÆt
kh¸c níc tõ çc n¬i cao tËp trung vµo vïng tròng (gi÷a nói vµ ch©n
®ª) lµm cho mùc níc ®Çm cã thÓ d©ng lªn ®Õn h¬n 3m lµm cho
mÆt níc s«ng vµ mÆt ®Çm kh«ng cßn ph©n biÖt ®îc.
Lîng bèc h¬i trong mïa kh« tuy nhá so mïa hÌ (mïa ma), nhng
tæng lîng bèc h¬i lín h¬n lîng ma tíi gÇn 200mm. §ång ruéng
thiÕu níc, çc con kªnh m¬ng, hå ®Çm cïng çc con s«ng nhá
ch¶y tõ nói ra còng c¹n gÇn tíi ®¸y. BiÕn ®éng lîng níc trong vµ
ngoµi ®ång hoµn toµn phô thuéc vµo lîng ma nh vËy, cho nªn
hiÖn nay çc cÊp chÝnh quyÒn vµ nh©n d©n ®Þa ph¬ng ®· dÇn
dÇn c¶i t¹o, biÕn çc s«ng néi ®ång thµnh çc m¬ng dÉn níc tíi
hoÆc tiªu b»ng çc tr¹m b¬m ®iÖn víi c«ng suÊt kh¸ lín, gi¶i
quyÕt ®îc n¹n chiªm khª mïa thèi xa kia.

1.1.6. §a d¹ng sinh häc:

Çc kÕt qu¶ kh¶o s¸t chØ ra r»ng, trong vïng bíc ®Çu ®· x¸c
®Þnh ®îc 1139 ®¬n vÞ ph©n lo¹i bËc loµi thùc vËt vµ ®éng vËt.
Theo ®¸nh gi¸ bíc ®Çu, sè c©y lµm thuèc cã 151 loµi, chiÕm
30,9% tæng sè loµi thùc vËt; c©y cho gç, cñi 62 loµi ( 12,7%); c©y
lµm rau 36 loµi ( 7,37%); c©y thøc ¨n gia sóc 23 loµi ( 4.7%); c©y
c¶nh 21 loµi ( 4,3%); c©y ph©n xanh 11 loµi ( 2,2%); c©y ¨n qu¶
9 loµi ( 1,8%); c©y cho sîi 7 loµi ( 1,4%); c©y gia vÞ 6 loµi ( 1,2%);
c©y ®éc 4 loµi ( 0,8%); c©y dïng ®Ó nhuém 4 loµi ( 0,8%); c©y
dïng ®an l¸t 3 loµi ( 0,6%). Ngoµi ra cßn cã nh÷ng c©y cã rÔ vµ
cñ ¨n ®îc, c©y cho dÇu, c©y cho tanin, long n·o vµ song m©y.
Vïng ngËp níc thêng xuyªn vµ ngËp níc ®Þnh kú chØ chiÕm
32% tæng diÖn tÝch, song cã gÇn 489 loµi ®éng thùc vËt, ®ãng
gãp 43% møc ®a d¹ng sinh häc vÒ loµi chung cho khu b¶o tån.
Zooplankton cã 22 loµi thuéc 17 gièng, Zoobenthos víi 95
taxon thuéc 51 hä, trong ®ã Bivalvia cã 20 loµi, 4 hä; Gastropoda
26 loµi, 7 hä, trong ®ã loµi èc Antimelaniaswinhoei (Adams) thuéc
Gastropoda cã mÆt trong ®Çm, mËt ®é 15 - 20 con/m², tríc ®©y
chØ ®îc x¸c ®Þnh qua mÉu vá thu ®îc trªn l·nh thæ níc ta. Mét sè
loµi trai çnh (Cristaria bialata, Sinohyriopsis cumingii) cã kh¶ n¨ng
t¹o ngäc, ph©n bè hÑp ë mét sè thuû vùc nh s«ng Ch©u Giang
(hÖ s«ng Hång) vµ s«ng CÇu (hÖ s«ng Th¸i B×nh) còng cã mÆt
trong vïng ngËp níc V©n Long víi sè lîng Ýt vµ nhiÒu diÖn thuéc hä
c«n trïng sèng trong níc. Loµi Cµ cuèng (Lethoceros indicus) vÉn
®îc duy tr× trong ®Çm, nay nh mét ®Æc s¶n, cÇn quan t©m ®Ó
b¶o tån vµ ph¸t triÓn.
Thµnh phÇn çc loµi ç nghÌo. §Õn nay míi ph¸t hiÖn ®îc 54
loµi, 42 gièng vµ 17 hä ç, trong ®ã cã ç TrÇu lµ ç tiÕn vua.
Líp lìng c ®· gÆp 7 loµi thuéc 6 gièng, 3 hä; líp Bß s¸t cã 25
loµi thuéc 19 gièng. §Çm Long còng lµ ®Þa bµn sinh sèng cña çc
loµi chim níc vµ lµ ®iÓm døng ch©n kiÕm ¨n cña nhiÒu loµi chim
di c tõ ph¬ng B¾c vÒ trong mïa ®«ng nh Mßng KÐt (Anas crecca),

vÞt trêi (A.poecilorhyncha), ngçng (Anser anser), S©m CÇm (Fulica
atra) ...
Khu hÖ ®éng thùc vËt cña V©n Long cßn Èn chøa nhiÒu loµi
cã gi¸ trÞ cho khoa häc vµ b¶o tån: 73 loµi phytoplankton vµ 3 loµi
thùc vËt trªn c¹n lµ S÷a hoa vµng (Alstonia aff. henryi), M· ®Ëu
linh H¶i Nam ( Aristolocchia mollissima) lÇn ®Çu tiªn xuÊt hiÖn ë
níc ta, 2 loµi c©y gç ®Æc h÷u cña ViÖt Nam nh NghiÕn, Lim sÑt;
9 loµi thùc vËt trªn c¹n, 6 loµi ®éng vËt kh«ng x¬ng sèng, 5 loµi
ç, 8 loµi lìng c - Bß s¸t, 3 loµi chim vµ 13 loµi thó ®îc ghi trong
S¸ch §á ViÖt Nam, kÓ c¶ Voäc M«ng Tr¾ng (70 con), mét trong
n¨m loµi khØ ®îc liÖt vµo t×nh tr¹ng l©m nguy nhÊt ë møc toµn
cÇu.
1.2. T×NH H×NH KINH TÕ ÇC X· VïNG §ÖM CñA KHU

B¶O TåN §ÊT NGËP N¦íC v¢N lONG:
1.2.1. D©n c vµ lao ®éng:

Theo sè liÖu thèng kª huyÖn Gia ViÔn n¨m 2006 cho thÊy
toµn bé 7 x· vïng ®Öm cña khu b¶o tån V©n Long cã 12.251 hé víi
53.568 khÈu. Trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y, d©n sè trong vïng t¨ng
kh¸ nhanh vµ çc lµng kh«ng cßn tha thít nh tríc. Tuy ®· t¸ch mét
sè hé vµo s©u trong çc thung lòng vì ®Êt khai hoang nhng mËt
®é d©n sè trung b×nh trong khu vùc vÉn cßn rÊt cao, b×nh qu©n
530 km/km2, song sù ph©n bè d©n c còng kh«ng ®îc ®ång ®Òu
theo ®Þa bµn çc x·. T¹i çc x· cã Ýt ®Êt ruéng th× mËt ®é d©n
sè cã gi¶m nhiÒu.
Tû lÖ t¨ng d©n sè cña çc x· trong vïng ngµy cµng gi¶m.
Nguyªn nh©n lµ do tr×nh ®é d©n trÝ cµng ngµy ®îc n©ng lªn vµ
c«ng t¸c kÕ ho¹ch ho¸ gia ®×nh cña ®Þa ph¬ng thùc hiÖn tèt
trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y.
Toµn khu vùc cã 23.596 lao ®éng, chiÕm 44% d©n sè. Trong
®ã: Nam cã 10.884 ngêi, chiÕm 47% sè lao ®éng, N÷ cã 12.685
ngêi chiÕm 53% lùc lîng lao ®éng. Trong mÊy n¨m trë l¹i ®©y,

nhê chÝnh s¸ch ®æi míi, l¹i cã lîi thÕ n»m c¹nh çc ®êng quèc lé
lín, giao th«ng rÊt thuËn lîi víi çc trung t©m ®« thÞ lín, nÒn kinh
tÕ khu vùc ®· cã sù ph¸t triÓn ®a d¹ng vµ phong phó. §©y còng lµ
bíc ph¸t triÓn ban ®Çu cña nÒn kinh tÕ khu vùc. Tuy nhiªn vÉn
cßn nhiÒu han chÕ, v× sù thÝch cña ngêi d©n víi c¬ chÕ míi cßn
chËm, sù ph©n c«ng lao ®éng ë vïng n«ng th«n cßn ®¬n gi¶n,
lao ®éng chñ yÕu tËp trung ë khèi s¶n xuÊt n«ng nghiÖp th× d«i
ra tíi 30 - 35% sè lao ®éng hiÖn cã. §©y lµ nguån lao ®éng dåi
dµo cã thÓ huy ®éng vµo s¶n xuÊt ngµnh nghÒ kh¸c: Lao ®éng
trang tr¹i, l©m nghiÖp, ch¨n nu«i, th¶ ç, x©y dùng, çc ngµnh
nghÒ tiÓu thñ c«ng nghiÖp ®Þa ph¬ng vµ dÞch vô du lÞch...
Lµ mét trong 7 x· cña khu du lÞch V©n Long nhng Gia V©n lµ
trung t©m cña nh÷ng ho¹t ®éng kinh doanh du lÞch khu b¶o tån
thiªn nhiªn. Toµn x· cã gÇn 5.400 khÈu víi h¬n 1.700 hé gia ®×nh,
ngêi d©n trong vïng kh«ng chØ s¶n xuÊt n«ng nghiÖp mµ cßn
tham gia vµo ho¹t ®éng du lÞch ®Ó c¶i thiÖn ®êi sèng. HiÖn nay,
cã trªn 200 lao ®éng lµ ngêi ®Þa ph¬ng ®· tham gia trong çc
ho¹t ®éng kinh doanh du lÞch, chiÕm 1/2 tæng sè lao
®éng ®ang lµm t¹i V©n Long.
1.2.2. Gi¸o dôc, y tÕ:

1.2.2.1.Gi¸o dôc:
Theo sè liÖu thèng kª huyÖn Gia ViÔn vÒ t×nh h×nh gi¸o
dôc trong 6 x· thuéc vïng V©n Long nh sau:
+ Tæng sè häc sinh 20.820 em, tæng gi¸o viªn 338 gi¸o
viªn, sè trêng häc 12, sè líp häc 285.
Trong mÊy n¨m trë l¹i ®©y, ®êi sèng cña ®ång bµo trong
khu vùc ®· ®îc c¶i thiÖn tõng bíc vµ nhËn thøc cña ngêi d©n vÒ
gi¸o dôc ®µo t¹o çc thÕ hÖ con em hä ®· cã nhiÒu thay ®æi. Çc
chñ tr¬ng cña §¶ng vµ ChÝnh Phñ vÒ gi¸o dôc vµ phæ cËp gi¸o
dôc ®· cã t¸c dông tÝch cùc ®Õn ngêi d©n, ®Æc biÖt lµ líp thanh
thiÕu niªn. Sè lîng häc sinh ®Õn tuæi ®i häc tíi trêng ngµy cµng
t¨ng, chiÕm tû lÖ 98- 99% ®é tuæi ®i häc. Nh×n chung çc x· ®·
thùc hiÖn phæ cËp tiÓu häc cho ®Þa ph¬ng m×nh.

1.2.2.2. Y tÕ:
Çc x· vïng ®Öm hiÖn cã: 6 tr¹m y tÕ, 35 giêng bÖnh, 20
b¸c sü, y t¸, hé lý. Nh×n chung, c«ng t¸c y tÕ ®Þa ph¬ng cßn
ph¸t triÓn chËm. Ngêi d©n mçi khi ®au èm ®Òu ph¶i ®i mua
thuèc, ®i th¨m kh¸m kh¸ xa hoÆc lªn tuyÕn trªn. Cßn ë ®Þa ph-
¬ng thùc sù thiÕu ph¬ng tiÖn y tÕ vµ thuèc men. V× vËy ®Ó
thùc hiÖn tèt h¬n n÷a søc khoÎ cña céng ®ång, ®ßi hái Nhµ níc
cÇn vµ ®Þa ph¬ng cÇn quan t©m h¬n n÷a cho viÖc x©y dùng
çc c¬ së y tÕ, ®µo t¹o b¸c sü ngêi ®Þa ph¬ng ®Ó phôc vô l©u
dµi cho ®ång bµo trong khu vùc.
1.2.3.C¬ cÊu kinh tÕ:

Tæng diÖn tÝch tù nhiªn cã 2860,27 ha, trong ®ã ®Êt l©m
nghiÖp lµ 2044,88 ha, nói ®¸ träc 145,8 ha vµ ®Êt kh¸c 245,5 ha.
Sau khi kiÓm kª l¹i, ®Êt ® îc giao cho Ban qu¶n lý khu B¶o
tån ®îc tr×nh bµy ë b¶ng 1.
B¶ng 1: C¬ cÊu çc lo¹i ®Êt khu b¶o tån ®îc giao cho
Ban qu¶n lý V©n Long
DiÖn tÝch TØ lÖ
Lo¹i ®Êt Ghi chó
(ha) (%)
1. §Êt l©m 2046,95 78,43
nghiÖp
- Rõng trång 78,07 3,00 ChÊt lîng trung b×nh
- Nói ®¸ 1856,02 71,03 Cã c©y r¶i r¸c
- §Êt hoang ®åi 112,82 4,31 PhÇn lín ®îc sö dông
nói cho n«ng nghiÖp
2. §Êt ngËp níc 421,97 16,15
- M¾t níc thïng 202,58
®µo
- Hoang b»ng 219,39
cha sö dông
3. Nói träc 145,87 5,58 Cã c©y bôi, c©y cá
4. §Êt kh¸c 0,043 0,016 Tr¹m b¶o vÖ
Tæng céng 2612,81 100,00
(Nguån: Chi côc kiÓm l©m, tØnh Ninh B×nh).

§Êt cha sö dông cßn kh¸ lín, dao ®éng tõ 15,4 (x· Gia LËp)
®Õn 57,9% (x· Gia Hoµ) tæng diÖn tÝch ®Êt tù nhiªn ë Gia V©n,
diÖn tÝch ®Êt cha sö dông kh«ng nhá, chñ yÕu n»m trong khu vùc
ngËp níc. CÇn nhÊn m¹nh r»ng, c¬ cÊu sö dông ®Êt canh t¸c ë çc
x· nghiªn cøu ®ang cã sù chuyÓn ®æi, ®Æc biÖt lµ ë çc x· Gia
V©n, Gia Hng, vµ Gia Thanh
B¶ng 2: C¬ cÊu çc lo¹i ®Êt cña çc x· vïng ®Öm).
§Þa ph- Tæng §Êt n«ng §Êt l©m §Êt cha sö

¬ng diÖn tÝch nghiÖp nghiÖp dông, nói ®¸
( ha) (ha) v«i, s«ng suèi,
®Çm ( ha).
Gia Hoµ 2782,9 894,6 89 1611,8
Gia LËp 897,8 619,8 - 138,3
Gia V©n 1087,2 529,7 5,8 403,5
Gia Hng 1611,2 448,6 177,7 844,6
Gia Thanh 882,6 397,3 18,7 305,2
Gia T©n 793,9 511,8 - 127,1
H. Gia 17846,1 9218,6 939,5 5264,7
ViÔn
X· Gia V©n víi tiÒm n¨ng ph¸t triÓn du lÞch sinh th¸i ®ang cã
sù chuyÓn ®æi m¹nh mÏ, giµnh ®Êt cho x©y dùng kh¸ch s¹n, bÕn
xe, më réng ®êng giao th«ng... H¬n n÷a, tríc ®©y sè ®Êt ë ®Çm
cña x· Gia V©n, chØ cÊy mét vô, nhng rÊt bÊp bªnh, hiÖn nay,
dõng cÊy lóa víi môc ®Ých duy tr× tr¹ng th¸i hoang, lµm t¨ng vÎ
®Ñp cña khu b¶o tån, t¨ng sù tß mß vµ tÝnh hiÕu k× cña çc
kh¸ch du lÞch .
1.2.3.1. VÒ s¶n xuÊt n«ng nghiÖp:

DiÖn tÝch ®Êt canh t¸c ®· ®îc mëi réng, kh«ng chØ ®éc
canh c©y lóa hoÆc c©y mµu mµ hiÖn nay ®· trång c¶ lóa vµ rau
mµu, trång c©y c«ng nghiÖp ng¾n ngµy, trång nhiÒu loµi c©y ¨n

qu¶. HiÖn nay, diÖn tÝch ®Êt dµnh cho c©y néng nghiÖp chiÕm
42,1% tæng diÖn tÝch ®Êt tù nhiªn. Trong ®ã, diÖn tÝch ®Êt
trång c©y c«ng nghiÖp hµng n¨m chiÕm 37,5% vµ trång c©y l©u
n¨m chiÕm 4,6%. Do ®Çu t cao vÒ kü thuËt, ph©n bãn, thuû lîi
s¶n lîng c©y trång ngµy mét t¨ng. Tæng lîng l¬ng thùc quy thãc
h¬n 23.265 tÊn/n¨m, riªng lóa ®· chiÕm 22.562 tÊn/n¨m (97,2%).
Theo ®iÒu tra, khu vùc cã ®µn gia sóc kh¸ lín chñ yÕu thuéc së
h÷u t nh©n.
1.2.3.2. VÒ s¶n xuÊt l©m nghiÖp:

Tuy lµ çc x· vïng nói cña huyÖn Gia ViÔn - tØnh Ninh B×nh,
cã diÖn tÝch ®åi nói ®¸ réng, nhng nh×n chung s¶n xuÊt l©m
nghiÖp kh«ng ®îc ph¸t triÓn. Toµn vïng chØ cã 205 ha rõng trång
do uû ban çc x· Gia Hng, Gia Hoµ, Gia V©n qu¶n lý víi çc loµi
c©y trång chñ yÕu lµ B¹ch §µn, Keo l¸ trµm vµ Keo tai tîng. Vïng
nói ®¸ chñ yÕu lµ rõng c©y nhá, lïm bôi, d©y leo, tre nøa. HiÖn
t¹i, Uû ban çc x· qu¶n lý, cha tiÕn hµnh giao ®Êt, giao rõng cho
çc hé hay tËp thÓ hîp t¸c x· qu¶n lý sö dông. Nh÷ng n¨m gÇn
®©y hiÖn tîng khai th¸c ph¸ rõng, lªn nói chÆt cñi ®· h¹n chÕ, v×
vËy rõng trªn nói ®· b¾t ®Çu ®îc b¶o vÖ vµ phôc håi dÇn.
1.2.4. C¶nh quan vµ di tÝch v¨n ho¸:

1.2.4.1. Hang ®éng:
V©n Long lµ mét khu vùc cã nhiÒu c¶nh quan ®Ñp. Qua
kh¶o s¸t ban ®Çu ®· ph¸t hiÖn 32 hang ®éng, cã nhiÒu hang
®éng lín cã gi¸ trÞ ®Ó ph¸t triÓn du lÞch. Qu¸ tr×nh phong ho¸
Karxt¬ ®¸ v«i l©u dµi ë çc nói ®· thuéc khu vùc V©n Long ®· t¹o
nªn nhiÒu hang ®éng ®Ñp cho vïng nµy.
Bíc ®Çu kh¶o s¸t cho thÊy trong khu b¶o tån dù kiÕn cã 14
hang ®éng to nhá kh¸c nhau, cßn trong khu vùc bao quanh khu
b¶o tån dù kiÕn cã 4 hang ®éng ®· ®îc thèng kª.
 Çc hang ®éng trong khu b¶o tån:

+ Hang xuyªn thñng (Hang luån): cã 2 hang lµ: Hang
Ç vµ hang Bãng.

+ Hang côt: Cã 7 hang lµ: Hang chïa Thanh S¬n, hang Thói
Thã, hang Bµ NghiÖp, hang §¸ §á, Hang Thung D¬i, hang ThÞ,
hang C©y Duèi.
+ Hang th«ng nhau: Cã 5 hang th«ng lµ: Hang Chanh, Çnh
Cæng, hang èi, hang O¶n, hang ¤ng Th¾ng.
 Çc hang trong khu vùc bao quanh khu b¶o

tån:
+ Hang ®éng Hoa L, thuéc x· Gia Hng. §©y lµ c¨n cø ban
®Çu cña Vua §inh Tiªn Hoµng. Tõ ®©y nhµ vua dÊy binh dÑp lo¹n
12 sø qu©n, thèng nhÊt ®Êt níc, lËp ra quèc gia §¹i Cæ ViÖt ®éc
lËp, tù chñ ë thÕ kû thø X.
+ Hang §Þch Léng (§Þch Léng cã nghÜa lµ tiÕng s¸o) ë x· Gia
Thanh, phÝa B¾c khu V©n Long. Hang nµy ®· ®îc mÖnh danh lµ
"Nam Thiªn §Ö NhÊt §«ng" (®éng ®Ñp thø 3 ë níc Nam) vµ xÕp
sau chïa H¬ng TÝch (tØnh Hµ T©y) vµ ®éng BÝch (tØnh Ninh
B×nh). Hang n»m trªn lng chõng nói vµ cã ®êng th«ng lªn trêi. Khi
cã giã thæi t¹o nªn çc ©m thanh tùa nh tiÕng s¸o, ë hang nµy ®·
dùng nªn chïa §Þch Léng næi tiÕng trong c¶ níc.
+ Hang Soi ë x· Gia Thanh. §©y lµ mét hang s©u cã nhiÒu
th¹ch nhò rÊt ®Ñp. Hang cã ®êng th«ng lªn nói gäi lµ "®êng lªn
trêi" vµ cã ®êng th«ng xuèng díi lßng ®Êt gäi lµ "®êng xuèng
©m ti". Khi th¶ qu¶ bëi theo ®êng xuèng ©m ti th× sau 3 ngµ
®ªm qu¶ Bëi tr«i ra s«ng §¸y.
+ Çc hang thuéc x· Gia LËp vµ Gia T©n ®Òu ®Ñp, cã thÓ
cho du kh¸ch du lÞch ®Õn th¨m quan sau nµy.
Díi ®©y lµ giíi thiÖu mét sè th«ng sè cña 14 hang n»m trong khu
V©n Long.
B¶ng 3: §Æc ®iÓm çc hang ®éng t¹i khu vùc V©n Long.
ST Tªn hang To¹ ®é Lo¹i §Æc ®iÓm

T ®éng h× h×nh th¸i
X Y Ký hiÖu nh Dµi Rén Cao
b.® (m) g (m)
* (m)
1 Hang ç 55,2 96,5 F.48.128.B. X.t 250 10 8
5 0 D
2 Hang bãng 51,5 94,5 F.48.128.B X.t 73 16 4
0 0 D
3 Hang Thanh 53.5 91.5 Nt H.c 10 7,5 15
S¬n 0 0
4 Hang Thói 53.3 91.8 Nt H.c 14 9 8,5
Thã 5 5
5 Hang Bµ 53.8 91.7 Nt H.c 25 6 3
NghiÖp 0 5
6 Hang Chanh 53.5 91.5 Nt Nt 45 3 2
0 0
7 Hang §¸ §á 54.0 92.2 Nt Nt 21 15 7
0 0
8 Hang Thung 54.3 91.6 Nt Nt 11 7,5 5
R¬i 0 0
9 Hang Çnh 53.6 92,5 Nt H.t
Cæng 0 0
10 Hang Vèi 54,5 90,9 Nt Nt
0 5
11 Hang ThÞ 54,5 90,9 Nt H.c
9 5
12 Hang O¶n 53.5 91,9 Nt H.t
5 5
13 Hang C©y 53.4 91,5 Nt H.c
Duèi 5 0
14 Hang ¤ng 53,5 92,5 Nt H.t 132 9 3
Th¨ng 0 0
1.2.4.2. Di tÝch v¨n ho¸:
Khu vùc V©n Long cßn cã rÊt nhiÒu çc di tÝch lÞch sö vµ
v¨n ho¸ næi tiÕng ®· ®îc c«ng nhËn (b¶ng 4).

B¶ng 4: Çc khu di tÝch lÞch sö, danh th¾ng ®· ®îc Bé V¨n
ho¸ xÕp h¹ng ë khu vùc V©n Long.
Tªn di tÝch - danh Sè QuyÕt ®Þnh,

Ngêi ký
th¾ng ngµy th¸ng
Di tÝch kiÕn tróc 100/ Q§ - VH, ngµy Thñ trëng N«ng Quèc
nghÖ thuËt ®Òn 21/01/1989 ChÊn
§øc Th¸nh TrÇn
Khu danh th¾ng 168/Q§ - VH, ngµy Thø trëng §×nh

Chïa vµ ®éng §Þch 02/03/1990 Quang
léng.
Di tÝch lÞch sö 1034/Q§ - BT, ngµy Thø trëng Lu TrÇn

®Òn thê Vua §inh 12/08/1993 Tiªu
Tiªn Hoµng
Di tÝch lÞch sö 51/Q§ - BT, ngµy Thø trëng Lu TrÇn

®éng Hoa L 12/01/1996 Tiªu
Kh«ng chØ cã gi¸ trÞ ®a d¹ng sinh häc cao vµ cã c¶nh ®Ñp,
khu du lÞch V©n Long cßn lµ ®¹i danh giÇu çc di tÝch lÞch sö v¨n
ho¸ vµ nh÷ng huyÒn tho¹i næi tiÕng ë giai ®o¹n ®Çu trong qu¸
tr×nh dùng níc vµ gi÷ níc cña 2 triÒu ®¹i §inh - Lª ®· ®îc Bé V¨n
ho¸ vµ Th«ng tin xÕp h¹ng (b¶ng 4). Ngoµi ra ph¶i kÓ ®Õn mét sè
®Òn, chïa kh¸c nh: §Òn Tø vÞ Hång N¬ng, ®Òn §øc Thanh S¬n
Ngä, chïa TËp Ninh vµ bøc tranh ®¸ ë nói MÌo cµo vµ c©y
thÞ 600 n¨m tuæi.
1.3.VÊn ®Ò qu¶n lý khu ®Êt ngËp níc V©n Long.

Tõ n¨m 1997 ®Õn nay nhËn thÊy gi¸ trÞ vÒ c¶nh quan du
lÞch, chÝnh quyÒn ®Þa ph¬ng ®· bíc ®Çu b¶o vÖ khu V©n Long
nh»m ®Ó ph¸t triÓn du lÞch. §éi b¶o vÖ víi 5 ngêi ®· ®îc thµnh
lËp vµo th¸ng 5/1997 lµm nhiÖm vô tr«ng coi khu vùc, b¶o vÖ
rõng, chèng s¨n b¾n trém vµ ng¨n chÆn çc ho¹t ®éng ph¬ng h¹i
®Õn khu vùc. Mét ban du lÞch gåm 10 ngêi víi 1 tr¹m du lÞch vµ
mét sè thuyÒn con ®îc h×nh thµnh vµo th¸ng 6/1998.(Quy íc
qu¶n lý céng ®ång khu B¶o tån thiªn nhiªn V©n Long - Phô lôc 1)
Nguyªn t¾c:
Tõng bíc kh«i phôc tÝnh ®a d¹ng sinh häc cña hÖ sinh th¸i
nói ®¸, vïng ®Êt ngËp n íc néi ®ång.
B¶o tån gi¸ trÞ ®a d¹ng sinh häc vµ c¶nh quan ®ång thêi sö
dông bÒn v÷ng hay kh«n khÐo çc gi¸ trÞ céng ®ång. Çc hÖ sinh
th¸i cÇn ph¸t triÓn hµi hoµ, c©n b»ng trong mèi quan hÖ t¬ng t¸c
lÉn nhau vµ ®Ò phßng sù x©m nhËp çc nguån sinh vËt l¹.

ch¬ng II: HiÖn tr¹ng ph¸t triÓn du lÞch

sinh th¸i T¹i V©n Long.
( PhÇn nµy viÕt gän l¹i kho¶ng 7 trang)
2.1. HiÖn tr¹ng Çc ®iÓm du lÞch:

§Òn th¸nh MÉu ë ngay díi ch©n nói MÌo cµo, ®Òn dùa vµo
sên nói x©y dùng theo thÕ ch÷ " Tam", ba to¹, ba cÊp th¼ng
®øng theo sên nói. MiÕu Th¬ng cña ®Òn MÉu lµ MiÕu cao nhÊt,
thê MÉu (th©n sinh tø vÞ Hång N¬ng). ë nói §¸ Hµn h×nh thÎ so le
cã mét hßn ®¸ trßn nh mÆt tr¨ng (tôc gäi ®¸ tr¨ng), §Òn tø vÞ
Hång N¬ng ®îc x©y dùng trªn t¶ng ®¸ lín h×nh trßn ®ã nªn gäi
lµ BÕn Næi. Tríc ®Òn cã 99 khóc s«ng bao quanh, phÝa sau cã gß
®Êt 99 ngän «m vßng quanh.
Chïa Thanh S¬n Tù lµ ng«i chïa rÊt ®éc ®¸o, chïa cã h×nh
d¸ng mét nhµ vßm ®Æt çc tîng phËt s¬n son thiÕp vµng léng lÉy.
§iÒu ®Æc biÖt lµ trªn trÇn vµ çc v¸ch ®éng kh«ng hÒ cã mét nhò
®¸ nµo vµ v¸ch ®¸ nµo nh½n lú mµ xï x× nh t¹o çch ©m, ®¸ l¹i
cã tõng m¶ng mµu s¾c kh¸c nhau: ®á, xanh, vµng, tÝm, tr¾ng,
®en,... ®ñ b¶y s¾c cÇu vång. Cã chç mµu x¾c ®an xen, cã chç
mµu s¾c t¸ch riªng ra tõng m¶ng, nhiÒu gam mµu rÊt hoµn h¶o.
Çc ho¹ sü ®Õn ®©y ®Òu bµng hoµng tríc nh÷ng m¶ng mµu tù
nhiªn nh thÕ. Nh÷ng m¶ng mµu nµy®· cã tõ rÊt l©u nhng cha hÒ
phai nh¹t. §ã ch×nh lµ hang B¶y s¾c cÇu vång mµ t¹o ho¸ ®· ban
tÆng riªng cho n¬i ®©y. RÊt hiÕm çc hang ®éng cã mµu s¾c
nh vËy. §iÒu ®éc ®¸o n÷a ë chïa lµ "thµnh hang bªn tay ph¶i khi
ta ®i vµo. §ã lµ ë lng chõng cã mét ®êng r·nh, cña nhá b»ng
miÖng thóng ¨n s©u vµo lßng nói. Tõ cöa nµy mét n¨m chØ cã mét
ngµy kh«ng râ níc ë ®©u ®æ vÒ ch¶y vµo lßng ®éng, gäi lµ níc
röa chïa. Níc ®æ vÒ ®· lµm cho nÒn ®éng s¹ch bong kh«ng cßn
®Êt çt b¸m vµo vµ ®Êt ®¸ tr«i theo ®· båi ®¾p thªm cho m¶nh
®Êt díi ch©n nói réng ra ®Õn gÇn ba sµo. Bªn sîn nói vµ trªn nÒn
®Êt ®ã hiÖn cßn nh÷ng c©y ®¹i, c©y sung, c©y g¹o to,... ®·

sèng nhiÒu n¨m ®Ó bao phñ cho chïa thªm xanh t¬i, ®Ñp ®Ï
®óng nh tªn gäi "Chïa nói Xanh". Trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y du
kh¸ch trong vµ ngoµi níc lªn th¨m viÕng rÊt ®«ng.
Khu khu b¶o tån thiªn nhiªn V©n Long kh«ng chØ hÊp dÉn
vÒ sù ®a d¹ng çc lo¹i ®éng vËt, çc di tÝch lÞch sö, ë khu du lÞch
nµy cßn cã c¶ hÖ thèng nói non hïng vÜ. Qu¸ tr×nh v«i ho¸ l©u
dµi diÔn ra ®· t¹o nªn rÊt nhiÒu hang ®éng ®Ñp ë V©n Long. C¶
khu V©n Long cã tíi hµng tr¨m ngän nói lín, nhá trong ®ã cã: Nói
MÌo Cµo, nói Nghiªn, nói Hßn S¸ch, nói §¸ Bµn hay nói C« Tiªn, nói
Voi Dùng, nói Çn Cæng, nói Må C«i... Nh÷ng hßn nói ®Òu khong
qu¸ cao nhng mang mçi vÎ ®Ñp kh¸c nhau vµ cã gi¸ trÞ l©u dµi.
Khu V©n Long vèn næi tiÕng bëi cã 32 hang ®éng ®Ñp, ®éc ®¸o
nh: Hang Ç, hang Chanh, hang Bãng,... Mçi hang cã mét h×nh
d¹ng vµ vö ®Ñp riªng. Hang Bãng dµi gÇn 130m lµ hang cã chiÒu
réng lín nhÊt 16m, uèn lîn nh con rång ®ang bay. Cöa hang Ýt nhò
®¸, cµng vµo s©u th× thÊy trÇn hang vµ 2 bªn thµnh hang ®·
nh½n ph¼ng lú nh ®¸nh bãng. Hang cã ®é cao lín nhÊt so víi
mÆt ®Êt lµ hang Thung D¬i ( 210m). §Ó vµo hang ph¶i leo lªn
®Ønh nói míi xuèng ®îc, ...§Æc biÖt hang Ç díi ch©n nói Hoµng
QuyÓn ®îc ®¸nh gi¸ lµ hang ®Ñp nhÊt vµ cã chiÒu dµi lín nhÊt
(250m). Hang cao 8m, r«ng10m, trong hang cã rÊt nhiÒu lo¹i ç: ç
R«, ç Trª, ç Chuèi to,.. t¬ng truyÒn ngµy xa cã ngêi b¾t ®îc mét
con ç Chuèi nÆng 45kg, nªn tõ ®ã gäi lµ hang Ç. Hang cã cÊu
t¹o nöa ch×m nöa næi, trÇn hang lµ nh÷ng vßm ®¸ cao rñ xuèng
nhiÒu d¶i th¹ch nhò ®¸ lÊp l¸nh d¸ng h×nh kú l¹ tùa nh nh÷ng con
vËt ë díi níc vµ trªn rõng. Trªn trÇn hang, ë nhiÒu hèc ®¸ cã nhòng
®µn r¬i ®«ng ®óc, ®¹u ®en kÞp tõng ®¸m, khi cã tiÕng ®éng lµ
bay ®i d¸o d¸c. Hang Ç cßn gi÷ nguyªn®ùoc çi ®Ñp h÷u h×nh
trinh nguyªn, tinh khiÕt cña ®¸,... nªn thu hót ®îc rÊt nhiÒu du
kh¸ch vÒ ®©y ®Æc biÖt lµ kh¸ch níc ngoµi.
Çc lÔ héi: Còng nh çc vïng miÒn quª kh¸c, hµng n¨m ë
V©n Long cã rÊt nhiÒu çc lÔ héi truyÒn thèng, sinh ho¹t tÝn ng-
ìng t«n gi¸o. Tiªu biÓu lµ LÔ héi V©n Long: §©y lµ mét lÔ héi ®· cã

tõ l©u ®êi ®Õn nay cha x¸c ®Þnh râ, ë V©n Long cã 3 thêi ®iÓm
diÔn ra lÔ héi:
LÔ héi mïa xu©n: Vµo nh÷ng ngµy mïa xu©n nh©n d©n
V©n Long l¹i tæ chøc lÔ héi trong 5 ngµy 08 ®Õn 13 th¸ng giªng
®Ó tëng nhí c«ng ¬n cña Ngä S¬n ®¹i v¬ng. LÔ vËt gåm: lîn ®en,
x«i rîu, çc lo¹i b¸nh. Ríc kiÖu ®i ®Çu lµ mét chiÕc trèng to do 2
ngêi khiªng vµ mét ngêi mÆc ¸o thông, ®i hia, ®éi mò çnh Ðn
lµm thñ hiÖu trèng, råi ®Õn 5 ngêi cÇm 5 l¸ cê ngò hµnh, tiÕp ®ã
®Õn kiÖu b¸t cèng ( 8 ngêi khiªng) trªn ®Æt bµi vÞ thÇn th¸nh vµ
h¬ng hoa. KiÖu cã läng c¾m mµu ®á, ®ung ®a tr«nng rÊt ®Ñp
m¾t. Sau phÇn tÕ lµ phÇn h«Þ: ®ay lµ phÇn vui ch¬i cña nh©n
d©n vµ du kh¸ch.....Nh÷ng ngµy lÔ héi rÊt vui t¬i, nhén nhÞp, s«i
®éng thÓ hiÖn tinh thÇn thîng vâ, mang tÝnh nh©n v¨n, ®éc ®¸o
vµ giÇu b¶n s¾c d©n téc.
LÔ héi ®Òn BÕn Næi: Tæ chøc tõ ngµy 13/10 ®Õn 15/10
®Ó tëng nhí "Tø vÞ Hång N¬ng", 4 n÷ tíng thêi Hai Bµ Trng.
YÕu tè tù nhiªn, kinh tÕ x· héi, nh©n v¨n cña V©n Long cho
thÊy: ®©y lµ n¬i cã tiÒm n¨ng du lÞch rÊt lín, cã nhiÒu c¶nh ®Ñp
cßn duy tr× gÇn nh toµn vÑn nh÷ng ®Æc trng c¬ b¶n cña vïng
®ÊtngËp níc tù nhiªn. Thiªn nhiªn trong vïng bao gåm nói ®¸ v«i
vµ hang ®éng cïng víi phÇn ®Êt ngËp níc thêng xuyªn khiÕn cho
c¶nh quan ë ®©y trë nªn th¬ méng, trong lµnh, ®îc mÖnh danh
lµ mét trong nh÷ng "vÞnh H¹ Long c¹n" cña Ninh B×nh. MÆc dï
diÖn tÝch kh«ng lín l¾m nhng khu b¶o tån thiªn nhiªn ®Êt ngËp n-
íc V©n Long chøa ®ùng sù ®a d¹ng sinh häc cao víi çc loµi ®éng,
thùc vËt c tró trong çc sinh c¶nh vµ thñ vùc ®a d¹ng. §Æc biÖt ë
®©y tËp trung nh÷ng quÇn thÓ ®éng vËt thuéc hµng quý hiÕm
®îc ghi trong s¸ch ®á ViÖt Nam hiÖn ®ang ®îc b¶o vÖ. Kh«ng
chØ thÕ, V©n Long cßn lµ n¬i lu gi÷ rÊt nhiÒu çc di tÝch mang
gi¸ trÞ lÞch sö vµ v¨n ho¸ cao. Ngoµi ra, lµ mét trong çnh rõng
®Æc dông cã vai trß to lín, ®îc sù quan t©m cña chÝnh quyÒn
®Þa ph¬ng, cña chÝnh phñ cïng çc tæ chøc trong vµ ngoµi níc
nh: Quü b¶o tån ViÖt Nam (VCF), tõ FZS (Frankfurt Zoological

Societty) Céng hoµ liªn bang §øc th«ng qua «ng Tilo Nader - Gi¸m
®èc Trung t©m cøu hé çc loµi linh trëng cã nguy c¬ tuyÖt chñng
(Vên quèc gia Cóc Ph¬ng)... rõng V©n Long ®· vµ ®ang ®îc b¶o
vÖ nghiªm ngÆt, dÇn phôc håi l¹i rõng nguyªn s¬ nh tríc ®©y. V×
thÕ, khu du lÞch V©n Long ®· thu hót ®îc rÊt nhiÒu du kh¸ch néi
®Þa vµ níc ngoµi.
2.2. HiÖn tr¹ng C¬ së h¹ tÇng:

2.2.1.Giao th«ng:
M¹ng líi ®êng giao th«ng trong khu vùc rÊt thuËn tiÖn, nhÊt
lµ vÒ phÝa Nam khu vùc: 7 km ®êng quèc lé 1,22 km ®êng tØnh
lé 477, 20 km ®êng cÊp phèi trªn ®ª §Çm Cót, 20 km ®êng Gia
Thanh ®i §¸ Hµn, 20 km ®êng §¸ Hµn ®i ®êng 477, gÇn 100km
liªn th«n x· lµm b»ng bª t«ng. Trong khu vùc cßn cã mét sè tuyÕn
®êng ®· ®îc ®Çu t x©y dùng nhng cha hoµn chØnh nh ®êng tõ
Gia Thanh ®i Tr¹i Cuèn §¸ Hµn, çc tuyÕn ®êng thuû gÇn nh cha
®îc sö dông. Tuy nhiªn chÊt lîng ®êng vÉn cßn rÊt h¹n chÕ, chØ cã
trôc ®êng chÝnh nèi th¼ng tõ ®êng 477 vµo ch©n ®ª cã chiÒu
dµi 2,2 km, chiÒu réng 12m - 13m. Çc ®êng ngâ xãm trong khu
vùc d©n c hiÖn nay chñ yÕu lµ ®êng cÊp phèi ®¸ d¨m ®· xuèng
cÊp, bª t«ng tõ 2,5 - 5m, cßn nhiÒu ®êng nhá hÑp, giao th«ng khã
kh¨n.
2.2.2. Thuû lîi:

Trªn ®Þa bµn khu vùc ®· x©y dùng ®îc 20 km ®ª §Çm Cót
rÊt v÷ng ch¾c. X©y dùng ®îc hai tr¹m b¬m ®iÖn Gia Hoµ vµ Gia
V©n víi c«ng xuÊt lín, ®¶m b¶o tíi tiªu cho hµng ngµn ha ruéng,
hai vô ¨n ch¾c cña çc hé trong ®ª. Ngoµi ra çc x· ®Òu cã hµng
chôc km hÖ thèng m¬ng m¸ng nhá tíi tiªu néi ®ång kh¸ kiªn cè.
Gióp cho ®Þa ph¬ng chñ ®éng vÊn ®Ò níc cho cÊy lóa vµ hoa
mµu gãp phÇn t¨ng n¨ng xuÊt c©y trång ngµy cµng cao h¬n.
2.2.3. HÖ thèng ®iÖn líi th«ng tin vµ cÊp tho¸t níc:

HiÖn nay tÊt c¶ çc x· trong vïng ®Òu ®· cã ®iÖn, 93,5% sè
hé gia d©n cã ®iÖn sinh ho¹t. Toµn x· cã 3 tr¹m ®iÖn 1 tr¹m cÊp
cho tr¹m b¬m, 2 tr¹m cßn l¹i phôc vô sinh ho¹t ë çc th«n. Tuy
nhiªn m¹ng líi cßn ch¾p v¸, mét sè tr¹m biÕn ¸p x©y dùng tríc
®©y ®ù¬c l¾p ®¹t trªn mÆt ®Êt v× vËy mçi khi ngËp lôt líi
®iÖn ph¶i ngõng ho¹t ®éng. HÇu hÕt çc x· trong khu vùc mçi x·
®Òu cã mét bu ®iÖn riªng, çc hé gia ®×nh sö dông ®iÖn hµng
ngµy cµng nhiÒu.
Nguån níc sinh ho¹t cña çc hé gia ®×nh trong khu vùc chñ
yÕu lµ níc giÕng vµ n¬c ma cha qua bÓ läc. Trong khu du lÞch
V©n Long cha cã hÖ th«ng níc s¹ch, cha cã tr¹m cÊp níc s¹ch. HÖ
thèng tho¸t níc cha cã, tho¸t níc ma vµ níc th¶i hiÖn nay chñ yÕu
tho¸t ra ngay sau çc khu vùc xung quanh vµ tËp trung vÒ çc ao,
kªnh, m¬ng, hå.
R¸c th¶i chñ yÕu lµ r¸c th¶i sinh ho¹t trong khu d©n c hiÖn
nay cha ®îc thu gom sö lý. Toµn x· cha cã quy ho¹ch n¬i chøa r¸c
tËp trung ®Ó xö lý.
HiÖn nay x· Gia V©n ®· x©y dùng uû ban nh©n d©n x·
khang trang ngay khu mÆt ®êng 12B, x©y dùng ®îc mét khu chî
phôc vô ho¹t ®éng bu«n b¸n çc s¶n phÈm ¨n uèng, sinh ho¹t vµ
s¶n phÈm du lÞch do ngêi d©n ®Þa ph¬ng lµm ra kh¸ sÇm uÊt.
X©y dùng ®îc mét nhµ trÎ mÉu gi¸o, mét trêng tiÓu häc vµ mét tr-
êng trung häc c¬ së víi ®Çy ®ñ çc trang thiÕt bÞ bµn ghÕ, m¸y
mãc. Trong ®ã nhµ trÎ mÉu gi¸o cña x· võa qua ®ù¬c c«ng nhËn
lµ nhµ trÎ ®¹t ch©t lîng toµn tØnh. Trong x· cã 1 tr¹m y tÕ víi 5 gi-
êng bÖnh, 1 b¸c sü vµ 3 y t¸, hé lý.
2.3. §¸nh gi¸ tæng hîp hiÖn tr¹ng vµ quü ®Êt x©y dùng.
Trong khu du lÞch sinh th¸i V©n Long, çc ®iÒu kiÖn tù nhiªn
phï hîp ®Ó khai th¸c çc ®iÓm du lÞch. Tuy nhiªn ®©y lµ khu vùc
b¶o tån, kh«ng ®îc khai th¸c x©y dùng. Khu dich vô du lÞch V©n
Long cã nhiÒu quü ®Êt thuËn lîi cho x©y dùng. Çc khu ®Êt nh×n
chung cã ®iÒu kiÖn ®Þa chÊt ®¶m b¶o x©y dùng, cã ®Þa thÕ vµ
c¶nh quan ®Ñp, dÔ khai th¸c vµ tæ chøc çc kh«ng gian kiÕn tróc
c¶nh quan hîp lý. Khã kh¨n cña khu vùc lµ h¹ tÇng kü thuËt cha
ph¸t triÓn, cÇn ph¶i ®Çu t lín khi x©y dùng khu dÞch vô du lÞch.
§iÒu kiÖn hiÖn tr¹ng kiÕn tróc:
Cã vµi c«ng tr×nh ®ang ho¹t ®éng du lÞch vµ tha thít çc
c«ng tr×nh nhµ d©n c ®ang sinh sèng trªn khu vùc thiÕt kª, khu
vùc kh¸c thuËn lîi cho c«ng viÖc gi¶i to¶. Khu di tÝch ®îc quan
t©m ®Çu t x©y dùng cã khang trang h¬n vµ cÇn b¶o tån chØnh
trang.
§iÒu kiÖn h¹ tÇng kü thuËt: HÇu nh cha cã sù ®Çu t râ rµng
nªn cßn rÊt thiÕu vµ ph¶i quy ho¹ch míi.
HiÖn tr¹ng sö dông ®Êt ®ai trong khu dÞch vô
du lÞch sinh th¸i V©n Long.
§Êt quy ho¹ch chñ yÕu lµ ®Êt ruéng canh t¸c vµ d©n c ®ang
sinh sèng cña çc th«n: Mai Trung, Trung Hoµ, Chi LÔ, TËp Ninh vµ
Phï Long.
B¶ng 5: HiÖn tr¹ng sö dông ®Êt ®ai trong khu dÞch
vô du lÞch sinh th¸i V©n Long.
STT KÝ hiÖu DiÖn tÝch Tû lÖ (%)

(ha)
DiÖn tÝch ®Êt quy 327,0000 100,0

ho¹ch
I. §Êt sö dông 95,0625 29,1
1 §Êt c«ng céng 4,0948 1,3
2 §Êt dù ¸n ®· cÊp 30,7258 9,4
3 §Êt ë 45,2471 13,8
4 §Êt giao th«ng 14,9948 4,6
II. §Êt ngoµi d©n dông 231,9375 70,9
1 §Êt di tÝch 1,8950 0,6
2 §Êt n«ng nghiÖp 215,6804 66,0
3 MÆt níc 12,4825 3,8

4 §Êt trèng 0,6945 0,2
5 Tr¹m b¬m 0,2496 0,08
6 KiÓm l©m 0,1109 0,03
7 BÕn xe 0,8246 0,3
(Nguån : Së du lÞch Ninh B×nh)
2.4. Thùc tr¹ng khai th¸c çc c¬ së lu tró vµ du kh¸ch:

HÖ thèng çc c¬ së lu tró lµ mét trong sè nh÷ng yÕu tè quan
träng ¶nh hëng ®Õn sù ph¸t triÓn du lÞch. §Ó phôc vô nhu cÇu lu
tró, vui ch¬i gi¶i trÝ vµ nghØ ng¬i cña kh¸ch khi ®Õn du lÞch,
nghiªn cøu t¹i khu b¶o tån V©n Long hiÖn nay cã 2 khu nhµ trung
t©m dÞch vô du lÞch do 2 doanh nghiÖp lµ c«ng ty TNHH Th¶o
S¬n vµ doanh nghiÖp kh¸ch s¹n Ng«i Sao ®Çu t x©y dùng vµ ®·
®i vµo ho¹t ®éng tõ nhiÒu n¨m qua.
Trung t©m dÞch vô du lÞch Th¶o S¬n cã tªn: "Van Long
Resort" bao gåm çc c«ng tr×nh: Siªu thÞ, trung t©m th¬ng m¹i,
v¨n phßng, cöa hµng kinh doanh, kh¸ch s¹n, trung t©m dÞch vô du
lÞch. Khu dÞch vô du lÞch Th¶o S¬n ®îc x©y dùng víi tæng sè vèn
27 tû ®ång cã 2 khu. Khu A: gåm 1 nhµ nghØ 2 sao 5 tÇng cã 29
phßng víi 58 sè giêng n»m, 1 nhµ ¨n thiÕt kÕ kiÓu nhµ vên HuÕ víi
480 ghÕ ngåi, 1 héi trêng 150 ghÕ, 1 quÇy bao 13 ghÕ, 1 bÓ b¬i,
2 phßng karaoke, 2 s©n tennis vµ 12 phßng vËt lý trÞ liÖu. Khu B
lµ khu sinh th¸i nhµ vên gåm: 3 nhµ ¨n 180 ghÕ víi mãn ¨n HuÕ,
khu nhµ biÖt thù, nhµ vên, khu vui ch¬i, gi¶i trÝ c©u ç. Ngoµi ra
khu dÞch vô Th¶o S¬n cã 3 xe ¤t« vËn chuyÓn kh¸ch gåm 1 xe 4
chç vµ 2 xe 12-15 chç.
Ngoµi Th¶o S¬n, khu nhµ sµn cña doanh nghiÖp kh¸ch s¹n
Ng«i Sao ®îc x©y dùng trªn ®êng vµo V©n Long còng ®· ®i vµo
ho¹t ®éng tõ nhiÒu n¨m nay gåm 5 khu nhµ nghØ vµ 1 khu nhµ ¨n
thiÕt kÕ theo kiÓu nhµ sµn d©n téc ®éc ®¸o vµ gi¶n dÞ, ®éi ngò
nh©n viªn nhiÖt t×nh.
HiÖn t¹i kh¸ch du lÞch ®Õn víi khu du lÞch sinh th¸i V©n

Long thuéc 2 kiÓu nh sau: Thø nhÊt, lµ kh¸ch ®i theo ®oµn ®·
mua tour cña çc h·ng l÷ hµnh vµ c«ng ty du lÞch trong c¶ níc. Tøc
lµ quy tr×nh du lÞch ®· ®îc Ên hµnh, ngêi híng dÉn viªn cña tour
sÏ ®Æt tríc çc mãn ¨n t¹i nhµ hµng vµo thêi gian nµo, bao nhiªu
kh¸ch, nghØ l¹i bao l©u. Thø hai, lµ kh¸ch tù do (gia ®×nh, b¹n bÌ)
chñ yÕu lµ kh¸ch néi ®Þa khi ®Õn nghØ ng¬i vµ ¨n ®Æc biÖt lµ
¨n çc s¶n phÈm cña ®Þa ph¬ng nh: dª, cua, èc, Õch, bß, gµ.
Sau khi cã quyÕt ®Þnh thµnh lËp khu b¶o tån, çc khu dÞch
vô du lÞch ®i vµo ho¹t ®éng sè lîng kh¸ch tíi th¨m V©n Long cã
chiÒu híng gia t¨ng.
B¶ng 6: Sè lîng kh¸ch ®Õn tham quan V©n Long
Kh¸ch néi
N¨m Tæng sè (kh¸ch) Kh¸ch quèc tÕ
®Þa
2000 3700 3.542 158
2001 5.000 4.805 195
2002 6.500 6.290 210
2003 11.200 10.825 375
2004 15.879 15.300 579
2005 79.889 78.103 1.784
2006 57.560 54.155 3.405
4 th¸ng
15.926 14.367 1.559
2007
(Nguån: Së Du lÞch Ninh B×nh)

N¨m 2000 lîng kh¸ch tíi V©n Long míi chØ lµ 3700 kh¸ch
®Õn n¨m 2001 ®· t¨ng lªn 5000 kh¸ch, n¨m 2002 lîng kh¸ch còng
®· t¨ng lªn nhng thÊp ®¹i 6500 kh¸ch. B¾t ®Çu tõ n¨m 2003 khi
kinh tÕ cµng ph¸t triÓn nhu cÇu du lÞch cµng ph¸t triÓn vµ Ninh
B×nh nãi chung V©n Long nãi riªng ®îc biÕt ®Õn nhiÒu h¬n th×
lîng kh¸ch ®æ vÒ ®©y t¨ng lªn ®¸ng kÓ. Tõ 6500 kh¸ch n¨m
2002 t¨ng lªn ®Õn 11200 kh¸ch n¨m 2003. T¨ng 4700 kh¸ch gÊp
tõ 2 ®Õn 3 lÇn sè kh¸ch t¨ng lªn so víi nh÷ng n¨m tríc. §Õn n¨m
2004 V©n Long ®ãn tæng céng 15879 kh¸ch trong ®ã kh¸ch quèc
tÕ lµ 15300 kh¸ch vµ 579 kh¸ch néi ®Þa. N¨m 2005 sè lîng kh¸ch
®Õn th¨m V©n Long ®· gia t¨ng mét çch ®ét biÕn: 79.889 kh¸ch
trong ®ã 78.103 kh¸ch quèc tÕ vµ 1784 kh¸ch néi ®Þa. §©y qu¶
thùc lµ 1 con sè khæng lå v× nã gÊp g¸n 6 lÇn sè lîng kh¸ch ®Õn
tham quan V©n Long vµo n¨m 2004.
Tuy vËy, n¨m 2006 sè lîng kh¸ch l¹i sôt gi¶m nhiÒu so víi n¨m
tríc chØ cßn 57560 kh¸ch víi 54155 kh¸ch quèc tÕ vµ 3405 kh¸ch
néi ®Þa. Nh×n vµo con sè nµy nh÷ng tëng hiÖn tîng kh¸ch du
lÞch gi¶m ®i lµ do V©n Long kh«ng cßn søc thu hót n÷a nhng
thùc tÕ kh«ng ph¶i lµ nh thÕ. Thùc ra con sè mµ ban qu¶n lý khu
du lÞch íc lîng n¨m 2005 chØ lµ 54.401 kh¸ch nhng trong n¨m ®ã
do cã çc ho¹t ®éng du lÞch, thÓ thao ®Æc biÖt cña tØnh khiÕn
cho lîng kh¸ch ®Õn ®©y t¨ng lªn ®ét biÕn. §iÒu nµy cã nghÜa lµ
thùc chÊt sù gia t¨ng kh¸ch du lÞch trong n¨m 2005 nµy chØ lµ
con sè t¹m thêi. Cã thÓ coi 57560 kh¸ch n¨m 2006 lµ 1 con sè
®¸ng kÓ.
Trong nh÷ng th¸ng ®Çu n¨m míi 2007 sè lîng kh¸ch ®Õn
th¨m V©n Long l¹i cã chiÒu híng gi¶m. Tõ th¸ng 1 ®Õn th¸ng 4
n¨m 2007 V©n Long ®ãn 15926 lît kh¸ch trong ®ã kh¸ch quèc tÕ
lµ 14367 kh¸ch, kh¸ch néi ®Þa lµ 1559 kh¸ch. Trong khi ®ã, 4
th¸ng ®Çu n¨m 2006 V©n Long cã tíi 33.060 kh¸ch ®Õn tham
quan gåm 31.877 kh¸ch quèc tÕ vµ 1.183 kh¸ch néi ®Þa. So víi 4
th¸ng ®Çu n¨m 2006 lîng kh¸ch ®Õn V©n Long vµo 4 th¸ng ®Çu
n¨m 2007 ®· sôt gi¶m nghiªm träng chØ b»ng 48,17%. Nguyªn
nh©n chÝnh lµ do ®iÒu kiÖn vÒ thêi tiÕt 4 th¸ng qua kh«ng mÊy
thuËn lîi, mïa ®«ng kÐo dµi vµ cã nh÷ng vît rÐt ®Ëm, s¬ng mï
bao phñ toµn bé khu vùc, ®«i khi l¹i cã nh÷ng c¬n ma to khiÕn
cho ho¹t ®éng tham quan kh«ng thÓ thùc hiÖn ®îc.
Qua ®©y cho thÊy, khu du lÞch V©n Long nhiÒu n¨m qua
®îc nhiÒu ngêi biÕt ®Õn vµ cã søc thu hót rÊt cao thÓ hiÖn qua
sè lîng kh¸ch tham quan kh«ng ngõng t¨ng lªn. HÇu hÕt du kh¸ch

rÊt thÝch thó khi ®Õn ®©y song chØ ®Õn trong thêi gian ng¾n
(®Õn nghØ ng¬i, ¨n uèng ®i du thuyÒn tham quan råi vÒ nghØ
ng¬i ¨n vµ ®i tiÕp) Ýt khi nghØ l¹i qua ®ªm kÓ c¶ kh¸ch néi ®Þa.
PhÇn v× V©n Long kh¸ gÇn Hµ Néi, gÇn thÞ x· Ninh B×nh vµ do
V©n Long míi ®îc thµnh lËp çc tuyÕn ®iÓm du lÞch cha thùc sù
phong phó vµ thu hót nªn nã chØ lµ 1 ®iÓm dõng ch©n trong c¶
tour hµnh tr×nh dµi. H¬n n÷a thùc tÕ çc c¬ së vËt chÊt kü thuËt
ë ®©y cßn kh¸ s¬ sµi cha ®¸p øng ®îc nhu cÇu cña du kh¸ch. V×
thÕ nÕu ®îc khai th¸c tèt vµ hîp lý, c¬ së vËt chÊt hoµn thiÖn h¬n
n÷a th× con sè kh¸ch ®Õn ®©y sÏ kh«ng ngõng gia t¨ng,
thêi gian lu tró kÐo dµi h¬n.
2.5. Thùc tr¹ng tæ chøc çc ho¹t ®éng tham quan.

Lµ mét vïng ®Êt ngËp níc quanh n¨m, nªn khi ®i tham quan
thiªn nhiªn, phong c¶nh vµ hÇu hÕt çc di tÝch lÞch sö ®Òu b»ng
thuyÒn nan. HiÖn nay x· cã 300 hé cã thuyÒn phôc vô kh¸ch du
lÞch vµ chÞu sù ®iÒu hµnh cña Tr¹m du lÞch víi ®iÒu kiÖn thuyÒn
cao, ch¾c ch¾n ®¶m b¶o an toµn cho du kh¸ch. Sù ph©n c«ng
lùc lîng phôc vô du lÞch ë ®©y lµ sù lu©n phiªn cña çc hé gia
®×nh trong céng ®ång ®Þa ph¬ng. Mçi chuyÕn ®i cã mét
nh©n viªn du lÞch phô tr¸ch mét sè thuyÒn cïng ®i ®Ó gi¸m s¸t
lé tr×nh cña thuyÒn vµ ng¨n chÆn xö lý çc hiÖn tîng lµm phiÒn
kh¸ch nÕu cã. Nh÷ng trêng hîp cã biÓu hiÖn g©y rèi trËt tù víi
du kh¸ch, vi ph¹m néi quy an ninh trËt tù, nÕp sèng v¨n ho¸ ë
khu du lÞch ®Òu ®îc çc Tr¹m du lÞch vµ chÝnh quyÒn x· xö lý
kÞp thêi víi møc ®×nh chØ chë ®ß vµ ®×nh chØ kinh doanh
dÞch vô trong mét thêi gian nhÊt ®Þnh.
Gi¸ vÐ tham quan ®îc ban qu¶n lý khu du lÞch Ên ®Þnh:
35.000/ngêi (sè tiÒn nµy sÏ ®îc nép l¹i cho x· Gia V©n sau khi ®·
trõ ®i tiÒn c«ng chë ®ß cho çc thuyÒn viªn). Tham quan V©n
Long cã thÓ ®i theo 3 tuyÕn:
TuyÕn 1: Trung t©m bªn thuyÒn tíi hang Vång råi tiÕp tôc ®i
thuyÒn däc d·y nói §ång QuyÓn lÇn lît qua cöa §ång Thµy, hang
Bãng, KÏm Tr¨m tíi ®Ëp Chî Míi råi quay l¹i

TuyÕn 2: ®i thuyÒn tõ bªn du lÞch V©n Long tíi chïa B¸i Väng,
råi tiÕp tôc ®i thuyÒn däc d·y nói MÌo Cµo lÇn lît qua hang Bµ
NghiÖp, Vên ThÞ, tíi hang Ç råi quay l¹i.
TuyÕn 3: §i tham quan däc theo bê ®ª §Çm Cót, th¨m chïa
Thanh S¬n, tíi th«n Cät (x· Gia Hng), th¨m vên c©y ¨n tr¸i, theo ®-
êng mßn lªn nói qua ®Òn Thung l¸ råi vµo th¨m khu rõng trong
thung QuyÒn c¶.
V× thêi gian qua çc tuyÕn cã ®é dµi ng¾n kh¸c nhau cho
nªn tuú thuéc vµo nhu cÇu cña kh¸ch còng nh thêi gian ®i tham
quan lµ bao l©u ®Ó nh©n viªn Tr¹m du lÞch cïng çc thuyÒn viªn
sÏ chñ ®éng ®a du kh¸ch ®i theo tuyÕn nµo. Tèc ®é ®i nhanh
hay chËm ®ång thêi t¹o ®iÒu kiÖn nh vÞ trÝ, thêi gian ®Ó kh¸ch
ng¾m nh×n quan s¸t vµ chôp ¶nh l niÖm. Thêng th× mçi tuyÕn
tham quan mÊt kho¶ng 1 ®Õn 2 giê nhng nÕu ®i hÕt çc ®iÓm
tham quan th× ph¶i mÊt chõng kho¶ng 3 ®Õn 4 giê. Ngoµi ra, cø
mçi ®oµn kh¸ch ®i çch nhau mét kho¶ng thêi gian nhÊt ®Þnh
viÖc nµy ®¶m b¶o cho çc ®oµn kh¸ch kh«ng bÞ c¶m thÊy khã
chÞu v× sù "®«ng ®óc", ho¹t ®éng cña hä bÞ ¶nh hëng bëi sù cã
mÆt cña du kh¸ch kh¸c vµ h¬n n÷a kh«ng g©y ¶nh hëng tíi tËp
tÝnh cña çc loµi ®éng vËt hoang d·, kh«ng lµm n¸t hay ph¸ háng
th¶m thùc vËt.
Ngoµi thuyÒn chê kh¸ch du lÞch tham quan, Gia V©n cßn cã
22 hé cã xe tr©u xe bß tham gia chë kh¸ch. H×nh thøc du lÞch
nµy qu¶ thùc rÊt ®éc ®¸o vµ míi l¹. TuyÕn du lÞch nµy më ra
nh»m giíi thiÖu víi du kh¸ch quang c¶nh vµ cuéc sèng thêng ngµy
cña nh÷ng ngêi d©n n¬i ®©y. Mçi chiÕc xe chØ trë 4 ngêi vµ sÏ
b¾t ®Çu ®i tõ khu du lÞch V©n Long tíi th«n Phï Long qua lÇn lît
çc th«n Chi LÔ, Mai Trung, Trung Hoµ, TËp Ninh vµ quay l¹i khu
trung t©m.
Tuy kh«ng ph¶i lµ mét lµng nghÒ næi tiÕng nhng nh÷ng s¶n
phÈm thªu dÖt, ®å gia dông, thñ c«ng mü nghÖ cña ngêi d©n n¬i
®©y t¹o ra còng lµm cho du kh¸ch ph¶i ng¹c nhiªn vµ thÝch thó.
Mét d·y hµng lu niÖm ®îc bµy b¸n ngay ë bÕn ®ß chñ yÕu lµ

hµng thªu ren, hµng ®an l¸t, mò, qu¹t nan, kh¨n mÆt. Trong çc
nhµ hµng nh Th¶o S¬n, khu nhµ sµn Ng«i Sao còng cã nh÷ng cöa
hµng b¸n mò, ¸o ph«ng cã in h×nh nói non cña V©n Long, tîng
tr©u bß lµm b»ng ®Êt hay phñ men. TÊt c¶ nh÷ng s¶n phÈm nµy
®Òu do chÝnh tay ngêi d©n ®Þa ph¬ng chÕ t¸c vµ b¸n cho du
kh¸ch lµm phong phó thªm s¶n phÈm du lÞch, t¨ng thu nhËp.
ë V©n Long cßn cã mét dÞch vô n÷a còng rÊt míi l¹ vµ thu
hót kh«ng Ýt du kh¸ch tham gia, ®ã cã thÓ gäi lµ mét lo¹i h×nh
kinh doanh v× nã còng mang l¹i thªm thu nhËp cho ngêi d©n. §ã
lµ dÞch vô thuª ngêi d©n ®Þa ph¬ng (th«ng th¹o ®Þa h×nh am
hiÓu tËp tÝnh cña çc loµi chim, thó ®a kh¸ch tham quan ®Æc
biÖt lµ çc nhµ nghiªn cøu, phãng viªn, nhµ b¸o ®i t×m hiÓu,
ng¾m nh×n vµ chôp ¶nh çc loµi thó tiªu biÓu lµ çc loµi chim di
c tõ ph¬ng B¾c). Nh÷ng híng dÉn viªn nµy biÕt ®îc mïa nµo th×
chim hay vÒ vµ n¬i chóng ®Ëu l¹i, ¨n uèng sinh s¶n vµo thêi gian
nµo. Hµng n¨m cã hµng ngh×n con chim níc vÒ V©n Long kiÕm ¨n
®Æc biÖt vµo mïa kh«, vïng ®Êt ngËp níc nµy lµ ®iÓm tró ®«ng
v« cïng thuËn lîi víi chóng. Híng dÉn viªn cã thÓ dïng thuyÒn hoÆc
®i bé ®a du kh¸ch ®Õn vµ quan s¸t, chôp ¶nh. Mét ®iÒu thuËn lîi
lµ ë V©n Long du kh¸ch cã thÓ dÔ dµng quan s¸t trªn ®Çm níc,
trªn çc v¸ch ®¸ v«i nhiÒu loµi chim ®éc ®¸o nh: S©m CÇm,
Ngçng trêi, ã ç, Mång kÐt, cß Bî, cß Ruåi, V¹c, DiÖc x¸m, cß
tr¾ng... Chi phÝ cho mçi lÇn ®a kh¸ch ®i nh thÕ nµy tuú thuéc
vµo thêi gian dµi ng¾n, ®i vµo thêi ®iÓm dµi cã thÓ dao ®éng tõ
300 ®Õn 500.000®/ngêi.
ViÖc chë kh¸ch b»ng thuyÒn nan ®i ng¾m c¶nh, b¸n hµng lu
niÖm hay ®a kh¸ch ®i nghiªn cøu t×m hiÓu çc loµi chim, thó lµ
nh÷ng s¶n phÈm du lÞch ®éc ®¸o ®ång thêi còng chÝnh lµ çc
h×nh thøc kinh doanh du lÞch cña ®Þa ph¬ng. Tuy nhiªn, çc
h×nh thøc nµy chØ dõng l¹i ë khai th¸c ®¬n thuÇn phôc vô nh÷ng
nhu cÇu c¬ b¶n cña du kh¸ch mµ kh«ng hÒ lµm tæn h¹i, ¶nh hëng
®Õn ®a d¹ng sinh häc cña khu b¶o tån.
Sù ph¸t triÓn du lÞch trong nh÷ng n¨m qua lµ ®iÒu kiÖn lµm
thay ®æi c¬ cÊu kinh tÕ cña ®Þa ph¬ng. Tríc ®©y, Gia V©n lµ
mét x· thuÇn n«ng, n«ng nghiÖp chiÕm 100% trong c¬ cÊu kinh
tÕ cña x· nay nhê ph¸t triÓn du lÞch, Gia V©n ®ang tõng bíc thùc
hiÖn m¹nh mÏ chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ theo híng t¨ng dÇn gi¸
trÞ dÞch vô du lÞch (30%) vµ tõng bíc ®a çc nghÒ tuyÓn thñ
c«ng nghiÖp vµo, g¾n du lÞch sinh th¸i víi du lÞch lµng nghÒ.
Doanh thu:
B¶ng 7: Doanh thu vµ nép ng©n s¸ch tõ n¨m 2001 - 2007
§¬n vÞ: TriÖu ®ång
N¨m Doanh thu Nép ng©n s¸ch
2001 410,0 97,5
2002 483,5 112
2003 650,0 150,57
2004 895,2 218,8
2005 2083,0 557,2
2006 1687,0 429,8
4 th¸ng 2007 551,19 111,13
(Nguån: Së Du lÞch Ninh B×nh)
2.6. Thùc tr¹ng ®êi sèng nh©n d©n, c«ng t¸c qu¶n lý
vµ b¶o vÖ:
2.6.1.§êi sèng nh©n d©n:
Çc x· vïng ®Öm ®Òu cã tiÒm n¨ng lín vÒ ®Êt ®ai, thuËn lîi
cho canh t¸c n«ng nghiÖp, trång c©y c«ng nghiÖp, n«ng l©m, kÕt
hîp hoÆc vên rõng. Tuy nhiªn l¹i n»m trong vïng tròng, bÞ gl©y
nÆng, mÆc dï ®· cã nhiÒu kinh nghiÖm trong canh t¸c nhng ®êi
sèng cña nh©n d©n vÉn cßn rÊt khã kh¨n,s¶n xuÊt n«ng nghiÖp
chñ yÕu lµ trång lóa mét vô. V× thÕ, viÖc ®¸nh b¾t vµ khai th¸c
nguån thuû lîi thuû sinh vËt trong khu b¶o tån vÉn cßn tiÕp diÔn.
Tuy ®· cã nhiÒu h¹n chÕ kÓ tõ khi cã quyÕt ®Þnh chÝnh thøc
thµnh lËp khu b¶o tån nhng nhiÒu kü thuËt ®¸nh b¾t g©y «
nhiÔm m«i trêng, lµm suy gi¶m ®a d¹ng sinh häc nghiªm träng
vÉn cßn tån t¹i (nh dïng xung ®iÖn, líi m¾t nhá). Nh÷ng n¨m gÇn
®©y, mÆc dï ®êi sèng cña nh©n d©n ®· ®îc c¶i thiÖn nhiÒu nh-
ng b×nh qu©n thu nhËp còng chØ trªn 100.000 ®ång/ngêi/ th¸ng
(sè liÖu 2006). §êi sèng thÊp kÐm khiÕn hä thê ¬ víi c«ng t¸c b¶o
tån vµ b¶o vÖ khu b¶o tån, khai th¸c tµi nguyªn mét çch bÊt hîp
lÝ vµ bÊt hîp ph¸p, phôc vô nhu cÇu tríc m¾t.
2.6.2. C«ng t¸c qu¶n lý vµ b¶o vÖ:

§a sè ngêi d©n ®Þa ph¬ng ñng hé viÖc thµnh lËp khu b¶o
tån V©n Long v× tõ ®ã hä còng ®îc hëng nh÷ng nguån lîi tõ b¶o
vÖ m«i trêng sinh th¸i, b¶o vÖ tÝnh ®a d¹ng sinh häc cao cña ®Þa
ph¬ng vµ t¬ng lai sÏ cã nhiÒu viÖc lµm tõ viÖc ph¸t triÓn du lÞch.
Nhng mét sè ngêi vÉn cßn lo l¾ng v× mÊt ®i nguån thu ®¸ng kÓ
tõ rõng vµ ®Çm ®íc (kh«ng ®îc vµo rõng chÆt cñi, kh«ng ®îc cµy
cÊy ®Êt lµm ruéng, kh«ng ®îc ®¸nh b¾t t«m ç).vµ cha cã th¸i
®é hîp t¸c. Nh÷ng vÊn ®Ò nµy ®· g©y khã kh¨n cho c«ng t¸c
qu¶n lý b¶o vÖ khu b¶o tån.
NhËn thøc b¶o tån thÊp.

Nãi chung nhËn thøc cña ngêi d©n vïng ®Öm cha cao, ®Æc
biÖt lµ ngêi d©n x· Gia V©n – n¬i cã ¶nh hëng nhiÒu nhÊt ®Õn
khu b¶o tån. Mét sè cho r»ng b¶o vÖ thiªn nhiªn, b¶o vÖ rõng, b¶o
vÖ ®Êt ngËp níc lµ nh÷ng ho¹t ®éng kh«ng thùc tÕ vµ lµ nhiÖm
vô cña Ban kiÓm l©m chø kh«ng ph¶i cña m×nh. Thanchs thøc
nµy ®· khiÕn ban qu¶n lý khu b¶o tån kh«ng chØ lµm nhiÖm vô
b¶o vÖ mµ cßn ph¶i ®¶m ®¬ng tr¸ch nhiÖm gi¸o dôc m«i trêng
cho nh©n d©n ®Þa ph¬ng. Ho¹t ®éng nµy thêng ®îc kÕt trong
nh÷ng buæi häp th«n b¶n, ®oµn b¶n. MÆc dï vËy ngêi d©n vÉn
cha tham gia tÝch cùc vµo nh÷ng buæi häp nµy, sè ngêi d©n thùc
sù tù nguyÖn muèn tham dù kh«ng nhiÒu. Cã thÓ do nhiÒu
nguyªn nh©n nhng chñ yÕu lµ do ®êi sèng cña nh©n d©n cßn
gÆp nhiÒu khã kh¨n, hä kh«ng thÓ bá viÖc ®Ó tham gia çc buæi
häp, çc líp häc. H¬n n÷a, do truyÒn thèng khai th¸c cña ngêi
d©n vÒ nguån lîi thuû s¶n, l©m nghiÖp còng ¶nh hëng ®Õn nhËn
thøc cña hä, lµm cho c«ng t¸c qu¶n lý vµ b¶o vÖ khu b¶o tån gÆp
nhiÖu trë ng¹i.

ch¬ng III: §Þnh híng ph¸t triÓn khu du lÞch sinh

th¸i V©n Long.
1. §Þnh híng quy ho¹ch khu DLST V©n Long:
Quy ho¹ch khu du lÞch sinh th¸i V©n Long nh»m ®a ra nh÷ng
quy m« diÖn tÝch cña çc khu du lÞch, ®a ra çc tour tuyÕn
®iÓm du lÞch cã tÝnh chÊt quy m« hîp lý, nh»m khai th¸c triÖt ®Ó
çc thÕ m¹nh cña khu du lÞch sinh th¸i V©n Long, ®ång thêi b¶o
vÖ nguån tµi nguyªn thiªn nhiªn quý hiÕm.
 Quan ®iÓm thiÕt kÕ ®èi víi khu dÞch vô du lÞch
V©n Long:
Tæng diÖn tÝch ®Êt ®ai khu dÞch vô du lÞch sinh th¸i V©n

Long lµ: 327 ha. Trong t¬ng lai dù kiÕn ®Þa bµn x· Gia V©n sÏ lµ
trung t©m khu du lÞch sinh th¸i V©n Long, lµ ®« thÞ du lÞch
nh»m thóc ®Èy kinh tÕ cña x· Gia V©n còng nhw cña vïng vµ
tØnh Ninh B×nh.
B¶o tån c¶nh quan, m«i trêng tù nhiªn, ph¸t triÓn bÒn v÷ng
cña x· Gia V©n còng nh cña vïng. T¹o ra s¶n phÈm du lÞch sinh
th¸i cã chÊt lîng cao.
KhuyÕn khÝch ph¸t triÓn nhµ vên, nhµ vên kiÓu trang tr¹i vµ
kiÓu biÖt thù phôc vô kinh tÕ gia ®×nh víi kiÕn tróc truyÒn thèng,
hµi hoµ víi c¶nh quan khu du lÞch.
§¶m b¶o ®Êu nèi kü thuËt gi÷a khu hiÖn cã víi khu ph¸t
triÓn míi t¹o ra m¹ng líi h¹ tÇng kü thuËt t¬ng ®èi ®ång bé, lµm
c¬ së ph¸t triÓn ®Çu t x©y dùng.
T¹o ra khu trung t©m dÞch vu du lÞch thuËn lîi tæ chøc du
lÞch, kh«ng gian kiÕn tróc c¶nh quan hiÖn ®¹i d©n téc. ®Çy ®ñ
chøc n¨ng phôc vô vui ch¬i gi¶i trÝ, ®¸p øng nhu cÇu kh¸ch du
lÞch.
 §Þnh híng x©y dùng c¬ së h¹ tÇng:
Nh»m môc tiªu c«ng t¸c qu¶n lý b¶o vÖ rõng vµ ®a d¹ng

sinh häc, ®ång thêi phôc vô cho çc ho¹t ®éng kinh doanh t¹i khu
b¶o tån tiªn nhiªn V©n Long. Tríc m¾t cÇn sím tËp trung x©y
dùng c¬ së h¹ tÇng nh: më réng vµ n©ng cÊp 2.1 km ®êng quèc
lé 12B vµo ban qu¶n lý ®ång thêi hoµn thiÖn mÆt b»ng mét sè
®êng trong lµng x· cßn ®i l¹i khã kh¨n. Ngoµi ra ph¶i ®Çu t x©y
dùng 10 km ®êng tuÇn tra b¶o vÖ rõng kÕt hîp víi quan s¸t vµ
theo dâi quÇn thÓ Voäc quÇn ®ïi tr¾ng.
KÕt hîp víi chÝnh quyÒn ®Þa ph¬ng vµ nh©n d©n x· Gia V©n
x©y dùng mét tr¹m h¹ thÕ vµ m¸y ph¸t ®iÖn víi cét, d©y dÉn vµ
nhiªn liÖu, mét hÖ thèng níc cÊp tho¸t níc s¹ch ®¶m b¶o vËn hµnh
an toµn phôc vô s¶n xuÊt, sinh ho¹t cho nh©n d©n vµ khu dÞch vô
du lÞch ®ang ho¹t ®éng trong khu vùc.
HiÖn t¹i bÕn thuyÒn cña khu V©n Long ®· ®i vµo ho¹t ®éng
nhiÒu n¨m nay nhng cha ®îc quy ho¹ch cô thÓ v× thÕ ®Ó thuËn

tiÖn cho ho¹t ®éng du lÞch cÇn ph¶i x©y dùng mét bÕn thuyÒn
víi sù lu©n chuyÓn hîp lý gi÷a çc thuyÒn viªn, thËm chÝ cÇn ph¶i
®¸nh sè cho çc thuyÒn ®Ó tiÖn cho viÖc qu¶n lý.
X©y dùng ®Ëp Chî Míi cã ®Ëp trµn bª t«ng. Môc ®Ých lµ ®Ó
gi÷ møc níc trong khu BTTN V©n Long lu«n ë + 2,00 ®Õn + 2,50
®¶m b¶o yªu cÇu vÒ b¶o tån m«i trêng vµ thiªn nhiªn. Cã ®Ëp
trµn du lÞch sinh th¸i ®îc míi duy tr× quanh n¨m vµ møc thu nhËp
cña ®Þa ph¬ng ®îc t¨ng lªn.
2. §Þnh híng ph¸t triÓn tuyÕn ®iÓm du lÞch trong

khu du lÞch sinh th¸i V©n Long.
Quy m« quy ho¹ch Khu du lÞch sinh th¸i V©n Long: 3710,00
ha bao gåm çc tuyÕn ®iÓm du tÝch nh sau:
Khu b¶o tån thiªn nhiªn ®Êt ngËp níc V©n Long: diÖn tÝch
®Êt nghiªn cøu lËp dù ¸n kho¶ng 2666,0ha. Chñ yÕu çc tuyÕn du
lÞch sinh th¸i trong khu b¶o tån nh sau:
 Çc tuyÕn ®êng thuû:
TuyÕn 1: Trung t©m bÕn thuyÒn V©n Long - Hang Bãng - KÏm
Tr¨m - trë vÒ khu dÞch vô du lÞch V©n Long.
TuyÕn 2: BÕn thuyÒn trung t©m - §Òn MÉu - Chïa Thanh S¬n
Tù -vên Th¸nh trë vÒ khu dÞch vô du lÞch sinh th¸i V©n Long.
TuyÕn 3: BÕn thuyÒn trung t©m - Bøc tranh MÌo cµo - Hang
Ç - trë vÒ bÕn thuyÒn trung t©m.
 Çc tuyÕn bé:
- TuyÕn 4: Tõ khu dÞch vô du lÞch V©n Long - §Òn Ba Non -

§Òn BÕn Nçi - Nhµ B¶o tµng ®éng vËt.
- TuyÕn 5: Tõ khu dÞch vô du lÞch V©n Long - §Çm Cót - §éng
Hoa L - §åi M¬.
- TuyÕn 6: TuyÕn du lÞch xuyªn rõng: tõ khu du lÞch V©n
Long - lµng sinh th¸i §åi ng« - Lµng sinh th¸i Cät - QuÌn C¶ - §¸ Hµn
- trë vÒ khu dÞch vô V©n Long.
 Çc ®iÓm du lÞch vÒ nguån:

TuyÕn 7: du lÞch vÒ nguån: tõ khu dÞch vô du lÞch V©n Long
- ®Òn Vua §inh Tiªn Hoµng - ®Òn §øc Th¸nh Nguyªn - §éng vµ chïa
§Þnh Léng - ®éng hoa L trë vÒ trung t©m khu dÞch vô du lÞch
sinh th¸i V©n Long.
- §Òn vua §inh: diÖn tÝch nghiªn Cøu 3ha (di tÝch - bÕn xe -
dÞch vô).
- §Òn ®øc th¸nh NguyÔn: diÖn tÝch nghiªn cøu 3ha (di tÝch -
bÕn xe - dÞch vô).
- §éng vµ chïa §Þnh Léng: diÖn tÝch nghiªn cøu 100ha, trong
®ã 2ha lµ diÖn tÝch bÕn xe vµ dÞch vô.
Khu du lÞch sinh th¸i §Çm Cót - ®éng Hoa L: diÖn tÝch nghiªn
cøu 120ha (gåm c¶ dÞch vô bÕn xe-phÇn ngoµi ®ª-dù kiÕn
kho¶ng 10ha)
 Du lÞch lµng quª:
TuyÕn 8: Tõ khu dÞch vô du lÞch V©n Long - th«n Phï Long -

Chi LÔ - Mai Trung - Trung Hoµ - TËp Ninh.
 Khu dÞch vô du lÞch s©n g«n §¸ Hµn vµ resort:
DiÖn tÝch ®Êt nghiªn cøu lËp dù ¸n kho¶ng 400ha, vµ 200

ha diÖn tÝch nói ®¸ gi¸p ranh víi tØnh Hµ Nam.
Khu trung l©m dÞch vô du lÞch sinh th¸i V©n Long (lËp quy
ho¹ch chi tiÕt tû lÖ 1/2000): Quy m« khu ®Êt thiÕt kÕ 327 ha.
- Quy ho¹ch chi tiÕt khu du lÞch sinh th¸i V©n Long
(quy ho¹ch chi tiÕt - tû lÖ 1/2000)
- C¬ cÊu ph©n khu chøc n¨ng khu trung t©m dÞch vô
du lÞch sinh th¸i V©n Long.
 Khu trung t©m dÞch vô kh¸ch s¹n:
Khu trung t©m dÞch vô kh¸ch s¹n gåm çc c«ng

tr×nh: Siªu thÞ trung t©m th ¬ng m¹i, v¨n phßng cöa hµng
kinh doanh, kh¸ch s¹n trung t©m dÞch vô du lÞch...
 Khu dÞch vô nhµ ë:
Gåm nhµ vên, nhµ ë d©n gian, nhµ ë biÖt thù cã kiÕn tróc

truyÒn thèng.
 TuyÕn du lÞch tham quan b»ng xe tr©u
 . Khu c©y xanh vµ thÓ dôc thÓ thao
 Khu v¨n ho¸ - gi¸o dôc - y tÕ...
Gåm çc c«ng tr×nh: th viÖn, nhµ v¨n ho¸, trêng häc c«ng
tr×nh y tÕ, b¶o vÖ søc khoÎ.
+ Khu ®Êt trung t©m ®iÒu hµnh qu¶n lý vµ híng dÉn
kh¸ch du lÞch.
+ Khu ®Êt ë lµng xãm c¶i t¹o.
+ Khu ®Êt di tÝch.
+ Khu ®Êt n«ng nghiÖp
3. §Þnh híng vÒ hÖ thèng qu¶n lý, b¶o vÖ Phôc håi vµ

khai th¸c hiÖu qu¶ tiÒm n¨ng du lÞch cña khu BTTN
®Êt ngËp níc V©n Long
Non níc V©n Long lµ n¬i du lÞch sinh th¸i rÊt tèt, ®ång thêi
còng lµ hiÖn trêng nghiªn cøu, häc tËp cho çc nhµ khoa häc, sinh
viªn trong vµ ngoµi níc muèn ®Õn t×m hiÓu vÒ vïng ®Êt ngËp níc
néi ®ång cña ViÖt Nam. Nhng ®Ó ph¸i huy ®îc çc tiÒm n¨ng du
lÞch s½n cã ë n¬i ®©y, ®ßi hái çc ban, ngµnh chøc n¨ng cña
Ninh B×nh ph¶i cã chÝnh s¸ch ®Çu t ®óng ®¾n, võa ®¶m b¶o
c«ng t¸c b¶o tån ®a d¹ng sinh häc võa ph¸t triÓn ®îc kinh tÕ tõ
du lÞch sinh th¸i.
3.1. §èi víi khu b¶o tån:
 B¶o vÖ:
Nh»m chÊm dót çc ho¹t ®éng s¨n b¾n, khai th¸c gç cñi vµ
l©m s¶n tr¸i phÐp, b¶n vÖ toµn vÑn çc hÖ sinh th¸i vµ ®a d¹ng
sinh häc hiÖn cã, tõ ®ã khai th¸c çc gi¸ trÞ cña chóng ®Ó xo¸
®ãi gi¶m nghÌo vµ tõng bíc n©ng cao ®êi sèng vËt chÊt tinh thÇn
cho çc c d©n trong khu b¶o tån. Çc ho¹t ®éng cô thÓ ®Æt ra lµ:
X¸c ®Þnh l¹i mét çch chÝnh x¸c diÖn tÝch, ranh giíi cña toµn

khu b¶o tån, diÖn tÝch vµ ranh giíi çc ph©n khu chøc n¨ng (vïng
lâi, vïng phôc håi sinh th¸i vµ vïng ®Öm) trªn c¬ së b¶n ®å víi tû
lÖ lín, 1: 10.000, thËm chÝ chi tiÕt tíi 1:5000. KiÓm kª l¹i quü ®Êt
trong çc ph©n khu ®Ó lËp kÕ ho¹ch sö dông ®Êt cho viÖc
khoanh nu«i vµ ph¸t triÓn rõng.
Ph¸t triÓn kinh tÕ vïng ®Öm. §©y lµ ®Þa bµn d©n c ®«ng
®óc, sèng chñ yÕu b»ng n«ng nghiÖp song tríc ®©y cßn tham gia
khai th¸c rõng vµ s¶n phÈm rõng, khai th¸c mÆt níc vµ çc ®èi t-
îng thuû s¶n. Bëi vËy, ®Ó qu¶n lý h÷u hiÖu khu b¶o tån buéc ph¶i
ph¸t triÓn çc lo¹i h×nh kinh tÕ mét çch ®a d¹ng.
X©y dùng 5 tr¹m b¶o vÖ t¹i khu vùc Må C«, hang Bµ NghiÖp,
KÏm tr¨m, ®Ëp chî míi vµ M¶ Mãt. Mçi tr¹m cã diÖn tÝch kho¶ng 18
m2 kÓ c¶ khu vÖ sinh.
§ång thêi x©y dùng mét trô së Ban qu¶n lý t¹i khu vùc bÕn
thuyÒn hiÖn cã gÇn tr¹m b¬m níc cña x· Gia V©n. Vµ mua s¾m
çc trang thiÕt bÞ v¨n phßng cho Ban qu¶n lý cïng çc ph¬ng tiÖn
b¶o vÖ nh: xuång m¸y, xe m¸y, èng nhßm cho çc tr¹m b¶o vÖ.
§Ó nhanh chãng kh«i phôc l¹i nh÷ng loµi ®· mÊt hoÆc
nh÷ng loµi hiÕm gÆp cÇn cã biÖn ph¸p th¶ bæ xung th«ng qua
con ®êng cøu hé ®éng vËt mµ vên Quèc gia Cóc Ph¬ng lµ ®iÓm
l©n cËn. §ång thêi, x©y dùng 2 chßi quan s¸t Voäc ë ®Ønh nói
m©m x«i vµ khu vùc Chïa B¸i Väng t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho
viÖc quan s¸t, b¶o vÖ ®êi sèng cho loµi ®Æc h÷u quý hiÕm nµy.
Ngoµi ra cÇn ph¶i x©y dùng mét hÖ thèng cäc mèc b¶ng hiÖu vµ
néi quy ranh giíi phôc vô c«ng t¸c b¶o vÖ. Dù kiÕn trong thêi gian
tíi sÏ ®ãng 20 cäc mèc ph©n ®Þnh ranh giíi, b¶ng néi quy lín vµ
13 b¶ng hiÖu nhá.
Tæ chøc çc héi nghÞ tuyªn truyÒn ®éng viªn nh©n d©n
cïng tham gia c«ng t¸c b¶o vÖ rõng, thu håi sóng tr¸i phÐp cña
nh©n d©n trong vïng. §Þa ph¬ng cïng çc c¬ quan qu¶n lý cÊp
TØnh vµ Trung ¬ng còng nh çc nhµ khoa häc cÇn biªn so¹n vµ
xuÊt b¶n nh÷ng tranh ¶nh vÒ nh÷ng loµi ®éng, thùc vËt quý
hiÕm vµ ®Æc trng cña V©n Long kh«ng chØ nh»m qu¶ng b¸ cho

du kh¸ch mµ cßn gióp cho mäi ngêi cã ý thøc kh«ng x©m h¹i
chóng vµ b¶o vÖ chóng mét çch hiÖu qu¶.
3.2. Phôc håi sinh th¸i:

Nh»m hç trî nhanh t¸i sinh thiªn nhiªn vµ n©ng cao ®é che
phñ cña rõng t¹o n¬i c tró tèt cho çc loµi ®éng vËt, ®ång thêi
gãp phÇn mang l¹i c«ng ¨n viÖc lµm t¨ng thu nhËp cho nh©n d©n
®Þa ph¬ng vïng ®Öm th× ta cÇn tiÕn hµnh ngay mét sè c«ng
viÖc:
§iÒu tra x¸c ®Þnh çc khu vùc cã ®iÒu kiÖn t¸i sinh thiªn
nhiªn, trång bæ sung 100 ha rõng. Do ®Þa h×nh bÞ bao bäc bëi
çc d·y nói ®¸ v«i vµ ®ª nªn ë V©n Long ®iÒu kiÖn phôc håi rõng
vµ çc loµi ®éng thùc vËt rÊt thuËn lîi nÕu c«ng t¸c b¶o vÖ ®îc
t¨ng cêng. V× vËy ë ®©y chØ cÇn trång vµ nu«i çc loµi c©y
nhËp néi mäc nhanh ë giai ®o¹n ®Çu nh mét sè vên quèc gia vµ
khu b¶o tån thiªn nhiªn kh¸c.
Thùc hiÖn ch¬ng tr×nh kho¸n b¶o vÖ 459 ha diÖn tÝch rõng
thø sinh trªn nói ®¸ v«i hiÖn cßn ®ång thêi tÝch cùc khoanh nu«i
phôc håi 1.466 ha rõng nghÌo vµ x©y dùng vên ¬m diÖn tÝch 2
ha. MÆt kh¸c trång bæ xung çc loµi c©y thøc ¨n cho çc loµi thó
®Æc biÖt lµ loµi Voäc quÇn ®ïi tr¾ng hiÖn cã t¹i V©n Long. Ngoµi
ra, trång thªm 50 ha mét sè c©y thÝch hîp nh: Vµ níc, Tre, Tróc t¹o
ch©n chim cho chim níc vµ chim di c tró ngô. N¬i trång chÝnh lµ
ven çc ch©n nói ®¸ v«i phÝa Nam nói M©m X«i, MÌo cµo ®Çm
V©n Long thuéc x· Gia V©n vµ phÝa B¾c thuéc x· Gia Hoµ, vµ nÕu
cã thÓ sÏ trång ë ven tÊt c¶ çc ®Çm cßn l¹i
4. §Þnh híng nghiªn cøu khoa häc:

Nh»m ®iÒu tra c¬ b¶n çc nguån tµi nguyªn thiªn nhiªn vµ
®éng, thùc vËt ®Ó ®Ò xuÊt biÖn ph¸p qu¶n lý b¶o vÖ, sö dông
mét çch hîp lý vµ cã hiÖu qu¶. SÏ x©y dùng mét sè ®Ò tµi nghiªn
cøu khoa häc ë khu BTTN V©n Long vµ kªu gäi nguån vèn trong n-
íc, Quèc tÕ vµ sù hîp t¸c nghiªn cøu khoa häc cña çc trêng §¹i häc
vµ çc ViÖn ë Trung ¬ng. Çc ®Ò tµi cã thÓ thùc hiÖn ë V©n
Long:
Kh¶o s¸t ®a d¹ng sinh häc trong vïng nói ®¸ v«i, ®Æc biÖt lµ
kh¶o s¸t vÒ sè lîng gÊu tróc vµ ®Æc tÝnh sinh häc cña loµi Voäc
quÇn ®ïi, mét sè loµi linh trëng vµ thó lín quý hiÕm kh¸c (3 n¨m).
ThÝ nghiÖm kü thuËt g©y nu«i çc loµi ®éng thùc vËt thuû
sinh nh: Cµ Cuèng, èc nhåi, Õch, çc loµi Rong. . .(2 n¨m).
X©y dùng hÖ thèng « ®Þnh vÞ ®Ó theo dâi t¸i sinh thiªn
nhiªn vµ phôc håi rõng trªn nói ®¸ v«i ë V©n Long. Mçi « 200m x
200m ®Æt ë çc n¬i sèng hoÆc sinh c¶nh kh¸c nhau (3 n¨m).
§iÒu tra sinh häc çc loµi chim níc, chim di c vµ kh«i phôc çc
loµi linh trëng (3 n¨m).
Ch¬ng tr×nh ®µo t¹o chuyªn m«n nghiÖp vô cho çn bé cña
khu b¶o tån.
5. §Þnh híng khai th¸c - sö dông hîp lý çc nguån

tµi nguyªn thiªn nhiªn:
Du lÞch sinh th¸i lµ d¹ng kinh tÕ ®Æc biÖt, dùa vµo khai
th¸c c¶nh quan tuyÖt t¸c vµ ®a d¹ng sinh häc víi sù cã mÆt trong
vïng mét loµi linh trëng quý hiÕm ë møc ®é toµn cÇu Voäc m«ng
tr¾ng. Tuy nhiªn viÖc khai th¸c vµ sö dông çc nguån tµi nguyªn
thiªn nhiªn nµy kh«ng thÓ kh«ng ¶nh hëng ®Õn thiªn nhiªn vµ çc
loµi ®éng, thùc vËt n¬i ®©y. Do ®ã, ®Ó võa b¶o vÖ c¶nh quan
n¬i ®©y võa khai th¸c tµi nguyªn mang l¹i hiÖu qu¶ kinh tÕ cao
cÇn ph¶i cã nh÷ng ho¹t ®éng sau:
X©y dùng mét kÕ ho¹ch qu¶n lý ®Ó ph¸t triÓn du lÞch sinh
th¸i trong khu vùc t«n t¹o mét sè danh th¾ng, di tÝch lÞch sö, v¨n
ho¸ vµ tuyÕn du lÞch ®· cã ®ång thêi më thªm mét sè tuyÕn du
lÞch sinh th¸i kh«ng chØ ë díi níc, kh«ng chØ ë x· Gia V©n nh giai
®o¹n hiÖn nay mµ c¶ ë trªn c¹n thuéc çc x· kh¸c t¹o nªn nhiÒu
nÐt ®Æc trng, ®éc ®¸o. MÆt kh¸c kÕt hîp víi çc khu du lÞch nh:
Cóc Ph¬ng, Hoa L, BÝch §éng, Kim S¬n nh»m x©y dùng mét m¹ng
líi du lÞch, ®a d¹ng phong phó thu hót kh¸ch du lÞch kÐo dµi thêi
gian lu tró.
X©y dùng hÖ thèng çc néi quy quy ®Þnh mét çch chÆt chÏ

vÒ phôc vô, vÒ v¨n minh du lÞch (¨n xin, thî chôp ¶nh nhòng
nhiÔu lµm phiÒn kh¸ch, kÐo nµi, Ðp kh¸ch mua hµng lu niÖm)
nh»m b¶o vÖ danh lam th¾ng c¶nh, m«i trêng vµ ®a d¹ng sinh
häc, t¹o Ên tîng trong lßng du kh¸ch, ®¶m b¶o tÝnh chÊt du lÞch
sinh th¸i nh©n v¨n vµ t«n gi¸o. §iÒu nµy ch¾c ch¾n sÏ thu hót ®îc
kh¸ch du lÞch ®Õn th¨m vµ cßn cã ý ®Þnh quay trë l¹i víi V©n
Long, tõ ®ã sè kh¸ch du lÞch vµ çc dÞch vô sÏ t¨ng lªn, møc sèng
cña nh©n d©n ®Þa ph¬ng còng ®îc n©ng lªn xo¸ ®ãi gi¶m
nghÌo, ¸p lùc lªn nguån tµi nguyªn thiªn nhiªn sÏ ®îc h¹n chÕ.
 Tuyªn truyÒn, gi¸o dôc vµ n©ng cao nhËn thøc céng
®ång:
Nh»m n©ng cao n¨ng lùc vµ nhËn thøc cho çn bé qu¶n lý
vµ nh©n d©n vÒ b¶o tån thiªn nhiªn, ®a d¹ng sinh häc, b¶o vÒ
rõng, ®Êt ngËp níc vµ kinh doanh du lÞch æn ®Þnh ®êi sèng cÇn
ph¶i thùc hiÖn çc ho¹t ®éng sau:
§Þnh kú më çc líp båi dìng hoÆc çc líp tËp huÊn ng¾n ngµy
cho çn bé qu¶n lý vÒ b¶o tån, kinh doanh du lÞch sinh th¸i, çc líp
häc tiÕng Anh, Ph¸p giao tiÕp víi ngêi níc ngoµi.
Tæ chøc nh÷ng buæi sinh ho¹t ®Ó phæ biÕn vÒ c«ng t¸c
b¶o vÖ thiªn nhiªn ®a d¹ng sinh häc vµ kinh doanh du lÞch b»ng
nh÷ng h×nh thøc nhÑ nhµng vµ sinh ®éng ®îc lång ghÐp trong
sinh ho¹t cña çc tæ chøc quÇn chóng: Héi ngêi cao tuæi Héi phô
n÷, Héi cùu chiÕn binh vµ trong çc trêng häc, çc cuéc thi, çc
®ªm v¨n nghÖ. Qua çc th«ng tin ®¹i chóng nh çc buæi ph¸t
thanh, nãi chuyÖn..
KÕt hîp víi §µi truyÒn h×nh Ninh B×nh, §µi truyÒn h×nh ViÖt
Nam vµ çc ®oµn thÓ ç nh©n kh¸c lµm phim Video, ®Üa VCD, ¸p
phÝch qu¶ng ço vÒ khu b¶n tån, vÒ çc loµi ®éng thùc vËt quý
hiÕm, c¶nh quan hang ®éng, çc lÔ héi, khu v¨n ho¸ lÞch sö, vµ
c«ng t¸c phôc vô tham quan du lÞch t¹i V©n Long.
 T¨ng cêng hÞªu lùc cña ph¸p luËt
Ban kiÓm l©m cïng víi ban an ninh çc x· cÇn thùc thi luËt

mét çch nghiªm tóc ®Ó thay ®æi hµnh vi céng ®ång, vèn ®·
tõng phô thuéc vµo nguån tµi nguyªn trong khu b¶o tån ®Ó lµm
kÕ sinh nhai mÆc dï hiÖn giê ®· cã nhiÒu sù lùa chän ®Ó n©ng
cao thu nhËp.
Thêng xuyªn tæ chøc tËp huÊn, ®µo t¹o cho çc çn bé nhµ níc
ë ®Þa ph¬ng ®Ó hä n¾m v÷ng h¬n vµ thùc thi tèt h¬n çc quy
®Þnh hiÖn nay vµ nh÷ng quy ®Þnh míi ban hµnh cña Nhµ níc.
ChÝnh quyÒn ®Þa ph¬ng cÇn cã th¸i ®é cøng r¾n trong viÖc
xö ph¹t ®èi víi çc ç nh©n, çc hé trong céng ®éng ®Þa ph¬ng
cè t×nh vi ph¹m LuËt B¶o vÖ M«i trêng, LuËt B¶o vÖ vµ Ph¸t triÓn
Rõng vµ çc quy ®Þnh kh¸c cña ChÝnh phñ vÒ b¶o tån, tr¸nh quan
®iÓm khoan dung n¬ng nhÑ khi vËn dông çc luËt.
Çc quy ®Þnh cña Trung ¬ng, tØnh vµ ®Þa ph¬ng ®«i khi cã
nhiÒu m©u thuÉn, ph©n cÊp qu¶n lý cßn chång chÐo, tõ ®ã t¹o
nªn sù yÕu kÐm trong viÖc thùc thi luËt ph¸p, ®ång thêi cã sù lÉn
lén lóng tóng trong çch thùc thi. ChÝnh v× vËy cÇn ph¶i cã sù
®ång nhÊt trong viÖc ra quyÕt ®Þnh tõ cÊp Trung ¬ng ®Õn ®Þa
ph¬ng vµ ngay trong néi bé.
6. §Þnh híng vÒ sù tham gia cña céng ®ång.

Víi 100% ngêi d©n ®Þa ph¬ng ®îc hái cho biÕt muèn cã
thªm du kh¸ch ®Õn víi khu b¶o tån thiªn nhiªn ®Êt ngËp níc V©n
Long ®ang ®øng tríc thêi c¬ rÊt thuËn lîi vÒ mäi mÆt trong viÖc
xóc tiÕn, thóc ®Èy ph¸t triÓn Du lÞch sinh th¸i do ®îc sù ®ång
t×nh cao cña nh©n d©n ®Þa ph¬ng.
Cïng víi ®Þnh híng vÒ thiÕt lËp gi¶i quyÕt çc mèi quan hÖ
trong ph¸t triÓn Du lÞch sinh th¸i th× ®©y còng lµ mét u tiªn kh¸
quan träng, bao gåm çc m¶ng vÊn ®Ò sau:
+ KhuyÕn khÝch sù tham gia cña céng ®ång vµo çc kh©u
trong qu¸ tr×nh tiÕn hµnh Du lÞch sinh th¸i: híng dÉn kh¸ch du
lÞch tham quan, nghiªn cøu, phôc vô çc dÞch vô ¨n, nghØ, ®a
®ãn kh¸ch,.. còng nh çc kh©u mang tÝnh quyÕt ®Þnh cao h¬n

nh: ®ãng gãp ý kiÕn cho çc ch¬ng tr×nh ph¸t triÓn çc tuyÕn,
®iÓm du lÞch.
+ ThiÕt lËp mèi quan hÖ tèt víi çc tæ chøc, ®oµn, héi trong
khu vùc: héi N«ng d©n, héi Cùu chiÕn binh, héi Phô n÷, héi Ngêi
cao tuæi, ®oµn Thanh niªn, (43/50 ngêi ®îc pháng vÊn cho biÕt
cã tham gia Ýt nhÊt mét tæ héi x· héi trong khu vùc) nh»m ph¸t
®éng phong trµo b¶o vÖ khu b¶o tån, ®ång thêi thóc ®Èy ho¹t
®éng cña çc ®¬n vÞ ®ã b»ng viÖc hç trî, ñng hé mét phÇn kinh
phÝ ho¹t ®éng .
Mét ®iÒu cÇn lu ý trong c«ng t¸c lµ khuyÕn khÝch sù tham
gia cña céng ®ång b»ng viÖc ®¶m b¶o c«ng b»ng trong lîi Ých
khai th¸c du lÞch, tr¸nh xung ®ét gi÷a çc nhãm ngêi vµ gia
®×nh.
7. §Þnh híng vÒ c«ng t¸c ®µo t¹o nh©n lùc.

§©y lµ c«ng viÖc tèi cÇn thiÕt nh»m ®¸p øng môc tiªu vµ
yªu cÇu cña ho¹t ®éng Du lÞch sinh th¸i, nhÊt lµ trong giai ®o¹n
®Çu, viÖc tiÕn hµnh ph¸t triÓn Du lÞch sinh th¸i t¹i Vên quèc gia
B¸i Tö Long cßn míi mÎ vµ thiÕu kinh nghiÖm; h×nh thµnh mét ®éi
ngò çn bé c«ng nh©n viªn cã tr×nh ®é nghiÖp vô vÒ ho¹t ®éng
Du lÞch sinh th¸i, ®ång thêi lµ nßng cèt cho viÖc ph¸t triÓn nguån
nh©n lùc trong t¬ng lai. Néi dung bao gåm:
+ §µo t¹o vÒ qu¶n lÝ du lÞch: qu¶n lÝ nhµ níc trong ho¹t
®éng du lÞch, çc chñ tr¬ng, chÝnh s¸ch cña trung ¬ng, ®Þa ph-
¬ng cã liªn quan ®Õn ho¹t ®éng Du lÞch sinh th¸i, çc kinh
nghiÖm vµ kiÕn thøc vÒ tæ chøc ho¹t ®éng du lÞch vµ qu¶n lÝ du
kh¸ch.
+ §µo t¹o híng dÉn viªn du lÞch: çc kÜ n¨ng giao tiÕp vµ
phôc vô kh¸ch, çc néi dung híng dÉn du kh¸ch, çc néi dung vÒ
tuyªn truyÒn gi¸o dôc m«i trêng vµ b¶o tån çc c¶nh quan tù
nhiªn, çc di tÝch lÞch sö, v¨n hãa, ®µo t¹o vÒ ngo¹i ng÷ vµ tin
häc còng nh kh¶ n¨ng thu hót sù tham gia cña céng ®ång vµo
ho¹t ®éng Du lÞch sinh th¸i.

TuyÓn chän çn bé c«ng nh©n viªn cã tr×nh ®é chuyªn
m«n, cã kh¶ n¨ng ®¸p øng nhu cÇu cña c«ng t¸c du lÞch th«ng
qua thi tuyÓn. Xóc tiÕn çc ch¬ng tr×nh ®µo t¹o n©ng cao tr×nh
®é chuyªn m«n nh ®µo t¹o vÒ b¶o tån ®a d¹ng sinh häc, b¶o vÖ
m«i trêng. Cö çn bé tham gia çc líp häc, çc trêng nghiÖp vô vÒ
du lÞch vµ ®µo t¹o dÇn trong c«ng viÖc. ¦u tiªn ®µo t¹o çc ngêi
d©n ®Þa ph¬ng cã tr×nh ®é ®¸p øng yªu cÇu lµm du lÞch, víi
vèn hiÓu biÕt s©u réng vÒ tµi nguyªn thiªn nhiªn, v¨n ho¸ ®Þa
ph¬ng.

KÕt luËn vµ kiÕn nghÞ
KÕt luËn
Tuy kh¸ gÇn Hµ Néi vµ çc trung t©m d©n c nhng V©n Long
vÉn tån t¹i c¶ hai hÖ sinh th¸i nói ®¸ v«i vµ ®Êt ngËp níc, lµ
nh÷ng hÖ sinh th¸i rÊt mÉn c¶m, cã gi¸ trÞ ®a d¹ng sinh häc cao
cña níc ta. §Æc biÖt, ë V©n Long tån t¹i mét quÇn thÓ Voäc quÇn
®ïi víi sè lîng lín nhÊt ViÖt Nam, mét loµi linh trëng quý hiÕm,
hiÖn ®ang cã nguy c¬ bÞ tiªu diÖt toµn cÇu, mét quÇn thÓ di tÝch
lÞch sö, v¨n ho¸ vµ mét hÖ thèng hang ®éng rÊt quý gi¸, cho thÊy
tiÒm n¨ng ph¸t triÓn Du lÞch du lÞch sinh th¸i t¹i ®©y lµ rÊt lín.
V× vËy cÇn thiÕt ph¶i ®Çu t, x©y dùng mét çch ®ång bé, tËp
trung theo mét ch¬ng tr×nh xuyªn suèt. §Çu t ph¸t triÓn Du lÞch
sinh th¸i V©n Lonh lµ ®éng lùc cho c«ng t¸c b¶o tån thiªn nhiªn
cña Ban qu¶n lÝ, chÝnh quyÒn ®Þa ph¬ng vµ nh©n d©n trong
vïng ®¶m b¶o sù tån t¹i mét khu b¶o tån thiªn nhiªn víi nguån gen
®éng thùc vËt quÝ hiÕm, nhiÒu c¶nh quan thiªn nhiªn ®éc ®¸o,
th¬ méng.
Tuy nhiªn, nhiÖm vô tríc m¾t vµ l©u dµi cña khu b¶o tån
V©n Long lµ hÕt søc nÆng nÒ nhng ®îc sù quan t©m chØ ®¹o vµ
gióp ®ì cña Tæng côc Du lÞch, tØnh uû, Uû ban nh©n d©n tØnh,
çc c¬ quan trung ¬ng, ®Þa ph¬ng, çc së, ban, ngµnh, toµn thÓ
çn bé, nh©n viªn vµ nh©n d©n trong vïng phÊn ®Êu kh«ng
ngõng, ph¸t huy néi lùc, tÝch cùc ®Çu t c¬ së vËt chÊt kü thuËt,
n©ng cao chÊt lîng phôc vô, du lÞch vô hiÖu qu¶ c«ng t¸c h¬n
n÷a ®Ó tõng bíc ®a V©n Long trë thµnh mét trung t©m du lÞch
sinh th¸i cña huyÖn Gia ViÔn, lµ mét ®iÓm du lÞch hÊp dÉn trong
m¹ng líi du lÞch cña Ninh B×nh, gãp phÇn ®a Ninh B×nh trë thµnh
Thµnh phè du lÞch ®Ñp, mét trung t©m du lÞch lín cña c¶ n.íc,
thùc hiÖn th¾ng lîi sù nghiÖp C«ng nghiÖp ho¸, HiÖn ®¹i ho¸ ®Êt
níc.
Tuy nhiªn do thêi gian vµ tr×nh ®é cã h¹n nªn bµi viÕt kh«ng
tr¸nh khái sai sãt, h¹n chÕ trong viÖc nhËn ®Þnh vµ ®¸nh gi¸ çc
vÊn ®Ò. Em rÊt mong nhËn ®îc sù ®ãng gãp ý kiÕn cña çc thÇy,
c« cïng toµn thÓ çc c«, chó, anh, chÞ ë Së du lÞch Ninh B×nh, ban
qu¶n lý du lÞch sinh th¸i huyÖn Gia ViÔn, TØnh Ninh B×nh.
Em xin göi lêi c¶m ¬n s©u s¾c ®Õn thÇy gi¸o Lª V¨n Lanh -
ngêi ®· chØ b¶o vµ gióp ®ì em trong suèt qu¸ tr×nh viÕt LuËn v¨n
nµy.
8. KiÕn nghÞ: Rót gän phÇn nµy cßn 10 dßng

Uû ban nh©n d©n huyÖn Gia ViÔn cÇn ¸p dông çc biÖn
ph¸p ®Ó chÊm døt ngay viÖc chÆt gç cñi vµ s¨n b¾n chim vµ
thuû s¶n trong khu b¶o tån. Çc cÊp chÝnh quyÒn ®Þa ph¬ng ë 7
x· vïng ®Öm tÝch cùc cïng nh©n d©n tham gia c«ng t¸c b¶o vÖ
khu vùc ®· dù kiÕn quy ho¹ch, nhÊt lµ b¶o vÖ tuyÖt ®èi quÇn thÓ
Voäc quÇn ®ïi tr¾ng loµi linh trëng ®Æc h÷u cña ViÖt Nam hiÖn
®ang tån t¹i trong khu vùc.
Bé N«ng nghiÖp vµ Ph¸t triÓn n«ng th«n vµ Uû ban nh©n
d©n tØnh Ninh B×nh tiÕp tôc t×m kiÕm sù hç trî cña Quèc tÕ ®Ó
b¶o vÖ vµ ph¸t triÓn khu vùc V©n Long.
Tríc m¾t dõng tÊt c¶ çc ho¹t ®éng x©y dùng mua b¸n,
chuyÓn nhîng, cÊp ®Êt khoanh vïng kiÓm kª ®Êt ®ai vµ çc c«ng
tr×nh trong khu vùc dù ¸n cha ®îc quy ho¹ch vµ cha ®îc duyÖt.
§Ò nghÞ Uû ban nh©n d©n tØnh Ninh B×nh sím xem xÐt, t¹o
®iÒu kiÖn phª duyÖt cho çc c«ng ty, doanh nghiÖp vÒ ®©y ®Çu
t x©y dùng c¬ së h¹ tÇng, çc dù ¸n cña çc nhµ khoa häc, çc tæ
chøc nh»m b¶o vÖ vµ híng ph¸t triÓn cho khu b¶o tån cßn nguyªn
s¬ vµ nhiÒu tiÒm n¨ng nµy.
Ban qu¶n lý khu du lÞch kÕt hîp cïng çc ban, ngµnh ®Þa ph-
¬ng ®Çu t cã hiÖu qu¶ çc tuyÕn, ®iÓm du lÞch mét çch hîp lý.
§¶m b¶o du lÞch g¾n chÆt víi b¶o tån gãp phÇn ph¸t triÓn du lÞch
bÒn v÷ng. Ngoµi ra cÇn g¾n kÕt çc ®iÓm du lÞch t¹o thµnh
tuyÕn du lÞch liªn hoµn ®a d¹ng vµ hÊp dÉn. MÆt kh¸c, ®Ó t¹o ra
sù kh¸c biÖt g©y høng thó cho du kh¸ch ban qu¶n lý khu du lÞch
cÇn quan t©m ®Èy m¹nh s¶n xuÊt t¹o ®a d¹ng ho¸ çc s¶n phÈm

du lÞch: Hç trî ®Çu t quy ho¹ch ph¸t triÓn çc lµng nghÒ truyÒn
thèng g¾n víi b¶n s¾c v¨n ho¸ cña ®Þa ph¬ng. Nghiªn cøu phôc
håi nh÷ng gi¸ trÞ truyÒn thèng ®Þa ph¬ng, ®Æc s¶n Èm thùc thu
hót kh¸ch du lÞch.
Phèi hîp chÆt chÏ víi çc së, ban, ngµnh, chÝnh quyÒn ®Þa
ph¬ng doanh nghiÖp t¨ng cêng c«ng t¸c ®¶m b¶o an toµn an
ninh, vÖ sinh m«i truêng, v¨n minh du lÞch. Cã quy ®Þnh chÆt chÏ
®èi víi çc chñ ph¬ng tiÖn vËn chuyÓn ®Ó ®¶m b¶o an toµn cho
kh¸ch. Çc ph¬ng tiÖn vËn chuyÓn trªn s«ng cÇn cã tói ®ùng r¸c
®Ó ng¨n chÆn t×nh tr¹ng vøt çc chÊt phÕ th¶i xuèng hÖ thèng
kªnh m¬ng. CÇn cã nh÷ng biÖn ph¸p xö lý çc hµnh vi chÆt ph¸
c©y cèi, ph¸ ®¸ v«i trong chØ giíi b¶o vÖ cña khu du b¶o tån ®Ó
gi÷ g×n c¶nh quan m«i trêng.
T¨ng cêng tuyªn truyÒn, qu¶ng b¸ trªn çc ph¬ng tiÖn th«ng
tin ®¹i chóng, Intemet, th«ng qua çc Ên phÈm, çc héi chî ®Ó thu
hót kh¸ch, ®Ó chµo b¸n s¶n phÈm. §Èy m¹nh c«ng t¸c xóc tiÕn u
®·i khuyÕn khÝch ®Çu t, ®Çu t ®óng møc víi quy m« vµ chÊt lîng
cao, kªu gäi çc doanh nghiÖp, tæ chøc ç nh©n ®Çu t vµo kinh
doanh du lÞch, gi¶i quyÕt kÞp thêi çc khã kh¨n víng m¾c trong
qu¸ tr×nh thùc hiÖn çc dù ¸n vµ ho¹t ®éng cña çc doanh
nghiÖp.

Tµi liÖu tham kh¶o

Chó ý: Çc tµi liÖu tham kh¶o ®¸nh sè theo thø tù ABC tªn t¸c gi¶
vµ ph¶i ®a vµo trong néi dung cña khãa luËn b»ng sè
1. Lª Quý An, 1995. Çc vên quèc gia vµ Çc khu b¶o tån thiªn
nhiªn NXB N«ng nghiÖp.
2. L· §¨ng BËt (1997), Di tÝch danh th¾ng Ninh B×nh, NXB V¨n
ho¸ d©n téc.
3. Hoµng §×nh HoÌ, NguyÔn ThÞ Loan. §¸ng gi¸ nhanh m«i trêng
vµ dù ¸n. Ninh ThuËn, th¸ng 9/1998.
4. Lª V¨n Lanh. Du lÞch sinh th¸i. Ph©n héi çc Vên quèc gia vµ
khu b¶o tån thiªn nhiªn ViÖt Nam. Hµ Néi, th¸ng 3 n¨m 2000.
5. Ph¹m Trung L¬ng.(chñ biªn).(1999). Du lÞch sinh th¸i. NXB.
Giao dôc.
6. B¸o ço tæng hîp: ThuyÕt minh tãm t¾t Quy ho¹ch chi tiÕt
khu du lÞch sinh th¸i V©n Long huyÖn Gia ViÔn, tØnh Ninh
B×nh.th¸ng 11 n¨m 2006
7. Côc b¶o vÖ m«i trêng- Trung t©m NC sinh th¸i vµ m«i trêng
rõng. X©y dùng luËn cø khoa häc kü thuËt vÒ x©y dùng m«
h×nh qu¶n lý, b¶o vÖ §NN dùa vµ céng ®ång vïng V©n
Long.Tµi liÖu héi th¶o vÒ qu¶n lý bÒn v÷ng ®Êt ngËp níc,
ngµy 19/13/2007.
8. Vò Trung T¹ng, 2006. Khu b¶o tån V©n Long ®øng tríc nguy
c¬ « nhiÔm m«i trêng. b¸o Nh©n D©n, sè 18675, ngµy
28/9/2006.
9. Trung t©m Tµi nguyªn vµ M«i trêng L©m nghiÖp.2003. B¸o
ço ®a d¹ng sinh häc khu b¶o tån ®Êt ngËp níc V©n Long. Tµi
liÖu lu tr÷, ViÖn §iÒu tra Quy ho¹ch rõng.
10. Mét sè trang Web.

Phô lôc
Phô lôc 1: Kh¸i niÖm, nh÷ng nguyªn t¾c vµ yªu

cÇu cña du lÞch sinh th¸i
1.1. Kh¸i niÖm vÒ du lÞch sinh th¸i .

"Du lÞch sinh th¸i" ( Ecotourism) lµ mét kh¸i niÖm t¬ng ®èi
míi vµ ®· mau chãng thu hót ®îc sù quan t©m cña nhiÒu ngêi,
thuéc çc lÜnh vùc kh¸c nhau. §©y lµ mét kh¸i niÖm réng, ®îc
hiÓu kh¸c nhau tõ nh÷ng gãc ®é kh¸c nhau. §èi víi mét sè ngêi,
"du lÞch sinh th¸i" ®¬n gi¶n ®îc hiÓu lµ sù kÕt hîp ý nghÜa cña 2
tõ ghÐp " du lÞch" vµ "sinh th¸i" vèn ®· quen thuéc. Song ®øng ë
gãc ®é réng h¬n, tæng qu¸t h¬n th× mét sè ngêi quan niÖm
DLST lµ du lÞch thiªn nhiªn, lµ kh¸i niÖm mµ trong thùc tÕ ®· xuÊt
hiÖn tõ ®Çu nh÷ng n¨m 1800 (Ashton, 1993). Víi kh¸i niÖm nµy,
mäi ho¹t ®éng du lÞch liªn quan ®Õn thiªn nhiªn nh t¾m biÓn,
nghØ nói.... ®Òu ®îc hiÓu lµ DLST.
Du lÞch sinh th¸i cã thÓ cßn ®îc hiÓu díi nh÷ng tªn gäi
kh¸c nh:
- Du lÞch thiªn nhiªn ( Nature Tourism)
- Du lÞch dùa vµo thiªn nhiªn ( Nature - Based Tourism).
- Du lÞch m«i trêng ( Environmental Tourism).
- Du lÞch ®Æc thï ( Particular Tourism).
- Du lÞch xanh ( Green Tourism)
- Du lÞch th¸m hiÓm (Adventure Tourism)
- Du lÞch b¶n xø ( Indigenous Tourism)
- Du lÞch cã tr¸ch nhiÖm ( Responsible Tourism)
- Du lÞch nh¹y c¶m (Sensitized Tourism)
- Du lÞch nhµ tranh ( Cottage Tourism)
- Du lÞch bÒn v÷ng( Sustainable Tourism)

DLST ®îc ch¬ng ch×nh Du lÞch Sinh Th¸i cña HiÖp héi b¶o
tån thiªn nhiªn Quèc tÕ - IUCN- Iternational Union For Conservation
ß Nature - World Conservation Union - ®Þnh nghÜa: "Du lÞch sinh
th¸i lµ lo¹i h×nh du lÞch vµ tham quan cã tr¸ch nhiÖm víi m«i tr-
êng t¹i nh÷ng vïng cßn t¬ng ®èi nguyªn s¬, ®Ó thëng thøc vµ
hiÓu biÕt thiªn nhiªn (vµ cã kem theo çc ®Æc trng v¨n ho¸- qu¸
khø còng nh hiÖn t¹i) cã hç trî ®èi víi ¶o tån vµ cã Ýt t¸c ®éng tõ
du kh¸ch, gióp cho sù tham gia tÝch cùc cã Ých cho kinh tÕ - x· héi
cña nh©n d©n ®Þa ph¬ng".
Theo HiÖp Héi Du LÞch Sinh Th¸i quèc tÕ th×: " Du lÞch sinh
th¸i lµ viÖc ®i l¹i cã tr¸hc nhiÖm tíi çc khu vùc thiªn nhiªn mµ b¶o
tån ®îc m«i trêng vµ c¶i thiÖn phóc lîi cho ngêi d©n ®Þa ph¬ng".
§Þnh nghÜa ®îc cho lµ chÝnh x¸c vµ hoµn chØnh nhÊt lµ
®Þnh nghÜa cña Honey(1999):" Du lÞch sinh th¸i tíi nh÷ng khu
vùc cßn nh¹ c¶m vµ nguªn sinh thêng ®îc b¶o vÖ víi môc ®Ých
nh»m g©y ra Ýt t¸c h¹i víiquy m« nhë nhÊt. Nã gióp gi¸o dôc du
kh¸ch, t¹o quü ®Ó b¶o vÖ m«i trêng, nã trùc tiÕp ®em l¹i nguån
lîi kinh tÕ vµ sù tù qu¶n lý cho ngêi d©n ®Þa ph¬ng vµ nã
khuyÕn khÝch t«n träng çc gi¸ trÞ v¨n ho¸ vµ quyÒn con ngêi".
§Ó cã ®îc sù thèng nhÊt vÒ kh¸i niÖm c¬ së cho c«ng t¸c
nghiªn cøu vµ ho¹t ®éng thùc tiÔn ph¸t triÓn DLST, Tæng côc Du
lÞch ViÖt Nam ®· phèi hîp víi nhiÒu Tæ chøc quèc tÕ nh ESCAP,
WWF, IUCN,... cã sù tham gia cña çc chuyªn gia, çc nhµ khoa häc
quèc tÕ vµ ViÖt Nam vÒ DLST vµ ¸c lÜnh vùc liªn quan, tæ chøc
Héi th¶o quèc gia vÒ " X©y dùng chiÕn lîc ph¸t triÓn Du lÞch sinh
th¸i ë ViÖt Nam" tõ ngµy 7 ®Õn ngµy 9-9-1999. Mét trong nh÷ng
kÕt qu¶ quan träng cña Héi th¶o lµ lÇn ®Çu tiªn ®· ®a ra ®Þnh
nghÜa vÒ DLST ë ViÖt Nam, theo ®ã:
" Du lÞch sinh th¸i lµ lo¹i h×nh du lÞch dùa vµo thiªn nhiªn vµ
v¨n ho¸ b¶n ®Þa, g¨n víi gi¸o dôc m«i trêng, víi sù tham gia tÝch
cùc cña céng ®ång ®Þa ph¬ng".
MÆc dï kh¸i niÖm vÒ DLST co ®iÓm cha thèng nhÊt nhng sÏ
®¬cj hoµn thiÖn trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn cña nhËn thøc. Nhng

®©y ®îc coi lµ sù më ®Çu thuËn lîi cho çc bíc tiÕp theo trong
qu¸ tr×nh ph¸t triÓn cña DLST ë ViÖt Nam.
Tõ çc ®Þnh nghÜa trªn ta thÊy DLST cã nh÷ng ®Æc
tÝnh c¬ b¶n:
- Ph¸t triÓn dùa vµo nh÷ng gi¸ trÞ ( hÊp dÉn) cña thiªn nhiªn
vµ v¨n ho¸ b¶n ®Þa. Tuy nhiªn DLST h¹n chÕ ®Õn møc thÊp nhÊt
çc t¸c ®éng ®Õn m«i trêng tù nhiªn vµ v¨n ho¸ - x· héi.
- §îc qu¶n lý bÒn v÷ng vÒ m«i trêng sinh th¸i.
- Cã gi¸o dôc vµ diÔn gi¶i vÒ m«i trêng.
- Cã ®ãng gãp cho nh÷ng nç lùc b¶o tån vµ ph¸t triÓn céng
®ång.
1.2. Çc nguyªn t¾c c¬ b¶n cña du lÞch sinh th¸i:

 Gi¸o dôc vµ n©ng cao hiÓu biÕt vÒ m«i trêng tù nhiªn
qua ®ã t¹o ý thøc tham gia vµo nç lùc b¶o tån.
Nguyªn t¾c nµy t¹o ra sù kh¸c biÖt râ rµng gi÷a DLST vµ çc
lo¹i h×nh du lÞch kh¸c. ViÖc gi¸o dôc m«i trêng lµm t¨ng thªm ý
nghÜa cña DLST ®èi víi m«i trêng tù nhiªn vµ céng ®ång ®Þa ph-
¬ng, gãp phÇn t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho nç lùc b¶o tån vµ ph¸t
triÓn nh÷ng gi¸ tù nhiªn, sinh th¸i vµ v¨n ho¸ khu vùc.
§èi tîng gi¸o dôc còng rÊt ®a d¹ng: nh÷ng nhµ quy ho¹ch vµ
®Çu t, nh÷ng çn bé tham gia qu¶n lý m«i trêng, çc nhµ ®iÒu
hµnh du lÞch, çc híng ®·n viªn du lÞch, nh©n viªn trong çc lÜnh
vùc kh¸c cña ho¹t ®éng du lÞch, nh©n d©n ®Þa ph¬ng vµ kh¸ch
du lÞch.
 B¶o vÖ m«i trêng vµ duy tr× hÖ sinh thai:
Nguyªn t¾c nµy lµ nguyªn t¾c chñ ®¹o cÇn tu©n thñ vµ
nÕu kh«ng th× DLST kh«ng mang ý nghÜa ®Ých thùc cña nã.
Ngay tõ khi quy ho¹ch du lÞch ®· cÇn ph¶i t«n träng nguyªn t¾c
nµy, ph¶i cã nh÷ng ®iÒu tra vÒ tµi nguyªn thiªn nhiªn , íc tÝnh t¸c
®éng cña du lÞch, dù b¸o çc mèi ®e do¹, çc tµi nguyªn dÔ bÞ
tæn th¬ng... tõ ®ã tÝnh to¸n lîng kh¸ch mong muèn cña ®Þa

®iÓm ®Ó cã chiÕn lîc tiÕn hµnh ho¹t ®éng du lÞch phï hîp. DLST
mang ý nghÜa tÝch cùc h¬n çc lo¹i h×nh DLST kh¸c bëi nã kh«ng
chØ ®¸p øng nh÷ng nhu cÇu thëng thøc thiªn nhiªn hoÆc sù hëng
thô c¬ häc mµ nã cßn gãp phÇn vµo c«ng t¸c b¶o tån. §ång thêi, lîi
nhuËn thu ®îc tõ ho¹t ®éng DLST ®îc dïng ®Ó hç trî c«ng t¸c b¶o
tån nh: nghiªn cøu vÒ hÖ sinh th¸i vµ biÖn ph¸p còng nh viÖc b¶o
tån, gi¸o dôc vµ vËn dông nh©n d©n tham gia vµ c«ng t¸c b¶o
tån. §ång thêi, lîi nhuËn thu ®îc tõ ho¹t ®éng DLST ®îc dïng ®Ó
hç trî c«ng t¸c b¶o tån nh: nghiªn cøu vÒ hÖ sinh th¸i vµ biÖn
ph¸p còng nh viÖc b¶o tån, gi¸o dôc vµ vËn ®éng nh©n d©n
tham gia vµo c«ng t¸c b¶o tån ...H¬n n÷a, DLST cßn gãp phÇn c¶i
thiÖn ®êi sèng cña nh©n d©n ®Þa ph¬ng, t¹o c«ng ¨n viÖc lµm,
t¨ng thu nhËp nªn lµm gi¶m søc Ðpcña ngêi d©n ®Õn VQG,
KBTTN. Râ rµng, DLST lµ mét ®éng lùc m¹nh mÏ ®Ó b¶o vÖ m«i tr-
êng vµ duy tr× hÖ sinh th¸i vµ ngîc l¹i cã b¶o vÖ m«i trêng vµ hÖ
sinh th¸i th× DLST míi tån t¹i.
 B¶o vÖ vµ ph¸t huy b¶n s¾c v¨n ho¸:
V¨n ho¸ lµ mét tµi nguyªn du lÞch quan träng, lµ çi mµ du

kh¸ch muèn t×m hiÓu tõ ngêi d©n ®Þa ph¬ng. V¨n ho¸ cßn thÓ
hiÖn sù thÝch nghi cña con ngêi víi m«i trêng, çc gi¸ trÞ vÒ nh©n
v¨n lµ mét bé phËn h÷u c¬ kh«ng thÓ t¸ch rêi çc gi¸ trÞ tù nhiªn
cña mét hÖ sinh th¸i cô thÓ vµ viÖc tuan thñ nguyªn t¾c b¶¬ vÖ
vµ ph¸t huy b¶n s¾c v¨n ho¸ lµ rÊt quan träng®èi víi ho¹t ®éng
du lÞch sinh th¸i.
 T¹o thªm viÖc lµm vµ mang l¹i lîi Ých cho céng ®ång
®Þa ph¬ng.
Du lÞch sinh th¸i lu«n ®Æt ra môc tiªu lµ huy ®éng ®ù¬c tèi
®a sù tham gia cña ngêi d©n ®Þa ph¬ng bëi ®©y lµ yÕu tè rÊt
cÇn thiÕt ®Ó ph¸t triÓn bÒn v÷ng vµ hîp lý. Ngêi d©n ®Þa ph-
¬ng, m«i trêng sèng, lèi sèng cña hä lµ nh©n tè quan träng thu
hót kh¸ch tíi mét ®iÓm du lÞch. Do ®ã çc nhu cÇu kh¸t väng cña
nh©n d©n ®Þa ph¬ng ph¶i ®îc ñng hé hoµn toµn. Ph¸t triÓn du
lÞch mét çch thËn träng cã thÓ mang l¹i nh÷ng lîi Ých kinh tÕ,

m«i trêng vµ v¨n ho¸ cho céng ®ång. Ngîc l¹i, sù tham gia cña
céng ®ång lµm n¨ng cao chÊt lîng s¶n phÈm du lÞch. Ngêi d©n
®Þa ph¬ng cã thÓ tham gia vµo çc lÜnh vùc kh¸c nhau trong
ho¹t ®éng du lÞch sinh th¸i nh: thu thËp th«ng tin , th¶o luËn gãp
ý kiÕn, ra quyÕt ®Þnh, triÓn khai ho¹t ®éng vµ ®¸nh gi¸ kÕt qu¶.
Du lÝchinh th¸i mang l¹i c«ng ¨n viÖc lµm vµ lîi Ých cho ngêi d©n
®Þa ph¬ng, nhê ®ã nç lùc b¶o tån sÏ ®îc ph¸t huy bëi ngêi d©n
®Þa ph¬ng nhËn thøc ®îc r»ng chÊt lîng cuéc sèng cña hä phô
thuéc vµo viÖc b¶o vÖ tµi nguyªn thiªn nhiªn vµ v¨n ho¸ cña
m×nh.
1.3. Nh÷ng yªu cÇu cña Du LÞch Sinh Th¸i:

 Yªu cÇu thø nhÊt:
" Du lÞch sinh th¸i ®îc tæ chøc ë nh÷ng n¬i cßn tån t¹i çc
hÖ sinh th¸i tù nhiªn ®iÓn h×nh víi tÝnh ®a d¹ng sinh th¸i cao".
Nãi çch kh¸c lµ ph¶i cã c¶nh quan thiªn nhiªn ®Ñp, hÊp
dÉn ®îc du kh¸ch nh hang ®éng, th¸c n íc, m«i trêng
rõng...
§©y lµ lý do v× sao ho¹t ®éng du lÞch sinh th¸i thêng diÔn
ra ë çc khu b¶o tån thiªn nhiªn vµ vên quèc gia, nh÷ng n¬i tån t¹i
rõng víi ®éc ®a d¹ng cao vÒ çc loµi ®éng, thùc vËt. Tuy nhiªn,
ho¹t ®éng du lÞch sinh th¸i ®«i khi còng diÔn ra ë çc vïng n«ng
th«n hoÆc çc trang tr¹i ®iÓn h×nh.
 Yªu cÇu thø hai:
- §Ó ®¶m b¶o tÝnh gi¸o dôc, n©ng cao hiÓu biÕt cho kh¸ch
du lÞch sinh th¸i, ngêi híng dÉn viªn ph¶i cã tr×nh ®é ngo¹i ng÷
tèt, cã kh¶ n¨ng gi¶i thÝch, ®ång thêi ph¶i am hiÓu çc ®Æc
®iÓm sinh th¸i tù nhiªn vµ v¨n ho¸ céng ®ång ®Þa ph¬ng.
- Ngêi ®iÒu hµnh ph¶i lµ ngêi ®iÒu hµnhcã nguyªn t¾c. Hä
lµ mét bé phËn quan träng ®Ó du lÞch sinh th¸i thµnh c«ng. Nhµ
®iÒu hµnh du lÞch sinh th¸i ph¶i cã mèi quan hÖ tèt víi çc nhµ
qu¶n lý du lÞch sinh th¸i vµ céng ®ång ®Þa ph¬ng ®Ó b¶o vÖ
m«i trêng vµ v¨n ho¸ khu vùc, n©ng cao chÊt lîng cuéc sèng cña

ngêi d©n ®Þa ph¬ng, t¹o ra mèi quan hÖ hiÓu biÕt chung gi÷a
ngêi d©n vµ du kh¸ch.
 Yªu cÇu thø ba:
Du lÞch sinh th¸i cÇn ®îc tæ chøc ho¹t ®éng trong giíi h¹n
cho phÐp cña m«i trêng. Muèn vËy, cÇn ph¶i cã c«ng cô qu¶n lý
®Ó ho¹t ®éng du lÞch sinh th¸i kh«ng vù¬t qu¸ giíi h¹n cho phÐp,
®ã lµ "søc chøa" - nã liªn quan ®Õn sè lîng kh¸ch ë mét ®Þa
®iÓm du lÞch. Søc chøa cã bèn khÝa c¹nh: vËt lý, sinh häc, t©m lý
vµ x· héi.
- KhÝa c¹nh vËt lý: Søc chøa lµ sè lîng tèi ®a du kh¸ch mµ
khu vùc cã thÓ chøa ®îc.
- KhÝa c¹nh sinh häc: Søc chøa lµ sè lîng tèi ®a du kh¸ch mµ
khu vùc cã thÓ tiÕp nhËn mµ nÕu vît qu¸ sè lîng nµy sÏ g©y
nh÷ng t¸c ®éng sinh th¸i kh«ng thÓ ®¶o ngîc ®îc.
- KhÝa c¹nh t©m lý: Søc chøa lµ sè lîng tèi ®a du kh¸ch mµ
nÕu vît qu¸ th× du kh¸ch sÏ c¶m thÊy hä bÞ ¶nh hëng bëi sù cã
mÆt cña çc du kh¸ch sÏ c¶m thÊy hä bÞ ¶nh hëng bëi sù cã mÆt
cña çc du kh¸ch kh¸c.
- KhÝa c¹nh x· héi: Søc chøa lµ sè lîng tèi ®a du kh¸ch mµ
nÕu vît qu¸ th× sÏ g©y ¶nh hëng xÊu ®Õn ®êi sèng v¨n ho¸ x· héi
cña ®Þa ®iÓm du lÞch.
 Yªu cÇu thø t:
Ho¹t ®éng du lÞch sinh th¸i ph¶i mang l¹i lîi nhuËn cho céng
®ång ®Þa ph¬ng vµ khu b¶o tån thiªn nhiªn hay Vên quèc gia vµ
lîi nhuËn dã mét phÇn ®îc ®ãng gãp vµo b¶o tån chÝnh hÖ sinh
th¸i ®ã.
 Yªu cÇu thø n¨m:
Tæ chøc ho¹t ®éng du lÞch sinh th¸i kh«ng g©y ¶nh hëng
xÊu ®Õn nh÷ng n¬i nguy hiÓm nh cã thó d÷, cã çc chÊt phãng
x¹ hay nh÷ng n¬i cã nguy c¬ sôt lón, trît lë... g©y ¶nh hëng ®Õn
søc khoÎ hay tÝnh m¹ng cña du kh¸ch.

 Yªu cÇu thø s¸u:
Ho¹t ®éng du lÞch sinh th¸i kh«ng ®îc g©y ¶nh hëng xÊu
®Õn hÖ sinh th¸i tù nhiªn cña khu b¶o tån thiªn nhiªn hay vên
quèc gia. §iÓm du lÞch ®ã cã ®iÒu kiÖn, kÕt hîp çc lo¹i h×nh du
lÞch vµ çc tuyÕn du lÞch kh¸c nh: Du lÞch t©m linh, du lÞch v¨n
ho¸ d©n téc, du lÞch leo nói....

Lvs 13

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Lvs 13

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Kho¸ luËn tèt nghiÖp Sinh th¸i - M«i trêng

Mai Ph¬ng Lan - Líp TCMTK6 1

2. Môc tiªu vµ néi dung nghiªn cøu:

3. Giíi h¹n nghiªn cøu:

4. Ph¬ng ph¸p nghiªn cøu:

3. Néi dung cña kho¸ luËn:

Mai Ph¬ng Lan - Líp TCMTK6 3

Mai Ph¬ng Lan - Líp TCMTK6 4

1.1.2. §Þa h×nh:

Mai Ph¬ng Lan - Líp TCMTK6 5

1.1.3. §Þa chÊt vµ thæ nhìng.

Mai Ph¬ng Lan - Líp TCMTK6 6

1.1.3.2 Thæ nhìng.

Mai Ph¬ng Lan - Líp TCMTK6 7

1.1.4. KhÝ hËu:

1.1.5. Thuû v¨n:

Mai Ph¬ng Lan - Líp TCMTK6 8

Mai Ph¬ng Lan - Líp TCMTK6 9

1.1.6. §a d¹ng sinh häc:

Mai Ph¬ng Lan - Líp TCMTK6 10

1.2. T×NH H×NH KINH TÕ C¸C X· VïNG §ÖM CñA KHU

1.2.1. D©n c vµ lao ®éng:

Mai Ph¬ng Lan - Líp TCMTK6 11

1.2.2. Gi¸o dôc, y tÕ:

Mai Ph¬ng Lan - Líp TCMTK6 12

1.2.3.C¬ cÊu kinh tÕ:

Tæng céng 2612,81 100,00

(Nguån: Chi côc kiÓm l©m, tØnh Ninh B×nh).

§Þa ph- Tæng §Êt n«ng §Êt l©m §Êt cha sö

1.2.3.1. VÒ s¶n xuÊt n«ng nghiÖp:

Mai Ph¬ng Lan - Líp TCMTK6 14

1.2.3.2. VÒ s¶n xuÊt l©m nghiÖp:

1.2.4. C¶nh quan vµ di tÝch v¨n ho¸:

 C¸c hang ®éng trong khu b¶o tån:

Mai Ph¬ng Lan - Líp TCMTK6 15

 C¸c hang trong khu vùc bao quanh khu b¶o

ST Tªn hang To¹ ®é Lo¹i §Æc ®iÓm

Mai Ph¬ng Lan - Líp TCMTK6 17

Tªn di tÝch - danh Sè QuyÕt ®Þnh,

Khu danh th¾ng 168/Q§ - VH, ngµy Thø trëng §×nh

Di tÝch lÞch sö 1034/Q§ - BT, ngµy Thø trëng Lu TrÇn

Di tÝch lÞch sö 51/Q§ - BT, ngµy Thø trëng Lu TrÇn

1.3.VÊn ®Ò qu¶n lý khu ®Êt ngËp níc V©n Long.

Mai Ph¬ng Lan - Líp TCMTK6 19

ch¬ng II: HiÖn tr¹ng ph¸t triÓn du lÞch

( PhÇn nµy viÕt gän l¹i kho¶ng 7 trang)

2.1. HiÖn tr¹ng C¸c ®iÓm du lÞch:

Mai Ph¬ng Lan - Líp TCMTK6 20

Mai Ph¬ng Lan - Líp TCMTK6 21

Mai Ph¬ng Lan - Líp TCMTK6 22

2.2. HiÖn tr¹ng C¬ së h¹ tÇng:

2.2.2. Thuû lîi:

2.2.3. HÖ thèng ®iÖn líi th«ng tin vµ cÊp tho¸t níc:

STT KÝ hiÖu DiÖn tÝch Tû lÖ (%)

DiÖn tÝch ®Êt quy 327,0000 100,0

I. §Êt sö dông 95,0625 29,1

1 §Êt c«ng céng 4,0948 1,3

2 §Êt dù ¸n ®· cÊp 30,7258 9,4

3 §Êt ë 45,2471 13,8

4 §Êt giao th«ng 14,9948 4,6

II. §Êt ngoµi d©n dông 231,9375 70,9

1 §Êt di tÝch 1,8950 0,6

2 §Êt n«ng nghiÖp 215,6804 66,0