Quan Tri Doanh Nghiep

B GIO DC V O TO
QUN TR DOANH NGHIP

Bin son: TS. L Quang Hng
Th.S Nguyn Hong Long

www.hutech.edu.vn Ti Liu Lu Hnh Ti HUTECH

QUN TR DOANH NGHIP
n bn 2013
MC LC
I

MC LC
MC LC .................................................................................................................... I
HNG DN ............................................................................................................. VII
BI 1: TNG QUAN V DOANH NGHIP V QUN TR DOANH NGHIP ....................... 1
1.1 DOANH NGHIP V CC LOI HNH DOANH NGHIP ................................................... 1
1.1.1 DOANH NGHIP .............................................................................................. 1
1.1.2 CC LOI HNH DOANH NGHIP ....................................................................... 4
1.2 QUN TR DOANH NGHIP .................................................................................... 14
1.2.1 KHI NIM ................................................................................................... 14
1.2.2 CC NGUN TI NGUYN CN C NH DOANH NGHIP QUN TR DOANH
NGHIP ..................................................................................................................... 14
1.3 CC GIAI ON PHT TRIN CA KHOA HC QTDN .................................................. 15
1.3.1 GIAI ON TRC NM 1911 ......................................................................... 15
1.3.2 S PHT TRIN CA QUN TR DOANH NGHIP T 1911 1945 ........................ 16
1.3.3 S PHT TRIN CA QUN TR DOANH NGHIP T NHNG NM 1946 N NAY .. 17
1.4 CC TRNG PHI L THUYT NG DNG TRONG ................................................... 18
1.4.1 L THUYT C IN V QUN TR DOANH NGHIP ........................................... 18
1.4.2 L THUYT TM L X HI TRONG QUN TR DOANH NGHIP ............................. 22
1.4.3 L THUYT NH LNG TRONG QUN TR ...................................................... 25
1.4.4 M HNH K THUT NHT BN V THUYT Z ................................................... 26
TM TT .................................................................................................................. 29
CU HI N TP ....................................................................................................... 32
BI 2: DOANH NHN, NH QUN TR, CHC NNG V LNH VC QUN TR TRONG
DOANH NGHIP ............................................................................................................. 35
2.1 DOANH NHN ..................................................................................................... 35
2.1.1 KHI NIM ................................................................................................... 35
2.1.2 MC CH .................................................................................................... 36
2.1.3 NHNG IU KIN CA NH KINH DOANH GII ............................................... 36
2.2 NH QUN TR DOANH NGHIP ............................................................................. 37
2.2.1 CC CP BC QUN TR TRONG T CHC ........................................................ 37
2.2.2 VAI TR CA NH QUN TR TRONG MT T CHC .......................................... 39
2.2.3 CC K NNG QUN TR................................................................................. 40
2.2.4 S KHC BIT GIA NH QUN TR TRONG C S KINH DOANH V CC C QUAN
QUN L HNH CHNH ................................................................................................ 42
2.3 CHC NNG QUN TR DOANH NGHIP .................................................................. 43
II
MC LC

2.3.1 KHI NIM CHC NNG QUN TR DOANH NGHIP ........................................... 43
2.3.2 PHN LOI CHC NNG QUN TR .................................................................. 43
2.3.3 NI DUNG C BN CA TNG CHC NNG QUN TR ....................................... 45
2.3.4 CC MI QUAN H ........................................................................................ 46
2.4 LNH VC QUN TR DOANH NGHIP ...................................................................... 47
2.4.1 KHI NIM LNH VC QUN TR DOANH NGHIP .............................................. 47
2.4.2 PHN CHIA CC LNH VC QUN TR TRONG DOANH NGHIP ............................ 48
TM TT .................................................................................................................. 51
CU HI N TP ....................................................................................................... 53
BI 3: C CU T CHC QUN TR DOANH NGHIP ................................................. 54
3.1 C CU T CHC QUN TR DOANH NGHIP ........................................................... 54
3.1.1 NGUYN TC XY DNG C CU T CHC QUN TR DOANH NGHIP ................ 54
3.1.2 CC B PHN V CC CP TRONG C CU T CHC QUN TR DOANH NGHIP .. 56
3.1.3 MI LIN H TRONG C CU T CHC QUN TR............................................. 57
3.1.4 CC KIU C CU T CHC QUN TR DOANH NGHIP ..................................... 57
3.2 CH MT CP TRNG TRONG QUN TR DOANH NGHIP ................................... 60
3.2.1 THC CHT CA CH MT CP TRNG .................................................... 60
3.2.2 TNH TT YU PHI TIN HNH CH MT CP TRNG ............................... 60
3.2.3 CC CHC NNG DANH TRNG N V V V TR, MI QUAN H CA TNG CHC
DANH........................................................................................................................ 60
3.3 T CHC B MY QUN TR DOANH NGHIP ........................................................... 62
3.3.1 NHNG YU CU CA T CHC B MY QUN TR DOANH NGHIP .................... 62
3.3.2 PHN CNG TRONG B MY QUN TR DOANH NGHIP .................................... 63
3.3.3 T CHC CC PHNG CHC NNG ................................................................. 64
3.3.4 B MY QUN TR PHN XNG .................................................................... 65
3.4 CC M HNH T CHC B MY QUN TR DOANH NGHIP ....................................... 65
3.4.1 M HNH T CHC B MY QUN TR THEO SN PHM .................................... 65
3.4.2 M HNH T CHC THEO A BN KINH DOANH .............................................. 66
3.4.3 M HNH THEO DI I TNG KHCH HNG ................................................. 67
3.4.4 M HNH T CHC THEO N V KINH DOANH CHIN LC ............................. 68
3.4.5 M HNH T CHC HN HP ......................................................................... 68
3.4.6 M HNH T CHC THEO MA TRN ................................................................. 69
TM TT .................................................................................................................. 72
CU HI N TP ....................................................................................................... 74
BI 4: K HOCH IU HNH SN XUT .................................................................. 75
4.1 D BO V CC PHNG PHP D BO NHU CU SN XUT ..................................... 75
MC LC
III

4.1.1 KHI NIM D BO ....................................................................................... 75
4.1.2 PHN LOI D BO ....................................................................................... 76
4.1.3 CC PHNG PHP D BO ........................................................................... 76
4.2 HOCH NH S DNG CC NGUN LC TRONG DOANH NGHIP .............................. 91
4.2.1 KHI NIM ................................................................................................... 91
4.2.2 TM QUAN TRNG ........................................................................................ 91
4.2.3 CC CHIN LC S DNG CC NGUN LC ................................................... 92
4.2.4 CC PHNG PHP HOCH NH CC NGUN LC TRONG DOANH NGHIP ........ 97
4.3 HOCH NH LCH TRNH SN XUT ..................................................................... 101
4.3.1 SP XP TH T TRONG SN XUT, DCH V ................................................. 101
4.3.2 PHNG PHP PHN CNG CNG VIC. ......................................................... 109
TM TT ................................................................................................................. 115
CU HI N TP ...................................................................................................... 117
BI 5: QUN TR NGUYN VT LIU ....................................................................... 122
5.1 PHM VI P DNG .............................................................................................. 122
5.2 QUAN IM TNH TON ....................................................................................... 123
5.3 CC TRNG HP D TR VT T, HNG HA, SN PHM V CC M HNH P DNG
CHO TNG TRNG HP ............................................................................................... 124
5.3.1 TRNG HP S LNG HNG CA MT N HNG C VN CHUYN MT
CHUYN V M HNH SN LNG KINH T C BN (EOQ) ............................................ 124
5.3.2 TRNG HP S LNG HNG CA MT N HNG C VN CHUYN NHIU
CHUYN V M HNH CUNG CP THEO NHU CU SN XUT (POQ) ................................. 127
5.3.3 TRNG HP NH CUNG NG BN GIM GI KHI S LNG T HNG LN V
M HNH KHU TR THEO SN LNG........................................................................ 129
5.3.4 TRNG HP NHU CU VT T TRONG NM (D) KHNG XC NH V M HNH
XC SUT ................................................................................................................ 130
5.3.5 P DNG K THUT PHN TCH BIN T QUYT NH TRONG IU KIN NO
MI TNG MC D TR VT T HNG HA V SN PHM ............................................. 132
TM TT ................................................................................................................. 134
CU HI N TP ...................................................................................................... 135
BI 6: QUN TR MY MC THIT B TRONG DOANH NGHIP ................................ 138
6.1 MY MC THIT B V TC DNG CA MY MC THIT B TRONG QU TRNH SN XUT
.................................................................................................................................. 138
6.1.1 KHI NIM V MY MC THIT B .................................................................. 138
6.1.2 TC DNG CA MY MC THIT B TRONG QU TRNH SN XUT..................... 139
6.2 XC NH S LNG MY MC THIT B CN THIT ............................................... 139
IV
MC LC

6.3 LA CHN THIT B ............................................................................................ 141
6.3.1 TRNG HP NHN NG B ....................................................................... 142
6.3.2 TRNG HP NHP L THIT B CHNH.......................................................... 144
6.3.3 TRNG HP NHP THIT B L L THIT B PH ........................................... 145
6.3.4 NN MUA HAY NN THU .............................................................................. 146
6.4 LP K HOCH TNG NNG LC MY MC THIT B ................................................ 148
6.4.1 DUY TR CN BNG H THNG ...................................................................... 148
6.4.2 TNG NNG LC MY MC THIT B .............................................................. 149
6.5 QUN L CNG TC BO TR TRONG NH MY ....................................................... 149
6.5.1 KHI NIM V BO TR MY MC THIT B ..................................................... 149
6.5.2 MC TIU CA CNG TC BO TR ................................................................ 150
6.5.3 PHN LOI BO TR ..................................................................................... 151
6.5.4 CC CH TIU NH GI HIU QU CNG TC BO TR ................................... 152
6.5.5 T CHC B PHN BO TR .......................................................................... 155
6.5.6 THC HIN CNG TC BO TR ..................................................................... 158
TM TT ................................................................................................................. 161
CU HI N TP ...................................................................................................... 162
BI 7: QUN TR NGUN NHN LC TRONG DOANH NGHIP ................................. 164
7.1 KHI NIM QUN TR NGUN NHN LC ............................................................... 164
7.2 VAI TR V MC TIU CA QUN TR NGUN NHN LC ......................................... 165
7.2.1 VAI TR CA QUN TR NGUN NHN LC ..................................................... 165
7.2.2 MC TIU CA QUN TR NGUN NHN LC................................................... 165
7.3 NI DUNG CA QUN TR NGUN NHN LC ......................................................... 166
7.3.1 HOCH NH NGUN NHN LC .................................................................... 167
7.3.2 PHN TCH CNG VIC ................................................................................. 168
7.3.3 TUYN DNG NHN S ................................................................................. 169
7.3.4 O TO V PHT TRIN NHN S ................................................................ 174
7.3.5 NH GI THNH TCH CNG VIC ............................................................... 178
7.3.6 I NG NHN S ....................................................................................... 178
TM TT ................................................................................................................. 180
CU HI N TP ...................................................................................................... 181
BI 8: QUN TR MARKETING TRONG DOANH NGHIP ........................................... 182
8.1 KHI NIM MARKETING V BN CHT CA MARKETING ........................................... 182
8.1.1 KHI NIM MARKETING ................................................................................ 182
8.1.2 BN CHT CA MARKETING .......................................................................... 183
8.1.3 S KHC NHAU GIA MARKETING V BN HNG............................................. 184
MC LC
V

8.1.4 TIN TRNH QUN TR MARKETING ................................................................ 184
8.2 SN PHM V CC QUYT NH V SN PHM........................................................ 189
8.2.1 SN PHM V CC CP CA SN PHM ..................................................... 189
8.2.2 RA QUYT NH V SN PHM ...................................................................... 191
8.2.3 CHU K SNG CA SN PHM ....................................................................... 193
8.3 XC NH GI BN ............................................................................................. 194
8.3.1 CC NHN T CH YU NH HNG TI QUYT NH GI .............................. 194
8.3.2 CC PHNG PHP NH GI ....................................................................... 196
8.3.3 MT S KIU CHIN LC GI ..................................................................... 197
8.4 KHUCH TRNG V QUNG CO ........................................................................ 199
8.4.1 BN CHT CA KHUCH TRNG V QUNG CO ........................................... 199
8.4.2 CC CNG C KHUCH TRNG SN PHM .................................................... 199
8.5 THIT LP KNH PHN PHI ................................................................................ 200
8.5.1 KHI NIM KNH PHN PHI ........................................................................ 200
8.5.2 CU TRC KNH PHN PHI ......................................................................... 201
8.5.3 TM QUAN TRNG CA CC TRUNG GIAN TRONG KNH PHN PHI .................. 202
8.5.4 LA CHN KNH PHN PHI ......................................................................... 202
TM TT ................................................................................................................. 203
CU HI N TP ...................................................................................................... 205
BI 9: VN V NGUN VN CA DOANH NGHIP ................................................... 206
9.1 VN V CC LOI VN CA DOANH NGHIP .......................................................... 206
9.1.1 KHI NIM VN CA DOANH NGHIP ............................................................. 206
9.1.2 C IM VN CA DOANH NGHIP .............................................................. 206
9.1.3 CC LOI VN CA DOANH NGHIP ............................................................... 207
9.2 NGUN VN CA DOANH NGHIP ......................................................................... 210
9.2.1 CN C VO TNH CHT S HU ................................................................... 210
9.2.2 CN C VO THI GIAN HUY NG ............................................................... 211
9.3 HIU QU S DNG VN CA DOANH NGHIP ....................................................... 212
9.3.1 KHI NIM HIU QU S DNG VN.............................................................. 212
9.3.2 CC CH TIU PHN NH KT QU V CHI PH HOT NG CA DOANH NGHIP213
9.3.3 S CN THIT NNG CAO HIU QU S DNG VN ........................................ 215
9.3.4 CC NHN T NH HNG N HIU QU S DNG VN................................ 216
TM TT ................................................................................................................. 218
CU HI N TP ...................................................................................................... 219
BI 10: QUN TR KT QU KINH DOANH TRONG DOANH NGHIP THEO MC LI TH
.................................................................................................................................... 220
VI
MC LC

10.1 KT QU V CHI PH CA DOANH NGHIP ............................................................ 220
10.1.1 HOT NG DOANH THU ............................................................................ 220
10.1.2 THNG V .............................................................................................. 222
10.1.3 CHI PH SN XUT KINH DOANH .................................................................. 223
10.2 QUN TR CHI PH KT QU THEO CCH PHN B TRUYN THNG .......................... 225
10.3 QUN TR CHI PH KT QU THEO MC LI TH ................................................... 227
10.3.1 MT S KHI NIM V MC LI TH............................................................ 227
10.3.2 D TNH MC LI TH CA MT THNG V SN XUT SN PHM NGUYN MU
MT LOT 20 SN PHM ............................................................................................ 229
10.4 NG DNG PHNG PHP TNH MC LI TH VO QUN TR MT S THNG V ... 230
10.4.1 NHIM V CA THNG V ........................................................................ 230
10.4.2 NH KINH DOANH ...................................................................................... 230
10.5 NG DNG PHNG THC TNH MC LI TH VO XC NH GI MT N HNG ... 233
10.5.1 T VN .............................................................................................. 233
10.5.2 NI DUNG CA PHNG THC XC NH GI N HNG BNG CCH TNH LI
TH. ........................................................................................................................ 233
10.5.3 BI TP NG DNG .................................................................................... 235
10.6 THC HNH ..................................................................................................... 237
TM TT ................................................................................................................. 244
CU HI N TP ..................................................................................................... 245
TI LIU THAM KHO ............................................................................................... 247

HNG DN
VII

HNG DN
M T MN HC
Bi ging Qun tr doanh nghip cn trang b cho sinh vin ngnh Kinh t v cc
ngnh khc cch thc vn dng cc kin thc c hc trong mn hc ng dng
qun tr ti cc n v kinh doanh. Bi ging cung cp nhng kin thc qun tr mang
tnh h thng t tng qut v Qun tr, doanh nghip, Marketing cho n kin thc
chuyn ngnh nh nh Qun tr ngun nhn lc, Qun tr sn xut, Qun tr Ti
chnh, Ngoi ra cn hng dn cho sinh vin cc phn mm ng dng nh ABQM,
QSB, EXCEL gii quyt cc bi tp lin quan n ti chnh, sn xut, d n trong
cc doanh nghip.
NI DUNG MN HC
- Bi 1. Tng quan v doanh nghip v Qun tr doanh nghip: Bi ny cung cp
cc kin thc v khi nim, mc tiu, chc nng kinh t ca cc doanh nghip trong
nn kinh t; cc loi hnh doanh nghip trong nn kinh t; khi nim v tin trnh
qun tr doanh nghip v cc giai on pht trin ca khoa hc qun tr doanh
nghip.
- Bi 2. Doanh nhn, nh qun tr, chc danh v lnh vc qun tr trong doanh
nghip. Bi ny cung cp cc kin thc v doanh nhn; vai tr v k nng cn c ca
nh qun tr; cc chc danh qun tr trong doanh nghip; cc chc nng v lnh vc
qun tr trong doanh nghip cng nh s phn chia chc nng v lnh vc qun tr
trong doanh nghip.
- Bi 3. C cu t chc qun tr trong doanh nghip. Bi ny cung cp cc kin thc
v c cu t chc qun tr doanh nghip; ch mt cp trng trong doanh nghip;
t chc b my qun tr doanh nghip v m hnh t chc b my qun tr doanh
nghip.
- Bi 4. K hoch iu hnh sn xut trong doanh nghip. Bi ny cung cp cc
kin thc v d bo v cc phng php d bo nhu cu sn xut trong doanh
VI
II
HNG DN

nghip; hoch nh cc ngun lc trong doanh nghip v hoch nh lch trnh sn
xut trong doanh nghip.
- Bi 5. Qun tr nguyn vt liu trong doanh nghip. Bi ny cung cp cc kin
thc v qun tr nguyn vt liu, phm vi p dng v cch tnh ton (qun tr tn
kho); cc trng hp d tr vt t, hng ha, sn phm v cc m hnh p dng cho
tng trng hp.
- Bi 6. Qun tr my mc thit b trong doanh nghip. Bi ny cung cp cc kin
thc v khi nim v my mc thit b v tc dng ca my mc thit b trong qu
trnh sn xut; xc nh c s my mc thit b cn thit trong sn xut; phng
php la chn my mc thit b v lp k hoch tng nng lc my mc thit b.
- Bi 7. Qun tr ngun nhn lc trong doanh nghip. Bi ny cung cp cc kin
thc v qun tr ngun nhn lc; vai tr v mc tiu ca qun tr ngun nhn lc v
cc ni dung c bn ca qun tr ngun nhn lc.
Bi 8. Qun tr Marketing trong doanh nghip. Bi ny cung cp cc kin thc v
khi nim marketing, nhng nguyn tc c bn ca marketing; cc yu t cu thnh
marketing mix; sn phm v cc yu t cu thnh sn phm; cc cng c khuch
trng, qung b sn phm v cc knh phn phi sn phm ca doanh nghip.
Bi 9. Vn v ngun vn ca doanh nghip. Bi ny cung cp cc kin thc v c
im vn v cc loi vn ca doanh nghip; cc yu t cu thnh vn c nh v vn
lu ng ca doanh nghip; cc ngun vn hnh thnh ca doanh nghip v hiu qu
s dng vn ca doanh nghip.
Bi 10. Qun tr kt qu kinh doanh trong doanh nghip theo mc li th. Bi ny
cung cp cc kin thc v kt qu v chi ph ca doanh nghip; qun tr chi ph, kt
qu theo cch phn b truyn thng v qun tr chi ph, kt qu theo mc li th;
ng dng phng php tnh mc li th vo qun tr mt s thng v v ng dng
phng php tnh mc li th vo xc nh gi mt n hng.

HNG DN
IX

KIN THC TIN
Mn hc Qun tr doanh nghip yu cu sinh vin phi c kin thc v cc mn hc
nh Qun tr hc i cng, Marketing c bn, Qun tr ngun nhn lc, Qun tr sn
xut, Qun tr Ti chnh, Excel.
YU CU MN HC
Ngi hc phi d hc y cc bui ln lp v lm bi tp y nh.
CCH TIP NHN NI DUNG MN HC
hc tt mn ny, ngi hc cn n tp cc bi hc, tr li cc cu hi v
lm y bi tp; c trc bi mi v tm thm cc thng tin lin quan n bi
hc.
i vi mi bi hc, ngi hc c trc mc tiu v tm tt bi hc, sau c
ni dung bi hc. Kt thc mi ca bi hc, ngi c tr li cu hi n tp v kt
thc ton b bi hc, ngi c lm cc bi tp.
PHNG PHP NH GI MN HC
Mn hc c nh gi gm:
- im qu trnh: 30%, bao gm: Bi tiu lun nhm, thuyt trnh nhm, bi tp
kim tra tng bi, bi thu hoch ca sinh vin sau khi nghe ti c thuyt trnh.
- im cui k: 70% (thi ht mn)
BI 1: TNG QUAN V DOANH NGHIP V QUN TR DOANH NGHIP
1

BI 1: TNG QUAN V DOANH
NGHIP V QUN TR
DOANH NGHIP
Sau khi hc xong bi ny, sinh vin c cc kin thc sau:
- Hiu c khi nim, mc tiu, chc nng kinh t ca cc doanh nghip trong
nn kinh t.
- Hiu c cc loi hnh doanh nghip trong nn kinh t.
- Hiu c khi nim v tin trnh qun tr doanh nghip.
- Cc giai on pht trin ca khoa hc qun tr doanh nghip.
1.1 DOANH NGHIP V CC LOI HNH
DOANH NGHIP
1.1.1 DOANH NGHIP
1.1.1.1 KHI NIM DOANH NGHIP
Doanh nghip l mt t chc kinh t c thnh lp thc hin cc hot ng
kinh doanh, thc hin cc chc nng sn xut, mua bn hng ha hoc lm dch v,
nhm tha mn nhu cu con ngi v x hi, thng qua hot ng hu ch
kim li nhun.
Doanh nghip l mt n v kinh t c s, l ni trc tip to ra ca ci vt cht
cho x hi. Doanh nghip c thnh lp thc hin cc hot ng kinh doanh vi
mc tiu cui cng l thu c li nhun.
2

Theo iu 4 ca Lut Doanh nghip ban hnh ngy 29 thng 11 nm 2005: Doanh
nghip l mt t chc kinh t c tn, c ti sn, c tr s giao dch n nh, c
ng k kinh doanh theo quy nh ca php lut nhm mc ch thc hin cc hot
ng kinh doanh.
1.1.1.2 MC TIU CA DOANH NGHIP
a). Mc tiu kinh t
Doanh nghip lun c gng t ti a li nhun trong hot ng kinh doanh,
c coi l mc tiu kinh t quan trng nht ca bt k mt doanh nghip no. Tuy
nhin t c mc tiu , doanh nghip cn phi thc hin cc mc tiu kinh t
khc nh:
- Cc mc tiu v th trng: gi c v cht lng sn phm, dch v chm sc
khch hng, gi vng v nng cao th phn
- Mc tiu ti chnh: bo ton vn, gia tng ti sn, gim chi ph ...
- Mc tiu ci tin cng ngh, m rng quy m sn xut v nng cao h s s dng
cng sut trang thit b cng ngh.
b). Mc tiu ngoi kinh t
- m bo cng n vic lm n nh v lu di cho ngi lao ng.
- Cung cp hng ha v dch v tha mn tt nht nhu cu tiu dng ca x hi.
- m bo li ch nh cung cp, ng gp vo s thnh vng chung ca x hi:
gip ngi ngho, lm t thin, ng h cc phong tro khc ca x hi.
- Bo v mi trng sinh thi nh khng s dng cng ngh gy nhim mii
trng sng v phi x l cc ph thi trc khi ra mi trng.
1.1.1.3 CHC NNG KINH T CA DOANH NGHIP
Chc nng kinh t l chc nng lin quan n hot ng sn xut kinh doanh ca
mt doanh nghip. Th hin cc chc nng sau:

3

a). Chc nng sn xut
thc hin chc nng sn xut, th i hi doanh nghip cn phi c cc yu t
u vo nh sau: nhn lc (lao ng), vt lc (my mc thit b, nh xng, nguyn
vt liu) v ti lc (vn).
Doanh nghip s phi hp cc yu t u vo ny trong qu trnh sn xut to
ra cc sn phm di dng hng ha hoc dch v v cung cp cc sn phm ny cho
th trng, nhm tha mn nhu cu tiu dng ca x hi.
b). Chc nng thng mi
Chc nng thng mi gm cc hot ng cung cp cc yu t u vo cho sn
xut ( hot ng cung ng), hot ng tiu th sn phm hng ha v dch v c
sn xut ra (hot ng tiu th ) v cc hot ng nhm a sn phm t nh sn
xut n ngi tiu dng (hot ng phn phi).
- Hot ng cung ng:
c th sn xut, doanh nghip cn c cc yu t u vo. Doanh nghip s mua
cc yu t u vo trn cc th trng khc nhau nh mua nguyn vt liu, my
mc, thit b trn th trng t liu sn xut, vay vn trn th trng ti chnh, thu
mn lao ng trn th trng lao ng. y l qu trnh chuyn ha vn t hnh thi
tin t sang hnh thi hng ha (T-H).
- Hot ng tiu th:
Kt qu ca qu trnh sn xut l doanh nghip lm ra sn phm di dng cc
hng ha v dch v. Nhng hng ha v dch v ny s c cung cp ra th trng
hng ha v dch v v bn cho ngi tiu dng nhm thu c li nhun. y l qu
trnh chuyn ha vn t hnh thi hng ha sang hnh thi tin t ban u (H-T).
c). Chc nng phn phi
Hot ng phn phi l hot ng nhm a sn phm n ngi tiu dng. Hot
ng ny gm cc hot ng nh vn chuyn sn phm t ni sn xut n th
trng tiu th, phn loi, ng gi, lu kho
4

1.1.2 CC LOI HNH DOANH NGHIP
Ty thuc vo mc ch nghin cu, da trn nhng c im v hnh thc s hu
vn, v quy m, hay a v php l, ngi ta c th c nhiu cch phn loi khc
nhau. ng trn gc l nh qun l doanh nghip, nhm tm ra phng php qun
l doanh nghip c hiu qu, chng ta nghin cu loi hnh doanh nghip da trn
cc cch phn loi sau:
1.1.2.1 PHN LOI DOANH NGHIP CN C VO HNH THC S
HU VN
Theo cch ny c hai loi hnh doanh nghip chnh l doanh nghip mt ch s hu
v doanh nghip nhiu ch s hu.
a). Doanh nghip mt ch s hu bao gm:
1. Doanh nghip nh nc
Khi nim
Doanh nghip nh nc l t chc kinh t do nh nc u t vn, thnh lp v t
chc qun l, hot ng kinh doanh hoc hot ng cng ch, nhm thc hin cc
mc tiu kinh t - x hi do nh nc giao.
c im
+ L mt php nhn do nh nc u t vn, thnh lp v t chc qun l. Ti sn
ca doanh nghip Nh nc l mt b phn ca ti sn Nh nc.
+ C thm quyn kinh t bnh ng vi cc doanh nghip khc v hch ton kinh
t c lp trong phm vi vn do doanh nghip qun l.
+ Gi vai tr ch o trong nn kinh t quc dn, c giao chc nng kinh doanh
v chc nng hot ng cng ch.
+ C tr s chnh t trn lnh th Vit Nam.
Doanh nghip nh nc cng c nhiu loi hnh khc nhau ty theo quy m kinh
doanh, chc nng, nhim v, mc lin kt kinh doanh, mc c lp hot ng
5

m c tn gi khc nhau nh Tng Cng ty Nh nc, doanh nghip Nh nc va v
nh khng hoc c t chc Hi ng qun tr, doanh nghip on th.
Phn loi
Phn theo mc ch hot ng
- Doanh nghip hot ng kinh doanh: L doanh nghip Nh nc hot ng ch
yu nhm mc tiu li nhun nh doanh nghip sn xut cc loi hng ha.
- Doanh nghip hot ng cng ch: mi trng, v sinh th, bo m giao
thng an ninh quc phng
Phn theo quy m v hnh thc
- Doanh nghip nh nc c lp: L doanh nghip Nh nc khng c trong c
cu t chc ca doanh nghip khc.
- Doanh nghip Nh nc thnh vin: L doanh nghip Nh nc nm trong c cu
t chc ca doanh nghip ln hn nh cc cng ty trc thuc Tng cng ty (*) 90
91.
Phn theo cch thc t chc v qun l
- Doanh nghip Nh nc c hi ng qun tr: L doanh nghip Nh nc Hi
ng qun tr thc hin chc nng qun l hot ng ca doanh nghip , chu trch
nhim trc Chnh ph hoc C quan qun l Nh nc y quyn v s pht trin ca
doanh nghip. Th d nh Hi ng qun tr ca Tng cng ty.
- Doanh nghip Nh nc khng c Hi ng qun tr: L doanh nghip Nh nc
m ch c Gim c doanh nghip Nh nc qun l hot ng ca doanh nghip
theo ch mt th trng. Th d nh doanh nghip c ngi ng u l gim c
ca cc cng ty thnh vin ca Tng cng ty 90 91.
2. Doanh nghip t nhn
Khi nim
Doanh nghip t nhn l n v kinh doanh c mc vn khng thp hn vn php
nh do mt c nhn lm ch v t chu trch nhim bng ton b ti sn ca mnh
v mi hot ng ca doanh nghip.
6

c im
+ L mt n v kinh doanh do mt ngi b vn ra v t lm ch, doanh nghip
v ch s hu l mt. ng thi, h cng l ngi trc tip qun l doanh nghip.
Ch doanh nghip t nhn chu trch nhim v hn v cc khon n trong kinh doanh
doanh nghip.
+ Khng c t cch php nhn (khng c s dng t cch php nhn) tc l
khng b rng buc ca php lut quy nh v vn gp ti thiu thnh lp doanh
nghip v v nhn s (s lng thnh vin v mi quan h).
+ C mc vn kinh doanh khng thp hn mc vn do php lut quy nh ph hp
vi quy m v ngnh ngh kinh doanh. Ngun vn t c do t c, tha k, i vay
S lng vn gp nhiu, t l do ch quyt nh. Li hng ton b, cn l cng phi
chu trch nhim ton b.
+ Thng l dng nh v rt nh nn ch mt ngi ch hot ng chnh v c
v (chng), cc con h tr thm trong tnh ton lm ha n, lp bn k khai, lm
th qu, th k hoc bn hng. Chnh ngi ch ny l ngi lao ng chnh. Nh cn
c, sng to nn ngi ch s to cho mnh nhng ng vn cn thit. l lng
vn rt hn ch ch phc v nui sng gia nh hng ngy, t c iu kin pht
trin doanh nghip.
b). Doanh nghip nhiu ch s hu (2 ngi tr ln)
Chia ra lm 2 loi hnh doanh nghip l cng ty v hp tc x. Cng ty c cng ty
i vn v cng ty i nhn.
1. Cng ty i vn
(1). Cng ty Trch nhim hu hn 1 thnh vin
Khi nim
Cng ty TNHH 1 thnh vin l doanh nghip c t cch php nhn, do mt t chc
hay c nhn lm ch s hu. Ch s hu cng ty chu trch nhim v cc khon n
v ngha v ti sn khc ca cng ty trong phm vi s vn iu l ca cng ty.
c im
7

+ C t cch php nhn k t ngy c cp giy chng nhn ng k kinh doanh.
+ Khng c quyn pht hnh c phiu.
+ Cng ty c ti sn thuc s hu ring, khng lin quan g n ti sn ca ch s
hu cng ty.
+ Khng c gim vn iu l.
(2). Cng ty TNHH 2 thnh vin
Khi nim
Cng ty TNHH 2 thnh vin l doanh nghip c t cch php nhn, do mt t chc,
c nhn, s lng thnh vin khng c vt qu 50. Thnh vin chu trch nhim
v cc khon n v ngha v ti sn khc ca doanh nghip trong phm vi s vn
cam kt gp vo doanh nghip.
c im
+ C t cch php nhn k t ngy c cp giy chng nhn ng k kinh doanh.
+ Khng c quyn pht hnh c phn.
+ Phn vn gp ca thnh vin ch c chuyn nhng cho cc thnh vin cn li
tng ng vi phn gp vn, nu chuyn nhng cho ngi ngoi thi phi c s
ng ca cc thnh vin cn li. c chia li nhun tng ng vi phn vn gp
vo doanh nghip v ti sn cn li khi cng ty gii th hay ph sn. Vn ca cng ty
c chia ra tng phn gi l phn gp vn khng th hin di hnh thc c phiu
c np ngay t khi thnh lp cng ty. Vic chuyn nhng vn gp gia cc
thnh vin trong cng ty c thc hin t do, nhng nu mun phi c s nht tr
ca nhm thnh vin i din cho s vn iu l ca cng ty.
+ S lng cc thnh vin ca cng ty thng khng ng, nhng nu cng ty
TNHH c khng qu 11 thnh vin th cc thnh vin t phn cng nhau m nhn
cc chc qun l v kim sot cng ty, c mt ngi trong s h hoc thu ngi
khc lm gim c cng ty. Tt c cc thnh vin c quyn tham gia vo cc vn
ch cht ca cng ty.
8

+ Cng ty TNHH c t 12 thnh vin tr ln th phi tin hnh cc i hi, bu hi
ng qun tr v cc kim sot vin. Cc vn ch cht ca cng ty do hi ng
qun tr quyt nh.
(3). Cng ty c phn
Khi nim
Cng ty c phn l doanh nghip c vn iu l c chia thnh nhiu phn bng
nhau gi l c phn, do t nht 3 thnh vin l c nhn, t chc gp vn thng qua
vic mua c phiu tr thnh c ng. C ng cng ty ch chu trch nhim ti sn
trong phm vi s vn gp vo cng ty.
c im
+ L doanh nghip c t cch php nhn. Ti thiu l 3 c ng v khng gii hn
ti a. c quyn pht hnh chng khon. Quyt nh ca i hi ng c ng
c thng qua theo nguyn tc i vn v a s (65% hay 75%). C th gim vn
iu l do tr cho cc c ng hay gi tr ti sn b gim xung. c t do chuyn
nhng c phn ca mnh cho cc c ng khc v cho ngi khng phi l c ng,
tr trng hp i vi c ng sng lp.
+ Cng ty c phn c pht hnh cc loi c phiu (c th c tn hoc khng ghi
tn), tri phiu. Cc c phiu, khng ghi tn c chuyn nhng t do. Cc c phiu
ghi tn ch c chuyn nhng nu c s ng ca hi ng qun tr; s c
phiu ti thiu m cc thnh vin hi ng qun tr c khng c chuyn nhng
trong sut thi gian ti chc v trong thi hn 2 nm k t ngy thi gi chc thnh
vin hi ng qun tr.
+ S thnh vin ca Cng ty c phn thng rt ng v khng c di 7. Qun
l cng ty do Hi ng qun tr v Gim c iu hnh theo hnh thc:
- i hi c ng l c quan quyt nh cao nht ca cng ty. i hi c ng
thnh lp phi c nhm c ng i din cho t nht s vn iu l ca cng ty v
biu quyt theo a s.
9

- Hi ng qun tr l c quan qun l ca cng ty (gm t 3 n 12 thnh vin) c
quyn nhn danh cng ty quyt nh mi vn lin quan n mc ch, quyn li
ca cng ty. Hi ng qun tr c ra mt ngi lm ch tch hi ng qun tr c th
kim Tng Gim c. Trong trng hp Ch tch Hi ng qun tr khng kim Tng
gim c th c th c ngi trong s cc thnh vin ca Hi ng qun tr hoc thu
ngi khc lm Gim c iu hnh.
2. Cng ty i nhn
(1). Cng ty hp doanh
Khi nim
Cng ty hp danh l doanh nghip c t nht 2 c nhn l ch s hu chung ca
cng ty, cng nhau kinh doanh di mt tn chung, cng chu trch nhim lin i
bng ton b ti sn ca mnh v cc ngha v ca cng ty v c gi l thnh vin
hp danh.
c im
+ L doanh nghip c t cch php nhn.
+ Cc thnh vin hp danh u c quyn i din theo php lut ca cng ty v
iu hnh cng ty.
+ Khng c quyn pht hnh bt k loi chng khon no.
+ Vn iu l do cc thnh vin gp.
+ Quyt nh theo nguyn tc i nhn v a s.
(2). Cng ty hp vn n gin
c im c bn ca loi cng ty ny l 2 hi vin khng bnh ng vi nhau, hi
vin xut vn v hi vin qun l s dng vn.
- Hi vin qun tr: c trch nhim ging nh cng ty hp doanh, lin i chu trch
nhim v hot ng ca cng ty. Hi vin ny phi l mt doanh gia hoc l mt
php nhn kinh doanh.
10

- Hi vin xut vn: khng phi l nh kinh doanh, chu trch nhim t hn, ch gii
hn trong phm vi phn vn gp vo cng ty, nhng li tin tng vo hi vin qun
tr. Khi hi vin xut vn qua i th cng ty phi gii th.
Th t
Dng php l
c trng
DN c th Cng ty TNHH Cng ty c phn
1
S thnh vin
sng lp
1 11 7
2
S vn ti thiu
hay vn php
nh ti thiu
- Khng quy nh
- Ti sn ca DN
Khng phn bit
vi ti sn ca
ch DN
Vn c chia
thnh cc phn
hn vn
Vn c phn thnh
cc c phn
3
Trch nhim hay
trch nhim s
hu
Ch DN c trch
nhim v cc
khong n da
trn ti sn c
nhn ca mnh
Cc thnh vin lin i chu trch nhim
trc cc khon n ca cng ty trong gii
hn phn vn gp ca mnh
4
Ngi qun l Ch DN, nh
qun l c thu
T cc thnh
vin (hoc thu)
- Hi ng qun tr
- Ch tch hi ng
qun tr
- Gim c iu hnh
(2 - 5 thnh vin hoc
khng)
5
Gim st cng
vic
Ch s hu DN Cc thnh vin
sng lp
- i hi ng c ng
- Ban kim sot
6
Chuyn nhng
vn gp
Hon ton t do Phi t c s
tha mn ca a
s cc thnh vin
sng lp
Hon ton t do, c
bit trn th trng
chng khon
Bng 1.1: Cc yu t phn bit dng php l cc loi hnh doanh nghip

11

3. Hp tc x
Khi nim
Hp tc x l t chc kinh t t ch do nhng ngi lao ng c nhu cu, c li ch
chung, t nguyn cng gp vn, gp sc to lp ra, theo quy nh ca php lut
pht huy sc mnh ca tp th v ca tng x vin, nhm gip nhau thc hin hiu
qu hn cc hot ng sn xut kinh doanh, dch v v ci thin cuc sng gp phn
pht trin kinh t - x hi ca t nc.
c im
+ L t chc kinh t t ch do nhng ngi lao ng t nguyn lp ra, do c nhu
cu li ch chung.
+ Cc t liu sn xut v cc vn khc thuc s hu tp th phi chim phn ln
trong tng s vn ca Hp tc x v ngy cng pht trin bng qu tch ly t li
nhun. Ngoi ra, Hp tc x c th gi c phn ca x vin v nhng ngi ngoi hp
tc x pht trin sn xut. Vn c phn c chia li nhun theo quyt nh ca
i hi x vin.
+ Ch nhim v ban qun tr Hp tc x do i hi x vin bu ra.
+ Vic sn xut kinh doanh phi theo iu l Hp tc x v theo ngh quyt i hi
x vin. Thu nhp ca x vin c phn phi ch yu theo lao ng.
+ i hi x vin c quyn quyt nh cao nht ca Hp tc x. i hi x vin
phi c t nht 2/3 tng s x vin hoc i biu x vin tham d. i hi x vin
trc tip bu ra Ban qun tr v Ban kim sot.
+ Ban qun tr hp tc x l c quan qun l v iu hnh mi cng vic ca hp
tc x do i hi x vin bu trc tip gm Ch nhim Hp tc x v cc thnh vin
khc. S lng thnh vin Ban qun tr do iu l Hp tc x quy nh. Nhng Hp
tc x c s x vin di 15 ngi th c th ch bu Ch nhim Hp tc x thc
hin nhim v, quyn hn ca Ban qun tr.

12

Hnh 1.1: Cc loi hnh doanh nghip
13

1.1.2.2 PHN LOI DOANH NGHIP CN C VO QUY M
Cc tiu ch nh gi quy m:
- Gi tr tng sn lng
- Tng s vn
- Tng doanh thu
- S lng lao ng
- Tng mc li mt nm
Da vo ch tiu trn, cc nc khc nhau phn loi quy m doanh nghip khc
nhau.
Vit Nam chia doanh nghip quy m ln v doanh nghip quy m va v nh.
Theo Ngh nh s 56/2009/N-CP ngy 30/6/2009 ca Chnh ph, qui nh s lng
lao ng trung bnh hng nm t 10 ngi tr xung c coi l doanh nghip siu
nh, t 10 n di 200 ngi lao ng c coi l Doanh nghip nh v t 200 n
300 ngi lao ng th c coi l Doanh nghip va.
Tuy nhin, cc nc khc nhau c cc ch tiu nh gi khc nhau. M ch tiu
chnh nh gi quy m doanh nghip l mc li nhun hng nm khong 50.000
USD n 150.000 USD c coi l doanh nghip nh. Tp on l loi hnh doanh
nghip c nhiu ch s hu gm nhiu doanh nghip lin kt vi nhau to ra th
mnh chung trong vic lm n vi cc i tc. Cc tp on hnh thnh di nhiu
hnh thc kh a dng nh cc doanh nghip cng trn mt a bn, cc doanh
nghip c cng ngnh ngh.
1.1.2.3 CN C VO LNH VC KINH DOANH
- Doanh nghip hot ng trong lnh vc nng nghip, lm nghip.
- Doanh nghip sn xut cng nghip, tiu th cng nghip.
- Doanh nghip vn ti.
- Doanh nghip xy dng.
- Doanh nghip thng mi (bn bun, bn l, i l, thng mi).
- Doanh nghip dch v: ngn hng, bo him, ti chnh, khch sn, du lch
14

1.2 QUN TR DOANH NGHIP
1.2.1 KHI NIM
Qun tr doanh nghip l mt qu trnh tc ng lin tc, c t chc, c hng
ch ca ch doanh nghip ti tp th nhng ngi lao ng trong doanh nghip, s
dng mt cch tt nht nhng tim nng v c hi tin hnh sn xut kinh
doanh nhm t c mc tiu ra theo ng lut nh v thng l x hi.
Ni n Qun tr doanh nghip thng bao gm:
- Ch th qun tr: l ch doanh nghip v i ng qun tr vin trong b my
qun tr doanh nghip .
- i tng b qun tr: l nhng ngi lao ng vi phng hng tc ng qun
tr thng qua cc chc nng v lnh vc qun tr, h thng thng tin v quyt nh
ca qun tr.
- Mc tiu hot ng ca doanh nghip .
1.2.2 CC NGUN TI NGUYN CN C NH DOANH
NGHIP QUN TR DOANH NGHIP

Sn xut To ra

Hnh 1.2: Cc ngun ti nguyn cn c ca nh doanh nghip
Nh doanh
nghip
(k nng
qun tr)
+
Lao ng
(nhn lc)
+
Vn
Hng ho
v dch v

Li
nhun
15

Nh doanh nghip s dng cc k nng qun tr ca bn thn huy ng cc
ngun lc sn xut sn phm dch v bao gm:
- Lao ng (ngun nhn lc)
- Ti nguyn (nguyn vt liu ngun vt lc)
- Vn (tin ca ngun ti lc)
- K nng qun tr l nhn t quan trng nht iu hnh doanh nghip thnh
cng.
Cc nh qun tr bo m cc ngun ti nguyn ny s dng mt cch hiu qu
nht, sn xut ra nhng sn phm tt nht to ra li nhun cao nht; phi s
dng cc ngun ti nguyn ny mt cch hp l nht, khoa hc nht, t tn km
nht t hiu qu cao nht.
Thc cht qun tr kinh doanh trong doanh nghip l qun tr con ngi trong
doanh nghip, thng qua s dng c hiu qu nht mi tim nng v c hi ca
doanh nghip thc hin cc hot ng kinh doanh theo mc tiu nh. Hot
ng qun tr doanh nghip l nhm thc hin mc tiu li ch ca doanh nghip,
m bo cho doanh nghip tn ti v pht trin lu di, bo ton v pht trin vn
p ng c mong mun ca ch s hu v mi thnh vin trong doanh nghip.
Qun tr doanh nghip chnh l nhm bo m hiu qu hot ng sn xut kinh
doanh cao hn.
1.3 CC GIAI ON PHT TRIN CA KHOA
HC QTDN
1.3.1 GIAI ON TRC NM 1911
- 1840 1890 khi nhng c s sn xut nh, nhng cng trng th cng, xng
th ra i km theo n l s xut hin ca nhng qun tr vin. H l ch s hu
nhng c s sn xut nh ca mnh v ng thi l nh qun l.
- Sau 1890, nhiu x nghip ln, nhiu lin hip x nghip ra i v pht trin
mnh. qun l n v to mi trng kinh doanh, cc nc a nhng o lut
16

nhm quy nh quyn hn v trch nhim ca nhng x nghip v lin hip x nghip
ny.
Tuy nhin, trong giai on trc nm 1910 cha c nhng tc phm vit v qun
tr doanh nghip, k c tng kt l lun v kinh nghim thc tin. C chng ch l
kinh nghim c sao chp truyn li t cc gia nh, dng h c truyn thng kinh
doanh. V vy, qun tr doanh nghip cha phi l mn hc chnh thng.
- T nhng nm 1910, nhiu T - rt, nhiu tp on sn xut ln c hnh
thnh; nhiu ngn hng xut hin nhm phc v cho s pht trin ca cc tp on,
cc doanh nghip ln. Cc chc danh gim c, tng gim c ra i. Vn qun tr
doanh nghip cng c t ra c th, cht ch di cc iu lut c th.
1.3.2 S PHT TRIN CA QUN TR DOANH NGHIP T
1911 1945
Sau th chin ln th nht (1914 1918), tip l cuc i khng hong kinh t,
ti chnh ph hoi ton b cc o lut c, cc c ch kinh doanh hin hnh. Hng
lot nhng doanh nghip b ph sn. C nhiu doanh nghip mi ra i. Nhiu doanh
nghip c sng st c t chc li hoc hp nht vi nhau. C ch qun l mi ra
i thch ng vi thi k mi. Trn c s ny, gii qun tr doanh nghip mi xut
hin vi nhng nguyn tc, phng php v kinh nghim qun l mi.
Cho n nm 1940, nhn thy tnh tt yu phi xy dng, o to, bi dng mt
i ng qun tr vin doanh nghip v mt h thng trng lp, gio trnh o to
qun tr vin ra i. T , Khoa hc qun tr doanh nghip em li hiu qu
kinh t ln cho cc doanh nghip.
- 1911, tc phm Qun tr doanh nghip c gi tr u tin c xut bn M
(Frederick W.Taylor - Principles and Methods of Scientific Management). Cun sch
cp vn qun tr nhn s l Lm th no ngi lao ng hon thin v s dng
c hiu qu cng c lao ng, thi gian lm vic tng nng sut lao ng .
- 1922 ra i mt tc phm c gi tr cao v Qun tr doanh nghip l tc phm
ca nh khoa hc Php H. Fayol v: Qun l cng nghip v Qun l tng hp
17

(Industrial and General Administration). Ni dung c bn ca cun sch cp n
phng php qun tr trong phng giy, ch yu ni v nhng chc nng c bn ca
qun tr doanh nghip . Nhng t tng, quan im c bn ca cun sch cho n
nay vn c p dng trong cc doanh nghip trn th gii.
- 1924 _1984, ng tr quan im qun tr mi do nh khoa hc Qun tr doanh
nghip ngi Anh tn l Niary P. Fonet vit trong cun sch: ng xon c ca
nhng phng php khoa hc v hiu qu ca n i vi qun l cng nghip (Papus
of Scientic methods and its effect upon industrial management). Cun sch xc
nh nhng t tng trit hc v nhng quan im ca qun tr tin b.
1.3.3 S PHT TRIN CA QUN TR DOANH NGHIP T
NHNG NM 1946 N NAY
T nhng nm 1946 tr i, ngy cng xut hin nhiu tc phm c gi tr v qun
tr doanh nghip. nhiu nc thnh lp cc trng ring ging dy, o to
nhng nh qun tr doanh nghip t cp thp n cp cao nht doanh nghip. Nh
M c Trng MBA (Master of Business Administration), Trng kinh doanh Harvard
(Harvard Business School); Nht c Trng o to Gim c di chn ni Phighi
Cun sch Qun l nng ng, xut bn nm 1945 ca 2 nh khoa hc ngi Anh
v M. Tc phm ny tng kt nhng nguyn tc ca qun tr doanh nghip t
c t xa n nm 1945. Trn c s , cc tc gi a ra c cc quan im,
phng php lun v qun tr doanh nghip mi ph hp vi iu kin hin ti.
T sau nm 1960, l thi k si ni, pht trin nht ca qun tr doanh nghip m
nhn loi t c t nn kinh t t bn pht trin ti nay. Tm li, qua cc giai on
pht trin ca qun tr doanh nghip, chng ta thy ni bc mt vn l x hi t
ch chp nhn t t n chp nhn hn vai tr ca qun tr doanh nghip, m gn
lin vi n l cc qun tr vin c nghip v v cc c vn c nng lc vn dng
nhng kin thc l lun qun tr doanh nghip vo thc tin.
Ngy nay, nht l t nhng nm u ca thp k 90, hu ht cc nc hnh
thnh mt h thng trng lp o to, bi dng cc nh qun tr doanh nghip
ti ba em li nhng khon li nhun ln cho doanh nghip.
18

1.4 CC TRNG PHI L THUYT NG
DNG TRONG
1.4.1 L THUYT C IN V QUN TR DOANH NGHIP
L thuyt c in v qun tr dng ch nhng hc thuyt v qun tr c a ra
vo nhng thp nin ca u th k 20 ti Hoa K v Chu u. L thuyt c in v
qun tr c hai trng phi chnh l Trng phi qun tr mt cch khoa hc ca
Frederic Taylor v cc cng s vin Hoa K v Trng phi qun tr tng qut ca
Henry Fayol v Max Weber ti Chu u.
1.4.1.1 L THUYT QUN TR KHOA HC
a). Frederic Winston Taylor (1856 1915)
Nh kinh t hc ngi M, ngi u tin khai sinh ra Trng phi qun tr khoa
hc. Tc phm ni ting Nhng nguyn tc qun tr mt cch khoa hc ca ng
xut bn ti Hoa K nm 1911 c n nhn mt cch trn trng.
Taylor nghin cu cch t chc lao ng v lao ng sao cho tt v t nng
sut lao ng cao hn. ng cho rng hai nguyn nhn khin cho nng sut lao ng
km l:
- Cng nhn khng bit phng php lm vic.
- Cng nhn lm vic thiu nhit tnh v km hng hi.
Taylor a ra bn nguyn l qun tr theo khoa hc ci thin cch lm vic ca
nh qun tr v cng nhn:
Taylor a ra 4 nguyn l qun tr theo khoa hc ci thin cch lm vic ca
NQT v cng nhn:
1. Phn chia cng vic ca c nhn thnh nhiu thao tc n gin.
2. p dng phng php tt nht mt cch khoa hc thc hin cc thao tc
ny.
19

3. La chn v hun luyn cng nhn mt cch khoa hc, mi cng nhn chuyn
v mt thao tc h c th thc hin c hiu qu nht.
4. Tr lng theo sn phm.
nh hng ca Taylor rt ln i vi cuc Cch mng cng nghip, ng l ngi
u tin t vn khoa hc ho qun l mt cch c h thng khi n cn trong
mt trng thi hn lon, th s ca bui ban u. Thc t cho thy cc doanh nghip
M v Chu u nh sm tip nhn nhng nguyn tc qun tr khoa hc ca Taylor
nn c nhng li th hn cc doanh nghip khc v nng sut, hiu qu, cht
lng qun tr sn xut v kinh doanh....
b). Frank Bunker Gilbert (1868 1924)
Gilbert l ngi i tin phong v t c thnh tch xut sc trong lnh vc nghin
cu c ng. Nghin cu c ng l vic phn tch v xem xt tt c cc c ng
trong qu trnh lm vic tm ra cc phng php ti u, loi tr s lng ph v thi
gian v sc lc... Bao gm vic nghin cu mi trng m cng nhn lm vic, b
dng c xung quanh, cc chuyn ng v thao tc... S dng nhng bc nh thao tc
sp xp hp l cc thao tc lm vic, n gin ha cng vic bng s phn chia
cng vic thnh cc thao tc, tm ra mt phng php tt nht thc hin mi cng
vic. Gilbert cn quan tm n vic o to con ngi bit thao tc mt cch hp l.
Mun tm ra cch lm vic tt nht v r nht cho cng nhn cn phi phn tch
ton b cng vic v mi quan h ca n vi cng nhn.
c). Lillian Gilbert (1878 1972)
Sau khi Frank cht, b Lillian tip tc cng vic ca chng v tp trung hn na
vo kha cnh con ngi ca k thut cng nghip. B a ra tng cng nhn cn
c lm vic trong nhng iu kin m bo an ton, c s ngy lm vic tiu
chun, c ngh gii lao gia gi v c ngh n tra theo quy nh.
d). Henry Gantt (1861 1919)
i xa hn Taylor, ng khng nh con ngi c ngha quan trng nht trong sn
xut v phng php qun tr khoa hc cn tp trung vo ngi th.
20

Henry Gantt chng minh rng tin thng l ng c mnh m thc y cng vic.
Tin thng khuyn khch cng nhn trng nom, gi gn my mc v bo m rng
khng c xy ra h hng. Theo ng, tin thng c nhiu loi nh thng thng
xuyn cho bt k ngi no thc hin y nhim v thng ngy ca h; thng
cho nhn vin, nh qun tr v tr l khi hon thnh k hoch, vt k hoch; thng
cho nhng ai lp c k lc trong cng vic.
Gantt cn ni ting vi cc loi biu do ng pht minh:
- Quyt ton hng ngy: Kim tra vic thc hin cng vic theo k hoch.
- GANTT: Cho thy sn lng d tnh (s lng t ra), tin trnh ca cng vic
(s lng hon thnh) v t l giao hng (s lng xut kho theo dng thi gian).
Ni chung, Taylor tp trung vo nghin cu yu t thi gian, Gantt ch trng yu
t con ngi v Gilbert tp trung vo vn c ng nhm a ra cch tt nht
lm mt cng vic. H cng nhau xy nn nhng ni dung c bn nht ca phong
tro qun tr theo khoa hc.
1.4.1.2 L THUYT QUN TR HNH CHNH
a). Henry Fayol (1841 1925)
Henry Fayol cho rng nng sut lao ng ca con ngi lm chung trong mt tp
th ty thuc vo s sp xp, t chc ca nh qun tr. Vic sp xp, t chc ny gi
l Qun tr hnh chnh. ng a ra nh ngha: Qun tr hnh chnh l d on v
lp k hoch, t chc iu khin, phi hp v kim tra. ng phn loi hot ng ca
bt k t chc vo thnh su nhm cng vic: K thut Thng mi Ti chnh
An ninh _ K ton thng k _ Qun tr hnh chnh. Qun tr hnh chnh c lin quan
n c 5 nhm hot ng trn v l s tng hp ca cc nhn t ny to thnh
sc mnh ca t chc. i vi nhng ngi chc v cng cao th i hi v kh nng
qun tr hnh chnh cng ln.
Mi bn nguyn tc qun tr hnh chnh (qun tr tng qut):
1. Phn cng lao ng
2. Quyn hn v trch nhim
21

3. K lut
4. Thng nht ch huy
5. Thng nht lnh o
6. Li ch c nhn ph thuc li ch chung
7. Th lao
8. Nguyn tc tp trung
9. Th bc (xch lnh o)
10. Trt t
11. S cng bng
12. n nh v nhn s
13. Sng kin
14. Tinh thn ng i
b). Mazweber (1864 -1920)
QTDN c hiu qu phi t chc lao ng hp l, phi c h thng th li (tn
sch ca Weber). Xy dng c mt h thng chc v trong doanh nghip ph hp
vi n l mt h thng quyn hnh.
Quyn hnh cn c trn chc v, ngc li chc v to nn quyn hnh. V vy,
xy dng mt h thng chc v v quyn hnh phi cn c vo cc nguyn tc sau:
- Mi hot ng ca t chc phi c vn bn quy nh;
- Ch ngi c chc v mi c quyn quyt nh;
- Ch ngi c nng lc mi c giao chc v;
- Mi quyt nh trong t chc phi khch quan.
c). Chestger Barnard (1886 1961)
Theo Barnard, mt h thng hp tc ca nhiu ngi vi 3 yu t c bn: (1). S
sn sng hp tc, (2) c mc tiu chung, (3) c s thng t. Nu thiu mt trong 3
yu t ny, t chc s tan v.
22

Barnard mun nhn mnh n yu t quyn hnh trong t chc. Nhng Barnard
cho rng ngun gc ca quyn hnh xut pht t s chp nhn ca cp di. S chp
nhn ch c th c thc hin vi 4 iu kin: (1). Cp di hiu r s ra lnh,
(2). Ni dung ra lnh phi ph hp vi mc tiu ca t chc, (3). Ni dung ra lnh
phi ph hp vi li ch ca c nhn h, v (4). H c kh nng thc hin mnh lnh
. L thuyt ny c Barnard gi l l thuyt v s chp nhn quyn hnh.
d). Luther Gulick v Lyndal Urwich
Nm 1973 hai nh khoa hc vit cun Lun c v khoa hc qun tr. Pht trin
phn loi chc nng ca Fayol, 7 chc nng qun tr trong t vit tt: Posdcord:
- Planning (d kin)
- Organizing (t chc)
- Staffing (nhn s)
- Directing (ch huy)
- Coordinating (phi hp)
- Reporting (bo co)
- Budgeting (ngn sch)
1.4.2 L THUYT TM L X HI TRONG QUN TR DOANH
NGHIP
L thuyt tm l x hi nhc im ca L thuyt qun tr khoa hc:
- Chuyn mn ho x nh cng vic s dn n s phin din, mo m ca ngi
cng nhn.
- Khuyn khch bng tin khng phi lc no cng lm tng thm sn lng.
- S quan tm chn thnh ca nh qun tr i vi cng nhn, iu kin lm vic
v vic to ra mi quan h qun l tt s lm tng thm nng sut v hiu qu.
L thuyt tm l x hi ging L thuyt qun tr khoa hc l s qun tr c c
hu hiu hay khng ty thuc vo nng sut lao ng ca con ngi trong tp th.
23

L thuyt tm l x hi cho rng yu t tinh thn, yu t tm l x hi c nh
hng n nng sut lao ng. Tm l v hnh vi c mi quan h cht ch vi nhau.
Khi con ngi lm chung trong tp th th tp th ng vai tr to ln trong vic to ra
tc phong ca c nhn, bi v con ngi mun ngi khc quan tm, knh trng, mun
c vai tr trong s nghip chung, mun lm vic trong bu khng kh thn mt. Cng
nhn lm vic tt hn, nng sut lao ng cao hn, pht huy sng kin nhiu hn
nu h c tham gia v t ch trong cng vic. S tha mn cc nhu cu tm l ca
con ngi c nh hng ln n nng sut v thnh qu ca ngi lao ng.
a). Hugo Munsterberg
Hugo Munsterberg l ngi u tin ra Trng phi tm l x hi. Nm 1915,
Hugo Munsterberg xut bn cun Tm l hc v hiu qu trong cng nghip.
Theo Hugo, qun tr doanh nghip t nng sut cao phi i su nghin cu, tm
hiu k v con ngi khng ch trn kha cnh coi h l mt lc lng, mt nhn t
ca sn xut m cn trn gc tm l, tnh cm, c nguyn c th ca h.
Nu cc nh qun tr hiu thu o c bn thn tng con ngi lao ng v cc
nhu cu phi vt cht ca h nh: nim vui, ni bun, quan h trong lao ng, kht
vng giao tip x hi, s mong i, tnh cm p ng kp thi th nng sut lao
ng ca h s tng ln cao hn nhiu.
b). Mary Parker Follet
Follet cho rng hot ng qun tr khng ch ch n cc yu t kinh t k thut
m cn phi ch n cc quan h x hi v hot ng qun tr l mt tin trnh
mang tnh cht quan h x hi. Ni mt cch khc, qun tr doanh nghip thnh
cng phi nghin cu k s hi nhp v tham gia phi hp ca nhng ngi lao ng.
Nhng lun thuyt ca Follet gn vi cao gi tr con ngi c ngi Nht
nghin cu v ng dng thnh cng trong qun tr doanh nghip.
c). Elton Mayor (1880 1949)
Nu iu kin vt cht nh thu nhp, tin lng, tin thng, cc iu kin bo h
lao ng, an ton lao ng tt dn ln th nng sut lao ng cng tng dn.
Nu vt cht khng i nhng nh qun tr ngy cng ch hn ti tm t tnh
cm, s mong i, mi quan h lao ng tt, thng tin kp thi (yu t phi vt
cht) th nng sut lao ng cng ngy cng tng ln.
24

d). Douglas Gregor (1909 1964)
- THUYT X: Con ngi vn li bing, khng mun lm vic, s n trnh cng vic
v ch lm vic khi b p buc. Nh qun tr kch thch, ng vin bng vt cht.
Thng xuyn kim sot v e do cng nhn bng hnh pht.
- THUYT Y: Con ngi bn tnh nng ng, sing nng, ham thch cng vic, c
kh nng sng to v sn sng chp nhn cng vic. Nh qun tr nn qun tr theo
mc tiu v hiu qu cng vic.
e). Abraham Maslow (1908 1970)
Maslow nhn nhn nhu cu ca con ngi c phn cp v sp xp tng dn
t thp nht n cao nht. ng kt lun rng khi mt nhm nhu cu c tha mn
th nhu cu ny khng cn l ng c thc y na.
Nhng nhu cu c bn ca con ngi do Maslow trnh by nh sau:

M hnh Maslow l mt qu trnh nng ng v tin trin khng ngng. Nhu cu vt
cht l nhu cu c bn phi c gii quyt trc tin, sau gii quyt tip cc mc
nhu cu tip theo. Nh qun tr nn chia h thng th bc nhu cu thnh hai phn:
- Phn di: Nhu cu sinh l v nhu cu an ninh an ton.
25

- Phn trn: Nhu cu lin kt chp nhn, nhu cu s tn trng v nhu cu t thn
vn ng.
Khi cc thnh vin tha mn hai mc nhu cu phn di th cc nhu cu phn
trn s khng nh hng g n cht lng cng vic ca h. Nu cc nhu cu bc
bc di xut hin m khng c tha mn th chng s tr thnh mi e da i
vi nng sut v hiu qu ca cng vic. Nh qun tr phi thy c thuc cp ang
mc no v ng vin h lm vic bng cch tha mn nhu cu hin ti.
1.4.3 L THUYT NH LNG TRONG QUN TR
L thuyt ny cn c cc tn gi khc nh L thuyt h thng, Nghin cu tc v,
iu khin hc... L thuyt nh lng c xy dng trn nhn thc Qun tr l
quyt nh, hiu qu ca qun tr ty thuc vo s ng n ca nh qun tr. Mun
ra c quyt nh ng, nh qun tr phi c quan im h thng khi xem xt s
vic, thu thp x l thng tin.
Cc nh l thuyt nh lung ch trng s dng cc k thut nh lng phc
v cho qu trnh la chn mt quyt nh ti u gia nhiu phng n hnh ng. L
thuyt ny c 4 c trng c bn:
1. Phc v cho vic ra quyt nh, nht l k hoch v kim tra.
2. S la chn da trn tiu chun kinh t.
3. S dng cc m hnh ton hc.
4. My in ton gi vai tr rt quan trng.
Ngy nay cc nh qun tr vn p dng nhng cng c phn tch nh lng nh
m hnh qun tr tn kho ti u, l thuyt ra quyt nh, phng trnh tuyn tnh....
v nhiu phn mm c thit lp theo cc chng trnh ny h tr cho cc nh
qun tr s dng trong qu trnh ra quyt nh.
L thuyt nh lng l s ni tip ca L thuyt c in. Tuy nhin l thuyt nh
lng khng ch trng n vai tr con ngi trong t chc v k thut nh lng rt
kh hc, nhng cng c nh lung kh s dng, phc tp, i hi ngi s dng phi
c trnh chuyn mn.
26

1.4.4 M HNH K THUT NHT BN V THUYT Z
a). Thuyt z
William Ouchi, gio s Trng i hc California xy dng l thuyt Z trn c s
hp nht hai mt ca mt t chc kinh doanh: Va l t chc c kh nng to ra li
nhun, va l cng ng sinh hot bo m cho mi thnh vin ca t chc, to iu
kin thun li cho mi thnh vin trong t chc thng tin v thnh cng.
Thuyt Z c bit ch trng n quan h x hi v yu t con ngi trong t chc.
Cc cng ty Nht Bn c xu hng pht trin v o to nhn s nhm tranh th s
hp tc ca h vi cng ty trong di hn, thm ch gn b sut i. y l quan im
tan din v mt nhn s ca cng ty theo m hnh qun l nhn s ca cc cng ty
Nht Bn.
So snh doanh nghip Nht Bn v doanh nghip Phng Ty, Ouchi tm ra s
tng phn ca chng nh sau:

27

Doanh nghip Nht Bn Doanh nghip Phng Ty
- Vic lm sut i.
- nh gi v bt chm.
- Khng chuyn mn ho ngh nghip.
- C ch kim tra mc nhin.
- Quyt nh tp th.
- Trch nhim tp th.
- Quyn li ton cc.
- Vic lm gii hn trong thi gian.
- nh gi v bt nhanh.
- Chuyn mn ho ngh nghip.
- C ch kim tra hin nhin.
- Quyt nh c nhn.
- Trch nhim c nhn.
- Quyn li c gii hn.
b). L thuyt Kaizen
Massakiimai sau qu trnh nghin cu cc cng ty ca Nht v ca M thy r
s khc nhau to ln gia cung cch qun l Nht v cung cch qun l phng Ty.
ng nhn thy rng M s thay i din ra mt cch mnh m, mt nh my c
c c thay th hon ton bng mt nh my mi c xy dng rt tn km
ng nghin cu thc cht ca s thnh cng trong cung cch qun l Nht v
xy dng khi nim Kaizen. Nht Bn, cng vic uc ci tin tng ngy thng qua
nhng ci tin Kaizen. Ngui Nht thng tn dng nhng ngun lc c sn nh nhn
lc, vt t, thit b m khng cn nhiu tin ca. Tuy nhin, nu cn, h ci tin bng
cch u t mt s tin ln.
Kaizen to ra t tung ch trng ti qu trnh tin hnh cng vic v cn phi ci
tin cc qu trnh trc khi c uc cc kt qu tt hn. Kaizen hng v con ngui
v nhng n lc ca con ngui. a s cc nh qun tr phng ty, ch trng ti kt
qu.
Kaizen nhn mnh n vai tr ca ngui qun l trong vic ng h v khuyn khch
cc n lc ca cng nhn ci tin cc quy trnh lm vic. Mt gim c quan tm
n Kaizen thng ch trng n con ngi.

28

Cc nt chnh ca Kaizen v i mi
Kaizen (N) i mi (M)
1. Hiu qu
Di hn, c tnh cht lu di
v khng tc ng t ngt
Ngn hn, nhng tc ng
t ngt
2. Tc Nhng bc i nh Nhng bc i ln
3. Khung
thi gian
Lin lc v tng dn
Giai on v khng tng
dn
4. S thay i T t v lin tc Thnh lnh hay gin on
5. Lin quan Mi ngui Chn la vi ngi xut sc
6. Cch tin
hnh
Tp th, n lc tp th,
c h thng
Ch ngha c nhn, kin
v n lc c nhn
7. Cch thc Duy tr v ci tin Ph b v xy dng li
8. Tnh cht K thut thung v hin i
t ph k. thut mi, sng
kin v l thuyt mi
9. Cc i hi
thc t
u t t nhng cn n
lc ln xy dng
Cn u t ln nhng t n
lc duy tr
10. Hng n
lc
Vo con ngi Vo cng vic
11. Tiu chun
nh gi
Qu trnh v c gng
c kt qu tt hn
Kt qu nhm vo li nhun
12. Li th
C th t kt qu tt vi nn
kinh t pht trin chm
Thch hp vi nn cng
nghip pht trin nhanh

29

TM TT
Trong bi ny, sinh vin lm quen vi cc khi nim c cp trong bi bao
gm:
Kinh doanh l vic thc hin mt, mt s hoc tt c cng on ca qu trnh u
t, t sn xut n tiu th sn phm hay thc hin dch v trn th trng nhm
mc ch sinh li.
Doanh nghip l mt n v kinh t c s, l ni trc tip to ra ca ci vt cht
cho x hi. Doanh nghip c thnh lp thc hin cc hot ng kinh doanh vi
mc tiu cui cng l thu c li nhun.
Doanh nghip nh nc l t chc kinh t do nh nc u t vn, thnh lp v t
chc qun l, hot ng kinh doanh hoc hot ng cng ch, nhm thc hin cc
mc tiu kinh t - x hi do nh nc giao.
Doanh nghip t nhn l n v kinh doanh c mc vn khng thp hn vn php
nh do mt c nhn lm ch v t chu trch nhim bng ton b ti sn ca mnh
v mi hot ng ca doanh nghip.
Cng ty TNHH 1 thnh vin l doanh nghip c t cch php nhn, do mt t chc
hay c nhn lm ch s hu. Ch s hu cng ty chu trch nhim v cc khon n
v ngha v ti sn khc ca cng ty trong phm vi s vn iu l ca cng ty.
Cng ty TNHH 2 thnh vin l doanh nghip c t cch php nhn, do mt t
chc, c nhn, s lng thnh vin khng c vt qu 50. Thnh vin chu trch
nhim v cc khon n v ngha v ti sn khc ca doanh nghip trong phm vi s
vn cam kt gp vo doanh nghip.
Cng ty c phn l doanh nghip c vn iu l c chia thnh nhiu phn bng
nhau gi l c phn, do t nht 3 thnh vin l c nhn, t chc gp vn thng qua
vic mua c phiu tr thnh c ng. C ng cng ty ch chu trch nhim ti sn
trong phm vi s vn gp vo cng ty.
Cng ty hp danh l doanh nghip c t nht 2 c nhn l ch s hu chung ca
cng ty, cng nhau kinh doanh di mt tn chung, cng chu trch nhim lin i
30

bng ton b ti sn ca mnh v cc ngha v ca cng ty v c gi l thnh vin
hp danh.
Cng ty hp vn l loi cng ty c 2 hi vin khng bnh ng vi nhau, hi vin
xut vn v hi vin qun l s dng vn.
Hp tc x l t chc kinh t t ch do nhng ngi lao ng c nhu cu, c li ch
chung, t nguyn cng gp vn, gp sc to lp ra, theo quy nh ca php lut
pht huy sc mnh ca tp th v ca tng x vin, nhm gip nhau thc hin hiu
qu hn cc hot ng sn xut kinh doanh, dch v v ci thin cuc sng gp phn
pht trin kinh t - x hi ca t nc.
Qun tr doanh nghip l mt qu trnh tc ng lin tc, c t chc, c hng
ch ca ch doanh nghip ti tp th nhng ngi lao ng trong doanh nghip, s
dng mt cch tt nht nhng tim nng v c hi tin hnh hot ng sn xut
kinh doanh ca doanh nghip nhm t c mc tiu ra theo ng lut nh v
thng l x hi.
S pht trin ca Khoa hc qun tr doanh nghip c chia lm ba giai on l t
trc 1911, t 1911 n 1946 v t 1946 n nay.
L thuyt c in v qun tr dng ch nhng hc thuyt v qun tr c a
ra vo nhng thp nin ca u th k 20 ti Hoa K v Chu u. L thuyt c in
v qun tr c hai trng phi chnh l Trng phi qun tr mt cch khoa hc ca
Frederic Taylor v cc cng s vin Hoa K v Trng phi qun tr tng qut ca
Henry Fayol v Max Weber ti Chu u.
L thuyt tm l x hi cho rng yu t tinh thn, yu t tm l x hi c nh
hng n nng sut lao ng. Tm l v hnh vi c mi quan h cht ch vi nhau.
Khi con ngi lm chung trong tp th th tp th ng vai tr to ln trong vic to ra
tc phong ca c nhn, bi v con ngi mun ngi khc quan tm, knh trng, mun
c vai tr trong s nghip chung, mun lm vic trong bu khng kh thn mt. Cng
nhn lm vic tt hn, nng sut lao ng cao hn, pht huy sng kin nhiu hn nu
h c tham gia v t ch trong cng vic. S tha mn cc nhu cu tm l ca con
ngi c nh hng ln n nng sut v thnh qu ca ngi lao ng.
31

L thuyt nh lng c xy dng trn nhn thc Qun tr l quyt nh, hiu
qu ca qun tr ty thuc vo s ng n ca nh qun tr. Mun ra c quyt
nh ng, nh qun tr phi c quan im h thng khi xem xt s vic, thu thp x
l thng tin.
Thuyt Z c bit ch trng n quan h x hi v yu t con ngi trong t chc.
Cc cng ty Nht Bn c xu hng pht trin v o to nhn s nhm tranh th s
hp tc ca h vi cng ty trong di hn, thm ch gn b sut i. y l quan im
tan din v mt nhn s ca cng ty theo kiu qun l nhn s ca Nht Bn.
Kaizen to ra t tung ch trng ti qu trnh tin hnh cng vic v cn phi ci
tin cc qu trnh trc khi c uc cc kt qu tt hn. Kaizen hng v con ngui
v nhng n lc ca con ngui. a s cc nh qun tr phng ty, ch trng ti kt
qu.

32

CU HI N TP

Cu 1: Trnh by v doanh nghip v cc loi hnh doanh nghip (khi nim, phn
loi, c trng php l, li th v bt li ca tng loi hnh doanh nghip. Lin h
thc tin cc doanh nghip Vit Nam). Lch s pht trin doanh nghip ti Vit Nam
t sau ngy gii phng min Nam (30/4/1975).
Cu 2: Doanh nghip gia nh v nh hng cng nh tc ng ca loi hnh
doanh nghip ny n tnh hnh SXKD Vit Nam hin nay.
Cu 3: Phn tch li th v bt li ca tng loi hnh doanh nghip theo qui m.
Li ch ca vic pht trin Doanh nghip va v nh ti Vit Nam.
Cu 4: Vai tr v nh hng ca doanh nghip Nh nc hin nay n nn kinh t
Vit Nam.
Cu 5: Phn tch cc mc tiu v chc nng kinh t ca doanh nghip.
Cu 6: Trnh by v qun tr doanh nghip (khi nim, tin trnh v cc giai on
pht trin).
Cu 7: nh du (+) vo cc cho ph hp.
Cc c trng
DN
c
th
Cng
ty
TNHH
Cng
ty c
phn
1 2 3 4
1. DN do mt ngi s hu.
2. Cn c t nht 7 ngi lp DN.
3. DN khng th c trn 11 thnh vin sng lp.
4. Cc thnh vin c th t do bn vn gp ca mnh.
5. Khng quy nh vn ti thiu.
6. Vn php nh c chia thnh cc phn gp.
33

7. Quyn hn ca mi thnh vin tng ng vi s vn gp.
8. Trch nhim ca cc thnh vin theo phn vn gp.
9. DN c qun l bi mt hay nhiu nh qun l.
10. Vn php nh c chia thnh nhiu c phn t do
chuyn nhng.
11. Ngi lnh o DN c quyn t do hnh ng.
12. C th lp DN vi mt s t tin.
13. DN c s vn php nh ti thiu.
14. Ti sn ca DN ha ln vi ti sn ca ch DN.
15. Hoa li chia cho ch hoc cc ch s hu ly t li tc
DN.
16. Ch s hu (hoc cc ch s hu) c trch nhim i vi
ton b ti sn ca mnh.
17. Cc thnh vin ch c th bn vn gp ca mnh vi s
chp thun ca cc thnh vin khc.
18. Nhng ngi chu trch nhim ca DN c ch nh bi
cc thnh vin.
Cu 8: Hai ng A v B mun kt hp vi nhau lp ra mt cng ty c phn, liu c
c khng ?
Cu 9: C hai v chng v mt c em va c tha k mt ca hng giy dp tr
gi 180 triu ng. H quyt nh gi li ca hng ny v d nh t chc ra mt
cng ty. Vy dng cng ty no thch ng vi s thnh vin vi mc vn gp ?
Cu 10: ng X l ngi ng u mt doanh nghip nh tr gi 200.000.000
ng. V mun pht trin hn, ng d nh lin kt vi ngi bn Y. ng ny cng c
s tin tr gi bng ca ng X. Hai ng c th lp nn mt cng ty TNHH. Tuy nhin
ng Y vn c nhiu do d. quyt nh thnh lp cng ty, ng X ngh tha
thun: Nu cng ty li th ng Y hng li 75%, cn nu l th ng Y phi chu 100%.
Vy c cng ty no tha mn ngh ca ng X khng?
34

Cu 11: Bn hy trnh by u v khuyt im ca L thuyt khoa hc trong qun
tr.
Cu 12: Theo quan im ca bn, hin nay vn lngthng c phi l vn
quyt nh cho vic tng nng sut lao ng, em li hiu qu cao trong hot
ng sn xut kinh doanh ti n v m bn ang cng tc?
Cu 13: Trong 14 nguyn tc qun tr ca Henry Fayol, nguyn tc no hin nay
khng cn c p dng trong mt s c cu t chc.
Cu 14: Bn hy trnh by nhng mc tiu nhm gip gia tng hiu qu trong hot
ng qun tr ca L thuyt c in v L thuyt tm l x hi. So snh s ging
nhau v khc nhau gia 2 l thuyt trn.
Cu 15: Bn hy trnh by v Thuyt Z v k thut qun l ca Nht Bn. Theo
bn, ngy nay cc nh qun tr ti cc doanh nghip Vit Nam hc tp c nhng g
qua m hnh qun tr cu cc doanh nghip Ty u Bc M v Nht Bn?
Cu 16: Trng phi qun tr no m bn quan tm nht? Ti sao?

DOANH NGHIP
35

BI 2: DOANH NHN, NH
QUN TR, CHC NNG
V LNH VC QUN TR
TRONG DOANH NGHIP
- Hiu c th no l doanh nhn.
- Hiu c th no l nh qun tr v cc chc danh qun tr trong doanh nghip.
- Hiu c vai tr v k nng cn c ca nh qun tr.
- Hiu c s phn chia chc nng v lnh vc qun tr trong doanh nghip.
2.1 DOANH NHN
2.1.1 KHI NIM
- Doanh nhn hay ch doanh nghip: L ngi thc hin cc hnh vi lin quan n
cc lnh vc trong kinh doanh.
- Doanh nhn l ngi sng lp ra doanh nghip, gi quyn s hu v qun l, iu
hnh cc hot ng kinh doanh ca doanh nghip nhm thc hin mc tiu ca t
chc. Doanh nhn thng l ngi c kht vng, c c sng to, linh hot, chp
nhn ng u vi nhng thch thc, mo him trn thng trng v sn
sng chp nhn ri ro trong kinh doanh.
36
DOANH NGHIP

2.1.2 MC CH
ng u vi nhng thch thc, ri ro, mo him trn thng trng, tinh thn
lm vic qun mnh ca nh kinh doanh l nhm t c nhng mc ch l tm
kim li nhun, t khng nh bn thn hay tha mn nhu cu thnh t, sng to...
2.1.3 NHNG IU KIN CA NH KINH DOANH GII
- C ch tin th, c vng cao
Nh kinh doanh l ngi khng chp nhn an phn vi hon cnh hin ti, m h
lun mun vn n mc ch cao hn trong cuc sng, phn u t n mt
cuc sng m h cho l tt p hn. H sn sng ng u vi mi thch thc ca
hon cnh, khng d dng t b mc tiu d c phi tri qua nhng tht bi tm
thi.
- Chp nhn ri ro, mo him trong kinh doanh
Trong mi trng kinh doanh lun bin ng, i th cnh tranh ngy cng nhiu, cnh
tranh ngy cng gay gt, th hiu ca khch hng bin ng khng ngng, nh kinh
doanh khi ra cc quyt nh phi bo m thng tin v thi gian tnh nu khng th
ri ro kinh doanh l iu khng trnh khi. Hu qu ca n c th dn n thua l, ph
sn, mt hnh phc gia nh
Tuy nhin nh kinh doanh gii l ngi c kh nng d bo tt v s quyt nh
ng phi chim phn ln trong cc quyt nh ra. iu quan trng nht l phi
dm mo him, chp nhn ri ro. Mc ri ro cng cao th c hi em li li nhun
cng ln.
- T khng nh mnh
y l nhu cu bc cao trong cc bc thang nhu cu ca con ngi. Thi ny th
hin s ham mun sng to, t c s thnh cng trong s nghip kinh doanh. Nh
kinh doanh l ngi sn sng u t chnh bn thn mnh vo s nghip kinh doanh.
Thng qua s thnh cng trong kinh doanh, h mun khng nh v tr ca mnh trong
x hi. ng thi, thng qua cng vic h cng phc v mc tiu chung cho x hi.
DOANH NGHIP
37

2.2 NH QUN TR DOANH NGHIP
Ngi lao ng trong mt t chc c chia lm hai loi l cc nh qun tr v nhng
ngi tha hnh.
- Nh qun tr: L nhng ngi lm vic vi v thng qua nhng ngi khc
hon thnh mc tiu ca t chc (ngi ch huy).
Ngi khc khng nhng l nhn s bn trong t chc m cn bao gm c nhng
nhn s bn ngoi nh khch hng, nh cung cp, hip hi, i th cnh tranh
Trn phng din kinh doanh, thut ng nh qun tr c dng ch tt c
nhng ngi chu trch nhim qun l, iu hnh mt b phn hay c mt n v kinh
doanh nh t trng, trng xng, trng phng, gim c, tng gim c
- Ngi tha hnh: L nhng thnh vin trong t chc c nhim v phi trc tip
lm mt cng vic nht nh v khng c trch nhim gim st ngi khc.
Hin nay gia doanh nhn v nh qun tr c nhiu im tng ng v c s
phn bit nh qun tr vi nh kinh doanh nhn l nh qun tr lm vic hng lng.
iu ny cng kh xc nh trong cc cng ty c phn v nhiu nh qun tr lm vic
hng lng, nhng h u t mua nhiu c phiu mc c ting ni quyt
nh n s phn ca cng ty.
2.2.1 CC CP BC QUN TR TRONG T CHC

38
DOANH NGHIP

Hnh 2.1 : Cc cp bc qun tr
2.2.1.1 QUN TR VIN CP C S
Chu trch nhim trc tip iu hnh cc hot ng sn xut ra hng ha hay dch
v, a ra cc quyt nh tc nghip nhm c thc, hng dn, iu khin cng
nhn vin trong cc cng vic sn xut kinh doanh c th hng ngy, ca L c
cng, qun c, trng ca, t trng sn xut. bn thn cng tham gia hot ng
sn xut kinh doanh nh nhn vin thuc cp.
2.2.1.2 QUN TR VIN TRUNG CP
L gim c x nghip trc thuc, gim c b phn chc nng, trng cc phng
ban, b phn ca cng ty Chu trch nhim trc tip iu hnh v phi hp cc hot
ng ca cc qun tr vin cp c s v cc th k, tr l thuc quyn. Tip nhn cc
chin lc v chnh sch chung t cc qun tr vin cao cp v bin chng thnh k
hoch, mc tiu c th chuyn n cc qun tr vin cp c s thc hin chng.
2.2.1.3 QUN TR VIN CAO CP
L ch tch hi ng qun tr, tng gim c, ph tng gim c, gim c v ph
gim c cng ty ra nhng mc tiu, chnh sch v chin lc chung cho ton b
t chc v thit lp cc mc ch tng qut cp di thc hin, ra cc quyt nh
di hn mang tnh chin lc, nh hng n ton b s duy tr v pht trin ca t
chc.
2.2.1.4 QUN TR VIN CHC NNG
L ngi ph trch, gim st v phi hp mt s nhn vin c nhng k nng
chuyn bit trong mt b phn hot ng ring r nh K ton, Ti chnh,
Marketing
2.2.1.5 QUN TR VIN TNG QUT
L ngi chu trch nhim v ton b cc hot ng ca mt n v c nhiu chc
nng hot ng nh mt nh my, x nghip m nhim ton b tt c cc cng
vic thuc tt c cc chc nng trong n v m nh qun tr ph trch.
DOANH NGHIP
39

2.2.2 VAI TR CA NH QUN TR TRONG MT T CHC
Vo thp nin 1960, Henry Mintzberg nghin cu mt cch cn thn v a
ra kt lun rng cc nh qun tr trong mt t chc phi thc hin 10 vai tr khc
nhau. Mi vai tr qun tr ny c tc gi sp xp chung vo trong 3 nhm: (1) Vai
tr quan h vi con ngi, (2) Vai tr thng tin, (3) Vai tr quyt nh. Tuy c s
phn chia thnh cc nhm vai tr khc nhau nh vy, nhng c mt s lin h rt
mt thit gia cc nhm vai tr . Th d nh nh qun tr khng th c cc quyt
nh ng nu vai tr thng tin khng c thc hin tt.
2.2.2.1 VAI TR TRONG QUAN H VI CON NGI
- L ngi i din cho tp th: Mang tnh cht nghi l trong t chc nh k vn
bn, thc hin cc cuc thng thuyt, tip khch, x giao.
- L ngi lnh o: Tc ng ln cc nhn vin di quyn, kch thch v ng
vin h hon thnh mc tiu chung ca t chc.
- L ngi lin lc, giao dch: L chic cu ni, truyn thng, lin kt vi mi ngi
bn trong cng nh vi bn ngoi t chc.
2.2.2.2 VAI TR THNG TIN
- Cung cp thng tin hay pht ngn: Nh qun tr thay mt t chc cung cp
nhng thng tin ca t chc cho cc n v hay cho bn ngoi gip cho cc i tc
nm vng tnh hnh trong quan h giao dch ph hp vi mc tiu ca t chc. Vic
cung cp thng tin cn gip cho nh qun tr gii thch, bo v hay tranh th s ng
h i vi doanh nghip.
- Ph bin tin: Nh qun tr ph bin cc thng tin lin h n nhng ngi c lin
quan trong t chc. H c th l cp trn, ng cp hay thuc cp.
- Nhn, thu thp v thm nh thng tin c lin quan n hot ng ca doanh
nghip: Nh qun tr cn phi nhn, thu thp thng tin, phn tch mi trng pht
hin ra c hi hoc nguy c i vi hot ng ca t chc. Cc thng tin cn c phn
tch, thm nh, nh gi m bo tnh chnh xc.
40
DOANH NGHIP

2.2.2.3 VAI TR QUYT NH
- Vai tr doanh nhn: Nh qun tr va lm cng tc qun tr ng thi lm vai tr
ca nh kinh doanh. Nh qun tr phi nghin cu khch hng, th trng, i th
cnh tranh pht huy tt nht cc ngun lc ca t chc nhm tng doanh s, li
nhun, th phn ca doanh nghip mnh.
- Vai tr nh thng thuyt: Nh qun tr thc hin cc vai tr thng thuyt, m
phn vi cc i tc trong cc hot ng kinh doanh ca h. Vi nh qun tr cp
cng cao th vai tr ny cng c tm quan trng c bit.
- Vai tr ngi phn phi ti nguyn: Nh qun tr thng phi quyt nh phn phi
cc ngun ti nguyn tin bc, nhn s, trang thit b cho ai, khi no, s lng bao
nhiu. Khi ngun ti nguyn di do hoc khan him, nh qun tr cng phi xem xt s
dng thn trng, hp l, phn phi ng n v tit kim.
- Vai tr ngi gii quyt xung t: Nh qun tr lun phi i ph vi nhng bt
ng nhm a t chc sm tr li n nh nh cc trng hp cng nhn nh cng,
i tc vi phm hp ng hay b ph sn.
Mi vai tr ny lin h mt thit vi nhau v bt c lc no trong hot ng ca
mnh, nh qun tr c th phi thc hin nhiu vai tr cng mt lc, song tm quan
trng ca cc vai tr thay i tu theo cp bc ca nh qun tr trong t chc. Vi
chc nng v vai tr ca mnh, nh qun tr gi phn quan trng trong s thnh cng
hay tht bi ca mt t chc. V cng l l do chnh ca nhu cu cp bch phi
o to cc nh qun tr, v s nghip pht trin kinh t x hi ca c nc.
2.2.3 CC K NNG QUN TR
2.2.3.1 K NNG T DUY
y l k nng c bit quan trng i vi cc nh qun tr cao cp. H khng
nhng phi c tm nhn xa, trng rng, kin thc v tnh hnh kinh t, chnh tr quc
t, khu vc v trong nc m cn phi c t duy chin lc tt ra ng ng
li chnh sch, hoch nh chin lc v i ph vi cc bt trc, e da s tn ti v
pht trin ca t chc.
DOANH NGHIP
41

2.2.3.2 K NNG K THUT NGHIP V
Trnh chuyn mn nghip v cn thit trong lnh vc chuyn mn no hay
cn gi l trnh chuyn mn cu nh qun tr nh k nng v Sn xut _ Marketing
_ Vi tnh _ Ngoi ng
2.2.3.3 K NNG TRUYN THNG
L nng lc gi nhn thng tin, tng, tnh cm v cc quan im ca nh qun
tr bng li ni, ch vit v ngn ng khng li m trong phn ln thi gian lm vic
nh qun tr thng s dng. Do , nh qun tr phi c k nng quan h giao tip
tt vi khch hng, thng xuyn chia x thng tin vi nhn vin, lin h cht ch vi
cc phng tin truyn thng i chng v nhy cm vi cc khc bit v vn ho.
2.2.3.4 K NNG NHN S
Lin quan n t chc, ng vin, iu khin nhn s. Nh qun tr cn hiu bit tm
l con ngi, bit tuyn chn v t ng ch cng nh s dng ng kh nng nhn
vin thuc cp ca mnh. Nh qun tr phi bit cch thng t hu hiu, c thi
quan tm tch cc n ngi khc, xy dng bu khng kh hp tc thn i trong lao
ng, bit cch tc ng v hng dn nhn vin hng n v hon thnh mc tiu
chung. K nng nhn s i vi mi cp qun tr u cn thit nh nhau trong bt k
t chc kinh doanh hoc khng kinh doanh.
2.2.3.5 QUAN H GIA CC CP BC QUN TR V CC K NNG
K nng truyn thng v nhn s c tm quan trng khng thay i i vi tt c
cc cp qun tr. Trong k nng truyn thng c vai tr rt quan trng v n l
phng tin thc hin hu hiu cc k nng khc.
Cp bc cng cao k nng t duy cng quan trng, nh qun tr phi a ra cc
quyt nh chin lc c nh hng lu di n s tn ti v pht trin ca t chc.
Trong khi nh qun tr cp cng thp th ch trng hn vo k nng k thut nghip
v.
42
DOANH NGHIP

Hnh 2.2 : Cc k nng qun tr
2.2.4 S KHC BIT GIA NH QUN TR TRONG C S
KINH DOANH V CC C QUAN QUN L HNH CHNH
S khc bit v chc nng gia cc nh qun tr nhng c s kinh doanh
(Business administration) v nh qun tr trong cc c quan Nh nc thng c
gi l cc nh qun l hnh chnh (public administration):
- Quyt nh trong cc c quan Nh nc chu s chi phi nhiu ca cc yu t
chnh tr, trong lc quyt nh trong cc c s kinh doanh c lm trn c s thun
l v phi chnh tr;
- Cc nh qun l hnh chnh hay b gii hn nhiu bi cc quy nh v th tc
hnh chnh nn thng t s dng trn vn quyn hnh qun tr v s c lp khi
hnh ng;
- Kh t c hiu qu cao trong hot ng hnh chnh v nhn vin cng s
thng li bing, bo th v t nhit tnh.
C ba l ny u khng hon ton xc ng v trong thc t cc quyt nh ca
nh qun tr kinh doanh cng chu nh hng ca cc yu t chnh tr, th d nh
M theo lut cm bun bn vi k th. Nh qun tr nhng c s kinh doanh cng
chu nhiu hn ch v cng khng phi l hon ton c lp mun lm g th lm, v
s nhit tnh hay li bing ca nhn vin ty thuc vo mc tha mn cc nhu
cu ca h, ch khng phi l h trong c s kinh doanh hay c quan hnh chnh.
QTV CAO CP QTV TRUNG CP QTV CP C S
K NNG T DUY
K NNG GIAO T NHN S-TRUYN
K NNG K THUT NGHIP V
DOANH NGHIP
43

Thc t cho thy rng vi t cch qun tr, cc nh qun tr kinh doanh v nh
qun l hnh chnh u c trch nhim lnh o ton b t chc m h ph trch
hot ng mt cch hu hiu hon thnh nhim v c giao, d nhim v l
thu thu, bn l, sn xut hay cung cp dch v... Tt c u phi lm quyt nh, t
mc tiu v ng vin nhn vin, lm vic c hiu qu bo v s tn ti ca n v v
to s ng h trong n b v bn ngoi hon thnh cc chng trnh.
2.3 CHC NNG QUN TR DOANH NGHIP
2.3.1 KHI NIM CHC NNG QUN TR DOANH NGHIP
Hot ng kinh doanh ca mt doanh nghip bao gm nhiu ni dung v nhiu
cch tip cn, cc hot ng qun tr l cc chc nng qun tr. C th nh ngha
chc nng qun tr l nhng hot ng ring bit ca qun tr, th hin nhng
phng thc tc ng ca nh qun tr n cc lnh vc qun tr trong doanh nghip.
2.3.2 PHN LOI CHC NNG QUN TR
2.3.2.1 CCH PHN LOI CA HENRY FAYOL
Fayol chia qu trnh qun tr ca doanh nghip thnh 5 chc nng vi cch gii
thch nh sau:
- Hoch nh: Doanh nghip ch thu c kt qu khi n c hng dn bi mt
chng trnh hot ng, mt k hoch nht nh nhm xc nh r: Sn xut ci g?
Sn xut bng cch no? Bn cho ai? Vi ngun ti chnh no?
- T chc: T chc mt doanh nghip tc l trang b tt c nhng g cn cho hot
ng ca n: vn, my mc, nhn vin, vt liu
- Phi hp: phi hp l lm cho ng iu gia tt c nhng hot ng ca doanh
nghip nhm to d dng v c hiu qu.
- Ch huy: C th x hi c xy dng, gi ch vic lm cho n hot ng,
l nhim v ca ch huy.
- Kim tra: Kim tra l duyt li xem tt c c c tin hnh ph hp vi chng
trnh nh vi nhng mnh lnh ban b v nhng nguyn l tha nhn
44
DOANH NGHIP

2.3.2.2 CCH PHN LOI CA L. GULICK V L.WRWICH
Hai nh khoa hc trn pht trin h thng ca Fayol thnh 7 chc nng qun tr
c vit tt l POSDCORB
P: Planning (Hoch nh)
O: Oganizing (T chc)
S: Staffing (Nhn s)
D: Directing (Ch huy)
CO: Coordinating (Phi hp)
R: Reporting (Bo co)
B:Budgeting (Ngn sch)
So vi cch phn loi ca Fayol th cch phn loi ny th hin tnh k tha v
pht trin r rt. thi k ca Gulick v Urwick c 2 nhn t nh hng kh mnh
m, l:
- S hnh thnh cc Tp on doanh nghip dn n vic phi i mi vn t
chc. c bit l vic tuyn dng cc nhn vin qun tr c hc vn vo cc v tr cao.
- S thm nhp ca gii Ngn hng vo hot ng ca cc doanh nghip vi t
cch l cc qun tr vin cp cao.
- Chnh v th m 2 ng chia nh chc nng t chc thnh t chc v nhn s v
chc nng kim tra thnh bo co v ngn sch.
2.3.2.3 CCH PHN LOI CA H. KOONTZ V C. ODONNELL
Trong cun cc nguyn tc qun tr 2 nh khoa hc M ny quay tr li vi
cch phn loi ca Fayol trong mt cun gio trnh c nh hng rng khp th gii.
T n nay, 5 chc nng qun tr ca Fayol l hoch nh, t chc, phi hp, ch
huy, kim tra vn gi c tnh khoa hc ca n. Mc d sau , trong nhng nm
60 vn c mt s nh khoa hc ci tin chc nng k trn, chng hn, chc nng
nhn s c gi l chc nng pht trin qun tr vin. Hoc nh Cng ha lin
bang c, ngi ta phn loi thnh 4 chc nng qun tr c bn:
DOANH NGHIP
45

1. Xc nh trit l, gio l v chnh sch kinh doanh
2. K hoch kinh doanh v kim tra.
3. T chc v ch huy
4. Pht trin nh qun tr
2.3.3 NI DUNG C BN CA TNG CHC NNG QUN TR
a) Hoch nh l chc nng u tin trong tin trnh qun tr, bao gm: xc nh
mc tiu, xy dng chin lc tng th, thit lp mt h thng cc k hoch phi
hp cc hot ng
b) T chc: bao gm vic xc nh nhng vic phi lm, nhng ai s phi lm vic
, cc cng vic s c phi hp li vi nhau nh th no, nhng b phn no cn
phi c thnh lp, quan h phn cng v trch nhim gia cc b phn , v h
thng quyn hnh trong doanh nghip.
c) Ch huy: Cng vic trong doanh nghip cn phi c ngi thc hin. p ng yu
cu , nh pun tr phi tuyn chn, thu dngj, b tr, bi dng, s dng, ng vin,
kch thch.
Vic thit lp quyn hnh v s dng quyn hnh giao vic cho nhn vin, ra
ni quy, quy ch lm vic, y quyn cho thuc cp, ng vin nhn vin l chc
nng th 3 ca nh qun tr.
d) Phi hp: Chc nng ny bao gm: phi hp theo chiu dc, l phi hp gia
cc cp qun tr v phi hp theo chiu ngang l phi hp gia cc chc nng, cc
lnh vc qun tr.
e) Kim tra: Chc nng cui cng ca nh qun tr. Cng tc kim tra bao gm
vic xc nh thu nhp thng tin v thnh qu thc t, so snh thnh qu thc t vi
thnh qu k vng, v tin hnh cc bin php sa cha nu c sai lch, nhm m
bo t chc ang i ng ng hon thnh mc tiu.
46
DOANH NGHIP

2.3.4 CC MI QUAN H
2.3.4.1 QUAN H GIA CHC NNG QUN TR VI QUY M
DOANH NGHIP
C th khng nh rng vic thc hin s lng cc chc nng qun tr doanh
nghip ln v nh u hon ton ging nhau, bi l bt k u qu trnh qun tr
u bt u t hoch nh ri t chc phi hp, ch huy v cui cng l kim sot.
Tuy nhin, vic m trch chc nng qun tr ca cc cp qun tr trong nhng
doanh nghip c quy m khc nhau li khc nhau. Th hin ch: cc doanh nghip
nh th cp qun tr cao nht c th can thip vf iu hnh c nhng cng vic ca
cp di ( nhiu khi l do thiu nhn vin hay v m bo thc hin hiu qu) .
Urwick cho rng cc ch doanh nghip nh l nhng nh qun tr tng hp cn cc
doanh nghip ln cc chc nng c phn cp kh rnh rt, theo cp qun tr cao
nht ch tp trung thi gian vo nhng chc nng chnh yu.
2.3.4.2 QUAN H GIA CHC NNG QUN TR VI CC CP
QUN TR
Ngay trong mt doanh nghip, cc cp qun tr c phn chia mt cch khch
quan vic m trch cc chc nng ny cc mc khc nhau. Chc nng hoch
nh v t chc gim dn theo cp qun tr trong khi chc nng iu hnh li tng
ln cp qun tr thp nht. Stephan
Robbins trong cun Management a ra s thng k sau:
Hoch nh T chc iu khin Kim tra
Cp cao 28% 36% 22% 14%
Cp gia 18% 33% 36% 13%
Cp c s 15% 24% 51% 10%
Bng 2.1: Thi gian dnh cho mi chc nng cc cp bc qun tr
y l gi kh ngha i vi cc nh qun tr cc cp h n lc pht huy tt
nht vai tr ca mnh. Trnh m m, quan liu.
DOANH NGHIP
47

2.3.4.3 TNH QUC T CA CHC NNG QUN TR
Mc d vic vn dng cc chc nng qun tr vo h thng doanh nghip cc
quc gia, khu vc c th khc nhau v vai tr, tnh cht quan trng ca tng chc
nng nhng v tng th cc chc nng theo cch phn loi ca Fayol vn c mi
quc gia tha nhn. C th ni pht minh v s phn loi chc nng qun l ca
Fayol l c s quyt nh cho s tin b ca qun tr kinh doanh ni ring v qun l
kinh t x hi ni chung ca nhn loi trong th k 20.
2.4 LNH VC QUN TR DOANH NGHIP
2.4.1 KHI NIM LNH VC QUN TR DOANH NGHIP
Lnh vc qun tr trong doanh nghip c hiu nh cc hot ng qun tr khi
c sp xp trong mt b phn no . cc b phn ny c ngi ch huy v lin
quan n vic ra cc quyt nh qun tr.
Cn lu rng, nu cc chc nng qun tr l cc hot ng trong mt qu trnh
qun tr, th cc lnh vc qun tr l cc t chc thc hin cc hot ng kinh
doanh c th gn vi qu trnh kinh doanh ca doanh nghip. S lng, hnh thc t
chc cc lnh vc qun tr cn ph thuc vo quy m doanh nghip, vo ngnh ngh
kinh doanh. Lnh vc qun tr l cc hot ng qun tr c thit lp trong cc b
phn c tnh cht t chc (nh phng, ban) v c phn cp, phn quyn trong vic
ra quyt nh qun tr.
Lnh vc qun tr c phn nh ph thuc vo nhiu yu t nh: truyn thng
qun tr, cc yu t x hi v c ch kinh t, quy m cng nh c im kinh t - k
thut ca doanh nghip. N gn lin vi mi quc gia, mi vng c th v s tin b
v nhn thc khoa hc qun tr.
Th d: Trong khi nc ta, lnh vc t chc i sng tp th nh Y t, nh , nh
tr vn tn ti trong hot ng qun tr ti cc doanh nghip th nhiu quc gia
khng c, m do cc t chc nh bo him, gio dc m nhim. Hay vi nm trc
48
DOANH NGHIP

y, Marketing cn l mt vn mi m vi chng ta, th nhiu nc n l mt
lnh vc cc k quan trong c xc nh trong hot ng qun tr doanh nghip.
2.4.2 PHN CHIA CC LNH VC QUN TR TRONG DOANH
NGHIP
a) Lnh vc vt t bao gm cc nhim v sau:
- Pht hin nhu cu vt t
- Tnh ton vt t tn kho
- Mua sm vt t
- Nhp kho v bo qun
- Cp pht vt t
b) Lnh vc sn xut bao gm cc nhim v sau:
- Hoch nh chng trnh
- Xy dng k hoch sn xut
- iu khin qu trnh ch bin
- Kim tra cht lng
- Gi gn bn quyn, b quyt, kiu dng. v pht huy sng ch
c) Lnh vc marketing bao gm cc nhim v sau:
- Thu thp cc thng tin v th trng
- Hoch nh chnh sch sn phm
- Hoch nh chnh sch gi c
- Hoch nh chnh sch phn phi
- Hoch nh chnh sch h tr tiu th
d) Lnh vc nhn s bao gm cc nhim v sau:
- Lp k hoch nhn s
DOANH NGHIP
49

- Tuyn dng nhn s
- B tr nhn s
- nh gi nhn s
- Pht trin nhn vin
- Th lao
- Qun l nhn s thng qua h s d liu nhn s, qua thng k hot ng ca
nhn vin, v h tr i sng
e) Lnh vc ti chnh v k ton bao gm cc nhim v:
- Lnh vc ti chnh
- To vn
- S dng vn
- Qun l vn ( ch yu l qun l s lu thng, thanh ton v cc quan h tn
dng )
- Lnh vc k ton
- K ton s sch
- Tnh ton chi ph kt qu
- Xy dng cc bng cn di
- Tnh ton l li
- Cc nhim v khc nh: thm nh k hoch, thng k , kim tra vic tnh ton,
bo him, thu
f) Lnh vc nghin cu v pht trin bao gm cc nhim v:
- Thc hin cc nghin cu c bn
- Nghin cu ng dng
- a cc tin b khoa hc k thut vo p dng
g) Lnh vc t chc v thng tin gm cc nhim v:
50
DOANH NGHIP

- Lnh vc t chc
- T chc cc d n
- Pht trin v ci tin b my t chc cho doanh nghip
- T chc tin trnh hot ng ton b doanh nghip
h) Lnh vc thng tin
- Xy dng k hoch v cc thng tin lin quan cho doanh nghip
- Chn lc v x l cc thng tin
- Kim tra thng tin v gim st thng tin
i) Lnh vc hnh chnh php ch v cc dch v chung:
- Thc hin cc mi quan h php l trong v ngoi doanh nghip
- T chc cc hot ng qun chng trong doanh nghip
- Cc hot ng hnh chnh v phc li doanh nghip
S phn chia trn y ch mang tnh khi qut, trn thc t qun tr, cc lnh vc
c tip tc chia nh na cho n cc cng vic, nhim v qun tr c th.
DOANH NGHIP
51

TM TT
Doanh nhn l ngi sng lp ra doanh nghip, gi quyn s hu v qun l, iu
hnh cc hot ng kinh doanh ca doanh nghip nhm thc hin mc tiu ca t
chc. Doanh nhn thng l ngi c kht vng, c c sng to, linh hot, chp
nhn ng u vi nhng thch thc, mo him trn thng trng v sn
sng chp nhn ri ro trong kinh doanh.
Nh qun tr l nhng ngi lm vic vi v thng qua nhng ngi khc hon
thnh mc tiu ca t chc (ngi ch huy). Nh qun tr c dng ch tt c
nhng ngi chu trch nhim qun l, iu hnh mt b phn hay c mt n v kinh
doanh nh t trng, trng xng, trng phng, gim c, tng gim c
Ngi tha hnh l nhng thnh vin trong t chc c nhim v phi trc tip lm
mt cng vic nht nh v khng c trch nhim gim st ngi khc.
Cc cp bc qun tr trong doanh nghip gm c nh qun tr cao cp, nh qun tr
trung cp, nh qun tr cp c s, nh qun tr chc nng, nh qun tr tng qut.
Nh qun tr thc hin 10 vai tr nh: L ngi i din cho tp th, l ngi lnh
o, l ngi lin lc, giao dch; Cung cp thng tin hay pht ngn, ph bin tin,
nhn, thu thp v thm nh thng tin c lin quan n hot ng ca doanh nghip;
Vai tr doanh nhn, vai tr nh thng thuyt, vai tr ngi phn phi ti nguyn,
vai tr ngi gii quyt xung t. Mi vai tr qun tr ny c sp xp chung vo
trong 3 nhm l nhm Vai tr quan h vi con ngi, nhm Vai tr thng tin v nhm
Vai tr quyt nh.
thc hin tt vai tr c giao, nh qun tr phi trang b cho mnh cc k nnh
nh K nng t duy, K nng k thut nghip v, K nng truyn thng v K nng
nhn s. K nng truyn thng v K nng nhn s c tm quan trng khng thay
i i vi tt c cc cp qun tr. Trong k nng truyn thng c vai tr rt quan
trng v n l phng tin thc hin hu hiu cc k nng khc.
Cp bc cng cao k nng t duy cng quan trng, nh qun tr phi a ra cc
quyt nh chin lc c nh hng lu di n s tn ti v pht trin ca t chc.
52
DOANH NGHIP

Trong khi nh qun tr cp cng thp th ch trng hn vo k nng k thut
nghip v.
Vi t cch qun tr, cc nh qun tr kinh doanh v cc nh qun l hnh chnh
u c trch nhim lnh o ton b t chc m h ph trch hot ng mt cch
hu hiu hon thnh cc nhim v c giao, d nhim v l thu thu, bn l,
sn xut hay cung cp dch v... Tt c u phi lm quyt nh, t mc tiu v
ng vin nhn vin, lm vic c hiu qu bo v s tn ti ca n v v to s ng
h trong n b v bn ngoi hon thnh cc chng trnh.
Chc nng qun tr l nhng hot ng ring bit ca qun tr, th hin nhng
phng thc tc ng ca nh qun tr n cc lnh vc qun tr trong doanh nghip.
Vic thc hin s lng cc chc nng qun tr doanh nghip ln v nh u hon
ton ging nhau, bi l bt k u qu trnh qun tr u bt u t hoch nh ri
t chc phi hp, ch huy v cui cng l kim sot.
Lnh vc qun tr trong doanh nghip c hiu nh cc hot ng qun tr khi
c sp xp trong mt b phn no . cc b phn ny c ngi ch huy v lin
quan n vic ra cc quyt nh qun tr. S phn chia trn y ch mang tnh khi
qut, trn thc t qun tr, cc lnh vc c tip tc chia nh na cho n cc cng
vic, nhim v qun tr c th.
DOANH NGHIP
53

CU HI N TP

Cu 1: So snh doanh nhn v nh qun tr.
Cu 2: Bn hy phc tho chn dung ca nh qun tr th k 21.
Cu 3: Trnh by nhng vai tr ca nh qun tr.
Cu 4: Nh qun tr cn c nhng k nng no? V sao k nng nhn s l cn
thit ngang nhau i vi mi cp qun tr.
Cu 5: Phn tch mi quan h v ngha ca vic Phn loi theo chc nng v
phn loi theo lnh vc trong doanh nghip. Lin h thc t ti mt t chc nh
doanh nghip, trng hc tho lun v so snh.
Cu 6: Yu cu v k nng qun tr i vi cc nh QTDN trong tnh hnh hin nay
v giai on ti
Cu 7: Nhng xu th bin ng v chnh tr, cng ngh, vn ha, x hi c tc
ng nh th no n NQT cc cp?
54
BI 3: C CU T CHC QUN TR DOANH NGHIP

BI 3: C CU T CHC QUN
TR DOANH NGHIP
- Hiu c th no l c cu t chc qun tr doanh nghip.
- Hiu c th no l ch mt cp trng trong doanh nghip.
- Hiu c t chc b my qun tr doanh nghip.
- Hiu c m hnh t chc b my qun tr doanh nghip.
3.1 C CU T CHC QUN TR DOANH
NGHIP
3.1.1 NGUYN TC XY DNG C CU T CHC QUN TR
DOANH NGHIP
Cc nguyn tc ca t chc:
1. Thng nht mc ch ca t chc
Mt mc ch ch tp hp c s hp tc khi nhng ngi tham gia hiu c bn
cht v mi quan h mt thit ca mc ch nh l i tng ca s hp tc.
Mc ch t chc v ng c c nhn. Mi ngi tham gia vo bt k t chc no
u c t cch t chc v t cch c nhn. Cn phi phn bit r rng gia mc ch
t chc v ng c c nhn, v c hai tt yu khng phi l ng nht. Chng ch
ng nht khi t c mc ch v t chc t n tr thnh ngun gc ca s tha
mn c nhn. ng c c nhn l ci ni ti, l ch quan; cn mc ch chung l ci
55

bn ngoi, khng thuc c nhn v l ci khch quan. Do , ngi ch huy phi lm
cho cc thnh vin thm nhun mc ch chung ca t chc.
Trong mt t chc, cc gi tr t chc l nhng gi tr quan trng nht, nh nhng
gi tr ny m c nhn s hnh ng theo mnh lnh. Nhng l mt c th c nhng
li ch v ng c ring, c nhn ch thc hin cc mc tiu ca t chc trong mt
phm vi chp nhn, trong c nhn ng x c t chc. Phm vi chp nhn l mt
phm vi khi cc mnh lnh, quyt nh ca t chc ha hp hoc khng xung t vi
li ch c nhn s t xc nh xem nn va chm hay b qua cc mc tiu ca t chc
2. B my t chc phi gn vi mc tiu v phc v trit cho thc hin mc tiu
Nguyn tc ny khng nh, bao gi b my t chc cng phi ph hp vi mc
tiu, t mc tiu m t ra cu trc b my nh sau:
- Cu trc cc thnh phn b my
- Cu trc cc vn hnh
- Cu trc con ngi ch huy, phi hp, xc nh ng lc thc y
3. Hiu qu
B my t chc phi c xy dng trn nguyn tc chuyn, tinh, gn, nh v
gim thiu mi chi ph.
4. Cn i
- Cn i gia quyn hnh v trch nhim.
- Cn i gia chc v v quyn hnh trong b my.
- Cn i v cng vic gia cc b phn vi nhau.
- Cn i nhm to ra s n nh, vng chc trong t chc.
5. Linh hot
B my ca t chc khng c cn nhc, c nh m phi nng ng, mm do
m bo d thch nghi v ng ph kp thi vi nhng thay i ca mi trng.
6. Th bc
56

Mi mt t chc u c mt h thng thn kinh ca n l dy chuyn cc nh lnh
o sp xp theo chui xch th bc t trn xung di. Vic qun l din ra theo
nguyn tc cp di nhn lnh t mt cp trn trc tip v nguyn tc vn cu.
Nguyn tc v hnh thc vn cu nhm hn ch chui xch quyn lc, tng cng
giao tip thng tin gia nhng ngi ng cp. Chng ta khng tuyt i ha nguyn
tc th bc v nh vy s cng lm s quan liu v lm gim hiu qu qun l.
C cu t chc tng doanh nghip khng nht thit phi ging nhau m phi ph
thuc vo c im ring ca tng doanh nghip. xc nh c c cu t chc
qun tr doanh nghip phi cn c vo nhng nguyn tc sau:
- Ph hp vi c ch qun tr doanh nghip mi.
- C mc tiu chin lc thng nht.
- C ch trch nhim r rng, quyn hn v trch nhim phi tng xng vi
nhau.
- C s mm do v t chc.
- C s ch huy tp trung thng nht vo mt u mi.
- C phm vi khim sot hu hiu.
- Bo m tng hiu qu trong kinh doanh.
3.1.2 CC B PHN V CC CP TRONG C CU T CHC
QUN TR DOANH NGHIP
C cu t chc qun tr l tng hp cc b phn khc nhau c mi lin h v quan
h ph thuc ln nhau, c chuyn mn ha, c giao nhng trch nhim, quyn
hn nht nh v c b tr theo tng cp nhm thc hin cc chc nng qun tr
doanh nghip. C cu t chc qun tr ca doanh nghip hnh thnh bi cc b phn
qun tr v cc cp qun tr:
- B phn qun tr: L mt n v ring bit c nhng chc nng qun l nht nh
nh Phng k hoch, Phng kim tra k thut, Phng marketing
- Cp qun tr: L s thng nht tt c cc b phn qun tr mt trnh nht
nh nh cp doanh nghip, cp phn xng
57

Nh vy r rng l s b phn qun tr phn nh s phn chia chc nng qun tr
theo chiu ngang, cn s cp qun tr th hin s phn chia chc nng qun tr theo
chiu dc. S phn chia theo chiu ngang l biu hin ca trnh chuyn mn ha
trong phn cng lao ng qun tr. Cn s phn chia chc nng theo chiu dc ty
thuc vo trnh tp trung qun tr v c lin quan n vn ch huy trc tuyn v
h thng cp bc
3.1.3 MI LIN H TRONG C CU T CHC QUN TR
Ni chung c 3 loi lin h sau y:
1. Lin h trc thuc: L loi lin h gia th trng vi cn b, nhn vin trong
b phn, gia cc cn b c cng v ch huy trc tuyn vi cp trn v cp di.
2. Lin h chc nng: L loi lin h gia cc b phn chc nng vi nhau trong
qu trnh chun b quyt nh cho th trng hoc gia b phn chc nng cp trn
vi cn b nhn vin chc nng cp di nhm hng dn, gip v mt chuyn
mn nghip v
3. Lin h t vn: L loi lin h gia c quan lnh o chung, gia cn b ch huy
trc tuyn vi cc chuyn gia kinh t, k thut, php ch vi hi ng c t chc
theo tng loi cng vic.
Ch c trn c s xc nh ng n, hp l nhau nhng loi lin h ni trn mi
lm cho mi b phn, mi c nhn trong c cu t chc qun tr nhn r v tr ca
mnh, bit c mnh trc thuc ai, nhng ngi no ph thuc vo mnh v ni
chung trong cng tc phi lin h vi nhng b phn no v lin h theo kiu no.
3.1.4 CC KIU C CU T CHC QUN TR DOANH
NGHIP
3.1.4.1 C CU T CHC QUN TR KHNG N NH
y l mt loi c cu t chc qun tr khng c m hnh c th. C cu khng n
nh da vo cch tip cn theo hon cnh, cch tip cn ngu nhin
58

Cch tip cn ny xut pht t quan im l khng c mt c cu ti u cho mt
doanh nghip. Cch tip cn ny cho rng, xy dng c cu qun tr ph hp cho
mt doanh nghip ph thuc vo cng ngh, tnh n nh ca mi trng vo cc
nhn t tc ng khc. Theo cch tip cn ny, cc bin nh hng ti hnh thnh c
cu t chc qun tr doanh nghip l:
- Chin lc v mc tiu ca doanh nghip
- Tnh n nh ca mi trng
- Tnh hnh cng ngh
- Mi trng vn ha
- S khc bit gia cc b phn ca doanh nghip
- Quy m doanh nghip
- Phng php v m hnh qun tr
- c im ca lc lng qun tr
xy dng, hnh thnh c cu t chc hnh thnh qun tr doanh nghip trc ht
phi nh gi cc bin ny, sau mi la chn tm kim mt m hnh ph hp. Tuy
nhin, cc bin ny l ng, hay thay i nn phi c nhng phn tch nh k v cc
bin v nh gi xem c cu t chc qun tr doanh nghip c ph hp hay khng.
3.1.4.2 C CU TRC TUYN
Loi c cu ny c c im c bn l mi quan h gia cc thnh vin trong t
chc c thc hin mt ng thng l ngi tha hnh ch nhn v thi hnh mnh
lnh ca ngi ph trch cp trn trc tip. Ngi ph trch chu trch nhim hon
ton v kt qu cng vic ca nhng ngi di quyn mnh. Kiu c cu ny thch
hp vi ch mt th trng, tng cng trch nhim c nhn, trch c tnh
trng ngi tha hnh phi thi hnh nhng ch th khch nhau ca ngi ph trch.
Tuy nhin, m hnh c cu ny c nhc im l mi th trng phi c kin thc
ton din, thuc nhiu lnh vc khc nhau. Mc khc n khng tn dng c cc
chuyn gia c trnh cao v tng chc nng qun tr
3.1.4.3 C CU CHC NNG
59

M rng ra trong phm vi ton doanh nghip th kiu c cu ny cho php cn b
ph trch ca phng chc nng c quyn ra cc mnh lnh v cc vn lin quan
n chuyn mn ca h cho cc phn xng, cc b phn sn xut. u im ca kiu
c cu ny l thu ht c cc chuyn gia vo cng tc lnh o, gii quyt cc vn
chuyn mn mt cch thnh tho hn, ng thi gim bt gnh nng cho cn b
ch huy chung ca doanh nghip. Nhc im ca c cu ny l phm vi mt th
trng, d sinh ra tnh trng thiu trch nhim r rng, thiu k lut cht ch.
3.1.4.4 C CU T CHC TRC TUYN - CHC NNG
L mt c cu kt hp hai kiu trnh by trn. Ngi th trng c s gip
sc ca cc phng chc nng, cc chuyn gia, cc hi ng t vn trong vic suy
ngh, nghin cu bn bc tm ra gii php ti u cho nhng vn phc tp. Tuy
nhin, quyn quyt nh nhng vn y vn thuc v th trng.
Nhng quyt nh do cc phng chc nng nghin cu, xut khi c th trng
thng qua, bin thnh mnh lnh c truyn t t trn xung di theo tuyn
quy nh. Cc phng chc nng c trch nhim tham mu cho ton b h thng trc
tuyn. c bit cn nhn mn: cc phng chc nng khng c quyn ra mnh lnh
cho cc phn xng, b phn sn xut
Kiu c cu t chc ny va pht huy nng lc chuyn mn ca cc b phn chc
nng, va bo m quyn ch huy ca h thng trc tuyn
3.1.4.5 C CU T CHC QUN TR PHI HNH TH
Trong cc nhm nhn vin c nhng ngi ni bt ln khng phi do t chc ch
nh (khng rng buc v mt t chc). H c anh em suy tn coi l th lnh v
kin ca h c nh hng rt ln n cc nhm nhn vin. Nh kinh doanh cn pht
hin ra nhng ngi ny v tc ng vo h, nhm thng qua h li cun c nhng
nhm nhn vin lm vic c hiu qu hn.
60

3.2 CH MT CP TRNG TRONG QUN
TR DOANH NGHIP
3.2.1 THC CHT CA CH MT CP TRNG
Quyn quyt nh nhng vn thuc kinh t, k thut, t chc, hnh chnh, i
sng trong phm vi doanh nghip v tng b phn c trao cho mt ngi. Ngi
c nhim v qun l ton din cc mt hot ng n v mnh, c trao cho nhng
trch nhim v quyn hn nht nh v chu hon ton trch nhim v nhng quyt
nh ca mnh. Mi ngi trong doanh nghip v tng b phn phi nghim chnh
phc tng tng mnh lnh ca th trng.
3.2.2 TNH TT YU PHI TIN HNH CH MT CP
TRNG
- Xut pht t tnh bin chng gia tp trung v dn ch. Trn c s pht huy dn
ch i vi mi ngi, cn phi c tp trung thng nht qun l vo mt u mi,
vo mt ngi.
- Xut pht t tnh cht v yu cu ca nn sn xut cng nghip chnh xc, kp
thi ca nhng quyt nh.
- Xut pht t mi quan h trong phn cng lao ng x hi. Phn cng lao ng
chuyn mn ha ngy cng su sc tt yu dn n hip tc ha lao ng v bt k
mt s trc trc no trong hip tc sn xut cng dn n nh tr sn xut, gim
hiu qu. V vy, bt k s hp tc no cng phi c ngi ch huy thng nht.
3.2.3 CC CHC NNG DANH TRNG N V V V TR,
MI QUAN H CA TNG CHC DANH
3.2.3.1 CHC DANH TRNG N V TRONG DOANH NGHIP V
V TR TNG CHC DANH
61

Cc chc danh ca th trng v v tr tng chc danh c m t vn tt trong
bng sau:
Th
t
Chc danh
th trng
V tr tng chc
danh
Phm vi
pht huy
tc dng
Ngi gip
vic th
trng
Ngi di
quyn (ngi
tha hnh)
1 Gim c
Th trng cp cao
nht doanh nghip
Ton
doanh
nghip
Cc ph
gim c
Mi ngi trong
doanh nghip
2 Qun c
Th trng cao
nht phn xng
Ton phn
xng
Cc ph
qun c
Mi ngi trong
phn xng
3 c cng
Th trng cao
nht trong ca lm
vic
Trong ton
ca lm vic

Mi ngi trong
1 ca
4
T trng
cng tc
Th trng cp cao
nht trong t
Trong ton
t
T ph
Mi ngi trong
1 t
5
Trng cc
phng (ban)
chc nng
Th trng cp cao
nht trong phng
(ban)
Trong
phng
(ban)
Ph phng
(ban)
Mi ngi trong
phng (ban)
Bng 3.1: Cc chc danh ca th trng v v tr tng chc danh
3.2.3.2 QUAN H GIA CC CHC DANH TH TRNG
- Th trng cp di phi phc tng nghim chnh mnh lnh ca th trng cp
trn, trc ht l th trng cp trn trc tip.
- Th trng tng b phn c ton quyn quyt nh nhng vn thuc phm vi
n v mnh v chu trch nhim trc gim c v cc mt hot ng n v do
mnh ph trch.
- Th trng mi cp c trch nhim thc hin nghim chnh ni quy hot ng
tng cp c quy nh v chc nng, nhim v, quyn hn, mi quan h cng
tc.
- Tt c cc cp ph u l nhng ngi gip vic cho cp trng tng cp tng
ng v phi chu trch nhim trc th trng cp trn trc tip ca mnh.
- Mi ngi trong tng b phn l nhng ngi tha hnh ca th trng cp trn,
trc ht l ca th trng cp tng ng v phi phc tng nghim chnh mnh
lnh ca th trng.
62

- Gim c l th trng cp trn v l th trng cp cao nht trong doanh
nghip, chu trch nhim hon ton v mi mt hot ng kinh doanh, kinh t, chnh
tr, x hi trong doanh nghip trc tp th nhng ngi lao ng v trc ch s
hu doanh nghip. Mi ngi trong doanh nghip phi phc tng nghim chnh mnh
lnh ca gim c.
3.3 T CHC B MY QUN TR DOANH
NGHIP
3.3.1 NHNG YU CU CA T CHC B MY QUN TR
DOANH NGHIP
Trong phm vi tng doanh nghip, vic t chc b my qun tr phi p ng c
nhng yu cu ch yu sau y:
1. Bo m hon thnh nhng nhim v ca doanh nghip, phi thc hin y ,
ton din cc chc nng qun l doanh nghip. y l c s php l, l cn c ch
yu tng doanh nghip t t chc b my qun tr ca mnh
2. Bo m thc hin nghim tc ch mt th trng, ch trch nhim c
nhn trn c s bo m v pht huy quyn lm ch ca tp th lao ng trong
doanh nghip.
3. Phi ph hp vi quy m sn xut, thch ng vi nhng c im kinh t v k
thut ca doanh nghip.
Trong cc quy m sn xut ln. Cng tc ca cc phng chc nng c chuyn
mn ha su hn, do cn thit v c th t chc nhiu phng chc nng hn cc
doanh nghip va v nh.
4. c bit va yu cu tinh gin, va vng mnh trong b my qun l.
63

3.3.2 PHN CNG TRONG B MY QUN TR DOANH
NGHIP
Doanh nghip hin i i hi mt s ch huy sn xut v qun tr kinh doanh theo
mt ch thng nht tuyt i, i hi s phc tng k lut ht sc nghim ngt, s
iu khin c b my qun tr theo nhng nguyn tc thng nht t trn xung di.
Gim c doanh nghip l ngi c giao trch nhim qun tr doanh nghip, l
ngi ch huy cao nht v mi mt hot ng sn xut, k thut kinh doanh v i
sng ca doanh nghip. c thi gian tp trung vo nhng vn ln c tnh chin
lc, gim c nn giao quyn Ch huy sn xut v k lut cho mt ph gim c.
Ngi ph gim c ny c trch nhim t chc v ch huy qu trnh sn xut hng
ngy t khu chun b sn xut n b tr, iu khin lao ng, t chc cp pht vt
t. Ph gim c ni trn trc tip ch huy cc phn xng hoc cc ngnh trong
trng hp doanh nghip khng c cp phn xng.
Trong iu hnh doanh nghip cn phn cng mt ph gim c ph trch kinh
doanh. Ph gim c ny ph trch ch yu mng i ngoi ca doanh nghip t vic
hp tc sn xut, lin doanh lin kt n cng tc mua vt t, t chc tiu th sn
phm, ni rng ra l t chc hot ng Marketing ca doanh nghip. Ton b hot
ng T chc - K ton theo quy nh hin nay c giao cho K ton trng, c v tr
nh mt ph gim c.
Ty theo quy m v c im ca doanh nghip m b tr nhiu, t ph gim c,
nhng ba mng hot ng trn khng th thiu ngi chuyn trch gip gim c
trong ch huy v iu hnh sn xut v kinh doanh. Trong vic phn cng ph trch,
cn quy nh gii hn ti a s lng cc phng chc nng, b phn sn xut trc
thuc mt chc danh qun l. V nh gia nhng ngi tham gia qu trnh qun l c
v vn mi quan h qua li chng cht, tc ng ln nhau. Khi s lng b phn (hoc
nhn vin) trc thuc mt cn b qun l no tng ln th nhng mi quan h
cng tng ln khng phi theo cp s cng m l theo cp s nhn.
VA. Gry-quy-na-x a ra cng thc sau y:
64

P =n
2
n
n
+n 1
Trong : P l tng s mi lin h
N l s lng b phn trc thuc cc b qun tr
Theo mt s cng trnh nghin cu v qun l ca cc nc T bn th trong hot
ng lao ng chn tay mt ngi c th ph trch t 25 n 80 ngi, cn tri li
trong lao ng qun tr th mt cn b qun tr nn ph trch t 6 n 8 b phn
khc nhau l hp l.
3.3.3 T CHC CC PHNG CHC NNG
Cc phng chc nng l nhng t chc bao gm cn b, nhn vin Kinh doanh, K
thut, Hnh chnh c phn cng chuyn mn ha theo cc chc nng qun tr, c
nhim v gip gim c (v cc ph gim c) chun b cc quyt nh theo di,
hng dn cc phn xng, cc b phn sn xut kinh doanh cng nh nhng cn
b, nhn vin cp di thc hin ng n, kp thi nhng quyt nh qun l.
Trch nhim chung ca cc phng chc nng l va hon thnh tt nhim v c
giao, va phi phi hp cht ch vi cc phng khc, nhm bo m cho tt c cc
lnh vc cng tc ca doanh nghip c tin hnh n khp, ng b nhp nhng. Cc
phng chc nng khng c quyn trc tip ch huy cc phn xng, cc b phn sn
xut
Vic t chc cc phng chc nng cn c tin hnh theo cc bc sau y:
1. Phn tch s ph hp gia chc nng v b phn qun tr. Trng hp tt nht
l mi chc nng qun tr nn do mt phng ph trch trn vn. Song, do s lng
cc phng chc nng ph thuc vo quy m, c im kinh t - k thut ca tng
doanh nghip nn c trng hp phi ghp vi ba chc nng c lin quan mt thit
vi nhau, thuc cng lnh vc hot ng vo mt phng. Nh vy, s thun li cho
vic b tr cn b ph trch.
2. Tin hnh lp s t chc, nhm m hnh ha mi quan hn gia cc phng
chc nng vi gim c v cc ph gim c. ng thi, phi ghi r chc nng mi
phng ph trch, nhm khc phc tnh trng dm p, chng cho ln nhau hoc
ngc li, c ngi khng b phn no chu trch nhim. Cn c vo s ni trn,
65

tng phng chc nng xy dng ni quy cng tc ca phng mnh nhm xc nh t
m trch nhim, quyn hn chung c phng cng nh ring cho tng ngi trong
phng.
3. Tnh ton xc nh s lng cn b, nhn vin mi phng chc nng mt cch
chnh xc, c cn c khoa hc nhm va bo m hon thnh trch nhim, va gim
bt t l nhn vin qun tr, gim chi ph qun l.
y l mt cng vic kh phc tp, c bit l hon cnh cn b cha c tiu
chun ha, vic sp xp b tr cn b, nhn vin qun tr trong nhiu nm qua c
nhiu bt hp php, li nhng hu qu cha th gii quyt mt sm mt chiu.
3.3.4 B MY QUN TR PHN XNG
Phn xng l n v sn xut c bn trong doanh nghip. ng trn gc t
chc qun tr m xt th phn xng l mt cp qun tr song khng thc hin tt c
mt chc nng nh cp doanh nghip.
Ty theo yu cu tp trung ha qun l, ngi ta c th phn cp cho phn xng
t hoc nhiu chc nng. Ni chung, cc phn xng u khng thc hin cc chc
nng sau y nh tuyn dng cng nhn vin chc, mua sm vt t tiu th sn
phm, ti chnh, t chc i sng tp th.
3.4 CC M HNH T CHC B MY QUN
TR DOANH NGHIP
3.4.1 M HNH T CHC B MY QUN TR THEO SN
PHM
Hin nay, phn ln cc doanh nghip i vo a dng ha sn phm. thc hin
hot ng ny, nh qun tr phi t chc b my v bin ch nhn vin theo cc
nhm sn phm.
66

Hnh 3.1: S t chc theo sn phm
u im ca c cu t chc theo sn phm cho php gim c phn b nhim v
v cc ngun lc mt cch d dng cho cc b phn, to ra chuyn mn ha cao
nng cao nng sut lao ng, tng doanh thu, tng li nhun. Quy trch nhim chnh
xc cho cc b phn cao trch nhim trong sn xut kinh doanh tng loi sn
phm, to ra kh nng tt cho vic pht trin i ng cn b kinh doanh, xut d
dng, thng hiu hn trong qu trnh sn xut kinh doanh ca doanh nghip.
Nhc im ca c cu t chc theo sn phm l s tranh ginh v ngun lc,
nguy c km hiu qu trong ton doanh nghip.
3.4.2 M HNH T CHC THEO A BN KINH DOANH
Khi mt cng ty p dng c cu theo khu vc a l th cc vng a l tr thnh c
s nn tng cho vic nhm cc hot ng ca mt t chc. Chng hn, mt cng ty
c th phn chia hot ng sn xut kinh doanh ca mnh v thnh lp cc c s
sn xut nhiu vng a l khc nhau ca t nc. Vic ny cho php cng ty tho
mn c yu cu ca khch hng theo tng vng v gim c chi ph vn chuyn.
Mt c cu theo a l cho php kim sot tt hn c cu chc nng bi v mt s
cp s qun l theo khu vc a l m trc y mt mnh b phn trung tm phi
lm ht, ng thi chc nng c tp trung ha v trung tm iu hnh trong ton
doanh nghip. V th, doanh nghip c th va tn dng li th v quy m trong vic
mua v phn phi, va gim bt nhng vn phi hp v thng tin.
67

Hnh 3.2: S t chc theo a l
u im ca c cu ny l c th ra cc nhim v v chng trnh sn xut theo
c im nhu cu ca th trng c th, c th tng hot ng ca cc b phn chc
nng v hng hot ng ny vo th trng c th, thun tin o to cn b qun
tr chung, am hiu tng th trng.
Nhc im l kh duy tr hot ng thc t trn chiu rng ca doanh nghip mt
cch nht qun, i hi c nhiu cn b qun tr hn, cng vic c th b trng lp,
kh duy tr vic ra quyt nh v kim tra mt cch tp trung.
3.4.3 M HNH THEO DI I TNG KHCH HNG
y l c cu c t chc theo cc i tng khch hng.
u im ca m hnh l to ra s hiu bit khch hng tt hn, m bo kh nng
chc chn hn, to ra hiu nng ln hn.
Nhc im ca m hnh l tranh ginh quyn lc dn n km hiu qu, thiu s
chuyn mn ha, i khi t ra khng thch hp i vi doanh nghip c quy m va
v nh.

Hnh 3.3: S t chc theo i tng khch hng
68

3.4.4 M HNH T CHC THEO N V KINH DOANH
CHIN LC
Theo m hnh ny, doanh nghip c t chc theo cc cung on th trng - sn
phm. y l m hnh ph hp vi cc cng ty c cc hot ng a dng mt mc
no .
u im ca n tng t nh u im ca m hnh t chc theo sn phm v
nhc im l tnh phc tp v cng vic c th trng lp.

Hnh 3.4: S t chc theo n v kinh doanh chin lc
3.4.5 M HNH T CHC HN HP
Phn ln cc doanh nghip u cn c mt m hnh t chc b my trong kt
hp hai hay nhiu m hnh t chc thun ty ni trn.
u im ca m hnh hn hp l s kt hp gia cc m hnh cho php ca cng ty
li dng c cc u im ca m hnh t chc chnh. M hnh t chc ny cho php
x l c cc tnh hung ht sc phc tp, n c tc dng tt i vi cc hng ln,
cho php chuyn mn ha qun l.
Nhc im l c cu t chc phc tp, c th hnh thnh cc doanh nghip qu
nh.
69

Hnh 3.5: S t chc theo m hnh hn hp
3.4.6 M HNH T CHC THEO MA TRN
L c cu t chc da trn nhng h thng quyn lc v h tr nhiu chiu, th
hin s kt hp gia vic phn chia b phn theo chc nng v theo d n. C hai
tuyn quyn lc l tuyn chc nng hot ng theo chiu dc v tuyn d n hot
ng theo chiu ngang.
C cu ny tn ti ba mi quan h:
70

1. Cc mi quan h gia Gim c cc d n l ngi ng u v cn bng hai
tuyn quyn lc gia cc Gim c d n v Gim c chc nng.
2. Cc mi quan h gia Gim c chc nng v Gim c d n.
3. Cc mi quan h gia cc nhn vin thuc cp vi cc nh qun tr d n v
nh qun tr chc nng.
- u im:
_ nh hng theo kt qu cui cng.
_ Xc nh chnh xc v li ch d n.
_ Thc y s hp tc gia cc b phn.
_ em li kin thc chuyn su v cc loi d n.
_ Xc nh chuyn mn c bo m.
_ Pht huy vai tr ra quyt nh, thng tin v giao tip ca cc nh qun tr
ph trch d n.
- Nhc im:
_ i hi nh qun tr c k nng giao t nhn s tt.
_ C kh nng khng thng nht mnh lnh khi nhn vin nhn mnh lnh t
hai cp l nhn mnh lnh t nh qun tr d n v nh qun tr chc nng tri
ngc nhau.
_ Chi ph qun l hnh chnh vn hnh m hnh ny rt cao so vi m hnh
chc nng. Cc nhn vin qun l i hi phi c k nng v trnh cao nn tin
lng v cc khon ph cp rt ln.
_ Vic di chuyn cn b trong mng m hnh ma trn i hi phi tn km chi
ph v thi gian hnh thnh cc nhm mi v cc mi quan h m bo d
n thc hin thnh cng.
_ Vai tr ca cn b qun l trc thuc d n phi m bo cn xng sao cho
h quan tm n d n cng nh nhim v chc nng ca mnh.
71

H nh 3.6: S oc cau tochc theo ma tran

T ong giam oc
Giam oc
cac dan
Giam oc
M ar ket ing
Giam oc
San xuat
Giam oc
T ai chnh
T r ng d
an Z

T r ng
dan Y

T r ng
dan X

72

TM TT
C cu t chc qun tr l tng hp cc b phn khc nhau c mi lin h v quan
h ph thuc ln nhau, c chuyn mn ha, c giao nhng trch nhim, quyn
hn nht nh v c b tr theo tng cp nhm thc hin cc chc nng qun tr
doanh nghip. C cu t chc qun tr ca doanh nghip hnh thnh bi cc b phn
qun tr v cc cp qun tr.
C cu trc tuyn c c im c bn l mi quan h gia cc thnh vin trong t
chc c thc hin mt ng thng l ngi tha hnh ch nhn v thi hnh mnh
lnh ca ngi ph trch cp trn trc tip. Ngi ph trch chu trch nhim hon
ton v kt qu cng vic ca nhng ngi di quyn mnh.
C cu chc nng cho php cn b ph trch ca phng chc nng c quyn ra cc
mnh lnh v cc vn lin quan n chuyn mn ca h cho cc phn xng, cc
b phn sn xut.
C cu t chc trc tuyn - chc nng kt hp hai kiu trnh by trn. Ngi th
trng c s gip sc ca cc phng chc nng, cc chuyn gia, cc hi ng t
vn trong vic suy ngh, nghin cu bn bc tm ra gii php ti u cho nhng vn
phc tp.
C cu t chc qun tr phi hnh th l trong cc nhm nhn vin c nhng ngi
ni bt ln khng phi do t chc ch nh (khng rng buc v mt t chc). H
c anh em suy tn coi l th lnh v kin ca h c nh hng rt ln n cc
nhm nhn vin.
Ch mt cp trng l quyn quyt nh nhng vn thuc kinh t, k thut,
t chc, hnh chnh, i sng trong phm vi doanh nghip v tng b phn c trao
cho mt ngi. Ngi c nhim v qun l ton din cc mt hot ng n v
mnh, c trao cho nhng trch nhim v quyn hn nht nh v chu hon ton
trch nhim v nhng quyt nh ca mnh. Mi ngi trong doanh nghip v tng b
phn phi nghim chnh phc tng tng mnh lnh ca th trng.
73

Cc phng chc nng l nhng t chc bao gm cn b, nhn vin Kinh doanh, K
thut, Hnh chnh c phn cng chuyn mn ha theo cc chc nng qun tr, c
nhim v gip gim c (v cc ph gim c) chun b cc quyt nh theo di,
hng dn cc phn xng, cc b phn sn xut kinh doanh cng nh nhng cn
b, nhn vin cp di thc hin ng n, kp thi nhng quyt nh qun l.
Phn xng l n v sn xut c bn trong doanh nghip. ng trn gc t
chc qun tr m xt th phn xng l mt cp qun tr song khng thc hin tt c
mt chc nng nh cp doanh nghip.
Hin nay, phn ln cc doanh nghip i vo a dng ha sn phm. thc hin
hot ng ny, nh qun tr phi t chc b my v bin ch nhn vin theo cc
nhm sn phm.
Mt c cu theo a l cho php kim sot tt hn c cu chc nng bi v mt s
cp s qun l theo khu vc a l m trc y mt mnh b phn trung tm phi
lm ht, ng thi chc nng c tp trung ha v trung tm iu hnh trong ton
doanh nghip. V th, doanh nghip c th va tn dng li th v quy m trong vic
mua v phn phi, va gim bt nhng vn phi hp v thng tin.
Phn ln cc doanh nghip u cn c mt m hnh t chc b my trong kt
hp hai hay nhiu m hnh t chc thun ty ni trn.
M hnh ma trn l c cu t chc da trn nhng h thng quyn lc v h tr
nhiu chiu, th hin s kt hp gia vic phn chia b phn theo chc nng v theo
d n. C hai tuyn quyn lc l tuyn chc nng hot ng theo chiu dc v tuyn
d n hot ng theo chiu ngang.
74

CU HI N TP

Cu 1: Trnh by cc kiu c cu t chc trong doanh nghip? Phn tch u nhc
im ca tng kiu c cu t chc trong doanh nghip.
Cu 2: Phn tch u v nhc im cc m hnh t chc b my qun tr doanh
nghip ng dng ph bin Vit Nam hin nay.
Cu 3: Trnh by u nhc im ca c cu t chc Cng ty m - Cng ty con.
Cu 4: Trnh by nhng tr ngi ln nht trong vic sp xp li t chc b my
qun tr ca cc doanh nghip ti Vit Nam.
Cu 5: nng cao hiu lc ca b my qun tr doanh nghip, trong tnh hnh
hin nay cn gii quyt nhng vn g?
Cu 6: Trnh by nhng vn ny sinh trong cc doanh nghip st nhp hoc b
thn tnh hin nay ti Vit Nam.
Cu 7: Nu c im ca m hnh c cu t chc theo khu vc a l. C cu t
chc theo khu vc a l thng c p dng khi no? V sao?
Cu 8: Nu c im ca m hnh c cu t chc theo ma trn. C cu t chc
theo khu vc ma trn thng c p dng khi no? V sao?
Cu 9: Ti sao ni b my qun tr phn xng l c cu t chc khng y ?

BI 4: K HOCH IU HNH SN XUT
75

BI 4: K HOCH IU HNH
SN XUT
- Hiu c th no l d bo v cc phng php d bo nhu cu sn xut trong
doanh nghip.
- Hiu c hoch nh cc ngun lc trong doanh nghip.
- Hiu c hoch nh lch trnh sn xut trong doanh nghip.
4.1 D BO V CC PHNG PHP D BO
NHU CU SN XUT
4.1.1 KHI NIM D BO
D bo l s tin on c cn c khoa hc, mang tnh cht xc sut v mc ,
ni dung, cc mi quan h, trng thi, xu hng pht trin ca i tng nghin cu
hoc v cch thc v thi hn t c cc mc tiu nht nh ra trong tng
lai.
- Tin on khng khoa hc: L cc tin on khng c c s khoa hc, thng
da trn cc mi quan h qua li c tnh tng tng, khng hin thc, c cu trc
mt cch gi to, hoc nhng pht hin c tnh cht bt cht. Cc hnh thc nh bi
ton, tin tri, ...
- Tin on kinh nghim: Cc tin on hnh thnh qua kinh nghim thc t da
vo cc mi quan h qua li thng xuyn trong thc t hoc tng tng m khng
trn c s phn tch cu trc l thuyt, nghin cu cc quy lut hay nh gi kinh
nghim.
76

- Tin on khoa hc: L tin on da trn vic phn tch mi quan h qua li
gia cc i tng trong khun kh ca mt h thng l lun khoa hc nht nh. N
da trn vic phn tch tnh quy lut pht trin ca i tng d bo v cc iu kin
ban u vi t cch nh l cc gi thit. Tin on khoa hc l kt qu ca s kt
hp gia nhng phn tch nh tnh v nhng phn tch nh lng cc qu trnh cn
d bo. Ch c d bo khoa hc mi m bo tin cy cao v l c s vng chc
cho vic thng qua cc quyt nh qun l khoa hc.
4.1.2 PHN LOI D BO
Cn c vo thi gian c 3 loi d bo sau :
- D bo ngn hn: D bo ngn hn l d bo c tm d bo tun, thng... n
di mt nm. D bo loi ny thng c dng cho cc quyt nh mua sm, iu
cng vic, phn giao nhim v, cn i cc mt trong qun tr tc nghip.
- D bo trung hn: Khong thi gian d bo thng t thng n 3 nm. Loi d
bo ny cn thit cho vic lp k hoch sn xut, k hoch bn hng, d tho ngn
sch, k hoch tin mt, huy ng cc ngun lc....
- D bo di hn: D bo di hn l cc d bo cho khong thi gian t 3 nm tr
ln. Loi d bo ny cn cho vic lp cc d n sn xut sn phm mi, la chn cc
dy chuyn cng ngh, thit b mi, m rng doanh nghip...
4.1.3 CC PHNG PHP D BO
4.1.3.1 CC PHNG PHP D BO NH TNH
Cc phng php d bo nh tnh l cc phng php d bo bng cch phn tch
nh tnh da vo suy on, cm nhn. Cc phng php ny ph thuc nhiu vo
trc gic, kinh nghim v s nhy cm ca nh qun tr trong qu trnh d bo, ch
mang tnh phng on, khng nh lng. Tuy nhin chng c u im l n gin,
d thc hin thi gian nghin cu d bo nhanh, chi ph d bo thp v kt qu d
bo trong nhiu trng hp cng rt tt.
1. Ly kin ca ban qun l iu hnh
y l phng php d bo c s dng kh rng ri. Trong phng php ny,
cn ly kin ca cc nh qun tr cao cp , nhng ngi ph trch cc cng vic
77

quan trng thng hay s dng cc s liu thng k, ch tiu tng hp ca doanh
nghip. Ngoi ra cn ly thm kin nh gi ca cc cn b iu hnh marketing,
k thut, ti chnh v sn xut. Tuy nhin n c nhc im l mang yu t ch quan
v kin ca nhng ngi c chc v cao nht thng chi phi kin ca nhng
ngi khc.
2. Phng php ly kin ca lc lng bn hng
Nhng ngi bn hng l ngi hiu r nhu cu v th hiu ca ngi tiu dng
ca ngi tiu dng. H c th d bo c lng hng ho, dch v c th bn c
trong tng lai ti khu vc mnh bn hng. Tp hp kin ca nhiu ngi bn hng
ti nhiu khu vc khc nhau, c th d bo nhu cu hng ho, dch v ca doanh
nghip.
Phng php ny c nhc im l ph thuc vo nh gi ch quan ca ngi
bn hng. Mt s ngi bn hng thng c xu hng nh gi thp lng hng ho,
dch v bn c d t nh mc, ngc li mt s khc li ch quan d bo
mc qu cao nng danh ting ca mnh.
3. Phng php nghin cu th trng ngi tiu dng
y l phng php ly kin khch hng hin ti v khch hng tim nng ca
doanh nghip. Phng php nghin cu th trng ngi tiu dng gip doanh nghip
khng ch chun b d bo nhu cu ca khch hng m cn c th hiu c nhng
nh gi ca khch hng v sn phm, dch v ca doanh nghip c bin php ci
tin, hon thin cho ph hp. Tuy nhin, phng php ny i hi tn km v ti
chnh, thi gian v phi c s chun b cng phu trong vic xy dng cu hi. i khi
phng php ny cng vp phi kh khn l kin ca khch hng khng xc thc
hoc qu l tng.
4. Phng php chuyn gia
Phng php chuyn gia l phng php thu thp v x l nhng nh gi d bo
bng cch tp hp v hi kin cc chuyn gia gii thuc mt lnh vc hp ca khoa
hc k thut hoc sn xut. Phng php chuyn gia da trn c s nh gi tng
kt kinh nghim, kh nng phn nh tng lai mt cch t nhin ca cc chuyn gia
gii v x l thng k cc cu tr li mt cch khoa hc.
78

4.1.3.2 CC PHNG PHP D BO NH LNG
Cc phng php d bo nh lng da vo cc s liu thng k v thng qua cc
cng thc ton hc c thit lp d bo nhu cu cho tng lai. Khi d bo nhu
cu tng lai, nu khng xt n cc nhn t nh hng khc c th dng cc
phng php d bo theo dy s thi gian. Nu cn nh hng ca cc nhn t khc
n nhu cu c th dng cc m hnh hi quy tng quan... tin hnh d bo nhu
cu sn phm theo phng php nh lng cn thc hin 8 bc sau:
- Xc nh mc tiu d bo
- La chn nhng sn phm cn d bo
- Xc nh di thi gian d bo
- Chn m hnh d bo
- Thu thp cc d liu cn thit
- Ph chun m hnh d bo
- Tin hnh d bo
- p dng kt qu d bo
a). Phng php d bo theo dy s thi gian
Phng php d bo theo dy s thi gian c xy dng trn mt gi thit v s
tn ti v lu li cc nhn t quyt nh i lng d bo t qu kh n tng lai.
Trong phng php ny i lng cn d bo c xc nh trn c s phn tch
chui cc s liu v nhu cu sn phm (dng nhu cu) thng k c trong qu kh.
1. Phng php trung bnh gin n
Phng php trung bnh gin n l phng php d bo trn c s ly trung bnh
ca cc d liu qua, trong cc nhu cu ca cc giai on trc u c trng s
nh nhau, n c th hin bng cng thc:
F
t
=
t-
n

79

F
t
- Nhu cu d bo cho k t
D
t-i
- Mc nhu cu thc k t-i
n - S k quan st (S k c nhu cu thc)
Th d: Cng ty que hn min Nam c thng k nhu cu v que hn 3 m.m trong 3
qu gn y l 50 tn, 60 tn v 40 tn.
Nhu cu TB l: F
t
= (50 + 60 + 40)/3 = 50 tn
2. Phng php trung bnh di ng
Trong trng hp khi nhu cu c s bin ng, trong thi gian gn nht c nh
hng nhiu nht n kt qu d bo, thi gian cng xa th nh hng cng nh ta
dng phng php trung bnh ng s thch hp hn. Phng php trung bnh di ng
dng kt qu trn c s thay i lin tc khong thi gian trc y cho d bo giai
on tip theo. chn n hp l cng nh nh gi mc chnh xc ca d bo
ngi ta cn c vo lch tuyt i bnh qun (MAD).
F
t
=
t-
n

Nu n = 3
F
t
=
t-1
+
t-2
+
t-3
3

Ft - Nhu cu d bo cho k t
Dt-i - Mc nhu cu thc k t-i
n - S k quan st
Th d: Sn lng in thoi ni ht ca vng A theo thng c cho trong bng,
yu cu dng phng php trung bnh di ng 3 thng d bo nhu cu cho thng
ti.
Bi gii:

Thng
Sn lng in
thoi ni ht
D bo nhu
cu
DEV. AD
80

(triu pht) (n = 3)

1 405
2 450
3 440
4 380 431.67 51.67 51.67
5 370 423.33 53.33 53.33
6 430 396.67 -33.33 33.33
7 450 393.33 -56.67 56.67
8 461 416.67 -44.33 44.33
9 410 447.00 37.00 37.00
10 400 440.33 40.33 40.33
11 450 423.67 -26.33 26.33
12 420.00
343.00
MAD 42.88
3. Phng php trung bnh di ng c trng s
y l phng php bnh qun nhng c tnh n nh hng ca tng giai on
khc nhau n nhu cu, thng qua vic s dng cc trng s. Nhng s liu mi xut
hin trong cc thi k cui c gi tr ln hn nhng s liu xut hin lu. Phng
php d bo s dng cc trng s nhn mnh gi tr cu cc s liu gn nht.
F
t
=
t-
o
t-

F
t
- Mc nhu cu d bo k t
D
t-i
n - S k quan st
t-i
- Trng s ca k t-i
t-i c la chn bi ngi d bo da trn c s phn tch tnh cht ca
dng nhu cu, tho mn iu kin: t-i = 1; 1 t-i 0
H s
t-i
ca m hnh d bo phng php trung bnh di ng c trng s mang
li kt qu d bo chnh xc hn phng php trung bnh ng.
Th d: Nhu cu m thoi ni ht ca vng A theo thng c cho trong bng,
81

yu cu dng phng php trung bnh ng c trng s vi n =3 d bo nhu cu
cho thng ti. Cho cc trng s nh sau:
t-1
= 0,5;
t-2
= 0,3;
t-3
= 0,2
Bi gii:
Thng
Sn lng in thoi ni ht
(triu pht)
D bo nhu cu
(n = 3)
DEV. AD
1 405
2 450
3 440
4 380 436.00 56.00 56.00
5 370 412.00 42.00 42.00
6 430 387.00 -43.00 43.00
7 450 402.00 -48.00 48.00
8 461 428.00 -33.00 33.00
9 410 451.50 41.50 41.50
10 400 433.30 33.30 33.30
11 450 415.20 -34.80 34.80
12 427.00
331.60
MAD 41.45
Cc phng php trung bnh gin n, trung bnh ng, trung bnh ng c trng
s u c cc c im sau:
- Khi s quan st n tng ln, kh nng san bng cc giao ng tt hn, nhng kt
qu d bo t nhy cm hn vi nhng bin i thc t ca nhu cu.
- D bo thng khng bt kp nhu cu, khng bt kp xu hng thay i nhu cu.
- i hi phi ghi chp s liu qua rt chnh xc v phi ln.
- d bo nhu cu k t ch s dng n mc nhu cu thc gn nht t k t-1 tr
v trc, cn cc s liu t k n+1 tr i trong qu kh b ct b.
4. Phng php san bng hm m gin n
khc phc nhng hn ch ca cc phng php trn, ngi ta xut s dng
phng php san bng hm m gin n d bo. y l phng php d s dng
nht, n cn t s liu trong qu kh. Theo phng php ny:
82

F
t
=F
t-1
+o(
t-1
F
t-1
) :i 1 <o <1
F
t

-
Mc nhu cu d bo k t
F
t-1
-
Mc nhu cu d bo k t-1
D
t-i
t-i
- H s san bng m
Thc cht l d bo mi bng d bo c cng vi khong chnh lch gia nhu cu
thc v d bo ca k qua, c iu chnh cho ph hp.
Th d: Nhu cu m thoi ni ht ca vng A theo thng c cho trong bng,
yu cu dng phng php san bng hm m gin n vi lpha = 0,1 d bo
nhu cu cho thng ti. Gi s nhu cu d bo thng 1 l 405.
Bi gii:
Thng
Sn lng in thoi ni
ht (triu pht)
D bo
nhu cu

DEV. AD
1 405 405.00 0.00 0.00
2 450 405.00 -45.00 45.00
3 440 409.50 -30.50 30.50
4 380 412.55 32.55 32.55
5 370 409.30 39.30 39.30
6 430 405.37 -24.63 24.63
7 450 407.83 -42.17 42.17
8 461 412.05 -48.95 48.95
9 410 416.94 6.94 6.94
10 400 416.25 16.25 16.25
11 450 414.62 -35.38 35.38
12 418.16
321,67
MAD 32,16
i vi dng nhu cu c tnh cht thi v, p dng phng php san bng hm
m gin n, ta c thut ton sau:
83

(1). Tnh ch s thi v t cc s liu thng k v nhu cu thc trong qu kh:
I
0

D
i
: nhu cu thc bnh qun cu cc thng cng tn qua cc nm
D
o
: gi tr TB cu cc thng qua cc nm
(2). Phi thi v ho dng nhu cu thi k t
N
t
=
t
I
t

N
t
: Mc nhu cu thc PTV ho cu thng t
D
t
: mc nhu cu thc cu thng t
I
t
: ch s thi v cu k t
(3). D bo theo phng php san bng s m gin n vi dng phi thi v ho
I
t
=I
t-1
+o(N
t-1
I
t-1
)
V
t
; V
t-1
: Mc nhu cu d bo phi thi v ho ca k t v t-1
(4). Xc nh nhu cu d bo tnh n yu t thi v:
F
t
=I
t
I
t

Th d: Sn lung in thoi ni ht cu B tnh X theo thng cu cc nm c
cho trong bng. Yu cu dng Phng php d bo san bng hm m gin n c
tnh n yu t v mu vi = 0,3 d bo nhu cu cho thng 12 nm th 4.
Bi gii:
vt: triu pht
Thng Nm 1 Nm 2 Nm 3 Tb 3 nm Nc tb/thng Ii
1 360 375 390 375.00 392.0 0.96
2 402 408 415 408.33 1.04
84

3 400 412 425 412.33 1.05
4 350 360 372 360.67 0.92
5 340 360 350 350.00 0.89
6 385 397 408 396.67 1.01
7 392 405 420 405.67 1.03
8 400 410 430 413.33 1.05
9 370 385 400 385.00 0.98
10 352 370 395 372.33 0.95
11 380 400 420 400.00 1.02
12 400 425 450 425.00 1.08
4531 4707 4875

S.luong - Dt N
t
V
t
F
t
AD
405 423.39 423.39 405.00 0.00
450 432.03 423.39 441.00 9.00
440 418.33 425.98 448.05 8.05
380 413.04 423.69 389.79 9.79
370 414.43 420.49 375.41 5.41
430 424.97 418.67 423.63 6.37
450 434.87 420.56 435.20 14.80
461 437.24 424.86 447.95 13.05
410 417.48 428.57 420.89 10.89
400 421.16 425.24 403.88 3.88
450 441.03 424.02 432.64 17.36
429.12 465.21
98.61
MAD 8.96
5. Phng php san bng hm m c iu chnh xu hng
Phng php san bng hm m gin n khng th hin r xu hng bin ng
ca dng nhu cu, do cn phi s dng thm k thut iu chnh xu hng. Trong
phng php ny nhu cu d bo c xc nh theo cng thc:
85

FIT = F + T
t

FITt - Mc nhu cu d bo theo phng php san bng hm m c iu chnh xu
hng
F
t
- Mc nhu cu d bo theo phng php san bng hm m gin n
T - Lng iu chnh theo xu hng, T c xc nh theo cng thc sau:
T
t
= T
t-1
+ (F - F
t-1
)
T - Lng iu chnh theo xu hng trong k t
Tt-1 - Lng iu chnh theo xu hng trong k t-1
- H s san bng xu hng
Nh vy, d bo nhu cu theo phng php san bng hm m c iu chnh xu
hng, cn tin hnh cc bc sau:
- D bo nhu cu theo phng php san bng hm m gin n F
t
thi k t.
- Tnh lng iu chnh theo xu hng: tnh lng iu chnh theo xu hng,
gi tr iu chnh xu hng ban u phi c xc nh v a vo cng thc. Gi tr
ny c th c xut bng phn on hoc bng nhng s liu quan st c
trong thi gian qua.
- Tnh nhu cu d bo theo phng php san bng hm m c iu chnh xu
hng.
Th d: Nhu cu in thoi ni ht ca vng A theo thng c cho trong bng,
yu cu dng phng php san bng hm m c iu chnh xu hng vi = 0,5 v
= 0,4 d bo nhu cu cho thng ti.

Bi gii:
Thng
Sn lng in
thoi ni ht
(triu pht)
D bo
nhu cu
= 0.5
Lng iu chnh
xu hng
=0,4
D bo theo
xu hng
AD
1 405 405.00 0.00
86

2 418 405.00 0.00 405.00 13.00
3 422 411.50 2.60 414.10 7.90
4 400 416.75 4.70 421.45 21.45
5 420 408.38 1.35 409.73 10.28
6 430 414.19 3.68 417.86 12.14
7 450 422.09 6.84 428.93 21.07
8 461 436.05 12.42 448.47 12.53
9 465 448.52 17.41 465.93 0.93
10 474 456.76 20.70 477.47 3.47
11 485 465.38 24.15 489.53 4.53
12 475.19 28.08 503.27
107.30
MAD 10.73
b) D bo theo ng xu hng
D bo theo ng xu hng c ngha l nghin cu lch s ca i tng kinh t
v chuyn tnh quy lut ca n pht hin c trong qu kh v hin ti sang
tng lai bng cc phng php x l chui thi gian kinh t.
Thc cht ca D bo theo ng xu hng l ko di quy lut pht trin ca i
tng d bo c trong qu kh v hin ti sang tng lai vi gi thit quy lut
vn cn pht huy tc dng.
Dng ca m hnh tuyn tnh c biu din theo cng thc sau :
Y
t
= a +bt
Yt - Nhu cu sn phm tnh cho k t
a, b - Cc tham s
t - Bin thi gian
S dng phng php bnh phng nh nht, a v b c xc nh nh sau:
o =
n X X
n X
2
(X)
2

b =
X
2
X X X
n X
2
(X)
2

87

Kim nh hm d bo tm c

- Sai s tng i:
S
=
(
`

)
2 n
=1
n 2

- Sai s tuyt i: nu 10% : hm f (t) c s dng cho d bo.

I
%
=
S
1
n

n
=1
100
Th d : Ti cng ty A, sn lng bo ch pht hnh trong giai on 1999 2012
theo bng sau. Yu cu d bo cc nm sau bng phng php bnh phng b nht.
Bi gii:
vt: t (cun)
Nm Y X X*X X*Y Y^ Y^-Y (Y^-Y)2
1999 118,718 1 1 118,718.00 102,123.94 -16,594.06 275,362,732.46
2000 112,488 2 4 224,976.00 119,362.53 6,874.53 47,259,218.62
2001 112,379 3 9 337,137.00 136,601.13 24,222.13 586,711,352.82
2002 144,395 4 16 577,580.00 153,839.72 9,444.72 89,202,669.45
2003 170,729 5 25 853,645.00 171,078.31 349.31 122,015.86
2004 194,799 6 36 1,168,794.00 188,316.90 -6,482.10 42,017,634.66
2005 212,900 7 49 1,490,300.00 205,555.49 -7,344.51 53,941,825.53
2006 239,372 8 64 1,914,976.00 222,794.08 -16,577.92 274,827,387.80
2007 254,640 9 81 2,291,760.00 240,032.67 -14,607.33 213,374,015.89
2008 255,388 10 100 2,553,880.00 257,271.26 1,883.26 3,546,682.30
2009 265,768 11 121 2,923,448.00 274,509.85 8,741.85 76,420,027.88
2010 287,999 12 144 3,455,988.00 291,748.45 3,749.45 14,058,346.46
2011 305,278 13 169 3,968,614.00 308,987.04 3,709.04 13,756,958.16
2012 323,594 14 196 4,530,316.00 326,225.63 2,631.63 6,925,468.94
2,998,447 105 1015 26,410,132.00 1,697,526,336.84
2013 15 343,464.22 11,893.72
2014 16 360,702.81 5.55
2015 17 377,941.40
88

2016 18 395,179.99
a=17,238.59
b= 84,885.35
Y = 17,238.59 X + 84,885.35
c) Phng php hi quy tng quan
Trong thc t i lng cn d bo cn c th b tc ng bi cc nhn t khc.
Th d nh tiu dng c nhn ph thuc vo thu nhp... Mi lin h nhn qu gia
tiu dng c nhn ph thuc vo thu nhp c th biu din gn ng vi dng mt
tng quan, th hin bng mt ng hi quy tng quan. Trong , i lng cn
d bo l bin ph thuc cn nhn t tc ng ln n l bin c lp. Bin c lp c
th c mt hoc mt s. M hnh hi quy tng quan c s dng ph bin nht
trong d bo l m hnh hi quy tng quan tuyn tnh. i lng d bo c xc
nh theo cng thc sau:
Y = a + bx
Y - mc nhu cu d bo cho k t
X - Bin c lp (nhn t nh hng n i lng d bo)
a, b - Cc h s (a - on ct trc tung ca th, b - dc ca ng hi quy)
Cc h s a, b c tnh nh sau:
o =
X
nX
2
n(X
)
2

o =
x
2

b =
oX

nh gi chnh xc ca d bo bng phng php hi quy tng quan, tnh
sai s chun ca ng hi quy tng quan ( S
yx
)
89

S
X
=
_
(
c
)
2
n 2
=
_
2
b o X
n 2

nh gi mi lin h gia hai bin s trong m hnh hi quy tng quan cn
tnh H s tng quan c k hiu r. H s ny biu hin mc hoc cng
ca mi quan h tuyn tnh, r nhn gi tr gia -1 v 1. H s tng quan r c xc
nh theo cng thc sau:
r =
n X X
_
|nX
2
(X)
2
] [n
2
()
2
]

Tu theo cc gi tr r, mi quan h gia hai bin x v y nh sau:
- Khi r = 1, gia x v y c quan h cht ch
- Khi r = 0, gia x v y khng c lin h g
- Khi r cng gn 1, mi lin h tng quan gia x v y cng cht ch
- Khi r mang du dng ta c tng quan thun, khi r mang du m ta c tng
quan nghch.
Th d: Tnh hnh kho st 10 nhm h gia nh theo bng sau. Yu cu d bo
bng phng php hi quy tng quan cho mt h gia nh c thu nhp
100USD/thng.
Bi gii:
vt: USD
STT THU NHP - X TIU DNG - Y X*X X*Y
1 80 70 6400 5600
2 100 65 10000 6500
3 120 90 14400 10800
90

4 140 95 19600 13300
5 160 110 25600 17600
6 180 115 32400 20700
7 200 120 40000 24000
8 220 140 48400 30800
9 240 155 57600 37200
10 260 150 67600 39000
1700 1110 322000 205500
a=0.5090909
b=24.454545
y = 0.509X + 24.45
Y = 0.5090 * 100 + 24.4545 = 75.3636
4.1.3.3 NH GI CHNH XC CA D BO
nh gi kt qu d bo ngi ta thng dng cc ch s sau:
a) lch tuyt i trung bnh (MAD)
MAD l trung bnh tuyt i cc sai s d bo theo thi gian ca i tng d
bo, khng quan tm ti l sai s vt qu hay sai s thiu ht. Cng thc tnh
ton MAD nh sau:
MAD = (sai s d bo) / n
b) Sai s bnh phng trung bnh
Sai s bnh phng trung bnh (MSE) c tnh theo cng thc:
MSE = bnh phng (sai s d bo) / n
c) Kim sot d bo
Vic theo di kt qu thc hin theo cc s liu d bo so vi s liu thc t
c tin hnh da trn c s Tn hiu d bo. Tn hiu d bo c tnh bng cch
ly Tng sai s d bo dch chuyn chia cho lch tuyt i trung bnh MAD.
Tn hiu d bo = RSFE /MAD
91

RSFE = (Nhu cu thc t ca k i Nhu cu d bo ca k i)
Tn hiu d bo dng cho bit nhu cu thc t ln hn nhu cu d bo.
Tn hiu d bo m, cho bit nhu cu d bo cao hn nhu cu thc t. Tn hiu
theo di c coi l tt nu c RSFE nh v c sai s m. Mt s chuyn gia d bo
cho rng i vi cc mt hng c s lng ln th phm vi ny ly bng 4MAD cn
i vi cc mt hng c s lng nh c th ly n 8MAD. Mt s chuyn gia
khc, da vo quan h 1MAD 0,8 lch chun, cho rng phm vi chp nhn c
nn ly ti a l bng 4MAD.
4.2 HOCH NH S DNG CC NGUN LC
TRONG DOANH NGHIP
4.2.1 KHI NIM
Hoch nh cc ngun lc trong doanh nghip l vic cp n cc quyt nh v
khi lng sn phm sn xut v thi gian sn xut trong mt tng lai trung hn t
3 18 thng. Hoch nh cc ngun lc l kt hp cc ngun lc mt cch hp l vo
qu trnh sn xut nhm: Gim mc giao ng cng vic, cc tiu ha cc chi ph
trong ton b cc thi k ca k hoch v mc tn kho sn phm l thp nht.
4.2.2 TM QUAN TRNG
Cn c vo d bo nhu cu sn phm ca doanh nghip, nh qun tr tc nghip
ra k hoch v s dng ngun nhn lc hin c, iu chnh mc tn kho sn phm
ca doanh nghip.
92

Hoch nh cc ngun lc c lin quan n cc yu t bn trong v bn ngoi doanh
nghip, c th hin qua s sau.
Hnh 4. : Hoch nh tng hp cc ngun lc
4.2.3 CC CHIN LC S DNG CC NGUN LC
4.2.3.1 CHIN LC TN KHO
Gia tng lng sn phm d tr lc nhu cu thp cung cp tng cng cho giai
on nhu cu tng.
Th trng v nhu
cu th trng
Quyt nh sn xut Nghin cu SP v k
thut sn xut
D bo n t hng
Tin trnh hoch
nh cc quyt nh
Lch trnh sn xut
ch yu
Hoch nh cc
ngun lc
Sp xp th t u
tin ca cc hoch
H thng hoch
nh v nhu cu
Lc lng lao ng
Ngun nguyn liu c
kh nng mua
Tn kho c
Kh nng bn
ngoi (Hp ng
ph)
Kh nng cng
ngh
93

- u im: n nh ngun nhn lc, khng c thay i t ngt trong sn xut.
- Khuyt im: Doanh nghip phi tn chi ph d tr, bo qun v bo him hng
ho tn kho. Ngoi ra hng ho tn kho lun c mc h hng lm tng chi ph tn
kho. Chi ph tn kho / nm chim t l t 5% 50% gi tr hng ho, lm tng vn
u t gy kh khn cho doanh nghip.
Phm vi p dng ph hp vi n v sn xut m khng thch hp cho cc hot
ng dch v.
4.2.3.2 CHIN LC SN XUT NGOI GI QUY NH
Khi nhu cu tiu th sn phm tng, t chc lm thm gi vi mt gii hn cho
php v khi nhu cu gim th iu ha cng vic, khc phc thi gian nhn ri.
- u im: On nh ngun nhn lc v i ph c vi s thay i nhu cu t
xut m khng cn phi tn chi ph thu mn lao ng bn ngoi.
- Khuyt im: Doanh nghip phi tn thm tin lng v thng vt gi cho
cng nhn. V y l thi gian sn xut thm ngoi gi lao ng chnh thc cho nn
cng nhn c trng thi mt mi, dn n nng sut bin t v cht lng sn phm
gim st.
4.2.3.3 CHIN LC SN XUT BNG HP NG PH
Khi nhu cu vt cao, doanh nghip c th k cc hp ng gia cng bn ngoi m
bo sn lng.
- u im: n nh ngun nhn lc v ph hp vi n v sn xut dch v mang
tnh cng nghip. To s linh hot cao trong vic thc hin sn xut sn phm trong
giai on c nhu cu cao.
- Khuyt im: Doanh nghip thng phi tr chi ph cao cho cc n v gia cng
hp ng ph. Doanh nghip khng th kim sot c cht lng sn phm v thi
gian giao hng, nhng vn quan trng nht l doanh nghip d b mt mi hng
bi v hp ng ph l dp cho khch hng n vi i th cnh tranh ca doanh
nghip.
Phm vi p dng ch yu trong lnh vc sn xut hoc mt s dng c tnh cht
cng nghip nh sa cha, sn hoc thch hp nht vi cc vt hn p dng cho
con ngi ngoi tr gio dc.
94

4.2.3.4 CHIN LC THU LAO NG BN PHN (LAO NG
THI V)
Thu lao ng tm theo thi v trong nhng ngnh sn xut hay dch v m tnh
cht cng vic khng i hi k thut cao thu hoch v ma ti nng tri, bn ti cc
ca hng, siu th .
- u im: Linh hot hn trong vic s dng cng nhn bin ch, cng nhn hp
ng tuyn dng di hn. Gim c chi ph sn xut.
- Khuyt im: Doanh nghip phi ng u vi tnh hnh bin ng lao ng lm
cho vic ln lch trnh lm vic kh khn. Ngoi ra khi mi tuyn dng cng nhn,
doanh nghip phi tn chi ph o to. Cht lng sn phm ca cc cng nhn sn
xut lc u hc vic khng cao.
Phm vi p dng tt cho cng vic khng i hi v k nng cng nh p dng cho
b phn nhng ngi tht nghip tm thi nh sinh vin, ph n, ngi v hu .
4.2.3.5 CHIN LC TNG V GIM LAO NG THEO NHU CU
Tuyn m, hun luyn, o to thm lao ng khi nhu cu tng v sa thi lao ng
khi nhu cu gim.
- u im: p ng kp thi khi nhu cu cao v trnh c cc chi ph ca cc s
iu chnh khc.
- Khuyt im: Tn chi ph tuyn dng v o to khi tuyn mi cng nhn v chi
ph sa thi theo mc cu thc t.
Cng nhn khi mi tuyn vo cn phi c hun luyn v thng th nng sut
lao ng thp trong giai on u. Ngc li sa thi cng nhn lm nh hng n
tinh thn lao ng, c th lm s ng cng nhn cn li gim st nng sut lao
ng.
Phm vi p dng s thnh cng nu cng vic khng i hi k nng hoc p dng
nhng ni c nhiu ngi mun lm thm tng thu nhp ph. Chin lc ny
hin nay cha ph hp vi tnh hnh sn xut cc doanh nghip Vit Nam.
95

y l 5 chin lc b ng ca doanh nghip dng i ph vi s tng gim
nhu cu.
4.2.3.6 CHIN LC TNG GIM GI THEO S TNG GIM CA
NHU CU
Khi nhu cu thp, doanh nghip tng cng qung co, gim gi tng nhu cu.
Th d cng ty in thoi, Internet gim gi cho khch hng vo ban m; khch sn
gim gi cho khch hng vo cc dp ngoi l hi.
Khi nhu cu tng cao, doanh nghip tng gi tng li nhun, ng thi tng gi
hn ch nhu cu mua. Th d tng gi thu phng khch sn, lu ngh bi tm
vo dp l tt, h
- u im: Tn dng c nng lc sn xut d tha v c th to c khch hng
mi hoc khch hng s trung thnh hn khi doanh nghip gim gi.
- Nhc im: Doanh nghip kh xc nh v d bo trc c nhu cu s tng
gim nh th no. S gim gi c th xc phm n n khch hng thng xuyn.
p dng chin lc ny gip cho doanh nghip to th trng hoc nm bt trc
nhu cu khi khch hng t ch trc.
4.2.3.7 CHIN LC HP NG CHU
Nhng n hng k kt ri nhng khng th giao ng thi hn do nhu cu tng
cao. Thuyt phc khch hng chp nhn s chm tr ko di thi gian giao hng.
Hin nay cc doanh nghip sn xut t thng p dng chin lc ny. Tuy nhin
khng nn p dng i vi vic bn hng tiu dng hoc gia cng.
- u im: n nh nng lc lm vic ca cng nhn. Trnh c cng vic phi
thu ngoi hoc phi t chc sn xut vt gi.
- Nhc im: Doanh nghip c th b mt khch hng do phi ch i lu. Khch
hng s c n tng khng tt p vi doanh nghip v y s l c hi cho cc i
th cnh tranh.
96

Chin lc ny ch nn p dng trong tng khong thi gian hp l vi tng loi
sn phm nht nh.
4.2.3.8 CHIN LC T CHC SN XUT NHNG MT HNG I
TRNG
Sn xut cc sn phm i nghch theo ma. Th d va sn xut l si, va sn
xut my lnh hoc va sn xut qun o ma h, va sn xut qun o ma ng.
- u im: Tn dng c nng lc sn xut v ti nguyn hin c. To cho ngi
lao ng lun c cng n vic lm nhm n nh i sng.
- Nhc im: Khi sn xut mt hng i trng th doanh nghip cn phi u t
thm my mc thit b, trnh chuyn mn k thut ngoi lnh vc sn xut chnh ca
mnh nn dn n phi thay i chin lc hoc th trng.
Chin lc ny kh p dng v kh tm c cc sn phm dch v i trng v
mc ri ro cao.
y l 3 chin lc ch ng i ph vi s tng gim nhu cu.
4.2.3.9 CHIN LC HN HP
Mi chin lc n thun u c nhng u im v nhc im v c th pht sinh
ra nhng chi ph n hoch nh tng hp ca doanh nghip. Thng mun t c
kt qu tt nht th cc doanh nghip kt hp cc chin lc trn gi l chin lc
hn hp.
Chin lc hn hp thng kt hp t nht hai chin lc n thun.Th d mt
doanh nghip sn xut sn phm c th kt hp chin lc sn xut vt gi vi hp
ng ph v d tr tn kho. Ring cc doanh nghip cung cp dch v khng c tn
kho, chin lc hp ng ph rt nguy him v nguy c mt khch hng. Cho nn s
dng lao ng thi v hoc hun luyn k nng chuyn mn v thay i cng vic ca
cc b phn l tt nht.
97

4.2.4 CC PHNG PHP HOCH NH CC NGUN LC
TRONG DOANH NGHIP
4.2.4.1 PHNG PHP TRC QUAN
L phng php khng nh lng, ch yu da vo kinh nghim ca nh qun tr
a ra k hoch tng hp tng t t nm ny sang nm khc. Phng php ny
s to ra nhng xung t gia cc phng ban.
Th d trong doanh nghip, nh qun tr knh phn phi mun c sn phm
bn trn th trng, cho nn h mun c nhiu hng ho d tr c th p ng
ngay nhu cu ca khch hng. Trong khi nh qun tr ti chnh li mun cc tiu
ho d tr gim gi thnh sn phm.
4.2.4.2 PHNG PHP BIU TH
Biu din cc mc nhu cu ca tng thi k ln th, thng qua th s pht
hin cc chin lc thc hin. Cho php ngi lp k hoch so snh v d on v
nhu cu so vi kh nng sn xut. Nhng so snh ny s cho nhng php th ng
sai trong vic iu chnh, nhng khng bo m mt k hoch sn xut thch hp m
ch cho nhng c tnh gii hn c th thc hin theo nm bc sau:
1. Quyt nh cu trong tng giai on.
2. Quyt nh kh nng no l n nh, thi gian ph tri v hp ng ph mi
giai on.
3. Tnh ton chi ph lao ng, thu mn sa thi v chi ph d tr sn phm.
4. Xem xt chnh sch cng ty c th p dng cho mc d tr tn kho v i vi
cng nhn.
5. pht trin cc k hoch thay i v xc nh chi ph ca chng.
Th d ti mt doanh nghip nhu cu v tiu th sn phm A c d bo theo
cc bng sau:

98

Thng Nhu cu d bo
(vsp)
S ngy sx trong
thng
Nhu cu tng
ngy
1
2
3
4
5
700
480
620
1000
1200
20
20
20
20
20
35
24
31
50
60
Cng 4000 100

Cc chi ph n gi
Chi ph thc hin d tr 10.000 /sp/thng
Chi ph lao ng thng xuyn 5.000 /gi
Chi ph lao ng ngoi gi 15.000 /gi
Chi ph thu hp ng ngoi 15.000 /sp
Chi ph o to hun luyn 10.000 /sp
Chi ph sa thi lao ng 8.000 /sp
S gi sn xut 1 vsp 2 gi/vsp
Hy hoch nh tng hp cc ngun lc v la chn chin lc hp l.
1. V biu nhu cu.
2. Chn 1 chin lc ti u trong:
Chin lc 1: n nh cng nhn, lm vic theo mc nhu cu trung bnh 40
sp/ngy, chp nhn thay i mc d tr.
Chin lc 2: n nh cng nhn, lm vic theo mc thp nht ca nhu cu 24
sp/ngy. S sn phm thiu s c thu hp ng bn ngoi.
Chin lc 3: n nh cng nhn, lm vic theo mc thp nht ca nhu cu 24
sp/ngy. S sn phm thiu s c t chc lm thm gi.
Chin lc 4: n nh cng nhn lm theo nhu cu thng u tin ca k hoch,
sau nu thiu th o to, tha th sa thi.
99

Bi gii:
1. V biu nhu cu.
Chin lc 1:
Thng Nhu cu Mc SX Chnh lch Tn kho
1
2
3
4
5
700
480
620
1000
1200
800
800
800
800
800
100
320
180
- 200
- 400
100
420
600
400
0

4000

1520
Chi ph L thng xuyn = 40.000.000
Chi ph tn kho = 15.200.000
Tng chi ph = 55.200.000

nhu cau
80
70
60
50
40 ng cau trung bnh
30
20
10
0 1 2 3 4 5 (thang)

100

Chin lc 2:
Thng Nhu cu Mc SX H bn ngoi
1
2
3
4
5
700
480
620
1000
1200
480
480
480
480
480
220
0
140
520
720

2400 1600
Chi ph H bn ngoi = 24.000.000
Tng chi ph = 48.000.000
Chin lc 3:
Thng Nhu cu Mc SX Lm vt gi
1
2
3
4
5
700
480
620
1000
1200
480
480
480
480
480
220
0
140
520
720

2400 1600
Chi ph lm vt gi = 24.000.000
Tng chi ph = 48.000.000
Chin lc 4:
Thng Nhu
cu
Mc SX Chnh S. thi .
to
1
2
3
4
5
700
480
620
1000
1200
700
480
620
1000
1200
0
220
140
380
200

220

140
380
200

4000

220 720
101

Chi ph . to = 7.200.000 ;
Chi ph s.thi= 1.760.000
Tng chi ph = 48.960.000
La chn chin lc ph hp vi tnh hnh sn xut ca n v.

Chin lc Chi ph
Tn kho 55.200.000
H bn ngai 48.000.000
Lm vt gi 48.000.000
o to, Sa thi 48.960.000
4.3 HOCH NH LCH TRNH SN XUT
4.3.1 SP XP TH T TRONG SN XUT, DCH V
Trong qu trnh sn xut, dch v, doanh nghip phi thc hin nhiu cng vic
khc nhau. Do , cn phi sp xp cc cng vic ny theo mt trnh t cht ch v
khoa hc.
4.3.1.1 CC NGUYN TC U TIN I VI CC CNG VIC CN
LM TRC
c s dng khi c mt dy chuyn ch thc hin mt cng vic, khi no xong
cng vic ny mi thc hin cng vic tip theo. Bn nguyn tc c ph bin nh
sau:
1. Cng vic t hng trc lm trc (first come first service FCFS).
2. Cng vic c thi hn hon thnh sm lm trc (Earliest due date EDD).
3. Cng vic c thi gian thc hin ngn lm trc (Shortest processing time
SPT).
4. Cng vic c thi gian thc hin di nht lm trc (Longest processing time
LPT).
102

So snh cc nguyn tc da vo 3 ch tiu:
- T
tb
(thi gian hon thnh trung bnh ca 1 cng vic)
- N
tb
(s cng vic thc hin trung bnh)
- T
th
(thi gian tr hn trung bnh)
T
tb
= Tng dng thi gian/Tng s cng vic
N
tb
= Tng dng thi gian/Tng thi gian sn xut
T
th
= Tng thi gian tr hn/Tng s cng vic
Tng dng thi gian = Tng thi gian sn xut + Tng thi gian ch
Th d c 5 cng vic A, B, C, D, E . Thi gian sn xut v thi hn hon thnh ca
tng cng vic cho trong bng sau theo th t t hng A B C D E.
Cng vic Thi gian sn xut
( ngy )
Thi gian hon thnh
( ngy th )
A
B
C
D
E
6
2
8
5
9
8
6
18
16
28
Chn nguyn tc u tin theo 3 ch tiu trn.
Bi gii:
1. Cng vic t hng trc lm trc
Th
t
CV
TG SX
(ngy)
Thi gian han
thnh (k hoch)
Thi im han
thnh (thc t)
TG tr
(ngy)
A 6 Ngy th 8 Ngy th 6 -
B 2 Ngy th 6 Ngy th 8 2
C 8 Ngy th 18 Ngy th 16 -
D 3 Ngy th 15 Ngy th 19 4
E 9 Ngy th 23 Ngy th 28 5
Cng 28 - 77 11
T
tb
= 77/ 5 = 15,4; N
tb
= 77/ 28 = 2,75; TR
tb
= 11/ 5 = 2,2
103

2. Cng vic c thi hn hon thnh sm lm
Th t
CV
TG SX
(ngy)
Thi gian han
thnh (k hoch)
Thi im han
thnh (thc t)
TG tr
(ngy)
A 6 Ngy th 8 Ngy th 8 0
C 8 Ngy th 18 Ngy th 19 1
Cng 28 - 68 6
T
tb
= 68 / 5 = 13,6; N
tb
= 68 / 28 = 2,42; TR
tb
= 6 / 5 = 1,2
3. Cng vic c thi gian thc hin ngn lm trc
Th
t CV
TG SX
(ngy)
Thi gian han thnh
(k hoch)
Thi im han
thnh (thc t)
TG tr
(ngy)
Cng 28 - 65 9
T
tb
= 65 / 5 = 13,0; N
tb
= 65 / 28 = 2,3; TR
tb
= 9 / 5 = 1,8
4. Cng vic c thi gian thc hin di nht lm trc
Th
t CV
TG SX
(ngy)
Thi gian han
thnh (k hoch)
Thi im han thnh
(thc t)
TG tr
(ngy)
Cng 28 - 103 48
104

T
tb
= 103 / 5 = 20,6; N
tb
= 103 / 28 = 3,68; TR
tb
= 48 / 5 = 9,6
Cc nguyn tc T
tb
TR
tb
N
tb

1. FCFS 15,4 2,2 2,75
2. EDD 13,6 1,2 2,42
3. SPT 13 1,8 2,3
4. LPT 20,6 9,6 3,68
Nhn xt:
- Nguyn tc 3 c li nht, c T
bq
= 13 ngy v TR
tb
= 2,3 ngy = min. Mc d
N
tb
= 1,8 ln hn nguyn tc 2.
- Qua kinh nghim thc t cho thy:
+ Nguyn tc SPT thng cho kt qu tt nht. im bt li ca nhng nguyn tc
ny l y nhng cng vic di hn xung di, d lm mt lng khch hng quan
trng, dn n c th gy ra nhng thay i, bin ng i vi cng vic di hn.
+ Nguyn tc FCFS c cc ch tiu hiu qu khng cao, nhng khng phi l
nguyn tc xu nht, v n lm hi lng cc khch hng, th hin tnh cng bng,
c xem l mt yu t quan trong trong cc h thng dch v.
4.3.1.2 NH GI MC HP L CA VIC B TR CC CNG
VIC
Tnh ch tiu mc hp l:
Mc hp l = Thi gian cn li/ S cng vic cn li tnh theo thi gian
MHL > 1 : cng vic hon thnh sm hn k hn.
MHL < 1 : Cng vic hon thnh chm hn k hn.
MHL = 1 : Cng vic hon thnh ng k hn.
Th d ti cng ty c 3 cng vic c t hng theo bng:
105

Cng
vic
Thi im
giao hng
Cng vic cn li
tnh theo ngy
A
B
C
30/12
28/12
27/12
4
5
2
Gi s thi im ang xt l ngy 25 thng 12. Tnh mc hp l v th t u
tin ca tng cng vic.
Bi gii:
Cng vic Thi im
giao hng
Cng vic cn li tnh
theo ngy
Mc
hp l
Th t u tin
A
B
C
30/12
28/12
27/12
4
5
2
1.25
0.6
1
3
1
2
Nhn thy:
- Cng vic A c MHL > 1 chng t s han thnh sm hn k hn. Khng cn
phi xp T.t u tin, xp u tin 3.
- Cng vic B c MHL< 1 chng t s b chm. Cn xp u tin 1 tp trung ch
o.
- Cng vic C c MHL= 1 chng t s han thnh ng k hn. Xp u tin 2.
4.3.1.3 NGUYN TC JOHNSON
a) B tr n cng vic trn 2 my
Mc tiu l b tr cc cng vic lm sao cho tng thi gian thc hin cc cng vic
l nh nht. Nhng thi gian thc hin mi cng vic trn mi my l c nh,
tng thi gian thc hin cc cng vic l nh nht, nh qan tr phi sp xp cc
cng vic sao cho tng thi gian ngng vic trn cc my l nh nht.
Nguyn tc Johnson gm c 4 bc sau y:
- Bc 1: Lit k tt c cc cng vic v thi gian thc hin ca tng cng vic trn
mi my.
- Bc 2: Chn cc cng vic c thi gian thc hin nh nht.
106

Cng vic no c Min thi gian my 1 c b tr u tin (bn tri) v cng vic
no c Min thi gian my 2 c b tr sau cng (bn phi).
- Bc 3: Khi mt cng vic c sp xp ri th loi tr n i v ch xt nhng
cng vic cn li. Tr li bc 2, bc 3 cho n khi tt c cng vic u sp xp
ht.
- Bc 4: V biu v tnh thi gian
Th d c 5 cng vic c sn xut bng 2 my theo bng sau:
Cng
vic
Thi gian thc hin (pht)
My 1 My 2
A
B
C
D
E
5
3
8
10
7
2
6
4
7
12
V dng thi gian v tnh tng thi gian hon thnh cc cng vic ny nh nht.
Bi gii:
1. Nhn trong tan bng ta thy: S 2 l nh nht tng ng vi CV A trn my 2.
Vy A c b tr cui cng. Loi tr A v b tr xong.
2. Trong bng cn li th s 3 l nh nht ng vi cng vic B trn my 1. Vy B
c b tr u tin. Loi tr B v b tr xong.
3. Tip n l s 4 nh nht, ng vi cng vic C trn my 2. Vy C c b tr
cui (tc trc A). Loi tr C v b tr xong.
4. C hai s 7, xt tng s mt. S 7 ng vi cng vic E trn my 1 c b tr
trc. Loi tr E v b tr xong.
5. S 7 ng vi cng vic D trn my 2 b tr sau.
Kt qu c c th t v thi gian sp xp trn cc my nh sau:
107

B E D C A
My 1 3 7 10 8 5
My 2 6 12 7 4 2
Trch tng thi gian thc hin:
Dng thi gian c biu din nh sau: (M1: my 1, M2: My 2, N: ngh my)

M1 B=3 E=7 D=10 C=8 A=5 N
M2 N B=6 N E=12 D=7 C=4 A=2
B->9 E->22 D->29 C->33 A->35
Tng thi gian han thnh A,B,C,D,E l 35 gi
b) B tr n cng vic trn 3 my
iu kin: T
1
min > = T
2
max (1)
T
3
min > = T
2
max (2)
Lp bng chuyn i vi MA = Tg my 1 + Tg my 2
MB = Tg my 2 + Tg my 3
a v trng hp b tr n cng vic xc nh tng thi gian min.
Th d c 4 cng vic c sn xut trn 3 my theo bng sau:
Cng vic My 1 My 2 My 3
A
B
C
D

5 pht
8
10
12
3 pht
5
2
4
8 pht
7
5
9
t
1
t
2
t
3

V dng thi gian v tnh tng thi gian hon thnh cc cng vic ny nh nht.
Bi gii:
T
1
min > = T
2
max = 5 v T
3
min > = T
2
max = 5
108

Cng vic My 1 My 2 My 3 MA = (t
1
+t
2
) MB = (t
2
+t
3
)
A
B
C
D
5 pht
8
10
12
3 pht
5
2
4
8 pht
7
5
9
8
13
12
16
11
12
7
13
t
1
t
2
t
3

Phn cng cng vic: Kt qu c c th t v thi gian sp xp trn cc my
trn MA v MB tng t nh b tr n cng vic trn 2 my.
Trnh t cng vic A, D, B, C
Biu cng vic
Cng vic
My
A D B C
My 1 5 12 8 10
My 2 3 4 5 2
My 3 8 9 7 5

Biu thi gian:

Tng thi gian hon thnh 4 cng vic A, B, C, D l 42 pht.
109

4.3.2 PHNG PHP PHN CNG CNG VIC.
4.3.2.1 BI TON CC TIU
a) iu kin
- C n cng vic th c n my.
- Cc my u c tnh nng thay th ln nhau. Do mi my c th lm bt k
mt cng vic no trong n cng vic . Mi my ch lm mt cng vic v mi cng
vic ch giao cho mt my.
- Thi gian ( hoc chi ph ) cc my thc hin cc cng vic l khc nhau.
Mc ch phn cng c tng thi gian hon thnh (hay tng chi ph ) cc cng
vic l nh nht.
y l mt loi bi ton ca Quy hoch tuyn tnh c tn l bi ton chn
(Hungary). Bi ton ny c p dng cho cc trng hp phn cng cng vic cho
cc my, phn chia hp ng cho tng b phn, phn cng ngi bn hng cc ca
hng .
b) Phng php phn cng cng vic
1. Thut ton
Bc 1: Vit ma trn thi gian hoc chi ph
Bc 2: Chn s nh nht trn mi hng. Ly tt c nhng s trn hng tr cho s
nh nht .
Bc 3: Chn s nh nht trn mi ct. Ly tt c nhng s trn ct tr cho s
nh nht .
Bc 4: Chn li gii ca bi ton.
Xt trn hng c hai trng hp
- Hng no khc ct s 0, ta yn (khng c s 0 hoc c nhiu hn mt s 0);
- Hng no c mt s 0, ta khoanh trn s 0 v gch b tt c nhng s trn
ct cha s 0 .
110

Xt trn ct c hai trng hp
Ch thc hin khi xt trn hng cha c kt qu (ngha l tng s 0 b khoanh trn
cha bng n).
- Ct no khc mt s 0 yn.
- Ct no c mt s 0, khoanh trn s 0 v gch b tt c nhng s trn hng
cha s 0 .
Khi thc hin xong bc 4 c hai trng hp c th xy ra:
- S s 0 b khoanh trn = n, bi ton gii xong.
- S s 0 b khoanh trn khc n, bi ton cha c li gii. Ta chuyn bi ton qua
bc 5.
Bc 5: iu chnh
Chn s nh nht trong cc s cha b gch b v vit li ma trn mi t ma trn
bc 4 theo nguyn tc:
- Nhng s no b mt gch ct ngang qua, ta vit li nh c (ng s, ng v
tr);
- Nhng s ni b hai gch ct qua, ta cng thn s nh nht ;
- Nhng s no khng b gch ta tr i s nh nht ;
- Sau khi iu chnh xong, ta quay li bc 4. Nu bi ton n y cha c li
gii, ta tip tc quay li bc 5, cho n khi no c li gii s ch s 0 b khoanh trn
bng vi s p n cn tm l bi ton c gii xong.
Th d:
C 3 cng vic cn lm l R-34, S-66,T-50. C 3 my A, B, C. Chi ph cho thc
hin cng vic trn cc my c cho nh trong bng 1 sau. Tm phng n b tr cc
cng vic trn cc my sao cho tng chi ph l nh nht.

111

n v tnh: 1.000
My
Cng vic
A B C
R-34 11 14 6
S-66 8 10 11
T-50 9 12 7

Bi gii:
My
Cng vic
A B C
R-34 11 14 6
min

S-66 8
min
10 11
T-50 9 12 7
min

Bc 1: Chn trong mi hng mt s min, ly cc s trong hng tr i s min
(bng 2)
My
Cng vic
A B C
R-34 5 8 0
min

S-66 0
min
2
min
3
T-50 2 5 0

Bc 2: Chn trong mi mt ct 1 s min, ly cc s trong ct tr i s min
(bng 3)
My
Cng vic
A B C
R-34 5 6 0
S-66 0 0

3
T-50 2 3 0

112

Bc 3: Chn trn hng: hng no c mt s 0, khoanh trn s 0 v gch ct
tng ng (bng 4)
Bng 4, sau khi gch s 1 (GS1), xt trn hng na khng c kt qu, ta xt trn
ct, c s 0 b khoanh trn GS2. Tip tc xt na cng khng c kt qu.

Bc 4: Nhn thy s s 0 b khoanh trn bng 2<3. Ta chuyn sang bc 5.
Bc 5: iu chnh ma trn, tm thm s 0. Ta thy: S 2 nh nht trong cc s
cha b gch. S 3 b 2 gch ct qua.

Sau khi chuyn i ma trn ta thc hin li bc 4. Sau khi xt trn hng ln 1,
ln 2, ln 3 ta c 3 s khng b khoanh trn tng ng. Vy bi ton c p n.
Tng ng vi 1 s 0 b khoanh trn l cng vic cn c b tr trn my tng ng.
113

Vy R-34 trn my C vi chi ph l 6 USD, S-66 trn B vi chi ph l 10 USD, T-50
trn my A vi chi ph l 9 USD. Tng chi ph l 6+10+9=25 USD l ti thiu.
4.3.2.2 BI TON CC I
Cc iu kin tng t bi ton cc tiu. Mc ch phn cng ca bi ton cc i
l ti a ha nng sut (hay li nhun).
C mt im khc duy nht khi gii bi ton ny, lp ma trn nng sut (li
nhun) phi thm vo trc tt c cc s hng du tr ( - ).
4.3.2.3 BI TON KHNG CH THI GIAN
Cc iu kin cng tng t bi ton cc tiu. Mc ch phn cng l cc tiu ha
thi gian v chi ph, tt c cng vic u phi hon thnh vi thi gian v chi ph nh
hn mt s c nh trc.
Bi ton phn cng cng vic trn cc my c ra vi hai mc tiu:
1. Tng chi ph hoc tng thi gian thc hin cc cng vic l ti thiu.
2. Ch ph hoc thi gian thc hin tng cng vic khng c vt qu mt mc
no th ch cn loi b cc s hng bng hoc ln hn mc nh, thay cc s
hng b loi b ny bng mt du X ri gii bnh thng nh bi tp trnh by
trn.
114

Th d ti mt phn xng c bn cng vic A, B, C v D c b tr trn bn my
I, II, III v IV vi thi gian thc hin cc cng vic c cho theo bng sau:
n v tnh: 1.000
My
Cng vic
I II III IV
A 70 100 110 130
B 40 110 140 80
C 30 50 90 45
D 60 30 50 70
a). Hy b tr cc cng vic vo cc my sao cho tng chi ph thc hin chng l ti
thiu.
b). Hy b tr cc cng vic vo cc my sao cho tng chi ph thc hin chng l ti
thiu v chi ph thc hin cc cng vic khng vt qu 110.
My
Cng vic
I II III IV
A 70 100 X X
B 40 X X 80
C 30 50 90 45
D 60 30 50 70

115

TM TT
D bo l s tin on c cn c khoa hc, mang tnh cht xc sut v mc ,
ni dung, cc mi quan h, trng thi, xu hng pht trin ca i tng nghin cu
hoc v cch thc v thi hn t c cc mc tiu nht nh ra trong tng
lai.
Cn c vo thi gian c 3 loi d bo l D bo ngn hn, D bo trung hn v D
bo di hn. Cc phng php d bo nh tnh ch yu bao gm ly kin ca ban
qun l iu hnh, phng php ly kin ca lc lng bn hng, phng php
nghin cu th trng ngi tiu dng v phng php chuyn gia. Cc phng php
d bo nh lng ch yu bao gm phng php chui thi gian, d bo theo ng
xu hng v phng php hi quy tng quan. nh gi chnh xc ca d bo
thng dng cc ch s lch tuyt i trung bnh, Sai s bnh phng trung bnh.
Hoch nh cc ngun lc trong doanh nghip l vic cp n cc quyt nh v
khi lng sn phm sn xut v thi gian sn xut trong mt tng lai trung hn t
3 18 thng. Hoch nh cc ngun lc l kt hp cc ngun lc mt cch hp l vo
qu trnh sn xut nhm gim mc giao ng cng vic, cc tiu ha cc chi ph
trong ton b cc thi k ca k hoch v mc tn kho sn phm l thp nht.
Cn c vo cc tiu thc khc nhau, chin lc hoch nh tng hp c th phn
thnh Chin lc thun tu v chin lc hn hp, Chin lc ch ng v chin lc
b ng. hoch nh tng hp c th s dng cc phng php khc nhau nh
Phng php trc quan v Phng php biu v phn tch chin lc nh: n nh
cng nhn chp nhn thay i mc d tr, n nh cng nhn, thu hp ng bn
ngoi, n nh cng nhn t chc lm thm gi v n nh cng nhn thiu th o
to, tha th sa thi.
Cc nguyn tc u tin i vi cc cng vic cn lm trc c s dng khi c
mt dy chuyn ch thc hin mt cng vic, khi no xong cng vic ny mi thc
hin cng vic tip theo. Bn nguyn tc c ph bin nh sau: Cng vic t hng
trc lm trc, Cng vic c thi hn hon thnh sm lm trc, Cng vic c thi
gian thc hin ngn lm trc v Cng vic c thi gian thc hin di nht lm trc.
116

C 3 ch tiu tnh mc hp l v doanh nghip cn phi sp xp th t u tiu
l:
MHL > 1 : cng vic hon thnh sm hn k hn.
MHL < 1 : Cng vic hon thnh chm hn k hn.
MHL = 1 : Cng vic hon thnh ng k hn.
Nguyn tc Johnson vi mc tiu l b tr cc cng vic lm sao cho tng thi gian
thc hin cc cng vic l nh nht. Nhng thi gian thc hin mi cng vic trn
mi my l c nh, tng thi gian thc hin cc cng vic l nh nht, nh
qan tr phi sp xp cc cng vic sao cho tng thi gian ngng vic trn cc my l
nh nht. Nguyn tc Johnson b tr trn 2 my, 3 my
Phng php phn cng cng vic l mt loi bi ton ca Quy hoch tuyn tnh c
tn l bi ton chn (Hungary). Bi ton ny c p dng cho cc trng hp phn
cng cng vic cho cc my, phn chia hp ng cho tng b phn, phn cng ngi
bn hng cc ca hng .
Bi ton cc i c cc iu kin tng t bi ton cc tiu. Mc ch phn cng
ca bi ton cc i l ti a ha nng sut (hay li nhun). C mt im khc duy
nht khi gii bi ton ny, lp ma trn nng sut (li nhun) phi thm vo trc tt
c cc s hng du tr ( - ).
Bi ton khng ch thi gian c cc iu kin cng tng t bi ton cc tiu. Mc
ch phn cng l cc tiu ha thi gian v chi ph, tt c cng vic u phi hon
thnh vi thi gian v chi ph nh hn mt s c nh trc.
117

CU HI N TP
Cu 1: Khi nim d bo. Khi d bo phi tun theo nhng nguyn tc no? Trnh
by cc phng php d bo nh tnh?
Cu 2: Nhu cu in thoi ni ht ca vng A theo thng c cho trong bng.
Yu cu d bo nhu cu cho thng 12 bng cc phng php sau. Chn phng php
d bo no? Ti sao?
1. Phng php trung bnh di ng vi n =3.
2. Phng php trung bnh ng c trng s vi n =3. Cho cc trng s nh sau:
t-1
= 0,5;
t-2
= 0,3;
t-3
= 0,2
3. Phng php san bng hm m gin n vi lpha = 0,3.
4. Phng php san bng hm m c iu chnh xu hng vi = 0,3 v = 0,4.
Thng 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11
Nhu cu 380 422 420 370 360 405 412 420 390 372 400
Cu 3: Nhu cu in thoi ni ht ca vng A theo thng trong 3 nm c cho
trong bng. yu cu d bo nhu cu cho 12 thng ca nm 4 bng cc phng php
sau.
1. Phng php ma v vi yu cu sn lng ca nm 4 tng 20% so vi nm 3.
2. Phng php san bng hm m gin n vi lpha = 0,3 c yu t ma v.
Thng Nm 1 Nm 2 Nm 3
1
380 395 410
2
422 428 435
3
420 432 445
4
370 380 392
5
360 380 370
6
405 417 428
7
412 425 440
8
420 430 450
118

9
390 405 420
10
372 390 415
11
400 420 440
12
420 445 470
Cu 4: Sn lng bu phm ti Tng cng ty ABC theo bng sau. Yu cu d bo
nhu cu ca cc nm sau bng phng php ng bnh phng b nht v hi quy
tng quan.
Nm Sn lng
( triu ci) - Y
GDP (7%)
(t ng) - X
1 1,800.00 76,335.00
2 3,000.00 80,763.00
3 4,200.00 87,790.00
4 3,300.00 94,814.00
5 4,000.00 178,534.00
6 5,500.00 195,566.00
7 5,900.00 213,832.00
8 6,800.00 231,262.00
9 7,000.00 244,596.00
10 7,200.00 256,269.00
11 8,000.00 273,439.00
12 8,500.00 292,580.00
13 9,000.00 313,135.00
14 9,200.00 335,821.00
15 9,500.00 359,328.00
Cu 5: Trnh by cc chin lc trong hoch nh tng hp, u nhc im ca
tng chin lc?
Cu 6: Nhu cu sn phm A t thng 1 n thng 6 ca doanh nghip X nh sau:
Thng 1 2 3 4 5 6
Nhu cu sn phm (chic) 500 450 500 400 550 600

119

Chi ph lin quan n vic sn xut sn phm A nh sau:
TT Loi chi ph Lng chi ph
1 Chi ph lao ng trong gi 10.000/1 gi (8 gi/1 ngy)
2 Chi ph lao ng ngoi gi 15.000/1 gi
3 Chi ph tuyn dng thm lao ng 400.000/1 lao ng
4 Chi ph tn kho 5.000/1 sn phm/1thng
Cc s liu khc c cho nh sau:
- Lc lng L hin s dng l 8 ngi.
- Hao ph thi gian cho sn xut 1 SP l 4 gi.
- S ngy lm vic trong thng l 20 ngy.
- Lng tn kho ban u l 150 SP.
Hy xc nh tng chi ph ca 2 phng n v la chn phng n hp l trn c
s 2 phng n sau:
1. Phng n A: S dng s L hin c v t chc sn xut vt gi.
2. Phng n B: S dng 10 L thng xuyn, thiu th t chc lm thm gi.
Nhn xt v rt ra kt lun.
Cu 7: Nhu cu sn phm A t thng 1 n thng 6 ca doanh nghip X nh sau:
Thng 1 2 3 4 5 6
Nhu cu sn phm (chic) 500 450 500 400 550 600
Chi ph lin quan n vic sn xut sn phm A nh sau:
TT Loi chi ph Lng chi ph
1 Chi ph lao ng trong gi 10.000/1 gi (8 gi/1 ngy)
2 Chi ph lao ng ngoi gi 15.000/1 gi
3 Chi ph tuyn dng thm lao ng 400.000/1 lao ng
4 Chi ph tn kho 5.000/1 sn phm/1thng
Cc s liu khc c cho nh sau:
- Lc lng L hin s dng l 8 ngi.
- Hao ph thi gian cho SX 1 SP l 4 gi.
120

- S ngy lm vic trong thng l 20 ngy.
- Lng tn kho ban u khng c.
1. Phng n A: Tuyn dng thm L duy tr mc SX trung bnh/ngy, duy tr d
tr vo cc thi im nhu cu thp v tho mn nhu cu cu ngi tiu dng khi nhu
cu tng.
2. Phng n B: Duy tr lng L hin ta p ng. Vo thi im thiu kh nng
huy ng lm thm gi v khi tha L ngh ngi.
Nhn xt 2 phng n v rt ra kt lun.
Cu 8: C 5 cng vic A, B, C, D, E . Thi gian sn xut v thi hn hon thnh
ca tng cng vic cho trong bng sau theo th t t hng A B C D E.
Cng vic Thi gian sn xut( ngy ) Thi gian hon thnh ( ngy th )
A
B
C
D
E
8
5
10
7
11
10
8
20
18
28
Chn nguyn tc u tin theo 4 ch tiu:
1. Cng vic t hng trc lm trc (first come first service FCFS).
2. Cng vic c thi hn hon thnh sm lm trc (Earliest due date EDD).
3. Cng vic c thi gian thc hin ngn lm trc (Shortest processing time
SPT).
4. Cng vic c thi gian thc hin di nht lm trc (Longest processing time
LPT).
121

Cu 9: C 4 cng vic c phn cng trn 4 my vi thi gian hao ph theo bng
sau:
vt: pht
My
Cng vic
A B C D
M1 42 92 21 69
M2 40 82 21 69
M3 33 77 8 57
M4 54 91 32 61
YU CU:
1. Phn cng cc cng vic trn cc my vi tng thi gian hao ph chung l ti thiu.
2. iu kin hao ph thi gian thc hin cho cc cng vic < 82.
Cu 10: C 5 cng vic c phn cng cho 6 cng nhn vi thi gian hao ph
theo bng sau:

A B C D E
LAN 11 14 8 6 15
HNG 8 10 11 9 12
HNH 8 12 7 8 9
HI 12 14 8 7 16
KHNH 9 15 9 11 8
TRINH 10 13 10 8 11
1. Phn cng CV cho 6 CN sao cho tng tg hon thnh cc CV min. CN no s
khng c phn cng.
2. Nu Lan v l do no ngh khng th thc hin CV th phn cng ti u ban
u s thay i th no?
Nu Trinh xin ngh vic sau ngh ca Lan th phn cng mi nh th no?

122
BI 5: QUN TR NGUYN VT LIU

BI 5: QUN TR NGUYN VT
LIU
- Hiu c th no l qun tr nguyn vt liu, phm vi p dng v cch tnh ton
(qun tr tn kho).
- Hiu c cc trng hp d tr vt t, hng ha, sn phm v cc m hnh p
dng cho tng trng hp.
5.1 PHM VI P DNG
Trong thc t vic ra quyt nh cn d tr bao nhiu vt t cho sn xut hay d
tr bao nhiu hng ho sn phm bn ra l mt vn ht sc quan trng, bi v
nu d tr qu nhiu doanh nghip s b ng vn v gi tr hng tn kho ln,
nhng nu d tr qu t s khng m bo cung cp kp thi cho sn xut v khch
hng.
Mt khc cn xc nh c thi im i t hng li hp l nht, nu i t hng
li qu sm s dn n gi tr hng tn kho tng, nhng ngc li t hng qu tr
s khng m bo cung cp kp thi cho sn xut v cho nhu cu khch hng.
Do vn cn ra quyt nh l:
- Cn mua s lng hng bao nhiu?
- Khi no i mua hng li l hp l nht?
ra quyt nh cho hai vn nu trn nhm m bo chi ph tn kho thp nht
chng ta c th p dng cc m hnh tn kho rt tin li ra cc quyt nh mt
cch chnh xc.
BI 5: QUN TR NGUYN VT LIU 123

5.2 QUAN IM TNH TON
xc nh mc d tr vt t hng ha ti u nht v thi im t hng li hp
l nht, trc tin chng ta cn nm vng nhng chi ph lin quan n mc d tr
(cn gi l cc chi ph trong qun tr tn kho).
Cc chi ph trong qun tr tn kho:
1. Chi ph mua hng (Cmh) = Khi lng hng x n gi
2. Chi ph t hng (Ch)
- Chi ph hoa hng cho ngi gii thiu.
- Chi ph hnh chnh thc hin mt n t hng.
- Chi ph chun b phng tin thc hin mt n t hng.
- Chi ph khc.

Trong :
Ch chi ph t hng trong nm
D nhu cu vt t trong nm
Q s lng hng ca mt n hng
S chi ph cho 1 ln t hng
3. Chi ph tn tr (Ctt)
- Chi ph thu kho (khu hao kho)
- Chi ph s dng my mc thit b trang b trong kho
- Chi ph lao ng
- Thu, bo him
- Chi ph mt mt, hao ht, h hng
S
Q
D
C
dh

124

H chi ph tn tr mt n v hng trong mt n v thi gian
H
Q
C
tt

2

Trong :
Ctt chi ph tr trong nm
H chi ph tn tr mt n v hng trong mt nm
TC = Ch + Ctt + Cmh
Tng chi ph ca hng tn kho, p dng trong trng hp nh cung ng bn vi gi
khc nhau theo s lng hng khc nhau.
TC = Ch + Ctt
Tng chi ph ca hng tn kho, p dng trong trng hp nh cung ng bn vi gi
c nh (khng gim gi khi mua s lng ln).
Vi cc chi ph nu trn, chng ta cn xc nh mc d tr v thi im t
hng li ti u nht m bo tng chi ph phi chi ra l thp nht. Cc m hnh tn
kho s gip chng ta ra cc quyt nh .
5.3 CC TRNG HP D TR VT T,
HNG HA, SN PHM V CC M HNH
P DNG CHO TNG TRNG HP
5.3.1 TRNG HP S LNG HNG CA MT N HNG
C VN CHUYN MT CHUYN V M HNH SN
LNG KINH T C BN (EOQ)
5.3.1.1 IU KIN P DNG
1. Nhu cu vt t trong nm bit trc v n nh
2. Thi gian vn chuyn khng thay i
3. S lng ca mt n hng c vn chuyn mt chuyn
4. Khng c vic khu tr theo sn lng

5. Khng c vic thiu hng trong kho

0 A B C
Q*: Sn lng ca n hng (lng hng tn kho ti a)
0: Lng hng tn kho ti thiu
0A = AB = BC: khong cch t khi t hng khi nhn hng
5.3.1.2 CC CNG THC S DNG

Hoc

min ? * Ctt Cdh TC Q
min H
H
Q
S
Q
D
TC
Ch
Q*
TCmi
Ctt
Q
*
Q
*
Q
*
2
0 * Q
126

Nhn xt:
Ti Q* c Ch = OA
c Ctt = OA
Vy mun c Q* Q* cho TC = Ch + Ctt -> min phi c iu kin: Ch = Ctt
Hoc

H
SD
Q
2
*

D = 1000 n v S = 100.000
H = 5000 /1 n v/ nm
n v
Thi im t hng li (ROP) l thi im m sn lng hng trong kho = L x d

Trong :
L thi gian vn chuyn
d lng vt t cn dng trong 1 ngy m
Nu L = 3 ngy
d = 10 n v/ ngy
Th ROP = 3 x 10 = 30 n v
H
Q
S
Q
D
2
*
*

200
5000
1000 000 . 100 2
*

Q
Ch = Ctt
Q Q
R
OP
L L

5.3.2 TRNG HP S LNG HNG CA MT N HNG
C VN CHUYN NHIU CHUYN V M HNH
CUNG CP THEO NHU CU SN XUT (POQ)
5.3.2.1 IU KIN P DNG M HNH CUNG CP THEO NHU CU
SN XUT
Cc iu kin ging iu kin m hnh EOQ, nhng lng hng ca mt n v hng
vn chuyn nhiu chuyn.

t thi gian cung ng
T chu k cung ng
P lng hng cung ng mi ngy (mc sn xut hng ngy)
d lng hng s dng mi ngy (lng hng tiu th hng ngy)

t t
T T
Qmax
Qmax
128

5.3.2.2 CC CNG THC S DNG
Qmax =
Tng lng hng
cung ng trong -
thi gian t
Tng lng hng
s dng trong
thi gian t
mux
=P.t J.t
=P.t t
mux
=P
P
J
mux
=_1
J
P
]
Mun c Q* Q* cho TC = Ch + Ctt -> min c iu kin
Ch = Ctt
Hoc
S =
mcx
2
E
S =
[1
J
P
2
E
T suy ra:
=
_
2.S.
E[1
J
P

Nu D = 1000v
S = 100.000
H = 500/v/nm
P = 8v/ngy d = 6 v/ngy
=
_
2100.0001000
5000[1
6
8
=400 n :

5.3.3 TRNG HP NH CUNG NG BN GIM GI KHI S
LNG T HNG LN V M HNH KHU TR THEO
SN LNG
M hnh khu tr theo sn lng c p dng khi nh cung ng gim gi mua s
lng ln
Th d:
Sn lng n gi
1 999 5 USD
1000 1999 4.8 USD
2000 4.75 USD
Nu:
D = 5000 n v/ nm
S = 49 USD
H = I.P
I = 20% (t l chi ph tn kho tnh theo gi mua)
Q*?
5.3.3.2 CC BC TNH TON
Bc 1: Xc nh cc mc sn lng ti u theo cc mc gi khc nhau
=
_
2495000
0.25
=700 n :
=
_
2495000
0.24.8
=714 n :
130

=
_
2495000
0.24.75
=718 n :
Bc 2: iu chnh cc mc sn lng ln mc sn lng c hng khu tr
=700 n : (ph hp vi gi 5 USD)

=714 n : iu chnh ln 1000 n v (ph hp vi gi 4.8 USD)
=718 n : iu chnh 2000 n v (ph hp vi gi 4.75 USD)

Nh vy, sau khi iu chnh ta c:
=700 n :
=1000 n :
=2000 n :
Bc 3: Tnh tng chi ph ca hng tn kho cho cc mc sn lng iu chnh,
theo cng thc:
IC =
S +
I.P +.P
IC
1
=
5000
700
49+
700
2
0.25+50005 =25.700 uS
IC
2
=
5000
1000
49+
1000
2
0.24.8+50004.8 =24.725 uS
IC
3
=
5000
2000
49+
2000
2
0.24.74+50004.75 =24.882,5 uS
TC
2
< TC
3
< TC
1
do chn Q* = 1000 n v
5.3.4 TRNG HP NHU CU VT T TRONG NM (D)
KHNG XC NH V M HNH XC SUT
Nhu cu vt t trong nm khng xc nh, xc sut thiu ht c th xy ra. Do
cn d tr an ton gii quyt s thiu ht . D tr an ton ti u l mc d tr
c:
TC = chi ph tn tr + chi ph thit hi do thiu hng -> min

5.3.4.2 CC THNG TIN CN NM VNG V CC BC CN TNH
TON
xc nh mc d tr an ton ti u cn cn c vo cc thng tin nh sau:
1. Xc sut tnh cho cc mc nhu cu trong thi k t hng
S n v hng Xc sut xy ra
30 0.2
40 0.2
ROP -> 50 0.3
60 0.2
70 0.1
2. Thi im t hng li (ROP) = 50 n v
3. Chi ph tn tr 1 n v hng: 5 USD/1 n v/nm
4. Chi ph thit hi do thiu hng: 40 USD/1 n v
5. S ln t hng ti u trong nm: 6 ln
(vt: USD)
Mc d tr an
ton
Chi ph tn tr
tng thm
Ph tn kho do thiu ht gy
ra
Tng chi ph
20 20 x 5 = 1000 0 100
10 10 x 5 = 50 10 x 0.1 x 6 = 240 290
0 0
10 x 0.2 x 40 x 6 + 20
x 0.1 x 40 x 6 = 960

Vy mc d tr an ton ti u l: 20 n v
V TC 20 = 100 USD l min
Ngoi vic quyt nh nu d tr bao nhiu vt t hng ha sn phm cho ta chi
ph chi ra l thp nht. Mt vn khc cng cn quyt nh l khi no cn tng mc
d tr, ni dung phn tip theo s tr li chng ta iu
132

5.3.5 P DNG K THUT PHN TCH BIN T QUYT
NH TRONG IU KIN NO MI TNG MC D TR
VT T HNG HA V SN PHM
- Ch tng thm hng khi MP > ML (theo quan im trc y)
(MP li nhun bin t: Marginal Profit)
(ML thit hi bin t: Marginal Loss)
- Quan im hin nay:
P l xc sut tnh cho cc trng hp nhu cu kh nng
(1 P) l xc sut tnh cho cc trng hp nhu cu < kh nng
Th nguyn tc trn c th biu th di dng biu thc sau:
P.MP (1 P). ML
P.MP ML P.ML
P.MP + P.ML ML
P(MP + ML) ML
iu kin tng thm hng: P
ML
ML+MP

5.3.5.2 NG DNG
Th d: Mt ca hiu bnh bnh bng lan, gi mua 1500/ci v bn ra vi gi
2500/ci. Nu trong ngy khng bn c th phi loi ra gi uy tn vi khch
hng. xc nh khi no cn tng thm bnh bng lan, cn tnh iu kin tng
thm hng:
P
HI
HI +HP
P
1500
1500+1000
=0.6


Nh vy ca hng ch tng thm hng khi kh nng bn ht phi > 0.6. Mun nh
gi kh nng bn ht theo tng mc nhp hng, chng ta xem xt s liu thng k
bn ra trong thi gian qua nh sau:
Mc bnh nhp Nhu cu
Xc
sut
P tng xc sut tnh cho cc
trng hp
Nhu cu kh nng
Nu nhp 160 ci
Nu nhp 161 ci
Nu nhp 162 ci
Nu nhp 163 ci
160
161
162
163
0.06
0.14
0.16
0.20
P = 1 > 0.6
P = 0.94 > 0.6
P = 0.8 > 0.6
P = 0.64 > 0.6
Nu nhp 164 ci
Nu nhp 165 ci
Nu nhp 166 ci
164
165
166
0.24
0.16
0.04
P = 0.44 > 0.6
P = 0.20 > 0.6
P = 0.04 > 0.6
C th
tng
thm
hng
Khng nn
tng thm
hng
134

TM TT
xc nh mc d tr vt t hng ha ti u nht v thi im t hng li hp
l nht, trc tin chng ta cn nm vng nhng chi ph lin quan n mc d tr
(cn gi l cc chi ph trong qun tr tn kho).
ra quyt nh cho hai vn nu trn nhm m bo chi ph tn kho thp nht
chng ta c th p dng cc m hnh tn kho rt tin li ra cc quyt nh mt
cch chnh xc.
Trng hp s lng hng ca mt n hng c vn chuyn mt chuyn v m
hnh sn lng kinh t c bn (EOQ). iu kin p dng khi: Nhu cu vt t trong
nm bit trc v n nh, thi gian vn chuyn khng thay i, s lng ca mt
n hng c vn chuyn mt chuyn, khng c vic khu tr theo sn lng v
khng c vic thiu hng trong kho.
Trng hp s lng hng ca mt n hng c vn chuyn nhiu chuyn v m
hnh cung cp theo nhu cu sn xut (POQ), cc iu kin ging iu kin m hnh
EOQ, nhng lng hng ca mt n v hng vn chuyn nhiu chuyn.
Trng hp nh cung ng bn gim gi khi s lng t hng ln v m hnh khu
tr theo sn lng. M hnh khu tr theo sn lng c p dng khi nh cung ng
gim gi mua s lng ln.
Trng hp nhu cu vt t trong nm (D) khng xc nh v xc sut thiu ht c
th xy ra. Do cn d tr an ton gii quyt s thiu ht .
p dng k thut phn tch bin t quyt nh trong iu kin no mi tng mc
d tr vt t hng ha v sn phm.


CU HI N TP

Cu 1: Hiu c th no l qun tr nguyn vt liu, phm vi p dng v cch
tnh ton (qun tr tn kho).
Cu 2: Trnh by cc loi chi ph trong qun tr tn kho.
Cu 3: Nhu cu mt loi bng n trong khu vc kinh doanh ca mt cng ty l
160.000 hp mt nm. Gi mi hp l 36.000 . Chi ph cho mi ln giao dch mua
bn vi ni sn xut l 1.000.000 . H s chi ph bo qun l 0.1. Thi gian t lc
lm hp ng n khi c hng v kho l 45 ngy. Cng tiu th l u v thi
gian nhp hng khng ng k. Xc nh c l hng ca mi hp ng sao cho tng
chi ph l nh nht. p dng m hnh EOQ tnh cc chi ph ni trn.
Cu 4: Mt ca hng xng du c nhu cu hng nm l 120.000 tn xng. Chi ph
cho mi ln mua hng l 250 USD. H s chi ph bo qun l 0.15. Thi gian t lc k
hp ng n khi xng v kho l 30 ngy. Gi xng c quy nh nh sau:
- Nu mua s lng < 1.000 tn th gi 300 USD/tn.
- Nu mua s lng t 1.000 tn n 20.000 tn th gi 295 USD/tn.
- Nu mua s lng t 20.000 tn tr ln th gi 290 USD/tn.
Xc nh khi lng mua mi ln sao cho tng chi ph l nh nht.
Lu : S dng phn mm ABQM v QSB gii hai bi ton ni trn. y l cc
t chuyn mn trong phn mm:
Annual demand nhu cu trong nm
Business day s ngy trong nm ( mc nh 365 ngy )
Lead time thi gian t khi hp ng t hng c k cho n khi hng v kho
Ordering cost chi ph cho mi ln t hng
Holding cost chi ph bo qun mt n v hng d tr trong mt nm. Chi ph ny
bng gi mt n v hng d tr nhn vi h s chi ph bo qun.
136

Holding cost as a fraction h s chi ph bo qun
Optimal order quantity lng hng t mua ti u mi ln
Number of order s ln t hng ti u trong nm
Inventory cycle s ngy ca mt chu k ng vi lng hng t mua ti u
Maximun inventory level lng d tr cc i c trong kho
Average inventory level lng d tr trung bnh c trong kho
Recoder point lng d tr cn tiu th trong khong thi gian t khi hp ng
t hng c k cho n khi hng v kho
Demand rate lng d tr tiu th trong mt ngy
Total holding cost chi ph bo qun trong nm
Total ordering cost chi ph t hng trong nm
Total inventory cost tng chi ph t hng v chi ph bo qun trong nm ( cha
tnh chi ph mua hng )
Cu 4: ng A bn bo Tui tr Ch nht, mua 1500/t, bn 2500/t. Bo bn khng
c coi nh l 100%. S liu thng k nh sau:
Nhu cu 160 161 162 163 164 165 166
Tn s 3 7 8 10 12 8 2
Yu cu: Xc nh s lng bo t ti u.
Cu 5: (Hoch nh tng hp ngun lc phi hp m hnh d tr c nhiu gi)
Nhu cu sn phm A c d bo:
Thng 1 2 3 4 5 6
Nhu cu (ci) 420 600 720 840 1,200 900
TN KHO U K: 120 sn phm
S CNG NHN: 20 ngi
NH MC 1 CNG NHN: 30sp/thng

CP O TO: 800,000/ngi
CP SA THI: 600,000/ngi
CP VT Gi: tng 50% so vi CP sn xut trong gi
CP TN KHO: 20,000/sp/thng
NH MC VT LIU: 3kg/sp
S=500,000
I=0.2 gi mua vt liu A
Chnh sch gi
TT SN LNG KHU TR (n v SP) GI KHU TR (/kg)
1 1 - 3,999 14,000
2 4,000 - 5,999 13,000
3 6,000 12,000
1). Hoch nh v tnh chi ph cho 3 phng n sx c th c.
2). Xc nh sn lng t hng ti u cho SP A. Gi s phng n SX l 14,040
SP/nm.

138
BI 6: QUN TR MY MC THIT B TRONG DOANH NGHIP

BI 6: QUN TR MY MC
THIT B TRONG
DOANH NGHIP
- Hiu c th no l my mc thit b v tc dng ca my mc thit b trong
qu trnh sn xut.
- Hiu c xc nh s my mc thit b cn thit trong sn xut.
- Hiu c phng php la chn my mc thit b.
- Hiu c lp k hoch tng nng lc my mc thit b.
6.1 MY MC THIT B V TC DNG CA
MY MC THIT B TRONG QU TRNH
SN XUT
6.1.1 KHI NIM V MY MC THIT B
My mc thit b trong doanh nghip bao gm tt c nhng my mc cng c,
dng c, thit b ph tr v nhng trang b khc s dng trc tip cho vic sn xut,
x l, kim tra v ng gi sn phm.
Qun tr my mc thit b trong doanh nghip tp trung ch yu vo cc vn
trng tm nh sau:
- Xc nh s lng my mc thit b cn thit.
- La chn phng n mua, thu hoc nng cp thit b.
- Qun l cng tc bo tr my mc.
139

6.1.2 TC DNG CA MY MC THIT B TRONG QU
TRNH SN XUT
6.1.2.1 H THNG MY MC THIT B L B PHN CU THNH
QUAN TRNG CA TI SN C NH
N quyt nh n vic tng nng sut lao ng ca doanh nghip. Nh chng ta
bit ti sn c nh bao gm nh xng, h thng truyn dn nng lng, nhin
liu, cc cng trnh kin trc, my ng lc, thit b truyn lc, my cng c, dng c
lm vic, nhng phng tin vn chuyn, dng c qun l vo cc ti sn c nh
khc.
Trong cc loi ti sn c nh c 4 loi tc ng trc tip n nng sut lao ng
l: my ng lc, h thng truyn dn lc, my cng c, dng c lm vic, ngi ta
gi chung l phng tin k thut. Phng tin k thut l nhn t quyt nh i vi
nng sut lao ng ca cng nhn sn xut.
6.1.2.2 H THNG MY MC THIT B BIU TH TRNH TIN
B K THUT CA CNG NGHIP V L NHN T QUYT
NH N CHT LNG SN PHM
H thng my mc thit b c quan h cht ch vi trnh cng ngh. Cng ngh
mi bao gi cng i lin vi my mc thit b mi.
Trong iu kin hin nay trnh c kh ha ngy cng cao th nh mc sn lng
cho cng nhn sn xut l thuc vo cng sut v thi gian hot ng ca my mc
thit b. Cht lng sn phm ph thuc ch yu vo trnh tin tin ca my mc
thit b.
Trong qu trnh s dng my mc thit b khng to nn thc th ca sn phm,
nhng gi tr ca my mc thit b chuyn dn vo gi tr sn phm.
6.2 XC NH S LNG MY MC THIT
B CN THIT
xc nh s lng my mc thit b cn thc hin theo cc bc sau:
140

Bc 1: D bo nhu cu tng loi sn phm trong doanh nghip cn sn xut v
tng hp nhu cu ca ton doanh nghip theo sn phm quy i.
Bc 2: Tnh ton s thit b p ng nhu cu sn phm d bo.
Bc 3: Lp d n u t my mc thit b theo k hoch d kin.
Thng thng doanh nghip phi tnh thm 1 mc m v nng lc my mc thit
b (capacity cushion). Nng lc m thm l s lng cao hn nhu cu. Th d nhu
cu hng nm cn sn xut vi gi tr l 10 triu USD sn phm th nng lc thit b
phi thit k sn xut ra gi tr 12 triu USD, c ngha c 20% m nng lc v
nu c nng lc m nh vy doanh nghip ch khai thc nng lc thit b c 83%
(100%/120%).
Ngc li khi nhu cu hng nm cn sn xut 12 triu USD sn phm mi nm,
nhng thit b ca doanh nghip ch sn xut c 10 triu USD mi nm, c ngha
doanh nghip c mc m tiu cc l 20%.
V d: Ti 1 doanh nghip A sn xut hai loi nc St s lch loi I v loi II. Mi
loi u ng sn trong chai v ti nha dng 1 ln. Nh qun tr doanh nghip A
mun tnh ton yu cu thit b trong 5 nm k tip cn nh th no.
Bc 1: D bo s lng chai v ti nha nc st c th bn ra hng nm.
Nhu cu chai v ti nha cn dng
Nm
1 2 3 4 5
1. Nc st loi I
Chai (1000)
Ti nha (1000)

60
100

100
200

150
300

200
400

250
500
2. Nc st loi II
Chai (1000)
Ti nha (1000)

75
200

85
400

95
600

97
650

98
680
3. Tng d bo nhu cu
Chai (1000)
Ti nha (1000)

135
300

185
600

245
900

297
1050

348
1180
Bng 5.1. D bo nhu cu
141

Bc 2: Tnh ton s thit b sn xut p ng nhu cu sn phm d bo.
Hin ti doanh nghip A c 3 my ng chai vi cng sut 150.000 chai/my/nm
(my ng chai c th ng chai cho c hai loi nc st).
Nh vy tng nng lc sn c ca my ng chai 3 my x 150.000 = 450.000
chai/nm. Nm th 1 doanh nghip A s s dng 135c/450c = 0,3 nng lc hin c,
c ngha nm th 1 ch cn 0,3 x 3 = 0,9 my ng chai.
Tng t nh vy nm th 1 doanh nghip A s s dng 300ti/1200ti = 0,24
nng lc hin c ca my ng ti nha, c ngha nm th 1 ch cn 0,24 x 5 = 1,2
my ng ti nha.
Bc 3: Tng t cch tnh nh trn chng ta cho cc nm cn li v s c d n
v s thit b ng chai v ng ti nha nh sau:
S my cn c trong cc nm
Nm
1 2 3 4 5
1. My ng ti nha (my)
Nng lc c s dng (%)
1,2
24
2,4
48
3,6
72
4,2
84
4,7
94
2. My ng chai (my)
Nng lc c s dng (%)
0,9
30
1,23
41
1,62
54
1,98
66
2,31
77
Bng 5.2. S my mc thit b cn cho cc nm
Thng qua s liu tnh ton trn ta thy rng m nng lc tch cc tn ti cho
tt c 5 nm cho c 3 loi my. Nh doanh nghip A khng cn u t thm my
mc m c th bt u pht trin k hoch trung hn hay k hoch ton b cho c 2
loi sn phm trn.
6.3 LA CHN THIT B
- Trng hp u t mi, chn mua thit b ng b. Phng php c s dng l
phng php cho im c trng s.
- Trng hp u t chiu su, chn mua thit b l l thit b chnh. Phng php
c s dng l phng php tnh v so snh NPV ca cc phng php so snh.
142

- Trng hp chn mua thit b l l thit b ph. Trng hp ny khng quan trng
lm khi lp d n v lc ny thng cha c iu kin xt su n cc thit b ph
mt cch ring bit m thng xt chung trong mt t hp vi my chnh.
- Trng hp khi cn phi cn nhc gia phng n mua v phng n thu thit
b. Cn tnh ton tr li r rng cu hi mua li hn hay thu li hn?
6.3.1 TRNG HP NHN NG B
S dng phng php cho im c trng s v phi so snh cc phng n ng
thi theo nhiu ch tiu.
Th d: Mt d n u t mi, d nh nhp ng b mt dy chuyn sn xut. C
3 loi dy chuyn cng tnh nng k thut c ch to ti 3 hng A, B, C thuc 3
nc khc nhau c a ra so snh. Cc ch tiu dng so snh v nh gi ca
hi ng trng ti c trnh by nh trong bng sau. Hy cho bit nn chn mua ca
hng no?
Ch tiu K hiu VT A B C
Gi mua
Chi ph vn hnh/nm
Din tch lp t
Cht lng sn phm
bn ca my
Kiu dng
G
CP
S
CL

K
Ngn USD

m2
mc

300
20
100
Rt tt
Tt
Rt tt
250
30
120
Tt
Tr.bnh
Tt
380
18
80
Tuyt
Tt
Rt tt
Ngoi ra hi ng t vn xc nh c:
CL > S > G > > CP > K
Bi gii:
1. Xc nh trng s
CL > S > G > > CP > K
6 5 4 3 2 1
1 + 2 + 3 + 4 + 5 + 6 = 21. Vy trng s ca cc yu t l:
CL: 6/21; S: 5/21; G: 4/21; : 3/21; CP: 2/21; K: 1/21
Tng trng s = 1
143

2. Xc nh khung im vi thang im 1
a) i vi cc mc
Tuyt Rt tt Tt Trung bnh
4 3 2 1
Khung im s l:
Tuyt:(4 1)/3=3
Rt tt: (3 1)/3=2/3
Tt: (2 1)/3=1/3
Trung bnh: (1 1)/3=0
i vi cc s liu:
Din tch lp t S: max min = 120 80 = 40
A: (120 100)/40=0,5 B: (120 120)/40=0 C: (120 80)/40=1
Gi mua: max min = 380 250 = 130
A: (380 300)/130=8/13 B: (380 250)/130=1 C:(380 380)/130=0
Chi ph vn hnh: max min = 30 18 = 12
A: (30 20)/12=5/6 B: (30 30)/12=0 C:(30 18)/12=1
Lp bng tnh:
Yu t
nh hng
Trng
s
Khung im Khung im * trng s
A B C A B C
G 4/21 8/13 1 0 32/273 4/21 0
CP 2/21 5/6 0 1 10/126 0 2/21
S 5/21 1/2 0 1 5/42 0 5/21
CL 6/21 2/3 1/3 1 12/63 6/63 6/21
3/21 1/3 0 1/3 3/63 0 3/63
K 1/21 2/3 1/3 2/3 2/6 1/63 2/63
0,5854 0,2857 0,6983
Kt qu phng n C c tng s im cao nht. Vy chn dy chuyn ca hng C.
144

6.3.2 TRNG HP NHP L THIT B CHNH
V l thit b chnh nn phn b thu nhp cho thit b ny di dng doanh thu. Bi
ton lc ny s c chi (gi mua, chi ph vn hnh hng nm) v c thu (doanh thu
phn b hng nm). so snh ta cn tnh NPV, nu cc phng n li c NPV bng
nhau hoc xp x nhau th ta cn tnh thm IRR ca cc phng n mi c th kt
lun c.
- Khi ch c mt my. Ta cn tr li cu hi c nn mua my ny khng? Mun vy
ta tnh NPV. Nu tnh NPV > 0 th c th mua c.
- Khi c nhiu my, cc my c cng nin hn s dng. Chng hn c hai loi my
A v B u tha mn cc yu cu k thut. Ta cn tr li cu hi nn chn mua my
no? Ta tnh NPVa v NPVb ri so snh vi nhau. Nu NPVa < 0 v NPVb < 0 th
khng chn ci no c m phi tm ca hng khc. Nu hai my u c NPV > 0 th
chn ci c gi tr NPV ln hn. Nu hai my u c NPVa > 0 = NPVb > 0 th ta phi
tnh IRRa v IRRb ri so snh qua gi tr IRR.
- Khi c nhiu my, cc my c nin hn s dng khc nhau. Vn cn tr li cu
hi nn chn mua my no? Nhng c th so snh c ta cn hu ng nin hn
s dng bng cch ly bi s chung nh nht ca cc nin hn. Sau tnh NPV v
tin hnh so snh nh trn.
Th d: C hai loi my A v B u tha mn cc yu cu k thut. Hy cho bit
nn chn mua my no? Cc s liu cho nh trong bng.
Ch tiu VT A B
Gi mua
Chi ph vn hnh/nm
Thu nhp/nm
Nin hn s dng (tui th)
Gi tr cn li sau tui th
Li sut chit khu
Triu VN

Nm
Triu VN
%
15
4
7
5
3
10
20
4,5
9
10
0
10

145

Bi gii:
Bi s chung nh nht ca cc nin hn s dng BSCNN (5,10) = 10 nm. Nh vy
phi dng hai i my A so vi mt i my B.
Tra bng cc tha s:
P = (1 + 0,1)
-10

= 0,3855
P = [1 + 1,1]
-10
/[0,1(1,1)]
10
= 6,1445
P = (1,1)
-5
= 0,6209
Lp bng tnh:
Ch tiu PVa PVb
1. Thu
- Thu nhp hng nm
- Gi tr cn li sau 10 nm
- Cng PV thu

7 x 6,1445 = 42,98
3 x 0,3885 = 1,158
= 44,138

9 x 6,1445 = 55,26

= 55.26
2. Chi
- Gi mua ban u
- Thay mi
- Chi ph vn hnh/nm
Cng chi

15
(15 3) x 0,6209 = 7,542
4x6,1445 = 24,56
= 47,021

20

4,5 x 6,1445 = 27,63
= 47,63
3. NPV
44,138 - 47,012 = -2,874 55,26 - 47,63 = 7,63
Kt qu nn chn mua my B.
6.3.3 TRNG HP NHP THIT B L L THIT B PH
Nh trn ni trng hp ny khng quan trng khi lp d n u t. Tuy nhin
cng thy ngay rng v l thit b ph nn khng th phn b thu nhp cho n c.
Nh vy bi ton ch c cc khon chi. Ly tng hin gi chi ca tng phng n.
Phng n no c tng hin gi chi = min s c la chn vi iu kin cc phng
n tham gia so snh phi m bo yu cu k thut v ng dng vi nhau.
146

6.3.4 NN MUA HAY NN THU
C hai loi phn tch: s b th c th phn tch trc thu TNDN, t m th phi
phn tch sau thu. Sau khi phn tch, tnh ton, so snh cc phng n cng ngh,
thit b, trong d n cn nu r cc vn sau y:
1. Tn v cc c im ch yu ca cng ngh la chn
Mt s ch tiu kinh t - k thut ch yu ni ln mc tin tin, hin i ca cng
ngh (th hin cht lng sn phm, kh nng s dng hp l ti nguyn, mc tit
kim nguyn liu, nhn cng, mc m bo an ton lao ng v bo v mi
trng).
2. S tin trnh cng ngh ch yu (hoc cc cng ngh ch yu) ca d n.
3. Ngun cng ngh v phng thc chuyn giao cng ngh.
- Cc ngun chuyn giao cng ngh (chuyn giao qua vic nhng quyn, qua ti
liu, qua t vn v h tr k thut, qua chuyn gia, qua o to).
- Cch thc x l vn ti chnh trong chuyn giao cng ngh (min ph, gp vn
bng cng ngh, thanh ton k v theo li nhun).
- Gi c ca cng ngh (trng hp thanh ton bng cng ngh hoc thanh ton k
v), chng minh tnh hp l ca mc ni trn.
4. Mi trng, nh hng ca d n n mi trng v cc gii php x l
-Cc cht c kh nng gy nhim qua kh thi, nc thi, cht thi rn.
- Cc gii php m d n s s dng chng nhim, cc thit b s s dng
thc hin cc gii php .
- Gii php x l cui cng (phn hy, chn ct,) cc cht c hi thu hi t kh
thi, nc thi, cc cht thi rn ca d n.
- Thnh phn kh thi, nc thi, cht thi rn sau khi p dng cc gii php trn.
- Nhng nh hng khc i vi mi trng v bin php khc phc:
- nh hng i vi mt bng (trng hp d n c khai thc nguyn khong sn,
t ,);
147

- nh hng i vi cn bng sinh thi (trng hp d n c khai thc hoc khai
thc v s dng ti nguyn rng, ti nguyn sinh vt bin,..);
- Cc nh hng khc (bi, ting n, nh sng i vi khu vc ln cn,);
- Gii php phng nga v khc phc cc nh hng ni trn.
5. Trang thit b
Danh mc cc trang thit b cn thit cho d n.
Danh mc
cc thit b
Xut x Tnh nng
k thut
S lng c tnh
n gi
Tng chi
ph

Ghi ch:
- Nu l thit b c th phi b sung ni sn xut, nm sn xut, gi tr cn li, so
snh vi gi thit b mi cng loi.
- Khi cn th B k hoch v u t s ch nh mt c quan gim nh xt cp
chng ch gim nh trc khi cp giy php u t.
- Cui cng cn xc nh chi ph mua sm, vn hnh, bo tr thit b, nhu cu vn
trong nc, ngoi t.
Chi ph thit b = Gi mua thit b + chi ph vn chuyn n cng trnh + chi
ph bo qun, bo dng, bo him trc khi lp t + chi
ph lp t
Chi ph thit b thng chim mt khon ln trong chi ph ca d n, nn cn cn
nhc k v tnh ton t m, c th. c bit cn quan tm y n vic xc nh
cht lng v n gi ca cc thit b nhp khu. Nu y thc cho bn nc ngoi
mua th cn kim tra ti tn gc ni sn xut v bn hng. Trng hp cn thit th
c chuyn gia n tn ni xem xt v thng lng, k kt cc hp ng kinh t c
bo hnh r rng.
148

6.4 LP K HOCH TNG NNG LC MY
MC THIT B
nghin cu tng nng lc my mc thit b c lin quan n 3 vn :
- Duy tr cn bng h thng
- Tn sut tng thm nng lc
- S dng nng lc bn ngoi
6.4.1 DUY TR CN BNG H THNG
Trong mt doanh nghip h thng my mc thit b m bo cn bng hon ho l
nng lc u ra ca giai on 1 cn bng ng nng lc u ra ca giai on 2, nng
lc u ra ca giai on 2 cung cp chnh xc yu cu u vo giai on 3 Tuy
nhin trn thc t t c s cn bng hon ho nh vy l rt kh do ngi ta
thc hin cn bng gia cc giai on ca quy trnh.
m bo cn bng gia cc giai on ca quy trnh ngi ta c th thc hin
theo 3 cch:
- Tng nng lc ca giai on c nng lc yu bng cch tng gi, thu thm thit
b, hoc thu hp ng ph.
- Tng lng tn kho m trc cho giai on c nng lc yu.
- Tng cng c s vt cht cho b phn c nng lc yu.
Th d: Mt doanh nghip c 3 b phn sn xut c nng lc sn xut nh sau:
- B phn 1: 90 - 110 n v sn phm/thng
Ba b phn trn thc hin 1 quy trnh lin tip nhau hon thnh mt loi sn
phm hon chnh. Nh vy mun m bo nng lc gia 3 b phn trn cn bng c
149

th gii quyt 1 trong 3 cch ni trn, nn lp thnh cc phng n khc nhau v
chn phng n no c chi ph thp thc hin cn bng cho doanh nghip.
6.4.2 TNG NNG LC MY MC THIT B
a) Nng cp theo dng u t phn k (nng cp thng xuyn)
Khi u t phn k c u im vn b ra khng ln trong mi ln u t, nhng
cc chi ph trc tip nh di chuyn, thay i thit b c, o to cng nhn khi mua
thit b mi. Ngoi ra thay i thit b nhiu ln s lm cho c s vt cht nh nh
xng my mc thit b phi nh tr trong sut thi gian thay i. Thm vo thit
b mi phi mua nhiu ln v thng gi tr mi ln hn rt nhiu so vi tin bn thit
b c.
b) Nng cp theo dng u t ngay mt lc vi nng lc ln (nng cp
khng thng xuyn)
Vic nng cp ngay mt lc vi nng lc ln nh vy vn u t phi ln. Nng lc
u t ln trong giai on u cha khai thc s dng ht nng lc s gy ra lng ph
v chi ph s dng my mc thit b s cao.
Tuy nhin s khng tn cc chi ph di chuyn, tho d, thay i my mc thit b
nhiu ln, khng mt c hi kinh doanh do nh tr sn xut gy ra. Do cn so
snh k lng chn phng n u t phn k hay u t ngay mt lc vi quy
m ln.
6.5 QUN L CNG TC BO TR TRONG
NH MY
6.5.1 KHI NIM V BO TR MY MC THIT B
Bo tr l hot ng chm sc k thut, iu chnh, sa cha hoc thay th mt
hoc nhiu chi tit hay cm chi tit my nhm duy tr hay khi phc cc thng s
hot ng, m bo my mc thit b hot ng vi nng sut, tc , ti trng
xc nh trc.
150

Hin nay, vi xu hng cng nghip ha cc ngnh sn xut, nhiu cng vic th
cng c c gii ha v xut hin ngy cng nhiu cc thit b my mc phc
tp, cng tc bo tr ngy cng tr thnh yu t quan trng hn trong cc yu t cu
thnh li nhun ca nh my. Bn cnh s phc tp ca my mc thit b, cc yu t
sau cng gp phn nng cao tm quan trng ca cng tc bo tr.
- S gia tng quy m sn xut v quy m ca nh my.
- Cc yu cu v tnh chnh xc ca giao hng.
- Cc yu cu v cht lng sn phm.
- Gi thnh sn phm
Nhng yu t k trn cho ta thy s cn thit phi ch hn trong cng tc bo tr
trong vic qun l cc hot ng ca nh my.
6.5.2 MC TIU CA CNG TC BO TR
Vic h hng thit b my mc dn n tnh trng nhn ri trong mt b phn nhn
vin, lm gim nng sut v tng chi ph sn xut. Vic h hng my mc thit b cn
dn n thit hi v nguyn liu, ph v k hoch sn xut cng nh lch giao hng.
Do vy, mc tiu ca cng tc bo tr l:
- Nng cao mc sn sng hot ng ca tng chi tit hay b phn v ca ton thit
b, my mc hay dy chuyn sn xut.
- Duy tr tui th my mc thit b mc xc nh trc.
- Gia tng tin cy ca k hoch sn xut.
- Ci tin v duy tr cht lng ca sn xut.
- Gim chi ph sn xut thng qua vic lp k hoch sn xut tt hn.
- Ngn nga tai nn lao ng thng qua ci thin iu kin lm vic.
- Gia tng tinh thn lm vic do gim thi gian ngng my.
- Bo qun mi trng lm vic.
151

6.5.3 PHN LOI BO TR
1. Bo tr phn ng l tin hnh hot ng bo tr khi my mc thit b khng cn
duy tr c cc thng s hot ng bnh thng na, cn gi l bo tr sa cha, bo
tr khn cp.
2. Bo tr d phng l tin hnh hot ng bo tr khi my mc thit b cn hot
ng bnh thng. Bo tr d phng cn c hai hnh thc:
- Bo tr d phng theo thi gian hay cn gi l bo tr nh k, hot ng bo tr
c tin hnh sau mt chu k nht nh, chu k bo tr c th tnh bng gi my
hot ng hoc sn lng sn phm sn xut ra.
- Bo tr d phng theo iu kin hot ng ca my mc thit b hay cn gi l
bo tr chun on, bo tr ngn nga, hot ng bo tr c tin hnh da trn kt
qu chun on k thut nhm ngn nga cc h hng trc khi n xy ra.
Yu t chnh la chn hnh thc bo tr l gim thiu tng chi ph cho hot ng
bo tr v chi ph thit hi do my mc thit b hot ng km hoc ngng hot ng
gy ra, trong :
- Chi ph do my mc h hng, bao gm:
+ Thit hi cho nguyn vt liu ang trn dy chuyn b h hng, mt mt.
+ Sn lng gim do ngng sn xut
+ Bi thng do giao hng khng ng k hoch
- Chi ph cho hot ng bo tr bao gm:
+ Lao ng
+ Vt t thay th, sa cha
+ Khu hao cc thit b ca b phn bo tr
Th d: Mt cng ty thng k s v h hng my mc nh sau:
152

S ln my hng S thng xut hin my hng
0
1
2
3
4
8
6
2
Tng cng 20 thng
Gi s, mi ln my b trc trc cng ty b mt 300 USD cho chi ph thu thc hin
cng vic cho kp thi v dch v sa cha. Nu cng ty k hp ng vi mt cng ty
dch v m bo mi thng ch c ti a mt my b trc trc th chi ph phi tr
cho dch v ny l 220 USD/thng. Bi ton t ra l nn chn phng n no?
Bi gii:
Nu khng thu cng ty dch v:
- Trong 20 thng c: {(18x1) + (6x2) + (2x3)} = 26 ln my hng.
- Trung bnh 1 thng c 1,3 ln my hng.
- Chi ph do my hng = 300 USD/ln x 1,3 ln = 390 USD/thng.
Nu thu cng ty dch v:
Chi ph thng = 1 ln hng/thng x 300 USD/ln + 200 USD = 520 USD/thng.
Do vy khng nn thu cng ty dch v.
Trong hai loi chi ph nu trn, chi ph do thit hi khi my h hng l rt bin
ng, ph thuc vo loi hnh sn xut, k hoch sn xut, loi hp ng sn xut
k trc Do vy, ngun thng tin phi lun y v cp nht lm c s cho
vic lp k hoch bo tr.
6.5.4 CC CH TIU NH GI HIU QU CNG TC BO
TR
Mt s ch tiu c dng nh gi hiu qu ca cng tc bo tr:
H s sn sng (Hs): H s sn sng l t l phn nh kh nng ph hp my
mc thit b hot ng bnh thng trong nhng iu kin c th ca t chc.
153

Hs c tnh nh sau:
E
s
=
I
L
I
L
+ I
ph

Trong :
T
L
: thi gian lm vic thc s ca my
T
ph
: thi gian ngng my do h hng v phc hi
H s sn sng Hs bin i t 0 1.
Nu mt thit b my mc, dy chuyn sn xut hay gi tt l h thng c n chi tit
hay b phn con, th sn sng hot ng ca ton b h thng c tnh nh sau:
Rs = R1 x R2 x x Rn
Trong :
R1: xc xut m bo sn sng hot ng ca chi tit 1
R2: xc xut m bo sn sng hot ng ca chi tit 2
Do vy, s lng cc chi tit, b phn trong h thng cng nhiu, my mc thit b
cng phc tp th mc sn sng hot ng ca h thng cng thp v vai tr ca
cng tc bo tr cng quan trng.
nh ngha h s sn sng nu trn ch cp n hai yu t chnh l thi gian lm
vic v thi gian khng lm vic trong khi trn thc t c rt nhiu yu t trng thi
trung gian. Do vy, mt tnh cch khc cng thng c s dng:
E s sn sng =
I
h
I
h
+I
sc
(trong ti gion no o)
Trong :
T
h
: thi gian hot ng gia 2 ln ngng my
T
sc
: thi gian cho hot ng sa cha
154

S sau ch r nhng yu t nh hng n sn sng hot ng ca mt nh
my, trong c nhiu yu t nm ngoi kh nng v trch nhim ca b phn bo
tr.
Hnh 6.1. Nhng yu t nh hng n mc sn sng ca thit b
Ngoi ra, ty theo iu kin c th ca tng doanh nghip m c th dng mt s
cc ch tiu khc nh gi hiu qu ca hot ng bo tr nh:
- T l ph phm phn nh n nh ca cc thng s vn hnh chun cng nh
mc h hng t xut ca my mc thit b.
sn sng
Ch sa
cha
Ngng my
tin cy
Bo
dng
Sa my
Bo tr d
phng
Thit k
Ngun
lc
Thng
tin
Thit
b v
k
thut
chun
on
Theo
thi
gian
Phng
php
qun l
c
im
k
thut
Theo
tnh
trng
155

- Thi gian hot ng lin tc khng b gin on. Thi gian hot ng lin tc
phn nh tin cy v cht lng ca hot ng bo tr.
- Tng chi ph lin quan n hot ng bo tr, h thng qun l cng tt th chi ph
ny cng c tnh chnh xc.
6.5.5 T CHC B PHN BO TR
6.5.5.1 NHNG C TH CA CNG TC BO TR
T chc mt b phn m cng vic a dng, lun bin ng i hi s hiu bit cn
k cc c th ca hot ng bo tr.
a) Khi lng cng vic
Lun tn ti hai lnh vc chnh:
- Cc cng vic c th d on c nh cc hot ng bo tr d phng, cc d n
ci tin hoc sa cha ln v mt t l gn ng cc h hng t xut.
- Cc cng vic khng th d on c nh cc h hng t xut, thi gian ch
mua cc vt t ph tng c bit, cc cng vic pht sinh do my mc thit b h hng
gy ra,
Gii php cho tnh hung ny l ngy cng nng cao t l cng vic c th d on
v gim thiu n mc ti a cc cng vic khng th d on c.
b) S a dng ca ngh nghip
Bo tr l phi hp hng lot cc ngh nghip khc nhau vo mt hot ng nh
lp rp, ct gt kim loi, ng c, thy lc, kh nn, in, in t B tr nhn lc
chuyn su gip gii quyt vn nhanh chng nhng chi ph s cao v ngc li.
Gii php cho tnh hung ny l u t o to mt i ng bo tr a nng p
ng c cc c th v k thut.
c) S phn b cng vic
S dng nhn lc bin ch, phn b u cc phn xng sn xut gip gii quyt
nhanh chng cc h hng t xut nhng chi ph cao v khng tn dng c ngun
156

nhn lc sn c. Ngc li, b tr b phn bo tr tp trung v s dng t nhn lc
bin ch gip chi ph nhng khng th phn ng nhanh khi c tnh hung t xut.
Gii php cho tnh hung ny l kt hp c hai hnh thc tp trung v phn tn.
Nhm bo tr ti phn xng sn xut thc hin cc cng vic bo tr t xut v mt
phn cng vic ln k hoch trong khi chc nng chnh ca nhm bo tr ti phn
xng bo tr l:
- Lc lng d phng cho cc xng.
- Thc hin cc cng vic sa cha thay th ln.
- Thc hin cc cng vic c tnh cht chuyn su nh in t, in t ng, thy
lc, kh nn,
- Thc hin cc cng vic cn gia cng ngoi.
6.5.5.2 QUY M CA B PHN BO TR
Chnh l s dung ha gia chi ph do my mc khng th hot ng gy ra v chi
ph duy tr lc lng nhn vin v gii php cho tnh hung ny l phi c s kt
hp gia hai hnh thc tp trung v phn tn, c s dng ngun lc t bn ngoi v
ti a ha lng cng vic c th d on c.
6.5.5.3 T CHC B PHN BO TR TRONG NH MY
V c cu t chc, i ng bo tr c th bin ch nh mt b phn ring bit tch
ri b phn sn xut, hoc bin ch ph thuc b phn sn xut hoc kt hp ca hai
hnh thc trn.
S lng nhn vin bo tr ph thuc vo chi ph thit hi pht sinh do ngng my
v chi ph duy tr i ng, ngoi ra cn ph thuc vo v tr v c im ca nh
my.
C cu t chc cng nh vic la chn hnh thc bo tr ph thuc vo h thng v
quan im qun l ca doanh nghip, ph thuc vo c im ca hot ng sn
xut kinh doanh, vo ngun nhn lc, vt lc ca doanh nghip, vo a im ca
doanh nghip v vo ngun cung ng vt t ph tng cng nh nhiu yu t khc
157

Sau y l vi m hnh tiu biu:

Hnh 6.2. M hnh kt hp gia t chc bo tr tp trung v phn tn nhng mi
hot ng ca cc b phn bo tr u chu s ch o ca qun c phn xng bo
tr. Qun c xng sn xut iu hnh v Qun c xng bo tr iu hnh.

Hnh 6.3. M hnh kt hp gia cc t chc bo tr tp trung v phn tn nhng
cc b phn bo tr ti phn xng sn xut chu s ch o ca qun c phn xng
sn xut.
158

Hnh 6.4. T chc b phn bo tr theo nguyn tc cng ngh (theo ngh).

Hnh 6.5. T chc b phn bo tr theo nguyn tc hn hp
6.5.6 THC HIN CNG TC BO TR
1. La chn thit b my mc ph hp
My mc thit b cng phc tp, cng nhiu chi tit c phn th tin cy cng
gim. Do vy, vic thit k, chn la my mc thit b ph hp vi cng nng s
dng ngay t lc u t c tm quan trng c bit.
2. S dng h thng d phng
u t mt h thng tng t v a vo s dng trong trng hp h thng chnh
b h hng s ci thin ng k tin cy ca h thng.
Qun c xng bo tr
T bo tr hn
hp
T bo tr
hn hp
T bo tr hn
hp
Qun c xng bo tr
T in T c kh T lp rp
159

Th d:
- tin cy ca thit b chnh l 80% xc xut thit b chnh b h hng hay xc
xut s dng thit b d phng l 20%.
- tin cy ca thit b d phng trong lc s dng l 80% = 16%/20%.
- tin cy ca h thng s l: 80% + 16% = 96%.
3. Vn hnh thit b my mc ch ti u v pht hin cc bt thng ngay t
u
Ngi vn hnh phi c hun luyn ph hp c th hiu tho o cu to v
nguyn l hot ng ca thit b my mc mnh ang ph trch, qua c th vn
hnh ch ti u v pht hin ngay t u mi bt thng c hot ng iu
chnh, khc phc ph hp, khng lm trm trng thm s c.
4. Ch trng cng tc bo dng, v sinh my mc hng ngy
Nhm gim cc hao mn cng bc, tng tui th t nhin ca chi tit my v pht
hin ngay t u mi bt thng ca chi tit my nh r r du nht, bu lng b lng
ra do hot ng.
5. Loi b cc khu vc kh tip cn
Nhm to thun li cho cng vic lau chi my, iu chnh hoc tho lp cc chi
tit khi cn thay th sa cha, cc cng vic thay hoc cp du m
6. p dng hnh thc bo tr thch hp
Tng cng bo tr d phng hin nhin lm gim nguy c my mc thit b h
hng t xut nhng cng lm tng chi ph bo tr, tng thi gian dng my co cng
tc bo tr bo dng v ngc li. Do vy phi chn loi hnh thc bo tr cho tng
my mc thit b ring l ch khng p dng i tr mt cch my mc.
Nguyn tc chn la hnh thc bo tr thch hp l phn loi tng my mc thit b
da vo nh hng ca thit b my mc i vi thit hi khi my h hng gy ra.
p dng hnh thc bo tr d phng i vi my mc thit b c nh hng ln n
thit hi, bo tr phn ng i vi thit b c nh hng nh.

160

7. Tng nng lc sa cha khi c s c
Cc bin php sau c th gip nhanh chng khc phc khi c s c xy ra:
- Nng cao nng lc nhn vin bo tr thng qua cc chng trnh hun luyn.
- Nhanh chng xc nh nguyn nhn gy ra s c.
- Trang b y dng c thit b phc v cng tc sa cha.
- D tr y vt t ph tng thay th.
8. Ci tin cng tc ghi chp, thu thp v x l s liu
Nhm cung cp thng tin cho vic ra quyt nh.
161

TM TT
My mc thit b trong doanh nghip bao gm tt c nhng my mc cng c,
dng c, thit b ph tr v nhng trang b khc s dng trc tip cho vic sn xut,
x l, kim tra v ng gi sn phm.
Qun tr my mc thit b trong doanh nghip tp trung ch yu vo cc vn
trng tm nh Xc nh s lng my mc thit b cn thit; La chn phng n
mua, thu hoc nng cp thit b v qun l cng tc bo tr my mc.
Xc nh s lng my mc thit b cn thc hin theo cc bc: 1) D bo nhu
cu tng loi sn phm trong doanh nghip cn sn xut v tng hp nhu cu ca
ton doanh nghip theo sn phm quy i. 2) Tnh ton s thit b p ng nhu
cu sn phm d bo. 3) Lp d n u t my mc thit b theo k hoch d
kin.
Trng hp nhn my mc thit b ng b th s dng phng php cho im c
trng s v phi so snh cc phng n ng thi theo nhiu ch tiu. Trng hp
nhp l thit b chnh nn phn b thu nhp cho thit b ny di dng doanh thu.
so snh cn tnh NPV, nu cc phng n li c NPV bng nhau hoc xp x nhau th
ta cn tnh thm IRR ca cc phng n.
Bo tr l hot ng chm sc k thut, iu chnh, sa cha hoc thay th mt
hoc nhiu chi tit hay cm chi tit my nhm duy tr hay khi phc cc thng s
hot ng, m bo my mc thit b hot ng vi nng sut, tc , ti trng
xc nh trc.
162

CU HI N TP

Cu 1: Trnh by khi nim v tc dng ca my mc thit b trong qu trnh sn
xut.
Cu 2: Trnh by 4 trng hp la chn my mc thit b. Cho th d minh ha.
Cu 3: Trnh by v gii thch cc m hnh t chc b phn bo tr trong nh my.
Cu 4: Mt d n nh nhp ng b dy chuyn sn xut, hoc A, hoc B, hoc C.
Hi nn chn phng n no? Cc s liu cho nh trong bng.
Cho bit: CL > S > G > CP > K
Ch tiu Vit tt VT A B C
Gi mua
Chi ph vn hnh/nm
Din tch lp t
Cht lng sn phm
Kiu dng
G
CP
S
CK
K
Ngn USD
Ngn USD
m
2

Mc
Mc
450
30
100
Rt tt
Rt tt
375
45
180
Tt
Tt
570
27
120
Tuyt
Rt tt
Cu hi c iu kin ph: Nu trn tt c cc ch tiu u phi t khung im t
trung bnh tr ln th nn chn phng n no?
Cu 5: Mt x nghip nh mua mt thit b. Hng A gi n mt n cho hng.
Cn c vo n cho hng tnh c cc s liu sau:
Gi mua tr ngay: 300 triu ng
Chi ph vn hnh/nm: 74 triu ng
Thu nhp/nm: 130 triu ng
Nin hn s dng: 5 nm
Gi tr cn li sau 5 nm: 50 triu ng
Li sut ngun vn: 10% nm
Hi x nghip c nn mua thit b ny ca hng A hay khng? Ti sao?
163

Cu 6: C hai loi my A v B, tha mn cc yu cu k thut, vi cc s liu nh
trong bng. Hi v mt kinh t nn chn mua loi no?
Ch tiu A B
Gi mua tr ngay (triu ng)
Chi ph vn hnh/nm (triu ng)
Thu nhp/nm (triu ng)
Nin hn s dng (nm)
Gi tr cn li sau nin hn s dng (triu ng)
Li sut ngun vn (%)
170
60
90
4
30
12
220
80
130
8
50
12
Cu 7: Nh my M nh mua mt thit b vi gi 55.000 USD. Dng trong 5 nm,
sau thanh l vi gi d kin bng 15.000 USD. Nh my ny doanh thu ca nh
my c th t 15.000 USD mi nm. Chi ph vn hnh trong nm u bng 3.000
USD, sau mi nm tng 500 USD cho n nm th 5 va bng 5.000 USD. Nh
my dng khu hao theo ng thng, thu TNDN bng 40%, li sut ngun vn
bng 12%. Hi c nn mua my ny hay khng? Ti sao?
164
BI 7: QUN TR NGUN NHN LC TRONG DOANH NGHIP

BI 7: QUN TR NGUN
NHN LC TRONG
DOANH NGHIP
- Hiu c qun tr ngun nhn lc l g.
- Hiu c vai tr v mc tiu ca qun tr ngun nhn lc.
- Hiu c cc ni dung c bn ca qun tr ngun nhn lc.
7.1 KHI NIM QUN TR NGUN NHN LC
Ti nguyn nhn s bao gm tt c mi c nhn tham gia bt c hot ng no
ca t chc, bt k vai tr ca h l g. Ti nguyn nhn s gn lin vi mi t chc
c th l mt hng sn xut, cng ty bo him, c quan nh nc, bnh vin, vin
i hc, lin on lao ng, nh th, hng hng khng t chc d ln hay nh,
n gin hay phc tp. Ti nguyn nhn s hin din khp mi phng ban v bt k
mt cp qun tr no cng phi c tin hnh theo cc bc sau: hach nh, t
chc, lnh o, kim tra lc lng nhn s ca mnh. Do i hi cc cp lnh o
phi bit cch qun tr ti nguyn nhn s ca mnh. Trn c s , c th a ra
khi nim qun tr ngun nhn lc nh sau:
Qun tr ngun nhn lc l s phi hp mt cch tng th cc hot ng hach
nh, tuyn m, tuyn chn, duy tr, pht trin, ng vin v to mi iu kin thun
li cho ti nguyn nhn s hot ng thng qua t chc, nhm t c mc tiu
chin lc v nh hng vin cnh ca t chc.
165

7.2 VAI TR V MC TIU CA QUN TR
NGUN NHN LC
7.2.1 VAI TR CA QUN TR NGUN NHN LC
Yu t gip ta nhn bit c mt x nghip hot ng tt hay khng hot ng
tt, thnh cng hay khng thnh cng chnh l lc lng nhn s ca n, nhng con
ngi c th vi lng nhit tnh v c sng kin. Mi th cn li nh my mc thit b,
ca ci vt cht, cng ngh k thut u c th mua c, hc hi c, sao chp
c, nhng con ngi th khng th. V vy c th khng nh rng qun tr nhn lc
c vai tr thit yu i vi s tn ti v pht trin ca doanh nghip .
Trong doanh nghip, qun tr ngun nhn lc thuc chc nng chnh ca nh qun
tr, gip nh qun tr t c mc ch thng qua n lc ca ngi khc. Cc nh
qun tr c vai tr ra cc chnh sch, ng li, ch trng c tnh cht nh hng
cho s pht trin ca doanh nghip, do nh qun tr phi l ngi bit nhn xa
trng rng, c trnh chuyn mn cao. Ngi thc hin cc ng li chnh sch m
nh qun tr ra l cc nhn vin tha hnh, kt qu cng vic hon thnh tt hay
khng ph thuc rt nhiu vo nng lc ca nhn vin, v vy cho nn c th ni
rng: Mi qun tr suy cho cng cng l qun tr con ngi.
7.2.2 MC TIU CA QUN TR NGUN NHN LC
Trong bt k doanh nghip no, vic s dng lao ng hp l, hiu qu v tit
kim sc lao ng u l bin php qua trng nng cao hiu qu sn xut kinh
doanh. Nu khng c thc s dng lao ng hiu qu, khng c phng php s
dng ti u th d cho doanh nghip c mt i ng nhn lc tt n my cng khng
th t c thnh cng.
Hiu qu qun tr ngun nhn lc ca doanh nghip c nh gi thng qua mt
hoc mt s ch tiu nht nh, nhng ch tiu hiu qu ny ph thuc cht ch vo
cc mc tiu hot ng ca cc ch th hiu qu.
166

Cng nh cc hot ng kinh t, trong hot ng qun tr ngun nhn lc, doanh
nghip thng t ra cc mc tiu c th v hot ng nhn s. Cc mc tiu
thng l cc mc tiu sau y:
- Chi ph cho lao ng nh nht
- Gi tr (li nhun) do ngi lao ng to ra ln nht
- t c s n nh ni b, to vic lm y cho ngi lao ng v khng c
tnh trng d tha lao ng.
- Ngi lao ng lm ng ngnh ngh c hc ca mnh.
- Nng cao cht lng lao ng.
- Tng thu nhp ca ngi lao ng.
- m bo cng bng gia nhng ngi lao ng.
- m bo s ng thn ca ngi lao ng.
- Thi chp hnh v trung thnh ca ngi lao ng i vi doanh nghip.
7.3 NI DUNG CA QUN TR NGUN NHN
LC
Qun tr ngun nhn lc l mt hot ng ca qun tr doanh nghip, l qu trnh
t chc ngun lao ng cho doanh nghip, l phn b s dng ngun lao ng mt
cch khoa hc v c hiu qu trn c s phn tch cng vic, b tr lao ng hp l,
trn c s xc nh nhu cu lao ng tin hnh tuyn dng nhn s, o to v
pht trin nhn s, nh gi nhn s thng qua vic thc hin.
Ni dung ca qun tr ngun nhn lc bao gm:
- Hoch nh ngun nhn lc: Xc nh ngun nhn lc m bo rng doanh
nghip s c ng s ngi c cc k nng theo ng nhu cu hin ti cng nh
tng lai.
167

- Phn tch cng vic: Xc nh ni dung c im ca tng cng vic, nh gi
tm quan trng ca n, v a ra yu cu cho ngi thc hin.
- Tuyn dng nhn s: Chiu m v chn ra nhng ngi c kh nng thc hin.
- o to v pht trin nhn s: Gip ngi lao ng xc nh mc tiu v hng
i ca mnh, to mi trng lao ng thun li cng vic.
- nh gi thnh tch cng vic: Vic nh gi ny n l c s khen thng,
ng vin hoc k lut cng nh gip nh qun tr tr lng cng bng.
- i ng nhn s: Nhm kch thch ngi lao ng nng cao hiu qu kinh doanh
thc hin mc tiu ca doanh nghip.
7.3.1 HOCH NH NGUN NHN LC
Hoch nh ngun nhn lc l mt tin trnh duyt xt li mt cch c h thng
nhng yu cu v ngun nhn lc m bo rng doanh nghip s c ng s
ngi c cc k nng theo ng nhu cu.
Tin trnh hoch nh ngun nhn lc c tin hnh theo bn bc sau:
Bc 1: ra nhu cu v d bo nhu cu, sau c tnh lng lao ng cn thit
p ng nhu cu sn xut. ng thi phi quan tm ti cc yu t sau:
- S lng lao ng bin ng.
- Cht lng v nhn cch ca nhn vin.
- Quyt nh nng cp cht lng sn phm hoc dch v xm nhp th trng.
- Nhng thay i v khoa hc k thut v m rng sn xut.
- Ngun ti chnh sn c.
- Nhng quyt nh nng cp cht lng sn phm v dch v.
Bc 2: ra chnh sch
Sau khi cc chuyn vin phn tch v i chiu gia nhu cu v kh nng ca cng
ty nh vo h thng thng tin, b phn nhn s xut mt s chnh sch, th tc
v k hoch c th. Trong trng hp d tha hoc thiu nhn vin trng b phn
168

nhn s phi cn nhc, tnh ton li cho ph hp vi nhu cu thc ti ca Cng ty v
trnh gim c ph duyt.
Bc 3: Thc hin cc k hoch
Thc hin cc k hoch, nh qun tr s phi hp vi trng cc b phn lin h
thc hin chng trnh v k hoch theo nhu cu.
Bc 4: Kim tra v nh gi
Trong mi giai on nh qun tr phi thng xuyn kim sot xem cc k hoch
v chng trnh c ph hp vi mc tiu ra hay khng. Cn phi tin hnh nh
gi cc k hoch rt ra kinh nghim.
7.3.2 PHN TCH CNG VIC
7.3.2.1 KHI NIM
Phn tch cng vic l tin trnh xc nh mt cch c h thng cc nhim v v k
nng cn thit thc hin cc cng vic trong mt t chc. Qua , nh qun tr to
ra s phi hp ng b gia cc b phn trong doanh nghip, nh gi ng yu cu
ca cng vic tuyn dng ng ngi, ng vic, nh gi ng nng lc thc
hin cng vic, tr lng kch thch kp thi chnh xc.
7.3.2.2 TIN TRNH PHN TCH CNG VIC
a) M t cng vic
M t cng vic l lit k cc nhim v, chc nng, cc mi quan h trong cng
vic, cc iu kin lm vic, yu cu kim tra, gim st v cc tiu chun cn t
c khi thc hin cng vic.
b) Lp bng m t cng vic
Sau khi m t cng vic, th nh qun tr ngun nhn lc cn phi lp bng m t
cng vic. Bng m t bao gm cc cng vic sau :
- Nhn din cng vic: l cc thng tin v cng vic nh tn cng vic, m s cng
vic, cp bc cng vic, nhn vin thc hin cng vic, cn b lnh o, th lao cng
vic.
169

- M t thc cht cng vic
- Cc mi quan h trong thc hin cng vic
- Chc nng, trch nhim cng vic
- Quyn hn ca ngi thc hin cng vic
- Tiu chun mu trong nh gi nhn vin thc hin cng vic
- iu kin lm vic
c) M t tiu chun cng vic
M t tiu chun cng vic l cc iu kin tiu chun ti thiu c th chp nhn
c m mt ngi cn phi c hon thnh mt cng vic nht nh no .
i vi cc cng vic khc nhau th s lng v mc yu cu cng khc nhau.
Nhng yu cu sau c cp n trong m t tiu chun cng vic nh:
- K nng chuyn mn nghip v
- K nng ngoi ng, vi tnh
- K nng giao tip
- Sc khe (th lc v tr lc)
- Trnh hc vn
- Tui tc kinh nghim
- Ngoi hnh, s thch c nhn, hon cnh gia nh
7.3.3 TUYN DNG NHN S
7.3.3.1 KHI NIM TUYN DNG NHN S
Hin nay c nhiu quan nim v tuyn dng nh sau:
- Tuyn dng nhn s l qu trnh tm kim, la chn nhn s p ng y
v nhu cu lao ng ca doanh nghip c v s lng v cht lng trong mt thi k
nht nh.
170

- Tuyn dng nhn s l vic tm kim, la chn ngi c kh nng v trnh ph
hp giao ph mt cng vic (chc v) ang b trng hoc ang cn c thay th.
D l quan nim no i na, th tuyn dng phi c chun b, tm kim v la
chn c cc ng vin p ng c cc yu cu ra c v chuyn mn nghip v,
phm cht o c v ng c mong mun lm vic lu di ti doanh nghip.
Ni dung ca tuyn dng l qu trnh bao gm 3 bc:
- Tuyn m
- Tuyn chn
- B tr
7.3.3.2 TUYN M NHN S
a) Khi nim tuyn m
Tuyn m nhn vin l mt tin trnh thu ht nhng ngi c kh nng t nhiu
ngun khc nhau n ng k, np n tm vic lm. Nh qun tr nhn ra rng cn
thm ngun nhn lc v tng bc tin hnh tuyn m nhn vin. Vic tuyn m rt
tn km thi gian v tin bc, cho nn cp qun tr phi m bo rng h ang s
dng cc phng php v cc ngun nhn tuyn dng nhn vin hu hiu nht. T
c im trn c th a ra khi nim tuyn m nhn vin nh sau.
Tuyn m nhn vin l tin trnh chn la ra cc ng vin ph hp v b tr ngi
thch hp vo cng vic v ng vin s pht huy c kh nng lm vic ca
mnh.
b) Ngun tuyn m
Hin nay c 2 ngun tuyn m nh sau:
1. Ngun tuyn m bn trong doanh nghip
- Gii thiu t cn b, cng nhn trong t chc.
- Thng bo tuyn dng cng khai cc chc danh cn tuyn.
- bt da trn thng tin v qu trnh lm vic, trnh , thnh tch c nhn,...
171

2. Ngun tuyn m bn ngoi
- T bn b, ngi thn ca nhn vin.
- T nhn vin c ca cng ty.
- ng vin do qung co.
- Thu ht t s kin c bit (hi ch).
- T cc trng i hc, cao ng
Tiu chun tuyn chn:
Cc tiu chun tuyn chn nhn vin cn phi da trn chin lc s dng nhn
s, nh hng vin cnh ca cng ty, vic tuyn chn nhn vin cn phi da trn
cc tiu chun sau:
- Kh nng ngn sch.
- Kh nng chuyn mn.
- Kh nng giao t.
- Kh nng lnh o.
7.3.3.3 TUYN CHN NHN S
a) Khi nim
Tuyn chn l qu trnh nh gi v chn lc k lng cc ng vin ph hp vi
yu cu cng vic t ra ca t chc
b) Quy trnh tuyn chn
- Tip nhn h s v nghin cu h s:
Doanh nghip tin hnh thu nhn h s bao gm n xin vic, l lch, cc vn bng
v giy chng nhn cn thit. cn tin hnh nghin cu v phn loi h s hay s
tuyn h s. s tuyn, c th chia h s thnh ba loi:
_ H s b loi ngay.
_ H s c mt s im nghi ng cn xc minh li.
172

_ H s c th chp nhn c nu p ng c cc yu cu c bn ca tiu
chun tuyn dng.
Ngoi ra, trong tuyn dng doanh nghip c th tin hnh kim tra thm mt s
thng tin c lin quan n t cch o c, kinh nghim lm vic ca ng vin, c
th thng qua bn b hoc ng nghip ca h.
Trn thc t, cc doanh nghip thng s tuyn ng vin qua cc tiu ch sau:
_ p ng c cc yu cu v o to v c chuyn mn ph hp.
_ p ng c cc yu cu v tui tc, gii tnh, ngoi hnh hoc sc khe, hoc
ni cu tr, phng tin i li.
_ ng c xin vic ph hp vi yu cu.
Sau khi sn lc h s xong, doanh nghip s thng bo ng vin t yu cu tham
gia tip phn kim tra, trc nghim.
- Trc nghim v phng vn
Phng vn v trc nghim v thng minh c p dng rng ri trong cng tc
tuyn nhn vin ca cc doanh nghip.
_ Trc nghim l p dng cc k thut tm l khc nhau xt on, o lng,
nh gi v cc mt ca ng vin, kt qu nh gi c lng ha mt cch c th,
thng l di dng im s. C nhiu hnh thc trc nghim khc nhau nh:
+ Trc nghim IQ.
+ Trc nghim k nng, chuyn mn.
+ Trc nghim kin thc tng quan.
+ Trc nghim tm l, tnh cch.
+ Trc nghim thnh tch,vv...
_ Phng vn l cng c c dng ph bin trong cng tc tuyn chn nhn vin
ca cc doanh nghip v cc t chc khc. Sau khi trc nghim, doanh nghip s
thng bo ng vin t yu cu tham gia phng vn tuyn chn. N c th thc hin
di nhiu hnh thc khc nhau nh:
173

+ Phng vn theo mu/ khng mu.
+ Phng vn theo tnh hung.
+ Phng vn theo nhm.
+ Phng vn theo hi ng.
+ Phng vn cng thng,vv...
Mc ch ca phng vn l nhm:
+ Thm tra v b sung nhng thng tin c trong h s d tuyn.
+ Tm hiu v nh gi mt cch trc quan v con ngi, kin thc hiu bit, trnh
chuyn mn, ng c thc y, kh nng ng x giao tip ca ng vin.
Cc bc tin hnh phng vn:
+ n tip ng vin.
+ Thu thp cc thng tin v ng vin.
+ Gii thiu v tr cng tc cho ng vin v tm hiu cc tng nu h c m
nhim v tr .
+ Tin ng vin.
- nh gi ng vin v ra quyt nh tuyn chn
Hi ng tuyn dng s nh gi ng vin thng qua cc tiu chun tuyn dng
xy dng. Thng thng, vic ra quyt nh tuyn chn c tn nhim trao cho cc
cp qun l trc tip ca v tr cn tuyn. Giai on ny nhm mc ch chn ra c
mt ng vin trong s cc ng c vin thu nhn trong giai on trc .
7.3.3.4 HI NHP NHN VIN MI VO MI TRNG DOANH
NGHIP
y l giai on doanh nghip u t cng sc v tin bc to cc iu kin thun
li gip ngi c tuyn dng c th ha nhp c vo mi trng mi ( lm
quen vi phng php lm vic, lm quen v phi hp tt vi cc nhn vin khc,
pht huy c kh nng v khc phc c cc yu im ). Mi trng mi y c
174

ngha l mi hon ton trong trng hp tuyn nhn vin t cc ngun bn ngoi. Hi
nhp c hiu l qu trnh lm mm nhn vin mi gip h pht huy c cc u
im v loi b bt c cc nhc im.
thc hin tt qu trnh hi nhp v gim thiu nguy c nhn vin mi khng c
kh nng m nhim c v tr, c mt lot cc bin php m doanh nghip c th
p dng nh:
- Ti liu hng dn.
- Thc tp.
- Ngi hng dn.
- Giao ph cc cng vic cho php nhn vin mi c c hi tip xc vi cc b phn
khc ca doanh nghip.
7.3.4 O TO V PHT TRIN NHN S
7.3.4.1 KHI NIM
- o to nhn s c hiu l qu trnh cung cp cc kin thc v k nng cho
ngi lao ng nhm gip h thc hin cc cng vic c giao. Mc tiu ca o to
v hun luyn nhn s l nhm mc ch nng cao tay ngh, k nng ca ngi lao
ng chun b cho h theo kp vi nhng thay i ca c cu t chc v ca bn thn
cng vic hin hnh.
- Pht trin nhn s c hiu l nhng hot ng lin quan n vic to cc c hi
v iu kin ngi lao ng hon thin v nng cao nng lc v phm cht c
nhn. Cc hot ng ny c th l: s thng tin, bt ngi di quyn vo cc
chc v cng tc cao hn, hoc giao cho nhn vin lm cc cng vic quan trng hn,
i hi trnh chuyn mn cao hn so vi chc v v cng vic m h ang m
nhim.
- Mc tiu ca o to v pht trin nhn s khng ch nhm c c mt ngun
nhn lc v s lng, m bo v cht lng, m cn l mt hnh thc i ng
nhn s (i ng thng qua vic lm). Ngi lao ng lm vic trong doanh nghip,
ngoi tin bc cn lun trng ch vo c hi thng tin. Doanh nghip phi quan tm
175

n c vng ca nhn vin v phi to ra cho h mt c hi thc s h th
hin kh nng mnh. V vy pht trin nhn s c mt vai tr quan trng trong qun
tr ngun nhn lc.
- C th thy o to v pht trin nhn s l hai ni dung lin quan cht ch vi
nhau. Nu o to thng p ng nhu cu trc mt ca doanh nghip th pht trin
chnh l o to v di hn vi mc ch pht trin lu di gip c nhn chun b sn
sn nhng kin thc, k nng theo yu cu ca cng vic mi.
7.3.4.2 MC CH V NGHA
o to v pht trin nhn s nhm t cc mc ch sau:
- Gip nhn vin thc hin cng vic tt hn.
- Cp nht thng tin, k nng cho nhn vin.
- Thay i v ci tin phng php qun l ca doanh nghip.
- Gii quyt cc vn t chc.
- Hng dn cng vic cho nhn vin mi.
- Chun b i ng k cn.
- Tha mn nhu cu pht trin cc nhn cho nhn vin.
o to v pht trin nhn s c y ngha v cng quan trng khng ch vi doanh
nghip m cn i vi ngi lao ng. vi ngi lao ng, o to v pht trin nhn
s gip ngi lao ng nng cao kin thc v k nng ngh nghip ca mnh, qua
lm ngi lao ng t tin, lm vic c hiu qu hn, gip ngi lao ng c c hi
pht trin kh nng ca mnh v nng cao ng gp ca mnh i vi doanh nghip.
i vi doanh nghip, o to v pht trin nhn s gp phn nng cao nng sut lao
ng, hiu qu kinh doanh ca doanh nghip. N m bo cho doanh nghip c th
thch ng kp thi vi cc thay i ca mi trng,c th l s bin i ca khao hc
k thut v cng ngh, nng cao v th cnh tranh ca doanh nghip trn th trng.
7.3.4.3 NI DUNG CA O TO NHN S
a) Cc loi o to trong doanh nghip
Vic o to v hun luyn nhn vin bao gm cc loi chnh l o to ln u,
o to ni b v o to chnh qui.
176

- o to ln u: L giai on hi nhp ca nhn vin mi vo mi trng lm
vic.
- o to ni b: Nhm mc ch b sung kin thc, k nng cho nhn vin h
c th thc hin tt cng vic hin ti, chng hn gip nhn vin thi nng bc
ngh, s dng cng ngh mi. Cng vic ny thng c tin hnh thng xuyn.
- o to chnh qui: c thc hin bng cch ca nhn vin theo hc mt kha ti
cc c s o to bn ngoi doanh nghip.
b) Phng php o to v pht trin nhn vin
thc hin chng trnh o to v pht trin, nh qun tr cn phi la chn cc
phng php ph hp.Vic o to cc nhn vin trc tip m nhn cc cng vic
kinh doanh thng c tin hnh bng mt phng php nht nh nh o to ti
ch v o to tp trung.
- o to ti ch:
Nhn vin tham gia kha hc ngn hn, t chc ti doanh nghip, nm bt cng
vic v k nng lm vic.
Phng php o to: minh ha, km cp, u, lun chuyn cng vic,...
u im: chi ph thp, ph hp o to cho nhn vin mi, thuyn chuyn cng
vic, to ra sn phm,...
Nhc im: nhn vin b chi phi, khng tp trung vo cng vic.
- o to tp trung:
Nhn vin tham gia kha hc di hn, nhm nng cao chuyn mn v c trang
b kin thc mi.
Phng php: thuyt trnh/ hi tho, tho lun nhm, c i o to, o to t xa,
m phng, gii quyt tnh hung,...
u im: ngi hc khng b chi phi bi cng vic, nhn vin c ng lc hc tp
tt hn.
Nhc im: Chi ph cao, gin an cng vic.
177

c) Phng php o to nng lc qun tr
Do nhng c th ca cng vic qun tr nn cc phng php o to cc nh
qun tr khng hon ton ging nhn vin. C rt nhiu phng php o to v pht
trin ph bin nh: tr chi kinh doanh hay tr chi qun tr, hi ngh, tho lun, m
hnh ng x, hun luyn ti bn giy, thc tp v ng kch.. tuy nhin n cha
c ng dng ph bin ti Vit Nam.
thc hin chng trnh o to v pht trin, nh qun tr cn phi la chn cc
phng php ph hp. C hai phng php p dng vi tng i tng: phng php
pht trin cp qun tr v phng php o to pht trin cng nhn. Phng php
pht trin cp qun tr bao gm: dy km, tr chi kinh doanh, im qun tr, hi
ngh, m hnh ng x, k thut nghe nhn, ng kch, thc tp sinh vin, lun phin
cng tc.
Sau cng nh qun tr phi c chin dch trin khai nhn s cng ty c kh nng
tn ti v thng trong cnh tranh ngy cng khc lit.
7.3.4.4 NI DUNG CA PHT TRIN NHN S
Vic pht trin nhn s khng ch nhm c c nhng ngun nhn vin s
lng, cht lng m cn l hnh thc i ng nhn s thng qua vic lm. Mt
doanh nghip c qu trnh qun tr ngun nhn lc tt l ni pht trin nhn s c
quy hoch mt cch chu o. Pht trin nhn s thng theo trnh t t thp n
cao, nhng ngi chun b c bt thng c d cc kha hun luyn hi
cc tiu chun v yu cu ca s pht trin. vic hun luyn v o to cc nh
qun tr khng ch nhm gip h lm tt cc cng vic hin ti, m cn l s chun b
cho s pht trin sau ny.
Pht trin nhn s gm hai ni dung:
- Thng tin ln v tr cao hn.
- Chuyn i sang cng vic i hi chuyn mn cao hn.
178

7.3.5 NH GI THNH TCH CNG VIC
nh gi thnh tch cng tc ca nhn vin l mt hat ng quan trng trong
qun tr ngun nhn lc. Vic nh gi ny khng nhng mang ngha thm nh
lng gi m cn c ngha cng nhn kh nng v thnh tch ca nhn vin trong
khong thi gian nht nh. N l cha kha gip cho cng ty c c s hach nh,
tuyn m, tuyn chn, pht trin nhn s. Qun tr ngun nhn lc thnh cng hay
khng phn ln l do cng ty bit cch nh gi thnh tch ng gp ca cc nhn
vin hay khng. Vic nh gi ny n l c s khen thng, ng vin hoc k lut
cng nh gip nh qun tr tr lng cng bng.
Mun nh gi thnh tch ca nhn vin nh qun tr khng th hnh ng ty
tin theo ngu hng c. Trc ht nh qun tr phi hiu th no l nh gi thnh
tch cng tc, phi nm vng tin trnh nh gi, phi hiu v ra mc tiu, ng
thi nh qun tr phi nm vng cc phng php nh gi thnh tch cng tc c v
l thuyt ln thc hnh.
Trch nhim trong vic nh gi thnh tch cng tc thay i tng c quan v ty
theo cp bc ca ngi nh gi, vic nh gi ny c th thc hin trn c s nh
k hng thng, qu hay cui nm. C rt nhiu phng php nh gi nh cn c
vo: mc thang im, xp hng, ghi chp v cc v vic quan trng, nh gi bng
vn bn tng thut, tiu chun cng vic, nh gi cn c vo hnh vi.
7.3.6 I NG NHN S
i ng l qu trnh b p cc hao ph sc lao ng ca ngi lao ng c v vt
cht ln tinh thn thng qua cc cng c n by nhm duy tr, cng c, pht trin
lao ng ca mi ngi lao ng c v vt cht ln tinh thn. Ni cch khc, l
nhng phn thng m ngi lao ng nhn c t doanh nghip do c nhng
cng hin cho vic hon thnh nhng mc tiu chung. Nhng phn thng ny c th
l nhng khon i ng vt cht (hay i ng ti chnh) v nhng i ng phi vt
cht (hay i ng tinh thn).
Do vy, i ng nhn s c vai tr rt quan trng. C th, n gip doanh nghip
duy tr, cng c v pht trin i ng lao ng c v cht lng v s s lng c
179

th p ng y cc yu cu ca hot ng kinh doanh. Thng qua cc cng c,
phng tin ca i ng nhn s gip cho ngi lao ng n nh, ci thin i sng
ca bn thn v gia nh, to ng lc thc y mnh m c v vt cht ln tinh
thn, qua thc y ngi lao ng nng cao nng sut lao ng.
i ng nhn s c cc mc tiu c bn sau:
- Thu ht nhn vin.
- Duy tr nhn vin gii.
- Kch thch, ng vin nhn vin.
- m bo ph hp vi nng lc ti chnh ca doanh nghip.
i ng nhn s bao gm hai ni dung:
- i ng ti chnh: Bao gm cc khon tin lng, ph cp, phc li, thng
- Duy tr nhn vin gii: Bao gm c hi thng tin, cng vic th v, iu kin lm
vic, vn ha doanh nghip
180

TM TT
Ti nguyn nhn s bao gm tt c mi c nhn tham gia bt c hot ng no
ca t chc, bt k vai tr ca h l g. Ti nguyn nhn s hin din khp mi phng
ban v bt k mt cp qun tr no cng phi c tin hnh theo cc bc sau:
hach nh, t chc, lnh o, kim tra lc lng nhn s. Do i hi cc cp lnh
o phi bit cch qun tr ti nguyn nhn s ca mnh.
Qun tr ngun nhn lc l s phi hp mt cch tng th cc hot ng hach
nh, tuyn m, tuyn chn, duy tr, pht trin, ng vin v to mi iu kin thun
li cho ti nguyn nhn s hot ng thng qua t chc, nhm t c mc tiu
chin lc v nh hng vin cnh ca t chc.
Qun tr ngun nhn lc thuc chc nng chnh ca nh qun tr, gip nh qun tr
t c mc ch thng qua n lc ca ngi khc. Cc nh qun tr c vai tr ra
cc chnh sch, ng li, ch trng c tnh cht nh hng cho s pht trin ca
doanh nghip. Trong bt k doanh nghip no, vic s dng lao ng hp l, hiu qu
v tit kim sc lao ng u l bin php qua trng nng cao hiu qu sn xut
kinh doanh.
Hoch nh ngun nhn lc l xc nh ngun nhn lc m bo rng doanh
nghip s c ng s ngi c cc k nng theo ng nhu cu hin ti cng nh
tng lai.
Phn tch cng vic l xc nh ni dung c im ca tng cng vic, nh gi
tm quan trng ca n, v a ra yu cu cho ngi thc hin.
Tuyn dng nhn s l chiu m v chn ra nhng ngi c kh nng thc hin.
o to v pht trin nhn s l gip ngi lao ng xc nh mc tiu v hng i
ca mnh, to mi trng lao ng thun li cng vic.
nh gi thnh tch cng vic l c s khen thng, ng vin hoc k lut cng
nh gip nh qun tr tr lng cng bng.
i ng nhn s nhm kch thch ngi lao ng nng cao hiu qu kinh doanh
thc hin mc tiu ca doanh nghip.
181

CU HI N TP

Cu 1: Trnh by khi nim qun tr ngun nhn lc.
Cu 2: Trnh by vai tr v mc tiu ca qun tr ngun nhn lc.
Cu 3: Trnh by tm tt ni dung c bn ca hoch nh nhn s
Cu 4: Trnh by tm tt ni dung c bn ca phn tch cng vic
Cu 5: Trnh by tm tt ni dung c bn ca tuyn dng nhn s
Cu 6: Trnh by tm tt ni dung c bn ca o to v pht trin nhn s
Cu 7: Trnh by tm tt ni dung c bn ca i ng nhn s
182
BI 8: QUN TR MARKETING TRONG DOANH NGHIP

BI 8: QUN TR MARKETING
TRONG DOANH NGHIP
- Hiu c marketing, nhng nguyn tc c bn ca marketing.
- Hiu c cc yu t cu thnh marketing mix.
- Hiu c sn phm v cc yu t cu thnh sn phm .
- Hiu c cc cng c khuch trng, qung b sn phm.
- Hiu c cc knh phn phi sn phm ca doanh nghip.
8.1 KHI NIM MARKETING V BN CHT
CA MARKETING
8.1.1 KHI NIM MARKETING
Trong nn kinh t th trng, cc doanh nghip cn phi tr li cho c 3 cu hi
c bn: sn xut ci g? sn xut cho ai? v sn xut bao nhiu? Cho nn trong iu
kin mi cc doanh nghip mun thnh cng th cn phi nm bt c nhu cu ca
th trng v c gng tho mn ti a cc nhu cu mt cch u th hn so vi cc
i th cnh tranh. Vn t ra l, phi xy dng chic cu ni gia doanh nghip
v th trng. Cc l thuyt v Marketing xut hin kh mun, vo nhng nm u
ca th k XX, trc ht M. Sau lan rng v dn ph bin hu khp cc nn
kinh t th trng.
V mt t vng, marketing c cu thnh t market (c ngha l th trng trong
ting Anh) v tip v ng - ing. V vy n hm cha nhng bin php nng ng
nhm n vic tc ng vo mt th trng no .
183

Nh vy khi nim th trng a n khi nim Marketing:
- Quan im truyn thng (Traditional Marketing): Marketing l hot ng kinh t
trong hng ha c a t ngi sn xut ti ngi tiu dng. (Hc vin
Hamilton)
- Marketing l vic tin hng cc hat ng kinh doanh c lin quan trc tip n
dng vn chuyn hng ha v dch v t ngi sn xut ti ngi tiu dng. (Hip hi
Maketing M)
- Marketing l hot ng ca con ngi hng ti s tha mn nhu cu v c
mun thng qua cc tin trnh trao i (Phillip Kotler, 2011).
- Marketing l tin trnh k hoch v thc hin s sng to, nh gi, xc tin v
phn phi nhng tng, hng ho v dch v to ra s trao i v tha mn
nhng mc tiu c nhn v t chc. (AMA - American Marketing Association, 1985).
Marketing l vic nghin cu th trng tm hiu cc nhu cu, khm ph cc
mong mun v xc nh cc nhu cu, hiu r mi trng v hon cnh ca th trng,
quan st v hiu cc hnh vi tiu dng, chn la cc phn khc th trng mc tiu
v xc nh r v tr ca sn phm trn th trng, t c cc nh hng ng n
cho vic sn xut sn phm, nh gi, chn knh phn phi v cc phng thc xc
tin bn. Mc ch cao nht ca marketing khng ch l tha mn nhu cu v mong
mun ca th trng, m cn mang li li nhun v hiu qu kinh doanh cho doanh
nghip v t chc.
Tm li, c th nh ngha nh sau: Marketing l qu trnh lm vic vi th trng
thc hin cc cuc trao i nhm tho mn nhu cu ca con ngi.
8.1.2 BN CHT CA MARKETING
- Marketing l mt tin trnh qun tr.
- Ton b cc hot ng marketing phi c hng theo khch hng.
- Marketing tha mn nhu cu ca khch hng mt cch hiu qu v c li.
- Ni dung ca hot ng marketing bao gm thit k, nh gi, xc tin v phn
phi nhng tng, hng ha v dch v
184

8.1.3 S KHC NHAU GIA MARKETING V BN HNG
- Bn hng tp trung vo nhu cu ca ngi bn trong khi marketing tp trung vo
nhu cu ca ngi mua.
- Bn hng ch lo bn nhng th m mnh c trong khi marketing vi mc tiu tha
mn mt cch tt nht nhu cu ca khch hng bng vic sn xut ra nhng sn
phm tng ng.

Hnh 8.1: Quan im bn hng v Marketing
8.1.4 TIN TRNH QUN TR MARKETING
8.1.4.1 PHN TCH C HI TH TRNG
Phn tch cc c hi th trng c tin hnh thng qua phn tch cc yu t trong
mi trng marketing, s thay i ca cc yu t mi trng c th to ra nhng c
hi thun li cho doanh nghip hoc cng c th gy ra nhng nguy c i vi hot
ng marketing ca doanh nghip. iu c bn l phi phn tch v nhn bit c
nhng bin i no c th tr thnh c hi m doanh nghip c th khai thc, hoc
KHI NGUN
Nh my

Sn phm

Bn hng &
xc tin
Li nhun
thng qua
doanh.s
(a) Quan im bn hng
TIU IM CNG C MC CH
Th trng
mc tiu
Nhu cu
khch hng
Phi hp
marketing
Li nhun thng qua
tho mn nhu cu
khch hng
(b) Quan im marketing
185

nhng tc ng no ca mi trng c th to thnh nhng nguy c v nu tc
ng ca cc nguy c ny i vi doanh nghip nh th no?
Doanh nghip cn phi t chc tt cng tc nghin cu marketing v h thng tnh
bo marketing thng xuyn phn tch, nh gi nhng i thay ca mi trng,
cc xu hng trong tiu dng, thi ca khch hng i vi hot ng marketing
ca doanh nghip v.v...
Trn c s phn tch v pht hin cc c hi th trng, doanh nghip cn nh gi
xem cc c hi c thch hp i vi hot ng marketing ca mnh hay khng?
Nhng c hi no c xem l hp dn nht i vi doanh nghip? nh gi c
hi, doanh nghip cn phi phn tch, lng gi mc ph hp ca c hi i vi
cc mc tiu chin lc marketing v cc kh nng v ngun lc ca mnh.
8.1.4.2 LA CHN CC TH TRNG MC TIU
Cc doanh nghip cn xc nh r khch hng ca mnh l ai? H c nhng nhu cu
v mong mun g cn c tha mn? Chin lc marketing cn c xy dng khc
bit cho tng nhm khch hng hay l chung cho tt c cc khch hng ca doanh
nghip? iu ny ch c th tr li c trn c s phn on th trng v la chn
th trng mc tiu.
Cc ngun lc ca doanh nghip lun hu hn trong khi cc c hi c th trin khai
cc hot ng li rt phong ph, v th, cc doanh nghip nht thit phi tin hnh
la chn cc th trng mc tiu gia tng hiu qu cc n lc marketing ca mnh.
Vic la chn th trng mc tiu c thc hin qua 4 bc:
1. o lng v d bo nhu cu
Vic o lng v d bo nhu cu th trng c tin hnh nhm m bo tnh kh
thi ca cc n lc marketing. c th xy dng cc phng n chin lc marketing
thch hp, cn phi tin hnh d bo mt cch kh ton din cc vn lin quan
n th trng, xu hng tiu dng, tnh hnh cnh tranh...
Doanh nghip cn c lng nhu cu hin ti v tng lai ca sn phm, cng nh
xem xt cc yu t nh hng n nhu cu . Vn ny c ngha c bit quan
186

trng i vi quyt nh v quy m v cch thc thm nhp th trng ca doanh
nghip.
2. Phn on th trng
Ngi tiu dng trong th trng lun c c tnh khng ng nht v c th phn
thnh nhm theo nhiu cch khc nhau. Tin trnh phn chia khch hng theo cc
nhm lm r s khc bit v nhu cu, hnh vi tiu dng c gi l phn on
(hay phn khc) th trng. Mi mt th trng u c to ra t nhng phn on
th trng.
3. La chn th trng mc tiu
xc nh th trng mc tiu, doanh nghip cn nh gi quy m ca tng phn
on cng nh cc c tnh ph hp ca tng phn on th trng i vi kh nng
marketing ca doanh nghip.
Doanh nghip c th chn la tham gia vo mt hay nhiu phn on ca th
trng nht nh no . Thng thng, cc doanh nghip thm nhp vo mt th
trng mi bng cch phc v mt phn on duy nht v nu vic lm ny cho thy
thnh cng, h s thm nhp thm vo cc phn on khc, ri bao tri ra theo hng
dc hoc hng ngang. S thm nhp ni tip vo cc phn on th trng khng
mang tnh cht ngu nhin, m phi thc hin theo mt k hoch ch ng c
hoch nh t trc.
Vic lc chn mt phn on thm nhp trc phi m bo tnh hp dn v
quy m, c cu v ph hp vi kh nng marketing ca doanh nghip.
4. nh v th trng
Doanh nghip cng cn phi tin hnh nh v th trng xc nh cc li th
cnh tranh v sn phm so vi i th nhm xy dng chin lc marketing c kh
nng to ra nhiu li th hn cho doanh nghip trong vic tha mn cc nhu cu v
mong mun ca khch hng, cng nh gp phn thnh t cc mc tiu chin lc
ca doanh nghip mt cch hiu qu hn.
Doanh nghip cn xc nh v tr ca nhn hiu ca sn phm so vi cc nhn hiu
cnh tranh, c ngha l to ra s nh gi, nhn nhn v phn bit r rng ca khch
hng v nhn hiu ca doanh nghip, nhng li th ca sn phm trong vic tha
mn nhu cu khch hng so vi cc sn phm cnh tranh.
187

8.1.4.3 HOCH NH CHIN LC MARKETING
Da vo nhng phn tch cc bc trn, cn c vo chin lc kinh doanh
c chp nhn, doanh nghip cn xy dng v la chn mt chin lc marketing
thch hp nht nh hng cho ton b hot ng marketing ca mnh.
Chin lc marketing c xy dng phi bao hm cc ni dung:
- Mc tiu chin lc marketing.
- nh dng marketing -mix (marketing phi hp).
- Cc chin lc marketing cnh tranh ca doanh nghip.
- Ngn sch marketing v phn b ngn sch cho cc hot ng marketing.
8.1.4.4 TRIN KHAI MARKETING - MIX
Marketing - mix l s tp hp cc phng thc marketing c th kim sot c
m doanh nghip phi hp s dng to nn s p ng cn thit trong th trng
mc tiu nhm t c mc tiu marketing ca mnh.
C nhiu cng c khc nhau c s dng trong marketing mix, nhng theo J.
Mc Carthy, c th nhm gp thnh 4 yu t gi l 4P: sn phm (product), gi c
(price), phn phi (place) v c ng (promotion). Cc doanh nghip thc hin
marketing - mix bng cch phi hp 4 yu t ch yu tc ng lm thay i
sc cu th trng v sn phm ca mnh theo hng c li cho kinh doanh.
- Sn phm: L s kt hp "vt phm v dch v" m doanh nghip cng hin cho
th trng mc tiu gm c: phm cht, c im, phong cch, nhn hiu, bao b,
quy cch, dch v, bo hnh,...
- Gi c: L s tin m khch hng phi b ra c c sn phm. Gi c phi
tng xng vi gi tr c cm nhn vt phm cng hin, bng khng ngi mua
s tm mua ca nh sn xut khc. Gi c bao gm nh gi qui nh, gi chit khu,
gi b l, gi theo thi hn thanh ton, gi km theo iu kin tn dng...
- Phn phi: Bao gm nhng hot ng khc nhau ca doanh nghip nhm a sn
phm n tay ngi tiu dng m doanh nghip mun hng n, nh xc nh knh
188

phn phi, la chn cc trung gian, mc bao ph th trng, b tr lc lng bn
theo cc khu vc th trng, kim k, vn chuyn, d tr.
- Xc tin: L nhng hot ng thng t nhng gi tr ca sn phm v thuyt
phc c khch hng mc tiu mua sn phm y. Xc tin bao gm cc hot ng
qung co, bn trc tip, khuyn mi, quan h cng chng.

Th t v cu trc ca marketing - mix c trin khai ty thuc vo phng n
chin lc marketing c xc nh. Marketing - mix c th c trin khai thng
nht hoc khc bit theo tng on th trng mc tiu la chn. Ngoi ra, nhng
quyt nh v marketing - mix chu nh hng mnh m ca quyt nh nh v th
trng ca doanh nghip. Cu trc ca marketing-mix, s h tr v lin kt ca cc
thnh phn trong marketing - mix phi th hin r trnh gy kh khn trong qu
Sn phm (P1)
Cht lng
Kiu dng
c im
Gi c (P2)
Cc mc gi
Gim gi
Chit khu
Thanh ton
Phn phi (P3)
Loi knh
Trung gian
Phn loi
Chn lc
Xc tin (P4)
Qung co
Khuyn mi
Tuyn truyn
Cho hng

Marketing
Th trng mc tiu
Hnh 8.2: Cc yu t thuc marketing - mix
189

trnh thc hin. Chng hn, mt chin dch qung co mnh m phi c s h tr
ca vic phn phi rng ri, nu khng khch hng kh c th p ng li chng
trnh qung co .
8.1.4.5 T CHC THC HIN V KIM TRA HOT NG
MARKETING
Chin lc xy dng mi ch dng li dng khi tho, th hin cc d nh cn
tin hnh trong tng lai, v vy doanh nghip cn phi bin cc d nh thnh
hin thc bng cch t chc thc hin chin lc marketing mt cch hu hiu. Ni
dung ca t chc thc hin chin lc marketing bao gm:
- Xy dng cc chng trnh hnh ng c th.
- T chc b phn marketing thch hp vi quy m hot ng marketing ca doanh
nghip.
- Pht trin h thng khen thng v quyt nh.
- Xy dng bu khng kh t chc tch cc c kh nng ng vin ton b n lc
ca nhn vin trong vic thnh t mc tiu.
- Pht trin ngun nhn lc kh nng thc hin cc chng trnh marketing
thit k.
Doanh nghip cng cn phi thc hin vic kim tra cc hot ng marketing
m bo rng vic thc hin c tin trin theo ng chin lc vch ra, cng
nh c th tin hnh nhng s iu chnh cn thit t c mc tiu
8.2 SN PHM V CC QUYT NH V SN
PHM
8.2.1 SN PHM V CC CP CA SN PHM
8.2.1.1 KHI NIM SN PHM
190

Sn phm l bt c th g c th a vo th trng t c s ch , s chp
nhn, s dng hoc tiu th, c kh nng tha mn c mt c mun hay mt nhu
cu.
C nhiu cch phn loi sn phm nh sn phm bao gm hng ha v dch v hay
sn phm c chia thnh 5 loi sau: vt phm (thc n, xe p, sch,); dch v
(ct tc, sa cha t, ); a im (H Ni, Sapa l nhng im du lch,); t chc
(hip hi h tr doanh nghip); v tng (li xe an ton, tit kim dnh cho gio
dc tr th,).
8.2.1.2 BA CP CA SN PHM
a. Sn phm ct li
Khch hng mua sn phm v nhng li ch m h cho l c th nhn c t sn
phm. H mua my iu ha nhit v s thoi mi m my iu ha mang li,
mua xe my i li, my nh v phim lu nim chc nng m khch hng
trng i khi h mua sn phm gii quyt mt nhu cu ca mnh c gi l sn
phm ct li.
b. Sn phm c th
Cc b phn cu thnh sn phm nh bao b, c im, kiu dng, cht lng,
nhn hiu nhm chuyn ti li ch ca sn phm ct li cho khch hng c gi l
sn phm c th.
c. Sn phm gia tng
y l cp th ba ca sn phm, sn phm gia tng bao gm tt c cc li ch
v dch v c cung cp thm, cho php phn bit sn phm ca doanh nghip vi
sn phm ca doanh nghip khc. Nhng sn phm gia tng ny c th l trang b
(lp t), giao hng, bo hnh, dch v sau khi mua. Nhng dch v ph thm ny tr
thnh mt b phn quan trng trong tng th sn phm cung cp cho khch hng
(xem hnh 8.3).
191

8.2.2 RA QUYT NH V SN PHM
Cc quyt nh v sn phm thuc cc ni dung sau y: thuc tnh ca sn phm,
nhn hiu, bao b v cc dch v h tr khc.
8.2.2.1 THUC TNH CA SN PHM
Vic pht trin mt sn phm yu cu phi xc nh r nhng li ch m sn phm
mang li. Nhng thuc tnh c bn ca sn phm nh: cht lng, c tnh v mu
m chuyn ti nhng li ch .
- Cht lng sn phm l kh nng ca sn phm trong vic thc hin nhng chc
nng m ngi ta giao cho n, c th bao gm bn, tin cy, chnh xc, tnh
d vn hnh, sa cha Doanh nghip cn chn mc cht lng sao cho va p
ng c mong mun ca khch hng mc tiu, va t nht phi ngang bng cht
lng sn phm ca cc i th cnh tranh.
Hnh 8.3: Ba cp ca sn phm
192

- c tnh ca sn phm l cng c cnh tranh ca doanh nghip. Chng c th
lm cho sn phm ca doanh nghip khc bit vi sn phm ca cc i th cnh
tranh. Nu mt c tnh mi ca sn phm mang li gi tr cho khch hng ln hn
mc chi ph m doanh nghip phi tr th nn a c tnh vo sn phm.
- Mu m (kiu dng) sn phm c hnh thnh qua cng vic thit k sn phm.
N l mt khu trong qu trnh to ra sn phm hp dn, d s dng, an ton,
Thit k sn phm lm tng li ch cho khch hng v cho php doanh nghip sn
xut ra sn phm p ng yu cu ca khch hng.
8.2.2.2 NHN HIU
Nhn hiu l nhng du hiu dng phn bit sn phm cng loi ca cc c s
sn xut, kinh doanh khc nhau. N c th l mt t ng, hnh nh hoc s kt hp
cc yu t c th hin bng mt hoc nhiu mu sc. Vic la chn mt nhn
hiu l mt quyt nh quan trng ca Marketing. Mt nhn hiu thnh cng s ginh
c s trung thnh lu di ca khch hng.
8.2.2.3 BAO B
Bao b l vt dng c thit k v sn xut cha ng sn phm. N l mt
yu t ngy cng tr nn quan trng ca sn phm, do vic la chn bao b cng
l mt quyt nh quan trng ca Marketing. S ng gi bao b c cc chc nng
nh bo v sn phm, to iu kin thun li cho vic chuyn ch, bn hng, mua
hng, tiu dng v d dng bo qun sn phm. Ngoi ra, doanh nghip phi m
bo rng nhn hiu sn phm cung cp cc thng tin cn thit cho khch hng.
8.2.2.4 CC DCH V H TR KHC
y l nhng dch v m doanh nghip cung cp cho khch hng h c th th
hng d dng hn cc li ch m sn phm em li.
Th d: Knh in thoi cung cp thng tin min ph, dch v lp t, bo hnh, bo
dng Cung cp dch v nhiu hn, tt hn cng l mt cch to nn li th cnh
tranh.
193

8.2.3 CHU K SNG CA SN PHM
Chu k sng ca sn phm m t s tin trin v doanh s hay li nhun ca sn
phm theo thi gian t khi sn phm xut hin cho n khi n rt lui khi th trng.
Chu k sng ca mt sn phm c chia thnh 4 giai on l xm nhp, tng
trng, bo ha v suy thoi.

- Giai on xm nhp: Doanh s cn thp v khch hng cha hoc t bit n sn
phm, s gia tng doanh s cng tng i chm. V phi chu nhiu chi ph cho vic
tung sn phm mi ra th trng nn doanh nghip thng cha c li nhun trong
giai on ny.
- Giai on tng trng: Sau giai on chp nhn chm chp ban u, doanh s
bt u tng vi tc kh nhanh. Lc ny, qung co v nhng li truyn ming
ca khch hng c tc dng tch cc.
- Giai on bo ha: S tng trng ca doanh s bt u chm li khi m th
trng bt u bo ha. Sn phm thu ht c t khch hng mi m ch yu l
nhng khch hng thng xuyn. Trn th trng xut hin nhiu i th cnh tranh.
Li nhun sau khi t cao im, gi y bt u gim xung.
Hnh 8.4: Chu k sng ca sn phm
194

- Giai on suy thoi: Doanh s c chiu hng i xung v li nhun gim. Khch
hng bt u nhm chn vi sn phm v b cun ht bi nhng sn phm mi v
ci tin hn. Tm li, sn phm gi ci v th trng xut hin nhng sn phm
mi thay th.
8.3 XC NH GI BN
8.3.1 CC NHN T CH YU NH HNG TI QUYT
NH GI
Gi l s lng tin t cn thit m khch hng phi b ra c c mt sn
phm vi mt mc cht lng nht nh, vo mt thi im nht nh v mt ni
nht nh.
Quyt nh v gi b nh hng bi cc nhn t sau:
- Bn trong: Mc tiu marketing, cc bin s marketing hn hp, chi ph hay gi
thnh.
- Bn ngoi: th trng, nhu cu, gi c sn phm ca i th cnh tranh, chnh
sch gi c ca nh nc.

Hnh 8.5: Cc nhn t quyt nh gi sn phm
195

8.3.1.1 CC YU T BN TRONG
a) Mc tiu marketing
Doanh nghip phi xc nh mc tiu marketing ca mnh trc khi nh gi. Gi
ch tr thnh cng c marketing hu hiu nu n phc v c lc cho chin lc v
th trng mc tiu v nh v hng ha m doanh nghip la chn. Mt doanh
nghip c th cc mc tiu marketing nh sau:
b) Ti a ha li nhun hin hnh
Khi doanh nghip nhn thy rng mi trng kinh doanh cho php h thc hin
c mc tiu ti chnh, h s c gng n nh gi theo xu hng mc gi em
li li nhun ti a.
c) Dn u th phn
t c th phn ln nht v mong gt hi li nhun qua doanh s cao, doanh
nghip thng s phi nh gi thp.
d) Cc cng c marketing hn hp
Gi c l bin s duy nht ca marketing mix mang li thu nhp trong khi nhng
bin s khc ch sinh ra u t v chi ph. V vy c mt k hoch marketing nht
qun v hiu qu th vic nh gi phi c phi hp vi cc bin s cn li ca
marketing hn hp: thit k sn phm, cch thc phn phi v khuch trng qung
co. Quyt nh lien quan n cc bin s ny s nh hng ti quyt nh v gi.
e) Chi ph hay gi thnh
Chi ph l cn c quan trng doanh nghip nh gi bn sn phm. Gi phi
trang tri ht mi chi ph sn xut, phn phi v bn sn phm ng thi to ra li
nhun cho doanh nghip.
8.3.1.2 CC YU T BN NGOI
a) Th trng v nhu cu
Trong trao i, gia c hai bn mua v bn tha thun, nhng khch hng thng
l ngi c ting ni cui cng quyt nh mc gi thc hin. chi ph ch quy nh mc
196

gi ti thiu (gi sn) cn mc gi m khch hng sn sang tr s quy nh mc gi
ti a (gi trn).
b) i th cnh tranh
Mc d cu th trng quy nh gi trn v chi ph sn xut quy nh gi sn, song
khi nh gi bn sn phm, cc doanh nghip khng th b qua cc thng tin v gi
thnh, gi c v cc phn ng v gi c ca i th cnh tranh. Bi v, vi khch
hng gi tham kho m h s dng nh mc gi ca cng ty trc ht l gi
ca sn phm v nhn hiu cnh tranh. Tht kh c th bn mt sn phm vi gi
cao hn mt khi khch hng bit rng c mt sn phm tng t ang c bn vi
gi r hn.
c) Cc yu t khc
Khi quyt nh mc gi cho sn phm, doanh nghip cn phi xem xt ti mt s
yu t khc thuc mi trng bn ngoi, nht l mi trng kinh t v thi ca
chnh ph.
Cc yu t thuc mi trng kinh t nh tng trng hay suy thoi, lm pht
u nh hng ti quyt nh v gi sn phm, v chng nh hng ti sc mua, chi
ph sn xut. Chnh ph cng c nh hng n quyt nh v gi khi nh thu vo
cc giao dch kinh doanh phc v sn xut, phn phi v bn sn phm.
8.3.2 CC PHNG PHP NH GI
C ba phng php nh gi c bn: nh gi theo gi thnh, nh gi theo cnh
tranh v nh gi theo gi tr.
8.3.2.1 NH GI THEO GI THNH
Phng php nh gi n gin nht l nh gi chi ph cng: cng thm mt mc
chnh lch vo gi thnh sn phm. Phng php ny c cc doanh nghip s
dng rng ri. V d: Mc chnh lch 20% vi mt i giy gi thnh 100.000 ng
v sn phm s c bn vi gi 120.000 ng.
nh gi chi ph cng khng tnh n c nhu cu v sn phm ln gi ca i th
cnh tranh, do kh dn n mc gi ti u cho doanh nghip. Tuy nhin vn l
197

phng php ph bin v mt s l do sau: th nht, ngi bn c nhiu thng tin v
chi ph hn l nhu cu, quyt nh v gi n gin hn. Th hai, khi mi doanh nghip
trong ngnh u s dng mt phng php nh gi, gi s c xu hng ging nhau
v s khng c nhiu cnh tranh v gi. Cui cng nhiu ngi cho rng nh gi chi
ph cng cng bng vi c ngi mua v ngi bn v n cho php doanh nghip c
mc li nhun hp l m khng li dng khch hng qu ng.
8.3.2.2 NH GI THEO CNH TRANH
Mt doanh nghip dng phng php nh gi theo cnh tranh khi mc gi a ra
ch yu cn c vo mc gi ca i th cnh tranh, t quan tm n chi ph ca mnh
v nhu cu.
Cc doanh nghip bit rng ngi mua thng cn nhc mc gi ca mnh bng
cch so snh vi gi c sn phm cnh tranh tng t. Doanh nghip s nh gi cao
hn i th cnh tranh nu sn phm ca h c c tnh hay hn hoc mang li nhiu
li ch cho khch hng. Ngc li, h s nh gi thp hn nu sn phm khng c
nhng c tnh hay hn hay li ch nh ca i th cnh tranh.
8.3.2.3 NH GI THEO NHU CU
nh gi theo nhu cu ly quan nim ca ngi mua v gi tr sn phm, khng
phi l chi ph ca ngi bn lm c s nh gi. iu c ngha l cc doanh nghip
khng th thit k sn phm v xy dng k hoch marketing trc khi nh gi.
8.3.3 MT S KIU CHIN LC GI
8.3.3.1 CHIN LC GI CHO SN PHM MI
Gi ca mt sn phm bin ng theo vng i ca n. i vi mt sn phm mi,
c hai kiu chin lc gi nh sau:
a. nh gi xm nhp th trng
L chin lc nh gi thp y mnh s xm nhp ca sn phm mi vo th
trng.
198

Gi xm nhp ch cao hn gi thnh sn phm cht t doanh nghip c th
nhanh chng c ch ng trn th trng v c th bn c s lng ln. Sn phm
mi tung ra th trng thng i km vi nhng hot ng qung co khuch trng
t, nhng t bn hng v gim gi c bit.
b. nh gi ht vng sa
L chin lc nh gi ban u rt cao m ch nhng khch hng a i mi sn
phm sn sang chp nhn. Chin lc gi ny thng nhm ti mng th trng
khng nhy cm vi gi v ban u doanh nghip thng nhm ti hai i tng sau:
nhng ngi n chi hay snh iu. Th d: xe SH; mt s ngi lm vic cho cc
t chc, c quan, doanh nghip
8.3.3.2 CHIN LC GI CHO DANH MC SN PHM
y cp n vic xy dng mt b gi bn m bo cho doanh nghip thu
c li nhun ti a trn ton b danh mc sn phm ch khng phi mt sn phm
ring l.
a. nh gi cho chng loi sn phm
nh gi cho chng loi sn phm l nh gi cho nhng sn phm c cng mt
chc nng tng t, c bn cho cng mt nhm ngi tiu dng. V d: Panasonic
cho bn 5 kiu u my video mu khc nhau, t n gin n u vit hn (mi
kiu u video sau li c thm mt s tnh nng mi). Panasonic s phi xy dng
mt thang gi cho cc u my video khc nhau ny.
b. Gi cho nhng sn phm ph thm
Mt s doanh nghip cho bn gi sn phm ph thm cng vi sn phm chnh. V
vy, doanh nghip cn xc nh cc mc gi ph hp cho sn phm chnh v ph
m bo c li nhun hp l m vn khuyn khch c ngi mua.
Th d: Bn thm kha xe cho khch hng mua xe p; bn thm caravat cho
khch hng mua complet; mt s nh hng nh gi ru v ung cao, gi thc n
199

thp khuyn khch khch hng. Nhng phi m bo doanh thu trang tri c
mi chi ph v c li cho c sn phm chnh v sn phm ph.
8.4 KHUCH TRNG V QUNG CO
8.4.1 BN CHT CA KHUCH TRNG V QUNG CO
Khuych trng v qung co trc ht l nh gy nh hng n khch hng
c li cho doanh nghip. Cc thng ip qung co thng khng che du ch ch
ca doanh nghip. Tuy nhin, khuch trng, qung co khng nhm bp mo s
tht m phi trung thc, khng c la bp khch hng.
Sau na, khuch trng, qung co l qu trnh doanh nghip truyn ti nhng
thng ip v hnh nh v sn phm ti khch hng, n c tc dng nh hng s
cm nhn ca khch hng v gi tr ca sn phm.
ng phng din cc nhim v c th, trc tin doanh nghip phi cung cp
cho khch hng tim nng thng tin v sn phm hoc dch v ca mnh. Sau , h
phi thng tin cho khch hng v cc c tnh v nhng li ch ca sn phm. Nhim
v tip theo l thuyt phc khch hng mua sn phm v nhc nh khch hng bit
rng sn phm vn ang c cung cp v c th tip tc em li nhiu li ch.
8.4.2 CC CNG C KHUCH TRNG SN PHM
Mt chin lc khuch trng sn phm hn hp s s dng kt hp bn cng c
nh sau: qung co, xc tin bn hng, bn hng trc tip v quan h cng chng.
8.4.2.1 QUNG CO
Qung co l vic s dng cc phng tin thng tin truyn t tin tc v cht
lng hay u im ca sn phm n khch hng nhm bn c nhanh, nhiu
sn phm. thc hin vic ny, cc doanh nghip chi ra mt khon tin nht nh.
Cc cng c qung co bao gm: n phm qung co v tin truyn thanh, hnh nh
ng, bao b, tin qung co, ti liu qung co v gii thiu, p phch v t ri, bin
qung co, trng by ti im bn hng, danh b, bng video
200

8.4.2.2 XC TIN BN HNG
Xc tin bn hng l s khuyn khch trc mt (tc thi, ngn hn) nhm y
mnh vic mua hay bn mt sn phm hoc dch v.
Cc cng c xc tin bn hng gm: hng khuyn mi v tng qu, hng mu, hi
ch trin lm, phiu gim gi
8.4.2.3 BN HNG TRC TIP
Bn hng trc tip l vic nhn vin bn hng ca mt doanh nghip thc hin vic
bn hng trc tip cho khch hng. i khi, bn hng trc tip l cng c marketing
hu hiu nht. Nht l trng hp khi khch hng sn sng mua sn phm nhng
cn do d.
Cc cng c truyn thng qua bn hng trc tip l : thuyt minh bn hng, hng
mu, cc chng trnh khuyn mi; hi ch trin lm
8.4.2.4 TUYN TRUYN/QUAN H CNG CHNG
Tuyn truyn l mt phn ca mt khi nim rng ln hn, l quan h cng
chng. Quan h cng chng l chc nng ca qun tr nhm nh gi thi ca
cng chng i vi sn phm ng thi hoch nh, iu hnh nhng chng trnh
hnh ng nhm tranh th s hiu bit ca cng chng dnh cho sn phm.
Cc cng c quan h cng chng c bn: bi vit trn tp ch, cc n phm, ti tr,
quyn gp t thin, bo co hng nm, hi tho, tp ch doanh nghip, vn ng, cc
s kin c bit.
8.5 THIT LP KNH PHN PHI
8.5.1 KHI NIM KNH PHN PHI
Phn phi l tin trnh chuyn a sn phm t nh sn xut n ngi tiu dng
cui cng thng qua cc thnh vin trung gian bng nhiu phng thc v hot ng
khc nhau.
201

Knh phn phi sn phm l tp hp cc t chc v c nhn lm nhim v chuyn
a sn phm t nh sn xut n ngi tiu dng cui cng.
Nh vy, knh phn phi kt hp tt c cc thnh vin tham gia vo tin trnh
phn phi bao gm nh sn xut, nh bn bun, nh bn l, i l, mi gii v ngi
tiu dng.
8.5.2 CU TRC KNH PHN PHI

Theo hnh trn c cc knh phn phi sn phm nh sau:
- Knh 1: L mt knh trc tip v nh sn xut bn trc tip cho ngi tiu dng
cui cng. Do khng c trung gian trong knh trc tip nn nh sn xut phi thc
hin tt c cc chc nng ca knh. Bn hng tn nh l mt v d v knh trc tip
ny.
- Knh 2,3: Thng gi l knh mt cp khi c thm ngi bn l v ngi bn
bun. Knh ny thng c s dng khi khi ngi bn bun, ngi bn l c quy m
Hnh 8.6: Cu trc knh phn phi gi sn phm
202

ln, c th mua khi lng ln t nh sn xut hoc chi ph lu kho l qu t nu
phi s dng ngi bn bun.
- Knh 4,5: Thng gi l knh hai cp khi c hai trung gian l bn bun v bn l.
Knh ny thng c s dng ph bin cho cc loi hng ha gi tr n v thp,
c mua thng xuyn bi ngi tiu dng nh bnh ko, thuc l
- Knh 6: L knh di nht cn gi l knh 3 cp, c s dng khi c nhiu nh
sn xut nh v nhiu ngi bn l nh, mt i l c s dng gip phi hp
cung cp sn phm vi s lng ln.
8.5.3 TM QUAN TRNG CA CC TRUNG GIAN TRONG
KNH PHN PHI
- H tr nghin cu Marketing.
- nh hng n cc ch tiu ti chnh ca doanh nghip .
- H tr cc hot ng xc tin ca doanh nghip v cung cp dch v cho khch
hng.
- nh hng n cc quyt nh v sn phm, v gi.
- Cu ni sn xut vi tiu dng.
- H tr nh sn xut p ng nhu cu a dng, n l ca khch hng
8.5.4 LA CHN KNH PHN PHI
la chn knh phn phi ph hp v hiu qu, cc nh qun tr marketing phi
thc hin mt lot cc quyt nh lin quan ti nhng nhng vn c bn nh phn
phi trc tip hay gin tip? nn chn knh phn phi ngn hay di? Nn chn
phng thc phn phi sn phm c quyn, c chn lc hay rng ri
- Mc tiu cn t c khi tiu th
- c im ca sn phm
- c im ca th trng
- Cc giai on ca chu k sng sn phm
- Nng lc ca cng ty
- Nng lc ca cc trung gian
- Quy nh ca php lut.
203

TM TT
Marketing l qu trnh lm vic vi th trng thc hin cc cuc trao i nhm
tho mn nhu cu ca con ngi. Mc ch cao nht ca marketing khng ch l tha
mn nhu cu v mong mun ca th trng, m cn mang li li nhun v hiu qu
kinh doanh cho doanh nghip v t chc.
S khc nhau gia marketing v bn hng l bn hng tp trung vo nhu cu ca
ngi bn trong khi marketing tp trung vo nhu cu ca ngi mua. Bn hng ch lo
bn nhng th m mnh c trong khi marketing vi mc tiu tha mn mt cch tt
nht nhu cu ca khch hng bng vic sn xut ra nhng sn phm tng ng.
Marketing - mix l s tp hp cc phng thc marketing c th kim sot c
m doanh nghip phi hp s dng to nn s p ng cn thit trong th trng
mc tiu nhm t c mc tiu marketing ca mnh. C nhiu cng c khc nhau
c s dng trong marketing mix, nhng theo J. Mc Carthy, c th nhm gp
thnh 4 yu t gi l 4P: sn phm (product), gi c (price), phn phi (place) v c
ng (promotion).
Sn phm l bt c th g c th a vo th trng t c s ch , s chp
nhn, s dng hoc tiu th, c kh nng tha mn c mt c mun hay mt nhu
cu.
Qung co l vic s dng cc phng tin thng tin truyn t tin tc v cht
lng hay u im ca sn phm n khch hng nhm bn c nhanh, nhiu
sn phm.
Xc tin bn hng l s khuyn khch trc mt (tc thi, ngn hn) nhm y
mnh vic mua hay bn mt sn phm hoc dch v. Cc cng c xc tin bn hng
gm: hng khuyn mi v tng qu, hng mu, hi ch trin lm, phiu gim gi
Bn hng trc tip l vic nhn vin bn hng ca mt doanh nghip thc hin vic
bn hng trc tip cho khch hng. i khi, bn hng trc tip l cng c marketing
hu hiu nht. Nht l trng hp khi khch hng sn sng mua sn phm nhng
cn do d.
204

Quan h cng chng l chc nng ca qun tr nhm nh gi thi ca cng
chng i vi sn phm ng thi hoch nh, iu hnh nhng chng trnh hnh
ng nhm tranh th s hiu bit ca cng chng dnh cho sn phm. Cc cng c
quan h cng chng c bn: bi vit trn tp ch, cc n phm, ti tr, quyn gp t
thin, bo co hng nm, hi tho, tp ch doanh nghip, vn ng, cc s kin c
bit.
Phn phi l tin trnh chuyn a sn phm t nh sn xut n ngi tiu dng
cui cng thng qua cc thnh vin trung gian bng nhiu phng thc v hot ng
khc nhau. Knh phn phi sn phm l tp hp cc t chc v c nhn lm nhim
v chuyn a sn phm t nh sn xut n ngi tiu dng cui cng.
205

CU HI N TP

Cu 1: Trnh by khi nim v bn cht ca marketing. So snh s khc nhau gia
marketing v bn hng. Cho th d minh ha.
Cu 2: Phn tch bn bin s ca marketing hn hp. Bin s no l quan trong
trong marketing hn hp?
Cu 3: Qun tr marketing l g? Vai tr ca qun tr marketing i vi hot ng
kinh doanh ca doanh nghip?
Cu 4: Sn phm l g? Phn tch ba cp khc nhau ca sn phm. Cho th d
v cc cp sn phm.
Cu 5: Quyt nh v sn phm bao gm nhng ni dung g? Nhn nh Mt nhn
hiu thnh cng c th lm cho khch hng trung thnh hn l ng hay sai?
Cu 6: Nu cc yu t ch yu nh hng ti quyt nh v gi sn phm. Gi ca
i th cnh tranh c nh hng nh th no ti quyt nh v gi ca doanh nghip?
Cu 7: Phn tch cc phng php nh gi?
Cu 8: Th no l khuch trng, qung co? Cc cng c ca khuch trng,
qung co, cng c no l quan trng nht i vi th trng hng tiu dng?
Cu 9: Phn tch cu trc knh phn phi i vi sn phm hng tiu dng.
206
BI 9: VN V NGUN VN CA DOANH NGHIP

BI 9: VN V NGUN VN
CA DOANH NGHIP
- Hiu c c im vn v cc loi vn ca doanh nghip.
- Hiu c cc yu t cu thnh vn c nh v vn lu ng ca doanh nghip.
- Hiu c cc ngun vn hnh thnh ca doanh nghip.
- Hiu c hiu qu s dng vn ca doanh nghip.
9.1 VN V CC LOI VN CA DOANH
NGHIP
9.1.1 KHI NIM VN CA DOANH NGHIP
i vi mi doanh nghip tin hnh bt k mt qu trnh sn xut kinh doanh
no cng phi c vn. Vn l iu kin tin quyt c ngha quan trng i vi
qu trnh kinh doanh ca doanh nghip. C vn u t mua sm cc yu t cho
qu trnh sn xut kinh doanh, l t liu lao ng, i tng lao ng, sc lao
ng. T phn tch trn c th nh ngha vn ca doanh nghip nh sau:
Vn ca doanh nghip l biu hin bng tin ca ton b ti sn hu hnh v v
hnh c u t vo qu trnh sn xut kinh doanh nhm mc ch sinh li.
9.1.2 C IM VN CA DOANH NGHIP
- Vn phi gn lin vi ch s hu.
- Vn c gi tr v mt thi gian.
- Vn phi c vn ng sinh li t mc tiu kinh doanh.
207

- Vn biu hin bng tin ton b ti sn ca doanh nghip.
9.1.3 CC LOI VN CA DOANH NGHIP
qu trnh qun l v s dng vn tr nn d dng thun li v t hiu qu cao,
cc doanh nghip phi phn loi vn thnh cc loi khc nhau tu theo mc ch v
loi hnh ca tng doanh nghip. Tuy nhin theo cch phn loi chung th vn c
chia thnh hai loi:
9.1.3.1 VN C NH
a). Khi nim vn c nh
Vn c nh ca doanh nghip l biu hin bng tin ton b ti sn c nh. Theo
, s vn ng ca n lun gn lin vi s vn hnh v chu chuyn ca ti sn c
nh, chnh v vy c th nghin cu su hn vn c nh trc ht ta phi tm
hiu nhng c im ti sn c nh.
b). c im ca ti sn c nh
1. Ti sn c nh l nhng t liu lao ng ch yu ca doanh nghip. Theo quy
nh ca nh nc n phi tha mn hai iu kin :
- Thi gian s dng ti thiu phi hai nm tr ln (Thng t 203/2009/TT-BTC
Khu hao ti sn c nh).
- Phi c gi tr ln theo quy nh ph hp vi tnh hnh kinh t ca tng thi k
(hin nay l t 5 triu ng tr ln).
2. Khi tham gia vo qu trnh sn xut ti sn c nh b hao mn dn v gi tr
ca n (vn c nh) c dch chuyn tng phn vo chi ph kinh doanh. Khc vi
i tng lao ng, ti sn c nh tham gia nhiu chu k kinh doanh vn gi nguyn
hnh thi vt cht ban u n lc hng.
3. Ti sn c nh gm ti sn c nh hu hnh v v hnh. Theo quy nh hin
hnh ca Vit Nam ti sn c nh bao gm hai loi:
- Ti sn c nh hu hnh: Ti sn c nh hu hnh l t liu lao ng ch yu, c
hnh thi vt cht, c gi tr ln thi gian s dng lu di v tham gia vo nhiu chu
208

k kinh doanh nhng vn gi nguyn hnh thi vt cht ban u. Th d nh nh ca,
thit b, my mc, phng tin vn ti truyn dn...
Tiu chun nht nh nhn bit ti sn c nh hu hnh: Mi t liu lao ng l ti
sn c nh c kt cu c lp hoc l h thng bao gm nhiu b phn ti sn ring
l lin kt vi nhau, cng thc hin mt hay mt s chc nng nht nh m nu
thiu bt c b phn no th c h thng khng hot ng c, nu ng thi tho
mn c hai nhu cu sau:
+ C thi gian s dng t mt nm tr ln.
+ C gi tr t 10.000.000 ng (mi triu ng) tr ln.
- Ti sn c nh v hnh: L nhng ti sn c nh khng c hnh thi vt cht th
hin mt lng gi tr c u t c lin quan trc tip n nhiu chu k kinh
doanh ca doanh nghip. Th d nh chi ph s dng t, chi ph bng pht minh
sng ch...
Tiu chun nhn bit ti sn c nh v hnh: Mi khon chi ph thc t doanh
nghip b ra c lin quan trc tip ti hot ng sn xut kinh doanh ca doanh
nghip nu ng thi tho mn c hai iu kin trn m khng thnh ti sn c nh
hu hnh th coi nh l ti sn c nh v hnh.
9.1.3.2 VN LU NG
a). Khi nim vn lu ng
Vn lu ng l ngun vn hnh thnh trn ti sn lu ng, l lng tin ng
trc c ti sn lu ng. Khc vi ti sn c nh, ti sn lu ng ch tham gia
vo mt chu k sn xut kinh doanh v chuyn dch mt ln ton b gi tr vo sn
phm to nn thc t sn phm.
Vn lu ng ca doanh nghip l biu hin bng tin ton b ti sn lu ng ca
doanh nghip.
b). c im ca ti sn lu ng
- Ti sn lu ng ca doanh nghip l tt c nhng ti sn thuc quyn s hu
ca doanh nghip c gi tr nh v thi gian s dng ngn.
209

- Ti sn lu ng thay i hnh thi vt cht ca n trong mt chu k kinh doanh
v gi tr ca n s c chuyn hon mt ln vo chi ph sn xut v gi thnh sn
phm.
- Ti sn lu ng ca doanh nghip c th tn ti di dng tin t, vt t, hng
ha, cc u t ngn hng v cc khon n phi thu ngn hn khc.
c). C cu vn lu ng
Xc nh c cu vn lu ng hp l c ngha quan trng trong cng tc s dng
c hiu qu vn lu ng. N p ng yu cu v vn trong tng khu, tng b
phn, trn c s p ng c nhu cu sn xut kinh doanh v nng cao hiu qu s
dng vn.
qun l v s dng vn c hiu qu, vic phn loi vn lu ng rt cn thit.
1. Cn c vo qu trnh tun hon v lun chuyn vn lu ng c chia lm 3
loi:
- Vn d tr: L b phn vn dng mua nguyn vt liu, ph tng thay th v
d tr a vo sn xut.
- Vn trong sn xut: L b phn vn trc tip dng cho giai on sn xut nh
sn phm d dang, ch chi ph phn b.
- Vn trong lu thng: L b phn vn trc tip phc v cho giai on lu thng
nh thnh phm, vn bng tin mt.
2. Cn c vo vic xc nh vn ngi ta chia vn lu ng thnh hai loi:
- Vn nh mc: L vn lu ng quy nh mc ti thiu cn thit cho sn xut
kinh doanh. N bao gm vn d tr, vn trong sn xut, sn phm hng ho mua
ngoi dng cho tiu th sn phm, vt t thu ngoi ch bin...
- Vn lu ng khng nh mc: L s vn khng pht sinh trong qu trnh sn
xut kinh doanh ca doanh nghip nhng khng c cn c tnh ton nh mc nh
thnh phm trn ng gi i, vn k ton...
3. Cn c vo hnh thi biu hin vn lu ng bao gm :
- Tin mt v chng khon c th bn c
210

- Cc khon phi thu
- Cc khon d tr , vt t hng ho
4. Cn c vo ngun hnh thnh vn lu ng bao gm:
- Vn lu ng b sung: L s vn doanh nghip t b sung t li nhun, cc
khon tin phi tr nhng cha n hn nh tin lng, tin nh...
- Vn lu ng do ngn sch cp: L loi vn m doanh nghip Nh nc c nh
nc giao quyn s dng.
- Vn lin doanh lin kt: L vn do doanh nghip nhn lin doanh, lin kt vi cc
n v khc.
- Vn tn dng: L vn m doanh nghip vay ngn hng v cc i tng khc
kinh doanh.
9.2 NGUN VN CA DOANH NGHIP
9.2.1 CN C VO TNH CHT S HU
9.2.1.1 NGUN VN CH S HU
Khi doanh nghip c thnh lp bao gi ch u t ca doanh nghip cng phi
b ra mt s vn nht nh. i vi doanh nghip Nh nc vn t c ban u chnh
l vn do ngn sch nh nc cp. i vi doanh nghip t nhn vn t c l s vn
php nh cn thit xin ng k thnh lp doanh nghip, tc l s vn ti thiu
ch doanh nghip phi b ra c thnh lp doanh nghip theo quy nh ca php
lut.
9.2.1.2 N PHI TR
Bt c doanh nghip no mun i vo hot ng khng ch da vo ngun vn ch
s hu m cn phi tn dng cc mi quan h huy ng thm vn t bn ngoi nh
vay ngn hng, vay cc t chc tn dng v cc n v kinh t khc. Thm ch trong
qu trnh sn xut kinh doanh c kh nng doanh nghip phi n ngi bn, n lng
cng nhn vin tch lu vn p ng nhu cu vn qu ln mt khu no th
211

mi c th duy tr c cc hot ng. Tt c nhng khon trn c hch ton vo
khon mc n phi tr ca doanh nghip nn sau mt thi hn nht nh theo tha
thun doanh nghip phi tr c gc v li cho ch n.
9.2.2 CN C VO THI GIAN HUY NG
Xt theo thi gian huy ng th vn kinh doanh ca doanh nghip c chia lm hai
loi:
9.2.2.1 NGUN TI TR DI HN
y l ngun c tnh cht n nh m doanh nghip c th s dng di hn vo
hot ng kinh doanh ca doanh nghip nh u t mua sm ti sn c nh v mt
b phn ti sn lu ng ti thiu cn thit cho hot ng sn xut kinh doanh ca
doanh nghip. Ngun ti tr di hn c th nhn c di hnh thc vay n di hn,
vn c phn hoc mua bn trao i cc cng c ti tr di hn trn th trng vn
nh c phiu, tri phiu... v cc hnh thc ti tr tn dng khc.
1. C phiu thng
C phiu thng l mt chng khon th hin quyn s hu vnh vin i vi cng
ty bi khng c s d kin trc thi gian o hn. Gi tr ghi trn b mt c phiu
gi l mnh gi c phiu. Gi c c phiu trn th trng gi l th gi . Tr gi c
phiu c phn nh trong s sch ca cng ty c phn gi l gi tr ghi s. Mnh gi
ch c ngha khi mi pht hnh c phiu hay trong thi gian ngn. Th gi phn nh
s nh gi ca th trng, phn nh lng tin ca nh u t i vi hot ng ca
cng ty. Th gi thay i xung quanh gi tr c phiu tu thuc quan h cung cu trn
th trng .
2. Tri phiu cng ty
Tri phiu cng ty l cc giy vay n di hn v trung hn do cng ty pht hnh.
Tu theo tp qun tng nc cc cng ty pht hnh tri phiu vi nhng k hn khc
nhau. Cc loi tri phiu: tri phiu c bo m, tri phiu khng c bo m, tri
phiu tr li theo thu nhp, tri phiu c li sut c nh, tri phiu c li sut th
ni, tri phiu c th thu hi sm.
212

3. Tn dng thu mua
Tn dng thu mua l hnh thc ti tr tn dng thng qua cc loi ti sn, my mc
thit b... gip cho cc doanh nghip thiu vn vn c c ti sn cn thit s dng
vo hot ng kinh doanh ca mnh. y l phng thc ti tr thng qua hp ng
thu mua gia ngi thu v ngi cho thu. Ngi thu c s dng ti sn v
phi tr tin thu cho ngi cho thu theo thi hn m hai bn tho thun, ngi cho
thu l ngi s hu ti sn v nhn c tin cho thu ti sn.
Tn dng thu mua c hai hnh thc giao dch ch yu l thu vn hnh v thu ti
chnh.
4. Ngun ti tr ngn hn
L ngun ti tr m sau khi huy ng thi gian s dng vn ngn (di 1 nm),
doanh nghip ch c th s dng vn huy ng t nhng ngun ny p ng nhu
cu tm thi v vn pht sinh bt thng trong qu trnh hot ng kinh doanh.
Ngun ny bao gm cc khon vay ngn hn ngn hng v cc t chc tn dng, cc
khon n ngi cung cp, n tin lng v bo him ca ngi lao ng...
9.3 HIU QU S DNG VN CA DOANH
NGHIP
9.3.1 KHI NIM HIU QU S DNG VN
Mc tiu u tin v cng l mc tiu cui cng ca mt doanh nghip khi tin
hnh hot ng sn xut kinh doanh l ti a ho li nhun hay ni cch khc l ti
a ho gi tr doanh nghip. t c mc tiu ny i hi doanh nghip phi tm
cc bin php nhm khai thc v s dng mt cch trit nhng ngun lc bn
trong v ngoi doanh nghip. Chnh v vy vn nng cao hiu qu s dng vn
phi c doanh nghip t ln hng u, l mc tiu trung gian tt yu t
c mc tiu cui cng bi vn c vai tr mang tnh quyt nh i vi qu trnh
hot ng sn xut kinh doanh ca doanh nghip.
213

Ni n hiu qu c ngha l cp n mi quan h gia kt qu t c v chi
ph b ra, n bao gm hai mt l hiu qu kinh t v hiu qu x hi.
- Hiu qu kinh t: Hiu qu kinh t ca vic thc hin mi nhim v kinh t x hi
biu hin mi tng quan gia kt qu thu c v chi ph b ra. Nu xt v tng
lng, ngi ta ch thu c hiu qu kinh t khi no kt qu ln hn chi ph, chnh
lch gia hai i lng ny cng ln th hiu qu kinh t cng cao v ngc li.
- Hiu qu x hi: Mc hiu qu kinh t cao thu c phn nh s c gng n
lc, trnh qun l mi khu mi cp trong h thng cng vic v s gn b ca
vic gii quyt nhng yu cu v mc tiu kinh t vi nhng yu cu v mc tiu
chnh tr x hi ,
Thng qua quan im tng qut a ra trn c th kt lun: Hiu qu s dng
vn ca doanh nghip l mt phm tr kinh t phn nh trnh khai thc, s dng
ngun vn ca doanh nghip vo hot ng sn xut kinh doanh nhm mc ch sinh
li ti a vi chi ph thp nht.
9.3.2 CC CH TIU PHN NH KT QU V CHI PH HOT
NG CA DOANH NGHIP
hiu r hn v khi nim ny cn phi xem xt mt s ch tiu phn nh kt
qu v chi ph hot ng ca doanh nghip.
9.3.2.1 CH TIU PHN NH KT QU
a). Ch tiu li nhun rng
L ch tiu quan trng nht, n l ch tiu cht lng th hin r rng nht tnh
hnh kinh doanh ca doanh nghip. Ch tiu ny phn nh c mt phn cc ch tiu
khc nh doanh thu v thu nhp.
b). Ch tiu doanh thu
Mang tnh cht ca ch tiu khi lng, phn nh quy m hot ng sn xut kinh
doanh ca doanh nghip, tuy nhin khi xem xt ch tiu ny phi lun so snh vi cc
ch tiu khc.
214

c). Ch tiu thu nhp
L ch tiu phn nh ton b thu nhp ca cng ty t c, tuy nhin khi xem xt
ch tiu ny phi cn c vo li nhun rng li ca doanh nghip trong tng thi
k nht nh xem xt s phn chia tng s thu nhp doanh nghip li hp l
cha. Thng thng cc doanh nghip mi hot ng th li nhun rng li chim
mt t trng rt ln cho u t sn xut.
Qua 3 ch tiu trn, thy rng doanh thu thc hin ln cng cha phn nh y
hot ng kinh doanh cng nh hiu qu s dng vn ca doanh nghip, m ch phn
nh c quy m hot ng sn xut kinh doanh ca doanh nghip trn th trng. V
vy phi cn c vo thu nhp v li nhun rng li doanh nghip, so snh ch tiu
ny vi khon chi ph u vo nh gi hiu qu sn xut kinh doanh.
9.3.2.2 CH TIU PHN NH CHI PH
Chi ph cho cc hot ng sn xut kinh doanh ca doanh nghip l vn sn xut
kinh doanh bao gm vn c nh v vn lu ng. Ngoi ra c th nh gi hiu qu
tng b phn vn khc nhau. Vn t ra l xc nh phm vi tng loi vn, b
phn no trc tip to ra doanh thu th mi trc tip tnh vo chi ph u vo.
Hiu qu s dng vn c lng ho thng qua h thng cc ch tiu v kh nng
hot ng, kh nng sinh li, tc lun chuyn vn... N phn nh quan h gia
u ra v u vo ca qu trnh sn xut kinh doanh thng qua thc o tin t hay
c th l mi quan h gia kt qu thu c vi chi ph b ra tin hnh hot ng
sn xut kinh doanh. Kt qu thu c cng cao so vi chi ph vn b ra th hiu qu
s dng vn cng cao. Do doanh nghip mun t c mc tiu tng trng v
ti a ho gi tr doanh nghip cn phi t vn nng cao hiu qu s dng vn
ln hng u. Tuy nhin nng cao hiu qu s dng vn khng phi l mt nhim v
n gin trc khi tm ra cc gii php thc hin doanh nghip cn phi gii quyt
c cc vn c bn sau:
- Phi khai thc ngun lc vn mt cch trit , khng vn nhn ri, lng ph,
s dng vn ng mc ch, tit kim c ngha l doanh nghip phi xc nh c
thi im b vn, quy m b vn sao cho em li hiu qu cao nht vi chi ph thp
nht.
215

- Doanh nghip cn phi c chin lc sn xut kinh doanh, c k hoch qun l
phn b s dng vn mt cch hp l v quan trng l phi lun huy ng, u t
thm m rng qui m sn xut v lnh vc hot ng .
y l nhng yu t c nh hng rt ln n hiu qu hot ng ca doanh
nghip lin quan n vn bo ton v pht trin vn ca doanh nghip ,thc hin
c nhng yu cu trn tc l doanh nghip tm ra mt na trong s cc gii
php nng cao hiu qu s dng vn.
9.3.3 S CN THIT NNG CAO HIU QU S DNG VN
C th tng qut mt s l do c bn, c th lm nn s cn thit phi nng cao
hiu qu s dng vn sn xut kinh doanh ca cc doanh nghip nh sau:
- Th nht: Tin ca qu trnh hot ng sn xut kinh doanh trong cc doanh
nghip l vn, ng vn sn xut kinh doanh phi c kh nng sinh li mi l vn
ct li lin quan trc tip n s tn ti v pht trin ca doanh nghip bi thiu vn
th mi hot ng sn xut kinh doanh ca doanh nghip s b cht, b ngng tr
bi by gi khng cn c s cu tr ca Ngn sch Nh nc.
- Th hai: Nng cao hiu qu s dng vn sn xut kinh doanh c ngha ht sc
quan trng i vi qu trnh hot ng sn xut kinh doanh ca doanh nghip. Gi
y ngi nh ot s phn ca doanh nghip chnh l th trng m khng phi l ai
khc, song Nh nc cng c vai tr nht nh ca n. Nu s dng ng vn hiu
qu th vic p ng nhu cu th trng l iu khng kh khn i vi doanh nghip
na.
- Th ba: Nng cao hiu qu s dng vn cng l mt ni dung cnh tranh gia cc
doanh nghip, trong giai on cnh tranh gay gt hin nay th iu ny cng c
khng nh chc chn hn. Doanh nghip mun tn ti v pht trin c th iu
kin tin quyt khng th thiu c l doanh nghip phi xem xt vn cht lng
sn phm, mu m sn phm v phi quan tm n hiu qu sn xut kinh doanh,
vn ny quyt nh ln n kh nng cnh tranh ca doanh nghip.
- Th t: Tnh hnh chung trong cc doanh nghip hot ng sn xut kinh doanh
nc ta th hiu qu s dng vn sn xut kinh doanh cn cha cao. Thm ch ngy
216

cng gim. Do nng cao hiu qu s dng vn sn xut kinh doanh l mt yu cu
chung i vi cc doanh nghip khng ring trong giai on hin nay. Vic s dng
vn c hiu qu tr thnh mt yu cu khch quan ca c ch hch ton l kinh
doanh tit kim, c hiu qu trn c s t ch v mt ti chnh.
Tm li, vic nng cao hiu qu s dng vn l mt tt yu trong c ch th trng
cnh tranh gay gt. N gp phn nng cao kh nng hot ng sn xut kinh doanh
ca doanh nghip, m rng quy m hot ng sn xut, tng nhanh tc hot ng
ca doanh nghip nhm em li cho doanh nghip li nhun v li nhun ngy cng
cao, gp phn tng trng kinh t x hi.
9.3.4 CC NHN T NH HNG N HIU QU S DNG
VN
Tham gia vo sut qu trnh sn xut kinh doanh l khi vn c a vo s dng
cho hot ng ca doanh nghip. Trong qu trnh vn ng lin tc ny, vn sn xut
kinh doanh chu tc ng ca rt nhiu nhn t khc nhau lm nh hng n hiu
qu s dng ca n. C th xt nhng nhn t ny theo tiu thc sau:
1. Nhng nhn t khch quan
Kinh t th trng l mt s pht trin chung ca x hi nhng trong n vn c
nhng mt tri tn ti v khi c ch th trng mi c mt s linh hot, nhy bn
bao nhiu th mt tri ca n li l nhng thay i lin tc n chng mt gi c ca
cc loi ng tin v th m ng tin mt gi nghim trng, lm pht li vn thng
xuyn xy ra. iu gy ra tnh trng vi mt lng tin nh c th khng th ti
to li (hay mua sm li) ti sn ca doanh nghip vi quy m nh ban u. Nh
vy, ng nhin vn sn xut kinh doanh ca doanh nghip b mt dn.
Khi khoa hc k thut pht trin n nh cao trong thi i vn minh ny nh
mt s k diu th cng chnh iu ny lm cho ti sn c nh ca doanh nghip b
hao mn v hnh rt ln. y l cng l nguyn nhn quan trng lm cho doanh
nghip b mt vn.
217

Do nhng ri ro trong kinh doanh m doanh nghip thng gp phi nh th trng
khng n nh, sc mua ca th trng c hn v mt s ri ro t nhin khc nh
thin tai, bo lt ho hon .. lm h hng vt t, mt mt ti sn ca doanh nghip.
2. Nhng nhn t ch quan
Do trnh qun l ca doanh nghip cn non km, cc doanh nghip lm n thua
l ko di lm cho vn b thm ht dn sau mi chu k sn xut. Nhn t ny c nh
hng trc tip n hiu qu s dng vn sn xut kinh doanh trong doanh nghip,
nu trnh qun l tt th hiu qu s dng vn cao v ngc li.

218

TM TT
Vn ca doanh nghip l biu hin bng tin ca ton b ti sn hu hnh v v
hnh c u t vo qu trnh sn xut kinh doanh nhm mc ch sinh li.
c im vn ca doanh nghip l vn phi gn lin vi ch s hu, vn c gi tr
v mt thi gian, vn phi c vn ng sinh li t mc tiu kinh doanh v vn
biu hin bng tin ton b ti sn ca doanh nghip.
Vn c nh ca doanh nghip l biu hin bng tin ton b ti sn c nh. Theo
, s vn ng ca n lun gn lin vi s vn hnh v chu chuyn ca ti sn c
nh.
Vn lu ng l ngun vn hnh thnh trn ti sn lu ng, l lng tin ng
trc c ti sn lu ng. Vn lu ng ca doanh nghip l biu hin bng tin
ton b ti sn lu ng ca doanh nghip.
Khi doanh nghip c thnh lp bao gi ch u t ca doanh nghip cng phi
b ra mt s vn nht nh. i vi doanh nghip Nh nc vn t c ban u chnh
l vn do ngn sch nh nc cp. i vi doanh nghip t nhn vn t c l s vn
php nh cn thit xin ng k thnh lp doanh nghip, tc l s vn ti thiu
ch doanh nghip phi b ra c thnh lp doanh nghip theo quy nh ca php
lut.
Hiu qu s dng vn ca doanh nghip l mt phm tr kinh t phn nh trnh
khai thc, s dng ngun vn ca doanh nghip vo hot ng sn xut kinh doanh
nhm mc ch sinh li ti a vi chi ph thp nht. Vic nng cao hiu qu s dng
vn l mt tt yu trong c ch th trng cnh tranh gay gt. N gp phn nng cao
kh nng hot ng sn xut kinh doanh ca doanh nghip, m rng quy m hot
ng sn xut, tng nhanh tc hot ng ca doanh nghip nhm em li cho
doanh nghip li nhun v li nhun ngy cng cao, gp phn tng trng kinh t x
hi.
219

CU HI N TP

Cu 1: Trnh by khi nim v cc loi ti sn ca doanh nghip.
Cu 2: Trnh by khi nim vn c nh ca doanh nghip v cc yu t ca vn c
nh ca doanh nghip.
Cu 3: Trnh by khi nim ti sn c nh hu hnh v ti sn c nh v hnh.
c im ca cc loi ti sn trn v vai tr ca chng i vi hot ng kinh doanh
ca doanh nghip nh th no?
Cu 4: Trnh by nhng im cn lu trong qun l vn nhm nng cao hiu qu
s dng v c nh.
Cu 5: Trnh by khi nim v cc yu t ca vn lu ng.
Cu 6: Trnh by nhng im cn lu trong qun l vn nhm nng cao hiu qu
s dng v lu ng.
Cu 7: Trnh by ngun vn v cc yu t ca ngun vn ch s hu ca doanh
nghip.
Cu 8: Th no l hiu qu s dng vn doanh nghip? Cho bit ngha kinh t
ca cc ch tiu trn.
220

BI 10: QUN TR KT QU
KINH DOANH TRONG
DOANH NGHIP THEO
MC LI TH
- Hiu c kt qu v chi ph ca doanh nghip.
- Qun tr chi ph, kt qu theo cch phn b truyn thng.
- Qun tr chi ph, kt qu theo mc li th.
- ng dng phng php tnh mc li th vo qun tr mt s thng v.
- ng dng phng php tnh mc li th vo xc nh gi mt n hng.
10.1 KT QU V CHI PH CA DOANH
NGHIP
10.1.1 HOT NG DOANH THU
Hot ng doanh thu l lnh vc kinh doanh to ra doanh thu cho doanh nghip. C
3 hot ng chnh nhm to ra doanh thu cho doanh nghip, l:
a) Hot ng sn xut cng nghip
Hot ng ny bao gm 2 nhim v:
- Sn xut sn phm theo mu tc l khng c ngi t hng trc, nhng doanh
nghip c theo nguyn mu sn xut, cho hng, tm ngi mua.
221

Sn xut theo mu to iu kin cho doanh nghip sn xut khi lng ln, lin tc
v n nh.
- Sn xut theo n t hng ring
Doanh nghip sn xut theo a ch ca khch hng. V vy, doanh nghip khng
phi lo khu tiu th, sn xut n u tiu th n , thu tin ngay. Tuy nhin, cc
sn xut ny khng n nh v khng lin tc c.
Hot ng sn xut cng nghip ph thuc vo nng lc ca doanh nghip.
b) Hot ng thng mi
L hot ng mua v bn hng ho khng qua ch bin. B phn ny c hoch
ton c lp vi hot ng sn xut cng nghip.
c) Hot ng ca cc phn t cu trc (dch v sa cha, bo hnh sn phm
ca doanh nghip).
Phn xng sa cha my mc ca doanh nghip khng lm ra sn phm bn,
khng phi l phn t cu trc. B phn sa cha, bo hnh sn phm ca doanh
nghip c thu, c chi, c th thu nh hn chi, b phn ny hoch ton c lp, c
coi l phn t cu trc.
Ton b chi ph ca phn t cu trc u l chi ph trc tip. Nh vy, 3 iu kin
mt b phn no l phn t cu trc, l:
- Phi pht sinh chi ph trc tip
- C mang li doanh thu
- C hoch ton ring r hon ton
C ba hot ng trn u l hot ng doanh thu v u mang li doanh thu cho
doanh nghip. Mi hot ng u c ho n thu ring v s thu c a vo qu
chung ca doanh nghip.
Lu :
- Hot ng no khng em li doanh thu trc tip khng thuc v khi nim
doanh thu y.
- Doanh nghip cn xc nh t trng v gi tr tng loi hot ng
222

- Phn tch xem kh nng hot ng no em li doanh thu ln nht, nh nht; -
hot ng no li, hot ng no l.
- Thng hot ng phi hoch ton ring bit, c lp vi nhau, tc l phi phn
b chi ph, xc nh doanh thu khng trng lp.

S 10.1: Hoch nh doanh thu
10.1.2 THNG V
Trong tng hot ng li c mt hay nhiu thng v khc nhau. Thng v l
mt lnh vc hot ng c pht sinh chi ph v em li doanh thu. Thng v c
chia lm 2 loi:
- Thng v trong s (mi c k kt). c im ca thng v ny l cha c
thu nhp, cng cha phi phn b bt k mt chi ph no cho n. V vy, xo mt
thng v khng gy hu qu xu.
- Thng v hon tt l thng v khng cn bt k mt thu nhp hay chi ph
no phn b cho n. Nu loi phn b chi ph hay thu nhp s sai lch kt qu hot
ng.
223

10.1.3 CHI PH SN XUT KINH DOANH
Chi ph sn xut kinh doanh c chia lm 2 loi l chi ph trc tip v chi ph gin
tip (chi ph chung).
a). Chi ph trc tip
L chi ph c phn b thng vo trong sn phm khng lin quan n sn phm
khc. Chi ph trc tip bao gm 3 phn:
- Chi ph vt cht: nguyn vt liu chnh, vt liu ph, nhin liu, ph tng
(nguyn vt liu chnh l nhng nguyn vt liu trong qu trnh ch to phi bin i
lin tc; vt liu ph l nhng vt liu khng bin i trong qu trnh ch bin).
Cch tnh chi ph ny: Cn c vo gi mua cng thm chi ph vn chuyn, nhp
kho
Chi ph nguyn liu cho 1 sn phm bng gi n v nguyn vt liu nhn vi s
lng nguyn liu s dng sn xut mt sn phm.
- Chi ph gia cng thu ngoi ch bin
- Chi ph gi cng sn xut
Chi ph gi cng c hoch ton trc tip vo tng n v sn phm.
Cch tnh nh sau:
Tin cng 1 vsp = tin cng 1 thng * gi hao ph SX
(n v tin t) ngy/thng * gi/ngy
- Tin tr trc tip cho cng nhn: 300.000/thng
- Bo him x hi: 17% 51.000/thng
- Thu tin cng: 0/thng
351.000/thng
Mt cng nhn lm vic 24 ngy/thng, 8 gi/ngy. Mt thng lm vic 192 gi.
SX 1 sn phm cn 6 gi.
Ta tnh c tin cng 1 vsp = 351.000/192 *6 = 11.568
224

b). Chi ph gin tip
Chi ph ny c chia lm 2 loi:
- Chi ph qun l: Chia lm 2 loi l chi ph qun l phn xng v chi ph qun l
x nghip, gi chung l chi ph qun l.
Chi ph qun l l nhng chi ph khng gn trc tip vi sn xut tng sn phm
(thm ch khng lin quan n sn xut sn phm) m lin quan chung n nhiu
loi sn phm bo m hot ng chung ca tng phn xng v ton doanh nghip.
Chi ph qun l bao gm tin cng ca qun tr vin (qun tr vin hng u (cp
cao), qun tr trung gian v qun tr vin c s).
- L ph hng thng:
+ Tin thu nh thng np mt nm 2 ln vo thng 1 v thng 7
+ Tin bo him np theo qu
+ Bu in, thng tin lin lc, tem th
+ Qung co
+ o to, bi dng cng nhn
+ Thu chuyn gia c vn
+ Tin in nc, tip khch
+ Cc loi chi ph qun l khc
- Chi ph khu hao:
Khu hao tin phi trch hng nm nhm mc ch b p li nguyn gi ti sn c
nh.
Lp bng tnh khu hao theo cch tnh mi nh sau:
Danh mc
Bt ng Sn
Nm a
vo hot
ng
Gi tr
(triu
ng)
Thi gian
khu hao
(nm)
Mc khu hao
2003 2004 2005 2006 20....
(1) (2) (3) (4) (5)
Vn phng
Nh xng (m
2
)
Cng c
My tnh
1990
1990
1992
1992
50
800
60
12
20 (1)
20 (2)
10 (*)
3 (3)
25
40
6
4
25
40
6
4
25
40
6

25
40
6
25
40
6

225

Ch : * Cc nc: 5 7 nm l ht khu hao
(1), (2), (3): Cc nc quy nh thi hn s dng c nh
- Mc khu hao hng nm chia u cho 12 thng.
- Nu mua thm, ghi tin b sung vo, nu thanh l loi ra.
- Mua thit b mi phi xc nh ngay khu hao n nm no.
- Bng trn cho bit chnh xc mc khu hao 1 nm.
- Mc khu hao khng lin quan trc tip n sn xut tng sn phm.
V vy, mun tnh chi ph khu hao cho tng sn phm phi dng n phng php
phn b.
Tm li: Chi ph trc tip phn b thng vo n v tng sn phm, cn chi ph
gin tip (chi ph chung) khng phn b thng vo tng n v sn phm c m
phi dng cc cha kho phn b khc nhau.
10.2 QUN TR CHI PH KT QU THEO
CCH PHN B TRUYN THNG
Mt s k hiu:
LN1sp: Li nhun 1 sp
DT1sp: Doanh thu 1 sp gi bn 1 sp
Z1sp: Gi thnh 1sp
Cng thc tnh kt qu kinh doanh:
LN1sp = DT1sp - Z1sp (tm gc phn np cc loi thu)
Trong cng thc, DT1sp chnh l gi bn 1 sn phm, cn Z1sp tnh theo cng
thc:
Z1sp = CPtt1sp + CPc1sp
226

Trong :
CPtt1sp: chi ph trc tip 1 sp
CPc1sp: chi ph chung phn b vo 1 sp
Chi ph trc tip chng ta bit cch tnh. Cn chi ph chung mun tnh c cho
1 sn phm phi s dng n cha kho phn b.
C 3 cha kho phn b nh sau: K hiu K1, K2, K3
- K1: cha kha phn b theo doanh thu:

- K2: cha kha phn b theo chi ph trc tip:

- K3: cha kha phn b theo gi cng:

Nh vy phn b chi ph gin tip vo sn phm c th s dng mt trong ba
cha kha phn b trn. S pht sinh chi ph gin tip l c nh, nhng v c 3
phng php phn b khc nhau nn c 3 loi Z1sp khc nhau v do c 3 kt qu
li nhun khc nhau t 1sp.
Nhn xt:
- Gi thnh v li nhun thu c qua 3 cch phn b khc nhau cho kt qu rt
khc nhau. Lnh o kh bit li ch thc.
- Tnh ton rt phc tp, khi lng tnh ln.
- Khi lng khu hao khng i qua mt s nm d sn xut tng hay gim. Cn
chi ph qun l cng khng tng, gim l bao so vi sn xut tng, gim.
Ni cch khc, chi ph gin tip mang tnh cht c nh nn khng cn phi tnh
ton n.
- Phn b chi ph gin tip nhm mc ch tnh Z, t xc nh gi bn. Nhng
227

hin nay gi bn khng ph thuc vo Z v khng cn bit Z m vn xc nh c
gi bn. C th ni rng gi bn khng l thuc vo Z trong quan h cung cu. Th d
nh sn phm D gi bn 6100, mc d Z l 6228 th vn phi bn 6100.
T kt lun trn, cho thy phi dng phng php tnh li nhun mi ph hp vi
c ch th trng hin nay, bo m cho Gim c nm chnh xc li nhun thc t l
bao nhiu.
T nguyn tc ca phng php ny l gt chi ph gin tip mt bn, nguyn
c cc tnh sau. Nh vy, 3 cha kho phn b trn: K1, K2, K3 s khng s dng na
m dng mt cha kho m l Mc li th im ho vn.
10.3 QUN TR CHI PH KT QU THEO MC
LI TH
10.3.1 MT S KHI NIM V MC LI TH
a) Mc li th n v = Thu nhp n v Chi ph trc tip n v
b) Mc li th n hng = Thu nhp n hng CP trc tip n t hng
c) Mc li th thng v = Thu nhp thng v CP trc tip t thng v
d) Mc li th tng qut = Mc li th cc hot ng
Th d minh ha t bi tp thc hnh cui bi:
Sn phm A Sn phm D
Phn b chi ph K1
632
K2
469
K3
496
K1
1372
K2
1524
K3
1322
Z n v 2157 2011 2015 6076 6228 6026
Gi bn 1 n v 2800 2800 2800 6100 6100 6100
Li nhun n v 649 799 795 24 -128 74
Mc li th n v 1291 1396
Nhn xt:
- Nu ly ba cha kho phn b khc nhau c mc li nhun n v khc nhau
cng 1 n v sn phm.
- Mc li th cng 1 n v sn phm ch c 1.
228

Kt lun:
- Mc li th n v l c s tnh mc li th khc.
- L cha kho mi xc nh li nhun chnh xc.
- Mi sn phm u c mc li th ring ca n.
V vy cha kho mc li th khng b nh hng ca bt k yu t ngoi lai no
nn phn nh chnh xc kt qu hot ng ca doanh nghip, tnh ton li n gin.
y l ci rt cn cho ngi lnh o, qun l.
a) Mc li th im ho vn
Ti thi im m nt tng qut ca doanh nghip cn bng vi cc chi ph C (chi
ph qun l, chi ph khu hao) th doanh nghip khng l nhng cng khng c li.
im chnh l im ho vn mc li th.
Nu mc li th (MLT) tng qut ln hn mc li th im ho vn (MLTHV)
chnh l phn li, m ngc li l l.
Nu gi mc li th 1 l mc li th ca hp ng 1 v mc li th 2 l mc li th
ca hp ng 2 ca doanh nghip, c th s dng mc li th ho vn c biu
din trn s sau:

S 10.2: Mc li th im ho vn
229

LN = MLTTQ CPc
Mc li th l tin, tc l gi tr kt qu ch thc a vo kt qu hot ng ca
doanh nghip.
Ch :
- Lnh o mun li phi kt chuyn mc li th tng thng v (c th c
thng v l) sang mc li th tng qut phi ln, cn CPc c trn gi khng cn
phn b. Lnh o khng cn bit cch phn b, m ch cn bit gi tr trn gi v
tm bin php qun l v gim tng yu t ca n.
- lnh o c hiu qu, ngi ta cn tnh:
MLT theo gi = MLT v / gi sn xut v
10.3.2 D TNH MC LI TH CA MT THNG V SN
XUT SN PHM NGUYN MU MT LOT 20 SN
PHM
- Tn sn phm: D
- S lng a vo SX mt t (l hng): 20
- Gi bn: 6.100/sp
+ Chi ph nguyn vt liu chnh (4 loi):
1.200 + 200 + 300 + 450 = 2.150 (1)
+ Chi ph vt liu ph (5 loi):
30 + 90 + 50 + 15 + 65 = 250 (2)
+ Gi cng (3 loi):
3,2 * 20 = 64 (3)
[Tcb l hng (6,6) + Tgc (2,7 gi * 20SP) + Tkt l hng (3,4 gi)]/20 = 3,2 gi/SP
- Gi 1 gi cng sn xut: 720
Cch tnh:
- Tng DT = 6.100 * 20 = 122.000
230

- CP NVL =(2.150 +250) * 20 =48.000
- CP tin cng = 64 * 720 = 46.080
- CP trc tip = 48.000 + 46.080 = 94.080
- MLT thng v = 122.000 94.080 =27.920
- MLT n v = 27.920 / 20 = 1.396
- MLT gi = 27.920 / 64 = 436,25
10.4 NG DNG PHNG PHP TNH MC
LI TH VO QUN TR MT S THNG
V
10.4.1 NHIM V CA THNG V
t ng mt t ng c hai bung (1 bung gng) theo cc yu cu c th: di
1.1m; rng 0,5m; cao 1,9m; kiu dng (c chm tr trang tr nc t); loi g
10.4.2 NH KINH DOANH
Phi tr li: gi bao nhiu tin (m mnh phi c li)?
Tnh nhanh:
a) Tin nguyn liu
Di x rng x dy x tin/khi
G A : 1,95 x 0,6 x 0,04 x cng = 500.000
B :..
C: ..
b) Tin vt liu ph (khng phi ch bin)
(gng, knh, bn l, tay nm, vc ni, inh.. ): 300.000
c) Phn chm khc phi gia cng thu ngoi: 100.000
Tng s tin phi mua: 800.000
231

D tnh li t nguyn liu gia cng ngoi 20%
800.000 x 0,2 = 160.000
Vy nh gi bn th ( cha k cng ) 960.000
d) Tnh cng
- c tnh cng th phi tr: 100 gi x 1000 ng/gi = 100.000
Ngi qun l phi d tnh thu li t 100 gi cng th ny (bn tinh xo ngh
nghip) l 100.000
Vy tin cng (c cng th + li): 200.000
Tng chi ph trc tip thc t l 960.000
Gi nh bn: 1.160.000
Mc li th thng v: 260.000
Tng chi ph gin tip (qun l + khu hao) = 100.000
Th mc li s l 260.000 100.000 = 160.000

Li 160.000

260.000 100.000
Vy nh kinh doanh phi bn vi gi 1.160.000 mi c li.
Gi i thng lng phi ln hn gi ny:
Th d: 1.400.000
1.160.000 l Khong li
vch ngn 1.400.000
(barie khng
li hn c)
232

Gi s cui cng thng lng ng bng 1.160.00, th mc li th s t d kin
l 260.000 v thc t s l 160.000.
c. D kin gi thng v theo mc li th gi
Nh trn tnh c, mc li th n hng l 260.000. hon thnh n hng
phi u t 100 gi.
Vy mc li th gi ca thng v l:
260.000
100
=2.600
iu c ngha l nu doanh nghip u t 1 gi vo sn xut thng v, s
thu c 2.600 li th.
Gi s cng ty hay c nhn no n t cho doanh nghip thc hin thng v
gm 17 t tng t nh trn, nhng phc tp hn. Tnh ra lm 1 t phi mt 146
gi cng. Vy doanh nghip c th tnh ngay li th ca thng v trn l:
2.600 x 146 x 17 = 6.454.200
T , doanh nghip a ra gi tr d kin ti a ca mnh cho khch hng l :
1.400.000 x 146 x 17
100
=34.748.000
V gi ti thiu cho khch hng l :
1.160.000 x 146 x 17
100
=28.791.000
Nu khch hng chp nhn mc li thng v gm 17 t ng mc gi cao nht
m doanh nghip a ra l 34.748.000 th doanh nghip c li ln (mc li th t
hn d kin).
Nu khch hng khng chp nhn mc gi trn, m thng lng tr mc gi
thp hn 34.748.000, doanh nghip c th chp nhn nhng nu thp hn
28.791.000 th doanh nghip khng th chp nhn c v khng t mc li th d
kin.
233

Vy, gi thng v thng lng ca doanh nghip trong khong t 34.748.000
n 28.791.200
Ch khi tnh gi n hng :
1. Phi tch ring li t vt cht (20%) v li t gi cng (100%). Ty iu kin
m ly li cc phn khc nhau.
Ty ngnh ngh v trnh th khc nhau m ly li cng h s khc nhau
(khng loi tr thng v l ).
2. Thu nhp khc nhau gia cc doanh nghip khng phi hon ton t gi gi
cng, m quan trng l tng gi cng thc hin. Nh th d trn, nu hp ng khc
k 200 gi cng, doanh nghip s c li gp i.
10.5 NG DNG PHNG THC TNH MC
LI TH VO XC NH GI MT N
HNG
10.5.1 T VN
Khi nhn c nhng n hng ch bin hay gia cng mt s lng sn phm no
, cc doanh nghip c bit l doanh nghip nh v s dng phng thc xc nh
gi n hng t cch tnh li th. y cng chnh l phng thc ca k ton qun
tr, khc cn bn vi k ton ti chnh, li m bo tnh k hoch ca doanh nghip.
10.5.2 NI DUNG CA PHNG THC XC NH GI N
HNG BNG CCH TNH LI TH.
Mc li th = Doanh thu chi ph trc tip
phng thc ny, k hoch ca doanh nghip khng ly ch tiu doanh thu na
m ly ngay ch tiu mc li th.
Th d nh doanh nghip t k hoch li th mt nm l 220 n v tin t, mc
li th ny sau khi b p cc chi ph chung s l li nhun ca doanh nghip. Thng
234

thng chi ph chung xc nh cho mt thi k (1 nm) nn k hoch li th
hm cha trong k hoch li nhun.
Vi th d trn, doanh nghip lm vic 1 nm 220 ngy c ngha l mi ngy doanh
nghip phi to ra c 1 n v li th m bo hon thnh k hoch.
Nh vy mi mt n hng khch a n, nu nhm tnh nh mc thi gian ht 7
ngy th ngi nhn hp ng c th nhm tnh rng n hng phi to ra c 7
n v tin t li th.
Nu chi ph trc tip tnh ngay c ht 10 n v tin t th gi n hng c th
xc nh c ngay l 10 + 7 = 17 n v tin t.
Tuy nhin, y ch l mc gi m theo doanh nghip s thc hin c k hoch
li th mt nm theo gi bnh qun.
Nh vy doanh nghip a ra mc gi bao nhiu m phn ( khch hng cn
phi tr gi)? V nu khch hng tr gi thp hn 17 n v th mc gi thp nht c
th nhn l bao nhiu? Trong hon cnh no ca kinh doanh th s chp nhn gi ?
Mt khc, nu n hng ny nhn vo qu 3 m cc qu trc cc n hng u
phi k thp hn mc li th k hoch mong mun th s l gnh nng phi tng gi
n hng ny, v s tng l bao nhiu? Tt c cc vn trn dn n i hi nh
qun tr phi c nhanh mt loi mc gi ch ng trong m phn v k kt hp
ng. Cc mc gi gm:
- Mc gi m qua mc li th t c t n hng bng mc li th bnh qun
k hoch gi l gi bnh qun (Bbq)
- Mc gi m qua , mc li th ca n hng phi b vo cho s ht ca n
hng trc (hay c th gim do cc n hng trc c k cao hn gi bnh qun
gi l gi b tr (Gbt)
- Mc gi theo kinh nghim theo h s tnh li gi l gi kinh nghim (Gkn).
- Mc gi ti thiu c th chp nhn. Thng thng c xc nh bng gii hn
ca chi ph trc tip gi l gi ti thiu (Gtt).
- Vy th doanh nghip s a ra mc gi bao nhiu m phn gi tt l gi
m phn (Gdp).
235

- Cui cng, vic xc nh mt khong gi cho vic m phn, mc c l c s
quyt nh gi n hng.
Khi tnh ton gi n hng theo phng thc ny, ngi ta s dng cc d liu
sau:
- Thi im thng lng.
- Thi gian cn thit thc hin n hng
- Tng mc li th k hoch c nm
- Mc li th thc hin n thi im c n hng
- Mc li th v s gi cn thit thc hin cc n hng ang lm d, k.
- Cc chi ph trc tip
- H s tnh li trn chi ph trc tip theo kinh nghim ca doanh nghip.
- S cng nhn v s gi lm vic, ca lm vic hay s gi nng lc.
10.5.3 BI TP NG DNG
Ngy 30/6, doanh nghip nhn c n hng vi d liu nh sau:
1. S gi cn thit cho n hng: 350
2. Cc chi ph (vt: 1.000 ) H s tnh li
Nguyn vt liu chnh: 35.000 1,2
Nguyn vt liu ph: 16.500 1,4
Thu ngoi: 9.600 1,1
Nhn cng: 7,2 gi 1,8
3. Tnh trng lc thng lng (vt: 1.000 )
- Tng gi nng lc c nm: 84.000
- S gi cn thit thc hin cc thng v ang tin hnh: 8.550
- S gi cn thit thc hin cc thng v ghi s: 7.240
- Mc li th k hoch c nm: 5.760.400
- Mc li th thc hin: 2.986.990
- Mc li th t cc n hng ang lm v ghi s: 792.000
Yu cu:
236

- Xc nh tt c cc mc gi t n hng
- Khong gi m phn
- n hng ny kh hay d thng lng
Vi bn ton trn ta c th tnh nh sau:
- Gi kinh nghim (Gkn)
Gkn = (35.000 * 1,2) + (16.500 *1,4) + (9.600 * 1,1) + (350 * 7,2 * 1,8) =
80.196
- Cc thng lng l 30/6
Gi nng lc cn li l: 84.000 / 2 = 42.000
Gi nng lc thc t ch cn: 42.000 (8.550 + 7.240) = 26.210
- Gi n hng b tr (Gbt):
Gbt = {35.000 +16.500 + 9.600 + (350 *7,2)}
+ {(5.760.400 2.986.990 -792.000) / 26.210)} * 350 = 90.080
- Gi bnh qun:
Gbq = 63.620 + (5.760.400 / 84.000 * 350) = 87.619
- Gi ti thiu chp nhn (Gtt) v nguyn tc l 63.620 chnh l chi ph trc tip.
Trong trng hp khng c n hng th y cn l gi phi chp nhn duy tr
cng vic. Mt khc trong hon cnh cc n lc gim chi ph nguyn vt liu, vt
ph liu,... s to c hi cho doanh nghip c li th.
Vi kt qu trn, gi ti thiu n hng cn t c m bo b tr vo vic
thc hin k hoch li th l 90.080. y l mc gi cao nht, rt kh thc hin v
n hng ny thc s kh m phn. Gi kinh nghim thp hn gi bnh qun ch l
80.196 tc l n li thp hn k hoch li th, cn iu chnh k hoch li th hoc
iu chnh li h thng tnh li.
Nh lp lun, mc gi cn t qu cao so vi mc gi bnh qun v kinh nghim
nn gi a ra m phn ch c th l mc xp x mc gi ny, c th l 90.080 x
237

101% v nh vy khong gi m phn trong trng hp ny s l t 80.196 n
90.981. C th biu din cc mc gi trn nh sau:

Khong gi m phn
Gtt Gkn Gbq Gbt Gdb

63.620 80.196 87.619 80.196 90.981
Kt qu trn cho thy cc n hng k trc 30/6 nhn chung khng m bo
k hoch li th t ra c nm, cc n hng tip theo s d m phn hn nu hp
ng c k mc trn 90.080. Ngc li, nu k mc di 90.080 th cc n
hng sau tip tc kh m phn.
Nhn chung, gi a ra m phn thng c ly mc cao hn mc gi cao nht
t 1 10% l kinh nghim s dng. Nu qu cao s c th gy s kh chu cho khch
hng. Tuy nhin thp hn mc ny i khi li gy s nghi ng t pha khch hng.
Qun tr n hng theo phng thc xc nh mc li th l cch lm n gin ca
k ton qun tr, n thc s hu ch vi cc doanh nghip va v nh, c nhiu n
hng trong mt k kinh doanh.

10.6 THC HNH
Tnh hnh SXKD mt doanh nghip trong mt thng nh sau (Lnh vc hot ng
cng nghip SX SP nguyn mu):
238

TT YU T SN PHM
A B C D E
1
2
3
4
5
CP vt cht trc tip 1 sp ()
Gi cng SX hao ph cho 1 sp (gi)
Gi bn 1 sp ()
Sn lng SX/thng/sp
Gi 1 gi cng SX ()
655
1.2
2.810
450
720
1.200
3
4.900
300
720
1.600
2.7
5.100
325
720
2.400
3.2
6.100
300
720
3010
6
10.000
200
720
Chi ph gin tip: 1.325.000/thng
Tng khu hao: 525.000/thng
Hy tnh:
- Tnh gi thnh 1 SP.
- Li nhun ca 1 SP
Lu : S dng 3 cha kha phn b
+ LN1sp = gi bn 1sp - Z1sp
+ Z1sp: CP trc tip 1sp + CP gin tip phn b cho 1 sp
1. Chi ph trc tip 1 sp
A= 655 + (1,2 x 720) = 1.519
B= 1200 + (3,0 x 720) = 3.360
C= 1600 + (2,7 x 720) = 3.544
D= 2400 + (3,2 x 720) = 4704
E= 3010 + (6.0 x 720) = 7.330
239

2. Tng chi ph gin tip (CP qun l + khu hao)
1.325.000 + 525.000 = 1.850.000
3. Phn b chi ph gin tip
a). Phn b theo doanh thu
(1 ng doanh thu chu bao nhiu ng chi ph phn b)
Dt = (2.810 * 450) + (4.900 * 300) + (5.100 * 325) + (6.100 * 300) + (10.000 *
200) = 8.222.000
K1 = 1.850 / 8.222.000 = 0,225
Cp TRC
TIP
CPc phn b Z1sp Gi bn 1sp LN 1sp
A 1.519 0,225 x 2.810 2.151 2.810 659
B 3.360 0,225 x 4.900 4.462 4.900 438
C 3.544 0,225 x 5.100 4.691 5.100 409
D 4.704 0,225 x 6.100 6.076 6.100 24
E 7.330 0,225 x 10.000 9.580 10.000 420
b). Phn b theo chi ph trc tip
Tng CPtt = (1.519 * 450) + (3.360 * 300) + (3.544 * 325) + (4.704 * 300) +
(7.330 * 200) = 5.720.550
K2 = 1.850 / 5.720.550 = 0,324
Cp TRC
TIP
A 1.519 0,324 x 1.519 2.011 2.810 799
B 3.360 0,324 x 3.360 4.449 4.900 451
240

C 3.544 0,324 x 3.544 4.692 5.100 408
D 4.704 0,324 x 4.704 6.228 6.100 -128
E 7.330 0,324 x 7.330 9.705 10.000 295
c). Phn b theo gi cng
Tng gi cng = (1,2 * 450) + (3 * 300) + (2,7 * 325) + (3,2 * 300) + (6 * 200)
= 4.477,5 gi
K3 = 1.850 / 4.477,5 = 413
Cp TRC
TIP
A 1.519 413 x 1,2 2.015 2.810 795
B 3.360 413 x 3,0 4.599 4.900 301
C 3.544 413 x 2,7 4.659 5.100 441
D 4.704 413 x 3,2 6.026 6.100 74
E 7.330 413 x 6,0 9.808 10.000 192
4. Cc bng tng hp quan trng
(1). Gi thnh ca 1 sp khc nhau
Phng php phn b Z 1 sp
A B C D E
Theo doanh s 2.151 4.462 4.691 6.076 9.580
Theo chi ph trc tip 2.011 4.449 4.692 6.228 9.705
Theo gi cng SX 2.015 4.599 4.659 6.026 9.808
(2). Li nhun ca 1 sp khc nhau
Phng php phn b Li nhun ca 1 sp
A B C D E
241

Theo doanh s 659 438 409 24 120
Theo chi ph trc tip 799 451 408 -128 295
Theo gi cng SX 795 301 441 74 192
Nh vy phn b chi ph gin tip vo sn phm c th s dng mt trong ba
cha kha phn b trn. S pht sinh chi ph gin tip l c nh, nhng v c 3
phng php phn b khc nhau nn c 3 loi Z1sp khc nhau v do c 3 kt qu
li nhun khc nhau t 1sp.
5. Phn tch v nhn xt
- Gi thnh v li nhun thu c qua ba cch phn b khc nhau cho kt qu
rt khc nhau. Lnh o kh bit li ch thc.
- Tnh ton rt phc tp, khi lng tnh ln.
- Khi lng khu hao khng i qua mt s nm d sn xut tng hay gim.
Cn chi ph qun l cng khng tng, gim l bao so vi sn xut tng, gim.
Chi ph gin tip mang tnh cht c nh nn khng cn phi tnh ton n.
- Phn b chi ph gin tip nhm mc ch tnh Z, t xc nh gi bn. Nhng
hin nay gi bn khng ph thuc vo Z v ngi ta khng cn bit Z m vn xc
nh c gi bn. C th ni l gi bn khng l thuc vo Z trong quan h cung
cu.
Do , phi dng mt phng php tnh li nhun mi ph hp vi c ch th
trng hin nay, bo m cho gim c nm chnh xc li nhun thc t l bao
nhiu.
T nguyn tc ca phng php ny l gt CPC (chi ph gin tip) mt bn,
nguyn c cc tnh sau. Nh vy, 3 cha kho phn b trn: K1, K2, K3 s khng s
dng na m dng mt cha kho m l mc li th im ho vn.
Th d: Phng php tnh mc li th n v (n gin cho li ch thc).
SP A SPD
Phn b CP K1=632 K2=469 K3=496 1.372 1.524 1.322
242

Z n v 2.151 2.011 2.015 6.076 6.228 6.100
Gi bn 1 v 2.810 2.810 2.810 6.100 6.100 6.100
Li nhun v 659 799 795 24 -128 74
Mc li th v 1.291 1.396
Nhn xt:
- Nu ly ba cha kho phn b khc nhau c mc li nhun n v khc nhau
cng 1 n v sn phm.
- Mc li th cng 1 n v sn phm ch c 1.
Kt lun:
- Mc li th n v l c s tnh mc li th khc
- L cha kho mi xc nh li nhun chnh xc
- Mi sn phm u c mc li th ring ca n.
V vy cha kho mc li th khng b nh hng ca bt k yu t ngoi lai no
nn phn nh chnh xc kt qu hot ng ca doanh nghip, tnh ton li n gin.
y l ci rt cn cho ngi lnh o, qun l.
6. Xc nh li ch thc
T cc phng php tnh trn chng ta hy xem li ch thc ca doanh nghip m
lnh o cn bit l bao nhiu?
a) Tng li nhun theo cha kha K1 (theo doanh thu) T
k1
= (659 x 450) + (438 x
300) + (409 x 325)+ (24 x 300) + (420 x 200) = 652.075
b) Tng li nhun theo cha kha K2 (theo chi ph trc tip) T
k2
= (799 x 450) +
(457 x 300) + (408 x 325) + ((-128) x 300) + (295 x 200) = 649.850
c) Tng li nhun theo cha kha K3 (theo gi cng) T
k3
= (792 x 450) + (301 x
300) + (441 x 325) + (74 x 300) + (192 x 200) = 650.625
d) Trong 3 s liu trn y u l li ch thc ca doanh nghip? S liu no
gim c s dng? Khng xc nh c. Ch c th tm c li ch thc cn c vo
tnh mc li th im ho vn.
e) Tnh li ch thc theo chi kha mc li th
243

Bc 1: Tng doanh thu
Tdt= (2.810 x 450) + (4.900 x 300) + (5.100 x 325) + (6.100 x 300) + (10.000 x
200) = 8.222.000
Bc 2: Tng chi ph trc tip
Tcptt = (1.519 x 450) + (3.360 x 300) + (3.544 x 325) + (4.704 x 300) + (7.330 x
200) = 5.720.550
Bc 3: Mc li th tng qut ca sn xut 5 mt hng
MLTTQ= 8.222.000 - 5.720.550 = 2.501.450
Tr chi ph gin tip (mc li th im ha vn): 1.850.000
Li nhun ch thc = 639.450
244

TM TT
Hot ng doanh thu l lnh vc kinh doanh to ra doanh thu cho doanh nghip. C
3 hot ng chnh nhm to ra doanh thu cho doanh nghip.
Hot ng sn xut cng nghip bao gm 2 nhim v l sn xut sn phm theo
mu tc l khng c ngi t hng trc, nhng doanh nghip c theo nguyn mu
sn xut, cho hng, tm ngi mua, v sn xut theo n t hng ring l
doanh nghip sn xut theo a ch ca khch hng.
Hot ng thng mi l hot ng mua v bn hng ho khng qua ch bin. B
phn ny c hoch ton c lp vi hot ng sn xut cng nghip.
Hot ng ca cc phn t cu trc l dch v sa cha, bo hnh sn phm ca
doanh nghip).
Thng v l mt lnh vc hot ng c pht sinh chi ph v em li doanh thu.
Thng v c chia lm 2 loi l thng v trong s (mi c k kt) v thng v
hon tt .
Chi ph trc tip l chi ph c phn b thng vo trong sn phm khng lin
quan n sn phm khc. Chi ph trc tip bao gm 3 phn l chi ph vt cht
(nguyn vt liu chnh, vt liu ph, nhin liu, ph tng), chi ph gia cng thu
ngoi ch bin v Chi ph gi cng sn xut.
Chi ph gin tip chia lm 2 loi l chi ph qun l (chi ph qun l phn xng v
chi ph qun l x nghip) v l ph hng thng.
Chi ph chung mun tnh c cho 1 sn phm phi s dng n cha kho phn b
l: (1) K1: cha kha phn b theo doanh thu, (2) K2: cha kha phn b theo chi ph
trc tip, (3) K3: cha kha phn b theo gi cng. Phn b chi ph gin tip vo sn
phm c th s dng mt trong ba cha kha phn b trn. S pht sinh chi ph gin
tip l c nh, nhng v c 3 phng php phn b khc nhau nn c 3 loi Z1sp
khc nhau v do c 3 kt qu li nhun khc nhau t 1sp.
im ho vn mc li th l ti thi im m nt tng qut ca doanh nghip cn
bng vi cc chi ph C (chi ph qun l, chi ph khu hao) th doanh nghip khng l
nhng cng khng c li. Nu mc li th tng qut ln hn mc li th im ho vn
chnh l phn li, m ngc li l l.
245

CU HI N TP

Cu 1: Nu cc phng php phn b truyn thng trong vic tnh gi thnh sn
phm trong doanh nghip ?
Cu 2: So snh u im ca phng php tnh theo mc li th vi phng php
truyn thng ?
Cu 3: Nu cc ng dng ca mc li th trong vic ra quyt nh kinh doanh
trong doanh nghip v ly v d minh ha c th ?
Cu 4: Phn tch vai tr ca qun tr chi ph trong doanh nghip ?
Cu 5: Tnh mc li th ca mt thng v sn xut sn phm nguyn
mu mt lot 30 sn phm
Tn sn phm: D
- S lng a vo SX mt t (l hng): 30
- Gi bn: 6.500/sp
+ Chi ph nguyn vt liu chnh (4 loi): 1.100, 300, 350, 450 (1)
+ Chi ph vt liu ph (5 loi): 30, 80, 60, 15, 65 (2)
+ Gi cng (3 loi): 3,2 * 30 (3)
[Tcb l hng (6,6) + Tgc (2,7 gi * 30SP) + Tkt l hng (3,4 gi)]/30 = gi/SP
- Gi 1 gi cng sn xut: 700
Cu 6: Tnh hnh SXKD mt doanh nghip trong mt thng nh sau (Lnh vc
hot ng cng nghip SX SP nguyn mu):
TT YU T SN PHM
A B C D E
1
2
CP vt cht trc tip 1 sp ()
Gi cng SX hao ph cho 1 sp (gi)
655
1.2
1.200
3
1.600
2.7
2.400
3.2
3010
6
246

3
4
5
Gi bn 1 sp ()
Sn lng SX/thng/sp
Gi 1 gi cng SX ()
2.810
450
720
4.900
300
720
5.100
325
720
6.100
300
720
10.000
200
720
Chi ph gin tip: 1.325.000/thng
Tng khu hao: 525.000/thng
Hy tnh:
- Tnh gi thnh 1 SP.
- Li nhun ca 1 SP
Lu : s dng 3 cha kha phn b

TI LIU THAM KHO 247

TI LIU THAM KHO

1. PGS.TS Trn Kim Dung, Qun tr ngun nhn lc. Nh xut bn
Tng hp 2010
2. TS L Quang Hng, Qun tr hc i cng. Hc vin Cng ngh Bu
chnh Vin thng (lu hnh ni b) 2006
3. PGS.TS ng Th Thanh Phng, Qun tr sn xut v dch v. Nh
xut bn Thng k 2005
4. PGS.TS ng Th Thanh Phng, Bi tp Qun tr sn xut v dch
v. Nh xut bn Thng k 2005
5. PGS.TS ng Th Thanh Phng, ThS Nguyn nh Ha, ThS Trn Th
Nhi Gio trnh Qun tr doanh nghip. Nh xut bn Thng k 2008
6. Nguyn Hi Sn, Qun tr doanh nghip. Nh xut bn Thng k
2000
7. PGS.TS Ng Kim Thanh, Qun tr doanh nghip. Nh xut bn i
hc Kinh t quc dn 2012

Quan Tri Doanh Nghiep

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Quan Tri Doanh Nghiep

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

B GIO DC V O TO

QUN TR DOANH NGHIP

=700 n : (ph hp vi gi 5 USD)

=714 n : iu chnh ln 1000 n v (ph hp vi gi 4.8 USD)

=718 n : iu chnh 2000 n v (ph hp vi gi 4.75 USD)

You might also like