You are on page 1of 115

GV: THANH TNG

T rang1

10 DNG TCH PHN HAY GP TRONG CC K THI
I HC CAO NG
Trong cc cc k thi i Hc Cao ng cu tch phn lun mc nh xut hin trong thi mn Ton.
Tch phn khng phi l cu hi kh, y l mt bi ton nh nhng, mang tnh cht cho im. V vy
vic mt im s tr nn v duyn vi nhng ai b cht thi gian c ti liu. bi vit nh ny s
cung cp ti cc em cc dng tch phn thng xuyn xut hin trong cc k thi i Hc - Cao ng ( v
thi cng s khng nm ngoi cc dng ny). Vi cch gii tng qut cho cc dng, cc v d minh ha i
km, cng vi lng bi tp a dng, phong ph. Mong rng sau khi c ti liu, vic ng trc mt bi
ton tch phn s khng cn l ro cn i vi cc em . Chc cc em thnh cng !
Trong bi vit ny s gii thiu ti cc em 8 phn: T rang
I. S CHUNG GII BI TON TCH PHN 1
II. CC CNG THC NGUYN HM CN NH 2
III. LP TCH PHN HU T V TCH PHN LNG GIC C BN.. 3 12 26
IV. 10 DNG TCH PHN TRONG CC THI I HC CAO NG... 27 81
V. NG DNG TCH PHN.. 82 93
VI. CC LP TCH PHN C BIT V TCH PHN TRUY HI..94 102- 106
VII. DNG TCH PHN CHNG MINH NG THC CHA
k
n
C ...107 -110
VIII. KINH NGHIM GII BI TON TCH PHN I HC 111- 114
I. S CHUNG GII BI TON TCH PHN

diendantoanhoc.net [VMF]
GV: THANH TNG 0947141139 0925509968 http://www.facebook.com/giaidaptoancap3

T rang2

II. CC CNG THC NGUYN HM CN NH


iu kin tin quyt lm tt phn tch phn l chng ta phi nh v hiu c cch
vn dng cc cng thc nguyn hm sau: (ch cn hiu 8 cng thc th s bit cch suy
lun ra cc cng thc cn li)

1
( 1) )
1
u
u du C

+
= = +
}
+
1

( )
( )
( )
2
1
1
1
1
; .
1 1
1 1
; ;
1
ax b
x
x dx C ax b dx C
a
du du
du u C C C
u u u u

+
+

+
= + + = +
} }
+ +
= + = + = +
} } }


) ln
du
u C
u
= +
}
2

ln
1
ln
dx
x C
x
dx
ax b C
ax b a

= +
}
= + +
}
+

)
ln
u
u
a
a du C
a
= +
}
3
;
ln
1
;
x
x u u
x x ax b ax b
a
a dx C e du e C
a
e dx e C e dx e C
a
+ +

= + = +
} }
= + = +
} }

) sin cos udu u C = +
}
4
sin cos
1
sin( ) cos( )
xdx x C
ax b dx ax b C
a

= +
}
+ = + +
}

) cos sin udu u C = +
}
5
cos sin
1
cos( ) sin( )
xdx x C
ax b dx ax b C
a

= +
}
+ = + +
}

2
) cot
sin
du
u C
u
= +
}
6
2
2
cot
sin
1
cot( )
sin ( )
dx
x C
x
dx
ax b C
ax b a

= +
}
= + +
}
+

2
) tan
cos
du
u C
u
= +
}
7
2
2
tan
cos
1
tan( )
cos ( )
dx
x C
x
dx
ax b C
ax b a

= +
}
= + +
}
+

2 2
1 1 1 1
) ln
2 2
du u a
du C
u a a u a u a a u a
| |
= +
|
\ .

=
}
+ +
}
8
2 2
2 2
1
ln
2
1
ln
2
du u a
C
a u a u a
dx x a
C
x a a x a

= +
}
+

= +
}
+


diendantoanhoc.net [VMF]
GV: THANH TNG 0947141139 0925509968 http://www.facebook.com/giaidaptoancap3

T rang3
III. LP TCH PHN HU T V TCH PHN LNG GIC
1. LP TCH PHN HU T
CCH TNH TCH PHN HM HU T
( )
( )
f x
I dx
g x

=
}
(*)


Ch thch: S trn c hiu nh sau :
Khi ng trc mt bi ton tch phn c dng hu t trc tin ta quan tm ti bc ca t s v mu s.
*) Nu bc ca t s nh hn bc ca mu s, khi ta ch ti bc di mu s. C th:
++) Nu bc di mu s bng 1 ta c lun cng thc trong bng nguyn hm v a ra c p s.
++) Nu bc di mu s bng 2 ta quan tm ti A hay tnh c nghim ca phng trnh di mu.
+) Nu 0 A > tc khi ta s phn tch di mu thnh tch v dng k thut tch ghp tch thnh
hai biu thc c mu bc 1 (quay v trng hp mu s c bc bng 1).
+) Nu 0 A = tc khi ta s phn tch di mu thnh hng ng thc v dng k thut tch ghp
a tch phn v dng bit.
+) Nu 0 A < tc khi ta khng th phn tch di mu s thnh tch v hng ng thc c.
-) Nu trn t l hng s khc 0 ta s dng phng php lng gic ha chuyn v dng c bn
( theo cch i bin s trn).
-) Nu trn t c dng bc nht ta s chuyn v bc 0 ( hng s hay s t do) bng k thut vi phn
nh cch trnh by s v quay v trng hp trc (t l hng s khc 0).
++) Nu bc ca mu s ln hn 2 ta s tm cch gim bc bng phng php i bin hoc cc k thut:
Nhn, chia, tch ghp (ng nht h s), vi phn
*) Nu bc ca t s ln hn hoc bng bc ca mu s th ta chuyn sang TH2 (trng hp 2).
diendantoanhoc.net [VMF]
GV: THANH TNG 0947141139 0925509968 http://www.facebook.com/giaidaptoancap3

T rang4



CH :

Vic ng nht h s da theo cch phn tch sau:
1 1 2 2
2 2 2 2 2 2
1 2
( )
... ...
( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( )
m n n
m n m n
A B x C A A B x C B x C f x
ax b cx dx e ax b ax b ax b cx dx e cx dx e cx dx e
+ + +
= + + + + + + +
+ + + + + + + + + + + +

Sau quy ng b mu, dng tnh cht hai a thc bng nhau khi cc h s tng ng ca chng bng
nhau t tm c cc ,
i j
A B ,
j
C

( 1, ; 1, ) i m j n = = hoc c th dng cch chn x tm cc ,
i j
A B ,
j
C .


Cc v d minh ha
V d 1. Tnh tch phn
2
2
0
2
dx
I
x x k
=
+ +
}
vi : 1)
3
4
k = 2) 1 k = 3) 4 k =
Gii: 1) Vi
3
4
k = th :

2
2 2 2 2
2
2
0 0 0 0 0
4 (2 3) (2 1) 2 2 2 1
2 ln
3
4 8 3 (2 1)(2 3) 2 1 2 3 2 3
2
4
dx dx x x x
I dx dx
x x x x x x x
x x
+ + + | |
= = = = = =
|
+ + + + + + +
\ .
+ +
} } } }
15
ln
7

2) Vi 1 k = th :
2 2 2
2 2
0 0 0
1
2 1 ( 1) 1
dx dx
I
x x x x
= = = =
+ + + +
} }
2
3

3) Vi 4 k = th :
2 2
2 2
0 0
2 4 ( 1) 3
dx dx
I
x x x
= =
+ + + +
} }

t 1 3tan x t + = vi ;
2 2
t
| |
e
|
\ .
2
2
3
3.(1 tan )
cos
dt
dx t dt
t
= = + v :0 2 x th :
6 3
t


Khi
2 3 3
3
2
6
6 6
3.(1 tan ) 3 3
3.(tan 1) 3 3
t dt
I dt t
t


+
= = = =
+
} }
3
18


V d 2. Tnh cc tch phn sau:
1)
2
1
1
3
4 1
I dx
x
=

}
2)
0
2 2
1
2 3
dx
I
x x

=
+
}
3)
1
3 2
0
6 9
dx
I
x x
=
+ +
}
4)
1
4 2
0
2 2
dx
I
x x
=
+
}

5)
1
5 2
0
4 5
2
x
I dx
x x

=

}
6)
2
6 2
1
3 2
4 4 1
x
I dx
x x
+
=
+
}
7)
2
7 2
1
3
2 4
x
I dx
x x

=
+ +
}

diendantoanhoc.net [VMF]
GV: THANH TNG 0947141139 0925509968 http://www.facebook.com/giaidaptoancap3

T rang5

Gii: 1)
2
2
1
1 1
3 3
ln 4 1
4 1 4
I dx x
x
= = =

}
3 7
ln
4 3

2)
0
2 2
1
2 3
dx
I
x x

=
+
}
0
1
( 1)(2 3)
dx
x x

= =
+
}
1
5
0
1
(2 3) 2( 1)
( 1)(2 3)
x x
dx
x x

+
+
}


0
0
1 1
1 1 2 1 1 1 1
ln ln
5 1 2 3 5 2 3 5 6
x
dx
x x x

| |
= = = =
|
+ +
\ .
}
ln6
5

3)
1 1 1
3 2 2
0 0 0
1
6 9 ( 3) 3
dx dx
I
x x x x
= = = =
+ + + +
} }
1
12

4)
1 1
4 2 2
0 0
2 2 ( 1) 1
dx dx
I
x x x
= =
+ +
} }

t 1 tan x t = vi ;
2 2
t
| |
e
|
\ .
2
2
(1 tan )
cos
dt
dx t dt
t
= = + v :0 1 x th : 0
4
t


Khi
0 0 2
0
4 2
4
4 4
(1 tan )
tan 1
t dt
I dt t
t




+
= = = =
+
} }
4


5)
( )
1 1 1
1
5 2
0
0 0 0
4 5 ( 1) 3( 2) 1 3
ln 2 3ln 1
2 ( 1)( 2) 2 1
x x x
I dx dx dx x x
x x x x x x
+ + | |
= = = + = + + =
|
+ +
\ .
} } }
4ln2
Ch : Vic phn tch 4 5 1 3( 2) x x x = + + c c l do ta i tm h s , a b tha mn:
4 5 ( 1) ( 2) 4 5 ( ) 2 x a x b x x a b x a b = + + = + + khi
4 1
2 5 3
a b a
a b b
+ = =


= =


6)
( ) 2 2 2
6 2 2 2
1 1 1
3 7
2 1
3 2 3 7
2 2
4 4 1 (2 1) 2(2 1) 2(2 1)
x
x
I dx dx dx
x x x x x
+
| | +
= = = +
|
+
\ .
} } }


2
1
3 7
ln 2 1
4 4(2 1)
x
x
| |
= =
|

\ .

3 7
ln3
2 6
+
7)
( ) 2 2 2 2
7 2 2 2 2
1 1 1 1
1
2 2 4
3 1 (2 2) 1
2
4 4
2 4 2 4 2 2 4 2 4 2
x
x x dx
I dx dx dx A B
x x x x x x x x

+
+
= = = =
+ + + + + + + +
} } } }
(*)
+) Tnh
2 2 2
2
2
2 2
1
1 1
(2 2) ( 2 4)
ln 2 4
2 4 2 4
x d x x
A dx x x
x x x x


+ + +
= = = + + =
+ + + +
} }
2ln2 (1)
+) Tnh
2 2
2 2
1 1
2 4 ( 1) 3
dx dx
B
x x x

= =
+ + + +
} }

t 1 3tan x t + = vi ;
2 2
t
| |
e
|
\ .
2
2
3
3.(1 tan )
cos
dt
dx t dt
t
= = + v : 1 2 x th :0
3
t



2 3 3
3
2 0
0 0
3.(1 tan ) 3
3 3
tan 1 3
t dt
B dt t
t

+
= = = =
+
} }
(2) . Thay (1) v (2) vo (*) ta c:
7
I =
4 3
ln2
3


diendantoanhoc.net [VMF]
GV: THANH TNG 0947141139 0925509968 http://www.facebook.com/giaidaptoancap3

T rang6


V d 3. Tnh cc tch phn sau:
1)
2 3 2
1
1
2 2 4
2 1
x x x
I dx
x
+ +
=

}
2)
1 4 3 2
2 2
0
2 4 2
2 3
x x x x
I dx
x x
+
=

}
3)
2 3 2
3 2
1
4 4 7 2
4 4 1
x x x
I dx
x x
+
=
+
}

4)
1 2
4 2
0
( 1)
1
x
I dx
x
+
=
+
}
( D 2013) 5)
2 2
5 2
0
2 1
2 4
x x
I dx
x x
+
=
+ +
}


Gii:
1)
2
2 2 3 2 3
2
1
1 1
1
2 2 4 5 5
1 ln 2 1
2 1 2 1 3 2
x x x x
I dx x dx x x
x x
| | + + | |
= = + + = + + =
| |

\ .
\ .
} }

10 5
ln3
3 2
+
2)
1 1 1 4 3 2
2 2
2 2 2
0 0 0
2 4 2 5 2( 1) ( 3)
1 1
2 3 2 3 ( 1)( 3)
x x x x x x x
I dx x dx x dx
x x x x x x
( + + + | |
= = =
| (
+
\ .
} } }


1
1 3
2
0
0
2 1
1 2ln 3 ln 1
3 1 3
x
x dx x x x
x x
| | ( | |
= = + + =
| | (
+
\ . \ .
}

2
2ln3 ln2
3

3)
2 2 2 2 3 2
3 2 2 2 2
1 1 1 1
4 4 7 2 6 2 3(2 1) 1 3 1
4 4 1 4 4 1 (2 1) 2 1 (2 1)
x x x x x
I dx x dx x dx x dx
x x x x x x x
( ( + + | |
= = + = + = + +
| ( (
+ +
\ .

} } } }


2
2
1
3 1
ln 2 1
2 2 2(2 1)
x
x
x
| |
= + =
|

\ .
11 3
ln3
6 2
+
4)
1 2
4 2
0
( 1)
1
x
I dx
x
+
=
+
}
( D 2013)

( )
1 1 1 1 1 1 2 2
1
2
4 2 2 2 2
0
0 0 0 0 0 0
1 2 2 2 ( 1)
1 ln( 1)
1 1 1 1
x x x x d x
I dx dx dx dx dx x x
x x x x
+ + + | |
= = + = + = + = + + =
|
+ + + +
\ .
} } } } } }
1 ln2 +
5)
2 2 2 2
5 2 2 2
0 0 0
3
(2 2) 6
2 1 3 9
2
2 2
2 4 2 4 2 4
x
x x x
I dx dx dx
x x x x x x
| |
+ +
|
+ + | |
= = =
| |
+ + + + + +
\ .
|
\ .
} } }


2 2 2 2
2 2
0 0 0
3 ( 2 4)
2 6
2 2 4 2 4
d x x dx
dx
x x x x
+ +
= +
+ + + +
} } }
2
2
0
3 3
2 ln( 2 4) 6 4 ln3 6
2 2
x x x I I
| |
= + + + = +
|
\ .
(*)
Tnh
2 2
2 2
0 0
2 4 ( 1) 3
dx dx
I
x x x
= =
+ + + +
} }

t 1 3tan x t + = (vi ;
2 2
t
| |
e
|
\ .
)
2
2
2 2
3
3(1 tan )
cos
( 1) 3 3(1 tan )
dx dt t dt
t
x t

= = +

+ + = +

v :0 2 x th :
6 3
t

2 3 3 3
2
6
6 6
3(1 tan ) 3 3 3
3(1 tan ) 3 3 18
t dt
I dt t
t


+
= = = =
+
} }
(2*). Thay (2*) vo (*) ta c:
5
I =
3 3
4 ln3
2 3

+

diendantoanhoc.net [VMF]
GV: THANH TNG 0947141139 0925509968 http://www.facebook.com/giaidaptoancap3

T rang7


V d 4. Tnh cc tch phn sau:
1)
1 3
1 4 2
0
3 2
x
I dx
x x
=
+ +
}
(B 2012) 2)
1 7
2 4 2
0
(3 2 )
x
I dx
x
=

}
3)
2 2
3 4 2
1
1
( 3 2)
x
I dx
x x x

=
+ +
}

4)
2
4 2 2
1
2 3
( 2 )( 4 3)
x
I dx
x x x x
+
=
+ + +
}
5)
1 2
5 4 3 2
2
1
4 6 4 1
x
I dx
x x x x

=
+ +
}
6)
2
6 3 5
1
dx
I
x x
=
+
}

7)
1
7 3
0
(1 2 )
x
I dx
x
=
+
}
8)
( )
2
8
2014
1
1
dx
I
x x
=
+
}
9)
0 2
9 8
1
(1 )
x dx
I
x

}


Gii: 1)
1 3
1 4 2
0
3 2
x
I dx
x x
=
+ +
}
(B 2012) t
2
t x = 2 dt xdx = hay
2
dt
xdx =
v : 0 1 x th :0 1 t
1 1 1 1 2
1 4 2 2
0 0 0 0
. 1 . 1 2( 1) ( 2) 1 2 1
3 2 2 3 2 2 ( 1)( 2) 2 2 1
x xdx t dt t t
I dt dt
x x t t t t t t
+ + | |
= = = =
|
+ + + + + + + +
\ .
} } } }


1
0
1
ln 2 ln 1
2
t t
| |
= + + =
|
\ .
3
ln3 ln2
2

2)
1 7
2 4 2
0
(3 2 )
x
I dx
x
=

}
t
3 3
4
4
1
8
8
3 2
3
2
dt x dx x dx dt
t x
t
x

= =

v : 0 1 x th :3 1 t
Khi
1 1 1 3 7 4
3
2 4 2 4 2 2 2
0 0 3 1
3
1 1 3
2
.
(3 2 ) (3 2 ) 8 16
t
x x t
I dx x dx dt dt
x x t t

= = = =

} } } }


3
3
2
1 1
1 3 1 1 3
ln
16 16
dt t
t t t
| | | |
= = =
| |
\ . \ .
}
2 ln3
16


3)
2 2
3 4 2
1
1
( 3 2)
x
I dx
x x x

=
+ +
}
t
2
2
2
dt
t x dt xdx xdx = = = v :1 2 x th :1 2 t
Khi
2 2 2
3 2 4 2 2
1 1
( 1) 1 1
.
( 3 2) 2 ( 3 2)
x t
I xdx dt
x x x t t t

= =
+ + + +
} }

Lc ny ta s phn tch
2
1
( 3 2)
t
t t t

+ +
thnh tng cc phn thc c mu bc 1 bng phng php ng nht
h s . C th:
2
1 1
( 3 2) ( 1)( 2) 1 2
t t A B C
t t t t t t t t t

= = + +
+ + + + + +

1 ( 1)( 2) ( 2) ( 1) t A t t Bt t Ct t = + + + + + + (*)
Vic tm , , A B C c th lm theo 2 cch :
Cch 1:
2
(*) 1 ( ) (3 2 ) 2 t A B C t A B C t A = + + + + + + khi
1
0
2
3 2 1 2
2 1 3
2
A
A B C
A B C B
A
C

+ + =

+ + = =


=


diendantoanhoc.net [VMF]
GV: THANH TNG 0947141139 0925509968 http://www.facebook.com/giaidaptoancap3

T rang8

Cch 2: +) Chn 0 t = th (*) c dng:
1
1 2
2
A A = =
+) Chn 1 t = th (*) c dng: 2 2 B B = =
+) Chn 2 t = th (*) c dng:
3
3 2
2
C C = =
Vy
2
2
3
1 1
1 1 2 3 1 3
ln ln( 1) ln( 2)
2 2 1 2( 2) 4 4
I dt t t t
t t t
(
(
= + = + + +
(
(
+ +


}
=
7ln3 11.ln2
4



4)
2 2 2
4 2 2 2 2
1 1 1
2 3 2 3 2 3
( 2 )( 4 3) ( 2)( 1)( 3) ( 3 )( 3 2)
x x x
I dx dx dx
x x x x x x x x x x x x
+ + +
= = =
+ + + + + + + + +
} } }

Cch 1: (i bin)
t
2
3 t x x = + (2 3) dt x dx = + v :1 2 x th : 4 10 t
Khi
10
10 10
4
4 4 4
1 1 1 1
ln
( 2) 2 2 2 2
dt t
I dt
t t t t t
| |
= = = =
|
+ + +
\ .
} }
1 15
ln
2 12


Cch 2: (tch ghp v s dng k thut vi phn)

2 2
2 2 2
4 2 2 2 2
1 1 1
( 3 2) ( 3 ) (2 3)
1 1 (2 3) (2 3)
2 ( 3 )( 3 2) 2 3 3 2
x x x x x
x dx x dx
I dx
x x x x x x x x
( + + + +
(
+ +

= =
(
+ + + + + +

} } }


2
2 2 2 2 2
2 2 2
1 1
1
1 ( 3 ) ( 3 2) 1 3
ln
2 3 3 2 2 3 2
d x x d x x x x
x x x x x x
(
+ + + +
= = =
(
+ + + + +

} }

1 15
ln
2 12

5)
1 2
5 4 3 2
2
1
4 6 4 1
x
I dx
x x x x

=
+ +
}
Chia c t v mu trong biu thc tch phn cho
2
x ta c:

1 1
2
2
5
2 2
2 2
2 2
1
1
1
1
4 1 1 1
4 6 4 6
dx
x
x
I dx
x x x x
x x x x


| |

|
\ .
= =
| | | |
+ + + + +
| |
\ . \ .
} }

Cch 1: (i bin) t
1
t x
x
= +
2
2 2
2
1
1
1
2
dt dx
x
t x
x
| |
=
|

\ .

= + +

v : 2 1 x th
5
: 2
2
t
Khi
2
2 2 2
5 2 2 2
5
5 5 5
2
2 2 2
1
( 2) 4 6 4 4 ( 2) 2
dt dt dt
I
t t t t t t


= = = = =
+ +
} } }
1
36

Cch 2: (tch ghp v s dng k thut vi phn dnh cho nhng ai c k nng phn tch tt)

1
1 1
2
5 2 2
2 2
2
1 1
1 2
1
1
1 1 1
2
4 4 2
dx d x
x x
I
x
x x x
x
x x x

| | | |
+
| |
\ . \ .
= = = =
| | | | | |
+
+ + + +
| | |
\ . \ . \ .
} }
1
36

diendantoanhoc.net [VMF]
GV: THANH TNG 0947141139 0925509968 http://www.facebook.com/giaidaptoancap3

T rang9

6)
2 2
6 3 5 3 2
1 1
(1 )
dx dx
I
x x x x
= =
+ +
} }

Cch 1: (i bin)
t
2
t x = 2
2
dt
dt xdx xdx = = v :1 2 x th :1 4 t
Khi
2 4
6 4 2 2
1 1
1
(1 ) 2 ( 1)
xdx dt
I
x x t t
= = =
+ +
} }
4
2
1
1 ( 1)
2 ( 1)
t t
dt
t t
+
+
}
4 4
2 2
1 1
1 1 1 1 1 ( 1)
2 ( 1) 2 ( 1)
t t
dt dt
t t t t t t
( ( +
= =
( (
+ +

} }


4
4
2
1
1
1 1 1 1 1 1 1
ln
2 1 2
t
dt
t t t t t
| + | (
= + = + =
|
(
+
\ .
}
3 1 5
ln
8 2 8
+
Cch 2: (Dng k thut tch ghp)

2 2 2 2
6 3 2 3 2
1 1
(1 ) 1 1
(1 ) (1 )
x x
I dx dx
x x x x x
( +
= =
(
+ +

} }
2 2 2 2
3 2 3 2
1 1
1 (1 ) 1 1
(1 ) 1
x x x
dx dx
x x x x x x
( + | |
= = +
| (
+ +
\ .

} }


2 2 2
3 2
1 1
1 1 1 (1 )
2 1
d x
dx
x x x
+ | |
= +
|
+
\ .
} }
2
2
2
1
1 1 3 1 5
ln ln(1 ) ln2 ln
2 2 8 2 2
x x
x
(
= + + = + =
(

3 1 5
ln
8 2 8
+
7)
1
1 1 1
7 3 3 2 3 2
0 0 0
0
1 1 2 1 1 1 1 1 1 1
(1 2 ) 2 (1 2 ) 2 (1 2 ) (1 2 ) 2 2(1 2 ) 4(1 2 )
x x
I dx dx dx
x x x x x x
( ( +
= = = = + =
( (
+ + + + + +

} } }
1
18

8)
( )
2
8
2014
1
1
dx
I
x x
=
+
}

t
2014 2013 2013
1 2014
2014
dt
t x dt x dx x dx = + = = v :1 2 x th
2014
: 2 1 2 t +
Khi
( )
2014 2014
2 1 2 1 2 2013
8
2014 2014
1 2 2
1 1 1 1
2014 ( 1) 2014 1 1
x dx dt
I dt
t t t t x x
+ +
| |
= = =
|
+ \ .
} } }


2014
1 2
2
1 1
ln
2014
t
t
+

= =
2014
2015ln2 ln(1 2 )
2014
+

9)
0 2
9 8
1
(1 )
x dx
I
x

}
t 1 t x dt dx = = v : 1 0 x th :1 2 t
Khi
2
2 2 2 2 2
9 8 8 8 7 6 7 6 5
1 1 1 1
(1 ) 1 2 1 2 1 1 1 1
7 3 5
t dt t t
I dt dt
t t t t t t t t
+ | | | |
= = = + = + =
| |
\ . \ .
} } }
33
4480

V d 5. Tnh cc tch phn sau: 1)
2 2
1 3
1
1 x
I dx
x

=
}
2)
ln2
3
2
0
1
x
I e dx =
}


Gii:
1)
2 2
1 3
1
1 x
I dx
x

=
}
t
2 2 2
2 2
1 1
1
tdt xdx
t x t x
x t
=
= =

= +

v cn :0 3 t

2 2 3 3 2 2 2
1 3 4 2 2 2 2
1 1 0 0
1 1. .
( 1) (1 )
x x xdx t tdt t
I dx dt
x x t t

= = = =
+ +
} } } }

diendantoanhoc.net [VMF]
GV: THANH TNG 0947141139 0925509968 http://www.facebook.com/giaidaptoancap3

T rang10

t
2
2
tan (1 tan )
cos
du
t u dt u du
u
= = = + v cn :0
3
u



2 2 2 2 3 3 3 3
2 2
1 2 2 2 2
0 0 0 0
tan .(1 tan ) tan sin
.cos sin
(1 tan ) 1 tan cos
u u du u u
I du udu udu
u u u

+
= = = =
+ +
} } } }


3
3
0 0
1 cos2 1 1 3
sin2
2 2 4 6 8
u
du u u


| |
= = = =
|
\ .
}
4 3 3
24


2)
ln2
3
2
0
1
x
I e dx =
}
t
2
3 3
3
3
1 1
1
x
x x
x
t dt e dx
t e t e
e t
=

= =

= +

v cn :0 1 t
ln2 ln2 1 1 1 3 2 3
3
2 3 3 3
0 0 0 0 0
1. .3 1
1 3 3 1
1 1 1
x x
x
x
e e dx t t dt t dt
I e dx dt
e t t t
| |
= = = = =
|
+ + +
\ .
} } } } }

Ta dng phng php ng nht h s:
2
3 2 2
1 1
1 .( 1) ( )( 1)
1 ( 1)( 1) 1 1
A Bt C
A t t Bt C t
t t t t t t t
+
= = + = + + + +
+ + + + +


2
0
1 1 2
1 ( ) ( ) 0 ; ;
3 3 3
1
A B
A B t A B C t A C A B C A B C
A C
+ =

= + + + + + + + + = = = =

+ =


( C th chn 0 t = v 1 t = c ba pt 3 n , , A B C ri gii tm c , , A B C (my tnh c th gip ) )
Vy ta c:
3 2 2
1 1 2 1 1 2
1 3( 1) 3( 1) 3 1 1
t t
t t t t t t t
+ | |
= + =
|
+ + + + +
\ .

1
2 2
0
1 2
3
1 1
t
I dt
t t t
| |
= +
|
+ +
\ .
}
1 1 1 1 2
2 2 2
0 0 0 0
1
(2 1) 1
1 1 1 ( 1)
2
3 3
1 1 1 2 1 1
t
d t t dt
dt dt
t t t t t t t t
| |

|
+ | |
= + = +
| |
+ + + + +
\ .
|
\ .
} } } }


1
2
0
1
3 ln( 1) ln( 1)
2
t t t t J
| |
= + + +
|
\ .
3 ln2 J = (*) vi
1 1
2 2
2
0 0
1
1 3
2 2
dt dt
J
t t
t
= =
+
| |
| |
+
| |
\ .
\ .
} }

t
2
2
2
2
2
3 3(1 tan )
2cos 2
1 3
tan
2 2
1 3 3
(1 tan )
2 2 4
u
dt du du
t
t u
t u

+
= =

=

| |
| |

+ = +
|
|
|
\ .
\ .
v :0 1 t th cn :
6 6
u


2 6 6 6
2
6
6 6
3(1 tan ) 4 2 3 2 3 2 3
.
2 3(1 tan ) 3 3 9
u
J du du u
u


+
= = = =
+
} }
(2*)
Thay (2*) vo (*) ta c :
2
I =
2 3
3 ln2
9




diendantoanhoc.net [VMF]
GV: THANH TNG 0947141139 0925509968 http://www.facebook.com/giaidaptoancap3

T rang11

Nhn xt: Trong cc bi ton i bin cc em s nhn ra mt iu (rt quan trng trong phn i bin), khi
chng ta i bin th bc tip theo l bc vi phn c 2 v. Sau khi lm xong iu ny cc em s bit ngay
l bi ton chng ta i c ng hng hay khng. C th: Nu sau khi vi phn ta c: ( ) ( ) f t dt g x dx = th
xy ra 2 kh nng:
+) Trong bi c cha ( ) g x dx (c th phi thm bc tch ghp, thm bt nhn thy n) v phn cn
li ca biu thc di du tch phn (nu c) cn cha bin x m ta rt c theo t . Khi xc sut ta i
theo hng ny ng l cao.
+) Trong bi khng c lng ( ) g x ta chnh (v dx i mt mnh lc ny khng n phi c mt
( ) g x i cng hay phi c ( ) g x dx th ta mi chuyn c theo ( ) f t dt ). Khi cc em nn ngh ti vic t
nhn thm vo ( bi khng cho th ta t cho) v chnh bng cch nhn vi lng tng ng di mu s
v phn pht sinh thm sau khi nhn cng vi biu thc trc s rt c theo t ( c hai bi ton trn
ta t nhn c t v mu ln lt vi x v
x
e )

Bi luyn

Tnh cc tch phn sau: 1)
1
2
0
2
dx
I
x x
=

}
( s:
1 1
ln
3 4
) 2)
1
2 2
0
4 11
5 6
x
I dx
x x
+
=
+ +
}
( s:
9
ln
2
)
3)
3 3
3 2
0
2 1
x
I dx
x x
=
+ +
}
( s:
9
3ln4
4
) 4)
3 3
4 2
0
1
x dx
I
x
=
+
}
( s:
3
ln2
2
)
5)
1
5 4 2
0
4 3
xdx
I
x x
=
+ +
}
( s:
1 3
ln
4 2
) 6)
1 2
6 2
0
3 10
2 9
x x
I dx
x x
+ +
=
+ +
}
( s:
1 4
1 ln
2 3
+ )
7)
0
7 2 2
1
( 4 3)( 4 4)
dx
I
x x x x

=
+ +
}
( s:
1 3 1
ln
2 2 6
) 8)
1
2
8 4 2
0
2 1
dx
I
x x
=
+
}
( s:
1 1
ln3
3 4
)
9)
1
9 4 2
0
3 4
dx
I
x x
=

}
( s:
ln3
20
+
) 10)
1
10 4 2
0
4 3
dx
I
x x
=
+ +
}
( s:
(9 2 3)
72

)
11)
1
11 3
0
(1 3 )
x
I dx
x
=
+
}
( s:
1
8
) 12)
( )
1
12 2
2
0 1
dx
I
x
=
+
}
( s:
2
8
+
) 13)
( )
1 3
13 2
8
0 4
x dx
I
x
=

}
( s:
1 ln3
96 128
+ )
14)
1
14 3
0
1
dx
I
x
=
+
}
( s:
1 3
ln2
3 18

+ ) 15)
6 10
2 2
15 4
1
1
1
x
I dx
x
+
+
=
+
}
( s:
2
6

) 16)
1 4
16 6
0
1
1
x
I dx
x
+
=
+
}
(s:
3

)
17)
1 2
17 4 3 2
1
2
2
2 5 4 4
x
I
x x x x

=
+ + + +
}
( s:
3
44
) 18)
1
18 2 2
0
2 5
( 3 2)( 7 12)
x
I dx
x x x x
+
=
+ + + +
}
( s:
1 5
ln
2 4
)
19)
1
19 4 3 2
0
2 1
2 3 2 3
x
I dx
x x x x
+
=
+ + +
}
( s:
3
ln
5
) 20)
2 2
20 4 2
1
3
( 3 2)
x
I dx
x x x

=
+ +
}
( s:
13 21
ln3 ln2
4 4
)
21)
1
21 2
0
( 1)( 2)
xdx
I
x x
=
+
}
( s:
3
ln2
20 5

) 22)
1 2
22 3 2
0
2 5 2
2 4 8
x x
I dx
x x x
+
=
+
}
( s:
1 3
ln
6 4
+ )
23)
2 3 2
23 4 3
1
4 1 x x x
I dx
x x

=
+
}
( s:
8 15
ln
3 7
) 24)
5 3 2
24 2 2
3
4 2 1
( 1)
x x x
I dx
x x
+
=

}
( s:
15 2
ln
2 15
)
diendantoanhoc.net [VMF]
GV: THANH TNG 0947141139 0925509968 http://www.facebook.com/giaidaptoancap3

T rang12

2. TCH PHN LNG GIC C BN
Trc khi i vo 10 dng tch phn hay gp trong cc k thi i Hc Cao ng cc em cn nm
c cch tnh cc tch phn lng gic c bn qua cc v d sau:

V d 1. Tnh cc tch phn sau vi 1;5 k = (c 40 cu tch phn trong v d ny) :

2
0
sin
k
A xdx

=
}

2
0
cos
k
B xdx

=
}

4
0
tan
k
C xdx

=
}

2
4
cot
k
D xdx

=
}


2
3
1
sin
k
E dx
x

=
}

6
0
1
cos
k
F dx
x

=
}

4
6
1
tan
k
G dx
x

=
}

3
4
1
cot
k
H dx
x

=
}


Gii:
*) Vi k = 1 . Ta c:
+)
2
2
1
0
0
sin cos A xdx x

= = =
}
1 +)
2
2
1
0
0
cos sin B xdx x

= = =
}
1
+)
4 4 4
4
1
0
0 0 0
sin cos 2
tan lncos ln
cos cos 2
x d x
C xdx dx x
x x

= = = = = =
} } }
1
ln2
2

+)
2 2 2
2
1
4
4 4 4
cos sin 2
cot lnsin ln
sin sin 2
x d x
D xdx dx x
x x


= = = = = =
} } }
1
ln2
2

+)
2
1
3
1
sin
E dx
x

=
}

Cch 1:
2 2 2
1 2 2
3 3 3
1 sin sin
sin sin 1 cos
x x
E dx dx dx
x x x


= = =

} } }
. Lc ny ta c 2 cch trnh by
Cch trnh by 1: t cos t x = sin dt xdx = v :
3 2
x

th
1
: 0
2
t
Khi
1 1 1 1
1
2 2 2 2
2
1 2
0 0 0 0 0
1 (1 ) (1 ) 1 1 1 1 1
ln
1 (1 )(1 ) 2 (1 )(1 ) 2 1 1 2 1
dt dt t t t
E dt dt
t t t t t t t t
+ + + | |
= = = = + = =
|
+ + +
\ .
} } } }
1
ln3
2

Cch trnh by 2:

2 2
2
1
3
3 3
cos 1 1 1 1 1 cos
cos ln
(1 cos )(1 cos ) 2 1 cos 1 cos 2 1 cos
d x x
E d x
x x x x x


+ | |
= = + = =
|
+ +
\ .
} }
1
ln3
2

diendantoanhoc.net [VMF]
GV: THANH TNG 0947141139 0925509968 http://www.facebook.com/giaidaptoancap3

T rang13

Cch 2:
2 2
2 2 2 2 2 2
1
3 3 3 3 3 3
sin cos sin cos cos sin
1 1 1
2 2 2 2 2 2
sin 2 2
2sin cos cos sin cos sin
2 2 2 2 2 2
x x x x x x
dx dx d d
E dx dx
x x x x x x
x


+
= = = + = +
} } } } } }


2 2
3 3
lncos lnsin ln tan
2 2 2
x x x


| |
= + = =
|
\ .
1
ln3
2

Cch 3:
2 2 2 2
1
2
3 3 3 3
tan
1 1
2
sin
2sin cos 2tan cos tan
2 2 2 2 2
x
d
dx
E dx dx
x x x x x
x


= = = = =
} } } }
2
3
ln tan
2
x

=
1
ln3
2

+)
6 6 6
1 2 2
0 0 0
1 cos cos
cos cos 1 sin
x x
F dx dx dx
x x x

= = =

} } }
( tnh tng t nh
1
E - hoc i bin hoc vi phn)

6 6
6
0 0 0
1 sin 1 1 1 1 1 sin
sin ln
2 (1 sin )(1 sin ) 2 1 sin 1 sin 2 1 sin
d x x
d x
x x x x x


+ | |
= = + = =
|
+ +
\ .
} }
1
ln3
2

+)
4 4 4 4
4
1
6
6 6 6 6
1 cos sin
cot lnsin ln 2
tan sin sin
x d x
G dx xdx dx x
x x x


= = = = = = =
} } } }
1
ln2
2

+)
3 3 3 3
3
1
4
4 4 4 4
1 sin cos 2
tan ln cos ln
cot cos cos 2
x d x
H dx xdx dx x
x x x


= = = = = = =
} } } }
1
ln2
2

*) Vi k = 2 . Ta c:
+)
2 2
2
2
2
0 0 0
1 1 1
sin (1 cos2 ) sin2
2 2 2
A xdx x dx x x


| |
= = = =
|
\ .
} }
4


+)
2 2
2
2
2
0 0 0
1 1 1
cos (1 cos2 ) sin2
2 2 2
B xdx x dx x x


| |
= = + = + =
|
\ .
} }
4


+)
( )
4 4
2
4
2 2
0
0 0
1
tan 1 tan
cos
C xdx dx x x
x

| |
= = = =
|
\ .
} }
4
4


+) ( )
2 2
2
2
2 2
4
4 4
1
cot 1 cot
sin
D xdx dx x x
x


| |
= = = =
|
\ .
} }
4
4


+)
2
2
2 2
3
3
1
cot
sin
E dx x
x

= = =
}
3
3

+)
6
6
2 2 0
0
1
tan
cos
F dx x
x

= = =
}
3
3

diendantoanhoc.net [VMF]
GV: THANH TNG 0947141139 0925509968 http://www.facebook.com/giaidaptoancap3

T rang14

+) ( )
4 4 4
2
4
2 2 2
6
6 6 6
1 1
cot 1 cot
tan sin
G dx xdx dx x x
x x


| |
= = = = =
|
\ .
} } }
3 1
12


+) ( )
3 3 3
2
3
2 2 2
4
4 4 4
1 1
tan 1 tan
cot cos
H dx xdx dx x x
x x


| |
= = = = =
|
\ .
} } }
3 1
12


*) Vi k = 3 . Ta c:
+)
3 2 2 2 2
3 2 2
3
0 0 0
0
cos
sin sin .sin (1 cos ) cos cos
3
x
A xdx x xdx x d x x

| |
= = = = + =
|
\ .
} } }
2
3
(c th t cos t x = )
+)
3 2 2 2 2
3 2 2
3
0 0 0
0
sin
cos cos .cos (1 sin ) sin sin
3
x
B xdx x xdx x d x x

| |
= = = = =
|
\ .
} } }
2
3
(c th t sin t x = )
+)
( )
4 4 4 4
3 3 2
3 2
0 0 0 0
tan
tan tan tan tan tan (1 tan ) tan tan
cos
x
C xdx x x x dx x x x dx x dx
x

(
( = = + = + =
(

} } } }


2 4 4 4
4
1 1 2
0 0 0 0
tan tan
tan tan tan
cos 2
x x
dx xdx xd x C C
x


= = = =
} } }
1 1
ln2
2 2

( cc em c th xem li cch tnh
1
1
ln2
2
C = tnh trc vi k = 1 )
+)
( )
2 2 2 2
3 3 2
3 2
4 4 4 4
cot
cot cot cot cot cot (1 cot ) cot cot
sin
x
D xdx x x x dx x x x dx x dx
x


(
( = = + = + =
(

} } } }


2 2 2 2
2
1 1 2
4
4 4 4
cot cot
cot cot cot
sin 2
x x
dx xdx xd x D D
x


= = = =
} } }
1 1
ln2
2 2

(cc em c th xem li cch tnh
1
1
ln2
2
D = tnh trc vi k = 1 )
+)
2 2 2
3 3 4 2 2
3 3 3
1 sin sin
sin sin (1 cos )
x x
E dx dx dx
x x x


= = =

} } }
t cos sin t x dt xdx = = v
1
: 0
2
t
Khi
| |
1 1 1
2
2 2 2 2 2
3 2 2 2 2 2 2
0 0 0
(1 ) (1 ) 1 1 (1 ) (1 ) 2(1 ).(1 )
(1 ) 4 (1 ) .(1 ) 4 (1 ) .(1 )
t t dt dt t t t t
E dt
t t t t t
+ + + + + +
= = =
+ +
} } }


1 1
2 2
2 2 2 2
0 0
1 1 1 2 1 1 1 1 1
4 (1 ) (1 ) (1 ).(1 ) 4 (1 ) (1 ) 1 1
dt dt
t t t t t t t t
( (
= + + = + + +
( (
+ + + +

} }


1
2
0
1 1 1 1
ln
4 1 1 1
t
t t t
| + |
= + =
|
+
\ .
1 1
ln3
4 3

diendantoanhoc.net [VMF]
GV: THANH TNG 0947141139 0925509968 http://www.facebook.com/giaidaptoancap3

T rang15

+)
6 6 6
3 3 4 2 2
0 0 0
1 cos cos
cos cos (1 sin )
x x
F dx dx dx
x x x

= = =

} } }

t sin cos t x dt xdx = = v : 0
6
x

th
1
:0
2
t
Khi
| |
1 1 1
2
2 2 2 2 2
3 2 2 2 2 2 2
0 0 0
(1 ) (1 ) 1 1 (1 ) (1 ) 2(1 ).(1 )
(1 ) 4 (1 ) .(1 ) 4 (1 ) .(1 )
t t dt dt t t t t
F dt
t t t t t
+ + + + + +
= = =
+ +
} } }


1 1
2 2
2 2 2 2
0 0
1 1 1 2 1 1 1 1 1
4 (1 ) (1 ) (1 ).(1 ) 4 (1 ) (1 ) 1 1
dt dt
t t t t t t t t
( (
= + + = + + +
( (
+ + + +

} }


1
2
0
1 1 1 1
ln
4 1 1 1
t
t t t
| + |
= + =
|
+
\ .
1 1
ln3
4 3


+)
( )
4 4 4 4
3 3 2
3 3
6 6 6 6
1
cot cot cot cot cot (1 cot ) cot
tan
G dx xdx x x x dx x x x dx
x


( = = = + = +
} } } }


4 4 4 4 4
2 2
6 6 6 6 6
cot cos cot cos sin
cot cot
sin sin sin sin sin
x x x x d x
dx dx dx xd x
x x x x x


(
= = =
(

} } } } }


2 4
6
cot
lnsin
2
x
x

| |
= =
|
\ .
1
1 ln2
2


+)
( )
3 3 3 3
3 3 2
3 3
4 4 4 4
1
tan tan tan tan tan (1 tan ) tan
cot
H dx xdx x x x dx x x x dx
x


( = = = + = +
} } } }


3 3 3 3 3
2 2
4 4 4 4 4
tan sin tan sin cos
tan tan
cos cos cos cos cos
x x x x d x
dx dx dx xd x
x x x x x


(
= = = +
(

} } } } }


2 3
4
tan
ln cos
2
x
x

| |
= + =
|
\ .
1
1 ln2
2

*) Vi k = 4 . Ta c:
+)
( )
2
2 2 2 2
4 2
4
0 0 0 0
1 cos2 1 1 1 cos4
sin 1 2cos2 cos 2 1 2cos2
2 4 4 2
x x
A xdx dx x x dx x dx

+ | | | |
= = = + = +
| |
\ . \ .
} } } }


2
2
0 0
1 3 1 1 3 1
2cos2 cos4 sin2 sin4
4 2 2 4 2 8
x x dx x x x


| | | |
= + = + =
| |
\ . \ .
}
3
16


diendantoanhoc.net [VMF]
GV: THANH TNG 0947141139 0925509968 http://www.facebook.com/giaidaptoancap3

T rang16

+)

3
16



+)
( )
2 4 4 4 4
4 2 4 2 2 2 2 2
4 2
0 0 0 0
tan
tan tan tan tan tan (1 tan ) tan tan
cos
x
C xdx x x x dx x x x dx x dx
x

(
( = = + = + =
(


} } } }


2 3 4 4 4
4
2 2
2 2 2
0 0 0 0
tan tan
tan tan tan
cos 3
x x
dx xdx xd x C C
x


= = = =
} } }
1 4
3 4

=
3 8
12


(cc em c th xem li cch tnh
2
4
4
C

= tnh trc vi k = 2 )

+)
( )
2 2 2 2 2
4 2 4 2 2 2 2 2
4 2
4 4 4 4
cot
cot cot cot cot cot (1 cot ) cot cot
sin
x
D xdx x x x dx x x x dx x dx
x


(
( = = + = + =
(


} } } }


2 3 2 2 2
2
2 2
2 2 2
4
4 4 4
cot cot
cot cot cot
sin 3
x x
dx xdx xd x D D
x


= = = =
} } }
1 4
3 4

=
3 8
12


(cc em c th xem li cch tnh
2
4
4
D

= tnh trc vi k = 2 )

+)
( )
3 2 2 2 2
2
4 4 2 2
3
3 3 3
1 1 1 cot
. 1 cot . cot cot
sin sin sin 3
x
E dx dx x d x x
x x x


| |
= = = + = + =
|
\ .
} } }
10 3
27


+)
( )
3 6 6 6 6
2
4 4 2 2
0 0 0
0
1 1 1 tan
. 1 tan . tan tan
cos cos cos 3
x
F dx dx x d x x
x x x

| |
= = = + = + =
|
\ .
} } }
10 3
27

+)
( )
4 4 4 4
4 2 4 2 2 2 2
4 4
6 6 6 6
1
cot cot cot cot cot (1 cot ) cot
tan
G dx xdx x x x dx x x x dx
x


( = = = + = +
} } } }


2 2 4 4 4 4 4
2 2 2
2 2 2
6 6 6 6 6
cot cot 1
cot cot cot cot 1
sin sin sin
x x
x dx dx xdx xd x dx
x x x


(
| |
= = =
| (
\ .

} } } } }


3 4
6
cot
cot
3
x
x x

| |
= + + =
|
\ .
8
12


( )
2
2 2 2 2
4 2
4
0 0 0 0
1 cos2 1 1 1 cos4
cos 1 2cos2 cos 2 1 2cos2
2 4 4 2
x x
B xdx dx x x dx x dx

+ + | | | |
= = = + + = + +
| |
\ . \ .
} } } }
2
2
0 0
1 3 1 1 3 1
2cos2 cos4 sin2 sin4
4 2 2 4 2 8
x x dx x x x


| | | |
= + + = + + =
| |
\ . \ .
}
diendantoanhoc.net [VMF]
GV: THANH TNG 0947141139 0925509968 http://www.facebook.com/giaidaptoancap3

T rang17

+)
( )
3 3 3 3
4 2 4 2 2 2 2
4 4
4 4 4 4
1
tan tan tan tan tan (1 tan ) tan
cot
H dx xdx x x x dx x x x dx
x


( = = = + = +
} } } }


2 2 3 3 3 3 3
2 2 2
2 2 2
4 4 4 4 4
tan tan 1
tan tan tan tan 1
cos cos cos
x x
x dx dx xdx xd x dx
x x x


(
| |
= = =
| (
\ .

} } } } }


3 3
4
tan
tan
3
x
x x

| |
= + =
|
\ .
8
12


*) Vi k = 5 . Ta c:
+)
2 2 2 2
5 4 2 2 2 4
5
0 0 0 0
sin sin .sin (1 cos ) .sin (1 2cos cos ). cos A xdx x xdx x xdx x x d x

= = = = +
} } } }


2
3 5
0
2 1
cos cos cos
3 5
x x x

| |
= + =
|
\ .
8
15
(c th t cos t x = )
+)
2 2 2 2
5 4 2 2 2 4
5
0 0 0 0
cos cos .cos (1 sin ) .cos (1 2sin sin ). sin B xdx x xdx x xdx x x d x

= = = = +
} } } }


2
3 5
0
2 1
sin sin sin
3 5
x x x

| |
= + =
|
\ .
8
15
(c th t sin t x = )

+)
( )
3 4 4 4 4
5 3 5 3 3 2 3 3
5 2
0 0 0 0
tan
tan tan tan tan tan (1 tan ) tan tan
cos
x
C xdx x x x dx x x x dx x dx
x

(
( = = + = + =
(


} } } }


3 4 4 4 4
4
3 3
3 3 2
0 0 0 0
tan tan
tan tan tan
cos 4
x x
dx xdx xd x C C
x


= = = =
} } }
1 1 1
ln2
4 2 2
| |
=
|
\ .
1 1
ln2
2 4

( cc em c th xem li cch tnh
3
1 1
ln2
2 2
C = tnh trc vi k = 3 )

+)
( )
3 2 2 2 2
5 3 5 3 3 2 3 3
5 2
4 4 4 4
cot
cot cot cot cot cot (1 cot ) cot cot
sin
x
D xdx x x x dx x x x dx x dx
x


(
( = = + = + =
(

} } } }


1 1 1
ln2
4 2 2
| |
=
|
\ .
1 1
ln2
2 4

( cc em c th xem li cch tnh
3
1 1
ln2
2 2
D = tnh trc vi k = 3 )
3 4 2 2 2
2
3 3
3 3 2
4
4 4 4
cot cot
cot cot cot
sin 4
x x
dx xdx xd x D D
x


= = = =
} } }
diendantoanhoc.net [VMF]
GV: THANH TNG 0947141139 0925509968 http://www.facebook.com/giaidaptoancap3

T rang18

+)
2 2 2
5 5 6 2 3
3 3 3
1 sin sin
sin sin (1 cos )
x x
E dx dx dx
x x x


= = =

} } }

t cos sin t x dt xdx = = v :
3 2
x

th
1
: 0
2
t . Khi
1
2
5 2 3
0
(1 )
dt
E
t
=

}

Ta c:
| |
3
3 3
2 3 3 3 3 3
(1 ) (1 ) 1 1 1 (1 ) (1 ) 6(1 ).(1 )
. .
(1 ) 8 (1 ) .(1 ) 8 (1 ) .(1 )
t t t t t t
t t t t t
+ + + + + +
= =
+ +


| |
2
3 3 2 2 3 3 2 2
(1 ) (1 ) 1 1 1 6 1 1 1 3
.
8 (1 ) (1 ) (1 ) .(1 ) 8 (1 ) (1 ) 2 (1 ) .(1 )
t t
t t t t t t t t
(
+ + (
= + + = + + (
(
+ + + +
(



2 2
3 3 2 2
1 1 1 3 (1 ) (1 ) 2(1 ).(1 )
.
8 (1 ) (1 ) 2 (1 ) .(1 )
t t t t
t t t t
( + + + +
= + +
(
+ +



3 3 2 2
1 1 1 3 1 1 2
8 (1 ) (1 ) 2 (1 ) (1 ) (1 ).(1 ) t t t t t t
( | |
= + + + +
( |
+ + +
\ .


3 3 2 2
1 1 1 3 1 1 1 1
8 (1 ) (1 ) 2 (1 ) (1 ) 1 1 t t t t t t
( | |
= + + + + +
( |
+ + +
\ .

Suy ra
1
2
5 3 3 2 2
0
1 1 1 3 1 1 1 1
8 (1 ) (1 ) 2 (1 ) (1 ) 1 1
E dt
t t t t t t
( | |
= + + + + +
( |
+ + +
\ .
}


1
2
2 2
0
1 1 1 3 1 1 1
ln
8 2(1 ) 2(1 ) 2 1 1 1
t
t t t t t
( | + |
= + + =
( |
+ +
\ .
1 3
ln3
12 16
+
+)
6 6 6
5 5 6 2 3
0 0 0
1 cos cos
cos cos (1 sin )
x x
F dx dx dx
x x x

= = =

} } }
t sin cos t x dt xdx = = v
1
:0
2
t .
Khi
1
2
5 2 3
0
(1 )
dt
F
t
=

}
=
1 3
ln3
12 16
+ (xem cch tnh
5
E trn)
+)
( )
3 3 3 3
5 3 5 3 3 2 3
5 5
4 4 4 4
1
tan tan tan tan tan (1 tan ) tan
cot
H dx xdx x x x dx x x x dx
x


( = = = + = +
} } } }


3 3 3 3 3 3
3
3 2 3 2 3
4 4 4 4
tan 1 tan 1
tan tan
cos cot cos cot
x x
dx dx dx xd x H
x x x x


(
= = =
(

} } } }


4
3
3
4
tan 1
2 1 ln2
4 2
x
H

| |
= = =
|
\ .
1
1 ln2
2
+
( cc em c th xem li cch tnh
3
1
1 ln2
2
H = tnh trc vi k = 3 )
diendantoanhoc.net [VMF]
GV: THANH TNG 0947141139 0925509968 http://www.facebook.com/giaidaptoancap3

T rang19


CH :
+) S c nhiu em thc mc l biu thc di du tch phn tan
k
xdx
}
tng t vi
1
cot
k
dx
x
}
v
tng t vi . Nu i tnh nguyn hm (tch phn bt nh ) chng c s ging nhau
(tnh nguyn hm c hiu l tnh trn tp xc nh ca hm). Nhng nu i tnh tch phn xc nh th s
c s khc bit . V nh tnh v
4
1
0
1
cot
H dx
x

=
}
th
1
1 C = nh cch chng ta lm. Cn
trong tnh hung ny vi kin thc ton s cp s khng tnh c v hm s di du tch phn khng xc
nh vi cn 0 x = .

+) a ra cng thc tng qut cho cc tch phn trn cc em s tm hiu r hn mc VI trong phn
tch phn truy hi.


V d 2. Tnh cc tch phn sau:
1)
2
1
0
1 cos
dx
I
x

=
+
}
2)
2
2
0
2 cos
dx
I
x

=
+
}
3)
2
3
0
1 sin
dx
I
x

=
+
}

4)
4
4
0
sin2 cos3 cos5 I x x xdx

=
}
5)
( )
4
2 6 6
5
0
(1 2sin ) sin cos I x x x dx

= +
}
6)
3
3
6
0
sin cos
2 2
x x
I dx

=
}


Gii:
1)
2 2 2
2
1
2 2
0 0 0 0
2
tan
1 cos 2
2cos cos
2 2
x
d
dx dx x
I
x x
x


= = = = =
+
} } }
1
2)
2
2
0
2 cos
dx
I
x

=
+
}
t
2
2
2
2
1
tan
2 1
cos
1
dt
dx
x t
t
t
x
t

+
=

+
v :0
2
x

th :0 1 t

1 1
2
2 2 2
0 0
2
2
2
1
1 3
2
1
dt
dt
t
I
t t
t
+
= =
+
+
+
} }
t
2
2
2 2
3
3(1 tan )
3tan
cos
3 3(1 tan )
dt du u du
t u
u
t u

= = +
=

+ = +

v :0
6
t


Khi
2 6 6 6
2 2
0 0
0
2 3(1 tan ) 2 3 2 3
3(1 tan ) 3 3
u du
I du u
u

+
= = = =
+
} }
3
9


CH : Khi t
2
2
2 2
2
1
tan
2 2 1
sin ; cos
1 1
dt
dx
x t
t
t t
x x
t t

+
=

= =

+ +

cot
k
xdx
}
1
tan
k
dx
x
}
4
1
0
tan C xdx

=
}
1
H
diendantoanhoc.net [VMF]
GV: THANH TNG 0947141139 0925509968 http://www.facebook.com/giaidaptoancap3

T rang20

3)
2 2 2
2
3 2
2
0 0 0 0
cot
1 sin 2 4
2sin
sin cos
2 4
2 2
dx dx dx x
I
x x
x x

| |
= = = = + =
|
+ | | \ .
| |
+
+ |
|
\ .
\ .
} } }
1
( hoc bin i
2
1 1 1
1 sin
1 cos 2sin
2 2 4
x x
x

= =
+ | | | |
+ +
| |
\ . \ .
)

4) ( ) ( )
4 4 4
4
0 0 0
1 1
sin2 cos3 cos5 sin2 cos8 cos2 sin2 cos8 sin2 cos2
2 2
I x x xdx x x x dx x x x x dx

= = + = +
} } }

( )
4
4
0 0
1 1 1 1 1
sin10 sin6 sin4 cos10 cos6 cos4
4 4 10 6 4
x x x dx x x x


| |
= + = + =
|
\ .
}
13
120


5)
( )
4
2 6 6
5
0
(1 2sin ) sin cos I x x x dx

= +
}

Ta c:
2
6 6 2 2 3 2 2 2 2 2
1 2sin cos2
3
sin cos (sin cos ) 3sin .cos (sin cos ) 1 sin 2
4
x x
x x x x x x x x x
=

+ = + + =


Khi
4 4
4
2 2 3
5
0 0 0
3 1 3 1 1
cos2 1 sin 1 sin 2 sin2 sin2 sin 2
4 2 4 2 4
I x x dx x d x x x


| | | | | |
= = = =
| | |
\ . \ . \ .
} }
3
8


6)
3 3
3
3 3 4
6
0 0 0
1
sin cos 2 sin sin sin
2 2 2 2 2 2
x x x x x
I dx d


= = = =
} }

1
4



V d 3. Tnh cc tch phn sau:
1)
4
1
0
cos sin
1 sin2
x x
I dx
x

=
+
}
2)
( )
3
2
0
sin
3sin cos
k
x
I dx
x x

=
+
}
vi 1;3 k = 3)
3
4
3
4
2 sin cos
dx
I
x x

=
+
}

4)
3
4
0
cos .cos3 I x xdx

=
}
5)
4
3 3
5
0
cos2 .(sin sin3 cos cos3 ) I x x x x x dx

= +
}
6)
4 4
6 4 4
0
sin
sin cos
x
I dx
x x

=
+
}


Gii:
1)
4 4
4
1 2
0 0 0
cos sin (sin cos ) 1
1 sin2 (sin cos ) sin cos
x x d x x
I dx
x x x x x


+
= = = =
+ + +
} }
2
1
2

diendantoanhoc.net [VMF]
GV: THANH TNG 0947141139 0925509968 http://www.facebook.com/giaidaptoancap3

T rang21

2)
( )
3
2
0
sin
3sin cos
k
x
I dx
x x

=
+
}
vi 1;3 k =
Cch trnh by 1:
Ta c:
( )
3 3 3
2
0 0 0
3 1
sin sin cos
sin 1 6 6 2 6 2 6
2
3 1 3sin cos
sin
2 sin cos
6
2 2
k k k
k
k
x x x
x
I dx dx dx
x x
x
x x

| | | | | |
+ + +
| | |
\ . \ . \ .
= = =
| |
| |
+
+
|
+
|
\ .
\ .
} } }


3 3
1
1
0 0
cos
1 3 6
2
sin sin
6 6
k
k k
x dx
dx
x x


+

| | | |
+
| |
\ .
| =
| | | | |
+ +
| | |
\ . \ . \ .
} }
3 3
1 1
1
0 0
sin
3 1 6
2 2
sin sin
6 6
k k
k k
d x
dx
x x


+ +

| |
+
|
\ .
=
| | | |
+ +
| |
\ . \ .
} }

+) Vi 3 k =
3
3 3
2
2 3 2
0 0
0
sin
3 1 3 1 6
cot
16 16 16 6
sin sin 32sin
6 6 6
d x
dx
I x
x x x


( | |
+
| (
| | \ .
( = = + + =
|
| | | | | |
\ . (
+ + +
| | |
(
\ . \ . \ .
} }
3
32

+) Vi 2 k = khi
3 3
2
2
0 0
sin
3 1 6
8 8
sin sin
6 6
d x
dx
I
x x


| |
+
|
\ .
=
| | | |
+ +
| |
\ . \ .
} }
3 1
8 8
A B = (1)
*) Ta c:
3 3 3
2 2
0 0 0
sin sin
6 6
sin sin 1 cos
6 6 6
x x
dx
A dx dx
x x x


| | | |
+ +
| |
\ . \ .
= = =
| | | | | |
+ + +
| | |
\ . \ . \ .
} } }


3
0
cos
6
1 cos 1 cos
6 6
d x
x x


| |
+
|
\ .
=
( ( | | | |
+ + +
| | ( (
\ . \ .
}
3
0
1 1 1
cos
2 6
1 cos 1 cos
6 6
d x
x x


| |
|
| |
| = + +
|
| | | | | \ .
+ + +
| | |
\ . \ . \ .
}


( )
3
0
1 cos
1 6
ln ln 3 2
2
1 cos
6
x
x

| |
+ +
|
\ .
= = +
| |
+
|
\ .
(2) *) Ta c:
3
3
2
0
0
sin
1 6
1
sin sin
6 6
d x
B
x x



| |
+
|
\ .
= = =
| | | |
+ +
| |
\ . \ .
}
(3)
Thay (3); (2) vo (1) ta c:
2
I =
( )
3ln 3 2 1
8
+

+) Vi 1 k =
3 3 3
2
0 0
0
sin
3 1 3 1 6
lnsin
4 4 4 4 6
sin
6
d x
I dx x x
x

| |
+
|
(
| |
\ .
= = + =
( |
| |
\ .

+
|
\ .
} }
3 1
ln2
12 4


diendantoanhoc.net [VMF]
GV: THANH TNG 0947141139 0925509968 http://www.facebook.com/giaidaptoancap3

T rang22

Cch trnh by 2:
( )
3
2
0
sin
3sin cos
k
x
I dx
x x

=
+
}
vi 1;3 k =
Ta c:
( )
3 3 3
2
0 0 0
sin sin 1 sin
2
3 1 3sin cos
sin
2 sin cos
6
2 2
k k k
k
k
x x x
I dx dx dx
x x
x
x x

= = =
| |
| |
+
+
|
+
|
\ .
\ .
} } }

t
6
t x dt dx

= + = v :0
3
x

th :
6 2
t


Khi
2 2 2
2 1
6 6 6
3 1
sin
sin cos
1 1 1 3sin cos 6
2 2
2 sin 2 sin 2 sin sin
k k k k k k k
t
t t
t t
I dt dt dt
t t t t

+
| |

|
| |
\ .
= = =
|
|
\ .
} } }

+) Vi 1 k =
( )
2 2 2
2
2
6
6 6 6
1 cos 1 sin 1
3 3 3 lnsin
4 sin 4 sin 4
t d t
I dt dt t t
t t


| |
| | |
= = = =
|
|
\ .
|
\ .
} } }
3 1
ln2
12 4


+) Vi 2 k =
2 2 2
2 2 2 2
6 6 6
1 3sin cos 1 cos sin
3
8 sin sin 8 (1 cos )(1 cos ) sin
t t d t d t
I dt
t t t t t


| |
| |
|
= =
|
| |
+
\ . |
\ .
} } }


2
6
3 1 cos 1
ln
16 1 cos 8sin
t
t t

| |
+
= + =
|
|

\ .
( )
3ln 3 2 1
8
+

+) Vi 3 k =
2 2 2
2 2 3 2 3
6 6 6
1 3 cos 1 sin
3
16 sin sin 16 sin sin
t dt d t
I dt
t t t t


| |
| |
|
= =
|
| |
\ . |
\ .
} } }
2
2
6
1 1
3cot
16 2sin
t
t

| |
= + =
|
\ .
3
32

3)
3 3 3 3
4 4 4 4
3
2
4 4 4 4
1 1
2 sin cos 2 2 2
2 2cos 1 cos sin
4 4 2 8
dx dx dx dx
I
x
x x
x x



= = = =
| | | | | | +
+ + +
| | |
\ . \ . \ .
} } } }


3
3
4
4
2
4
4
1 1 2 8
cot
2 8 2 2
sin
2 8
x
d
x
x

| |
+
|
| |
\ .
= = + =
|
| |
\ .
+
|
\ .
}
2
2

4)
3
4
0
cos .cos3 I x xdx

=
}
Ta c:
3 2
1 cos2 cos4 cos2
cos .cos3 cos .(cos .cos3 ) .
2 2
x x x
x x x x x
+ +
= =

( )
2
1
cos4 cos2 cos2 .cos4 cos 2
4
x x x x x = + + +

1 cos6 cos2 1 cos4
cos4 cos2
4 2 2
x x x
x x
+ + | |
= + + +
|
\ .
cos6 3cos4 3cos2 1
8
x x x + + +
=
diendantoanhoc.net [VMF]
GV: THANH TNG 0947141139 0925509968 http://www.facebook.com/giaidaptoancap3

T rang23


4
0
0
1 1 sin6 3sin4 3sin2
(cos6 3cos4 3cos2 1)
8 8 6 4 2
x x x
I x x x dx x

| |
= + + + = + + +
|
\ .
}
=
8


Ch : Bi ton trn ta c th c cch bin i :
Xut pht t cng thc nhn 3 ca cos:
3
cos3 4cos 3cos x x x = ( sau nhn c 2 v vi cos3x )

2 3 3
1 cos6 3(cos4 cos2 )
cos 3 4cos .cos3 3cos .cos3 4cos .cos3
2 2
x x x
x x x x x x x
+ +
= =

3
cos6 3cos4 3cos2 1
cos .cos3
8
x x x
x x
+ + +
=
5)
4
3 3
5
0
cos2 .(sin sin3 cos cos3 ) I x x x x x dx

= +
}

Ta c:
3 3
sin sin3 cos cos3 x x x x + =
2 2
sin (1 cos )sin3 cos (1 sin )cos3 x x x x x x +
=( ) ( ) sin sin3 cos cos3 sin cos cos sin3 sin cos3 x x x x x x x x x x + +
=cos2 sin cos .sin4 x x x x


2 2 3
cos2 sin 2 cos2 cos2 (1 sin 2 ) cos 2 x x x x x x = = =
Khi :
( )
2
4 4 4 4
3 4 2
5
0 0 0 0
1 cos4 1
cos2 .cos 2 cos 2 1 2cos4 cos 4
2 4
x
I x xdx xdx dx x x dx

+ | |
= = = = + +
|
\ .
} } } }


3
32


6)
4 4
6 4 4
0
sin
sin cos
x
I dx
x x

=
+
}
Ta c:
2
2 2
4
2
4 4 2
1 cos2 1 cos 2 2cos2 2 sin 2 2cos2
sin
2 4 4
1 2 sin 2
sin cos 1 sin 2
2 2
x x x x x
x
x
x x x

+ | |
= = =

\ .


+ = =


Khi :
2 4 4 4
4
6 2 2 2
0 0 0 0
1 2 sin 2 2cos2 1 2cos2 1 cos2
1
2 2 sin 2 2 2 sin 2 2 2 sin 2 8
x x x x
I dx dx x dx I
x x x

| |
= = = =
|

\ .
} } }

Tnh
4
2
0
cos2
2 sin 2
x
I dx
x

}
t sin2 2cos2 cos2
2
dt
t x dt xdx xdx = = = v :0 1 t , suy ra:
( ) ( )
( )( )
( )
1
1 1 1
2
0 0 0
0
2 2
1 1 1 1 1 1 2 1
ln ln 2 1
2 2 4 2 4 2 2 2 4 2 2 2 2 2 2
t t
dt t
I dt dt
t t t t t t
+ +
+ | |
= = = + = = +
|
+ \ . +
} } }
Vy
6
I =
( )
1
ln 2 1
8 2 2

+
Ch : Bi ton trn ta c th c cch bin i :

( )
( )( )
2 2 2 2
4 4 4 4 4
4 4 2 4 4
2
sin cos sin cos
sin sin cos sin cos 1 1 cos2
1 sin cos 2 2 2 sin 2 2 sin cos
2 1 sin 2
2
x x x x
x x x x x x
x x x x x
x
+
+ +
= = + =
+ | | +

|
\ .

2
cos2 2sin cos .sin2 cos2 cos2 sin 2 cos2 x x x x x x x x = =
4 4
4
0 0 0
1 1 cos8 1 3 1 1 3 1 1
1 2cos4 2cos4 cos8 sin4 sin8
4 2 4 2 2 4 2 2 16
x
x dx x x dx x x x


+ | | | | | |
= + + = + + = + + =
| | |
\ . \ . \ .
} }
diendantoanhoc.net [VMF]
GV: THANH TNG 0947141139 0925509968 http://www.facebook.com/giaidaptoancap3

T rang24

V d 4. Tnh cc tch phn sau: 1)
2
1
0
1 sin cos
dx
I
x x

=
+ +
}
2)
4
2
0
2sin 11cos
3sin 4cos
x x
I dx
x x

+
=
+
}

3)
2
3
0
sin 7cos 6
4sin 3cos 5
x x
I dx
x x

+ +
=
+ +
}
4) 5)
3
5
6
sin .sin
6
dx
I
x x


=
| |
+
|
\ .
}


Gii:
1)
2
1
0
1 sin cos
dx
I
x x

=
+ +
}
t
2
2
2
2
2
2 2
1 tan
1 2
2
2 2 1
2cos
tan
2
2
2 1
sin ; cos
1 1
x
dx t dt
dt dx dx dx
x
x t
t
t t
x x
t t

+
+
= = = =

+
=


= =

+ +

v :0
2
x

th :0 1 t , khi
( )
1 1
1
1
2 0
2 0 0
2 2
2
ln 1
1 2 1
1 1
1 1
dt dt
I t
t t t
t
t t
= = = + =
+ | |
+ + +
|
+ +
\ .
} }
ln2
2)
4
2
0
2sin 11cos
3sin 4cos
x x
I dx
x x

+
=
+
}
Ta phn tch: 2sin cos (3sin 4cos ) (3cos 4sin ) x x A x x B x x + = + +
2sin 11cos (3 4 )sin (4 3 )cos x x A B x A B x + = + +
ng nht h s ta c:
3 4 2 2
4 3 11 1
A B A
A B B
= =


+ = =


Khi :
4 4 4
2
0 0 0
2(3sin 4cos ) (3cos 4sin ) (3sin 4cos )
2
3sin 4cos 3sin 4cos
x x x x d x x
I dx dx
x x x x

+ + +
= = +
+ +
} } }


( )
4
0
2 ln3sin 4cos x x x

= + + =
7 2
ln
2 8

+
3)
2
3
0
sin 7cos 6
4sin 3cos 5
x x
I dx
x x

+ +
=
+ +
}
Phn tch: sin 7cos 6 (4sin 3cos 5) (4cos 3sin ) x x A x x B x x C + + = + + + +
sin 7cos 6 (4 3 )sin (3 4 )cos 5 x x A B x A B x A C + + = + + + +
ng nht h s ta c:
4 3 1
3 4 7 1
5 6
A B
A B A B C
A C
=

+ = = = =

+ =


Khi :
2 2 2
3
0 0 0
4sin 3cos 5 4cos 3sin 1
4sin 3cos 5 4sin 3cos 5 4sin 3cos 5
x x x x
I dx dx dx
x x x x x x

+ +
= + +
+ + + + + +
} } }


( )
2 2
2
0
0 0
(4sin 3cos 5) 9
ln 4sin 3cos 5 ln
4sin 3cos 5 2 8
d x x
dx I x x x I I
x x

+ +
= + + = + + + + = + +
+ +
} }
(*)
0
4 2
2
sin2
(2 sin )
x
I dx
x

=
+
}
diendantoanhoc.net [VMF]
GV: THANH TNG 0947141139 0925509968 http://www.facebook.com/giaidaptoancap3

T rang25

Tnh
2
0
1
4sin 3cos 5
I dx
x x

=
+ +
}
t
2
2
2 2
2
1
tan
2 2 1
sin ; cos
1 1
dt
dx
x t
t
t t
x x
t t

+
=

= =

+ +

v :0
2
x

th :0 1 t . Suy ra
1
1 1 1
2
2 2 2
0 0 0 0
2 2
2
1 1
1
2 1 4 4 ( 2) 2 6
4. 3. 5
1 1
dt
dt dt
t
I
t t t t t t
t t
+
= = = = =
+ + + +
+ +
+ +
} } }
(2*)
Thay (2*) vo (*) ta c:
3
I =
9 1
ln
2 8 6

+ +
4)
0
4 2
2
sin2
(2 sin )
x
I dx
x

=
+
}

Cch 1: (Phn tch, kt hp k thut vi phn)

0 0
4 2 2
2 2
sin2 2cos (2 sin ) 4cos
(2 sin ) (2 sin )
x x x x
I dx dx
x x


+
= =
+ +
} }
0 0
2
2 2
cos cos
2 4
2 sin (2 sin )
x x
dx dx
x x


=
+ +
} }


0
0 0
2
2
2 2
(2 sin ) (2 sin ) 4
2 4 2ln 2 sin
2 sin (2 sin ) 2 sin
d x d x
x
x x x


+ + | |
= = + + =
|
+ + +
\ .
} }
2ln2 2
Cch 2: (i bin)
t 2 sin cos t x dt xdx = + = v : 0
2
x

th :1 2 t
Khi
2
0 2 2
4 2 2 2
1 1 1
2
2sin 2( 2) 2 4 4
cos 2ln
(2 sin )
x t
I xdx dt dt t
x t t t t

| | | |
= = = = + =
| |
+
\ . \ .
} } }
2ln2 2
5)
3
5
6
sin .sin
6
dx
I
x x


=
| |
+
|
\ .
}
Cch 1:
( )
3 3
5
6 6
2
3 1 sin . 3sin cos
sin . sin cos
2 2
dx dx
I
x x x
x x x


= =
| |
+
+
|
\ .
} }


( )
3
2
6
2
sin . 3 cot
dx
x x

=
+
}
( )
( )
3
3
6
6
3 cot
2 2ln 3 cot
3 cot
d x
x
x

+
= = + =
+
}
3
2ln
2
Cch 2:
3 3
5
6 6
sin sin cos cos sin
1 6 6 6
. 2
sin sin .sin sin .sin
6 6 6
x x x x x x
I dx dx
x x x x




| | | | | |
+ + +
| | |
\ . \ . \ .
= =
| | | |
+ +
| |
\ . \ .
} }

3
3 3 6
6 6 6
6
cos sin
cos sin sin 6 6
2 2 2ln
sin sin
sin sin sin
6 6 6
x d x
x d x x
dx
x x
x x x



( | | | | | |
+ +
| | | (
\ . \ .
| ( = = = =
| | | | | |
| (
+ + +
| | | |
(
\ . \ . \ . \ .
} } }
3
2ln
2

diendantoanhoc.net [VMF]
GV: THANH TNG 0947141139 0925509968 http://www.facebook.com/giaidaptoancap3

T rang26


CH :
Khi gp tch phn
( )
( )
f x
I dx
g x

=
}
m l cc hmbc nht theo v th ta c th dng phng
php ng nht h s:
*) . Khi :

*) .Khi :
v ta tnh bng hai cch:
C1: Dng cng thc bin i lng gic chuyn v cc cng thc lng gic trong bng nguyn hm.
C2: t

v





Bi luyn

Tnh cc tch phn sau:
1)
1
I =
2
6
4
sin
dx
x

}
( s:
28
15
) 2)
2
I =
4
6
4
cos
dx
x

}
( s:
56
15
) 3)
3
I =
4
6
0
tan xdx

}
( s:
13
15 4

)
4)
4
I =
6
0
3cos sin
dx
x x

}
( s:
2
1 (2 3)
ln
4 3
+
) 5)
5
I =
2
0
sin sin2 sin3 x x xdx

}
( s:
1
6
)
6)
6
I =
( )
2
2
0
sin2 cos3 2sin x x x dx

+
}
( s:
2
2 5

) 7)
7
I =
2
2
0
cos .cos4 x xdx

}
( s:0)
8)
8
I =
3
2 2
6
sin cos
dx
x x

}
( s:
4 3
3
) 9)
9
I =
3 2
0
sin
1 cos
xdx
x

+
}
( s:
1
2
) 10)
10
I =
2
0
sin
1 sin
xdx
x

+
}
( s: 1
2

)
11)
11
I =
4
2
6
sin cot
dx
x x

}
( s:
4
2 3 2 ) 12)
12
I =
4
0
sin cos
sin cos 3
x x
dx
x x

+ +
}
( s:
3 2
ln
4
+
)
13)
13
I =
2
0
4sin 3cos 1
4sin 3cos 5
x x
dx
x x

+
+ +
}
( s:
1 9
ln
6 8
+ ) 14)
14
I =
3
0
cos .cos
3
dx
x x

| |

|
\ .
}
( s:
4 3
ln2
3
)

( ), ( ) h x g x sinx cosx
( ) asin cos sin cos cos sin
( ) sin cos sin cos sin cos
h x x b x c x d x c x d x
A B
g x c x d x c x d x c x d x
+ +
= = +
+ + +
( )
cos sin ( sin cos )
. ln sin cos ?
sin cos sin cos
c x d x d c x d x
I A dx B dx A dx B A x B c x d x
c x d x c x d x

+
= + = + = + + =
+ +
} } } }
( ) asin cos sin cos cos sin 1
( ) sin cos sin cos sin cos sin cos
h x x b x e c x d x h c x d x
A B C
g x c x d x h c x d x h c x d x h c x d x h
+ + + +
= = + +
+ + + + + + + +
( )
3
ln sin cos . I Ax B c x d x h C I

= + + + +
3
sin cos
dx
I
c x d x h

=
+ +
}
tan
2
x
t =
2
2
1
dt
dx
t
=
+
2
2 2
2 1
sinx ; cos
1 1
t t
x
t t

= =
+ +
diendantoanhoc.net [VMF]
GV: THANH TNG 0947141139 0925509968 http://www.facebook.com/giaidaptoancap3

T rang27

IV. 10 DNG TCH PHN HAY GP TRONG CC K THI
I HC CAO NG
DNG 1:
( ) 1
( ), ( ) . '( )
n
I f g x g x g x dx

=
}
(*)

CCH GII CHUNG





Cc v d minh ha

V d 1. Tnh cc tch phn sau:
1)
1
2
1
0
2 I x x dx =
}
(B 2013) 2)
2
I =
4
0
2 1
1 2 1
x
dx
x
+
+ +
}
3)
3
I =
4
0
4 1
2 1 2
x
dx
x

+ +
}
(D 2011)
4)
4
I =
( )
2 4
3
1
1 1
1 1
x x
dx
x x
+ +
+
}
5)
5
I =
2 3
2
5
4
dx
x x +
}
(A 2003) 6 )
6
I =
0
5
31
2
1 2
xdx
x


}

7)
7
I =
4
7 3
3 4
0
1 1
x dx
x + +
}
8)
8
I =
2
3 2
1
4
dx
x x +
}
9)
1
9 3
1
2
1
x
I dx
x
=
+
}
10)
2
10
2
1
1
xdx
I
x x
=
+
}


Gii:
1)
1
2
1
0
2 I x x dx =
}
(B 2013)
t
2 2 2
2 2 2 2 t x t x tdt xdx xdx tdt = = = = v :0 1 x th : 2 1 t
Khi
2
1 2 3
2
1
1 2 1
.
3
t
I t tdt t dt = = = =
} }
2 2 1
3


2)
2
I =
4
0
2 1
1 2 1
x
dx
x
+
+ +
}
t
2
2 1 2 1 t x t x tdt dx = + = + = v :0 4 x th :1 3 t

3 3 3 2 2
2
1 1 1
3
1
. 1 ln( 1)
1 1 1 1 2
t t t
I tdt dt t dt t t
t t t
| |
| |
= = = + = + + =
| |
+ + +
\ .
\ .
} } }
2 ln2 +
diendantoanhoc.net [VMF]
GV: THANH TNG 0947141139 0925509968 http://www.facebook.com/giaidaptoancap3

T rang28

3)
3
I =
4
0
4 1
2 1 2
x
dx
x

+ +
}
(D 2011) t
2
2
2 1 2 1
2 1
tdt dx
t x t x
x t
=
= + = +

=

v :0 4 x th :1 3 t

3
3
2 2
1
3 3 2 3
3
1 1
10 2
2 4 5 2 5 10ln( 2)
2 3
3
2( 1) 1 2 3
.
1 2 2
t
t t dt t t t
t
t t t
I tdt dt
t t
= + + +
}
+
| | | |
= = = =
| |
+ +
\ .
\ .
} }
40 5
10ln
3 3

4)
( ) ( ) ( )
2 2 2 2 4 4
4 3
3 3 3
1 1 1 1
1 1 1 1
1 1 1 1 1 1 1 1
x x x x x dx
I dx dx dx A B
x x x x x x x x
(
+ + +
(
= = + = + = +
(
+ + + +

} } } }
(*)
+) Tnh
2
3 2
1
2
1 3
1 2 8
dx
B
x x
= = =
}
(1)
+) Tnh
2
1
1 1
x
A dx
x
=
+
}

t
2
2
2
1 1
1
dx tdt
t x t x
x t
=
= =

= +

v :1 2 x th :0 1 t

1 1 1 2 3 3 2
2
0 0 0
1
( 1).2 2
2 2 2 2 2 2ln( 1)
0 1 1 1 3 2
t tdt t t t t
A dt t t dt t t
t t t
| | + + | |
= = = + = + + =
| |
+ + +
\ .
\ .
} } }
11
4ln2
3


(2)
Thay (1); (2) vo (*) ta c:
4
I =
97
4ln2
24

5)
5
I =
2 3
2
5
4
dx
x x +
}
(A 2003)
t
2 2 2
2 2
4 4
4
tdt xdx
t x t x
x t
=
= + = +

=

v : 5 2 3 x th :3 4 t
Khi
2 3 2 3 4 4 4
5 2 2
2 2 2
3 3 3 5 5
1 [( 2) ( 2)]
( 4). 4 4 ( 2)( 2)
4 4
dx xdx tdt dt t t dt
I
t t t t t
x x x x
+
= = = = =
+
+ +
} } } } }


4
3
4
1 1 1 1 2
ln
3 4 2 2 4 2
t
dt
t t t
| | | |
= = =
| |
+ +
\ . \ .
}
1 5
ln
4 3

6)
6
I =
0
5
31
2
1 2
xdx
x


}
t
5
1 2 t x =
4 4
5
5
2
5 2
5
1 2
1
2
t dt dx dx t dt
t x
t
x

= =

v cn : 2 1 t

5
4
1 2 4 9
3 8
6
2 1
1 2
.
2
1 2 5
( )
1 5 4 9
t
t dt
t t
I t t dt
t
| |

|
| |
\ .
= = = =
|
\ .
} }
1909
36

7)
7
I =
4
7 3
3 4
0
1 1
x dx
x + +
}
t
3 4 3 4 2 3
1 1 3 4 t x t x t dt x dx = + = + =
3 2
3
4
x dx t dt =

v cn :1 2 t

2 2 2 2
7
1 1
2
3 3 1 3
1 ln( 1)
1 4 1 4 1 4 2
t dt t
I t dt t t
t t
| |
| |
= = + = + + =
| |
+ +
\ .
\ .
} }
3 3 3
ln
8 4 2
+
diendantoanhoc.net [VMF]
GV: THANH TNG 0947141139 0925509968 http://www.facebook.com/giaidaptoancap3

T rang29

8)
8
I =
2
3 2
1
4
dx
x x +
}
t
6
t x =
5
6
3 2 4 3
6
;
dx t dt
x t
x t x t
=

=

= =

v cn
6
:1 2 t
6 6 6
2 2 2 5 2 2 6 2
3 6
21 4 3
1 1 1
6 1 6 1 2
6 6 1 6 ln( 1) 3 2 6 2 3 6ln
1 1 2 2 1
t dt t dt t
I t dt t t
t t t t
| | + | |
= = = + = + + = + +
| |
+ + +
\ .
\ .
} } }

Nhn xt:
Trong bi ton trn ng thi xut hin cn bc 2 v cn bc 3 nn chng ta tm cch i bin ng
thi mt c hai cn. Khi chng ta s ngh ti vic t
6
t x = hay
6
x t = ( y 6 (2;3) BCNN = ) .
Nh vy khi gp ( ( ), ( ))
b
m n
a
I f g x g x dx =
}
th ta t ( )
k
t g x = vi k l BCNN ca m v n.

9)
1 1 1 1 2
9 3
3
1 1 1 1 3
3
3 3 2 2 2 2
1
1 1 1 1
1
1 1
x x x
I dx dx dx dx
x
x
x x
x
x x
= = = =
+ | |
+
+ +
|
\ .
} } } }

t
2 3 2 2
3 3 2 2 2 2 2
1 1 1 2 2
1 1 3 .
1 ( 1) 3 ( 1)
t t
t t x x dx dt x dx dt
x x t t t

= + = + = = =


v
1
: 1
2
x th :3 2 t . Khi :

3 2 3 3 3
9 2
2 2
2 3 2 2 2
2
2 2 2 1 1 1 1 1
ln
1
3 3 1 3 ( 1)( 1) 3 1 1 3 1
( 1) . .
1
tdt dt dt t
I dt
t t t t t t
t t
t
| |
= = = = = =
|
+ + +
\ .

} } } }
( )
2
2 1
1
ln
3 2
+


10)
2
10
2
1
1
xdx
I
x x
=
+
}

Nhn xt: Nu t
2 2 2
1 1 t x t x tdt xdx = = = nhng ta khng chuyn c x theo t
Khi ta ngh ti vic nhn lin hp. C th ta c li gii:
( )
( )( )
( )
2
2 2 2 2 2
2 2 2
10
2 2 2
1 1 1 1 1
1
1 1
1 1 1
x x x dx
xdx
I x x x dx x dx x x dx
x x x x x x

= = = =
+ +
} } } } }


3
2
1 7
1 3 3
x I I = = (1)
Tnh
2
2
1
1 I x x dx =
}

t
2 2 2
1 1 t x t x tdt xdx = = = v :1 2 x th :0 3 t

3 3 3
2
0 0
3
. 3
3 0
t
I t tdt t dt = = = =
} }
(2) .
T (1) v (2)
10
I =
7
3
3


diendantoanhoc.net [VMF]
GV: THANH TNG 0947141139 0925509968 http://www.facebook.com/giaidaptoancap3

T rang30


V d 2. Tnh cc tch phn sau:
1)
2
1
2 2
0
sin2
cos 4sin
x
I dx
x x

=
+
}
(A 2006) 2)
2
I =
2
0
sin2 sinx
1 3cos
x
dx
x

+
+
}
(A 2005)
3)
3
I =
( )
2
0
sin 1 cos sin x x xdx

+ +
}
4)
4
I =
2
6 3 5
0
1 cos sin cos x x xdx

}


Gii:
1)
2
1
2 2
0
sin2
cos 4sin
x
I dx
x x

=
+
}

t
2 2 2 2 2
cos 4sin 1 3sin 1 3sin 2 6sin cos t x x x t x tdt x xdx = + = + = + =
2
sin2
3
xdx tdt =
v cn :1 2 t
2 2
1
1 1
2
2 2 2
1 3 3 3
tdt
I dt t
t
= = = =
} }
2
3

2)
2
I =
2
0
sin2 sinx
1 3cos
x
dx
x

+
+
}
(A 2005)
t
2
2
2
2 3sin sin
3
1 3cos 1 3cos
1
cos
3
tdt xdx xdx tdt
t x t x
t
x

= =

= + = +

v : 2 1 t

2
2
0
(2cos 1)sin
1 3cos
x x
I dx
x

+
=
+
}
2
1 2 3
2
2 1
1
2. 1
2
2 2 2 2
3
. (2 1)
1 3 9 9 3
t
t
tdt t dt t
t

+
| |
| |
= = + = + =
| |
\ .
\ .
} }
34
27

3)
3
I =
( )
2
0
sin 1 cos sin x x xdx

+ +
}
2 2
2
0 0
sin 1 cos sin xdx x xdx A B

= + + = +
} }
(*)
+) Tnh
2 2
2
0 0
1 cos2 sin2
2
sin
2 2 4 4
0
x x x
A xdx dx

| |
= = = =
|
\ .
} }
(1)
+) Tnh
2
0
1 cos sin B x xdx

= +
}
t
2
1 cos 1 cos 2 sin t x t x tdt xdx = + = + = v cn : 2 1 t

2 2 3
2
1 1
2 4 2 2 2
2 . 2
3 3 1
t
B t tdt t dt

= = = =
} }
(2) .Thay (1), (2) vo (*) ta c:
3
4 2 2
4 3
I

= +
(Cc em c th trnh by :
2 2 2 2
2
3
0 0 0 0
1 cos2
sin 1 cos sin 1 cos (1 cos )
2
x
I xdx x xdx dx xd x

= + + = + +
} } } }


3
sin2 2
2
(1 cos )
2 4 3
0
x x
x

| |
= + =
|
\ .
4 2 2
4 3

+ )
diendantoanhoc.net [VMF]
GV: THANH TNG 0947141139 0925509968 http://www.facebook.com/giaidaptoancap3

T rang31

4)
4
I =
2
6 3 5
0
1 cos sin cos x x xdx

}

t
5 2 2 5
6 3 6 3
3 6
6 3cos sin sin cos 2
1 cos 1 cos
cos 1
t dt x xdx x xdx t dt
t x t x
x t
= =

= =

=

v cn : 0 1 t

1 1 7 13 2
6 3 3 2 6 5 6 12
4
0 0 0
1
1 cos cos sin cos (1 ).2 2 ( )
0 7 13
t t
I x x x xdx t t t dt t t dt

| |
= = = = =
|
\ .
} } }
6
91


V d 3. Tnh cc tch phn sau:
1)
1
I =
1
1 3ln ln
e
x x
dx
x
+
}

(B 2004) 2)
2
I =
3
1
3 2ln
1 2ln
e
x
dx
x x

+
}

3)
2
3
3
1
1
1 ln ( 1)
( 1).ln( 1)
e
e
x
I dx
x x

+ +
=
+ +
}
4)
| |
( )
4
1
ln( ) ln
1 ln
e
x x ex x
I dx
x x x
+
=
+
}



Gii:
1)
1
I =
1
1 3ln ln
e
x x
dx
x
+
}
t
2
2
3 2
2
3
1 3ln 1 3ln
1
ln
3
dx dx
tdt tdt
x x
t x t x
t
x

= =

= + = +

v cn: :1 2 t

2 2 2 5 3
4 2
1
1 1
2
1 2 2 2
. . ( )
1 3 3 9 9 5 3
t t t
I t tdt t t dt
| |
= = = =
|
\ .
} }
116
135

2)
2
I =
3
1
3 2ln
1 2ln
e
x
dx
x x

+
}
t
2
2
1 2ln 1 2ln
2ln 1
dx
tdt
t x t x x
x t

= + = +

v cn :1 2 t

2 2 2 3
2
2
1 1
2
3 ( 1)
. (4 ) 4
1 3
t t
I tdt t dt t
t
| |
= = = =
|
\ .
} }
5
3

3)
2
3
3
1
1
1 ln ( 1)
( 1).ln( 1)
e
e
x
I dx
x x

+ +
=
+ +
}

t
2 2 2
ln( 1)
1 ln ( 1) 1 ln ( 1)
1
x
t x t x tdt dx
x
+
= + + = + + =
+
v
3
: 1 1 x e e th : 2 2 t
Khi
2
3 2
3
1
1
1 ln ( 1) ln( 1)
.
ln ( 1) 1
e
e
x x
I dx
x x

+ + +
=
+ +
}
2 2 2 2
2 2 2
2 2 2
1
. 1
1 1 1
t t
tdt dt dt
t t t
| |
= = = +
|

\ .
} } }


2
2 2
2 2 2
1 ( 1) ( 1) 1 1 1 1 1
1 . 1 . ln
2 ( 1)( 1) 2 1 1 2 1
t t t
dt dt t
t t t t t
( + ( | | | |
= + = + = + =
| | ( (
+ + +
\ . \ .
} }
( )
2
2 1
1
2 2 ln
2 3
+
+
diendantoanhoc.net [VMF]
GV: THANH TNG 0947141139 0925509968 http://www.facebook.com/giaidaptoancap3

T rang32

4)
| |
( )
4
1
ln( ) ln
1 ln
e
x x ex x
I dx
x x x
+
=
+
}

t
2
1 1
ln ln 2 1
x
t x x t x x tdt dx dx
x x
| |
= = = =
|
\ .
v :1 x e th :1 1 t e
Khi
( )
1 1 2 3
4
1 1 1 1
( 1 ln ) ln ln 1
. .2 2
1 1 1 ln 1 ln
e e e e
x x x x x x x t t
I dx dx tdt dt
x t t x x x x x

+
= = = =
+ + + +
} } } }


1
1 3 2
2
1
1
1
2 1 2 ln1
1 3 2
e
e
t t
t t dt t t
t

| |
| |
= + = + + =
| |
+
\ .
\ .
}
2( 2) 1 3 2 1 1
2ln
3 3 2
e e e e + + +


V d 4. Tnh cc tch phn sau:
1)
ln5 2
1
ln2
1
x
x
e dx
I
e
=

}


2)
ln3
2
0 ( 1) 1
x
x x
e dx
I
e e
=
+ +
}
3)
1
3
0
(1 )
2 1
x
x
x e
I dx
xe
+
=
+
}
4)
1 2 2 2
4 2 2
0
( )
4 4 1
x x
x
x e x e
I dx
x e
+ +
=
+
}


Gii:
1)
ln5 2
1
ln2
1
x
x
e dx
I
e
=

}


t
2
2
2
1 1
1
x
x x
x
tdt e dx
t e t e
e t
=

= =

= +

v :ln2 ln5 x th :1 2 t

ln5 2 2 2 3
2
1
ln2 1 1
2
. ( 1).2
2 ( 1) 2
1 3
1
x x
x
e e dx t tdt t
I t dt t
t
e
| | +
= = = + = + =
|
\ .
} } }
20
3

2)
ln3
2
0 ( 1) 1
x
x x
e dx
I
e e
=
+ +
}
t
2
1 1 2
x x x
t e t e tdt e dx = + = + = v :0 ln3 x th : 2 2 t

2 2 2
2 2 2
2
2 2
2 2
2
.
tdt dt
I
t t t t
= = = =
} }
2 1
4)
1 2 2 2
4 2 2
0
( )
4 4 1
x x
x
x e x e
I dx
x e
+ +
=
+
}
t
2 2 2 2 2 2
( )
x x x
t x e t x e tdt x e dx = + = + = + v
2
:1 1 t e +
Khi
2 2 2
1 1 1 2
4 2 2
1 1 1
. 1 4 1 1 1 1
1
4 1 4 4 1 4 (2 1)(2 1)
e e e
t tdt t
I dt dt
t t t t
+ + +
( +
= = = +
(
+

} } }


2
2 1
1
1
1
1 1 1 1 1 1 2 1
1 ln
4 2 2 1 2 1 4 4 2 1
e
e
t
dt t
t t t
+
+
( | | | |
= + = + =
| | (
+ +
\ . \ .
}
2 2
2
1 1 1 6 1 3
ln
4 16
2 1 1
e e
e
+ +
+
+ +

V d 5. Tnh tch phn : 1)
1
1
3 3 3
0 (1 ) 1
dx
I
x x
=
+ +
}
2)
6
2
0
cos
cos2 cos2
x
I dx
x x

=
}

1)
1
1
3 3 3
0
(1 ) 1
dx
I
x x
=
+ +
}

Phn tch: Nu t:
3 3 3 3 2 2
1 1 t x t x t dt x dx = + = + =
diendantoanhoc.net [VMF]
GV: THANH TNG 0947141139 0925509968 http://www.facebook.com/giaidaptoancap3

T rang33

Vy chnh c vi phn ta phi bin i
1 1 2
3 3 3 3 2 3 3
0 0
(1 ) 1 (1 ) 1
dx x dx
I
x x x x x
= =
+ + + +
} }

nhng
2
x di mu s khng rt c theo t v gi nh khng c
2
x di mu s song vn c
2
x dx ta
chnh vi phn. T y ta ngh ti vic t
1
x
t
= nhng do cn 0 x = ta khng tm c cn t tng ng
nn ta khc phc bng cch tnh nguyn hm ri sau mi th cn.
Gii: Tnh nguyn hm:
3 3
3
(1 ) (1 )
dx
I
x x
=
+ +
}
t
1
x
t
=
2
dt
dx
t
=
2
3
3 3
1 1
1 1
dt
I
t
t t
=
| |
+ +
|
\ .
}

hay
( )
2
3 3 3
1 1
t dt
I
t t
=
+ +
}
t:
3 3 3 3 2 2
1 1 u t u t u du t dt = + = + =

2
3 2
3 3 3 3
1 1
.
1 1
u du du x
I C C C
u u u u
t x
= = = + = + = +
+ +
} }

1
1
3 3
0
1
x
I
x
= =
+
1
(c th dng k thut vi phn tnh :
( )
4 2
3 3
3
3 3 3 3 3
1 1
( 1) ( 1)
3
1 1 1
t dt
I t d t C
t t t

= = + + = +
+ + +
} }
)
CH : Dng tng qut ca bi ton trn
( )
n n n
dx
I
a bx a bx

=
+ +
}
v ta gii bng cch t
1
x
t
=
2)
6
2
0
cos
cos2 cos2
x
I dx
x x

=
}

Phn tch: Tng t nh 1) nu bi ton ny ta t cos2 t x = th s khng n.
Nn trc tin ta s bin i biu thc di du tch phn. C th ta c li gii nh sau:
Gii: +) Ta c:
6 6
2
2 2
0 0
cos cos
cos2 cos2
(1 2sin ) 1 2sin
x x
I dx dx
x x
x x

= =

} }

+) t sin t x = cos dt xdx = v
1
:0
2
t
1
2
2
2 2
0
(1 2 ) 1 2
dt
I
t t
=

}
(*)
+) Ta s i tnh nguyn hm
2 2
(1 2 ) 1 2
dt
I
t t
=

}

t
2
1 du
t dt
u u
= =
2
2 2 2 2
2
2 2
1 ( 2)
2 2 2
( 2) 2 ( 2) 2
1 1
du udu d u
I
u u u u
u
u u

= = =
| |

|
\ .
} } }


3
2 2
2
2 2
2
1 1 1
( 2) ( 2)
2 1
2 1 2
2
t
u d u C C C
u t
t

= = + = + = +

}


1 1
2
2
2
2 2 2
0
0
(1 2 ) 1 2 1 2
dt t
I
t t t
= = =

}
2
2

diendantoanhoc.net [VMF]
GV: THANH TNG 0947141139 0925509968 http://www.facebook.com/giaidaptoancap3

T rang34

CH : +) Dng tng qut ca (*) l
( )
n n n
dx
I
a bx a bx

=
+ +
}
v ta gii bng cch t
1
x
t
= .
+) Dng tch phn trn cc em s c tm hiu k hn Dng 9.

V d 6. Tnh tch phn :
1)
4 2
1
0 1
x dx
I
x x
=
+
}
2)
3
2
2
1
1 1
dx
I
x x
=
+ + +
}
3)
1
3
0
1 1
dx
I
x x
=
+ + +
}
4)
1
4
2
0 4 3
dx
I
x x
=
+ +
}


Gii:
1)
4 2
1
0 1
x dx
I
x x
=
+
}
t
2
1 1 t x x t x x = + = +

2 3 2 2 2 2 2 2
4
1 ( 1) 3 4 ( 1) ( 1)
3
x x t x t x dx t t dt x dx t t dt = = = =
v :0 4 x th :1 3 t , khi :
3
3 3 2 3
2
1
1 1
1
4 ( 1) 4 4
( 1)
3 3 3 3
t t dt t
I t dt t
t
| |
= = = =
|
\ .
} }
80
9

2)
3
2
2
1
1 1
dx
I
x x
=
+ + +
}

Cch 1: (Nhn lin hp)

3 3 3 3 2 2 2
2 2 2
2
1 1 1 1
1 1 1 1 1 1 1
1
(1 ) (1 ) 2 2
1 1
dx x x x x x
I dx dx dx
x x x x x
x x
| |
+ + + + +
= = = = + |
|
+ +
+ + +
\ .
} } } }


( )
3 3 2
1 1
1 1 1 ln3 3 1 1
ln
2 2 4 2 2
x
x x dx I
x
+
= + = +
}
(*)
Tnh
3 2
1
1 x
I dx
x
+
=
}
t
2 2 2
1 1 t x t x tdt xdx = + = + = v :1 3 x th : 2 2 t
Khi
3 2 2 2 2 2
2 2 2 2
1 2 2 2
1 1 1 1
. 1
1 1 1
x t t
I xdx tdt dt dt
x t t t
+ + | |
= = = = +
|

\ .
} } } }


2
2
2
2
1 1 1 1 1
1 ln
2 1 1 2 1
t
dt t
t t t
( | | | |
= + = +
| | (
+ +
\ . \ .
}

=
1
2 2 ln( 2 1) ln3
2
+ + (2*)
Thay (2*) vo (*) ta c:
2
I =
3 2 3 ln(3 2 3)
2
+ +

Cch 2:
t
2 2
2 2 2 2 2
2
1 1
1 1 2 1
2 2
t t
t x x t x x t tx x x x dx dt
t t
+
= + + = + + = + = =
v :1 3 x th :1 2 2 3 t + + , khi :
diendantoanhoc.net [VMF]
GV: THANH TNG 0947141139 0925509968 http://www.facebook.com/giaidaptoancap3

T rang35


2 3 2 3 2 3 2 3 2 2 2
2 2 2 2 2
1 2 1 2 1 2 1 2
1 1 1 1 1 ( 1) 1 1 1 1
.
1 2 2 ( 1) 2 ( 1) 2 1 ( 1)
t t t t t
I dt dt dt dt
t t t t t t t t t t
+ + + +
+ + + +
| | + + + +
= = = = +
|
+ + + + +
\ .
} } } }


2 3 2 3
2 2
1 2 1 2
1 1 1 1 1 1 2 1 1
2 1 1 2 1
dt dt
t t t t t t t
+ +
+ +
( | | (
= + = +
| ( (
+ + +
\ .
} }


2 3
1 2
1 1
2ln 1 ln
2
t t
t
+
+
| |
= + =
|
\ .
3 2 3 ln(3 2 3)
2
+ +

CH : Cc em c th s dng k thut ng nht h s bin i :

2 2
2 2 2
1 ( ) ( )
( 1) 1 ( 1)
t A B C A C t A B t B
t t t t t t t
+ + + + +
= + + =
+ + +
, ng nht h s :
1 1
0 1
1 2
A C A
A B B
B C
+ = =

+ = =


= =


Khi ta c:
2
2 2
1 1 1 2
( 1) 1
t
t t t t t
+
= + +
+ +

3)
1
3
0
1 1
dx
I
x x
=
+ + +
}

t 1 t x x = + +
2 2
2 1 2 ( 1) 2 ( 1) (2 1) t x x x x x t x = + + + + = +

2 4 2 2 2 4 2
4 4 2(2 1) 4 4 1 4 2 1 x x t x t x x t x t t + = + + + + = +
2
2
1
2
t
x
t
| |
=
|
\ .

Suy ra
2 2 2 2
2 3
1 1 ( 1)( 1)
2. .
2 2 2
t t t t
dx dt dt
t t t
+ +
= = v :0 1 x th :1 1 2 t +
Khi
1 2 1 2 1 2 2 2 2 3 2
3 3 3 3
1 1 1
1 ( 1)( 1) 1 ( 1)( 1) 1 1
.
1 2 2 2
t t t t t t t
I dt dt dt
t t t t
+ + +
+ + +
= = =
+
} } }


1 2
1 2
2 3 2
1
1
1 1 1 1 1 1 1
1 ln
2 2 2
dt t t
t t t t t
+
+
| | | |
= + = + =
| |
\ . \ .
}
3 2 ln( 2 1)
2
+


CH :
Nu ta bin i
2
1 1 1 1 1 1 1 1
1
2 1 1 (1 ) ( 1) 2
x x x x x
x x x x x x x
| |
+ + + + +
= = = +
|
|
+ + + + +
\ .
v p dng
gii
1
3
0
1 1
dx
I
x x
=
+ + +
}
th php bin i trn khng chnh xc do khng xc nh ti cn ti 0 x = .
4)
1 1
4
2
0 0
( 1)( 3)
4 3
dx dx
I
x x
x x
= =
+ +
+ +
} }
t 1 3 t x x = + + +

1 1 1 3 2
.
2 1 2 3 2 ( 1)( 3) 2 ( 1)( 3) ( 1)( 3)
x x dx dx dt
dt dx dx t
t x x x x x x x x
+ + + | |
= + = = =
|
+ + + + + + + + \ .

v :0 1 x th :1 3 2 2 t + + . Khi :
2 2
2 2
4
1 3
1 3
2 2ln
dt
I t
t
+
+
+
+
= = =
}
2 2
2ln
1 3
+
+

diendantoanhoc.net [VMF]
GV: THANH TNG 0947141139 0925509968 http://www.facebook.com/giaidaptoancap3

T rang36


Bi luyn

Tnh cc tch phn sau:
1)
1
I =
2
5
1
5
2 5 x xdx
}
( s:
3
50
) 2)
2
I =
1
3 2
0
1 x x dx
}
( s:
2
15
) 3)
3
I =
2
2 3
0
1 x x dx +
}
( s:
52
9
)
4)
4
I =
1
0
1
x
dx
x +
}
(C 2012) ( s:
4 2 2
3

) 5)
5
I =
2
0
1
4 1
x
dx
x
+
+
}
( s:
11
6
)
6)
6
I =
10
5
2 1
dx
x x
}
( s:1 2ln2 + ) 7)
7
I =
6
2
2 1 4 1
dx
x x + + +
}
( s:
3 1
ln
2 12
)
8)
8
I =
2
1
1 1
x
dx
x +
}
(A 2004) ( s:
11
4ln2
3
) 9)
9
I =
2 2
1
4 x
dx
x

}
( s: 3 2ln(2 3) )
10)
10
I =
3
2
0
1
x
dx
x +
}
( s: 1) 11)
11
I =
2 2 2
3
1 x
dx
x
+
}
( s:
1 3
1 ln
2 2
+ ) 12)
12
I =
3
3
1
2
2 2
xdx
dx
x

+
}
(s:
12
5
)
13)
13
I =
1 3
2
0 4
x
dx
x
}
( s:
16
3 3
3
) 14)
14
I =
1 3
2
0
2
1 1
x x
dx
x

+
}
( s:
11
2ln2
6
)
15)
15
I =
1
2
0
1 1
1 3
4
x dx
x
x
| |

|
+

\ .
}
( s:
46
3
27
) 16)
16
I = ( s: )
17)
17
I =
1 7
4
0 1
x
dx
x +
}
( s:
4 2 2
9

) 18)
18
I =
2
3
1
1
dx
x x +
}
( s:
2 2 1
ln
3 2
+
)
19)
19
I =
64
3
1
dx
x x +
}
( s: ) 20)
1
20
2
0 1
x
I dx
x x
=
+ +
}
( s:
2 2 2
3

)
21)
21
I =
1
0
3 1 2 1
xdx
x x + + +
}
( s:
17 9 3
9

) 22)
22
I =
0
1 1 1
dx
x + +
}
( s:
8 4 2
3

)
23)
23
I =
1
2
2
1
2
(3 2 ) 5 6 2
dx
x x x

+ + +
}
(s:
2 2 2 5
ln
2 17 1
+
+
) 24)
24
I = ( s:
28 2 3
ln
27 3 2
)
25)
25
I =
ln6
0
1
3
x
e +
}
( s:
1
ln(2 3)
3
+ ) 26)
26
I =
3 2
1
1 ln .ln
e
x x
dx
x
+
}
( s:
6 2 3
8

)
27)
27
I =
3
2
1
ln
1 ln
e
x
dx
x x +
}
( s:
76
15
) 28)
28
I =
( )
2
1
ln
1 ln 1 ln
e
xdx
x x x + + +
}
( s:
3 2 ln( 2 1)
4
+
)
29)
29
I =
1 3 2
2
0
8 6 5 1
3 2 1
x x x
dx
x x
+ + +
+ +
}
( s:
95
54ln2
3
+ )
30)
30
I =
( )
2
1
ln ln( )
1 2 ln
e
x x x ex
dx
x x x
+
+ +
}
( s:
7 (3 2 ) 3 2
2ln
3 3 1
e e
e
+

+
)
7
3 2
0 1 1
x
dx
x + +
}
3 3 3
ln
4 2 2
+
2
11 6ln
3
+
2
0
sin2 sinx
1 1 3cos
x
dx
x

+
+ +
}
diendantoanhoc.net [VMF]
GV: THANH TNG 0947141139 0925509968 http://www.facebook.com/giaidaptoancap3

T rang37

DNG 2:
( )
2 2
2
,
n
I f x ax bx c dx

= + +
}
(2*)

CCH GII CHUNG


CH :
*) Vi tch phn c dng
2
dx
x k


}
th ta c th khng dng ti phng php trn. C th ta bin i:


2 2
2
2 2 2 2
( ) ( )
ln( ) ...
( ) ( )
dx x x k dx d x x k
x x k
x k x x k x k x x k

+ +
= = = + =
+ +
} } }

Hoc mt cch trnh by khc: t
2
( ) t x x k = +

(phng php i bin)
*) Vi tch phn
2
( ) I f ax bx c dx

= + +
}
m
2
ax bx c + + =
2
u u th t
2
sin u t = ( hoc
2
cos u t = )
*) Vi tch phn
m x
I f dx
m x

| |

=
|
|
\ .
}

th t cos2 x m t = .

Cc v d minh ha
V d . Tnh cc tch phn sau: 1)
2
2 2
1
0
4 I x x dx =
}


2)
2 2
2 2
1
1 x
I dx
x

=
}

3)
2
3
2
0 2 4
dx
I
x x
=
+ +
}
4)
2
4
2
2
1
dx
I
x
=

}
5)
5
I =
2
2 2
2
0 1
x dx
x
}
6)
6
I =
3 2
2
0
3
x
dx
x +
}

7)

7
I =
2
1
1 3ln
e
dx
x x +
}

8)
8
I =
1
2
2
1
4
dx
x x
}
9)
9
I =
2
2
1
1 2
2
x
dx
x x

+
}
10)
10
I =
2
0
cos
7 cos2
xdx
x

+
}

diendantoanhoc.net [VMF]
GV: THANH TNG 0947141139 0925509968 http://www.facebook.com/giaidaptoancap3

T rang38

Gii:
1)
2
2 2
1
0
4 I x x dx =
}


t 2sin x t = vi ;
2 2
t
(
e
(

2
2cos
4 2cos
dx tdt
x t
=

v :0 2 x th :0
2
t



2 2 2
2 2
1
0 0 0
sin4
2
4sin .2cos .2cos 4 sin 2 2 (1 cos4) 2
4
0
t
I t t tdt tdx t dt t

| |
= = = = =
|
\ .
} } }


2)
2 2
2 2
1
1 x
I dx
x

=
}


t
1
cos
x
t
= vi
3
0; ;
2 2
t

| |
e
| |

. .

2
2
sin
cos
1 tan
tdt
dx
t
x t

v :1 2 x th :0
3
t


2 2 3 3 3 3 3
2
2
0 0 0 0 0
2
sin sin 1 cos
tan . cos
1
cos cos cos
cos .
cos
tdt t t dt
I t dt dt tdt
t t t
t
t

= = = =
} } } } }
3 3
2
0 0
cos
cos
1 sin
t
dt tdt
t

=

} }



3 3
0 0
1 1
sin cos
1 sin 1 sin
d t tdt
t t

| |
= +
|
+
\ .
} }
=
3
0
1 1 sin
ln sin
2 1 sin
t
t
t

| + |
=
|

\ .
3
ln(2 3)
2
+


3)
2
3
2
0 2 4
dx
I
x x
=
+ +
}
2
2
0
( 1) 3
dx
x
=
+ +
}


t

1 3tan x t + = (vi ;
2 2
t
| |
e
|
\ .
)
2
2
3
cos
3
( 1) 3
cos
dx dt
t
x
t

+ + =

v :0 2 x th :
6 3
t


3 3 3 3 3
3
3 2
2
6
6 6 6 6 6
3 cos sin 1 1 1 1 1 sin
sin ln
cos cos (1 sin )(1 sin ) 2 1 sin 1 sin 2 1 sin 3
cos .
cos
dt dt tdt d t t
I d t
t t t t t t t
t
t


+ | |
= = = = = + =
|
+ +
\ .
} } } } }
=
ln3
ln(2 3)
2
+
4)
2
4
2
2
1
dx
I
x
=

}

Cch 1: t
1
cos
x
t
= vi
3
0; ;
2 2
t

| |
e
| |

. .

2
2
sin
cos
1 tan
tdt
dx
t
x t

v : 2 2 x th :
4 3
t


Khi
3 3
4 2
4 4
sin
cos .tan cos
tdt dt
I
t t t


= =
} }
. gii tip
4
I ta c th i bin hoc dng k thut vi phn. C th:
Cch 1.1: t sin cos u t du tdt = = v :
4 3
t

th
2 3
:
2 2
x
diendantoanhoc.net [VMF]
GV: THANH TNG 0947141139 0925509968 http://www.facebook.com/giaidaptoancap3

T rang39

Suy ra
3 3 3
3 3 2 2 2
4 2 2 2
2 2 2
4 4
2 2 2
cos cos 1 1 1
cos 1 sin 1 (1 )(1 ) 2 1 1
tdt tdt du du
I du
t t u u u u u


| |
= = = = = +
|
+ +
\ .
} } } } }


3
2
2
2
1 1
ln
2 1
u
u
+
= =

ln(2 2 6 3 2) +
Cch 1.2:
| |
3 3 3 3 3
4 2
4 4 4 4 4
(1 sin ) (1 sin ) cos cos cos 1 1 cos cos
cos (1 sin )(1 sin ) 2 (1 sin )(1 sin ) 2 1 sin 1 sin
t t tdt tdt tdt tdt tdt
I
t t t t t t t


(
+ +
(
= = = = +
(
+ + +
(

} } } } }


3 3
3
4
4 4
1 (1 sin ) (1 sin ) 1 1 sin
ln
2 1 sin 1 sin 2 1 sin
d t d t t
t t t


(
+ +
(
= = =
(
+
(

} }
ln(2 2 6 3 2) +
Cch 2:

2 2 2 2 2
2
2
4
2 2 2 2
2
2 2 2
( 1) ( 1)
ln( 1)
1 ( 1) 1 ( 1)
dx x x dx d x x
I x x
x x x x x x
+ +
= = = = + =
+ +
} } }
ln(2 2 6 3 2) +
Cch 3: (Cch trnh by khc ca Cch 2 )
Cch trnh by 3.1:
t
2
1 t x x = +
2
2
2
2 2 2
2
2 2
2
1
2
1
1 1 ( )
2
1 1
1 1
2 2
t
dx dt
t
t
x t x x t x x
t
t t
x
t t

=

+
= = =

| | +

= =
|

\ .


v : 2 2 x th :1 2 2 3 t + + , khi :

2
2 3 2 3
2
2 3
4 2
1 2
1 2 1 2
1
2
ln
1
2
t
dt
dt
t
I t
t t
t
+ +
+
+
+ +

= = = =

} }
ln(2 2 6 3 2) +
Cch trnh by 3.2:
t
2
1 t x x = +
2
2 2 2 2
1
1
1 1 1 1
x x x t dx dt
dt dx dx dx
t
x x x x
| |
+
= + = = =
|

\ .

v : 2 2 x th :1 2 2 3 t + + , khi :
2 3
2 3
4
1 2
1 2
ln
dt
I t
t
+
+
+
+
= = =
}

5)
5
I =
2
2 2
2
0 1
x dx
x
}
t sin x t = vi ;
2 2
t
(
e
(

2
cos
1 sin cos
dx tdt
t t
=

v cn :0
4
t



2
8


ln(2 2 6 3 2) +
2 4 4 4
2
5
0 0 0
sin .cos 1 cos2 1 sin2
4
sin
cos 2 2 4
0
t tdt x x
I tdt dt x
t

| |
= = = = =
|
\ .
} } }
diendantoanhoc.net [VMF]
GV: THANH TNG 0947141139 0925509968 http://www.facebook.com/giaidaptoancap3

T rang40

6)
6
I =
3 2
2
0
3
x
dx
x +
}
t 3tan x t = vi t e ;
2 2
| |

|
\ .
2
2 2
3
cos
3 3
3 3(1 tan )
cos cos
dx dt
t
x t
t t

+ = + = =


v cn :0
4
t


2 2 4 4
6 2 3
0 0
3tan 3 sin
. 3
cos cos 3
cos
t t
I dt dt
t t
t

= =
} }

t sin cos u t du tdt = = v cn
2
:0
2
u
2
2 2 2 4 4 2
24 4 2 2 2 2
0 0 0
sin .cos sin .cos
3 3 3
cos (1 sin ) (1 )
t t t tdt u du
I dt
t t u

= = =

} } }

M ta c:
| |
2
2 2
2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2
( 1) ( 1)
1 1 1 1 1 1 1 1 2
.
(1 ) ( 1) 1 4 ( 1) ( 1) 1 4 ( 1) ( 1) 1
u u
u u
u u u u u u u u u
+ ( +
= = + = + +
(
+ +



2 2 2
1 1 1 1
2( 1) 4 ( 1) ( 1) u u u
(
= + +
(
+



2
2
6 2 2 2
0
2
3 2 1 1 3 1 1 1
2 ln
4 1 ( 1) ( 1) 4 1 1 1
0
u
I du
u u u u u u
( (
= + + = =
( (
+ + +

}
3 2 2
ln 2 2
2 2

+
7)
7
I =
2
1
1 3ln
e
dx
x x +
}


t ln
dx
t x dt
x
= = v :1 x e th :0 1 t . Khi
1
7
2
0 1 3
dt
I
t
=
+
}

Cch 1: t
1
tan
3
t u = vi
2
2
3cos
;
2 2 1
1 3
cos
du
dt
u
u
t
u


=

| |
e

|
\ .

+ =

v :0 1 t th :0
3
u



3 3 3 3
7 2
0 0 0 0
1 1 cos 1 sin 1 1 1
sin
cos cos (1 sin )(1 sin ) 1 sin 1 sin 3 3 3 2 3
du udu d u
I d u
u u u u u u

| |
= = = = +
|
+ +
\ .
} } } }


3
0
1 1 sin
ln
1 sin 2 3
u
u

+
= =

1
ln(2 3)
3
+

Cch 2:
2
2
1 1 1 1
7
2
2 0 0 0 0 2 2 2
1
1
3
1 1 1
3
3 1 3 3 1 1 1 1 3
3 3 3 3
d t t
t t
dt dt
I dt
t
t t t t t t
| |
+ +
|
+ +
\ .
= = = =
| | | |
+
+ + + + + +
| |
\ . \ .
} } } }


1
2
0
1 1
ln
3 3
t t = + + =
1
ln(2 3)
3
+
diendantoanhoc.net [VMF]
GV: THANH TNG 0947141139 0925509968 http://www.facebook.com/giaidaptoancap3

T rang41

8)
8
I =
1
2
2
1
4
dx
x x
}
t
2
sin x t = vi 0;
2
t
| |
e
|
\ .
2 2 2
2sin cos
sin (1 sin ) sin cos
dx t tdt
x x t t t t
=


= =


v cn :
6 4
t


4 4
8
6 6
2sin cos
2 2
sin cos 4 6
t tdt
I dt
t t


| |
= = = =
|
\ .
} }
6


9)
9
I =
2
2
1
1 2
2
x
dx
x x

+
}
t 2cos2 x t = vi 0;
2
t
| |
e
|
\ .

2
2
4sin2
2 2 2cos2 4sin sin
2 2 2cos2 4cos cos
dx tdt
x t t t
x t t t
=



= = =

+ +

v cn : 0
6
t


2 6 6
9 2 2
0 0
1 sin 2sin
. .4sin2
4cos 2 cos cos 2
t t
I tdt dt
t t t

= = =
} }
2 6 6
2 2
0 0
1 cos 2 1
1
cos 2 cos 2
t
dt dt
t t

| |
=
|
\ .
} }


tan2
6
2
0
t
t

| |
= =
|
\ .
3 3
6


10)
10
I =
2
0
cos
7 cos2
xdx
x

+
}

Ta c:
2 2
7 cos2 6 2cos 8 2sin x x x + = + =
Nn t sin cos t x dt tdt = = v cn : 0 1 t
1 2
10
2 2
0 0
cos 1
2
8 2sin 4
xdx dt
I
x t

= =

} }

t 2sin t u = vi ;
2 2
u
(
e
(

2
2cos
4 4sin 2cos
dt udu
u u
=

v cn :0
6
u



6 6
10
0 0
1 2cos 1
6
2cos 2 2 2
0
udu u
I du
u

= = = =
} }
2
12




Bi luyn

Tnh cc tch phn sau:
1)
3
1
2
0
3
dx
I
x
=
+
}
( s: ln(1 2) + ) 2)
2
I =
2014
2 2
0
2014 x dx
}
( s:
2
2014
4

)
3)
3
I =
1 2
2
0 4
x
dx
x
}

( s:
3
3 2

) 4)
4
I =
1
2
0 3 2
xdx
x x +
}
( s: 3 2
6

+ )

5)
5
I =
3
2
1
1
(2 )
x
dx
x x
+

}
( s:
3
1
2 3

+ ) 6)
6
I =
3
ln
2
2
0 2
x
x x
e
dx
e e
}
( s:
6

)

diendantoanhoc.net [VMF]
GV: THANH TNG 0947141139 0925509968 http://www.facebook.com/giaidaptoancap3

T rang42

DNG 3:

3
( ). ( ) I f x g x dx

=
}
(3*) Vi ( ) f x , ( ) g x l hai trong bn hm:
logarit (log), a thc (a) (hoc k c phn thc), lng gic (lng) v m (m).

CCH GII CHUNG



CH :
+) Nh vy khi kt hp hai trong bn hm trn cho ta mt bi ton. V vy v mt l thuyt ta c th to ra
c
2
4
6 C = bi ton ca Dng 3. Song trn thc t, trong phm vi k th i Hc Cao ng th thng
xut hin 4 dng l : (loga, a thc); (a thc, lng gic); (a thc, m) v (lng gic, m) dng ny
cha xut hin (k t k thi 3 chung).
+) Khi gp lng gic v m ta c th t udv theo th t lng gic m hoc ngc li u
c v phi s dng hai ln tch phn tng phn. C hai ln tch phn tng phn trong trng hp ny
phi thng nht theo cng th t. Nu khng s xy ra hin tng I = I.

+) Khi s dng phng php tch phn tng phn th s ln thc hin ph thuc vo bc ca hm logarit v
a thc. C th:
*) Nu trong biu thc tch phn c (hoc ) tch phn tng phn ln.
*) Nu trong biu thc tch phn c a thc bc n:
(khng c hm logarit) tch phn tng phn ln.
+) Nu m c bc (theo CH trn ta phi tnh tch phn tng phn
n ln) song trong trng hp ny c th c cch khc phc (khng phi tnh tch phn tng phn) bng
vic tch ghp v s dng cng thc: (trong bi cc em phi CM).

+) Cc em tham kho thm k thut chn h s qua 5 cu tch phn V d 4.

+) V mt tng, vic dng phng php tch phn tng phn l vic ta chuyn t tch phn ban u
udv

}
v tch phn vdu

}
n gin hn bng cch t
( )
( )
u f x
dv g x dx
=

m thng thng th '( ) f x v


( ) g x dx
}
d tnh. V vy phm vi p dng phng php ny khng ch dng li hai hm khc tn gi m
cn s dng cho cng mt dng hm, nhiu hn hai hm.

log ( )
n
a
f x ln ( )
n
f x n
1
1 0
( ) ...
n n
n n
f x a x a x a

= + + +
n
I = ( )
ax b
f x e dx

+
}
( ) f x n ( ) 2 n >
| | ( ) '( ) ( )
x x
f x f x e dx f x e C + = +
}
diendantoanhoc.net [VMF]
GV: THANH TNG 0947141139 0925509968 http://www.facebook.com/giaidaptoancap3

T rang43

Cc v d minh ha

V d 1. Tnh cc tch phn sau:
1)
1
I =
3
2
2
ln( ) x x dx
}
(D 2004) 2)
2
I =
1
2
0
( )
x x
e x e dx

+
}
(C 2009) 3)
3
I =
1
2
0
( 2)
x
x e dx
}
(D 2006)
4)
4
I =
3 2
1
ln
e
x xdx
}

(D 2007) 5)
5
I =
2
3
1
lnx
dx
x
}
(D 2008) 6)
2 2
6 2
1
1
ln
x
I xdx
x

=
}
(A, A1 2013 )


Gii :
1)
1
I =
3
2
2
ln( ) x x dx
}
(D 2004) t
2
2
2 1
ln( )
x
du u x x
x x
dv dx
v x

= =

=

=


( )
3 3
3 3
2
1
2 2
2 2
2 1 1
ln( ) 3ln6 2ln2 2 3ln6 2ln2 2 ln 1
1 1
x
I x x x dx dx x x
x x
| |
= = + = + =
|

\ .
} }
3ln3 2
2)
2
I =
1
2
0
( )
x x
e x e dx

+
}
(C 2009)
Ta c:
1 1 1
2
2
0 0 0
( )
x x x x
I e x e dx e dx xe dx A B

= + = + = +
} } }
(*)
+) Tnh
1 1
1
0
0 0
1
( )
x x x
e
A e dx e d x e
e


= = = =
} }
(1)
+) Tnh
1
0
x
B xe dx =
}

t
x x
u x du dx
dv e dx v e
= =


= =

1
1 1
0 0
0
1
x x x
B xe e dx e e = = =
}
(2)
Thay (1), (2) vo (*) ta c:
2
I =
2 1 e
e


3)
3
I =
1
2
0
( 2)
x
x e dx
}
(D 2006)
t
2 2
2
1
2
x x
du dx
u x
v e dv e dx
=
=


= =


1 1
1 2 2 2
2
3
0 0 0
( 2) 1 2
2 2 2 4
x x
x
x e e e
I e dx

= = =
}
2
5 3
4
e

4)
4
I =
3 2
1
ln
e
x xdx
}

(D 2007) (V hm lnx c dng bc 2 nn phi tng phn 2 ln)
+) t
2
4 3
2ln
ln
4
x
du dx
u x
x
x dv x
v


=

=

4 2 4
3
4
1 1
ln 1 1
ln
4 2 4 2
e
e
x x e
I x xdx I = =
}
(1) Vi
3
1
ln
e
I x xdx =
}

diendantoanhoc.net [VMF]
GV: THANH TNG 0947141139 0925509968 http://www.facebook.com/giaidaptoancap3

T rang44

+) t
3 4
ln
4
dx
du
u x
x
dv x x
v


=

=

4 4 4 4
3
1 1 1
ln 1 3 1
4 4 4 16 16
e e
e
x x e x e
I x dx
+
= = =
}
(2)
Thay (2) vo (1) ta c:
4
I =
4
5 1
32
e

5)
5
I =
2
3
1
lnx
dx
x
}
(D 2008) t
3
2
ln
1
2
dx
u x du
x
dx
dv
v
x
x

= =


=

=


2 2
2
5 2 3 2
1 1 1
ln 1 ln2 1
2 2 8 4
x dx
I
x x x
= + = =
}
3 2ln2
16


6)
2 2
6 2
1
1
ln
x
I xdx
x

=
}
(A, A1 2013 ) t
2
2 2
ln
1 1
1 1
dx
u x
du
x
x
dv dx dx
v x
x x
x

=
=

| |
= =
|
= +
\ .



2 2
2 2
6 2
1 1 1 1
1 1 5 1 5 1
ln . ln2 1 ln2
2 2
dx
I x x x dx x
x x x x x
| | | | | | | |
= + + = + = =
| | | |
\ . \ . \ . \ .
} }
5 3
ln2
2 2


V d 2. Tnh cc tch phn sau:
1)
1
I =
3
2
1
3 ln
( 1)
x
dx
x
+
+
}
(B 2009) 2)
2
I =
1
3
(2 )ln
e
x xdx
x

}
(D 2010) 3)
3
I =
3
2
0
1 sin
cos
x x
dx
x

+
}
(B 2011)
4)
4
I =
4
0
(1 sin2 ) x x dx

+
}
(D 2012) 5)
5
I =
3
2
1
1 ln( 1) x
dx
x
+ +
}
(A, A1 2012) 6)
1
5
6
0
x
I x e dx =
}


Gii :
1)
1
I =
3
2
1
3 ln
( 1)
x
dx
x
+
+
}
(B 2009)
Ta c:
3 3 3
1 2 2 2
1 1 1
3 ln ln
3 3
( 1) ( 1) ( 1)
x dx x
I dx dx A B
x x x
+
= = + = +
+ + +
} } }
(*)
+) Tnh
3
3 3
2 2
1 1 1
( 1) 1 1
( 1) ( 1) 1 4
dx d x
A
x x x
+
= = = =
+ + +
} }
(1)
+) Tnh
3
2
1
ln
( 1)
x
B dx
x
=
+
}
t
2
ln
1
( 1)
1
dx
u x
du
x
dx
dv
v x
x

= =


=

= +


+


3
3 3 3 2 2
1 1 1 1 1
ln ln3 1 1 ln3 3
ln ln3 ln2
1 ( 1) 2 4 4 1 4 1 4
e
x dx e x x
B dx
x x x x x x
| |
= + = = + = + =
|
+ + + +
\ .
} }
(2)
Thay (1), (2) vo (*) ta c:
1
I =
3 3
ln3 ln2
4 4
+
diendantoanhoc.net [VMF]
GV: THANH TNG 0947141139 0925509968 http://www.facebook.com/giaidaptoancap3

T rang45

2)
2
I =
1
3
(2 )ln
e
x xdx
x

}
(D 2010)
Ta c:
2
1 1 1
3 ln
(2 )ln 2 ln 3 2 3
e e e
x
I x xdx x xdx dx A B
x x
= = =
} } }
(*)
+) Tnh
1
ln
e
A x xdx =
}
t
2
ln
2
dx
du
u x
x
dv xdx x
v



2 2 2 2 2 2
1 1 1
ln 1 1 1
2 2 2 4 2 4 4
e e
e
x x e x e e e
A xdx
+
= = = =
}
(1)
+) Tnh
1
ln
e
x
B dx
x
=
}

C1: (S dng k thut vi phn)
2
1 1 1
ln ln 1
ln (ln )
2 2
e
e e
x x
B dx B xd x
x
= = = = =
} }
(2)
C2 : t ln
dx
t x dt
x
= = v cn : 0 1 t
1
1 2
0 0
1
2 2
t
B tdt = = =
}
(2)
(thc cht C2 l cch trnh by khc ca C1)
C3: t
ln
ln
u x dx
du
x dx
dv
v x
x
=
=


=

=


2
1
1
ln 1
ln 1 2 1
2
e
e
x
B x dx B B B
x
= = = =
}
(2)
Thay (1), (2) vo (*) ta c:
2
2
1 3
2.
4 2
e
I
+
= =
2
2
2
e

3)
3
I =
3
2
0
1 sin
cos
x x
dx
x

+
}
(B 2011)
Ta c:
3 3 3
3 2 2 2
0 0 0
1 sin sin
cos cos cos
x x dx x x
I dx dx A B
x x x

+
= = + = +
} } }
(*)
+)
3
3
2 0
0
tan 3
cos
dx
A x
x

= = =
}
(1)
+)
3
2
0
sin
cos
x x
B dx
x

=
}
t
2 2 2
sin sin (cos ) 1
cos cos cos cos
u x du dx
x x d x
dv dx v dx
x x x x
= =


= = = =


} }

3
3
0 0
2
cos cos 3
x dx
B I
x x

= =
}
vi
3
0
cos
dx
I
x

=
}
t sin t x = cos dt xdx = v cn
3
:0
2
t

3 3
3 3 2 2
2 2
0 0 0 0
cos 1 1
ln ln(2 3)
cos 1 sin 1 2 1
dx xdx dt t
I
x x t t

= = = = =
+
} } }

2
ln(2 3)
3
B

= + (2)
Thay (1), (2) vo (*) ta c:
3
I =
2
3 ln(2 3)
3

+ +
diendantoanhoc.net [VMF]
GV: THANH TNG 0947141139 0925509968 http://www.facebook.com/giaidaptoancap3

T rang46

4)
4
I =
4
0
(1 sin2 ) x x dx

+
}
(D 2012)

2 2 4 4 4
4
4
0 0 0 0
(1 sin2 ) sin2
2 32
x
I x x dx xdx x xdx I I

= + = + = + = +
} } }

Tnh
4
0
sin2 I x xdx

=
}

t
cos2
sin2
2
du dx
u x
x
dv xdx v
=
=


= =



4
0
4 4
0 0
cos2 cos2 sin2 1
0
4
2 2 4
x x x x
I dx


= = + = +
}

4
I =
2
1
32 4

+ =
2
8
32
+


5)
5
I =
3
2
1
1 ln( 1) x
dx
x
+ +
}
(A, A1 2012)
3
3 3 3
5 2 2 2
1 1 1 1
1 ln( 1) ln( 1) 1 2
3
x dx x
I dx dx I I
x x x x
+ + +
= = + = + = +
} } }

Tnh
3
2
1
ln( 1) x
I dx
x
+
=
}
t
2
ln( 1)
1
1
dx
u x du
x
dx
dv
v
x
x

= + =

+


=

=


3 3 3
1 1 1
3 3
ln( 1) ln2 ( 1) ln2 1 1 ln2
ln
1 1 ( 1) 3 ( 1) 3 1 3 1
x dx x x x
I dx dx
x x x x x x x x
+ + | |
= + = + = + = + =
|
+ + + +
\ .
} } }
2
ln3 ln2
3


5
I =
2 2
ln3 ln2
3 3
+ (Cc em c th t lun:
2
1 2
1 1 ln( 1)
1 1
1
x
du dx dx u x
x x
dx
dv
v x
x
+ | |
= + = = + +
|
+ +
\ .


=

=

)
6)
1
5
6
0
x
I x e dx =
}

Nhn xt 1: V mt l thuyt bi ton ny ta hon ton c th gii theo phng php tch phn tng phn.
Song ta phi s dng ti 5 ln tch phn tng phn (v bc ca a thc
5
x l 5 kh di ). Lc ny ta s c
cch khc phc nh sau:

Ta lun c | | ( ) '( ) ( )
x x
f x f x e dx f x e C + = +
}
(*)
Tht vy: | | ( ) ' '( ) ( ) ( ) '( )
x x x x
f x e C f x e f x e f x f x e ( + = + = +

(pcm)
( V vy p dng (*) chng ta s phi tch ghp
5
x v dng trn )
p dng (*) ta c:
|
1 1
5 5 4 4 3 3 2 2
6
0 0
( 5 ) 5( 4 ) 20( 3 ) 60( 2 ) 120( 1) 120
x x
I x e dx x x x x x x x x x e dx = = + + + + + + +
} }


1 1 1 1 1 1
5 4 4 3 3 2 2
0 0 0 0 0 0
( 5 ) 5 ( 4 ) 20 ( 3 ) 60 ( 2 ) 120 ( 1) 120
x x x x x x
x x e dx x x e dx x x e dx x x e dx x e dx e dx = + + + + + + +
} } } } } }


1
5 4 3 2
0
( 5 20 60 120 120)
x
x x x x x e = + + = 120 44e

diendantoanhoc.net [VMF]
GV: THANH TNG 0947141139 0925509968 http://www.facebook.com/giaidaptoancap3

T rang47

Nhn xt 2:
*) Nh vy qua bi ton trn ta thy vic s dng cng thc (*) s gip gim bt thao tc lp i lp li
phng php tch phn tng phn (nu bc ca a thc ln) .
*) V t bi ton trn chng ta c th a ra p s tng qut cho nh sau:

1 2 1
( 1) ... ( 1) ! ( 1) ! ?
n x n n n n n x
I x e dx x nx n n x n x n e


( = = + + + =
}


V d 3. Tnh cc tch phn sau:
1)
3
1 2
6
ln(sin )
cos
x
I
x

=
}
2)
2
2
0
sin .ln(1 cos ) I x x dx

= +
}
3)
4) 5)
0 2
5 2 3
1
( 1)
x dx
I
x

=
+
}
6)
2
2
6
0
cos
x
I xe xdx

=
}


Gii :
1)
3
1 2
6
ln(sin )
cos
x
I
x

=
}
t
2
ln(sin ) cos
cot
sin
tan
cos
u x x
du dx xdx
x dx
dv
v x
x
=
= =


=

=


Khi
3
3 3
1
6 6
6
3 3 1
tan ln(sin ) 3ln ln
2 3 2
I x x dx x

= = =
}
3 3
3ln ln2
2 3 6

+
2)
2
2
0
sin .ln(1 cos ) I x x dx

= +
}
t
sin
ln(1 cos )
1 cos
sin
cos
x
u x du dx
x
dv xdx
v x

= + =
+
=


Khi
( )
2
2
2
0
0
sin cos
cos ln 1 cos ln2
1 cos
x x
I x x dx I
x

= + =
+
}
(*)
Tnh
2
0
cos
sin
1 cos
x
I xdx
x

=
+
}
t cos sin t x dt xdx = = v :0
2
x

th :2 1 t
Suy ra
( )
2 2
2
1
1 1
1 1
1 ln 1 ln2
t
I dt dt t t
t t
| |
= = = =
|
\ .
} }
(2*)
Thay (2*) vo (*) ta c:
2
I = 2ln2 1
3)
4 4
3 2
0 0
1
1 cos2 2 cos
x x
I dx dx
x x

= =
+
} }
t
2
tan
cos
u x
du dx
dx
v x dv
x
=
=


= =



1
ln2
8 4


4
3
0
1 cos2
x
I dx
x

=
+
}
2
4
1
2
cos (ln )
e
I x dx

=
}
4 4 4
4 4
3
0 0
0 0 0
1 1 sin 1 cos 1
tan tan ln cos
2 8 2 cos 8 2 cos 8 2
x d x
I x x xdx dx x
x x



| |
|
= = = + = + =
|
|
\ .
} } }
diendantoanhoc.net [VMF]
GV: THANH TNG 0947141139 0925509968 http://www.facebook.com/giaidaptoancap3

T rang48

4)
2
2
4
1 1 1 1
2 2 2 2
1 cos(2ln ) 1 1 1 1
cos (ln ) cos(2ln )
2 2 2 2 2
e
e e e
x e
I x dx dx x x dx I


+
= = = + = +
} } }
(*)
+) Tnh
1
2
cos(2ln )
e
I x dx

=
}
t
2sin(2ln )
cos(2ln )
x
u x du dx
x
dv dx
v x

= =



2
2
1
1
2
cos(2ln ) 2 sin(2ln ) 1 2
e
e
I x x x dx e J

= + = +
}
(1)
+) Tnh
1
2
sin(2ln )
e
J x dx

=
}
t
2cos(2ln )
sin(2ln )
x
u x du dx
x
dv dx
v x

= =



2
1
1
2
sin(2ln ) 2 cos(2ln ) 2
e
e
J x x x dx I


= =
}
(2)
T (1) v (2) ta c:
2
2
1
1 4
5
e
I e I I

+
= = (2*)
Thay (2*) vo (*) ta c:
2 2
4
1 1
2 10
e e
I

+
= =
2
2 3
5
e


5)
0 2
5 2 3
1
( 1)
x dx
I
x

=
+
}
t

0
0
5 2 2 2 2
1 1
1 1 1
4( 1) 4 ( 1) 16 4
x dx
I I
x x

= + = +
+ +
}
(*)
Tnh
0
2 2
1
( 1)
dx
I
x

=
+
}
t
2
2
tan (1 tan )
cos
dt
x t dt t dt
t
= = = + v : 1 0 x th : 0
4
t


Khi (2*)
Thay (2*) vo (*) ta c:
5
1 1 1
16 4 8 4
I
| |
= + + =
|
\ . 32


6)
2
2
6
0
cos
x
I xe xdx

=
}

Nhn xt: V di du tch phn xut hin ng thi ba hm ( a thc , lng gic, m) nn chng ta s
tnh tch phn tng phn theo cm (quan nim lng gic v m l mt hm) . Trc khi i
tnh
2
2
6
0
cos
x
I xe xdx

=
}
ta s i tnh nguyn hm
2
cos
x
A xe xdx =
}

2
2 3 2 3 2 3 2 2
1 ( 1) 1
( 1) ( 1) 2 ( 1) 4( 1)
du dx u x
xdx xdx d x
dv v
x x x x
= =

+
= = = =

+ + + +

} }
0
0 0 0 0 2
2
2 2 2
4
4 4 4 4
(1 tan ) 1 1 sin2 1
cos (1 cos2)
(1 tan ) 1 tan 2 2 2 8 4
t dt dt t
I tdt t dt t
t t


+ | |
= = = = + = + = +
|
+ +
\ .
} } } }
diendantoanhoc.net [VMF]
GV: THANH TNG 0947141139 0925509968 http://www.facebook.com/giaidaptoancap3

T rang49

t
2 2
cos2 cos2
x x
du dx
u x
v e xdx I dv e xdx
=
=


= = =

}
(*)
+) Tnh
2
cos2
x
I e xdx =
}

t
2 2
2sin2
cos2
1
2
x x
du xdx
u x
v e dv e dx
=
=


= =

(1)
+) Tnh
2
sin2
x
J e xdx =
}

t
2 2
2cos2
sin2
1
2
x x
du xdx
u x
v e dv e dx
=
=


= =


2 2
2
sin2 cos2
cos2
2 2
x x
x
e x e x
J e xdx I = =
}
(2)
Thay (2) vo (1)
2 2 2
cos2 sin2 (sin2 cos2 )
2 2 4
x x x
e x e x e x x
I I I
+
= + = (2*)
T (*) v (2*)
2
2
(sin2 cos2 ) 1
(sin2 cos2 )
4 4
x
x
xe x x
A e x x dx
+
= +
}
(3*)
M theo (2) : (4*)
Thay (4*) vo (3*) ta c:

2
(2 sin2 2 cos2 cos2 )
8
x
e x x x x x +

Suy ra
2
2
6
0
cos
x
I xe xdx

=
}
2
2
0
(2 sin2 2 cos2 cos2 )
8
x
e x x x x x

+
= =
(1 ) 1
8
e

+



V d 4. Tnh cc tch phn sau:
1)
1
2
1
0
ln(2 ) I x x dx = +
}
2)
( )
2
1
2 3
0
ln 4 8 3
( 1)
x x
I dx
x
+ +
=
+
}
3)
4
3 2
0
ln(sin 2cos )
cos
x x
I dx
x

+
=
}

4)
0
4 3 2
1
3 1
4 28 65 50
x
I dx
x x x

+
=
+ + +
}
5)
( )
4
5
1
1
1 ln 1
2
I x x dx
x
| |
= + +
|
\ .
}



Gii :
1)
1
2
1
0
ln(2 ) I x x dx = +
}

Cch gii th nht (Cch gii thng thng)
+) t
2 2
2
2
ln(2 )
2
2
x
du dx
u x
x
dv xdx x
v

= + +


=

=

, khi
1
1 2 3
2
1 2
0 0
1
ln(2 ) ln3
2 2 2
x x
I x dx I
x
= + =
+
}
(*)
2 2
2
cos2 cos2
sin2
2 2
x x
x
e x e x
I e xdx J = + = +
}
2 2
2 2 2
sin2 sin2
sin2 cos2 (sin2 cos2 )
2 2
x x
x x x
e x e x
e xdx J e xdx e x x dx = = + =
} } }
2 2
2
(sin2 cos2 ) 1 cos2
cos .
4 4 2
x x
x
xe x x e x
A xe xdx
+
= = =
}
diendantoanhoc.net [VMF]
GV: THANH TNG 0947141139 0925509968 http://www.facebook.com/giaidaptoancap3

T rang50

+) Tnh
1 3
2
0
2
x
I dx
x
=
+
}
t
2
2 2
2
dt
t x dt xdx xdx = + = = v :0 1 x th : 2 3 t
Khi
( )
3 1 3 3 2
2
2 0 2 2
2 1 2 1 1 3
. 1 . 2ln ln
2 2 2 2 2 2
x t dt
I xdx dt t t
x t t
| |
= = = = =
|
+
\ .
} } }
(2*)
Thay (2*) vo (*) ta c:
1 1 3
ln3 ln
2 2 2
I
| |
= =
|
\ .
3 1
ln3 ln2
2 2

Cch gii th hai (S dng k thut chn h s)
t
2
2
2 2
2
ln(2 )
2
2
1
2 2
x
du dx
u x
x
dv xdx x x
v

= +
+


= +

= + =

( y
2
2
x
v xdx C = = +
}
v ta chn 1 C = nn
2
1
2
x
v = + )
Khi
1 1
1 2 2
2
1
0 0 0
2 3
ln(2 ) ln3 ln2
2 2 2
x x
I x xdx
+
= + = =
}
3 1
ln3 ln2
2 2


CH : Qua cu tch phn u tin V d 4 cc em c lm quen thm mt k thut chn h s cho
phng php tch phn tng phn . K thut ny c hiu nh sau: Khi i tnh tch phn tng phn,
khu t
'( )
( )
( ) ( ) ( )
du f x dx
u f x
v g x dx G x C dv g x dx
=
=


= = + =

}
vi C l hng s bt k (chn s no cng c)
V theo mt thi quen th chng ta thng chn 0 C = ( Cch gii th nht cho
1
I trong V d 4 i
theo cch chn ny). Nhng i khi vic chn 0 C = li lm cho tch phn vdu

}
khng c p cho
lm . V ta c quyn chn C l s thc bt k nn ta s chn h s C thch hp m biu thc vdu l
n gin nht. Cc em hy theo di tip Cch gii th hai ny cc tip theo ca V d 4.


2)
( )
2
1
2 3
0
ln 4 8 3
( 1)
x x
I dx
x
+ +
=
+
}

Cch gii th nht (Cch gii thng thng)
+) t
2
2
3
2
8 8
ln(4 8 3)
4 8 3
1
( 1)
2( 1)
x
du dx u x x
x x
dx
dv
v
x
x
+
= = + +

+ +


=

=
+


Khi
1
1 2
2 2 2
0 0
ln(4 8 3) ln15 ln3
4 4
2( 1) ( 1)(4 8 3) 8 2
x x dx
I I
x x x x
+ +
= + = + +
+ + + +
}
(*)
+) Tnh
1
2
0
( 1)(4 8 3)
dx
I
x x x
=
+ + +
}

Ta phn tch:
2
1 1
( 1)(4 8 3) ( 1)(2 1)(2 3) 1 2 1 2 3
A B C
x x x x x x x x x
= = + +
+ + + + + + + + +

diendantoanhoc.net [VMF]
GV: THANH TNG 0947141139 0925509968 http://www.facebook.com/giaidaptoancap3

T rang51

1 (2 1)(2 3) ( 1)(2 3) ( 1)(2 1) A x x B x x C x x = + + + + + + + + (2*)
Chn x ln lt cc gi tr
1 3
1; ;
2 2
thay vo (2*) ta c:
1
1
A
B C
=

= =


Khi
1
1
2
0 0
1 1 1 1 1 15
ln 1 ln 4 8 3 ln2 ln
1 2 1 2 3 2 2 3
I dx x x x
x x x
| | | |
= + + = + + + + = +
| |
+ + +
\ . \ .
}
(3*)
Thay (3*) vo (2*) ta c:
2
ln15 ln3 1 15
4 ln2 ln
8 2 2 3
I
| |
= + + + =
|
\ .
15 3
ln15 ln3 4ln2
8 2

Cch gii th hai (S dng k thut chn h s)
t
2
2
2
3
2 2
8 8
ln(4 8 3)
4 8 3
1 4 8 3
2
( 1)
2( 1) 2( 1)
x
du dx u x x
x x
dx
x x dv
v
x
x x
+
= = + +

+ +


+ + =

= + =
+

+ +

(
3 2
1
( 1) 2( 1)
dx
v C
x x

= = +
+ +
}
v chn 2 C = )
Khi
1
1 2
1
2
2 2
0
0 0
4 8 3 15 3
ln(4 8 3) 4 ln15 ln3 4ln 1
2( 1) 1 8 2
x x dx
I x x x
x x
+ +
= + + = + =
+ +
}
15 3
ln15 ln3 4ln2
8 2

3)
4
3 2
0
ln(sin 2cos )
cos
x x
I dx
x

+
=
}

Cch gii th nht (Cch gii thng thng)
t
2
ln(sin 2cos ) cos 2sin
sin 2cos
tan
cos
u x x x x
du dx
x x dx
dv
v x
x
= +
=

+
=

=



4
4
3
0
0
tan (cos 2sin )
tan ln(sin 2cos )
sin 2cos
x x x
I x x x dx
x x


= +
+
}

Khi vic i tnh tch phn
4
0
tan (cos 2sin )
sin 2cos
x x x
dx
x x

+
}
s tr nn phc tp .
Lc ny cn s ln ting ca k thut chn h s
Cch gii th hai (S dng k thut chn h s)
t
2
cos 2sin
ln(sin 2cos )
sin 2cos
sin 2cos
tan 2
cos
cos
x x
u x x du dx
x x
dx
x x dv
v x
x
x

= + =

+


+ =

= + =


Khi
4
4
3
0 0
sin 2cos cos 2sin
ln(sin 2cos )
cos cos
x x x x
I x x dx
x x

+
= +
}


4 4
0 0
7 cos
3ln3 ln2 2
2 cos
d x
dx
x

=
} }


( )
4
0
7
3ln3 ln2 2lncos
2
x x

= + =
5
3ln3 ln2
2 4


diendantoanhoc.net [VMF]
GV: THANH TNG 0947141139 0925509968 http://www.facebook.com/giaidaptoancap3

T rang52

4)
0 0
4 3 2 2
1 1
3 1 3 1
4 28 65 50 ( 2)(2 5)
x x
I dx dx
x x x x x

+ +
= =
+ + + + +
} }

Cch gii th nht (Cch gii thng thng)
Ta phn tch:
2 2
3 1
( 2)(2 5) 2 2 5 (2 5)
x A B C
x x x x x
+
= + +
+ + + + +


2
3 1 (2 5) ( 2)(2 5) ( 2) x A x B x x C x + = + + + + + +
Ln lt ta chn x bng
5
2; ;0
2
ta c:
5
5
13
10
2 2
13
1 25 10 2
A
A
C
B
C
A B C
=
=


= =


=

= + +


Vy
0
0
4 2
1
1
5 10 13 2 5 13
5ln
2 2 5 (2 5) 2 2(2 5)
x
I dx
x x x x x


( ( +
= + + = =
( (
+ + + + +

}
5 13
5ln
6 15
+
Cch gii th hai (S dng k thut chn h s)
t
2
2
5 3 1
( 2)
2
1 1 2
(2 5)
2(2 5) 2 2 5
x
du dx
u
x
x
dx
x
dv v
x
x x
+
=
=

+
+


+

= = + =
+ + +


Khi
0
0
4
1 1
3 1
5
2 5 ( 2)(2 5)
x dx
I
x x x

+
=
+ + +
}
0
0
1 1
13 1 2 13 2
5 5ln
15 2 2 5 15 2 5
x
dx
x x x

+ | |
= = =
|
+ + +
\ .
}
13 5
5ln
15 6
+
5)
( )
4
5
1
1
1 ln 1
2
I x x dx
x
| |
= + +
|
\ .
}

Cch gii th nht (Cch gii thng thng)
t
1
1 1
2
t x x dt dx
x
| |
= + = +
|
\ .
v :1 4 x th :1 5 t
Khi
5
5
1
ln I tdt =
}
t
ln
dt
u t du
t
dv dt
v t

= =


5
5 5
5
1 1
1
ln 5ln5 I t t dt t = = =
}
5ln5 4
Cch gii th hai (S dng k thut chn h s)
t
( )
( )
1
1
ln 1
2 1
2
1 2 1 1
1
2
1
u x x
x
x
du dx dx
x x x x x
dv dx
x
v x x

+
= +

+

= =


+ + | |
= +
|
\ .
= +


Khi
( ) ( )
4 4
4
5
1
1 1
2 1 1
1 ln 1 5ln5 1
2 2
x
I x x x x dx dx
x x
+ | |
= + + = +
|
\ .
} }
( )
4
1
5ln5 x x = + = 5ln5 4
V d 5. Tnh cc tch phn sau: 1)
3 2
1 2 3
2
3
( 1)
x x
I dx
x
+
=

}
2)
2 4
2 2
0
( sin cos )
x dx
I
x x x

=
+
}

diendantoanhoc.net [VMF]
GV: THANH TNG 0947141139 0925509968 http://www.facebook.com/giaidaptoancap3

T rang53

Gii :
1)
3 3 2
1 2 3 2 3
2 2
3 ( 3)
( 1) ( 1)
x x x x
I dx dx
x x
+ +
= =

} }

+) t
2
2 3 2 3 2 3 2 2
3
1 ( 1) 1
( 1) ( 1) 2 ( 1) 4( 1)
dx dx u x
xdx xdx d x
dv v
x x x x
= = +


= = = =



} }

Khi
3
3
1 2 2 2 2
2 2
3 1 133 1
4( 1) 4 ( 1) 1152 4
x dx
I I
x x
+
= + = +

}
(*)
+) Tnh
3
2 2
2
( 1)
dx
I
x
=

}
Ta c:
| |
2
2 2 2 2 2 2 2 2
( 1) ( 1) 1 1 1 1 1 2 1 1 1 1 1
.
( 1) 4 ( 1) .( 1) 4 ( 1) ( 1) ( 1)( 1) 4 ( 1) ( 1) 1 1
x x
x x x x x x x x x x x
+ ( (
= = + = + +
( (
+ + + + +


Khi
3
3
2 2
2
2
1 1 1 1 1 1 1 1 1
ln
4 ( 1) ( 1) 1 1 4 1 1 1
x
I dx
x x x x x x x
( | + |
= + + = +
| (
+ + +
\ .
}
=
7 1 2
ln
48 4 3
+ (2*)
Thay (2*) vo (*) ta c:
1
133 1 7 1 2
ln
1152 4 48 4 3
I
| |
= + + =
|
\ .
175 1 2
ln
1152 16 3
+
2)
2 4 4
2 2 2
0 0
cos
.
( sin cos ) ( sin cos ) cos
x dx x x x
I dx
x x x x x x x

= =
+ +
} }

t
2
2 2 2
cos sin
cos cos
cos ( sin cos ) ( sin cos ) 1
( sin cos ) ( sin cos ) ( sin cos ) sin cos
x x x x
u du dx
x x
x x d x x x d x x x
dv dx v
x x x x x x x x x x x x
+
= =


+ +

= = = =
+ + + +

}

Khi
4
4
4
2 2 0
0 0
2 2
tan 1
( sin cos )cos cos 4 4
x dx
I x
x x x x x



= + = + = + =
+ + +
}
4
4

+

Nhn xt: Do ( ) sin cos ' sin cos sin cos x x x x x x x x x + = + =
nn ta tch
2
2 2
cos
.
( sin cos ) ( sin cos ) cos
x x x x
x x x x x x x
=
+ +


V d 6. Tnh cc tch phn sau:
1)
2
1
0
(1 sin )
1 cos
x
x e
I dx
x

+
=
+
}
2)
2
2
1
1 ln
x
x x
I e dx
x
+
=
}
3)
1 1
3
1
2
1
1
x
x
I x e dx
x
+
| |
= +
|
\ .
}
4)
1 2
4 2
0
( 1)
(1 )
x
x e
I dx
x
+
=
+
}



Gii :
1)
2 2 2
1
0 0 0
(1 sin ) sin
1 cos 1 cos 1 cos
x x x
x e e e x
I dx dx dx
x x x

+
= = +
+ + +
} } }
(*)
diendantoanhoc.net [VMF]
GV: THANH TNG 0947141139 0925509968 http://www.facebook.com/giaidaptoancap3

T rang54

t
2
2 2
cos (1 cos ) sin 1 cos sin
(1 cos ) (1 cos ) 1 cos 1 cos
x
x
x x x x dx x
du dx dx u
x x x x
dv e dx
v e
+ + +

= = = =

+ + + +


=
=


Suy ra
2 2 2
2
0 0 0 0
sin sin
1 cos 1 cos 1 cos 1 cos
x x x x
e x e x e e
dx dx e dx
x x x x

= =
+ + + +
} } }
(2*)
Thay (2*) vo (*) ta c:
2 2
1
0 0
1 cos 1 cos
x x
e e
I dx e dx
x x

= + =
+ +
} }
e


2)
2 2 2
2
1 1 1
1 ln
ln
x
x x
x x e
I e dx dx e xdx
x x
+
= = +
} } }
(*)
t
2 2 2
2
2
1
1 1 1
ln
ln ln ln2
x x
x x
x
x
dx
u x du
e e
e xdx e x dx e dx x
x x dv e dx
v e

= =

= =

=

=

} } }
(2*)
Thay (2*) vo (*) ta c:
2 2
2
2
1 1
ln2
x x
e e
I dx e dx
x x
= + =
} }
2
ln2 e
3)
1 2 1 1 1 1
3
1 1 1
2 2 2
1 1
1
x x x
x x x
I x e dx e dx x e dx
x x
+ + +
| | | |
= + = +
| |
\ . \ .
} } }
(*)
t
1
1
2
1
1
x
x x
x du e dx
u e
x
dv dx
v x
+
+

| |

=

|
=

\ .
=



1
1 2 2 1 1 1 1 2
1
1 1 1
2
2
1 (2 ) 1
2
x x x x
x x x x
e e
e dx x e x e dx x e dx
x x
+ + + +
| | | |
= =
| |
\ . \ .
} } }
(2*)
Thay (2*) vo (*) ta c:
2 1 1 1 2
3
1 1
2
(2 ) 1 1
2
x x
x x
e e
I x e dx x e dx
x x
+ +
| | | |
= + =
| |
\ . \ .
} }
2
(2 )
2
e e

4)
2
1 1 1 1 2
4 2 2 2
0 0 0 0
(1 ) 2
( 1)
2
(1 ) (1 ) (1 )
x
x x
x
x x e
x e xe
I dx dx e dx dx
x x x
( +
+

= = =
+ + +
} } } }



1 1 1
1
2 2
0
0 0 0
(1 1)
2 1 2
(1 ) 1 (1 )
x x x
x
x e e e
e dx e dx dx
x x x
| |
+
= =
|
+ + +
\ .
} } }
(*)
t
2
1
(1 )
1
x
x
dx
du
u
x
x
dv e dx
v e

=
=

+ +


=
=


1
1 1 1
2 2
0 0 0
0
1
1 1 (1 ) 2 (1 )
x x x x
e e e e e
dx dx dx
x x x x
= + = +
+ + + +
} } }
(2*)
Thay (2*) vo (*) ta c:
1 1
4 2 2
0 0
1 2 1
2 (1 ) (1 )
x x
e e e
I e dx dx
x x
| |
= + =
|
+ +
\ .
} }
1

Nhn xt: Bn cu tch phn V d 6 u c c im chung l tch phn xut hin lng trit tiu.
diendantoanhoc.net [VMF]
GV: THANH TNG 0947141139 0925509968 http://www.facebook.com/giaidaptoancap3

T rang55

DNG 4:
4
( ) '
u
I f e u dx

=
}
(4*1) hoc
4
(sin ,cos ). ' I f u u u dx

=
}
(4*2)
Trong u ax b = + ( 0) a =

CCH GII CHUNG

Ch thch:
Nu di du tch phn c hm lng gic v hm m c dng sinu v
u
e m u ax b = + ( ngha l u
khng l hm bc nht hoc bc khng ) th vic u tin ta phi lm l i bin t u = . Sau a v cc
tch phn c bn.

V d minh ha

V d Tnh cc tch phn sau:
1)
2
sin
1
0
( cos )cos
x
I e x xdx

= +
}
(D 2005) 2)
2
I =
2
2
3 sin
0
(cos ).sin2
x
x e xdx

+
}
3)
3
I =
1
1
1
2
0
2 1
x
x
e
dx
x x

+
+ +
}

4)
4
I =
4
1
x
e
dx
x
}
5)
1
5
0
x
I xe dx =
}
6)
2
4
6
0
sin I xdx

=
}

7)
2
1
7
1
4
cos 1 I xdx

=
}
8)
2
2
sin 3
8
0
sin cos
x
I e x xdx

=
}
9)
2
4
9
0
sin2 cos (sin ) I x x dx

=
}

Gii : 1)
2
sin
1
0
( cos )cos
x
I e x xdx

= +
}
(D 2005) Ta c:
2 2
sinx 2
1
0 0
cos cos I e xdx xdx A B

= + = +
} }
(*)
+) Tnh
2 2
2
0 0
2
0
1 cos2 1 1
cos sin2
2 2 4 4
x
B xdx dx x x

+ | |
= = = + =
|
\ .
} }
(1)
+) Tnh
2
sin
0
cos
x
A e xdx

=
}
t sin t x = cos dt xdx = v cn t : 0 1
1
0
1
0
1
t t
A e dt e e = = =
}
(2)
Thay (1), (2) vo (*) ta c:
1
1
4
I e

= +
( Ta c th s dng k thut vi phn tnh A: 2
0
2 2
sin sin sin
0 0
cos (sin ) 1
x x x
A e xdx e d x e e


= = = =
} }
)
diendantoanhoc.net [VMF]
GV: THANH TNG 0947141139 0925509968 http://www.facebook.com/giaidaptoancap3

T rang56

2)
2
I =
2
2
3 sin
0
(cos ).sin2
x
x e xdx

+
}

Ta c :
2 2
2 2 2 2
3 sin 4 sin
2
0 0 0 0
cos sin2 .sin2 2 cos sin .sin2 2
x x
I x xdx e xdx x xdx e xdx A B

= + = + = +
} } } }
(*)
+) Tnh
2
4
0
cos sin A x xdx

=
}
t cos t x = sin dt xdx = v cn :1 0 t
1 5
4
0
1
1
0 5 5
t
A t dt = = =
}
(1)
( Ta c th s dng k thut vi phn tnh A:
5 2 2
4 4
0 0
cos 1
2
cos sin cos (cos )
5 5
0
x
A x xdx A xd x

= = = = =
} }
)
+) Tnh
2
2
sin
0
.sin2
x
B e xdx

=
}
t
2
sin 2sin cos sin2 t x dt x xdx xdx = = = v cn t : 0 1

1
0
1
0
1
t t
B e dt e e = = =
}
(2) Thay (1), (2) vo (*) ta c:
2
5 3
5
e
I

=
3)
3
I =
1
1
1
2
0
2 1
x
x
e
dx
x x

+
+ +
}
t
2 2
1 2 2
1 ( 1) 2 1
x dx
t dt dx
x x x x

= = =
+ + + +
v cn : 1 0 t

0
3
1
0
1 1 1
1 2 2 2 2
t
t
e
I e dt
e

= = = =

}
1
2
e
e


4)
4
I =
4
1
x
e
dx
x
}
t t x =
2
2 t x dx tdt = = v cn t : 0 2

2 2
4
0 0
2
0
.2 2 2
t
t t
e
I tdt e dt e
t
= = = =
} }
2
2 2 e
5)
1
5
0
x
I xe dx =
}
t t x =
2
2 t x dx tdt = = v cn t : 0 1

1
5
0
t
I te dt =
}
t
t t
u t du dt
dv e dt v e
= =


= =


1
5
0
1 1
0 0
( 1)
t t t
I te e dt e e e e = = = =
}
1
6)
2
4
6
0
sin I xdx

=
}
t t x =
2
2 t x dx tdt = = v cn :0
2
t



2
6
0
2 sin I t tdt

=
}
t
sin cos
u t du dt
dv tdt v t
= =


= =


2
6
0
2 2
2 cos 2 cos 0 2sin
0 0
I t t tdt t


= + = + =
}
2
7)
2
1
7
1
4
cos 1 I xdx

=
}
t
2
1 1 2 t x t x tdt dx = = = v cn: : 0
2
t


0 2
7
0
2
cos .( 2 ) 2 cos I t tdt t tdt

= =
} }
t
cos sin
u t du dt
du tdt u t
= =


= =


diendantoanhoc.net [VMF]
GV: THANH TNG 0947141139 0925509968 http://www.facebook.com/giaidaptoancap3

T rang57

2
2 2
7
0 0
0
2 sin sin 2 cos
2
I t t tdt t

| |
| |
|
= = + =
|
|
\ .
\ .
}
2
8)
2
2
sin 3
8
0
sin cos
x
I e x xdx

=
}
t
2
sin 2sin cos t x dt x xdx = = v cn t : 0 1

2 2
1 2 2
2 sin 2 sin
8
0 0 0
1 1
cos . .sin cos (1 sin ). .2sin cos (1 )
2 2
x x t
I x e x xdx t e x xdx t e dt

= = =
} } }

t
1
t t
u t du dt
dv e dt v e
= =


= =

1
1
8
0 0
1
0
1 1
(1 )
2 2 2
t
t t
e
I t e e dt
| |
= + = + =
|
\ .
}
2
2
e

9)
2
4
9
0
sin2 cos (sin ) I x x dx

=
}
t sin cos t x dt xdx = = v cn t : 0 1

1 2 2
4 4 4
8
0 0 0
sin2 cos (sin ) 2 sin .cos (sin ).cos 2 .cos I x x dx x x xdx t tdt

= = =
} } }

t 2
4
4
1 cos4
1 2cos2
1 cos2 3 sin2 sin4
cos 2
cos
2 4 8 4 32
du dt
u t
t
t
t t t
dv tdt
v tdt dt dt t
=

=

+

+ +
+ | |
=

= = = = + +
|
\ .
} } }
2
9
1
3
2 sin2 sin4
0 8 4 32
t t t
I t t
| |
= + +
|
\ .
1
0
3 sin2 sin4
4 2 16
t t
t dt
| |
+ +
|
\ .
}


2
1
12 8sin2 sin4 3 cos2 cos4 12 8sin2 sin4 41 16cos2 cos4
0 12 8 4 64 12 64
t t t | | + + + +
= =
|
\ .

=
69 128sin2 16sin4 48cos2 3cos4
192
+ + + +

DNG 5:

5
( )
x
I f e dx

=
}
(5*)

CCH GII CHUNG



diendantoanhoc.net [VMF]
GV: THANH TNG 0947141139 0925509968 http://www.facebook.com/giaidaptoancap3

T rang58


Cc v d minh ha

V d 1. Tnh cc tch phn sau:
1)
3
1
1
1
x
dx
I
e
=

}
(D 2009) 2)
ln5
2
ln3
2 3
x x
dx
I
e e

=
+
}
(B 2006) 3)
1
3 2
0
5
x
dx
I
e
=
+
}

4)
1 2
4
0
1
x
x
e
I dx
e

=
+
}
5)
5
I =
1
0
x
x x
e dx
e e

+
}
6)
6
I =
1 3
0
(1 )
x
x
e
dx
e
+
}
7)
7
I =
ln2 2
2
0
3
3 2
x x
x x
e e
dx
e e
+
+ +
}


Gii :
1)
3
1
1
1
x
dx
I
e
=

}
(D 2009)
t
x
t e =
x
dt e dx = v :1 3 x th
3
: t e e
Khi :
3
1
1
3
3 3
1 1 1
ln
( 1) ( 1) 1
x
x x
e
e e
e e e
e dx dt t
I dt
e e t t t t t
| |
= = = = =
|

\ .
} } }
2
2
1
ln
e e
e
+ +


2)
ln5
2
ln3
2 3
x x
dx
I
e e

=
+
}
(B 2006)
t
x
t e =
x
dt e dx = v

: ln3 ln5 x th :3 5 t

Khi :
5
ln5 5 5 5
2 2 2
ln3 3 3 3 3
1 1 2
ln
2 3 3 2 ( 1)( 2) 2 1 1
x
x x
e dx dt dt t
I dt
e e t t t t t t t
| |
= = = = = =
|
+ +
\ .
} } } }
3
ln
2


3)
1
3 2
0
5
x
dx
I
e
=
+
}


t

2 2
2
x x
t e dt e dx = =

v :0 1 x th
2
:1 t e
Khi :
1 2
3 2 2
0 1 1 1
2
2 2
1 1 1 1 1
ln
( 5) 2 ( 5) 10 5 10 5
x
x x
e
e e
e dx dt t
I dt
e e t t t t t
| |
= = = = =
|
+ + + +
\ .
} } }
2
2
1 6
ln
10 5
e
e +


4)
1 2
4
0
1
x
x
e
I dx
e

=
+
}
t
x
t e

=
x
dt e dx

= v cn
1
:1 t
e


( )
1
1 1 1
1
4
1
1 1 0 1
. 1
1 ln 1
1 1 1 1
x x e
x
e
e e
e e dx t t
I dt dt dt t t
e t t t

| |
= = = = = + =
|
+ + + +
\ .
} } } }
1 1
ln
2
e
e
+

5)
5
I
1 1 2
2
0 0
1
x x
x x x
e dx e dx
e e e

= =
+ +
} }
t

2 2
2
x x
t e dt e dx = =

v cn
2
:1 t e

5
1 1
2
2
1 1
ln 1
2 1 2
e e
dt
I t
t
= = + =
+
}
2
1 1
ln
2 2
e +

diendantoanhoc.net [VMF]
GV: THANH TNG 0947141139 0925509968 http://www.facebook.com/giaidaptoancap3

T rang59

6)
6
I =
1 3
0
(1 )
x
x
e
dx
e
+
}
t 1
1
x
x
x
dt e dx
t e
e t
=

= +

=

v cn : 2 1 t e +

1 1 3 3
6 2 2
0 2
(1 )
( 1)
x x
x
e
e e t
I dx dt
e t
+
+
= = =

} }
1
2
2
3 2
2
( 1)
e
t
t dt
t
+
(
+ +
(


}


1
1 1 2
2 2
2 2
2
3( 1) 1 3 1 1
2 2 2 3ln 1
( 1) 1 ( 1) 2 1
e
e e
t t
t dt t dt t t
t t t t
+
+ +
| | ( ( +
= + + = + + + = + + =
| ( (

\ .
} }
3 2
6 2
2
e e e
e
+ +

7)
7
I =
ln2 2
2
0
3
3 2
x x
x x
e e
dx
e e
+
+ +
}

t
x
t e =
x
dt e dx = v cn :1 2 t

ln2 2
7 2 2
0 1
( 3) 3
3 2 3 2
x x
x x
e e t
I dx dt
e e t t
+ +
= =
+ + + +
} }
(*)
=
2 2 2 2 2 2
2 2 2
1 1 1 1
1 3
(2 3)
1 ( 3 2) 3 1 ( 3 2) 3
2 2
3 2 2 3 2 2 ( 1)( 2) 2 3 2 2
t
d t t dt d t t
dt
t t t t t t t t
+ +
+ + + +
= + = +
+ + + + + + + +
} } } }
2
1
1 1
1 2
dt
t t
| |

|
+ +
\ .
}


2
2
1
1 3 1
ln( 3 2) ln
2 2 2
t
t t
t
+ | |
= + + + =
|
+
\ .
3ln3 4ln2

(T (*) cc em c th dng phng php ng nht h s: 2
3 3
3 2 ( 1)( 2) 1 2
t t A B
t t t t t t
+ +
= = +
+ + + + + +


3 ( 2) ( 1) t A t B t + = + + + (2*)
Ta tm , A B theo 2 cch: C1: chn 1 2 t A = = v chn 2 1 t B = =
C2: (2*)
1 2
3 ( ) 2
2 3 1
A B A
t A B t A B
A B B
+ = =
+ = + + +

+ = =



( )
2
8
1
2
1
2 1
2ln 1 ln 2
1 2
I dt t t
t t
| |
= = + +
|
+ +
\ .
}
3ln3 4ln2 = )




V d 2. Tnh cc tch phn sau:
1)
1 2 2
1
0
2
1 2
x x
x
x e x e
I dx
e
+ +
=
+
}
(A 2010) 2)
ln5 2
2
ln2
1
x
x
e dx
I
e
=

}
3)
ln2 3 2
3 3
0
2
2 (1 )
x x x
x
e e e
I dx
e
+ +
=
+ +
}

4)
4
I =
ln3
0 1
x
dx
e +
}
5)
5
I =
ln3
3
0
( 1)
x
x
e dx
e +
}
6)
6
I =
1
2
0 2 2 1
x x
dx
e e + +
}


Gii :
1)
1 2 2
1
0
2
1 2
x x
x
x e x e
I dx
e
+ +
=
+
}
(A 2010)
Nhn xt: V biu thc di du tch phn c c phn a thc lin h bi php ton cng nn ta s ngh ti
vic trit tiu n bng cch c lp (tch) thnh hai tch phn tnh.

1
1 1 1 2 3
2
1
0 0 0 0
(1 2 ) 1
1 2 1 2 3 3
x x x
x x
x e e e dx x
I dx x dx I I
e e
+ +
= = + = + = +
+ +
} } }

diendantoanhoc.net [VMF]
GV: THANH TNG 0947141139 0925509968 http://www.facebook.com/giaidaptoancap3

T rang60

Tnh
1
0
1 2
x
x
e dx
I
e
=
+
}


t

1 2 2
2
x x x
dt
t e dt e dx e dx = + = =

v :0 1 x th : 3 1 2 t e +

Khi :
1 2 1 2
3 3
1 1 1 2 1
ln ln
2 2 2 3
e e
dt e
I t
t
+ +
+
= = =
}

1
I =
1 1 2 1
ln
3 2 3
e +
+
(Cc bn c th tnh I theo k thut vi phn:
1 1
1
0
0 0
1 (1 2 ) 1 1 2 1
ln1 2 ln
1 2 2 1 2 2 2 3
x x
x
x x
e dx d e e
I e
e e
+ +
= = = + =
+ +
} }
)
CH : Bi ton trn cc bn c th trnh by theo cch ngn gn sau:

1
1 1 1 2 3
2
1
0 0 0
0
(1 2 ) 1 (2 1) 1
ln 2 1
1 2 2 1 2 3 2
x x x
x
x x
x e e d e x
I dx x dx e
e e
| | + + +
= = + = + + =
|
+ +
\ .
} } }
1 1 2 1
ln
3 2 3
e +
+
2)
ln5 2
2
ln2
1
x
x
e dx
I
e
=

}

t
2
2
2
1 1
1
x
x x
x
tdt e dx
t e t e
e t
=

= =

= +

v : ln2 ln5 x th :1 2 t
Khi :
( )
2
ln5 2 2 2 3 2
2
2
ln2 1 1
1
1
. .2 2 2
3 2
1
x
x
x
e t t t
I e dx tdt t t dt
t
e
| | +
= = = + = + =
|
\ .
} } }
23
3

3)
ln2 3 2
3 3
0
2
2 (1 )
x x x
x
e e e
I dx
e
+ +
=
+ +
}

t
3 2 2
(1 ) 3(1 ) . (1 )
3
x x x x x
dt
t e dt e e dx e e dx = + = + + = v : 0 ln2 x th :8 27 t
Khi :
27 ln2 ln2 27 2 2
3 3 3
8 0 0 8
( 2 1) (1 ) 1 1
ln 2
2 (1 ) 2 (1 ) 3 2 3
x x x x x
x x
e e e e e dx dt
I dx t
e e t
+ + +
= = = = + =
+ + + + +
} } }
1 29
ln
3 10

4)
4
I =
ln3
0 1
x
dx
e +
}
t
2
2
2
1 1
1
x
x x
x
tdt e dx
t e t e
e t
=

= + = +

=

cn : 2 2 t

2
ln3 2 2
4 2 2
0 2 2
2
2 1
2 ln
( 1) 1 1
1
x
x x
e dx tdt dt t
I
t t t t
e e

= = = =
+
+
} } }
=2ln( 2 1) ln3 +
5)
5
I =
ln3
3
0
( 1)
x
x
e dx
e +
}
t 1
x x
t e dt e dx = + = v cn : 2 4 t
4
4 4
3
2
5
3
2 2 2
2
.
dt
I t dt
t
t

= = = =
} }
2 2

6)
6
I =
1
2
0 2 2 1
x x
dx
e e + +
}

Nhn xt:
Nu bi ton ny ta t
2 2 2 2
2 2 1 2 2 1 (2 )
x x x x x x
t e e t e e tdt e e dx = + + = + + = + khi chng ta phi
chnh li tch phn ( rt c theo tdt ) bng cch bin i:
1 2
6
2 2
0
(2 )
(2 ) 2 2 1
x x
x x x x
e e dx
I
e e e e
+
=
+ + +
}
nhng ta
khng rt c biu thc
2
(2 )
x x
e e + di mu s theo t c . Nh vy hng i ny khng kh thi. Nu
diendantoanhoc.net [VMF]
GV: THANH TNG 0947141139 0925509968 http://www.facebook.com/giaidaptoancap3

T rang61

ta chuyn sang hng khc bng cch t
x
t e = th
1
6
2 2
0 1 2 2 1 2 2 1
e x
x x x
e dx dt
I
e e e t t t
= =
+ + + +
} }
nu lm tip
th s kh di v phc tp. Nhng chng ta hy quan st k li biu thc :
2 2
2 2 1 (1 )
x x x x
e e e e + + = + + gi
nh n c dng
2 2
u a + .
iu gi nh ny gi chng ta nhn thm
2x
e

:
2 2 2 2
(2 2 1) 2 2 (1 ) 1
x x x x x x
e e e e e e

+ + = + + = + + . V
khi ta c li gii bi ton nh sau:

t (1 )
x
t e

= +
x
dt e dx

= v cn
1
: 2 1 t e

+
1 1
6
2 2 2
0 0 (2 2 1) (1 ) 1
x x
x x x x
e dx e dx
I
e e e e


= =
+ + + +
} }
=
1 1
2 2 2
2 2 2
1 1
1 ( 1)
.
1 ( 1) 1
e e
dt t t dt
t t t t
+ +
+ +
=
+ + + +
} }


1
1
2 2 2
2
2
1
1
( 1)
ln 1
( 1)
e
e
d t t
t t
t t

+
+
+ +
= = + + =
+ +
}
2
(2 5)
ln
1 2 2 1
e
e e e
+
+ + + +


DNG 6:

6
(ln )
I
f x
dx
x

=
}
(6*) (TNG QUT :
6
'
(ln ) I
u
f u dx
u

=
}
)



CCH GII CHUNG


CH :
Nu trong bi c log
a
u ta nn chuyn v lnu bng cng thc:
ln
log log .log
ln
a a e
u
u e u
a
= =


Cc v d minh ha

V d 1. Tnh cc tch phn sau:
1)
1 2
1
ln
(2 ln )
e
x
I dx
x x
=
+
}
(B 2010) 2)
2
I =
1
1 3ln ln
e
x x
dx
x
+
}

(B 2004) 3)
3
I =
3
2
2
1
log
1 3ln
e
x
dx
x x +
}

4)
4
I =
1
2
0
3
ln
3
9
x
x
dx
x
+

}
5)
3
5
1 ln
ln
e
e
x
I dx
x x
+
=
}
6)
6
2
1
1 ln
e
dx
I
x x
=

}


diendantoanhoc.net [VMF]
GV: THANH TNG 0947141139 0925509968 http://www.facebook.com/giaidaptoancap3

T rang62

Gii :
1)
1 2
1
ln
(2 ln )
e
x
I dx
x x
=
+
}
(B 2010) t 2 ln
ln 2
dx
dt
t x x
x t

= +

v :1 x e th : 2 3 t

3
3 3
1 2 2
2 2 2
2 1 2 2
ln
t
I dt dt t
t t t t
| | | |
= = = +
| |
\ . \ .
} }
=
1 3
ln
3 2
+

2)
2
I =
1
1 3ln ln
e
x x
dx
x
+
}

(B 2004)
t
2
2 2
3 3
2
2
1 3ln 1 3ln
1 1
ln ln
3 3
dx dx
tdt tdt
x x
t x t x
t t
x x

= =


= + = +



= =


v :1 x e th :1 2 t

2
2 2 2 5 3
4 2
2
1 1
1
1 2 2 2
. . ( )
3 3 9 9 5 3
t t t
I t tdt t t dt
| |
= = = =
|
\ .
} }

116
135


3)
3
I =
3
2
2
1
log
1 3ln
e
x
dx
x x +
}

t
2 2 2
2 2
2 2
6ln ln
2
3
1 3ln 1 3ln
1 1
ln ln
3 3
x x tdt
tdt dx dx
x x
t x t x
t t
x x

= =


= + = +



= =


v :1 x e th :1 2 t

( )
3
2
2
3 3
2 2
1 1
log .ln
1 ln ln
.
ln 2
1 3ln 1 3ln
e e
e x
x x
I dx dx
x
x x x
= =
+ +
} }
2
2
3
1
1
1
3
.
ln 2 3
t
tdt
t

=
}


2
2 3
2
3 3
1
1
1 1
( 1)
9ln 2 9ln 2 3
t
t dt t
| |
= = =
|
\ .
} 3
4
27ln 2


4)
4
I =
1
2
0
3
ln
3
9
x
x
dx
x
+

}
t
2 2
3 6 3 6
ln :
3 (3 ) 3 9
x x dx
t dt dx
x x x x
( + +
= = =
(


v cn : 0 ln2 t

ln2
ln2 2
4
0 0
1
6 12
t
I tdt = = =
}
2
ln 2
12


5)
3
5
1 ln
ln
e
e
x
I dx
x x
+
=
}
t
2
2
2
1 ln 1 ln
ln 1
dx
tdt
t x t x x
x t

= + = +

v cn : 2 2 t

2
2 2 2 2
5 2 2 2
2 2 2 2
1 1 1
.2 2 2 1 2 ln
1 1 1 2 1
t t t
I tdt dt dt t
t t t t
| | | |
= = = + = + =
| |
+
\ . \ .
} } }
4 2 2 2ln( 2 1) ln3 + +
diendantoanhoc.net [VMF]
GV: THANH TNG 0947141139 0925509968 http://www.facebook.com/giaidaptoancap3

T rang63

6)
6
2
1
1 ln
e
dx
I
x x
=

}
t ln
dx
t x dt
x
= = v :1 x e th
1
:0
2
t

1
2
6
2
0 1
dt
I
t
=

}
t vi sin t u = vi ;
2 2
u
(
e
(

2
cos
1 cos
dt udu
t u
=

v
1
:0
2
t th :0
6
u


Khi
6 6
6
6
0
0 0
cos
cos
udu
I du u
u

= = = =
} }
6



V d 2. Tnh cc tch phn sau:
1)
1
1
3 2ln
1 2ln
e
x
I dx
x x

=
+
}
2)
2
2
ln(ln )
e
e
x
I dx
x
=
}

3)
2
3
1
1 ln ln
e
x x
I dx
x
+
=
}

4)
3 2
4
1
ln . 1 ln
e
x x
I dx
x
+
=
}


5)
3
2
5
2
1
ln 2log
1 3ln
e
x x
I dx
x x

=
+
}
6)
( )
2
6
2
1
2ln 1
8ln 8ln 3
e
x
I dx
x x x

=
+
}



Gii :
1)
1
1
3 2ln
1 2ln
e
x
I dx
x x

=
+
}
t
2
2
1 2ln 1 2ln
2ln 1
dx
tdt
t x t x x
x t

= + = +

v cn :1 2 t

( )
2
2 2 2 3
2
1
1 1
1
3 ( 1)
. 4 4
3
t t
I tdt t dt t
t
| |
= = = =
|
\ .
} }
10 2 11
3


2)
2
2
ln(ln )
e
e
x
I dx
x
=
}

t ln
dx
t x dt
x
= = v cn :1 2 t

2
2
1
ln I tdt =
}

t
( )
2
2 2
2
1 1
1
ln
ln ln
dt
u t du
I t t dt t t t t
dv dt
v t

= =
= = =

=

}
2ln2 1

3)
2
3
1
1 ln ln
e
x x
I dx
x
+
=
}

t
2 2 2
ln
1 ln 1 ln
x
t x t x tdt dx
x
= + = + = v cn :1 2 t
2
2 3
3
1 1
.
3
t
I t tdt = = =
}
2 2 1
3


4)
3 2
4
1
ln . 1 ln
e
x x
I dx
x
+
=
}


t
3 2 3 2 2 2
2ln ln 3
1 ln 1 ln 3
2
x x
t x t x t dt dx dx t dt
x x
= + = + = = v cn
3
:1 2 t

3 3 3
2 2 2
3 2 2 3 4
4
1 1 1 1
ln 3 3 3
1 ln . .
2 2 8
e
xdx
I x t t dt t dt t
x
= + = = = =
} } }
2
6 2 3
8


diendantoanhoc.net [VMF]
GV: THANH TNG 0947141139 0925509968 http://www.facebook.com/giaidaptoancap3

T rang64

5)
3
2
5
2
1
ln 2log
1 3ln
e
x x
I dx
x x

=
+
}

t
2 2 2
2
2
6ln ln 1
2
3
1 3ln 1 3ln
1
ln
3
x x
tdt dx dx tdt
x x
t x t x
t
x

= =

= + = +

v cn :1 2 t

3 3 2
2 2 2
5
2 2 2
1 1 1
ln 2log ln 2log .ln ln 2log ln
.
1 3ln 1 3ln 1 3ln
e e e
x x x e x x e x
I dx dx dx
x
x x x x x

= = =
+ + +
} } }
2
2
1
1 2
1
3 ln2
.
3
t
tdt
t


=
}


2 3
2
1
2
1 6 1 6
1
1 9 ln2 9 3 ln2
t
t dt t t
| |
| |
= = =
| |
\ .
\ .
}
4 2
27 3ln2

6)
( )
( )
2 2
6
2 2
1 1
2ln 1 2ln 1
8ln 8ln 3
. 2 2ln 1 1
e e
x x
I dx dx
x x x
x x

= =
( +
+

} }

t
2
4(2ln 1) 2ln 1
(2ln 1)
4
x x dt
t x dt dx dx
x x

= = = v
2
:1 x e th :1 9 t
Khi
9
9
6
1 1
1 1
ln 2 1
4 2 1 8
dt
I t
t
= = + =
+
}
1 19
ln
8 3

DNG 7:
2 7
(tan )
cos
I
f x
dx
x

=
}
(7*1) hoc
2 7
(cot )
sin
I
f x
dx
x

=
}
(7*2)

CCH GII CHUNG


CH :
+) Khi gp tch phn
2 2
(tan )
sin sin cos cos
f x
I dx
a x b x x c x

=
+ +
}
th ta phn tch

2 2
(tan )
cos ( tan tan )
f x
I dx
x a x b x c

=
+ +
}
sau t
2
tan
cos
dx
t x dt
x
= =

0
0
2
( ) f t
I dx
at bt c

=
+ +
}
( tch phn hu t - cc bn xem li lp tch phn hu t )
+) Cc bn c th s dng k thut vi phn nu biu thc di du tch phn n gin .
+) Ch cn | | ; bin i hp l v (7*1) hoc (7*2).
diendantoanhoc.net [VMF]
GV: THANH TNG 0947141139 0925509968 http://www.facebook.com/giaidaptoancap3

T rang65

Cc v d minh ha

V d 1. Tnh cc tch phn sau:
1)
4 6
1
0
tan
cos2
x
I dx
x

=
}
(A 2008) 2)
3 4
2 2 2
0
tan 3
sin sin2 3cos
x
I dx
x x x

=

}
3)
4
3 3
4
sin (2 sin2 )
cos
x x
I dx
x

=
}

4)
3
4
6
sin .sin
6
dx
I
x x


=
| |
+
|
\ .
}
5)
( )
2
5 3
4
sin
sin cos
xdx
I
x x

=
+
}
6)
3
6 3
4
sin .cos
dx
I
x x

=
}


Gii :
1)
4 6
1
0
tan
cos2
x
I dx
x

=
}
(A 2008)
4 4 6 6
1 2 2 2 2
0 0
tan tan
cos sin cos .(1 tan )
x x
I dx dx
x x x x

= =

} }

t
2
tan
cos
dx
t x dt
x
= = v

:0
6
x


th
3
:0
3
t


3 3 3
4 3 3 3
2 2
1 2 2
0 0 0
1 1 1 1
1 1
1 1 2 1 1
t
I dt t dt t dt
t t t t
( | | | |
= = + + = + +
| | (
+
\ . \ .
} } }


3
0
3
3
1 1
ln
3 2 1
t t
t
t
| |
= + + =
|
+
\ .
10 3 1
ln(2 3)
27 2
+ +


2)
3 4
2 2 2
0
tan 3
sin sin2 3cos
x
I dx
x x x

=

}

Ta c:
3 4
2 2 2
0
tan 3
cos .(tan 2tan 3)
x
I dx
x x x

=

}
. t
2
tan
cos
dx
t x dt
x
= = v

:0
4
x


th :0 1 t
1 1 1 1 3
2 2 2
0 0 0 0
3 7 3 6( 1) 3 6 1
2 2 2
2 3 2 3 ( 1)( 3) 3 1
t t t t
I dt t dt t dt t dt
t t t t t t t t
| | + + + | | | |
= = + + = + + = + + +
| | |
+ +
\ . \ .
\ .
} } } }


1
2
0
2 6ln 3 ln 1
2
t
t t t
| |
= + + + + =
|
\ .
5
7ln2 6ln3
2
+

3)
4
3 3
4
sin (2 sin2 )
cos
x x
I dx
x

=
}
2 4 4 4
2
3 3 2
4 4 4
2sin 2sin cos tan
2 2 tan
cos cos cos
x x x x
dx dx xdx
x x x



| |
= =
|
\ .
} } }


2 4 4
2
4 4
4
4
1 tan
2 tan (tan ) 2 1 2 tan
cos 2
x
xd x dx x x
x



| |
| |
= = + =
| |
\ .
\ .
} }
4
diendantoanhoc.net [VMF]
GV: THANH TNG 0947141139 0925509968 http://www.facebook.com/giaidaptoancap3

T rang66

4)
( ) ( )
3 3 3 3
4
2
6 6 6 6
2
2
3 1 sin . 3sin cos sin . 3 cot
sin .sin
sin . sin cos
6
2 2
dx dx dx dx
I
x x x x x
x x
x x x

= = = =
| | | |
+ +
+
+ |
|
\ .
\ .
} } } }


( )
( )
3
3
6
6
3 cot
2 2ln 3 cot
3 cot
d x
x
x

+
= = + =
+
}
3
2ln
2

5)
( ) ( ) ( ) ( )
2 2 2 2
5 3 3 3 3
3 2
4 4 4 4
sin sin sin
sin cos sin . 1 cot sin . 1 cot sin 1 cot
xdx xdx xdx dx
I
x x x x x x x x


= = = =
+ + + + (

} } } }


( ) ( )
2 2
3 2
4 4
(1 cot ) 1
1 cot 2 1 cot
d x
x x


+
= = =
+ +
}
3
8

( Ta c th tnh
5
I theo Cch 2 nh sau :
( )
2 2 2
5 3 3
3
4 4 4
sin sin 1 sin
2 2 sin cos
sin
2sin
4
4
xdx xdx xdx
I
x x
x
x


= = =
| |
+ ( | |
+
| +
|
(
\ .
\ .
} } }

t
4
t x dt dx

= + = v :
4 2
x

th
3
:
2 4
t

. Khi :

3 3 3 3
3
4 4 4 4
4
5 3 3 2 3 2
2
2 2 2 2
sin
1 1 sin cos 1 sin 1 1 4
cot
sin 4 sin 4 sin sin 4 2sin 2 2
t
t t dt d t
I dt dt t
t t t t t


| |
| |

|
| | | \ .
= = = = + =
|
|
\ .
|
\ .
} } } }
3
8
)
6)
2 3 3 3 3
6 3 4 2 2 2
4 4 4 4
1 1 1 tan
. . .
sin .cos tan .cos tan cos cos tan cos
dx dx dx x dx
I
x x x x x x x x x


+
= = = =
} } } }

t
2
tan
cos
dx
t x dt
x
= = v

:
4 3
x


th :1 3 t
Khi
3
3 3 2 2
6
1 1
1
1 1
. ln
2
t t
I dt t dt t
t t
| | + | |
= = + = + =
| |
\ .
\ .
} }
1
1 ln3
2
+
Nhn xt: +) Ba
3 4 5
, , I I I do biu thc di du tch phn n gin, nn ta s dng k thut vi phn.
+) tch phn
5
I nu i li (i li cn)
( )
4
5 3
0
sin
sin cos
xdx
I
x x

=
+
}
th cch lm u tin bng vic bin
i
( ) ( )
4 4
5 3 3
0 0
sin sin
sin cos sin 1 cot
xdx xdx
I
x x x x

= =
+ + (

} }
s khng chnh xc v sin 0 x = ti 0 x = . Lc ny ta bin
i theo cosx nh sau
( ) ( ) ( ) ( )
4 4 4 4
5 3 3 3 3
3 2
0 0 0 0
sin sin sin tan
sin cos cos tan 1 cos tan 1 cos tan 1
xdx xdx xdx xdx
I
x x x x x

= = = =
+ + + + (

} } } }

diendantoanhoc.net [VMF]
GV: THANH TNG 0947141139 0925509968 http://www.facebook.com/giaidaptoancap3

T rang67

Nu tip tc i li cn
( )
2
5 3
0
sin
sin cos
xdx
I
x x

=
+
}
th cch bin i theo cosx khi cng khng chnh xc.
Song Cch 2 vn pht huy tc dng . Ngoi ra ta cn cch gii khc (s c ni k hn cc lp tch
phn c bit).
V d 2. Tnh cc tch phn sau:
1)
3 4
1 2 3 5
0
sin
(2 tan ) .cos
x
I dx
x x

}
2)
3
2
2
4
tan
cos . 1 2cos
x
I dx
x x

=
+
}
3)
4
3 2
6
sin
5sin cos 2cos
x
I dx
x x x

=
+
}

Gii : 1)

3 4
2 3 2
0
tan
(2 tan ) .cos
x
dx
x x

}

t
2
2 tan t x =
2 2
2tan tan
cos cos 2
x x dt
dt dx dx
x x
= = v :0
4
x


th :2 1 t . Khi :

2
2 2 2 4
1 2 3 2 3 3 2 2
0 1 1 1
tan tan 2 1 2 1 1 1 1
. .
(2 tan ) cos 2 2 2
x x t dt
I dx dt
x x t t t t t

| | | |
= = = = + =
| |

\ . \ .
} } }
1
8

2)
3 3 3
2
2 2 2
2
4 4 4 2
tan tan tan
1 cos . 1 2cos cos . 3 tan
cos . cos 2
cos
x x x
I dx dx dx
x x x x
x x
x


= = =
+ + | |
+
|
\ .
} } }

t
2 2 2
2
tan
3 tan 3 tan
cos
t
t x t x tdt dt
t
= + = + = v :
4 3
x


th : 2 6 t .
Khi :
6 6
6
2
2
2 2
tdt
I dt t
t
= = = =
} }
6 2
3)
4 4
3 2 2
3
2 2 6 6
sin sin
5sin cos 2cos cos cos 1
sin 5 2 .
sin sin sin
x x
I dx dx
x x x x x
x
x x x


= =
+ | |
+
|
\ .
} }


( ) ( )
4 4
2 3 2 2 2 2
6 6
sin 2cot 5cot 2cot sin 5cot 2cot 1 cot
dx dx
x x x x x x x x


= =
( + + + +

} }

t
2
cot
sin
dx
t x dt
x
= = v :
6 4
x


th : 3 1 t . Khi :
3
3 3 2
1
2 5 2
dt
I
t t t
=
+ +
}

Ta phn tch
3 2
1 1
1 ( 2)(2 1) (2 1) ( 2)
2 5 2 ( 2)(2 1) 2 2 1
A B C
A t t Bt t Ct t
t t t t t t t t t
= = + + = + + + + + +
+ + + + + +

Ln lt chn x bng
1
0; 2;
2
ta c:
1
2
A = ;
1
6
B = v
4
3
C = , suy ra:
3
3
3
1 1
1 1 4 1 1 2
ln ln 2 ln 2 1
2 6( 2) 3(2 1) 2 6 3
I dt t t t
t t t
(
| |
= + = + + + =
| (
+ +
\ .

}
3 1 2
ln3 ln( 3 2) ln(2 3 1)
4 6 3
+ + +
3 4
1 2 3 5
0
sin
(2 tan ) .cos
x
I dx
x x

}
diendantoanhoc.net [VMF]
GV: THANH TNG 0947141139 0925509968 http://www.facebook.com/giaidaptoancap3

T rang68


Bi luyn

Tnh cc tch phn sau:
1)
( )
6
1
0
cos sin cos
dx
I
x x x

}
( s:
3 3
ln
3

) 2)
4
2
0
cos .sin
4
dx
I
x x

=
| |
+
|
\ .
}
( s: 2ln2)
3)
( )
3
3 3
0
sin
3sin cos
x
I dx
x x

=
+
}
( s:
3
32
) 4)
4
I =
2 3
6
6
sin
cos
x
dx
x

}
( s:
42 3 8
15

)

DNG 8:

( )
8
( ) ( ) . '( )
( )
I
kg x f g x g x
dx
g x

=
+
}
(8*)

CCH GII CHUNG




Cc v d minh ha
V d 1. Tnh cc tch phn sau: 1)
2 4
1
0
1 2sin
1 sin2
x
I dx
x

=
+
}
(B 2003) 2)
2
2
0
sin2 .cos
1 cos
x x
I dx
x

=
+
}
(B 2005)
3)
1 2 2
3
0
2
1 2
x x
x
x e x e
I dx
e
+ +
=
+
}
(A 2010) 4)
4
4
0
sin ( 1)cos
sin cos
x x x x
I dx
x x x

+ +
=
+
}
(A 2011)

Gii :
1)
2 4
1
0
1 2sin
1 sin2
x
I dx
x

=
+
}
(B 2003) Ta c:
4
1
0
cos2
1 sin2
x
I dx
x

=
+
}
t
2cos2 cos2
2
dt
dt xdx xdx = = v :0
4
x

th :1 2 t
2
1
1
2
1
1 1
ln
2 2
dt
I t
t
= = =
}
1
ln2
2

1 sin2 t x = +
diendantoanhoc.net [VMF]
GV: THANH TNG 0947141139 0925509968 http://www.facebook.com/giaidaptoancap3

T rang69

2)
2
2
0
sin2 .cos
1 cos
x x
I dx
x

=
+
}
(B 2005) Ta c:
2 2
2
0
cos .sin
2
1 cos
x x
I dx
x

=
+
}

t 1 cos sin t x dt xdx = + = v :0
2
x

th :2 1 t

1 2 2 2
2
2 1
2
( 1) 1
2 .( ) 2 2 2 2 ln
1 2
t t
I dt t dt t t
t t
| | | |
= = + = + =
| |
\ .
\ .
} }
1 2ln2 +
3)
1 2 2
3
0
2
1 2
x x
x
x e x e
I dx
e
+ +
=
+
}
(A 2010) C :
1
1 1 1 2 3
2
3
0 0 0 0
(1 2 ) 1
1 2 1 2 3 3
x x x
x x
x e e e dx x
I dx x dx I I
e e
+ +
= = + = + = +
+ +
} } }

Tnh
1
0
1 2
x
x
e dx
I
e
=
+
}


t

1 2 2
2
x x x
dt
t e dt e dx e dx = + = =

v :0 1 x th :3 1 2 t e +

Khi :
1 2 1 2
3 3
1 1 1 2 1
ln ln
2 2 2 3
e e
dt e
I t
t
+ +
+
= = =
}

3
I =
1 1 2 1
ln
3 2 3
e +
+
4)
4
4
0
sin ( 1)cos
sin cos
x x x x
I dx
x x x

+ +
=
+
}
(A 2011)
+)
4 4 4
4
0 0 0
( sin cos ) cos cos
1
sin cos sin cos
x x x x x x x
I dx dx dx I
x x x x x x

+ + | |
= = + = +
|
+ +
\ .
} } }
4
0
4
x I I


= + = +
+) Tnh
4
0
cos
sin cos
x x
I dx
x x x

=
+
}
t sin cos cos t x x x dt x xdx = + = v :0
4
x

th
2
:1 1
2 4
t
| |
+
|
\ .


2
1
2 2 4
1
2 4
1
1
2
ln ln 1
2 4
dx
I x
x

| |
+
|
| | \ .
+
|
\ .
| |
| |
= = = +
|
|
|
\ .
\ .
}

4
I =
2
ln 1
4 2 4

| |
| |
+ +
|
|
|
\ .
\ .

V d 2. Tnh cc tch phn sau: 1)
2
1
1
1 ( 1)ln
1 ln
e
x x x
I dx
x x
+ + +
=
+
}

2)
( )
3 4
2
1
2 1 1 ln
2 ln
e
x x x
I dx
x x
+ + +
=
+
}


Gii : 1)
2
1
1
1 ( 1)ln
1 ln
e
x x x
I dx
x x
+ + +
=
+
}
1 1 1
(1 ln ) 1 ln 1 ln
1 ln 1 ln
e e e
x x x x x
dx x dx xdx I
x x x x
+ + + + | |
= = + = +
|
+ +
\ .
} } }

(*)
+)
2 2
1
1
1
2 2
e
e x e
xdx

= =
}

(1) +)
1
1 1
1 ln (1 ln )
ln1 ln ln( 1)
1 ln 1 ln
e e
e x d x x
I dx x x e
x x x x
+ +
= = = + = +
+ +
} }

(2)


Thay (1), (2) vo (*)
2)
( )
3 4
3
3
2
1 1 1
2 1 1 ln
(2 ln ) 1 ln 1 ln
2 ln 2 ln 2 ln
e e e
x x x
x x x x x
I dx dx x dx
x x x x x x
+ + +
+ + + + | |
= = = +
|
+ + +
\ .
} } }


4
3
1 1
1
(2 ln )
ln 2 ln
2 ln 4
e
e e
d x x x
x dx x x
x x
| | +
= + = + + =
|
+
\ .
} }
2
1 2
ln
4 2
e e +
+
1
I =
2
1
ln( 1)
2
e
e

+ +
diendantoanhoc.net [VMF]
GV: THANH TNG 0947141139 0925509968 http://www.facebook.com/giaidaptoancap3

T rang70

CH : Nu biu thc di du tch phn n gin, cc em c th b qua bc i bin bng k thut vi
phn. v
2
I ta s dng :
V d 3. Tnh cc tch phn sau: 1)
3
1
0
( 1)sin2 sin
1 2cos
x x x x
I dx
x

+ +
=
+
}
2)
3
2
0
2sin .(cos 2 sin )
1 sin sin3
x x x x x
I dx
x x

+ +
=
+
}


Gii :
1)
3 3 3 3
1
0 0 0 0
( 1)sin2 sin sin .(1 2cos ) sin2 sin2
sin
1 2cos 1 2cos 1 2cos
x x x x x x x x x
I dx dx x xdx dx A B
x x x

+ + + +
= = = + = +
+ + +
} } } }
(*)
+) Tnh
3
0
sin A x xdx

=
}
t
sin cos
u x du dx
dv xdx v x
= =


= =


Khi
3
3 3
0 0
0
3
cos cos sin
6 2 6
A x x xdx x



= + = + =
}
(1)
+) Tnh
3 3
0 0
sin2 2sin cos
1 2cos 1 2cos
x x x
B dx dx
x x

= =
+ +
} }

t 1 2cos 2sin sin
2
dt
t x dt xdx xdx = + = = v cn :0
3
x

th :3 2 t
Khi
( )
3 3
3
2
2 2
1 1 1 1 1 1 3
. 1 . ln ln
2 2 2 2 2 2
t dt
B dt t t
t t
| |
= = = =
|
\ .
} }
(2)
Thay (1), (2) vo (*) ta c:
1
I =
3 1 1 3
ln
2 6 2 2
+

2)
3
2
0
2sin .(cos 2 sin )
1 sin sin3
x x x x x
I dx
x x

+ +
=
+
}
Ta c:

( )
2
2 2 2 2
2sin .(cos 2 sin ) .(4sin 1) sin2
1 1 cos4 1 cos2 sin 2 cos (4sin 1)cos
1 sin sin3 1 cos4 cos2
2 2 4 4
x x x x x x x x
x x x x x x
x x x x
+ + = + +

+ + + +
+ = = = =


Khi ( )
2 3 3 3
2 2 2 2 2 2
0 0 0
.(4sin 1) sin2 sin2
4 4 4
(4sin 1)cos cos (4sin 1)cos
x x x x x
I dx dx dx A B
x x x x x

| |
+ + |
= = + = +
|
+ +
|
\ .
} } }
(*)
+) Tnh
6
2
0
cos
x
A dx
x

=
}
t
2
tan
cos
u x
du dx
dx
v x dv
x
=
=


= =


Khi
3 3
3 3
0 0
0 0
sin cos
tan lncos ln2
cos cos 3 3 3
x d x
A x x dx x
x x



= = + = + =
} }
(1)
1
I
'
ln ?
u du
I dx u
u u


= = = =
} }
diendantoanhoc.net [VMF]
GV: THANH TNG 0947141139 0925509968 http://www.facebook.com/giaidaptoancap3

T rang71

+) Tnh
( )
3 3 3
2
2 2 2 2
2
0 0 0
2
sin cos
sin2 tan
cos
2 2 tan
4sin 1 (4sin 1)cos 1 5tan
.cos
cos
x x
x x
x
B dx dx d x
x x x x
x
x

= = =
+ + +
} } }


( )
( )
2
3
3
2
2
0 0
1 5tan
1 1 4
ln1 5tan ln2
5 5 5 1 5tan
d x
x
x


+
= = + =
+
}
(2)
Thay (1) v (2) vo (*) ta c:
2
4
4 ln2 ln2
5 3
I
| |
= + =
|
\ .
4 3 4
ln2
3 5


V d 4. Tnh cc tch phn sau: 1)
2 2 2
1
0
sin sin
cos
x x x
I dx
x x

+
=
+
}
2)
2 2 2 2
2
0
sin 3cos 2sin
2cos
x x x x
I dx
x x

+
=
+
}

3)
2
3 2
1
1 ln
ln
e
x x
I dx
x x x
+
=
+
}
4)
( )
2 2
4 2
2
1
2 (1 2ln ) ln
ln
e
x x x x
I dx
x x x
+ + +
=
+
}


Gii :
1)
2 2 2 2 2 2 2 2 2
1
0 0 0
sin sin cos cos sin sin ( cos )( cos ) 1 sin
cos cos cos
x x x x x x x x x x x x x
I dx dx dx
x x x x x x

+ + + + +
= = =
+ + +
} } }


2 2
0 0
2 2
0 0
1 sin
( cos )
cos
( cos )
( cos )
cos
x
x x dx dx
x x
d x x
x x dx
x x

= +
+
+
= +
+
} }
} }


2 2
0
sin ln cos
2
x
x x x

| |
= + + =
|
\ .
2
1 ln
8 2

+
2)
2 2 2 2 2 2 2 2 2
2
0 0
sin 3cos 2sin 4cos sin cos 2sin
2cos 2cos
x x x x x x x x x
I dx dx
x x x x

+ + +
= =
+ +
} }


2
0
( 2cos )( 2cos ) 1 2sin
2cos
x x x x x
dx
x x

+ +
=
+
}


2 2
0 0
1 2sin
( 2cos )
2cos
x
x x dx dx
x x

= +
+
} }


2 2
0 0
( 2cos )
( 2cos )
2cos
d x x
x x dx
x x

+
= +
+
} }


2 2
0
2sin ln 2cos
2
x
x x x

| |
= + + =
|
\ .
2
2 ln
8 4

+
diendantoanhoc.net [VMF]
GV: THANH TNG 0947141139 0925509968 http://www.facebook.com/giaidaptoancap3

T rang72

3)
2 2
3 2 2 2
1 1 1
1 ln ( ln ) 1 1
1
ln ln ln
e e e
x x x x x x x
I dx dx dx
x x x x x x x x x
+ + + | |
= = = +
|
+ + +
\ .
} } }


2
1 1 1
1
1
1 1
ln
1
1 ln ln
1 1
ln ln
e
e e e
d x
x
x x
dx dx x x
x
x x
x x
| |
| |
+
|
|
| |
\ .
= + = = + =
|
|
\ .
|
+ +
\ .
} } }
ln( 1) e e +
4)
( )
( )
( )
( )
( )
2 2 2 2
2 2
4 2 2 2
2 2
2
1 1 1
2 ln ln
ln .( 1) 2 (1 2ln ) ln
. ln . ln
ln
e e e
x x x x x x
x x x x x x x x
I dx dx dx
x x x x x x
x x x
+ + + +
+ + + + + +
= = =
+ +
+
} } }


( ) ( )
( )
( )
2 2 2 2 2 2
1 1 1 1 1
1
1
ln 1 1 1 1 1
ln
ln ln ln
e
e e e e
d x x x dx
x
dx dx
x x x x x x
x x x x x x x
(
+
(
( + + | |
= + = + = + = + = (
( |
+
\ . + + +
(
(

} } } }
2
2
2 1 e
e e

+

DNG 9:
9
sin .cos
m n
I x xdx

=
}

(9*) ( , ) m ne
hoc
9.1
(sin ).cos I f x xdx

=
}
(9*1) ;
9.2
(cos ).sin I f x xdx

=
}
(9*2)

CCH GII CHUNG





CH :
+) Cc em xem thm DNG 7 cho y cc trng hp.
+) Nu biu thc di du tch phn n gin, cc em c th b qua bc i bin bng k thut vi phn.

diendantoanhoc.net [VMF]
GV: THANH TNG 0947141139 0925509968 http://www.facebook.com/giaidaptoancap3

T rang73

Cc v d minh ha

V d 1. Tnh cc tch phn sau:
1)
2
3 2
1
0
(cos 1)cos I x xdx

=
}
(A 2009) 2)
2
3 4
2
0
sin 2 cos I x xdx

=
}
3)
3
3 2 4
4
sin cos
dx
I
x x

=
}

4)
4
3 3
4
0
sin2 .(sin sin3 cos cos3 ) I x x x x x dx

= +
}
5)
3 2
5 2
6
cos
sin
x
I dx
x

=
}


Gii :
1)
2
3 2
1
0
(cos 1)cos I x xdx

=
}
(A 2009) Ta c :
2 2
5 2
1
0 0
cos cos I xdx xdx A B

= =
} }

+) Tnh
2 2
2
2
0 0 0
1 1 1
cos (1 cos2 ) sin2
2 2 2 4
B xdx x dx x x


| |
= = + = + =
|
\ .
} }

+) Tnh
2
5
0
cos A xdx

=
}
( y 0; 5 m n = = ) t sin t x = cos dt xdx = v :0
2
x

th :0 1 t
Khi :
1 1 5 2 2
4 2 2 2 2 4 2 3
0 0 0 0
1
0
2 8
cos cos (1 sin ) cos (1 ) ( 2 1)
5 3 15
t
A x xdx x xdx t dt t t dt t t

| |
= = = = + = + =
|
\ .
} } } }


1
I =
8
15 4


2)
2
3 4
2
0
sin 2 cos I x xdx

=
}
2
3 7
0
8 sin cos x xdx

=
}
( y 3; 7 m n = = )

t cos sin t x dt xdx = = v :0
2
x

th :0 1 t
Khi
0 1 2
2 7 2 7 7 9
2
0 1 0
8 (1 cos )cos sin 8 (1 ) .( ) 8 ( ) I x x xdx t t dt t t dt

= = =
} } }
1
8 10
0
8
8 10
t t | |
= =
|
\ .
1
5

3)
3
3 2 4
4
sin cos
dx
I
x x

=
}
=
2 2 3 3
2 4 4 2 2
4 4
(sin cos ) 1 1
sin cos cos sin cos
x x
dx dx
x x x x x


+ | |
= +
|
\ .
} }
3 3
2 2 2
4 4
1
. 4
cos cos sin 2
dx dx
x x x


= +
} }


( )
3 3 3
2
2
4 4
3
4
(2 ) tan
1 tan . (tan ) 2 tan 2cot(2 )
sin 2 3
d x x
x d x x x
x

| |
= + + = + =
|
\ .
} }
8 3 4
3


diendantoanhoc.net [VMF]
GV: THANH TNG 0947141139 0925509968 http://www.facebook.com/giaidaptoancap3

T rang74

4)
4
3 3
4
0
sin2 .(sin sin3 cos cos3 ) I x x x x x dx

= +
}

Ta c:
3 3
sin sin3 cos cos3 x x x x + =
2 2
sin (1 cos )sin3 cos (1 sin )cos3 x x x x x x +
=( ) ( ) sin sin3 cos cos3 sin cos cos sin3 sin cos3 x x x x x x x x x x + +
=cos2 sin cos .sin4 x x x x (p dng cng thc hiu ca cos v tng ca sin )

2
cos2 2sin cos .sin2 cos2 cos2 sin 2 cos2 x x x x x x x x = =

2 2 3
cos2 sin 2 cos2 cos2 (1 sin 2 ) cos 2 x x x x x x = = =
Khi :
4
3
2
0
sin2 cos 2 I x xdx

=
}

t cos2 2sin2 t x dt xdx = = v cn :1 0 t
1 4
3
2
0
1
1
0 2 8
t
I t dt = = =
}
1
8

(Trong trng hp ny cc em c th s l nhanh bng k thut vi phn

4 4 4
3 3
4
0 0
1 cos 2
sin2 cos 2 cos 2 (cos2 ) 4
2 8
0
x
I x xdx xd x

= = = =
} }
1
8
)
Nhn xt :
Nu biu thc di du tch phn n gin, cc bn c th b qua bc i bin bng k thut vi phn.
5)
3 2
5 2
6
cos
sin
x
I dx
x

=
}
t sin t x = cos dt xdx = v :
6 2
x

th
1
: 1
2
t
Khi
1 2 2 2 2 2
5 2 2 2
1
6 6 2
cos 1 sin 1
cos cos
sin sin
x x t
I xdx xdx dt
x x t



= = =
} } }
1
1
2
1
1
2
2
1 1
1 dt t
t t
| | | |
= = =
| |
\ . \ .
}
1
2


V d 2. Tnh cc tch phn sau:
1)
2
1 2
0
sin
1 cos
xdx
I
x

=
+
}
2)
4
2 6 6
0
sin4 cos2
sin cos
x x
I dx
x x

+
=
+
}
3)
2 4
3
0
1 2sin
1 sin2
x
I dx
x

=
+
}
(B 2003)
4)
2
4
0
sin2 cos
1 cos
x x
I dx
x

=
+
}
(B 2005) 5)
0
5 2
2
sin2
(2 sin )
x
I dx
x

=
+
}
6)
6
6
0
cos
cos2 cos2
x
I dx
x x

=
}

7)
2
7 2 2
0
3sin 4cos
3sin 4cos
x x
I dx
x x

+
=
+
}
8)
4
8 2
0
sin4
1 cos
xdx
I
x

=
+
}

9)
3 2
9 2
0
sin cos
1 cos 2
x x
I dx
x

=
+
}


Gii :
1)
2
1 2
0
sin
1 cos
xdx
I
x

=
+
}
t cos sin sin t x dt xdx xdx dt = = = v cn :1 0 t
diendantoanhoc.net [VMF]
GV: THANH TNG 0947141139 0925509968 http://www.facebook.com/giaidaptoancap3

T rang75


0 1
1 2 2
1 0
1 1
dt dt
I
t t
= =
+ +
} }
t
2
2
2 2
(1 tan )
tan cos
1 1 tan
du
dt u du
t u u
t u

= = +

+ = +


v cn :0
4
u



2 4 4
4
1 2 0
0 0
(1 tan )
1 tan
u du
I du u
u

+
= = = =
+
} }
4


2)
4
2 6 6
0
sin4 cos2
sin cos
x x
I dx
x x

+
=
+
}
Ta c:

4 4
2 2
2
0 0
(2sin2 1)cos2 (2sin2 1)cos2
4
3
4 3sin 2
1 sin 2
4
x x x x
I dx dx
x
x

+ +
= =

} }
t sin2 2cos2 t x dt xdx = = v : 0 1 t

1 1 1 1 1 1 2
2 2 2 2 2 2
0 0 0 0 0 0
2
.6 2
2 1 2 6 2 (3 4) 1 ( 3 2) ( 3 2)
3
2 2
4 3 3 4 3 3 4 3 4 3 3 4 2 ( 3 2)( 3 2)
t
t tdt dt d t t t
I dt dt dt
t t t t t t t
+
+ +
= = = =
+
} } } } } }


1
1
1
2
0 0
0
2 1 1 1 4 1 3 2
ln3 4 ln2 ln
3 2 3 2 3 2 3 2 3 2
t
t dt
t t t
| |
= = =
|
+ + \ .
}
( )
4
ln2 ln 2 3
3

3)
2 4
3
0
1 2sin
1 sin2
x
I dx
x

=
+
}
(B 2003) Ta c:
4
3
0
cos2
1 sin2
x
I dx
x

=
+
}

Cch 1 : t sin2 t x = 2cos2 cos2
2
dt
dt xdx xdx = = v :0
4
x

th :0 1 t

1
3
0
1
1 1
ln1
0 2 1 2
dt
I t
t
= = + =
+
}
1
ln2
2

Cch 2 : (Theo gc nhn ca DNG 8)
t 1 sin2 t x = + v :0
4
x

th :1 2 t
2
3
1
2
1
1 1
ln
2 2
dt
I t
t
= = =
}
1
ln2
2

4)
2
4
0
sin2 cos
1 cos
x x
I dx
x

=
+
}
(B 2005) Ta c:
2 2
4
0
cos
2 .sin
1 cos
x
I xdx
x

=
+
}

Cch 1 : t cos sin t x dt xdx = = v :0
2
x

th :1 0 t

0 1 2 2
4
1 0
1
1
2 .( ) 2 1 2 ln 1
0 1 1 2
t t
I dt t dt t t
t t
| |
| |
= = + = + + =
| |
+ +
\ .
\ .
} }
1 2ln2 +
Cch 2 : (Theo gc nhn ca DNG 8)
t 1 cos sin t x dt xdx = + = v :0
2
x

th :2 1 t

1 2 2 2
4
2 1
2
( 1) 1
2 .( ) 2 2 2 2 ln
1 2
t t
I dt t dt t t
t t
| | | |
= = + = + =
| |
\ .
\ .
} }
1 2ln2 +
6 6 2
3
sin cos 1 sin 2
4
sin4 cos2 (2sin2 1)cos2
x x x
x x x x

+ =

+ = +

diendantoanhoc.net [VMF]
GV: THANH TNG 0947141139 0925509968 http://www.facebook.com/giaidaptoancap3

T rang76

5)
0 0
5 2 2
2 2
sin2 2sin
cos
(2 sin ) (2 sin )
x x
I dx xdx
x x


= =
+ +
} }

t 2 sin cos t x dt xdx = + = v : 0
2
x

th :1 2 t
Khi
2
2 2
5 2 2
1 1 1
2( 2) 2 4 4
2ln
t
I dt dt t
t t t t
| | | |
= = = + =
| |
\ . \ .
} }
2ln2 2
6)
6
6
0
cos
cos2 cos2
x
I dx
x x

=
}

+) Ta c:
6 6
6
2 2
0 0
cos cos
cos2 cos2
(1 2sin ) 1 2sin
x x
I dx dx
x x
x x

= =

} }

+) t sin t x = cos dt xdx = v
1
:0
2
t
1
2
6
2 2
0
(1 2 ) 1 2
dt
I
t t
=

}
(*)
+) Ta s i tnh nguyn hm
2 2
(1 2 ) 1 2
dt
I
t t
=

}

t
2
1 du
t dt
u u
= =
2
2 2 2 2
2
2 2
1 ( 2)
2 2 2
( 2) 2 ( 2) 2
1 1
du udu d u
I
u u u u
u
u u

= = =
| |

|
\ .
} } }


3
2 2
2
2 2
2
1 1 1
( 2) ( 2)
2 1
2 1 2
2
t
u d u C C C
u t
t

= = + = + = +

}


1 1
2
2
6
2 2 2
0
0
(1 2 ) 1 2 1 2
dt t
I
t t t
= = =

}
2
2


CH : Dng tng qut ca (*) l
( )
n n n
dx
I
a bx a bx

=
+ +
}
v ta gii bng cch t
1
x
t
= .
7)
2 2 2
7 2 2 2 2 2 2
0 0 0
3sin 4cos sin cos
3 4 3 4
3sin 4cos 3sin 4cos 3sin 4cos
x x x x
I dx dx dx A B
x x x x x x

+
= = + = +
+ + +
} } }
(1)
*) Tnh
2 2 2
2 2 2 2 2
0 0 0
sin sin sin
3sin 4cos 3(1 cos ) 4cos 3 cos
x x x
A dx dx dx
x x x x x

= = =
+ + +
} } }

t cos sin t x dt xdx = = v :0
2
x

th :1 0 t
Khi
1
2
0
3
dt
A
t
=
+
}
t
( )
( )
2
2
2 2
3
3 1 tan
cos 3tan
3 3 1 tan
dt du u du
u t u
t u

= = +

+ = +

v :0 1 t th :0
6
u


diendantoanhoc.net [VMF]
GV: THANH TNG 0947141139 0925509968 http://www.facebook.com/giaidaptoancap3

T rang77


( )
( )
2
6 6 6
2
0 0
0
3 1 tan
3 3 3
3 3 18 3 1 tan
u du
A du u
u

+
= = = =
+
} }
(2)
( Vic tnh
2
2
0
sin
3 cos
x
A dx
x

=
+
}
cc em c th t cos 3tan x u = , thc cht l vic gp 2 cch t trn )
*) Tnh
2 2 2
2 2 2 2 2
0 0 0
cos cos cos
3sin 4cos 3sin 4(1 sin ) 4 sin
x x x
B dx dx dx
x x x x x

= = =
+ +
} } }

t sin cos t x dt xdx = = v :0
2
x

th :0 1 t
Khi
1
1 1 1
2
0 0 0 0
1 ( 2) ( 2) 1 1 1 1 2 1
ln ln3
4 4 ( 2)( 2) 4 2 2 4 2 4
dt t t t
B dt dt
t t t t t t
+ | |
= = = = =
|
+ + +
\ .
} } }
(3)
Thay (2), (3) vo (1) ta c:
7
3 4 I A B = + =
3
ln3
6

+
8)
4 4 4
8 2
0 0 0
sin4 2sin2 cos2 sin2 cos2
4
1 cos2
1 cos 3 cos2
1
2
xdx x xdx x x
I dx
x
x x

= = =
+
+ +
+
} } }

Cch 1 : t cos2 2sin2 t x dt xdx = =
1
sin2
2
xdx dt = v :0
4
x

th :1 0 t

( )
0 1 1
1
8
0
1 0 0
1 3
4 . 2 2 1 2 3ln 3
3 2 3 3
t t
I dt dt dt t t
t t t
| | | |
= = = = + =
| |
+ + +
\ . \ .
} } }
4
2 6ln
3

Cch 2 : (Theo gc nhn ca DNG 8) t
1
3 cos2 2sin2 sin2
2
t x dt xdx xdx dt = + = =
v :0
4
x

th : 4 3 t
( )
3 4
4
8
3
4 3
3 1 3
4 . 2 1 2 3ln
2
t
I dt dt t t
t t
| | | |
= = = =
| |
\ . \ .
} }
4
2 6ln
3

9)

3 2 2 2 2
9 2 2 2
0 0 0
sin cos sin .sin cos 1 (1 cos2 ).sin2
1 cos 2 1 cos 2 4 1 cos 2
x x x x x x x
I dx dx dx
x x x

= = =
+ + +
} } }

t cos2 2sin2 sin2
2
dt
t x dt xdx xdx = = = v :0
2
x

th :1 1 t


Khi
( )
1 1 1
9 2 2 2
1 1 1
1 1 1 1 1
.
4 1 2 8 1 8 1 8
t dt dt tdt
I A B
t t t

= = =
+ + +
} } }
(*)
+) Tnh
1
2
1
1
dt
A
t

=
+
}
t
2
2
tan (1 tan )
cos
dt
t u dt u du
u
= = = + v : 1 1 t th :
4 4
u



2 4 4
4
2
4
4 4
(1 tan )
1 tan 2
u du
A du u
u


+
= = = =
+
} }
(1) +) Tnh
1 1 1 2
2
2 2
1 1 1
1 (1 ) 1
ln1 0
1 2 1 2
tdt d t
B t
t t

+
= = = + =
+ +
} }
(2)
Thay (1), (2) vo (*) ta c:
9
I =
16


diendantoanhoc.net [VMF]
GV: THANH TNG 0947141139 0925509968 http://www.facebook.com/giaidaptoancap3

T rang78

V d 3. Tnh cc tch phn sau: 1)
4
1 2
0
( 2cos )sin
cos
x x x
I dx
x

+
=
}
2)
2
2 3
4
( 2sin 3)cos
sin
x x x
I dx
x

+
=
}

Gii :
1)
4 4 4 4 4
1 2 2 2
0 0 0 0 0
( 2cos )sin sin sin sin cos
2 2 2
cos cos cos cos cos
x x x x x x x x d x
I dx dx dx dx A B
x x x x x

+
= = + = =
} } } } }
(*)
+) Tnh
4
2
0
sin
cos
x x
A dx
x

=
}
t
2 2 2
sin sin cos 1
cos cos cos cos
u x du dx
x x d x
dv dx v dx
x x x x
= =


= = = =


} }

Suy ra
4 4 4
4
2 2
0 0 0 0
2 cos 2 sin
cos cos 4 cos 4 (1 sin )
x dx xdx d x
A
x x x x


= = =

} } }


4
4
0 0
2 1 1 1 2 1 1 sin
sin ln
4 2 1 sin 1 sin 4 2 1 sin
x
d x
x x x


+ | |
= + = =
|
+
\ .
}
2 1
ln(2 2) ln2
4 2

+ + (1)
+) Tnh
4
4
0
0
cos 1
ln cos ln2
cos 2
d x
B x
x

= = =
}
(2) . Thay (1), (2) vo (*) :
1
I =
2 3
ln(2 2) ln2
4 2

+ +
2)
2 2 2
2 3 3 3
4 4 4
( 2sin 3)cos cos (2sin 3)cos
sin sin sin
x x x x x x x
I dx dx dx A B
x x x


+
= = + = +
} } }
(*)
+) Tnh
2
3
4
cos
sin
x x
A dx
x

=
}
t
3 3 3 2
cos cos sin 1
sin sin sin 2sin
u x du dx
x x d x
dv dx v dx
x x x x
= =


= = = =


} }

Suy ra
2
2 2
2 2
4 4
4
1 1 1
0 cot
2sin 2 sin 2 2
x dx
A x
x x

= + = =
}
(1)
+) Tnh
2 2
2
3 2 3 2
4
4 4
(2sin 3)cos 2 3 2 3
sin
sin sin sin sin 2sin
x x
B dx d x
x x x x x


| | | |
= = = + =
| |
\ . \ .
} }
2 2 2 (2)
Thay (1) v (2) vo (*) ta c:
2
I =
3
2 2
2

Bi luyn
Tnh cc tch phn sau: 1)
2
5 4
1
0
sin cos I x xdx

=
}
(
8
315
) 2)
3 3
2 5
0
sin
cos
x
I dx
x

=
}
(
9
4
)
3)
4
2 4
3
0
sin cos I x xdx

=
}
(
1
64 48

+ ) 4)
2
4 2
0
sin2
4 cos
x
I dx
x

}
(
4
ln
3
) 5)
5
I =
2
2 3
0
(1 sin ) .sin2 x xdx

+
}
(
15
4
)

diendantoanhoc.net [VMF]
GV: THANH TNG 0947141139 0925509968 http://www.facebook.com/giaidaptoancap3

T rang79

DNG 10 :
10
(sin cos ,sin cos )(cos sin ) I f x x x x x x dx

=
}
(10*)

CCH GII CHUNG




Cc v d minh ha

V d 1. Tnh cc tch phn sau:
1)
4
1
0
3cos2 sin4
2 sin cos
x x
I dx
x x

=

}


2)
4
2
0
sin
4
sin2 2(1 sinx cos )
x
I dx
x x
| |

|
\ .
=
+ + +
}
(B 2008)

Gii :
1)
4
1
0
3cos2 sin4
2 sin cos
x x
I dx
x x

=

}
4 4
0 0
(3 2sin2 )cos2 (3 2sin2 )(cos sin )(cos sin )
2 sin cos 2 (sin cos )
x x x x x x x
dx dx
x x x x

+
= =
+
} }

t
2
(cos sin )
sin cos
sin2 1
dt x x dx
t x x
x t
=
= +

=

v :0
4
x

th :1 2 t
2 2 2 2 3
2
1
1 1 1
[3 2( 1)]. 2 5 6
2 4 3
2 2 2
t t t t
I dt dt t t dt
t t t
| |
= = = + + +
|

\ .
} } }


3 2 2
1
2
2 3 6ln 2
3
t t t t
| |
= + + + =
|
\ .
13 2 5
6ln(2 2)
3

+

2)
4
2
0
sin
4
sin2 2(1 sinx cos )
x
I dx
x x
| |

|
\ .
=
+ + +
}
(B 2008)
t
2
(cos sin ) 2sin
4 sin cos
sin2 1
dt x x dx x dx
t x x
x t
| |
= =
|
= + \ .

v :0
4
x

th :1 2 t

2 2
2 2 2
1 1
2
1
1 2 2 1
.
1 2(1 ) 2 ( 1) 2 1 2
dt dt
I
t t t t
= = = =
+ + + +
} }
4 3 2
4



diendantoanhoc.net [VMF]
GV: THANH TNG 0947141139 0925509968 http://www.facebook.com/giaidaptoancap3

T rang80

V d 2. Tnh cc tch phn sau: 1)
4
1
0
cos2
2 1 sin cos
x
I dx
x x

=
+
}
2)
4
2
0
4(sin cos ) cos2
2(sin cos 1) sin2
x x x
I dx
x x x

+
=

}


Gii :
1)
4
1
0
cos2
2 1 sin cos
x
I dx
x x

=
+
}

4
0
(cos sin )(cos sin )
2 1 sin cos
x x x x
dx
x x

+
=
+
}

t 1 sin cos t x x = +
2
2
sin cos 1
1 sin cos
(cos sin ) 2
x x t
t x x
x x dx tdt
=
= +

+ =

v :0
4
x

th :0 1 t
1 1 1 2 3 3
2 2
1
0 0 0
1
0
( 1) 6
.2 2 2 2 3 2 3 6ln 2
2 2 2 3
t t t t
I tdt dt t t dt t t t
t t t
=
| | | |
= = = + + + = + + +
| |

\ .
\ .
} } }
26
12ln2
3

CH : Vic t 1 sin cos t x x = +
1
I l ta gp 2 cng on t sin cos t x x = v 1 u t = +
2)
4
2
0
4(sin cos ) cos2
2(sin cos 1) sin2
x x x
I dx
x x x

+
=

}
| |
4
0
(sin cos ) 1 (sin cos )
2(sin cos 1) sin2
x x x x
dx
x x x

+
=

}

t
2
(sin cos )
sin cos
1
sin2
2
dt x x dx
t x x
t
x
= +

=

=

v :0
4
x

th : 1 0 t
Suy ra
0 0 0 0 0
2 2 2 2 2
1 1 1 1 1
4 8 2 12 (2 4) 12 2 4
1 4 5 4 5 ( 1)( 5) 4 5
2( 1)
2
t t t t
I dt dt dt dt dt
t t t t t t t t t
t

+ +
= = = =
+ + + +

} } } } }


0
0 0 2
2
2
1 1
1
1 1 ( 4 5) 1
2 2ln ln 4 5
1 5 4 5 5
d t t t
dt t t
t t t t t


+ | | | |
= = + =
| |
+ + +
\ . \ .
} }
5ln2 3ln5
( Cc em c th phn tch
2
8 2 8 2
8 2 ( 5) ( 1)
4 5 ( 1)( 5) 1 5
t t A B
t A t B t
t t t t t t

= = + = + +
+ + +

Chn t ln lt bng 1; 5 ta c
1
3
A
B
=

hay
2
8 2 1 3
4 5 1 5
t
t t t t

=
+ +
)
V d 3. Tnh cc tch phn sau: 1)
( )
4
1
0
cos2
1 sin2 cos
4
x
I dx
x x

=
| |
+
|
\ .
}
2)
2
4
2
0
cos
8
2 sin2 cos2
x
I dx
x x
| |
+
|
\ .
=
+ +
}


Gii : 1)
( ) ( )
( )
4 4 4
1 2
2
0 0 0
cos2 (cos sin )(cos sin ) cos sin
2
sin cos
sin cos
sin cos . 1 sin2 cos
4 2
x x x x x x x
I dx dx dx
x x
x x
x x x x

+
= = =
+
| |
+
+ +
|
\ .
} } }


( )
( )
4 4
2
0
0
sin cos 2
2
sin cos
sin cos
d x x
x x
x x

+
= = =
+
+
}
2 1 (cc em c th t sin cos t x x = + )
diendantoanhoc.net [VMF]
GV: THANH TNG 0947141139 0925509968 http://www.facebook.com/giaidaptoancap3

T rang81

2)
2
4
2
0
cos
8
2 sin2 cos2
x
I dx
x x
| |
+
|
\ .
=
+ +
}
4
0
1 cos 2
1 4
2 2 sin2 cos2
x
dx
x x
| |
+ +
|
\ .
=
+ +
}

( )
4 4
0 0
cos 2
1 1 4
2 2 2 sin2 cos2 2 sin2 cos2
x
dx
dx A B
x x x x
| | | |
+
| |
\ .
| = + = +
+ + + + |
|
\ .
} }

+)
4 4 4
4
2
0 0 0 0
1 1 1
tan
8 2 sin2 cos2 2 2 2 2
1 cos 2 2cos
4 8
dx dx dx
A x
x x
x x


| |
= = = = =
|
| | | | + + \ .
+
| |
\ . \ .
} } }
tan
8
2


+)
4 4
0 0
cos 2 cos 2
4 4
2 sin2 cos2
2 2sin 2
4
x x
B dx dx
x x
x

| | | |
+ +
| |
\ . \ .
= =
| | + +
+ +
|
\ .
} }

Ta s ch ra 0 B = theo cc cch sau :
Cch 1 : t sin 2 2cos 2 cos 2
4 4 4 2
dt
t x dt x dx x dx
| | | | | |
= + = + + =
| | |
\ . \ . \ .

v :0
4
x

th
2 2
:
2 2
t , suy ra 0 B = ( v
2 2
:
2 2
t )
Cch 2 : t
4
t x dt dt

= = v : 0
4
t

, suy ra

4 4
0 0
3
cos 2 cos 2
4 4
0
2 cos2 sin2
2 sin 2 cos 2
2 2
t t
B dt dt B B B B
t t
t t


| | | |
+
| |
\ . \ .
= = = = =
| | | | + +
+ +
| |
\ . \ .
} }

Cch 3 :
4 4
0 0
cos 2
1 cos2 sin2 4
2 sin2 cos2 2 2 sin2 cos2
x
x x
B dx dx
x x x x
| |
+
|

\ .
= =
+ + + +
} }


4
4
0 0
1 ( 2 sin2 cos2 ) 1
ln 2 sin2 cos2 0
2 2 sin2 cos2 2
d x x
x x
x x


+ +
= = + + =
+ +
}


Khi
2
tan
1 2 1
8
.
2 2 2 2
I

= = =
2 2
4


( Do
2
2
2tan
8
1 tan tan 2tan 1 0 tan 2 1
4 8 8 8
1 tan
8

= = + = =

v tan 0
8

> )

diendantoanhoc.net [VMF]
GV: THANH TNG 0947141139 0925509968 http://www.facebook.com/giaidaptoancap3

T rang82
V. NG DNG TCH PHN
phn ng dng tch phn chng ta s i gii quyt hai bi ton v tnh din tch hnh phng v tnh th tch
khi trn xoay . lm tt c iu ny cc em cn lm c 2 vic:
CNG VIC 1 : Bit cch tnh tch phn cha tr tuyt i .

CCH TNH TCH PHN CHA TR TUYT I
Nu di du tch phn c du tr tuyt i ( ) I f x dx

=
}
th tmcch ph tr tuyt i bng cch i xt du
ca ( ) f x trong on | | ; . C th:
B1: Gii phng trnh ( ) 0 ?
i
f x x = = v chn cc [ ; ]
i
x e ri chuyn sang:
B2: Lp bng xt du: (Gi s ta bng xt du: )
B3: Ta da vo cng thc ( ) ( ) ( ) f x dx f x dx f x dx


= +
} } }
( < < ) tch :
( ) ( ) ( ) ( ) ( )
i i
i i
x x
x x
I f x dx f x dx f x dx f x dx f x dx


= = + =
} } } } }
.


V D MINH HA

Tnh cc tch phn sau:
1)

2
2
0
x x dx
}
(D 2003) 2)
( )
1
2
1 x x dx

+
}
3)
( )
5
3
2 2 x x dx

+
}

4)
( )
2
1
1 2 x x x dx

+ +
}
5)
5
I =
1
4 2
1
12
x dx
x x


}
6)
6
I =
1
1
2 x dx


}

7)
7
I =
1
2
0
4 4 1 x x dx +
}
8)
8
I =
3
3 2
0
2 x x xdx +
}
9)
9
I =
2
2
sinx dx

}
10)
10
I =
11)
11
I =
2
0
1 sinxdx

+
}
12)
12
I =
3
2 2
6
tan cot 2 x x dx

+
}
13)
13
I =

Gii:
1)
1
I =
2
2
0
x x dx
}
(D 2003) Ta xt du
2
( ) f x x x = trn | | 0;2 :
( xt du ca ( ) f x trc cc em tm nghim phng trnh ( ) 0 f x = ra nhp c 0 x = v 1 x = )
( ) ( )
1 2
2 1 2 1 2 3 2 3 2
2 2 2 2 2
1
0 0 1 0 1
0 1
3 2 3 2
x x x x
I x xdx x xdx x xdx x x dx x x dx
| | | |
= = + = + = + =
| |
\ . \ .
} } } } }
1
1
I =
2
I =
3
I =
4
I =
0
1 sin2xdx

}
2
2
2 1 x x dx

+
}

diendantoanhoc.net [VMF]
GV: THANH TNG 0947141139 0925509968 http://www.facebook.com/giaidaptoancap3

T rang83

2)
2
I =
( )
1
2
1 x x dx

+
}
Ta s mn bng xt du ph tr tuyt i:


( ) ( ) ( )
1 0 1
2
2 1 0
1 1 1 I x x dx x x dx x x dx


= + + + + +
} } }

( )
1 0 1
0
1 1
2
2 0
1
2 1 0
2 1 ( ) dx x dx dx x x x x



= + + + = + + + =
} } }
0

3)
3
I =
( )
5
3
2 2 x x dx

+
}
Ta s mn bng xt du ph tr tuyt i:

( Ngha l : vi [ 3; 2] x e th 2 2 4 x x + = ; vi [ 2;2] x e th 2 2 2 x x x + = .)

( ) ( ) ( )
2 2 5
3
3 2 2
2 2 2 2 2 2 I x x dx x x dx x x dx


= + + + + +
} } }


2 2 5
2
2 5
2
3 2
2
3 2 2
4 2 4 4 4 dx xdx dx x x x



= + + = + + =
} } }
8


4)
4
I =
( )
2
1
1 2 x x x dx

+ +
}

Ta s mn bng xt du ph tr tuyt i:


( ) ( )
1 2
4
1 1
1 2 1 2 I x x x dx x x x dx

= + + + + +
} }

( ) ( )
1 2
1 2 2 2
1 1
1 1
1 3 3
2 2
x x
x dx x dx x x


| | | |
= + = + =
| |
\ . \ .
} }
1
2

diendantoanhoc.net [VMF]
GV: THANH TNG 0947141139 0925509968 http://www.facebook.com/giaidaptoancap3

T rang84

5)
1
4 2
1
12
x dx
x x


}

Ta c:
1 0 1 0 1
5 4 2 4 2 4 2 4 2 4 2
1 1 0 1 0
12 12 12 12 12
x dx x dx x dx xdx xdx
I
x x x x x x x x x x

= = + = +

} } } } }

t
2
2 t x dt xdx = = v
1 1
5 2 2
0 0
1 1
2 12 2 12
dt dt
I
t t t t
= +

} }


1
1 1 1
2
0 0 0 0
1 ( 3) ( 4) 1 1 1 1 4
ln
12 7 ( 3)( 4) 7 4 3 7 3
dt t t t
dt dt
t t t t t t t
+ | |
= = = =
|
+ + +
\ .
} } }
=
2 3
ln
7 4

6)
6
I =
1
1
2 x dx


}

Ta c:
0 1 0 1 0 1 1 1
2 2
6
1 0 1 0 1 0
2 2 2 2 (2 ) (2 ) (2 ) (2 ) I x dx x dx xdx xdx x d x x d x

= + = + + = + +
} } } } } }


0 1
1 0
2 2
(2 ) 2 (2 ) 2
3 3
x x x x

= + + =
2 2 1
3


Ch : Cc em phi chng minh nu mun s dng hai tnh cht : ( t x t = )
+) Nu hm s ( ) f x chn ( ( ) ( ) f x f x = ) th
0
( ) 2 ( ) f x dx f x dx


=
} }

+) Nu hm s ( ) f x l ( ( ) ( ) f x f x = ) th ( ) 0 f x dx


=
}

7)
7
I =
1
2
0
4 4 1 x x dx +
}

Ta c:
1 1
2
7
0 0
(2 1) 2 1 I x dx x dx = =
} }

( ) ( )
1 1
1 1 1 1 2 2
1
2 2 2
1 7
0
1 1 2 0 0 0
2 2
2 1 2 1 2 1 (1 2 ) (2 1) I x dx x dx x dx x dx x dx x x x x = = + = + = + =
} } } } }
1
2

8)
8
I =
3
3 2
0
2 x x xdx +
}

Ta c:
3 3
2
8
0 0
( 2 1) 1 I x x x dx x xdx = + =
} }



1 3 1 3 1 3 1 3 3 1
2 2 2 2
8
0 1 0 1 0 1
1 1 (1 ) ( 1) I x xdx x xdx x xdx x xdx x x dx x x dx
| | | |
= + = + = +
| |
\ . \ .
} } } } } }


1 3
2 2
0 1
2 2 2 2
3 5 5 3
x x x x x x x x
| | | |
= + =
| |
\ . \ .
24 3 8
15
+

5
I =



diendantoanhoc.net [VMF]
GV: THANH TNG 0947141139 0925509968 http://www.facebook.com/giaidaptoancap3

T rang85
9)
0 0 2 2 2
0
2
9
0
2
0 0
2 2 2
sin sin sin sin sin cos cos I x dx x dx x dx xdx xdx x x




= = + = + = =
} } } } }
2
10)

10
I =
0
1 sin2xdx

}

Ta c: ( )
2
2 2
1 sin2 sin cos 2sin cos sin cos sin cos 2 sin
4
x x x x x x x x x x
| |
= + = = =
|
\ .

Vi
| |
3
0; ;
4 4 4
x x

(
e e
(

. Da vo ng trn n v:
*) Vi ;0
4 4
x
(
e
(

th sin 0
4
x
| |
<
|
\ .
hay sin 0
4
x
| |
<
|
\ .
khi 0;
4
x
(
e
(


*) Vi
3
0;
4 4
x
(
e
(

th sin 0
4
x
| |
>
|
\ .
hay sin 0
4
x
| |
>
|
\ .
khi ;
4
x


(
e
(



4
0
4
4
10
0 0
4
2 sin 2 sin 2cos 2cos
4 4 4 4
I x dx x dx x x

| | | | | | | |
= + = =
| | | |
\ . \ . \ . \ .
} }
2 2
11)
11
I =
2
0
1 sinxdx

+
}

Ta c:
2
2 2
1 sin sin cos 2sin cos sin cos sin cos 2sin
2 2 2 2 2 2 2 2 2 4
x x x x x x x x x
x
| | | |
+ = + + = + = + = +
| |
\ . \ .


Vi | | | |
5
0;2 0; ;
2 2 4 4 4
x x
x


(
e e + e
(

. Da vo ng trn n v:
*) Vi ;
2 4 4
x

(
+ e
(

th sin 0
2 4
x | |
+ >
|
\ .
hay sin 0
2 4
x | |
+ >
|
\ .
khi
3
0;
2
x
(
e
(


*) Vi
5
;
2 4 4
x

(
+ e
(

th sin 0
2 4
x | |
+ <
|
\ .
hay sin 0
2 4
x | |
+ <
|
\ .
khi
3
;2
2
x


(
e
(


3
3
2
2 2
2
11
3
3 0 0
2
2
2 sin 2 sin 2 2cos 2 2cos
2 4 2 4 2 4 2 4
x x x x
I dx dx

| | | | | | | |
= + + = + + + =
| | | |
\ . \ . \ . \ .
} }
4 2
12)
12
I =
3
2 2
6
tan cot 2 x x dx

+
}

Ta c:
2 2
2 2 2
sin cos cos2
tan cot 2 (tan cot ) tan cot 2
sin cos sin2
x x x
x x x x x x
x x x

+ = = = =
V
2
2
6 3 3 3
x x

s s s s . Da vo ng trn n v ta c: (hnh v trang tip theo)


diendantoanhoc.net [VMF]
GV: THANH TNG 0947141139 0925509968 http://www.facebook.com/giaidaptoancap3

T rang86
*) 2 ;
3 2
x
(
e
(

th
sin2 0
cos2 0
x
x
>

>

hay
cos2
0
sin2
x
x
> khi ;
6 4
x
(
e
(


*)
2
2 ;
2 3
x
(
e
(

th
sin2 0
cos2 0
x
x
>

<

hay
cos2
0
sin2
x
x
< khi ;
4 3
x
(
e
(



3 3 4 4
3 4
12
6 4
6 4 6 4
cos2 cos2 (sin2 ) (sin2 )
2 2 lnsin2 lnsin2
sin2 sin2 sin2 sin2
x x d x d x
I dx dx x x
x x x x




= = = =
} } } }
2
2ln
3

13)
13
I =

1 1 2
2 2 2
2 1 1
3 1 1
2 2 2
x x x x x x


| | | | | |
= + + =
| | |
\ . \ . \ .
6
CNG VIC 2 : i tnh din tch hnh phng v tnh th tch khi trn xoay

CNG THC TNH
Hnh phng gii hn bi cc ng :

( )
( )
;
y f x
y g x
x a x b a
=

= = >

(*)
2 2
0
( ) ( ) (2*)
( ) ( ) (3*)
b
a
b
x
a
S f x g x dx
V f x g x dx

}
}

2
0
( )
( )
b
a
b
x
a
S f x dx
V f x dx

}
}
(nu ( ) 0 y g x = = )
Ch :
1) Ta c th p dng (2*) i vi bin y (cc hm s s c rt x theo y - coi x l hm ca biny )
2) V trc Ox, Oy c vai tr nh nhau nn th tch khi trn xoay khi quay hnh phng quanh trc Oy cng
p dng tng t (3*) (cc hm s s c rt x theo y - coi x l hm ca biny )
3) Ch p dng (3*) khi trn [ ; ] a b hm ( ), ( ) f x g x thuc cng pha so vi trc Ox (nu tnh th tch quay
quanh trc Ox ) v thuc cng pha so vi trc Oy (nu tnh th tch quay quanh trcOy ). Nu khc
pha th chng ta phi ly i xng ca mt hm no qua trc tng ng v quay v vic p dng cho
hai hm cng pha (trng hp ny cc em s t gp).
4) Nu trong biu thc (*) khng c x a = hoc khng c c hai ( x a =

v x b = ) th cc em phi i vit
phng trnh honh giao im: ( ) ( ) f x g x = (1) tm thm cn . Gi s phng trnh (1) c nghim

i
x x = vi 1; i n = . V hm s cc em hc l cc hm s cp nn vic tm cn chng ta s lm nh sau:
+) Nu ch c x b = th: cn th nht = } {
min ;
i
x b ; cn th hai = } {
max ;
i
x b
(thng b xut hin 1 trong 2 cn . Nu iu ny khng xy ra th vic cho d kin x b = tha - c
hiu l ngi ra c tnh hoc khng hiu )
+) Nu khng c c x a =

v x b = th: cn th nht = } {
min
i
x ; cn th hai = } {
max
i
x v cc nghim cn
li (nu c) l cc im c chn vo ph tr tuyt i.
5) Nu vic v hnh n gin cc em nn lm iu , vic ph tr tuyt i c d dng
( b lun gi tr tuyt i nu thy trn | | ; phn ( ) f x nm pha trn ( ) g x (ngha l hm no pha trn
s ly tr hm pha di, m bo v )).

2
2
2 1 x x dx

+
}
1 2
2 1
2 1 2 1 x x dx x x dx


= + + +
} }
1 2
2 1
3 1 1 x dx x dx


= + +
} }
1 1 2
2 1 1
(3 1) ( 1) ( 1) x dx x dx x dx


= + +
} } }
0 S > 0 V >

diendantoanhoc.net [VMF]
GV: THANH TNG 0947141139 0925509968 http://www.facebook.com/giaidaptoancap3

T rang87
CC V D MINH HA

V d 1.Tnh din tch hnh phng gii hn bi cc ng :
1)
2
4 3 y x x = + , 3 y x = + (A 2002). 2)
2
4
4
x
y = v
2
4 2
x
y = (B 2002).
3)
3 1
1
x
y
x

=

v hai trc ta (D 2002). 4) ( 1) y e x = + , (1 )


x
y e x = + (A 2007).
5) Parabol (P) :
2
4 5 y x x = + v hai tip tuyn ti cc im A(1;2), B(4;5) nm trn (P).
6)
2 2
4 x y + = v
2 2
2 0 x y x + + = . 7) ; v

Gii:
1)
2
4 3 y x x = + , 3 y x = + (A 2002). Phng trnh hong giao im:


C1: (Nu v hnh)




3 5
2 2
1 3
[ 3 ( 4 3)] [ 3 ( 4 3)] x x x dx x x x dx + + + + + + +
} }


1 3 5
2 2 2
0 1 3
( 5 ) ( 3 6) ( 5 ) x x dx x x dx x x dx = + + + + +
} } }


1 3 5
3 2 3 2 3 2
0 1 3
5 3 5
6
3 2 3 2 3 2
x x x x x x
x
| | | | | |
= + + + + + =
| | |
\ . \ . \ .
109
6
(vdt)

C2: (Khng v hnh):


1 3 5 1 3 5
2 2 2 2 2 2
0 1 3 0 1 3
5 3 6 5 ( 5 ) ( 3 6) ( 5 ) x x dx x x dx x x dx x x dx x x dx x x dx = + + + = + + + + +
} } } } } }


1 3 5
3 2 3 2 3 2
0 1 3
5 3 5
6
3 2 3 2 3 2
x x x x x x
x
| | | | | |
= + + + + + =
| | |
\ . \ . \ .
109
6
(vdt)


2
3
1 sin
2
x
y =
12
1
x
y

= +
2
x

=
2 2 2
2 2
3 0 3
0
4 3 3 4 3 3 5 0
5
4 3 ( 3) 3 6 0 ( )
x x
x
x x x x x x x x
x
x x x x x vn
+ > >
=
+ = + + = + =


=


+ = + + =

5
2
0
( 3 4 3) S x x x dx = + +
}
1
2
0
[ 3 ( 4 3)] x x x dx = + +
}

diendantoanhoc.net [VMF]
GV: THANH TNG 0947141139 0925509968 http://www.facebook.com/giaidaptoancap3

T rang88
2)
2
4
4
x
y = v
2
4 2
x
y = (B 2002).
Phng trnh honh giao im:
2 2 2 4
2
4 4 8 2 2
4 4 32 4 2
x x x x
x x = = = =


Trn 2 2;2 2
(


:
2 2
4
4 4 2
x x
> v hnh phng i xng qua Oy
2 2 2 2 2 2 2 2
2 2
1 2
0 0 0
1 1
2 4 16
4 4 2 2 2 2 2
x x
S dx x dx x dx S S
| |
= = = |
|
\ .
} } }

*) Tnh:
2 2
2
1
0
16 S x dx =
}
t 4sin x t = 4cos dx tdt = v
2
16 4cos x t = vi :0
4
t


( )
4 4
2 4
1
0
0 0
16 cos 8 (1 cos2 ) 8 4sin2 2 4 S tdt t dt t t

= = + = + = +
} }

*) Tnh
2 2
2 2 3
2
2
0 0
16 2
3 3
x
S x dx = = =
}



1 16 2
2 4 .
3 2 2
S = + =
4
2
3
+ (vdt)
3)
3 1
1
x
y
x

=

v hai trc ta (D 2002).


Hnh phng gii hn bi :
3 1
1
0; 0
x
y
x
y x

=

= =

(hnh nh phc ha: )


Phng trnh honh giao im:
3 1 1
0 3 1 0
1 3
x
x x
x

= = =



0 0
1 1
3 3
3 1 3 1
1 1
x x
S dx dx
x x


= =

} }


( )
0
0
1
3 1
3
4
3 3 4ln 1
1
dx x x
x

| |
= + = + =
|

\ .
}
4
1 4ln
3
+ (vdt)


diendantoanhoc.net [VMF]
GV: THANH TNG 0947141139 0925509968 http://www.facebook.com/giaidaptoancap3

T rang89

4) ( 1) y e x = + , (1 )
x
y e x = + (A 2007).
Xt phng trnh honh giao im:

0 0
( 1) (1 ) ( 1 1 ) 0 ( ) 0
1
x x x
x
x x
e x e x x e e x e e
x e e
= =
+ = + + = =

= =


Vi
1
0 1
x
x e e e s s s = hay ( ) 0
x
x e e >

1 1 1 1 1
1 2
0 0 0 0 0
( 1) (1 ) ( ) [ ( )]
x x x x
S e x e xdx x e e dx x e e dx e xdx xe dx S S = + + = = = =
} } } } }
(1)
*) Ta c:
1
1 2
1
0 0
2 2
ex e
S e xdx = = =
}
(2)
*) Ta c:
1
2
0
x
S xe dx =
}
t :
x x
u x du dx
dv e dx v e
= =


= =

1
1 1
2
0 0
0
( 1) 1
x x x
S xe e dx e e e e = = = =
}
(3)
Thay (2), (3) vo (1) ta c din tch hnh phng: 1
2
e
S = (vdt)
5) Parabol (P) :
2
4 5 y x x = + v hai tip tuyn ti cc im A(1;2), B(4;5) nm trn (P).



Ta c: ' 2 4 y x = .p dng cng thc phng trnh tip tuyn:
0 0 0
'( )( ) y y x x x y = +
Ta c phng trnh tip tuyn ti A(1;2), B(4;5) ln lt l: 2 4 y x = + v 4 11 y x =
Vy phng trnh giao im ca hai tip tuyn:
5
2 4 4 11
2
x x x + = =
Khi din tch S c chia thnh hai min din tch bi im chia
5
2
x =
5
4 2
2 2
5 1
2
( 4 5) ( 2 4) ( 4 5) (4 11) S x x x dx x x x dx ( ( = + + + +
} }

5 5
4 4 2 2
2 2 2 2
5 5 1 1
2 2
( 2 1) ( 8 16) ( 1) ( 1) ( 4) ( 4) x x dx x x dx x d x x d x = + + + = +
} } } }

5
4
3 3
2
5
1
2
( 1) ( 4)
3 3
x x
= + =
9
4
diendantoanhoc.net [VMF]
GV: THANH TNG 0947141139 0925509968 http://www.facebook.com/giaidaptoancap3

T rang90

CH :
Khi hnh phng c gii hn bi 3 ng cong: ( ) y f x = ; ( ) y g x = v ( ) y h x = th cc em phi tm
cch chia phn din tch thnh cc phn m c gii hn bi hai trong ba ng cong v cc ng
thng ; x a x b = = (ngha l phn bin khng c c s xut hin ng thi c 3 ng cong trn).

6)
2 2
4 x y + = v
2 2
2 0 x y x + + = .

Ta c:
2 2
4 x y + = : L ng trn tm O c 2 R = (
1
C )
v
2 2 2 2
2 0 ( 1) 1 x y x x y + + = + + = : L ng trn tm '( 1;0) O c ' 1 R = (
2
C )
Do tnh i xng ca hnh phng cn tnh (nh hnh v) nn:
1 2
2( ) S S S = +
*) Vi
1
S l din tch gii hn bi:
2
2 2
4
2 1 ( 1) ; 0
y x
y x x x x

= = + =

0
2 2
1
2
( 4 1 ( 1) ) S x x dx

= +
}

*) Vi
2
S l phn din tch gii hn bi:
2
4
0; 0
y x
y x

= =

2
2
2
0
4 S x dx =
}

Ta i tnh:
2 2
I a u du =
}
t sin u a t = vi ;
2 2
t
(
e


2 2
cos
cos cos
du a tdt
a u a t a t
=


= =


2 2 2
2 2
sin2
cos (1 cos2)
2 2 4
a a t a t
I a tdt t dt C = = + = + +
} }
(*)
p dng (*) vi sin u a t = cc em s tnh c:
1
2
S

= v
2
S = 2
2
S


| |
= + =
|
\ .
3 (vdt)

CH :
*) Thc cht nu s dng kin thc cp 1 (cc em lp 5 bit cch tnh din tch hnh trn)
Th ta s c:
1 2
2 2
( ) ( )
.2 .1 3
C C
S S S = = = (l cch gii ti u nht ca bi ton ny)
*) Cch gii trn ch chng minh mt iu l tch phn c th tnh c din tch trong c tnh hung trn.

diendantoanhoc.net [VMF]
GV: THANH TNG 0947141139 0925509968 http://www.facebook.com/giaidaptoancap3

T rang91
7)
2
3
1 sin
2
x
y = ;
12
1
x
y

= + v
2
x

=

2 2
3 3
1 sin cos
2 2
x x
y = =

Phng trnh honh giao im:
2
3 12
cos 1
2
x x

= +


M ta c:
2
3
0 cos 1
2
x
s s
12
0 1 1 0
12
x
x

s + s s s
Da vo th ta c nghim ca (*) l : 0 x =

2 2
2
0 0
12 3 12 1 cos3
1 cos
2 2 2
x x x x
S dx dx


| | | |
= + = +
| |
\ . \ .
} }


2
6 sin3 7 1
2
2 6 4 6
0
x x x

| |
= + = + =
|
\ .
21 2
12
+




V d 2.Tnh th tch khi trn xoay to thnh khi quay hnh H gii hn bi :
1)
2
2 y x x = v y =0 quay quanh trc Ox.
2) ln y x x = , 0 y = , x e = quay quanh trc Ox (B 2007).
3)

2 5 y x = + ,
2
2 y x = + quay quanh trc Ox.

Gii:
1) v y =0 quay quanh trc Ox.
Phng trnh honh giao im:
2
0
2 0
2
x
x x
x
=
=

=


Khi
2
2 2
2 2 2 3 4 3 4 5
Ox
0 0 0
4 1
(2 ) (4 4 )
3 5
V x x dx x x x dx x x x
| |
= = + = + =
|
\ .
} }
16
15

(vtt)
2) ln y x x = , 0 y = , x e = quay quanh trc Ox (B 2007).
Phng trnh honh giao im:
0
ln 0 1 0
1
x
x x x x
x
>

= = =

=


Khi
2 2
Ox
1
ln
e
V x xdx I = =
}
(*) . Tnh
2 2
1
ln
e
I x xdx =
}
t
2
3 2
2ln
ln
3
x
du dx
u x
x
x dv x dx
v


=

=



3 2 3
2
1 1
ln 2 2
ln
3 3 3 3
e
e
x x e
I x xdx J = =
}
. Tnh
2
1
ln
e
J x xdx =
}
t
2 3
ln
3
dx
du
u x
x
dv x dx x
v


=

=


2
2 y x x =

diendantoanhoc.net [VMF]
GV: THANH TNG 0947141139 0925509968 http://www.facebook.com/giaidaptoancap3

T rang92

Suy ra
3 3 3 3
2
1 1 1
ln 1 2 1
3 3 3 9 9
e e
e
x x e x e
J x dx
+
= = =
}
. Khi
3 3 3
2 2 1 5 2
.
3 3 9 27
e e e
I
+
= = (2*)
Thay (2*) vo (*) ta c:
Ox
V =
( )
3
5 2
27
e
(vtt).
3) 2 5 y x = + , quay quanh trc Ox.
Xt phng trnh honh giao im:
2 2
1
2 2 5 2 3 0
3
x
x x x x
x
=
+ = + =

=


Vi | | 1;3 x e th
2
2 5 2 x x + > + nn khi ta c:
( ) ( ) ( )
3
3 3 5
2
2
2 4 2
Ox
1 1
1
2 5 2 20 21 10 21
5
x
V x x dx x x dx x x


| |
(
= + + = + + = + + =
|
(

\ .
} }
576
5

(vtt).

V d 3
1) Tnh din tch hnh phng gii hn bi cc ng:
2
ln( 1) y x x = + ;
1
ln
1
y
x
=
+
; 1 x =
2) Cho hnh phng H gii hn bi cc ng : ( 1)
x
y x e = v hai trc ta . Tnh th tch khi trn xoay
to thnh khi quay hnh H quanh trc Ox.
3) Cho hnh phng H gii hn bi cc ng :
( 3) 3
1 5
x x
y
x x

=
+
; 2 x = v trc tung. Tnh th tch khi
trn xoay to thnh khi quay hnh H quanh trc Ox.



Gii:
1) Tnh din tch hnh phng gii hn bi cc ng:
2
ln( 1) y x x = + ;
1
ln
1
y
x
=
+
; 1 x =
Xt phng trnh honh giao im :
2 2
1
ln( 1) ln ln( 1) ln( 1) 0
1
x x x x x
x
+ = + + + =
+


2
( 1)ln( 1) 0 ln( 1) 0 1 1 0 x x x x x + + = + = + = =
Vy din tch hnh phng :
1 1 1
2 2 2
0 0 0
1
ln( 1) ln ln( 1) ln( 1) ( 1)ln( 1)
1
S x x dx x x x dx x x dx
x
= + = + + + = + +
+
} } }

t
2 3 3
ln( 1)
1
( 1) 3
3 3
dx
du
u x
x
dv x dx x x x
v x

= +
+


= + +

= + =


Khi :
1
1 1 3 3
2
0 0
0
1 3 4 1 4
ln( 1) ln2 4
3 3 1 3 3 1
x x x
S x x dx x x dx
x x
| | + | |
= + + = +
| |
+ +
\ .
\ .
} }


1
3 2
0
4 1
ln2 4 4ln 1
3 3 3 2
x x
x x
| |
= + + =
|
\ .
8 23
ln2
3 18
(vdt)

2
2 y x = +
diendantoanhoc.net [VMF]
GV: THANH TNG 0947141139 0925509968 http://www.facebook.com/giaidaptoancap3

T rang93

2) Cho hnh phng H gii hn bi cc ng : ( 1)
x
y x e = v hai trc ta . Tnh th tch khi trn xoay
to thnh khi quay hnh H quanh trc Ox.
+) Xt phng trnh honh giao im ca ng ( 1)
x
y x e = v 0 y = trc honh :
( 1) 0 1 0 1
x
x e x x = = =
+) Khi :
1
2 2
Ox
0
( 1)
x
V x e dx I = =
}
(*)
+) Tnh
1
2 2
0
( 1)
x
I x e dx =
}
t
2
2 2
2( 1)
( 1)
1
2
x x
du x dx
u x
v e dv e dx
=
=


= =


Suy ra
1
1 2 2
2
0 0
( 1) 1
( 1)
2 2
x
x
x e
I x e dx J

= =
}
(1)
+) Tnh
1
2
0
( 1)
x
J x e dx =
}
t
2 2
1
1
2
x x
du dx
u x
v e dv e dx
=
=


= =


Suy ra
1
1 1 2 2
2 2
0 0 0
( 1) 1 1 1 3
2 2 2 4 4
x
x x
x e e
J e dx e

= = =
}
(2)
Thay (2) vo (1) ta c:
2 2
1 3 5
2 4 4
e e
I

= = (2*)
Thay (2*) vo (*) ta c:
Ox
V =
2
( 5)
4
e
(vtt)
3) Cho hnh phng H gii hn bi cc ng :
( 3) 3
1 5
x x
y
x x

=
+
; 2 x = v trc tung. Tnh th tch khi
trn xoay to thnh khi quay hnh H quanh trc Ox.

Phng trnh honh giao im ca
( 3) 3
1 5
x x
y
x x

=
+
v 0 y = l :
( 3) 3
0 3
1 5
x x
x
x x

= =
+

Khi
2
3 3 2
Ox
2
2 2
( 3) 3 ( 6 9)(3 )
1 5
4 2 6 5
x x x x x
V dx dx
x x
x x

(
+
= =
(
+
+ +

} }

t
2 2 2
2 2 2 2
2 ( 2 6) (3 )
6 5 6 5
6 5 6 9 4
tdt x dx x dx tdt
t x x t x x
x x t x x t
= + =
= + = +

= + =


v cn : 2 3 x th : 3 2 t
Suy ra:
2 2 2
Ox
3 3
4 (2 ).
.
4 2 2
t t t
V tdt dt
t


= =
+
} }


( )
2
2
2 2 3
3 3
1
2
2 2 3
t t dt t t
| |
= =
|
\ .
}
=
(3 3 5)
2


Vy
Ox
V =
(3 3 5)
2

(vtt).
diendantoanhoc.net [VMF]
GV: THANH TNG 0947141139 0925509968 http://www.facebook.com/giaidaptoancap3

T rang94

VI. CC LP TCH PHN C BIT V TCH PHN TRUY HI
1. CC LP TCH PHN C BIT
Sau y cc em s c tm hiu thm cc lp tch phn c bit c dng ( )
b
a
I f x dx =
}
trong bn
thn hm ( ) f x c nhng tnh cht c bit (cc em s c tm hiu qua v d m u v bn bi ton
hay gp sau y).

Cch gii chung:

t x a b t = + v bin i to ra tnh phn xoay vng (to ra ) ri gii phng trnh bc nht vi n .
Ch : Trong tch phn ta lun c


V D M U

Tnh cc tch phn sau:
1)
4
1
0
ln(1 tan ) I x dx

= +
}
2)
20
2
12
ln(101 )
ln( 69) ln(101 )
x
I dx
x x

=
+ +
}

3)
( )
2
5 5
3
0
cos sin I x x dx

=
}
4)
( )
3
2015
3 2
4
1
3 2 I x x dx

= +
}

5)
2
5
sin
1
x
x
I dx
e


=
+
}
6)
( ) ( )
4
6 6
6
0
sin 2 cos 2 .ln 1 tan I x x x dx

= + +
}
(Moldova National MO 2008)

Gii:
1)
4
1
0
ln(1 tan ) I x dx

= +
}

t
4
x t

= dx dt = v :0
4
x

th : 0
4
t


Khi
| |
0 4 4 4
1
0 0 0
4
1 tan 2
ln 1 tan ( ) ln 1 ln ln2 ln(1 tan )
4 1 tan 1 tan
t
I t dt dt dt t dt
t t

( | | | |
= + = + = = +
| | (
+ +
\ . \ .
} } } }


4 4
4
1 1
0
0 0
ln2
ln2 (1 tan ) .ln2
4
dt t dt t I I


= + = =
} }

Vy
1 1 1 1
ln2 ln2
2
4 4
I I I I

= = =
ln2
8



I I
( ) ( ) ( ) ...
b b b
a a a
I f x dx f t dt f u du = = = =
} } }
diendantoanhoc.net [VMF]
GV: THANH TNG 0947141139 0925509968 http://www.facebook.com/giaidaptoancap3

T rang95

2)
20
2
12
ln(101 )
ln( 69) ln(101 )
x
I dx
x x

=
+ +
}
t 32 x t dx dt = = v :12 20 x th : 20 12 t
Khi
| |
| | | |
12 20
2
20 12
ln 101 (32 )
ln( 69)
( )
ln (32 ) 69 ln 101 (32 ) ln(101 ) ln( 69)
t
t
I dt dt
t t t t

+
= =
+ + + +
} }


20 20 20
20
2 2
12
12 12 12
ln(101 ) ln(101 )
1 8
ln( 69) ln(101 ) ln( 69) ln(101 )
t t
dt dt dt t I I
t t t t
| |

= = = =
|
|
+ + + +
\ .
} } }

Vy
2 2 2 2
8 2 8 I I I I = = = 4
3)
( )
2
5 5
3
0
cos sin I x x dx

=
}
t
2
x t

= dx dt = v :0
2
x

th : 0
2
t


Khi
( ) ( )
0 2 2
5 5 5 5
5 5
3 3
0 0
2
cos sin ( ) sin cos cos sin
2 2
I t t dt t t dt t t dt I


(
| | | |
= = = =
(
| |
\ . \ .
(

} } }

Vy
3 3 3 3
2 0 I I I I = = = 0
4)
( )
3
2015
3 2
4
1
3 2 I x x dx

= +
}

t 2 x t = dx dt = v : 1 3 x th :3 1 t
Khi
( ) ( )
3 3 3
2015 2015 2015
3 2 3 2 3 2
4 4
1 1 1
(2 ) 3(2 ) 2 3 2 3 2 I t t dt t t dt t t dt I

( = + = + = + =
} } }

Vy
4 4 4 4
2 0 I I I I = = = 0
5)
2
5
sin
1
x
x
I dx
e


=
+
}
t x t = dx dt = v : x th : t
Khi
2 2 2 2
2
5
sin ( ) .sin (1 1).sin sin
sin
1 1 1 1
t t
t t t t
t e t e t t
I dt dt dt t dt
e e e e


| | +
= = = =
|
+ + + +
\ .
} } } }


2
5 5
1 cos2 sin 1 1
sin2
2 1 2 4
t
t t
dt dt t t I I
e





| |
= = =
|
+
\ .
} }

Vy
5 5 5 5
2 I I I I = = =
2


6)
( ) ( )
4
6 6
6
0
sin 2 cos 2 .ln 1 tan I x x x dx

= + +
}
(Moldova National MO 2008)
t
4
x t

= dx dt = v :0
4
x

th : 0
4
t


Khi
( )
4 4
6 6 6 6
6
0 0
1 tan
sin 2 cos 2 .ln 1 tan cos 2 sin 2 .ln 1
2 2 4 1 tan
t
I t t t dt t t dt
t

( ( | | | | | | | |
= + + = + +
| | | | ( (
+
\ . \ . \ . \ .
} }


( ) ( ) | |
4 4
6 6 6 6
0 0
2
cos 2 sin 2 .ln sin 2 cos 2 . ln2 ln(1 cot )
1 tan
t t dt t t t dt
t

= + = + +
+
} }

diendantoanhoc.net [VMF]
GV: THANH TNG 0947141139 0925509968 http://www.facebook.com/giaidaptoancap3

T rang96


( ) ( )
4 4
6 6 6 6
0 0
sin 2 cos 2 .ln2 sin 2 cos 2 ln(1 cot ) t t dt t t t dt

= + + +
} }


4 4 4
2
6 6 6
0 0 0
3 3 1 cos8 5 3
ln2. 1 sin 4 ln2. 1 . ln2. cos8
4 4 2 8 8
t
t dt I dt I t dt I

| | | | | |
= = = +
| | |
\ . \ . \ .
} } }


4
6 6
0
5 3 5 ln2
ln2. sin8
8 64 32
t t I I

| |
= + =
|
\ .

Vy
6 6 6 6
5 ln2 5 ln2
2
32 32
I I I I

= = =
5 ln2
64



Bi ton 1: Hm s ( ) f x lin tc trn on [ ; ] a a , khi :
| |
0
( ) ( ) ( )
a a
a
f x dx f x f x dx

= +
} }

T y ta c cc kt qu quan trng sau:
*) Nu ( ) f x l hm s l, khi : ( ) 0
a
a
f x dx

=
}
( Tng qut: Nu ( ) ( ) f a b x f x + = th ( ) 0
b
a
f x dx =
}
) (1)
*) Nu ( ) f x l hm s chn, khi :
0
0
( ) 2 ( ) (2)
( )
( ) (0 1) (3)
1
a a
a
a a
x
a
f x dx f x dx
f x
dx f x dx b
b

= < =

} }
} }

Ch :
+) Trong qu trnh lm bi cc em khng s dng lun kt qu (1), (2) v (3) m cc h thc ny s xut
hin trong qu trnh gii (chng ta chng minh lun) bng vic i bin x t = ( Tng qut: x a b t = + ).
+) Trong tch phn ta lun c ( ) ( ) ( ) ...
b b b
a a a
I f x dx f t dt f u du = = = =
} } }


V D MINH HA
V d 1. Tnh cc tch phn sau: 1)
1 5
1 8
1
cos
2
x x
I dx
x

=
+
}
2)
2 4
2
2
1 2014
x
x
I dx

=
+
}

3)
2
3
2
1 sin sin2
1
x
x x
I dx
e

=
+
}
4)
( )
2
2
4
2
cos ln 1 I x x x dx

= + +
}


Gii:
1)
1 5
1 8
1
cos
2
x x
I dx
x

=
+
}

Nhn xt : Nu da vo kt qu Bi ton 1 ta c c lun
1
0 I = v
5
8
cos
( )
2
x x
f x
x
=
+
l trn [ 1;1] .
Song khi trnh by li gii cc em s lm nh sau:
diendantoanhoc.net [VMF]
GV: THANH TNG 0947141139 0925509968 http://www.facebook.com/giaidaptoancap3

T rang97

t x t dx dt = = v : 1 1 x th :1 1 t
Khi
1 1 5 5
1 1 1 1 8 8
1 1
( ) .cos( ) .cos
2 0
2 ( ) 2
t t t t
I dt dt I I I
t t


= = = = =
+ +
} }
0
2)
2 4
2
2
1 2014
x
x
I dx

=
+
}
t x t dx dt = = v : 2 2 x th :2 2 t
Khi
2 2 2 2 4 4 4 4
2
2 2 2 2
( ) .2014 .(1 2014 1)
1
1 2014 1 2014 1 2014
1
2014
t t
t t t
t
t t t t
I dt dt dt dt


+
= = = =
+ + +
+
} } } }


2
2 2 4 5 4
4
2 2 2
2 2 2
64 64
2
1 2014 5 1 2014 5 5
t t
t t t
t dt dt I I I

| |
= = = = =
|
+ +
\ .
} }
32
5

3)
2 2 2
3
2 2 2
1 sin sin2 sin sin2
1 1 1
x x x
x x dx x x
I dx dx A B
e e e


= = = +
+ + +
} } }
(*)
+) Tnh
2 2 2
2
2
2 2 2
1 1
ln
1 (1 ) 1 1 2
x x
x
x x x x x x
dx e dx e
A de
e e e e e e


| |
= = = = =
|
+ + + +
\ .
} } }
(1)
+) Tnh
2
2
sin sin2
1
x
x x
B dx
e

=
+
}
t x t dx dt = = v :
2 2
x

th :
2 2
t


Khi
2 2 2
2 2 2
sin( )sin( 2 ) sin sin2 (1 1)sin sin2
1 1 1
t t
t t t
t t e t t e t t
B dt dt dt
e e e


+
= = =
+ + +
} } }

( )
2 2 2
2 2 2
sin sin2 1
sin sin2 cos3 cos
1 2
t
t t
t tdt dt t t dt B
e



= =
+
} } }


2
2
1 1 4
sin3 sin
2 3 3
t t B B

| |
= =
|
\ .

Vy
4 4 2
2
3 3 3
B B B B = = = (2) . Thay (1), (2) vo (*) ta c:
3
I =
2
2 3

+

4)
( )
2
2
4
2
cos ln 1 I x x x dx

= + +
}
t x t dx dt = = v :
2 2
x

th :
2 2
t


Khi :
( )
2 2
2
4
2
2 2
1
cos( )ln 1 cos ln
1
I t t t dt t dt
t t



= + + =
+ +
} }


4 4
2 0 I I = = 0


( )
2
2
4
2
cos ln 1 t t t dt I

= + + =
}
diendantoanhoc.net [VMF]
GV: THANH TNG 0947141139 0925509968 http://www.facebook.com/giaidaptoancap3

T rang98


V d 2. Tnh cc tch phn sau:
1)
6 6 4
1
4
sin cos
6 1
x
x x
I dx

+
=
+
}
2) 3)
1
2
3
1
2
1
cos ln
1
x
I x dx
x

| |
=
|
+
\ .
}


Gii:
1)
6 6 4
1
4
sin cos
6 1
x
x x
I dx

+
=
+
}
t v cn thay i:





4 4 4
1 1 1 1
4 4 4
3 1 cos4 5 3 5 3 5
1 . .cos4 sin4
4 2 8 8 8 32 16
t
dt I t dt I t t I I


| | | | | |
= = + = + =
| | |
\ . \ . \ .
} }

Vy
1 1 1 1
5 5
2
16 16
I I I I

= = =
5
32



2) t v cn


hay
2
I =
1
ln3
4

3)
1
2
3
1
2
1
cos ln
1
x
I x dx
x

| |
=
|
+
\ .
}

t x t = dx dt = v
1 1
:
2 2
x th
1 1
:
2 2
t
Khi
1 1 1
1
2 2 2
3 3
1 1 1
2 2 2
1 1 1
cos( )ln cos ln cos ln
1 1 1
t t t
I t dt t dt t dt I
t t t


+ | | | | | |
= = = =
| | |
+ +
\ . \ . \ .
} } }

Vy
3 3 3 3
2 0 I I I I = = = 0


1
2 2
1
( 1)( 4)
x
dx
I
e x

=
+
}
x t dx dt = =
4 4


4 4 4 4
1
4 4 4 4
6 6 6 6 6 6 6 6
sin ( ) cos ( ) sin cos 6 (sin cos ) (6 1 1)(sin cos )
1
6 1 6 1 6 1
1
6
t t
t t t
t
t t t t t t t t
dt dt dt dt I


+ + + + +
+ + +
+
= = = =
} } } }
4 4 4 4
4 4 4 4
6 6 6 6
6 6 2
sin cos 3 sin cos
(sin cos ) 1 sin 2
6 1 4 6 1
t x
t t x x
t t dt dt t dt dx



+ + | |
= + =
|
+ +
\ .
} } } }
1
2 2
1
( 1)( 4)
x
dx
I
e x

=
+
}
x t = dx dt = :1 1 t
1 1 1
2 2 2 2
1 1 1
( 1)( 4) ( 1)( 4) ( 1)( 4)
t x
t t x
dt e dt e dx
I
e t e t e x


= = =
+ + +
} } }
1
1 1 1
2 2 2 2
1 1 1 1
1 1 1 2
ln
( 1)( 4) 4 ( 1)( 4) 4 2
x
x x
e dx dx x
dx I
e x x e x x

+
= = =
+ + +
} } }
1
2 2 2
1
1 2 1
ln 2 ln3
4 2 2
x
I I I
x

= =
+
diendantoanhoc.net [VMF]
GV: THANH TNG 0947141139 0925509968 http://www.facebook.com/giaidaptoancap3

T rang99

Bi ton 2: Hm s lin tc trn [ ; ] a b , khi ta c: ( ) ( )
b b
a a
f x dx f a b x dx = +
} }
(*)
T y ta c kt qu sau: Hm s ( ) f x lin tc trn on[0;1], khi :
2 2
0 0
(sin ) (cos ) f x dx f x dx

=
} }

(2*)

Ch : Trong qu trnh lm bi cc em khng c s dng lun cc kt qu (*) v (2*) m cc h thc
ny s xut hin trong qu trnh gii (chng ta chng minh lun) bng vic i bin x a b t = + .


V D MINH HA
V d 1. Tnh cc tch phn sau: 1)
2
1
0
sin
sin cos
n
n n
x
I dx
x x

=
+
}

2)
3 2
2
0
cos
sin cos
x
I dx
x x

=
+
}



Gii: 1)
2
1
0
sin
sin cos
n
n n
x
I dx
x x

=
+
}
t
2
x t dx dt

= = v :0
2
x

th : 0
2
t


Khi
2 2 2
1
0 0 0
sin
cos sin 2
1
cos sin sin cos
sin cos
2 2
n
n n
n n n n
n n
t
t t
I dt dt dt
t t t t
t t


| |

|
| |
\ .
= = =
|
+ + | | | |
\ .
+
| |
\ . \ .
} } }


2 2
2
1 1
0
0 0
sin
sin cos 2
n
n n
t
dt dt t I I
t t


= = =
+
} }

Vy
1 1 1 1
2
2 2
I I I I

= = =
4


Ch : Nh vy t
1
I vi cch gn n mt gi tr c th ta to ra c v s bi ton kiu nh:

2014 2
2014 2014
0
sin
sin cos
x
I dx
x x

=
+
}
;
2
0
cos
sin cos
x
I dx
x x

=
+
}
;
2 2014
2014 2014
0
sin
sin cos
x
I dx
x x

=
+
}
;
2)
3 2
2
0
cos
sin cos
x
I dx
x x

=
+
}

t v th
Khi
3
3 3 3 3 2 2 2
2
0 0 0
cos
sin sin cos cos 2
cos sin sin cos
sin cos
2 2
t
t t t t
I dt dt dt
t t t t
t t


| |

|
+
\ .
= = =
+ + | | | |
+
| |
\ . \ .
} } }


( )
3 2 2 2
2
2 2
0 0 0 0
cos 1 1 1
1 sin cos 1 sin2 cos2
sin cos 2 4 2
t
t t dt dt t dt I t t I
t t


| | | |
= = = + =
| |
+
\ . \ .
} } }

Vy
2 2 2 2
1 1
2
2 2
I I I I

= = =
1
4



( ) f x
2
x t dx dt

= = :0
2
x

: 0
2
t


diendantoanhoc.net [VMF]
GV: THANH TNG 0947141139 0925509968 http://www.facebook.com/giaidaptoancap3

T rang100

V d 2. Tnh tch phn sau:

Gii:
(*) t v cn

(2*)
Ly (*) cng vi (2*) ta c:

Vy 2I I = =
2


Bi ton 3: Hm s ( ) f x lin tc [ ; ] a b v ( ) ( ) f a b x f x + = , khi : ( ) ( )
2
b b
a a
a b
xf x dx f x dx
+
=
} }
(*)
T y ta c cc kt qu quan trng sau: Nu lin tc trn [0;1] th:
*) (sin ) (sin )
2
xf x dx f x dx


=
} }

v c bit vi 0 = th
0 0
(sin ) (sin )
2
xf x dx f x dx

=
} }
(1)
*)
2 2
(cos ) (cos ) xf x dx f x dx


=
} }
v c bit vi 0 = th
2 2
0 0
(cos ) (cos ) xf x dx f x dx

=
} }
(2)
Ch : Trong qu trnh lm bi cc em khng c s dng lun cc kt qu (*), (1) v (2) m cc h thc
ny s xut hin trong qu trnh gii (chng ta chng minh lun) bng vic i bin x a b t = + .


V D MINH HA
Tnh cc tch phn : 1) ( )
3
1
6
tan cot I x x x dx

= +
}
2)
2
I = 3)
2
3
0
sin
3 cos
x x
I dx
x

=
+
}

Gii:
1) ( )
3
1
6
. tan cot I x x x dx

= +
}
t
2
x t dx dt

= = v :
6 3
x

th :
3 6
t


2
2
2
0
1
tan (sin )
cos (cos )
I x dx
x

(
=
(

}
2
2
2
0
1
tan (sin )
cos (cos )
I x dx
x

(
=
(

}
2
x t dx dt

= = : 0
2
t


( )
( )
2
2
2
0
1
tan sin( )
2
cos cos( )
2
I t dt
t

(
(
=
(


}
2 2
2 2
2 2
0 0
1 1
tan (cos ) tan (cos )
cos (sin ) cos (sin )
t dt x dx
t x

( (
= =
( (

} }
2
2 2
2 2
0
1 1
2 tan (sin ) tan (cos )
cos (cos ) cos (sin )
I x x dx
x x

(
= +
(

}
2
2 2 2 2
0
1 tan (cos ) tan (sin ) 1 tan (sin ) tan (cos ) x x x x dx

( = + + +
}
2
2
0
0
2 2 dx x

= = =
}
( ) f x
3
2
0
(sin cos cos )
1 cos
x x x x
dx
x

+ +
+
}
diendantoanhoc.net [VMF]
GV: THANH TNG 0947141139 0925509968 http://www.facebook.com/giaidaptoancap3

T rang101

Khi ( )
3 3
1
6 6
tan cot cot tan
2 2 2 2
I t t t dt t t t dt


( | | | | | | | |
= + = +
| | | | (
\ . \ . \ . \ .
} }

( ) ( )
3 3 3 3
1
6 6 6 6
cos sin
cot tan . tan cot
2 2 sin cos
t t
t t dt t t t dt dt dt I
t t



| |
|
= + + = +
|
|
\ .
} } } }


3 3
3
1 1 1
6
6 6
sin cos sin
ln ln3
2 sin cos 2 cos 2
d t d t t
I I I
t t t



| |
|
= = =
|
|
\ .
} }

Vy
1 1 1 1
ln3 2 ln3
2 2
I I I I

= = = ln3
4

(*)
2)
2
I =
2
2 2
0 0 0
sin cos .(1 cos ) sin
cos
1 cos 1 cos
x x x x x x x
dx dx x xdx A B
x x

+ +
= = + = +
+ +
} } }

(*)

+) Tnh
2
0
sin
1 cos
x x
A dx
x

=
+
}
t x t dx dt = = v :0 x th : 0 t
Khi
( ) ( )
( )
( )
2 2 2 2 2
0 0 0 0 0
sin sin sin .sin sin
1 cos 1 cos 1 cos 1 cos 1 cos
t t t t t t t t
A dt dt dt dt dt A
t t t t t



= = = =
+ + + + +
} } } } }

Vy
2
0
sin
2 1 cos
t
A dt
t

=
+
}

t
2 2
2
cos tan sin (1 cot ) sin (1 cot )
cos
du
t u tdt u du tdt u du
u
= = = + = + v :0 t th :
4 4
u


Suy ra
2 2 4 4
4
2
4
4 4
(1 cos )
2 1 cos 2 2 4
u du
A du u
u


+
= = = =
+
} }
(1)
+) Tnh
0
cos B x xdx

=
}
t
cos sin
u x du dx
dv xdx v x
= =


= =


Khi
0 0
0
sin sin 0 cos 2 B x x xdx x


= = + =
}
(2)
Thay (1) , (2) vo (*) ta c:
2
I =
2
2
4


3)
2
3
0
sin
3 cos
x x
I dx
x

=
+
}
t 2 x t dx dt = = v :0 2 x th : 2 0 t
Khi
( ) ( )
( )
( )
2 2 2 2 2
3
0 0 0 0 0
2 sin 2 2 sin sin sin .sin
2
3 cos 3 cos 2 3 cos 3 cos 3 cos
t t t t x x t t t
I dx dt dt dt dt
x t t t t


= = = =
+ + + + +
} } } } }


( )
2
2
3 3 3 3
0
0
3 cos
2 2 ln3 cos 0
3 cos
d t
I t I I I
t


+
= = + = =
+
}

Vy
3 3 3
I I I = = 0
3
2
0
(sin cos cos )
1 cos
x x x x
dx
x

+ +
+
}
diendantoanhoc.net [VMF]
GV: THANH TNG 0947141139 0925509968 http://www.facebook.com/giaidaptoancap3

T rang102

Bi ton 4: Hm s ( ) f x lin tc trn v tun hon vi chu k T, khi :
T T
0
( ) ( )
a
a
f x dx f x dx
+
=
} }

(*)
T ta suy ra
nT T
0 0
( ) n ( ) f x dx f x dx =
} }

(2*)
Chng minh: (Trong bi thi mun s dng tnh cht ny cc em cn chng minh nh sau)
Ta c:
0
0
( ) ( ) ( ) ( )
a T T a T
a a T
f x dx f x dx f x dx f x dx
+ +
= + +
} } } }
(1)
Xt tch phn: ( )
a T
T
f x dx
+
}
t x t T dx dt = + = v : x T a T + th :0 t a
Khi
0 0 0
0
( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) 0
a T a a T
T a a a T
f x dx f t T dt f t dt f x dx f x dx f x dx
+ +
= + = = + =
} } } } } }
(2)
Thay (2) vo (1) ta c:

(*)


Ch : ( ) f x c chu k l T th ( ) ( ) f x T f x + = .


V D MINH HA
Tnh cc tch phn sau: 1)
2014
1
0
1 cos2 I xdx

=
}
2)
2014
2
0
1 cos
1 cos
x
I dx
x

=
+
}


Gii:
1) Xt hm ( ) 1 cos2 f x x = vi x e
Ta c: ( ) 1 cos2( ) 1 cos2 ( ) f x x x f x + = + = =
Do p dng tnh cht (*) (trong bi cc em phi Chng minh ) ta c:

2014 2 3 2014
1
0 0 2 2013
1 cos2 1 cos2 1 cos2 1 cos2 ... 1 cos2 I xdx xdx xdx xdx xdx


= = + + + +
} } } } }


0 0 0 0
1 cos2 1 cos2 1 cos2 ... 1 cos2 xdx xdx xdx xdx

= + + + +
} } } }


0
0 0 0
2014 1 cos2 2014 2 sin 2014 2 sin 2014 2cos xdx x dx xdx x


= = = = =
} } }
4028 2
Ch : Cch trnh by va ri cng l cch ta i chng minh

(2*)

2)
2014
2
0
1 cos
1 cos
x
I dx
x

=
+
}
Hng dn:
2
2
2sin
1 cos
2
( ) tan
1 cos 2
2cos
2
x
x x
f x
x
x

= = =
+
v ( 2 ) ( ) f x f x + =
T T
0
( ) ( )
a
a
f x dx f x dx
+
=
} }
2014
1
0
1 cos2 I xdx

=
}
T T
0
( ) ( )
a
a
f x dx f x dx
+
=
} }
nT T
0 0
( ) n ( ) f x dx f x dx =
} }
diendantoanhoc.net [VMF]
GV: THANH TNG 0947141139 0925509968 http://www.facebook.com/giaidaptoancap3

T rang103


2. TCH PHN TRUY HI
phn ny cc em s i tm hiu cc dng tch phn truy hi ( , )
n
I f x n dx

=
}
vi cc cu hi hay gp l:
1. Thit lp cng thc truy hi ( )
n n k
I g I

= vi 1; k n = .
2. Chng minh cng thc truy hi cho trc.
3. Sau khi thit lp c cng thc truy hi yu cu i tnh
n
I ng vi mt vi gi tr n no hoc tnh
gii hn ca hm s hoc dy s c lin quan vi
n
I .


CC V D MINH HA
V d 1. Xt tch phn
2
0
sin
n
n
I xdx

=
}
vi
*
ne
1. Tm mi lin h gia
n
I v
2 n
I
+
. 2. Tnh
5
I v
6
I .
3. Tnh
n
I 4. Xt dy s ( )
n
u cho bi
1
( 1) .
n n n
u n I I
+
= + . Tm lim
n
n
u
+
.

Gii:
1. Tm mi lin h gia
n
I v
2 n
I
+
.
+) Ta c:
2 2 2 2 2
2 2 2 2
2
0 0 0 0 0
sin sin .(1 cos ) sin sin .cos sin .cos
n n n n n
n n
I xdx x x dx xdx x xdx I x xdx

+
+
= = = =
} } } } }
(1)
+) Tnh
2 2
2
0 0
sin .cos sin .cos .cos
n n
x xdx x x xdx

=
} }

t
1
sin
cos
sin
sin .cos sin .cos sin . sin
1
n
n n n
du xdx
u x
x
dv x x v x xdx x d x
n
+
=
=


= = = =

+
} }

Suy ra
1 2 2
2
2 2 2 2
0 0 0
cos .sin 1
sin .cos sin 0
1 1 1 1
n
n n n n
I I x x
x xdx xdx
n n n n

+
+ + +
= + = + =
+ + + +
} }
(2)
Thay (2) vo (1) ta c:
2
2
1
n
n n
I
I I
n
+
+
=
+
2
2
1
n
n n
I
I I
n
+
+
= +
+
2
2
1
n n
n
I I
n
+
+
=
+

2. Tnh
5
I v
6
I . Ta c
2 2
2 1
1 2
n n n n
n n
I I I I
n n
+ +
+ +
= =
+ +
. Khi :

2
2
5 3 1
0 0
2 2
2
2
6 4 2
0 0 0
4 4 2 8 8 8
. sin cos
5 5 3 15 15 15
5 5 3 15 15 1 cos2 15 1 15
. sin sin2
6 6 4 24 24 2 48 2 96
I I I xdx x
x
I I I xdx dx x x

= = = = =

| |

= = = = = =
|

\ .

}
} }

diendantoanhoc.net [VMF]
GV: THANH TNG 0947141139 0925509968 http://www.facebook.com/giaidaptoancap3

T rang104

3. Tnh
n
I Ta c:
2
2
1
0
0
2 2
2
2
2
0 0 0
sin cos 1
1 cos2 1 1
sin sin2
2 2 4 4
I xdx x
x
I xdx dx x x

= = =

| |

= = = =
|

\ .

}
} }
. Vi
2
2
1
n n
n
I I
n
+
+
=
+
(*)
+) Vi n chn hay 2 n k =
*
( ) k e . p dng (*) ta c:
2 4
4 6
2 2 2
4
3
6
5
.....
2
2 1
k k
I I
I I
k
I I
k



Nhn theo v cc ng thc ta c:

2 2 2
4.6...2 4.6...2
3.5...(2 1) 4 3.5...(2 1)
k k
k k
I I I
k k

= =

2
3.5...(2 1)
.
4.6...2 4
k
k
I
k

=
+) Vi n l hay 2 1 n k =
*
( ) k e . p dng (*) ta c:
1 3
3 5
2 3 2 1
3
2
5
4
.....
2 1
2 2
k k
I I
I I
k
I I
k



Nhn theo v cc ng thc ta c:

1 2 1 2 1
3.5...(2 1) 3.5...(2 1)
1
2.4...(2 2) 2.4...(2 2)
k k
k k
I I I
k k


= =

2 1
2.4...(2 2)
3.5...(2 1)
k
k
I
k



4. Xt dy s ( )
n
u cho bi
1
( 1) .
n n n
u n I I
+
= + . Tm lim
n
n
u
+
.
Ta c:
1 2 1 1 2 1
2
( 1) . ( 1). . ( 2). .
1
n n n n n n n n
n
u n I I n I I n I I u
n
+ + + + + +
+
= + = + = + =
+

Vy
1 n n
u u
+
= nn
1 1 1 2
... 2 . 2.1.
4 2
n n
u u u I I

= = = = = = lim lim
2
n
n n
u

+ +
= =
2


Ch :
2 2
0 0
sin cos
n n
n
I xdx xdx

= =
} }
(xem li Bi ton 2 lp tch phn c bit)
V d 2. Xt tch phn
( )
1
2
0
1
n
n
I x dx =
}
vi
*
ne 1. Tnh
n
I . 2. Tm
1
lim
n
n
n
I
I
+
+
.
Gii:
1. Tnh
( )
1
2
0
1
n
n
I x dx =
}
. t
2 2 1
(1 ) .(1 ) .( 2 )
n n
u x du n x x dx
dv dx v x

= =


= =


diendantoanhoc.net [VMF]
GV: THANH TNG 0947141139 0925509968 http://www.facebook.com/giaidaptoancap3

T rang105

Suy ra
( )
1
1 1
2 2 2
0
0
(1 ) 2 1
n
n
n
I x x n x x dx

= +
}


( ) ( ) ( ) ( )
1 1 1
1 1
2 2 2 2
1
0 0 0
2 1 (1 ) 1 2 1 1 2
n n n
n n
n x x dx n x dx x dx n I I

(
( = = =
(


} } }
( ) ( ) ( ) ( )
1 1 1
1 1
2 2 2 2
1
0 0 0
2 1 (1 ) 1 2 1 1 2
n n n
n n
n x x dx n x dx x dx n I I

(
( = = =
(


} } }

Vy ( )
1 1
2
2
2 1
n n n n n
n
I n I I I I
n

= =
+
(*)
T (*) ta c:
1 2 1 1
2 2 2 2 2 2 2 4 4.6.8...2
. . ... .
2 1 2 1 2 1 2 1 2 1 5 5.7.9.(2 1)
n n n
n n n n n n
I I I I I
n n n n n n


= = = =
+ + + +
(1)
Mt khc:
( )
1
1 3
2
1
0
0
2
1
3 3
x
I x dx x
| |
= = =
|
\ .
}
(2)
Thay (2) vo (1) ta c:
2.4.6.8...2
3.5.7.9.(2 1)
n
n
I
n
=
+

2. Ta c:
1
1 1
2 2( 1) 2 2
2 1 2( 1) 1 2 3
n
n n n n
n
I n n n
I I I I
n n I n
+
+
+ +
= = =
+ + + +
, suy ra
1
2 2
lim lim
2 3
n
n n
n
I n
I n
+
+ +
+
= =
+
1
V d 3. Xt tch phn
4
0
tan
n
n
I xdx

=
}
vi
*
ne
1. Chng minh rng:
2
1
1
n n
I I
n
+
=
+
2. Tnh
5
I v
6
I .

Gii:
1. Chng minh rng:
2
1
1
n n
I I
n
+
=
+

Ta c:
( ) ( )
4 4 4
2 2 2
2
0 0 0
tan tan tan tan tan 1 tan tan
n n n n n n
n
I xdx x x x dx x x x dx

+ +
+
( (
= = + = +

} } }


1 4 4 4
4
2
0 0 0 0
tan tan 1
tan tan tan
cos 1 1
n n
n n
n n n
x x
dx xdx xd x I I I
x n n


+
= = = =
+ +
} } }

Vy
2
1
1
n n
I I
n
+
=
+
(pcm).
2. Tnh
5
I v
6
I .
Ta c:
( )
4 4 4
4
1
0
0 0 0
4 4
2
4
2 2
0
0 0
sin cos 1
tan lncos ln2
cos cos 2
1 4
tan 1 tan
cos 4
x d x
I xdx dx x
x x
I xdx dx x x
x

= = = = =

| |

= = = =
|

\ .

} } }
} }

diendantoanhoc.net [VMF]
GV: THANH TNG 0947141139 0925509968 http://www.facebook.com/giaidaptoancap3

T rang106

p dng cng thc truy hi
2
1
1
n n
I I
n
+
=
+

Ta c:
5 3 1
6 4 2
1 1 1 1 1 1 1 1
ln2 ln2
4 4 2 4 2 2 2 4
1 1 1 1 1 4 13
5 5 3 5 3 4 15 4
I I I
I I I

| | | |
= = = =
| |
\ . \ .

| | | |

= = = =
| |

\ . \ .

V d 4.
1. Xt tch phn
1
0
1
nx
n x
e dx
I
e
=
+
}
, vi
*
ne . Chng minh rng:
1
1
1
1
n
n n
e
I I
n

.
2. Xt tch phn
3
0
(3 )
n x
n
I x e dx =
}
, vi
*
ne . Chng minh rng:
1
3
n
n n
I nI

= + .

Gii:
1. Xt tch phn
1
0
1
nx
n x
e dx
I
e
=
+
}
, vi
*
ne . Chng minh rng:
1
1
1
1
n
n n
e
I I
n

.
Ta c
( )
1 ( 1)
1 1 1 1 ( 1) ( 1) 1
( 1)
1
0 0 0 0 0
1
1
1 1 1 1 1
n x x
nx n x n x n
n x
n n x x x
e e dx
e dx e dx e e
I I e dx
e e e n n

+

+ = + = = = =
+ + +
} } } }

hay
1
1
1
1
n
n n
e
I I
n

(pcm).
2. Xt tch phn
3
0
(3 )
n x
n
I x e dx =
}
, vi
*
ne . Chng minh rng:
1
3
n
n n
I nI

= + .
t
1
(3 ) (3 )
n n
x x
u x du n x dx
dv e dx v e

= =


= =


Khi
3
3
1
1
0
0
(3 ) . (3 ) 3
n x n x n
n n
I x e n x e dx nI

= + = +
}

Vy
1
3
n
n n
I nI

= + (pcm).
V d 5. Cho
1
0
1 .
n
n
I x x dx =
}
vi
*
ne . Bit ( )
n
u l dy s cho bi
1
n
n
n
I
u
I
+
= hy tnh lim
n
u .
Gii: t
1
2
1 (1 ) 1 1
3
n
n du nx dx
u x
v xdx x x dv xdx

=
=


= = =


}
Khi :
1 1 1
1 1
0 0 0
2 2 2
(1 ) 1 . . (1 ) 1 . 1 . 1 .
3 3 3
n n n n
n
I x x x n x x x dx n x x dx x x dx

| |
= + =
|
\ .
} }
( )
1
2
3
n n
n I I

=
Vy
( )
1 1 1
2 2
(2 3) 2
3 2 3
n n n n n n n
n
I n I I n I nI I I
n

= + = =
+

Suy ra
1
1
2 2 2 2
2 5 2 5
n
n n
n
I n n
I I
n I n
+
+
+ +
= =
+ +

1
2 2
lim lim lim
2 5
n n
n
u I
n
+
+
= = =
+
1
diendantoanhoc.net [VMF]
GV: THANH TNG 0947141139 0925509968 http://www.facebook.com/giaidaptoancap3

T rang107


VII. DNG TCH PHN CHNG MINH NG THC
k
n
C

PHNG PHP GII:
Bc 1 : Khai trin
0 1 2 2
0
(1 ) ...
n
n k k n n
n n n n n
k
x C x C C x C x C x
=
+ = = + + + +

.
Bc 2 : Ly tch phn hai v vi cn thch hp :
( )
0 1 2 2
(1 ) ...
n n n
n n n n
x dx C C x C x C x dx


+ = + + + +
} }

( Nu mi h s trong ng thc cn chng minh c cha
k k
b a th ta chn cn tch phn l
b
a
}
).
DU HIU NHN BIT : Cc h s trong ng thc cn chng minh c dng phn s, ng thi cc mu
s thng tng hoc gim i mt n v.


CC V D MINH HA

V d 1: Vi ne. Chng minh rng:
1)
2 2 3 3 1 1 1 1
0 1 2
20 12 20 12 20 12 21 13
8 ...
2 3 1 1
n n n n
n
n n n n
C C C C
n n
+ + + +

+ + + + =
+ +

2)
2 3 1 1
0 1 2
4 4 4 5 1
4 ...
2 3 1 1
n n
n
n n n n
C C C C
n n
+ +

+ + + + =
+ +
.
3)
1
0 1 2
1 1 1 2 1
...
2 3 1 1
n
n
n n n n
C C C C
n n
+

+ + + + =
+ +
.
4)
2 3 1 1 1
0 1 2
6 1 6 1 6 1 7 2
5 ...
2 3 1 1
n n n
n
n n n n
C C C C
n n
+ + +

+ + + + =
+ +



Gii:
1)
2 2 3 3 1 1 1 1
0 1 2
20 12 20 12 20 12 21 13
8 ...
2 3 1 1
n n n n
n
n n n n
C C C C
n n
+ + + +

+ + + + =
+ +

+) Ta c:
0 1 2 2
(1 ) ...
n n n
n n n n
x C C x C x C x + = + + + +
+) Suy ra:
( )
20 20
0 1 2 2
12 12
(1 ) ...
n n n
n n n n
x dx C C x C x C x dx + = + + + +
} }


20 20
1 2 3 1
0 1 2
12 12
(1 )
...
1 2 3 1
n n
n
n n n n
x x x x
C x C C C
n n
+ +
| | +
= + + + +
|
+ +
\ .


1 1 2 2 3 3 1 1
0 1 2
21 13 20 12 20 12 20 12
8 ...
1 2 3 1
n n n n
n
n n n n
C C C C
n n
+ + + +

= + + + +
+ +

Hay
2 2 3 3 1 1 1 1
0 1 2
20 12 20 12 20 12 21 13
8 ...
2 3 1 1
n n n n
n
n n n n
C C C C
n n
+ + + +

+ + + + =
+ +
(pcm).
diendantoanhoc.net [VMF]
GV: THANH TNG 0947141139 0925509968 http://www.facebook.com/giaidaptoancap3

T rang108

2) .
+) Ta c:
0 1 2 2
(1 ) ...
n n n
n n n n
x C C x C x C x + = + + + +
+) Suy ra:
( )
4 4
0 1 2 2
0 0
(1 ) ...
n n n
n n n n
x dx C C x C x C x dx + = + + + +
} }


4 4
1 2 3 1
0 1 2
0 0
(1 )
...
1 2 3 1
n n
n
n n n n
x x x x
C x C C C
n n
+ +
| | +
= + + + +
|
+ +
\ .


1 2 3 1
0 1 2
5 1 4 4 4
4 ...
1 2 3 1
n n
n
n n n n
C C C C
n n
+ +

= + + + +
+ +

Hay
2 3 1 1
0 1 2
4 4 4 5 1
4 ...
2 3 1 1
n n
n
n n n n
C C C C
n n
+ +

+ + + + =
+ +
(pcm).

3) .
+) Ta c:
0 1 2 2
(1 ) ...
n n n
n n n n
x C C x C x C x + = + + + +
+) Suy ra:
( )
1 1
0 1 2 2
0 0
(1 ) ...
n n n
n n n n
x dx C C x C x C x dx + = + + + +
} }


1 1
1 2 3 1
0 1 2
0 0
(1 )
...
1 2 3 1
n n
n
n n n n
x x x x
C x C C C
n n
+ +
| | +
= + + + +
|
+ +
\ .


1
0 1 2
2 1 1 1 1
...
1 2 3 1
n
n
n n n n
C C C C
n n
+

= + + + +
+ +

Hay
1
0 1 2
1 1 1 2 1
...
2 3 1 1
n
n
n n n n
C C C C
n n
+

+ + + + =
+ +
(pcm).

4)
+) Ta c:
0 1 2 2
(1 ) ...
n n n
n n n n
x C C x C x C x + = + + + +
+) Suy ra:
( )
6 6
0 1 2 2
1 1
(1 ) ...
n n n
n n n n
x dx C C x C x C x dx + = + + + +
} }


6 6
1 2 3 1
0 1 2
1 1
(1 )
...
1 2 3 1
n n
n
n n n n
x x x x
C x C C C
n n
+ +
| | +
= + + + +
|
+ +
\ .


1 1 2 3 1
0 1 2
7 2 6 1 6 1 6 1
5 ...
1 2 3 1
n n n
n
n n n n
C C C C
n n
+ + +

= + + + +
+ +

Hay
2 3 1 1 1
0 1 2
6 1 6 1 6 1 7 2
5 ...
2 3 1 1
n n n
n
n n n n
C C C C
n n
+ + +

+ + + + =
+ +
(pcm).


2 3 1 1
0 1 2
4 4 4 5 1
4 ...
2 3 1 1
n n
n
n n n n
C C C C
n n
+ +

+ + + + =
+ +
1
0 1 2
1 1 1 2 1
...
2 3 1 1
n
n
n n n n
C C C C
n n
+

+ + + + =
+ +
2 3 1 1 1
0 1 2
6 1 6 1 6 1 7 2
5 ...
2 3 1 1
n n n
n
n n n n
C C C C
n n
+ + +

+ + + + =
+ +
diendantoanhoc.net [VMF]
GV: THANH TNG 0947141139 0925509968 http://www.facebook.com/giaidaptoancap3

T rang109


V d 2 ( B 2003) Cho n l s nguyn dng. Tnh tng:
2 3 1
0 1 2
2 1 2 1 2 1
...
2 3 1
n
n
n n n n
C C C C
n
+

+ + + +
+



Gii:
+) Ta c:
0 1 2 2
(1 ) ...
n n n
n n n n
x C C x C x C x + = + + + +
+) Suy ra:
( )
2 2
0 1 2 2
1 1
(1 ) ...
n n n
n n n n
x dx C C x C x C x dx + = + + + +
} }


2 2
1 2 3 1
0 1 2
1 1
(1 )
...
1 2 3 1
n n
n
n n n n
x x x x
C x C C C
n n
+ +
| | +
= + + + +
|
+ +
\ .


1 1 2 3 1
0 1 2
3 2 2 1 2 1 2 1
...
1 2 3 1
n n n
n
n n n n
C C C C
n n
+ + +

= + + + +
+ +

Vy
2 3 1 1 1
0 1 2
2 1 2 1 2 1 3 2
...
2 3 1 1
n n n
n
n n n n
C C C C
n n
+ + +

+ + + + =
+ +



V d 3 :Vi ne. Chng minh rng:
1)
0 1 2 3
1 1 1 ( 1) 1
...
2 3 4 1 1
n
n
n n n n n
C C C C C
n n

+ + + =
+ +

2)
2
1 3 5 2 1
2 2 2 2
1 1 1 1 2 1
...
2 4 6 2 2 1
n
n
n n n n
C C C C
n n


+ + + + =
+
(A 2007)
3)
0 2 4 2
2 2 2 2
1 1 1 4
...
3 5 2 1 2 1
n
n
n n n n
C C C C
n n
+ + + + =
+ +



Gii:
1)
+) Ta c:
0 1 2 2 3 3
(1 ) ... ( 1)
n n n n
n n n n n
x C C x C x C x C x = + + +
+) Suy ra:
( )
1 1
0 1 2 2 3 3
0 0
(1 ) ... ( 1)
n n n n
n n n n n
x dx C C x C x C x C x dx = + + +
} }


1 1
1 2 3 4 1
0 1 2 3
0 0
(1 )
... ( 1)
1 2 3 4 1
n n
n n
n n n n n
x x x x x
C x C C C C
n n
+ +
| |
= + + +
|
+ +
\ .


0 1 2 3
1 1 1 1 ( 1)
...
1 2 3 4 1
n
n
n n n n n
C C C C C
n n

= + + +
+ +

Hay
0 1 2 3
1 1 1 ( 1) 1
...
2 3 4 1 1
n
n
n n n n n
C C C C C
n n

+ + + =
+ +
(pcm).

0 1 2 3
1 1 1 ( 1) 1
...
2 3 4 1 1
n
n
n n n n n
C C C C C
n n

+ + + =
+ +
diendantoanhoc.net [VMF]
GV: THANH TNG 0947141139 0925509968 http://www.facebook.com/giaidaptoancap3

T rang110

2)
2
1 3 5 2 1
2 2 2 2
1 1 1 1 2 1
...
2 4 6 2 2 1
n
n
n n n n
C C C C
n n


+ + + + =
+
(A 2007)
+) Ta c:
2 0 1 2 2 3 3 2 1 2 1 2 2
2 2 2 2 2 2
2 0 1 2 2 3 3 2 1 2 1 2 2
2 2 2 2 2 2
(1 ) ... (1)
(1 ) ... (2)
n n n n n
n n n n n n
n n n n n
n n n n n n
x C C x C x C x C x C x
x C C x C x C x C x C x


+ = + + + + + +

= + + +


+) Ly (1) (2) ta c:
( )
2 2 1 3 3 5 5 2 1 2 1
2 2 2 2
(1 ) (1 ) 2 ...
n n n n
n n n n
x x C x C x C x C x

+ = + + + +

2 2
1 3 3 5 5 2 1 2 1
2 2 2 2
(1 ) (1 )
...
2
n n
n n
n n n n
x x
C x C x C x C x

+
= + + + +
+) Suy ra:
( )
1 1 2 2
1 3 3 5 5 2 1 2 1
2 2 2 2
0 0
(1 ) (1 )
...
2
n n
n n
n n n n
x x
dx C x C x C x C x dx

+
= + + + +
} }


1 1
2 1 2 1 2 4 6 2
1 3 5 2 1
2 2 2 2
0 0
1 (1 ) (1 )
. ...
2 2 1 2 4 6 2
n n n
n
n n n n
x x x x x x
C C C C
n n
+ +

| | + +
= + + + +
|
+
\ .


2
1 3 5 2 1
2 2 2 2
2 1 1 1 1 1
...
2 1 2 4 6 2
n
n
n n n n
C C C C
n n

= + + + +
+

Hay
2
1 3 5 2 1
2 2 2 2
1 1 1 1 2 1
...
2 4 6 2 2 1
n
n
n n n n
C C C C
n n


+ + + + =
+
(pcm).
3)
+) Ta c:
2 0 1 2 2 2 2
2 2 2 2
(1 ) ...
n n n
n n n n
x C C x C x C x + = + + + +
+) Suy ra:
( )
1 1
2 0 1 2 2 2 2
2 2 2 2
1 1
(1 ) ...
n n n
n n n n
x dx C C x C x C x dx

+ = + + + +
} }


1 1
2 1 2 3 2 1
0 1 2 2
2 2 2 2
1 1
(1 )
...
2 1 2 3 2 1
n n
n
n n n n
x x x x
C x C C C
n n
+ +

| | +
= + + + +
|
+ +
\ .


2 1
0 2 4 2
2 2 2 2
2 2 2 2
2 ...
2 1 3 5 2 1
n
n
n n n n
C C C C
n n
+
= + + + +
+ +

Hay
0 2 4 2
2 2 2 2
1 1 1 4
...
3 5 2 1 2 1
n
n
n n n n
C C C C
n n
+ + + + =
+ +
(pcm).









0 2 4 2
2 2 2 2
1 1 1 4
...
3 5 2 1 2 1
n
n
n n n n
C C C C
n n
+ + + + =
+ +
diendantoanhoc.net [VMF]
GV: THANH TNG 0947141139 0925509968 http://www.facebook.com/giaidaptoancap3

T rang111

VIII. KINH NGHIM GII BI TON TCH PHN I HC
Qua 7 phn chng ta c tmhiu trn, cc em s nhn thy trong tch phn ta c trong tay hai cng c chnh
gii quyt l I BIN v TCH PHN TNG PHN cng mt vi k thut lm cho hai cng c trn
pht huy tc dng nh: Tch tch phn (dng phng php ng nht h s, thm bt), k thut nhn, chia
di du tch phn, k thut vi phn, dng cc cng thc bin i (cng thc lng gic, hng ng
thc), s dng tch phn lin kt ( quan st tm tch phn lin kt, s dng cn i bin, s dng cc
ng thc v tnh chn l ca hm s). V vy chng ta c th tng kt li nh sau :
Khi ng trc mt bi ton tch phn cc em s c nhng hng i :
TH1: Nu di du tch phn c cn :
+) Hng t duy 1: t t bng cn ( ng cho tt c cc thi i Hc Cao ng t 2002 2013).
Nu khng n hy chuyn sang:
+) Hng t duy th 2: Vi tch phn
2
( ) I f ax bx c dx

= + +
}
m
2
ax bx c + + ta bin i v dng:
*)
2 2
m u th t sin u m t = ( cos u m t = ) *)
2 2
u m

th t
cos
m
u
t
= (
sin
m
u
t
= )
*)
2 2
u m + th t tan u m t = ( cot u m t = ) *)
2
u u th t
2
sin u t = (
2
cos u t = )
Vi tch phn
m x
I f dx
m x

| |

=
|
|
\ .
}

th t cos2 x m t = .
CH : Vi tch phn c dng
2
dx
x k


}
th ta c th khng dng ti phng php trn. C th ta bin i:


2 2
2
2 2 2 2
( ) ( )
ln( ) ...
( ) ( )
dx x x k dx d x x k
x x k
x k x x k x k x x k

+ +
= = = + =
+ +
} } }

Nu vn cha n hy chuyn sang :
+) Hng t duy th 3: Nhn vi lng lin hp tng ng ri quay v 2 hng t duy u.
TH2 : Nu di du tch phn c hm lng gic v hm m c dng sinu v
u
e m u ax b = + ( ngha l
u khng l hm bc nht hoc bc khng ) th iu u tin l t t u = . Sau quay v TH1 hoc TH3.
TH3: Nu di du tch phn xut hin hai trong bn hm: log, a thc ( k c phn thc), lng gic v m
lin h vi nhau bi php nhn th i theo :
+) Hng t duy 1:S dng tch phn tng phn theo th t u tin udv l :
log a thc lng gic m

(ngha l anh no ng trc trong th t thy nu th t l u cn anh ng sau l dv:
b b
b
a
a a
udv uv vdu =
} }
)


( Cc em c th c cch nh hi hc theo th t udv l: nht log, nh a, tam lng, t m ).
Nu vn cha n th chuyn sang:
+) Hng t duy 2: S dng k thut vi phn ( ' du u dx =

(**) ) v i bin
Nu s dng (**) :
+) theo chiu thun (t Tri Phi): cc em phi i tnh o O HM.
+) theo chiu nghch (t Phi Tri): cc em phi i tnh NGUYN HM.
Cc em c th nh theo cch sau : a vo vi phn th tnh NGUYN HM, a ra th tnh O HM.

diendantoanhoc.net [VMF]
GV: THANH TNG 0947141139 0925509968 http://www.facebook.com/giaidaptoancap3

T rang112

TH4: Nu di du tch phn c dng hu t: I =
( )
( )
f x
dx
g x

}


+) Hng t duy 1: Nu bc ( ) f x ln hn hoc bng bc ( ) g x . Th thc hin php chia chuyn I v dng:

1 2
( ) ( )
( ) ( )
( ) ( )
r x r x
I h x dx h x dx dx I I
g x g x


| |
= + = + = +
|
\ .
} } }
. Vi
1
I tnh n gin v tnh
2
I s chuyn sang:

+) Hng t duy 2: Nu bc ca ( ) f x nh hn bc ( ) g x th hy i theo th t:

*) Hng t duy 2.1: Nu
( )
ln ?
( )
f x A dx A
I A ax b
g x ax b ax b a

= = = + =
+ +
}

*) Hng t duy 2.2: Nu
2
( )
( )
f x Ax B
g x ax bx c
+
=
+ +
th bin i
( )
2
2 2
' k ax bx c l
Ax B
I dx
ax bx c ax bx c


+ + +
+
= =
+ + + +
} }


2
2
3 2 2
( )
ln .
d ax bx c dx
k l k ax bx c l I
ax bx c ax bx c

+ +
= + = + + +
+ + + +
} }

v i tnh

3 2
dx
I
ax bx c

=
+ +
}
bng cch chuyn sang Hng t duy 2.3:
*) Hng t duy 2.3: Nu
2 2
( )
( )
f x A dx
I A
g x ax bx c ax bx c

= =
+ + + +
}
th:
**) Kh nng 1:
2
1 2 2 1 2 1 2 1 1
1 1
ln ?
( )( ) ( ) ( )
x x dx A A
I A dx
a x x x x a x x x x x x a x x x x

| |
= = = =
|

\ .
} }

**) Kh nng 2:
2
0 0
?
( ) ( )
dx A
I A
a x x a x x

= = =

}

**) Kh nng 3:
2 2
0
( )
A dx
I
a x x k

=
+ +
}
th t
2
2
0
2 2 2 2
0
(1 tan )
tan cos
( ) (1 tan )
kdt
dx k t dt
x x k t t
x x k k t

= = +

+ =

+ + = +



1 1
1 1
2
1 1
2 2
( ) (1 tan )
?
(1 tan )
A A k t A
I dt dt
a k t ka ka

+
= = = =
+
} }


*) Hng t duy 2.4: Nu ( ) g x c bc ln hn 2 th tm cch a v 3 hng t duy 2.1, 2.2, 2.3 bng cc
k thut: +) i bin hoc tch ghp, nhn, chia gim bc.
+) ng nht h s theo thut ton:
1 1 2 2
2 2 2 2 2 2
1 2
( )
... ...
( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( )
n m
m n m n
B x C A A A B x C B x C f x
n
ax b cx dx e ax b ax b ax b cx dx e cx dx e cx dx e
+ + +
= + + + + + + +
+ + + + + + + + + + + +

Sau quy ng b mu s ri dng tnh cht hai a thc bng nhau khi cc h s tng ng bng nhau
t ta s tm c cc ,
i j
A B ,
j
C

( 1, ; 1, ) i m j n = = hoc c th dng cch chn x tm cc ,
i j
A B ,
j
C .
diendantoanhoc.net [VMF]
GV: THANH TNG 0947141139 0925509968 http://www.facebook.com/giaidaptoancap3

T rang113

TH5: Nu di du tch phn c dng lng gic: (sin ,cos ) I f x x dx

=
}
th:
+) Hng t duy 1: Nu sin .cos
m n
I x xdx

=
}
( , m n Z e ) th da vo tnh chn, l i bin.C th:
*) Nu , m n khc tnh chn l th cc em s t t theo anh mang m chn. C th :
**) m chn, n l th t sin t x = ** ) m l, n chn th t cos t x =
*) Nu , m n cng tnh chn l. C th :
**) , m n u l th t sin t x = hoc cos t x = (kinh nghim l nn t theo anh mang m ln hn).
**) , m n u chn th t tan t x = (hoc cot t x = ) hoc dng cng thc h bc, bin i lng gic.
+) Hng t duy 2 : Nu (sin ).cos I f x xdx

=
}
th t sin t x =
v (cos ).sin I f x xdx

=
}
th t cos t x =
+) Hng t duy 3: Nu
( )
(sin ,cos )
( )
h x
f x x
g x
= trong ( ), ( ) h x g x cha cc hm lng gic th:

*) Hng t duy 3.1 : ngh u tin hy tnh '( ) g x v nu phn tch c ( ) . ( ) ( ( )). '( ) h x u g x l g x g x = +
th khi
1 2
( ( )). '( ) I udx r g x g x dx I I


= + = +
} }
v tnh
2
( ( )). '( ) I r g x g x dx

=
}
bng cc i bin:
( Hng t duy ny c th p dng vi cha cc hm khc nh loga, a thc, m)

Nu vic phn tch ( ) h x gp kh khn ta chuyn ti vic lm th cng qua Hng t duy 3.2

*) Hng t duy 3.2: Nu ( ), ( ) h x g x l cc hm bc nht theo sinx v cosx th dng phng php
ng nht h s. C th :
**)
( ) asin cos sin cos cos sin
( ) sin cos sin cos sin cos
h x x b x c x d x c x d x
A B
g x c x d x c x d x c x d x
+ +
= = +
+ + +
. Khi :

( )
cos sin ( sin cos )
. ln sin cos ?
sin cos sin cos
c x d x d c x d x
I A dx B dx A dx B A x B c x d x
c x d x c x d x

+
= + = + = + + =
+ +
} } } }

**)
( ) asin cos sin cos cos sin 1
( ) sin cos sin cos sin cos sin cos
h x x b x e c x d x h c x d x
A B C
g x c x d x h c x d x h c x d x h c x d x h
+ + + +
= = + +
+ + + + + + + +
.
Khi :
( )
3
ln sin cos . I Ax B c x d x h C I

= + + + + v ta tnh
3
sin cos
dx
I
c x d x h

=
+ +
}
bng hai cch:
C1: Dng cng thc bin i lng gic chuyn v cc cng thc lng gic trong bng nguyn hm .
Nu khng n hy chuyn sang :
C2: t tan
2
x
t =
2
2
1
dt
dx
t
=
+

v

2
2 2
2 1
sinx ; cos
1 1
t t
x
t t

= =
+ +

Sau quay v TH4


( ) t g x =
( ), ( ) h x g x
diendantoanhoc.net [VMF]
GV: THANH TNG 0947141139 0925509968 http://www.facebook.com/giaidaptoancap3

T rang114

*) Hng t duy 3.3: Nu
2
(tan )
cos
f x
I dx
x

=
}
(hoc
2
(cot )
sin
f x
I dx
x

=
}
) th t tan t x = (hoc cot t x = )
Vi trng hp hay gp :
2 2
(tan ).
sin sin cos cos
f x dx
I
a x b x x c x

=
+ +
}
(hoc
2 2
(cot ).
sin sin cos cos
f x dx
I
a x b x x c x

=
+ +
}
)
th bin i:
2 2
(tan )
cos ( tan tan )
f x
I dx
x a x b x c

=
+ +
}
sau t
2
tan
cos
dx
t x dt
x
= =
1
1
2
( ) f t
I dt
at bt c

=
+ +
}

Sau quay v TH4
*) Hng t duy 3.4: Nu (sin cos ;sin cos ) I f x x x x dx

=
}
t
Sau quay v TH4

TH6: Khi gp tch phn ch cha hm log hoc ch cha hm m th ta c cc hng i sau :
*) Hng t duy 1: Nu c dng
(ln )
b
a
f u
I dx
u
=
}
th t ln t u =
( hoc t (ln ) t g u = ngha l t t bng mt hm theo lnu ).
Nu di du tch phn c mt log
a
u th cc em nn chuyn v lnu bng cng thc :
ln
log
ln
a
u
u
a
= .
*) Hng t duy 2: Nu c dng ( )
b
x
a
I f e dx =
}
th t
x
t e = ( hoc t bng mt hm theo
x
e ).
TH7: Nu di du tch phn c du tr tuyt i ( ) I f x dx

=
}
th tm cch ph tr tuyt i bng cch i
xt du ca trong on . C th:
B1: Gii phng trnh ( ) 0 ?
i
f x x = = v chn cc [ ; ]
i
x e ri chuyn sang:
B2: Lp bng xt du: (Gi s ta bng xt du: )
B3: Ta da vo cng thc ( ) ( ) ( ) f x dx f x dx f x dx


= +
} } }
( < < ) tch :
( ) ( ) ( ) ( ) ( )
i i
i i
x x
x x
I f x dx f x dx f x dx f x dx f x dx


= = + =
} } } } }
. Sau chuyn v su TH u.
TH8: Khi bi ton yu cu tnh din tch hnh phng hoc th tch vt th to ra khi quay hnh phng qua
trc Ox, Oy th cc em cn nh kin thc sau:
Hnh phng gii hn bi cc ng :
(nu )
Nu khng da vo hnh v v cn ph tr tuyt i th chuyn v TH6 .
2
(cos sin )
sin cos
1
sin cos
2
dt x x dx
t x x
t
x x
=

=

=

( ) f x | | ;
( )
( )
;
y f x
y g x
x a x b a
=

= = >

2 2
0
( ) ( ) (2*)
( ) ( ) (3*)
b
a
b
x
a
S f x g x dx
V f x g x dx

}
}

2
0
( )
( )
b
a
b
x
a
S f x dx
V f x dx

}
}
( ) 0 y g x = =
diendantoanhoc.net [VMF]
GV: THANH TNG 0947141139 0925509968 http://www.facebook.com/giaidaptoancap3

T rang115

M cdcng rt c gng song vi kh nng v trong khong thi gian cn hn
ch, cng vi lng bi gii ln nn trong bi vit khng trnh khi sai xt. R t mong
s gp v xy dng t pha bn c, bi vit chon thin hn.

M i kin gp xin chuyn voemail: giaidaptoancap3@yahoo.com
Cc bn cth thamkhocc bi vit khc khi ghqua trang:
http://www.facebook.com/giaidaptoancap3

H y vng bi vit ny s gipch nhiuchobn c .


CM N CC BN C TI LIU !
diendantoanhoc.net [VMF]

You might also like