§Ò c¬ng t©m lý häc qu¶n lý

C©u 1: Tr×nh bµy vµ ph©n tÝch c¸c tÝnh chÊt c¬ b¶n cña
ho¹t ®éng qu¶n lý. Trong ho¹t ®éng qu¶n lý cã 6 tÝnh chÊt c¬
b¶n sau:
#Ho¹t ®éng qu¶n lý võa lµ khoa häc võa lµ nghÖ thuËt, lµ
mét nghÒ trong x· héi
-Tríc hÕt trong ho¹t ®éng qu¶n lý lµ khoa häc, bëi v× ho¹t
®éng nµy võa ph¶I nhËn thøc vµ vËn dông ®óng quy luËt
n¾m v÷ng ®èi tîng cã th«ng tin ®Çy ®ñ chÝnh x¸c, cã n¨ng
lùc th× míi ®¶m b¶o vai trß qu¶n lý cña m×nh nÕu kh«ng
th× sÏ qu¶n lý v« hiÖu lùc, kÐm hiÖu qu¶.
-Ho¹t ®éng qu¶n lý lµ nghÖ thuËt bëi v× nghÖ thuËt l·nh ®¹o
lµ bao gåm c¸c kü n¨ng l·nh ®¹o ®îc x©y dùng trªn c¬ së tri
thøc vµ kinh nghiÖm cña nhµ l·nh ®¹o. §ã lµ nghÖ thuËt hoµn
thµnh c«ng viÖc th«ng qua con ngêi, th«ng qua tËp thÓ. Trong
qu¸ tr×nh chØ ®¹o thùc hiÖn môc tiªu cña ngêi l·nh ®¹o ph¶i
khÐo lÐo vËn dông quyÒn lùc, nh÷ng ¶nh hëng, kinh nghiÖm
®Ó híng dÉn cÊp díi tiÕn hµnh c«ng viÖc, hoÆc ®èi víi nh÷ng
ngêi bÞ l·nh ®¹o mét c¸ch cã hiÖu qu¶, ®iÒu chØnh mèi quan
hÖ vµ m©u thuÉn, sö dông c¸c kü x¶o, thñ thuËt vµ ph¬ng
ph¸p ®Æc thï ®Ó c¶I tiÕn hoµn c¶nh t×nh h×nh. §©y lµ sù
ph¶n ¸nh tæng hîp vµ thÓ hiÖn trong c«ng t¸c vÒ t©m lý trÝ
tuÖ, häc vÊn, tµi n¨ng, tè chÊt, t¸c phong c¸ tÝnh, phÈm
chÊt… kinh nghiÖm cña ngêi l·nh ®¹o
#Ho¹t ®éng qu¶n lý lµ nghÖ thuËt bëi lÏ kh«ng cã c¸ch thøc
vµ quy ®Þnh thèng nhÊt mµ nã l¹i cã tÝnh tuú c¬ linh ho¹t, nã
kh«ng ph¶I vËn dông khoa häc vµ ph¬ng ph¸p l·nh ®¹o mét
c¸ch m¸y mãc, gi¶n ®¬n mµ cÇn ph¶I dùa vµo sù thay ®æi
cña t×nh h×nh ®Ó vËn dông linh ho¹t c¸c ph¬ng ph¸p l·nh
®¹o ®Ó gi¶I quyÕt ®óng vµ hiÖu qu¶ vÊn ®Ò.
-Trong ho¹t ®éng qu¶n lý nã ®îc coi lµ mét nghÖ thuËt bëi lÏ
nã cã tÝnh ®Æc thï vµ tÝnh ngÉu nhiªn, th«ng thêng lµ ph¬ng
ph¸p vµ thñ thuËt ®Æc thï ®Ó gi¶I quyÕt vÊn ®Ò trong ®iÒu
kiÖn ®Æc thï cña ngêi l·nh ®¹o lµ ®a ra quyÕt liÖt ®èi víi
vÊn ®Ò gÆp ph¶I trong mét t×nh huèng ®Æc biÖt ngÉu
nhiªn nµo ®ã cã tÝnh chÊt kh«ng thÓ m« pháng ®îc. H¬n
n÷a nã lµ nghÖ thuËt bëi qu¶n lý vµ øng xö theo t×nh huèng,
linh ho¹t biÕt dïng ngêi ®óng vÞ trÝ phï hîp kh¶ n¨ng.

1
#Ho¹t ®éng qu¶n lý lµ mét nghÒ trong x· héi bëi lÏ trong qu¶n
lý nã cã ®èi tîng qu¶n lý cô thÓ, nã ®ßi hái cã n¨ng khiÕu
l·nh ®¹o, lßng say mª nghÒ nghiÖp, ®Æc biÖt lµ ph¶I ®îc
®µo t¹o cã tr×nh ®é cao vµ ph¶I qua qu¸ tr×nh tÝch luü kinh
nghiÖm
Trong khi ®ã s¶n phÈm cña qu¶n lý lµ c¸c quyÕt ®Þnh mµ nã
¶nh hëng vµ t¸c ®éng tÝch cùc nÕu lµ quyÕt ®Þnh ®óng
®¾n, hay tiªu cùc nÕu lµ quyÕt ®Þnh sai lÇm tíi sù ph¸t triÓn
cña x· héi
#Ho¹t ®éng qu¶n lý lµ ho¹t ®éng phøc t¹p cã tÝnh chuyªn
biÖt. TÝnh phøc t¹p cña ho¹t ®éng qu¶n lý ®îc quy ®Þnh bëi
®Æc ®iÓm cña ®èi tîng qu¶n lý cña c¸c mèi quan hÖ x· héi
mµ nã t¸c ®éng tíi h¬n n÷a ®èi tîng qu¶n lý lµ con ngêi vµ
tæ chøc víi nh÷ng ®Æc ®iÓm vµ tr¹ng th¸I t©m lý kh¸c nhau
v× vËy ho¹t ®éng qu¶n lý hÕt søc phøc t¹p.
Cßn tÝnh chuyªn biÖt cña ho¹t ®éng qu¶n lý thÓ hiÖn trong
yªu cÇu vÒ ®µo t¹o ngêi qu¶n lý, l·nh ®¹o víi yªu cÇu cao vÒ
phÈm chÊt kiÕn thøc kü n¨ng…víi kiÕn thøc s©u réng ®Æc
biÖt qu¸ tr×nh tù ®µo t¹o cña mçi nhµ qu¶n lý ®ãng vai trß
rÊt quan träng ®Ó ph¸t triÓn. H¬n n÷a tÝnh chuyªn biÖt cßn
thÓ hiÖn ë viÖc nhµ qu¶n lý ®µo t¹o ®éi ngò kÕ cËn nh thÕ
nµo ®Ó ph¸t huy n¨ng lùc cña ®éi ngò sau nµy
#Ho¹t ®éng qu¶n lý lµ ho¹t ®éng gi¸n tiÕp v× nã kh«ng trùc
tiÕp t¹o ra cña c¶I vËt chÊt mµ s¶n phÈm cña ho¹t ®éng qu¶n
lý ®îc ®¸nh gi¸ qua sù ph¸t triÓn cña tõng c¸ nh©n, tËp thÓ,
qua kÕt qu¶ hiÖu qu¶ c«ng viÖc. Ho¹t ®éng qu¶n lý cßn lµ
ho¹t ®éng gi¸n tiÕp bëi lÏ ph¬ng thøc qu¶n lý còng lµ gi¸n
tiÕp th«ng qua viÖc ®iÒu khiÓn, vµ t¸c ®éng tíi con ngêi vµ
tæ chøc.
#Ho¹t ®éng qu¶n lý ®îc ®iÒu hµnh th«ng qua ho¹t ®éng
gi¸n tiÕp kÓ c¶ giao tiÕp kÓ c¶ giao tiÕp trùc tiÕp va` gi¸n
tiÕp trùc tiÕp , nã cã mÆt ë tÊt c¶ c¸c kh©u cña ho¹t ®éng
qu¶n lý th«ng qua lêi nãi hay kh«ng lêi nãi b»ng v¨n b¶n hay
qua ngêi thõa lÖnh
#Ho¹t ®éng qu¶n lý lµ 1 lo¹i ho¹t ®éng cã tÝnh s¸ng t¹o cao
bëi lÏ trong khi qu¶n lý ®Òu ®ßi hái chñ thÓ qu¶n lý ph¶I cã
n¨ng lùc s¸ng t¹o, linh ho¹t. §©y lµ ®iÒu chñ yÕu quyÕt ®Þnh

2
®¬n ph¬ng híng tæ chøc lao ®éng vµ ra quyÕt ®Þnh cña ng-
êi l·nh ®¹o
#Ho¹t ®éng qu¶n lý lµ ho¹t ®éng c¨ng th¼ng hay thay ®æi,
tiªu phÝ nhiÒu n¨ng lîng thÇn kinh vµ søc lùc. Ho¹t ®éng qu¶n
lý ®ßi hái ph¶i thêng xuyªn n¾m b¾t theo dâi c«ng viÖc, gi¶I
quyÕt nhiÒu vÊn ®Ò trong nh÷ng ®iÒu kiÖn vÒ thêi gian vµ
kh«ng gian, h¬n n÷a th«ng tin sù eo hÑp, cã nhiÒu vÊn ®Ò
gi¶i quyÕt trong cïng mét thêi gian nªn ®ßi hái lu«n ph¶i thay
®æi t©m thÕ vµ t duy, cßn cã nh÷ng c«ng viÖc suy tÝnh
trong nhiÒu giê nhiÒu ngµy, th¸ng.

C©u 2. Ph©n tÝch c¸c ®Æc ®iÓm trong ho¹t ®éng cña ngêi
l·nh ®¹o. Trong ho¹t ®éng cña ngêi l·nh ®¹o cã rÊt nhiÒu
®Æc ®iÓm kh¸c nhau nhng nh×n chung nã vÉn cã mét vµi
c¸c ®Æc ®iÓm chung nh sau:
-Tríc hÕt ®ã lµ ®Æc ®iÓm cña ho¹t ®éng nhËn thøc cña ngêi
l·nh ®¹o. Cã nghÜa lµ tríc khi lùa chän hay quyÕt ®Þnh lµm
mét c«ng viÖc g× th× ngêi l·nh ®¹o ph¶i nghiªn cøu s©u s¾c
vÒ toµn bé c¸c th«ng tin vÒ vÊn ®Ò ®Þnh gi¶I quyÕt vµ ®a
ra dù ®o¸n vÒ diÔn biÕn cña chu tr×nh qu¶n lý. H¬n n÷a
hiÖu qu¶ qu¶n lý còng phÇn nµo phô thuéc vµo kh¶ n¨ng
nhËn thøc cña ngêi l·nh ®¹o, ®Ó ®a ra mét quyÕt ®Þnh
mang tÝnh khoa häc vµ hîp lý.
-Ho¹t ®éng nhËn thøc lµ mét trong nh÷ng ho¹t ®éng quan
träng ®Ó con ngêi giao tiÕp víi thÕ giíi xung quanh vµ nhËn
biÕt c¸c th«ng tin vÒ thÕ giíi nµy. Vµ trong qu¸ tr×nh nhËn
thøc cña ngêi l·nh ®¹o ph¶I ®îc chó ý c¸c ®Æc ®iÓm sau
®©y:
-Ph¶i trung thµnh víi sù thËt lµ sù thËt cã ®i ngîc l¹i víi mong
muèn l¹i ph¶I cã mét sù dòng c¶m nhÊt ®Þnh ®Ó nh×n
th¼ng vµo sù thËt vµ thõa nhËn nã. Chø kh«ng thÓ ¸p ®Æt
trËt tù nhËn thøc kh¸c cho thùc tÕ ®îc. NÕu kh«ng sÏ lµm cho
hiÖu qu¶ qu¶n lý thÊp vµ tæn h¹i tíi uy tÝn cña ngêi l·nh ®¹o
-Trong khi nhËn thøc cÇn ph¶i thõa nhËn viÖc sö dông c¸c ph-
¬ng ph¸p anket, pháng vÊn, nghiªn cøu tµi liÖu quan s¸t…
b»ng c¸c ph¬ng ph¸p nãi trªn ®Ó ngêi l·nh ®¹o sÏ cã c¸I nh×n
toµn diÖn ®Çy ®ñ vÒ c¸c sù vËt hiÖn tîng

3
-§Æc ®iÓm t©m lý cña viÖc ra quyÕt ®Þnh : ra quyÕt ®Þnh
lµ mét biÕn d¹ng cña ho¹t ®éng nhËn thøc. Cña ngêi l·nh ®¹o
vµ vÒ b¶n chÊt t©m lý cña hä ®ã lµ qóa tr×nh t duy. Ra
quyÕt ®Þnh qu¶n lý lµ nh»m ®a ®èi tîng qu¶n lý tõ tr¹ng th¸I
nµy sang tr¹ng th¸I kh¸c phï hîp víi nhiÖm vô qu¶n lý. ViÖc ra
quyÕt ®Þnh cã hiÖu qu¶ kh«ng th× nhËn thøc ®ãng vai trß
quan träng . Vµ trong c¸c quyÕt ®Þnh qu¶n lý thêng cã
nh÷ng khÝa c¹nh t©m lý sau ®©y:
-QuyÕt ®Þnh víi tÝnh c¸ch lµ mét qu¸ tr×nh ®ã lµ sù vËn
®éng tõ chç kh«ng hiÓu ®Õn chç hiÓu biÕt
-PhÇn lín c¸c quyÕt ®Þnh mang tÝnh c¸ nh©n, cßn mét sè c¸c
quyÕt ®Þnh mang tÝnh tËp thÓ thÓ hiÖn ý chÝ trÝ tuÖ chung
cña mét nhãm, tËp thÓ ngêi
-Khi ra quyÕt ®Þnh ngêi l·nh ®¹o ®· nh×n thÊy ®îc c¶ qu¸
tr×nh vËn ®éng tiÕp theo, do vËy cÇn ®¸nh gi¸ ®óng hµnh
®éng cña m×nh ®Ó bè trÝ nh©n lùc vµ vËt lùc mét c¸ch hîp
lý, híng cho cÊp díi thùc hiÖn tèt c¸c quyÕt ®Þnh cña m×nh.
H¬n n÷a trong qu¸ tr×nh ra quyÕt ®Þnh còng ph¶I x©y dùng
xem xÐt c¸c mèi quan hÖ cña néi bé tËp thÓ khi ra quyÕt
®Þnh ®Ó ®¶m b¶o ®îc sù thèng nhÊt trong t tëng vµ hµnh
®éng, nh»m khuyÕn khÝch vµ ph¸t huy sù ®ãng gãp cña
tõng ngêi trong viÖc ra quyÕt ®Þnh. Ngoµi ra khi ra quyÕt
®Þnh còng ph¶I chó ý ®Õn t×nh c¶m th¸I ®é cña ngêi thõa
hµnh quyÕt ®Þnh ®Ó thÊy ®îc t¸c ®éng cña quyÕt ®Þnh
nµy
#§Æc ®iÓm ho¹t ®éng tæ chøc thùc hiÖn quyÕt ®Þnh cña
ngêi l·nh ®¹o. Sau khi quyÕt ®Þnh ®îc th«ng qua ngêi l·nh
®¹o sÏ ph©n chia ch¬ng tr×nh néi dung hµnh ®éng chung ra
thµnh nh÷ng nhiÖm vô c¸ nh©n vµ nh÷ng nhiÖm vô theo
nhãm gi÷a ngêi díi quyÒn. NhiÖm vô nµy kh«ng ph¶I dÔ dµng
nªn nã ®ßi hái ph¶I hiÓu biÕt s©u s¾c vÒ con ngêi vÒ kh¶
n¨ng cña hä vÒ nguån lùc vµ ph¬ng ph¸p ®Ó thùc hiÖn
chóng
-Khi thùc hiÖn quyÕt ®Þnh ph¶i quan t©m tíi mét sè néi dung
t©m lý nh tr×nh bµy quyÕt ®Þnh díi h×nh thøc quan niÖm vµ
hiÓu biÕt cña ngêi kh¸c lµm râ nhiÖm vô cho cÊp díi vµ tæ
chøc thùc hiÖn nhiÖm vô chÆt chÏ, cÇn truyÒn ®¹t cã môc
®Ých cho nhiÒu ngêi kh¸c biÕt th«ng tin qu¶n lý ®ång thêi

4
x¸c ®Þnh nh÷ng nhiÖm vô mµ hä tham gia vµo trong ho¹t
®éng. Cã sù t¬ng xøng gi÷a kh¶ n¨ng cña ngêi thõa hµnh víi
nhiÖm vô ®îc giao trong qu¸ tr×nh ph©n c«ng nhiÖm vô cÇn
ph¶I kÝch thÝch ®îc nh÷ng t×nh c¶m tËp thÓ t¹o nªn sù c«ng
b»ng gi÷a c¸c c¸ nh©n trong tËp thÓ qua ®ã hä cã ®îc sù tin
cËy lÉn nhau, gióp ®ì nhau cïng hoµn thµnh nhiÖm vô nhg
®Ó hä thùc hiÖn tèt nhiÖm vô cÇn cung cÊp cho hä ph¬ng
tiÖn cÇn thiÕt vµ t¹o ®iÒu kiÖn ®Ó gióp hä lu«n hoµn thµnh
nhiÖm vô, ®¹t kÕt qu¶ cao
-Nh vËy cã thÓ thÊy ®Æc ®iÓm c«ng t¸c tæ chøc thùc hiÖn
quyÕt ®Þnh ®îc biÓu hiÖn ë chç c«ng t¸c tæ chøc cña ngêi
l·nh ®¹o ë ®©y kh«ng chØ ®ông ®Õn ho¹t ®éng cña b¶n
th©n mµ cßn t¸c ®éng ®Õn ho¹t ®éng cña nhiÒu ngêi kh¸c
-KiÓm tra vµ ®¸nh gi¸ c«ng viÖc thùc hiÖn lµ mét kh©u quan
träng vµ cã vÞ trÝ ®Æc biÖt ®Ó ®¶m b¶o viÖc thùc hiÖn
quyÕt ®Þnh vµ yªu cÇu cña viÖc kiÓm tra lµ ph¶i kh¸I qu¸t ®-
îc t×nh h×nh thùc sù cña c«ng viÖc. V× thÕ c¬ së cña sù
kiÓm tra bao giê còng lµ ho¹t ®éng nhËn thøc cña nh÷ng ngêi
tiÕn hµnh kiÓm tra. Ho¹t ®éng kiÓm tra cña ngêi l·nh ®¹o
ph¶I ®îc x©y dùng mét c¸ch cã hÖ thèng cã suy nghÜ kü vµ
mçi lÇn l¹i cÇn kiÓm tra c¸c nh©n tè quan träng nhÊt, nÕu nã
kh«ng ®îc x©y dùng trªn c¬ së nh÷ng ®iÒu kiÖn hiÖu qu¶
cña t©m lý th× nã sÏ lµm cho nh÷ng ngêi thùc thi kh«ng tËn
t©m víi c«ng viÖc. H¬n n÷a kiÓm tra t×m ra c¸c ®iÓm thiÕu
sãt cßn ®iÒu chØnh. Ngoµi ra ®iÒu quan träng cña kiÓm tra
lµ kh«ng chØ híng vµo nh÷ng thiÕu sãt mµ chÝnh lµ nh»m
ph¸t hiÖn ra nh÷ng nguån lùc cßn cha khai th¸c hÕt ®Ó
thuyÕt phôc ®éng viªn t tëng t×nh c¶m cña ngêi thõa hµnh

Ch¬ng III
C©u 3. Nh÷ng ®Æc ®iÓm t©m lý c¬ b¶n cña ®èi tîng qu¶n
lý. Ph©n tÝch c¸c yÕu tè ¶nh hëng ®Õn t©m lý c¸n bé c«ng
chøc
#T©m lý cña con ngêi nãi chung vµ cña c¸n bé c«ng chøc nãi
riªng th× rÊt dÔ bÞ t¸c ®éng bëi c¸c yÕu tè kh¸c nhau, trong
nh÷ng m«I trêng kh¸c nhau, do vËy chóng ta cÇn ph¶I n¾m
®îc c¸c yÕu tè ¶nh hëng nµy ®Ó kh«ng lµm t¸c ®éng xÊu tíi
t©m lý cña c¸n bé c«ng chøc trong qu¸ tr×nh thùc thi c«ng vô

5
-vÞ trÝ cña c«ng chøc trong x· héi,vÞ thÕ cña c«ng chøc ë
®©y ®îc quyÕt ®Þnh bëi vÞ trÝ vµ vµi trß cña nhµ níc trong
hÖ thèng chÝnh trÞ, cho dï lµ thÕ nµo ®I n÷a th× c«ng chøc
còng cã 1 vÞ thÕ nhÊt ®Þnh trong x· héi, ®îc thõa nhËn vµ
kÝnh träng vÞ thÕ nµy sÏ nãi lªn mèi t¬ng quan ®Þa vÞ x· héi
cña ngêi c«ng chøc so víi c¸c nghÒ nghiÖp kh¸c nhau trong
c¸c mèi quan hÖ x· héi vÞ thÕ cña c«ng chøc ®îc quy ®Þnh
cô thÓ bëi ph¸p luËt nªn nã ®· t¹o ra cho hä mét uy tÝn x· héi
râ rÖt, ®iÒu nµy cã ¶nh hëng rÊt lín tíi t©m lý cña c¸n bé
c«ng chøc. H¬n thÕ n÷a vÞ thÕ cña c«ng chøc còng ®îc x¸c
lËp rÊt râ nÐt trong c¸c mèi quan hÖ x· héi, do vËy c«ng chøc
nµo còng cã xu híng rÌn luyÖn phÊn ®Êu ®Ó cñng cè vµ ph¸t
huy vÞ trÝ cña m×nh.
-Gi¸ trÞ cña tæ chøc còng ¶nh hëng rÊt lín tíi t©m lý cña c«ng
chøc. §ã lµ nh÷ng nguyªn t¾c vµ tiªu chuÈn quy ®Þnh ho¹t
®éng cña mçi ngêi mçi mét tæ chøc vµ còng lµ khu«n khæ
cho c¸c ho¹t ®éng nµy. Nh÷ng gi¸ trÞ cña mét tæ chøc thÓ
hiÖn ë môc tiªu hay nhiÖm vô cña tæ chøc ®ã cô thÓ ë tæ
chøc hµnh chÝnh nhµ níc th× môc tiªu cña nã lµ thi hµnh ph¸p
luËt b¶o vÖ an ninh x· héi, tho¶ m·n nhu cÇu c«ng céng vµ
ph¸t triÓn x· héi theo ®Þnh híng. Cßn nhiÖm vô cña tæ chøc
hµnh chÝnh nhµ níc lµ thùc thi hîp lý nguån lùc con ngêi vµ
vËt chÊt ®Ó ®¹t ®îc môc tiªu ®· ®Ò ra. Vµ ®Ó thùc hiÖn ®îc
môc tiªu cña tæ chøc hµnh chÝnh nhµ níc th× cÇn tiÕn hµnh
theo c¸c nguyªn t¾c, ph¬ng ph¸p, c¬ chÕ ho¹t ®éng ®Æc tr-
ng.
-T¬ng quan nh©n sù trong tæ chøc tøc lµ mèi liªn hÖ c¬ b¶n
vµ phæ biÕn gi÷a c¸c c¸n bé c«ng chøc trong mét c«ng së
còng cã ¶nh hëng ®¸ng kÓ tíi t©m lý cña hä. Con ngêi trong
mét tæ chøc ngoµi viÖc xem xÐt c¸c gãc ®é giíi, løa tuæi
tr×nh ®é chuyªn m«n…cÇn ph¶I quan t©m tíi gãc ®é t©m lý
cña hä nh høng thó nguyÖn väng, khÝ chÊt tÝnh c¸ch…
-Trong mét tæ chøc cÇn cã sù chung hîp gi÷a con ngêi vµ con
ngêi nÕu kh«ng sÏ dÉn ®Õn xung ®ét cho nªn ®Ó tæ chøc
tån t¹i vµ ph¸t triÓn th× vÊn ®Ò quan träng vÒ mÆt t©m lý
lµ ph¶I t¹o ra sù dung hoµ t©m lý gi÷a c¸ nh©n v¬Ý c¸ nh©n
víi tËp thÓ, víi c«ng viÖc, víi ngêi l·nh ®¹o

6
-Chøc vô cu¶ c«ng chøc trong hÖ thèng c«ng vô mçi ngêi cã
mét vÞ trÝ mét chøc vô trong mét thêi gian thËm chÝ trong
suèt cuéc ®êi c«ng vô chøc vô nµy cã liªn quan mËt thiÕt tíi
nhiÖm vô, quyÒn h¹n quyÒn lîi cña c«ng chøc cho vËy nã cã
¶nh hëng rÊt lín ®Õn t©m lý cña hä, chøc vô trong hÖ thèng
c«ng vô ®îc quy ®Þnh thµnh hÖ thèng thø bËc cao thÊp kh¸c
nhau tuú thuéc vµo n¨ng lùc phÈm chÊt ®¹o ®øc, thµnh tÝnh
thùc tÕ cña ngêi n¾m gi÷ nã. Mçi mét chøc vô ®îc giao cho
mét c¸n bé c«ng chøc cô thÓ nã ®ßi hái cã thÓ lµm ®éng lùc
®Ó ph¸t huy u thÕ, t¨ng cêng phÈm chÊt t©m lý cña ngêi ®ã.

C©u 4. §Æc ®iÓm t©m lý cña c«ng chøc, ph©n biÖt víi c¸c
®èi tîng kh¸c.
C«ng chøc víi t c¸ch lµ mét c¸ thÓ nªn hä còng cã nh÷ng ®Æc
®iÓm t©m lý chung vµ nh÷ng thuéc tÝnh t©m lý ®iÓn h×nh
cña nh©n c¸ch mçi con ngêi ®Õn cã ®ã lµ n¨ng lùc tÝnh c¸ch
khÝ chÊt…Nhng khi nghiªn cøu t©m lý c«ng chøc trong c¬
quan hµnh chÝnh nhµ níc, ngêi ta thêng ®Ò cËp tíi 3 khÝa
c¹nh th¸I ®é hµnh vi øng xö, tinh thÇn ngêi c«ng chøc.
-Th¸i ®é ngêi c«ng chøc ®©y ®îc coi lµ th¸i ®é tr¹ng th¸I tinh
thÇn cña c«ng chøc tríc khi hoµn thµnh th¸I ®é tr¹ng th¸I tinh
thÇn cña c«ng chøc tríc khi hoµn thµnh mét hµnh vi ®èi víi
mét sù kiÖn nµo ®ã cña ngêi c«ng chøc l¹i ®îc xem xÐt ë hai
vÊn ®Ò ®ã lµ tinh thÇn c«ng së víi nh÷ng t×nh c¶m, tinh
thÇn g¾n bã cña ngêi c«ng chøc ®èi víi c«ng së mµ hä ®ang
c«ng t¸c tõ ®ã cã thÓ t¹o ra nhãm riªng biÖt cã tÝnh ®Æc thï
vµ cã môc tiªu riªng cã tÝnh ®Æc thï vµ cã môc tiªu riªng nã
thÓ hiÖn sù g¾n bã víi truyÒn thèng víi con ngêi cña tæ chøc,
bªn c¹nh ®ã nã cßn thÓ hiÖn ë chç tinh thÇn nµy ph¶I hµi
lßng víi tæ chøc kh¸c chø kh«ng thÓ v× tÝnh chÊt mµ ¶nh h-
ëng hay ph¬ng h¹i tíi tæ chøc kh¸c.
-Vµ khÝa c¹nh thø hai lµ tinh thÇn tËp thÓ tËp thÓ ë ®©y ®îc
hiÓu lµ bao gåm toµn bé nh÷ng c«ng chøc ®îc tuyÓn dông
theo cïng mét ph¬ng thøc , ®îc ®iÒu chØnh bëi cïng mét quy
chÕ cã cïng mét triÓn väng nghÒ nghiÖp vµ cïng thùc hiÖn
nh÷ng c«ng viÖc t¬ng tù. Nh÷ng c«ng chøc nµy t¹o nªn mét
®éi ngò vµ cã t×nh c¶m, tr¸ch nhiÖm trong c«ng viÖc vµ cã

7
lîi Ých nh nhau, nh÷ng yÕu tè nµy ®Òu cã t¸c ®éng tíi t©m lý
cña ngêi c«ng chøc.
Nhng kh«ng chØ cã th¸I ®é cña ngêi c«ng chøc t¸c ®éng tíi
môc tiªu cña tæ chøc, mµ ngîc l¹i môc tiªu cña tæ chøc sÏ ®îc
c¶ hai coi ®ã lµ môc tiªu tù th©n cña m×nh.
-Hµnh vi øng xö cu¶ ngêi c«ng chøc lµ hµnh ®éng cu¶ c«ng
chøc ®îc thÓ hiÖn trong mét t×nh huèng cô thÓ, hµnh vi øng
xö cu¶ ngêi c«ng chøc ®îc thÓ hiÖn trong mét t×nh huèng rÊt
nhiÒu qua giao tiÕp vµ víi nhiÒu h×nh thøc nh líi nãi, v¨n
b¶n…
-§Ó giao tiÕp tèt cßn phô thuéc vµo ng«n tõ , nh÷ng lêi nãi
mµ ngêi ta chän läc ®Ó biÓu lé râ ý ®Ó giao tiÕp. NÕu ngîc
l¹i ®Ó diÔn ®¹t kh«ng tèt khiÕn ngêi nghe khã hiÓu thËm chÝ
hiÓu sai ý ®Þnh cña m×nh, ng«n tõ giao tiÕp hay hµnh vi øng
xö ®Ñp cã thÓ lµm cho ngêi ta kiªu h·nh trong c«ng viÖc
Song song víi viÖc giao tiÕp b»ng lêi nãi th× con ngêi giao
tiÕp b»ng hµnh vi kh«ng lêi hay cßn gäi lµ ng«n ng÷ cã thÓ
nh ¸nh m¾t, nô cêi, tay cö chØ, nÐt mÆt…nh÷ng ®iÒu nµy sÏ
t¹o nªn hiÖu qu¶ cña hµnh vi giao tiÕp.
-Trong c«ng viÖc hµng ngµy mét ngêi c«ng chøc sÏ ph¶I tiÕp
xóc víi nhiÒu ngêi v× vËy hä t¹o cho m×nh mét hµnh vi øng
xö mµ ph¶I lµm cho ngêi nghe c¶m thÊy tho¶I m¸I vµ cã sù
tÝn nhiÖm tin cËy. Tæ chøc quan hÖ b»ng c¸ch ph¶n ¸nh
nh÷ng g× mµ ngêi kh¸c lµm biÕt , hoÆc gi¶ bé nh thËt ®Ó
hoµ nhËp víi kinh nghiÖm cña hä
-Trong thùc tÕ th× cã 2 lo¹i môc tiªu t¹o nªn ®éng c¬ thóc
®Èy c«ng chøc giao tiÕp vµ lµm viÖc ®ã lµ c¸c môc tiªu c¸
nh©n nh thu nhËp, an toµn, quyÒn lùc, uy tÝn danh väng…vµ
môc tiªu cña tæ chøc nh x©y dùng nÒn hµnh chÝnh d©n chñ,
trong s¹ch v÷ng m¹nh chuyªn nghiÖp, hiÖn ®¹i ho¸, thùc hiÖn
tèt nhiÖm vô ®îc giao, cung cÊp ®Çy ®ñ c¸c dÞch vô cho ng-
êi d©n ®¶m b¶o chÊt lîng vµ ph¶I ch¨m lo ®êi sèng vËt chÊt
vµ tinh thÇn cho ngêi d©n
Tinh thÇn ngêi c«ng chøc : ®©y lµ mét kh¸I niÖm tæng hîp,
tinh thÇn ®îc thÓ hiÖn b»ng sù tho¶ m·n hay bÊt m·n mµ mét
c«ng chøc c¶m thÊy ®èi víi hoµn c¶nh vµ ®iÒu kiÖn m×nh
®ang sèng vµ ®ang lµm viÖc. NÕu c¸c ®iÒu kiÖn ®îc tho¶

8
m·n th× ngêi c«ng chøc sÏ lµm viÖc h¨ng say, nhiÖt t×nh cßn
ngîc l¹i hä sÏ thô ®éng tiªu cùc trong c«ng t¸c
Cã rÊt nhiÒu yÕu tè ¶nh hëng ®Õn tinh thÇn lµm viÖc cña ng-
êi c«ng chøc nh: tÝnh chÊt c«ng chøc, tiÒn l¬ng, tiÒn l¬ng…
th¸I ®é cña ®ång nghiÖp , cÊp trªn, t¸c ®éng cña c«ng viÖc.
Trong thùc tÕ th× sù æn ®Þnh cña c«ng viÖc, tiÒn l¬ng vµ
chÕ ®é hu bæng cña chÕ ®é c«ng vô chøc nghiÖp cña nÒn
hµnh chÝnh nhµ níc lu«n ¶nh hëng tÝch cùc tíi tinh thÇn c«ng
chøc.
Nh÷ng ®Æc ®iÓm cña c¸n bé c«ng chøc ®· t¹o nªn cho hä
nh÷ng sù kh¸c biÖt víi t©m lý ngêi b×nh thêng ®ã lµ c¸c
®Æc ®iÓm:
-TÝnh chÝnh trÞ t tëng cña ngêi c«ng chøc thÓ hiÖn khuynh h-
íng ho¹t ®éng ®éc lËp, lËp trêng chÝnh trÞ cña ngêi c«ng
chøc vµ lý tëng céng s¶n vµ chñ nghÜa x· héi
-C¸I t©m vµ ®¹o ®øc c«ng vô nãi lªn ý thøc vµ hµnh vi ®¹o
®øc , tÝnh c¸ch cña ngêi c«ng chøc
-Mèi quan hÖ x· héi ®Æc biÖt c¶ bªn trong vµ bªn ngoµi ®Òu
t¹o nªn phong c¸ch riªng, ®Æc ®iÓm t©m lý riªng
-C¸c hµnh vi cña c«ng chøc, phong c¸ch lµm viÖc c¸ch øng xö
cña ngêi qu¶n lý cao nhÊt ®Õn ngêi nh©n viªn t¹o nªn c¸ch
øng xö riªng cña tæ chøc
-Th¸i ®é cña nh©n viªn ®èi víi nhau vµ th¸I ®é cña nh©n
viªn víi c¸c sù kiÖn chÝnh trÞ x· héi ®èi víi tõng vÊn ®Ò hµnh
chÝnh, cã th¸I ®é râ rµng t«n träng ph¸p luËt
-VÒ sù hiÓu biÕt cña ngêi c«ng chøc c¶ vÒ chuyªn m«n
nghiÖp vô vµ c¶ vÒ kiÕn thøc x· héi, ph¬ng ph¸p lµm viÖc tèt,
n¨ng lùc c«ng t¸c uy tÝn cña c«ng chøc
-Tr¸ch nhiÖm cña c«ng chøc hµnh chÝnh c¶ vÒ vai trß c¸ nh©n
tËp thÓ
-Vµ tÊt c¶ c¸c sù kh¸c biÖt trªn ®Òu nh»m mang l¹i hiÖu qu¶
c«ng viÖc thóc ®Èy ®Êt níc vµ x· héi ph¸t triÓn.

C©u 6. Kh¸I niÖm tËp thÓ, c¸c giai ®o¹n ph¸t triÓn cña tËp
thÓ
Kh¸I niÖm tËp thÓ lµ mét nhãm ngêi cã tæ chøc phèi hîp víi
nhau mét c¸ch chÆt chÏ trong ho¹t ®éng v× mét môc ®Ých

9
chung sù tån t¹i vµ ph¸t triÓn cña tËp thÓ dùa trªn c¬ së tho¶
m·n vµ kÕt hîp hµi hoµ gi÷a lîi Ých c¸ nh©n vµ lîi Ých chung
Trong mét tËp thÓ lu«n cã c¸c ®Æc ®iÓm c¬ b¶n nh sau:
-Lµ mét nhãm ngêi cïng nhau tiÕn hµnh ho¹t ®éng chung v×
môc ®Ých ®éng c¬ chung
-Cã sù tæ chøc chÆt chÏ cã kû luËt tr¸ch nhiÖm víi nhau
-Trong tËp thÓ cã thÓ ph©n chia thµnh 3 lo¹i tËp thÓ c¬ së lµ
tËp thÓ nhá nhÊt trong ®ã kh«ng cßn cã sù ph©n chia chÝnh
thøc nµo, vµ mäi ngêi trong ®ã giao tiÕp víi nhau trùc tiÕp th-
êng xuyªn, cã t×nh c¶m râ rÖt víi nhau
-TËp thÓ bËc hai lµ bé phËn cu¶ c¬ quan xÝ nghiÖp tæ chøc
hµnh chÝnh nhµ níc
-TËp thÓ chÝnh thøc lµ mét ph¹m trï réng lín, trong tËp thÓ
nµy c¸c môc ®Ých vµ c¸c quan hÖ dùa trªn ý nghÜa x· héi
s©u xa h¬n vµ xuÊt ph¸t tõ nhiÖm vô cña x· héi
-TËp thÓ lu«n cã hai lo¹i cÊu tróc chÝnh thøc vµ kh«ng chÝnh
thøc. CÊu tróc chÝnh thøc cña tËp thÓ lµ hÖ thèng tæ chøc
cña bé m¸y, c¬ quan ®¬n vÞ ®îc thµnh lËp do ph¸p luËt quy
®Þnh. Cßn cÊu tróc kh«ng chÝnh thøc cu¶ tæ chøc lµ c¸c tæ
chøc tån t¹i kh«ng b»ng con ®êng chÝnh thøc
#C¸c giai ®o¹n ph¸t triÓn : c¸c tæ chøc hay c¸c c¬ quan nµo
cña nhµ níc hay kh«ng cña nhµ níc còng ®Òu ®îc h×nh thµnh
theo mét quy luËt nhÊt ®Þnh vµ ph¶I tr¶I qua c¸c giai ®o¹n
sau ®©y:
-Giai ®o¹n thø nhÊt: tËp thÓ míi ®îc h×nh thµnh, mäi ngêi
võa míi tËp trung l¹i, kh«ng ai biÕt ai, gi÷a c¸c thµnh viªn cha
cã mèi quan hÖ qua l¹i. Khi vµo tËp thÓ c¸c mèi quan hÖ ®·
b¾t ®Çu n¶y sinh trªn c¬ së c«ng viÖc, mäi ngêi ®Òu cè
g¾ng kh¼ng ®Þnh m×nh vµ kû luËt tËp thÓ b¾t ®Çu ®îc
thiÕt lËp ®Ó h¹n chÕ c¸c xung ®ét trong tËp thÓ b¾t ®Çu ®-
îc thiÕt lËp ®Ó h¹n chÕ c¸c xung ®ét trong tËp thÓ, kiÓm
so¸t c¸c phÇn tö tiªu cùc ®Ó kh«ng cho hä manh nh÷ng thãi
h tËt xÊu v« ý thøc vµo tæ chøc. Trong thêi kú nµy nhiÖm vô
cña ngêi l·nh ®¹o, qu¶n lý lµ æn ®Þnh tæ chøc, ®Ò cao kû
luËt lao ®éng, phong c¸ch qu¶n lý thÝch hîp ë thêi kú nµy lµ
phong c¸ch l·nh ®¹o chuyªn chÕ, sö dông mÖnh lÖnh ®Ó
®iÒu hµnh c«ng viÖc cña tæ chøc

10
-Giai ®o¹n thø hai: Mèi liªn hÖ gi÷a c¸ nh©n c¸c thµnh viªn
®· trë nªn chÆt chÏ h¬n, kû luËt lao ®éng ®îc cñng cè v÷ng
ch¾c vµ ®· bíc ®Çu h×nh thµnh c¸c h¹t nh©n tÝch cùc vµ trë
thµnh chç dùa cho ngêi qu¶n lý, vai trß cña ngêi l·nh ®¹o lóc
nµy lµ biÕt ph¸t huy chøc n¨ng, vai trß cña c¸c nh©n tè, tÝch
cùc nµy trong tæ chøc.
ë giai ®o¹n nµy ngêi l·nh ®¹o cÇn ph¶I biÕt kÕt hîp ®îc 2
phong c¸ch l·nh ®¹o, chuyªn chÕ vµ d©n chñ
-Giai ®o¹n thøc 3: Thêi kú nµy tæ chøc vµ c¬ quan ®· ®¹t ®-
îc tr×nh ®é ph¸t triÓn cao, ý thøc tr¸ch nhiÖm cña tõng thµnh
viªn trong tæ chøc ®îc n©ng cao, mçi mét thµnh viªn ®Òu
nhËn thøc râ vÒ nhiÖm vô chung cña tæ chøc, kû luËt tËp thÓ
ngµy cµng ®îc cñng cè, mèi quan hÖ gi÷a c¸c thµnh viªn
ngµy cµng ®îc cñng cè vµ bÒn v÷ng. Trong giai ®o¹n nµy nhµ
l·nh ®¹o ph¶I chuyÓn h¼n sang phong c¸ch l·nh ®¹o d©nchñ
Nh vËy khi nghiªn cøu c¸c giai ®o¹n ph¸t triÓn cña tæ chøc
cho thÊy toµn bé sù ph¸t triÓn cu¶ tæ chøc tríc hÕt lµ sù hoµn
thiÖn liªn tôc nh÷ng mèi quan hÖ x· héi cña nã. Qu¶n lý l·nh
®¹o cã hiÖu qu¶ ®ßi hái nhµ qu¶n lý ph¶I n¾m ®îc quy luËt
h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn cña tËp thÓ

C©u 7: C¸c hiÖn tîng t©m lý x· héi trong c¸c tæ chøc, c¬

quan nhµ níc ph©n tÝch c¸c hiÖn tîng ®ã(l©y truyÒn t©m lý,
D luËn tËp thÓ, bÇu kh«ng khÝ t©m lý, truyÒn thèng t©p thÓ,
xung ®ét t©m lý)
T©m lý x· héi lµ toµn bé t×nh c¶m ý chÝ t©m tr¹ng thãi quen
truyÒn thèng thÓ hiÖn trong t©m lý cña nhãm x· héi, c¸c giai
cÊp, d©n téc, nh©n d©n c¸c níc do cã chung nh÷ng ®iÒu
kiÖn kinh tÕ x· héi trong ®êi sèng cña hä. C¸c hiÖn tîng nµy
ph¶n ¸nh cuéc sèng x· héi rÊt ®a d¹ng vµ phong phó, ®ãng
vai trß ®iÒu khiÓn ®iÒu chØnh ho¹t ®éng vµ c¸c hµnh vi øng
xö cña con ngêi trong x· héi. Vµ nã bao gåm c¸c hiÖn tîng sau:
#Sù l©y truyÒn t©m lý trong tæ chøc , ®©y lµ hiÖn tîng phæ
biÕn nhÊt vµ còng ®îc thÓ hiÖn râ nÐt h¬n c¶ trong sè c¸c
hiÖn tîng t©m lý x· héi, thêng x¶y ra trong mét tËp thÓ c¸c tæ
chøc c¬ quan, biÓu hiÖn cña nã rÊt ®a d¹ng vµ phong phó
-C¬ chÕ l©y truyÒn lµ tõ ngêi nµy sang ngêi kh¸c qua t¸c
®éng cña tiÕp xóc trùc tiÕp, hay ®ã lµ c¬ chÕ t¸c ®éng qua

11
l¹i gi÷a c¸c c¸ nh©n trong tËp thÓ. KÕt qu¶ cña nã lµ t¹o ra
mét tr¹ng th¸I xóc c¶m chung cña mét nhãm mét tËp thÓ lao
®éng, c¬ chÕ nµy cßn gäi lµ c¬ chÕ b¾t chíc
-¶nh hëng cña lan truyÒn t©m lý cã thÓ lµ tÝch cùc hay c¶
tiªu cùc, tuú thuéc vµo nguyªn nh©n cña hiÖn tîng lan truyÒn
nµy
-Nguyªn nh©n g©y ra sù lan truyÒn t©m lý rÊt kh¸c nhau vµ
®a d¹ng, tÊt c¶ nh÷ng t¸c nh©n kÝch thÝch tíi gi¸c quan cña
con ngêi g©y ra nh÷ng ¶nh hëng xÊu tíi c¸ nh©n vµ ho¹t
®éng chung cu¶ tËp thÓ, cïng víi tù kû ¸m thÞ, b¾t chíc, l©y
truyÒn t©m lý trong mét sè trêng hîp cã thÓ g©y nªn sù
ho¶ng lo¹n trong tËp thÓ. V× vËy ngêi l·nh ®¹o qu¶n lý cÇn
quan t©m tíi hiÖn tîng l©y truyÒn t©m lý ®Ó kÞp thêi ng¨n
chÆn h¹n chÕ nh÷ng l©y truyÒn t©m lý tiªu cùc, còng nh t¹o
®iÒu kiÖn cho nh÷ng nh©n tè tÝch cùc cã thÓ lan truyÒn
nhanh trong tæ chøc
#D luËn tËp thÓ: ®©y lµ mét hiÖn tîng t©m lý x· héi kh¸ phæ
biÕn trong tËp thÓ, lµ s¶n phÈm tÊt yÕu cña sù t¸c ®éng qua
l¹i gi÷a mäi ngêi trong tËp thÓ, ®ã lµ h×nh thøc thÓ hiÖn
t©m tr¹ng x· héi tríc nh÷ng sù kiÖn, hiÖn tîng hµnh vi x¶y ra
trong tËp thÓ, biÓu thÞ t©m t nguyÖn väng cu¶ hä
-D luËn tËp thÓ tæ chøc c¬ quan cã søc m¹nh to lín t¸c ®éng
tíi mäi c¸ nh©n, nh©n c¸ch cña mçi ngêi trong tËp thÓ vµ c¶
tËp thÓ. Nã ®iÒu chØnh hµnh vi cña c¸ nh©n vµ hµnh vi
chung cu¶ tËp thÓ. D luËn ®îc coi nh lµ mét c«ng cô kiÓm tra
mét c¸ch chÝnh x¸c nhanh nh¹y vµ tuyÖt ®èi ë mäi lóc, mäi
n¬I hµnh vi cña con ngêi
-D luËn trong c¬ quan tæ chøc cã thÓ ph©n chia thµnh d luËn
chÝnh thøc vµ kh«ng chÝnh thøc. D luËn chÝnh thøc lµ d luËn
®îc mäi ngêi l·nh ®¹o ñng hé, cßn d luËn kh«ng chÝnh thøc lµ
d luËn kh«ng ®îc l·nh ®¹o ñng hé
-D luËn cã thÓ lµ do th«ng tin chÝnh x¸c nã sÏ cã t¸c ®éng
tÝch cùc tíi sù ph¸t triÓn cña tËp thÓ. Ngîc l¹i d luËn cã thÓ lµ
sai ¶nh hëng xÊu tíi t©m lý cña c¶ tËp thÓ. Do vËy ngêi l·nh
®¹o ph¶I quan t©m tíi d luËn trong tËp thÓ vµ sö dông nã nh
mét ph¬ng tiÖn qu¶n lý gi¸o dôc c¸ nh©n vµ tËp thÓ, kÞp thêi
n¾m b¾t d luËn trong tËp thÓ ®Ó ®iÒu chØnh cho phï hîp

12
#BÇu kh«ng khÝ t©m lý trong tæ chøc lµ tr¹ng th¸I t©m lý
trong tËp thÓ lµ nÐt ®Æc trng ph¶n ¸nh thùc tr¹ng c¸c mèi
quan hÖ n¶y sinh trong ho¹t ®éng cña tËp thÓ, bao gåm mèi
quan hÖ vÒ t×nh c¶m gi÷a c¸c c¸ nh©n, c¸c bé phËn cña tËp
thÓ trªn c¬ së c¸c mèi quan hÖ chÝnh thøc còng nh kh«ng
chÝnh thøc trong tæ chøc, c¬ quan ®ã
-BÇu kh«ng khÝ nµy nã cßn biÓu hiÖn møc ®é hßa hîp gi÷a
c¸c ®Æc ®iÓm t©m lý trong quan hÖ trªn nh©n c¸ch cña hä
vµ ®îc h×nh thµnh tõ th¸I ®é cña mäi ngêi trong tæ chøc, c¬
quan ®èi víi c«ng viÖc, b¹n bÌ ®ång nghiÖp vµ ngêi l·nh ®¹o
cña hä.
-BÇu kh«ng khÝ trong tËp thÓ tæ chøc ®ãng vai trß to lín ®èi
víi mçi c¸ nh©n vµ c¶ ho¹t ®éng chung cña tËp thÓ. Nã thÈm
thÊu vµo ý thøc cña mçi c¸ nh©n riªng lÎ vµ t¹o ra mét ¶nh h-
ëng râ rÖt ®èi víi hä. BÇu kh«ng khÝ lµnh m¹nh th©n ¸I sÏ t¹o
nªn t©m tr¹ng vui vÎ, tinh thÇn phÊn khëi cho mçi c¸ nh©n vµ
®iÒu nµy sÏ lµm t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng, nªu cao tinh thÇn
lµm viÖc ®iÒu nµy chØ cã thÓ cã lîi cho tæ chøc , ngîc l¹i bÇu
kh«ng khÝ ngét ng¹t c¨ng th¼ng sÏ g©y ra c¸c xóc c¶m tiªu
cùc cho c¸c thµnh viªn ë nh÷ng tæ chøc c¬ quan nh vËy th-
êng xuÊt hiÖn nh÷ng xung ®ét m©u thuÉn trë ng¹i cho ho¹t
®éng cña tæ chøc.
-BÇu kh«ng khÝ t©m lý trong tËp thÓ c¸c tæ chøc c¬ quan
chÞu ¶nh hëng cña nhiÒu yÕu tè kh¸c nhau, nghiªn cøu
nh÷ng yÕu tè cÊu thµnh bÇu kh«ng khÝ t©m lý trong c¸c c¬
quan tæ chøc cã ý nghÜa thùc tiÔn to lín trong ho¹t ®éng l·nh
®¹o vµ qu¶n lý. HiÖn nay ngêi ta thêng xÐt tíi mét sè khÝa
c¹nh sau:
-Phong c¸ch lµm viÖc cña ngêi l·nh ®¹o
-Sù t¬ng hîp vÒ mÆt t©m lý gi÷a c¸c thµnh viªn
-§iÒu kiÖn vËt chÊt, lµm viÖc
-ChÕ ®é ®·I ngé, c¸c chÝnh s¸ch, b¶n th©n c«ng viÖc…
-ViÖc x©y dùng bÇu kh«ng khÝ lµnh m¹nh trong tËp thÓ lµ
mét trong nh÷ng nhiÖm vô quan träng cña ngêi l·nh ®¹o,
qu¶n lý, ®Ó lµm ®îc ®iÒu nµy cÇn ph¶I cho mçi c¸ nh©n
c¶m thÊy ®îc tho¶ m·n trong cuéc sèng t¹i tæ chøc m×nh

13
-§Ó c¶I thiÖn ®îc bÇu kh«ng khÝ trong tæ chøc th× c¸c nhµ
qu¶n lý ph¶I ch¨m lo ®Õn c¶ ®êi sèng tinh thÇn, lîi Ých vËt
chÊt cña c¸c thµnh viªn trong tæ chøc
#TruyÒn thèng tËp thÓ còng lµ mét hiÖn tîng t©m lý quan
träng trong c¸c c¬ quan tæ chøc, truyÒn thèng lµ kÕt qu¶ cña
qu¸ tr×nh ho¹t ®éng cña tËp thÓ ®îc ghi l¹i díi nh÷ng h×nh
thøc nh÷ng kh¸I niÖm vµ quy t¾c ®iÒu chØnh hµnh vi, c¸ch
øng xö cu¶ c¸c c¸ nh©n trong tËp thÓ. Trong tËp thÓ c¸c c¸
nh©n ph¶I b¶o vÖ vµ x©y dùng v÷ng ch¾c truyÒn thèng tèt
®Ñp cu¶ tËp thÓ m×nh
TruyÒn thèng còng ®îc coi lµ nh©n tè rÊt v÷ng ch¾c lµ chÊt
xóc t¸c hoµ hîp c¸ nh©n víi tËp thÓ thµnh mét thÓ thèng nhÊt
t¹o nªn nÐt ®Æc trng cña tËp thÓ ®ã
#Xung ®ét t©m lý trong tæ chøc:
Xung ®ét tËp thÓ lµ nh÷ng m©u thuÉn mang tÝnh chÊt ®èi
kh¸ng n¶y sinh gi÷a con ngêi víi con ngêi trong qu¸ tr×nh ho¹t
®éng cïng nhau trong tËp thÓ. §©y lµ mét vÊn ®Ò t©m lý x·
héi phøc t¹p trong ho¹t ®éng cña tËp thÓ tæ chøc, ®ã lµ hiÖn
tîng t©m lý vèn cã cña con ngêi
Xung ®ét thêng cã hai lo¹i :
-C¸ nh©n víi c¸ nh©n: lo¹i xung ®ét nµy xuÊt hiÖn do hµng
lo¹t c¸c nguyªn nh©n kh¸c nhau nh kh«ng t¬ng hîp vÒ mÆt
t©m lý, hiÓu nhÇm, bÊt ®ång quan ®iÓm, suy nghÜ, t×nh
c¶m… Xung ®ét c¸ nh©n cã thÓ x¶y ra theo c¸c h×nh thøc
nh xung ®ét gi¶ trong xung ®ét nµy chØ cã mét ngêi chèng
®èi l¹i mét ngêi kh¸c c«ng khai hoÆc kh«ng c«ng khai
Xung ®ét t¬ng ®ång lµ c¶ hai bªn ®Òu tÝch cùc tham gia,
lo¹i xung ®ét nµy rÊt phøc t¹p
Xung ®ét cã thÓ diÔn biÕn th«ng thêng ngµy mét tiÕn triÓn,
hay xung ®ét nµy mang tÝnh quyÕt liÖt d÷ déi, ngay tõ ®Çu
vµ tiÕn tíi bïng næ khi ®· cã xung ®ét ngÊm ngÇm tõ l©u
C¸c cuéc xung ®ét cã thÓ kÕt thóc kh¸c nhau, kÕt thóc gi¶
t¹o khi ngêi xung ®ét tëng m©u thuÉn ®ã ®· ®îc gi¶I quyÕt
nhng thùc chÊt lµ kh«ng, tho¸I trµo lµ xung ®ét chuyÓn tr¹ng
th¸I ©m, gi¶i quyÕt , dËp t¾t xung ®ét
-C¸ nh©n víi tËp thÓ: ®©y lµ xung ®ét c¸ ®Æc biÖt, nguyªn
nh©n cã thÓ xuÊt ph¸t tõ phÝa c¸ nh©n hay tæ chøc. §èi víi
lo¹i xung ®ét nµy khi gi¶I quyÕt cÇn ®¶m b¶o c¸c nguyªn

14
t¾c sau: tÝnh kh¸ch quan vµ sù nhîng bé cÇn thiÕt, nguyªn
t¾c nµy ®ßi hái c¶ hai bªn ph¶I thiÖn chÝ vµ b×nh tÜnh ®Ó
gi¶I quyÕt xung ®ét.
TÝnh ph©n minh lµ viÖc tham gia gi¶I quyÕt xung ®ét c«ng
b»ng, s¸ng suèt
Gi÷ kho¶ng c¸ch vµ th¸I ®é tù chñ ®Ó gi¶m c¨ng th¼ng gi÷a
hai bªn xung ®ét
B¶o ®¶m tÝnh linh ho¹t mÒm dÎo
XuÊt ph¸t tõ c¸c nguyªn t¾c trªn ®Ó gi¶I quyÕt xung ®ét cÇn
ph¶I sö dông c¸c biÖn ph¸p sau ®©y:
-ThuyÕt phôc lµ dïng ngêi trung gian hoµ gi¶I khi m©u thuÉn
®· trë nªn phøc t¹p, ngêi trung gian hoµ gi¶I khi m©u thuÉn
®· trë nªn phøc t¹p, ngêi trung gian ph¶I lµ ngêi cã uy tÝn vµ
c«ng minh
-BiÖn ph¸p hµnh chÝnh chØ ¸p dông khi biÖn ph¸p thuyÕt
phôc kh«ng cã hiÖu qu¶ ®ã lµ c¸c biÖn ph¸p, chia t¸ch nh÷ng
xung ®ét kh«ng ®Ó hä cïng nhãm hay tËp thÓ
Trªn mäi biÖn ph¸p ®Ó chÆn ®øng cuéc xung ®ét nh mÖnh
lÖnh cña cÊp trªn, ¸p lùc quÇn chóng

C©u 8. Mét sè khÝa c¹nh trong c«ng t¸c tæ chøc ®¸nh gi¸ vµ
sö dông c¸n bé c«ng chøc;
#Nh÷ng khÝa c¹nh t©m lý trong c«ng t¸c ®¸nh gi¸ c¸n bé.
ViÖc ®¸nh gi¸ c¸n bé thêng thêng ®îc tËp trung vµo c¸c néi
dung nh sau:
TiÓu sö vµ nh÷ng cø liÖu bªn ngoµi cña c¸n bé. Trong ®ã tiÓu
sö lµ nh÷ng cø liÖu m« t¶ chung vÒ con ngêi, lµ nh÷ng th«ng
tin rÊt quan träng tuy vËy ®©y còng cha thÓ lµ th«ng tin
hoµn h¶o mµ ngêi ta cßn c¨n cø vµo c¸c cø liÖu kh¸ch quan
kh¸c nh tuæi t¸c, d¸ng vÎ h×nh ¶nh… Trong thùc tiÔn cã rÊt
nhiÒu nhµ l·nh ®¹o ®¸ng gi¸ quan nh©n tíng häc c¸c c¸n bé
c«ng chøc cña m×nh, nhng ®©y lµ mét ®¸ng gi¸ cha ®Çy
®ñ c¨n cø khoa häc, cã thÓ dÉn ®Õn sai lÇm vµ t©m lý häc
hiÖn ®¹i chØ ra r»ng cã thÓ quan s¸t ho¹t ®éng cö chØ ¸nh
m¾t d¸ng vÎ nô cêi ®Ó ®¸nh gi¸.
§¸nh gi¸ vÒ mÆt lËp tr¬ng t tëng chÝnh trÞ ®©y lµ néi dung
t©m lý c¬ b¶n nhÊt, khi ®¸nh gi¸ vÒ c¸n bé c«ng chøc nã
kh«ng nh÷ng thÓ hiÖn xu híng vÒ thÕ giíi quan nh©n sinh

15
quan, sù trung thµnh víi môc tiªu, lîi Ých cña giai cÊp d©n téc
mµ cßn lµ biÓu hiÖn vÒ hµnh vi cña con ngêi.
ViÖc ®¸nh gi¸ nµy cã thÓ nh×n nhËn qua c¸c yÕu tè nh th¸I
®é nhËn thøc, quan ®iÓm sèng vµ lµm viÖc, ®Þnh híng gi¸
trÞ, kh¶ n¨ng nhËn thøc, b¶o vÖ vµ vËn dông chñ nghÜa M¸c
Lªnin vµ t tëng Hå ChÝ Minh
§¸nh gi¸ hÖ thèng th¸I ®é vµ hµnh vi cña c¸ nh©n ®Ó xem
xÐt b¶n chÊt cña con ngêi, viÖc ®¸nh gi¸ nµy tËp trung vµo
c¸c néi dung sau ®©y:
-Th¸I ®é ®èi víi ngêi kh¸c, th¸I ®é ®èi víi c«ng viÖc, th¸I ®é
®èi víi b¶n th©n, th¸I ®é ®èi víi gia ®×nh
-Tr×nh ®é chuyªn m«n nghiÖp vô vµ n¨ng lùc ho¹t ®én thùc
tiÔn th× xem xÐt qua qu¸ tr×nh häc tËp t¹i trêng, møc ®é
kiÕn thøc n«ng s©u, réng hÑp
-Chó ý ®Õn n¨ng khiÕu, t duy vÒ lÜnh vùc nµo? Cßn ®èi víi
c¸n bé l·nh ®¹o cÇn ph¶I ®Ò cËp tíi kh¶ n¨ng qu¶n lý ra
quyÕt ®Þnh
§¸nh gi¸ vÒ mÆt c«ng t¸c: hiÖu qu¶ c«ng t¸c kh«ng chØ thÓ
hiÖn ë kÕt qu¶ lµm viÖc ®îc ®Þnh lîng mµ nã cßn thÓ hiÖn ë
uy tÝn cña ngêi c¸n bé vµ kh¶ n¨ng g©y ¶nh hëng cña hä tíi
ngêi kh¸c.
Nh vËy vÒ mÆt t©m lý con ngêi kh«ng bao giê cïng lóc hä
béc lé hÕt vµ ®Çy ®ñ con ngêi cña hä, mµ ®Ó hiÓu ®îc cÇn
cã mét qu¸ tr×nh vµ khi ®¸nh gi¸ cÇn kh¸ch quan, c«ng b»ng,
d©n chñ xuÊt ph¸t tõ môc ®Ých v× con ngêi, v× sù ph¸t triÓn
cña con ngêi.
Nhng trong qu¸ tr×nh ®¸nh giÊ khÝa c¹nh t©m lý cña c¸n bé
c«ng chøc cÇn tr¸nh mét sè yÕu tè sau:
-¶nh hëng theo quy luËt dù ®o¸n, theo ý m×nh, theo ý chñ
quan ®iÒu nµy sÏ lµm sai lÖch tin tøc, ý kiÕn, kh«ng quan
t©m ®Õn ý kiÕn cña ngêi kh¸c.
-¶nh hëng cu¶ quy luËt bøc x¹ nghÜa lµ chñ thÓ nhËn xÐt chØ
chó träng ®Õn viÖc ®¸nh gi¸ nh÷ng sù kiÖn hµnh vi míi x¶y
ra mµ kh«ng ®Ó ý tíi nh÷ng c¸I ®· qua cho dï nã hay nã tèt.
-¶nh hëng cña sù thµnh kiÕn c¸ nh©n, ®iÒu nµy xuÊt ph¸t tõ
lßng tin, chñ quan ë chñ thÓ ®¸nh gi¸, nÕu thµnh kiÕn tèt th×
®¸nh gi¸ tèt vµ ngîc l¹i.

16
-¶nh hëng gi÷a sù kiÖn vµ kÕt luËn, cã nghÜa lµ chñ thÓ
®¸nh gi¸ dïng ngay c¸c sù kiÖn ®Ó lµm kÕt luËn mét c¸ch
phiÕn diÖn
§Ó tr¸nh nh÷ng ¶nh hëng xÊu ®Õn viÖc ®¸nh gi¸ c¸n bé c«ng
chøc th× chñ thÓ ®¸nh gi¸ ph¶I ®Ò cao tr¸ch nhiÖm cña
m×nh cïng víi chñ thÓ ph¶I cã sù tham gia cña §¶ng, ®oµn
thÓ x· héi ®Ó ®¶m b¶o cho viÖc ®¸nh gi¸ toµn diÖn, thùc
chÊt
#Nh÷ng khÝa c¹nh t©m lý trong c«ng t¸c sö dông c¸n bé c«ng
chøc:
ViÖc ®¸nh gi¸ c¸n bé kh«ng ph¶I lµ viÖc lµm cho xong, cho cã
viÖc mµ sau khi ®¸nh gi¸ lµ ph¶I cã kÕ ho¹ch vµ sö dông ®µo
t¹o, båi dìng cô thÓ ®Ó t¹o ra nguån lùc cho tæ chøc. Trong
viÖc sö dông c¸n bé cÇn ph¶I lu ý tíi mét sè khÝa c¹nh t©m lý
sau ®©y:
-C«ng t¸c tuyÓn chän c¸n bé lµ viÖc lµm thêng xuyªn cÇn
®¶m b¶o tÝnh liÖn tôc, kÕ thõa vµ ph¸t triÓn cña tæ chøc khi
tuyÓn chän c«ng chøc cÇn ®¶m b¶o: x¸c ®Þnh ®îc nhu cÇu,
vÞ trÝ cÇn tuyÓn, th«ng b¸o nhu cÇu tuyÓn dông, nghiªn cøu
hå s¬ nh©n sù, tiÕp xóc, pháng vÊn tuyÓn dông, ®¸nh gi¸
kÕt qu¶, ra quyÕt ®Þnh tuyÓn dông
-C«ng t¸c ®Ò b¹t c¸n bé : ®©y lµ nhu cÇu xuÊt ph¸t tõ viÖc
më réng tæ chøc hay do thiÕu c¸n bé l·nh ®¹o qu¶n lý…trong
thùc tÕ c«ng t¸c nµy thêng diÔn ra theo c¸c c¸ch nh th¨m dß
uy tÝn, ®Ò cö bÇu cö… vµ chñ yÕu lµ h×nh thøc thi tuyÓn
Lu©n chuyÓn c¸n bé lµ sù ®iÒu ®éng c¸n bé cã tæ chøc cã
kÕ ho¹ch víi môc ®Ých:
-Thö th¸ch c¸n bé, ®Ó c¸n bé liªn quan víi m«I trêng, nhiÒu
c«ng viÖc kh¸c nhau qua ®ã n©ng cao n¨ng lùc c¸n bé.
-Khi c¸n bé ë vÞ trÝ c«ng t¸c kh«ng phï hîp, khi c¬ cÊu c¸n bé
bÞ mÊt c©n ®èi
-Lu©n chuyÓn khi ®¬ng sù tróng cö sau khi bÇu cö lu©n
chuyÓn lµ mét biÖn ph¸p quan träng ®Ó båi dìng rÌn luyÖn
c¸n bé më réng m«I trêng c«ng t¸c t¨ng thªm vèn hiÓu biÕt vµ
kinh nghiÖm ph¶I cã sù c©n nh¾c vµ tÝnh to¸n cô thÓ tr¸nh
hiÖn tîng th©n quen, t tëng côc bé ®Þa ph¬ng, e kÝp…
-Nh÷ng yÕu tè t©m lý cÇn tr¸nh trong c«ng t¸c c¸n bé. C«ng
t¸c nµy lµ c«ng viÖc cã tÝnh chÊt quyÕt ®Þnh ®èi víi sù æn

17
®Þnh vµ ph¸t triÓn cña tæ chøc. V× vËy ®©y lµ c«ng t¸c ®èi
víi con ngêi nªn khi ®¸nh gi¸ ph¶I thËn träng vµ tr¸nh mét sè
¶nh hëng
-¶nh hëng cña gi¸ trÞ th©n quen, thãi quen nµy ®ang cã t¸c
®éng s©u réng tíi viÖc lùa chän c¸n bé cña chóng ta hiÖn nay
-Sù ¶nh hëng cña chñ nghÜa duy vËt
-YÕu tè t©m lý x· héi thø 3 cÇn tr¸nh ®ã lµ t©m lý khi cã thÓ
chÊp nhËn m×nh ®ang vÞ trÝ cao cho ®Õn vÞ trÝ thÊp.

Ch¬ng IV
C©u 9 : Kh¸I niÖm l·nh ®¹o vµ ªkÝp l·nh ®¹o
#Kh¸I niÖm ngêi l·nh ®¹o
-Tæ chøc lµ sù phèi hîp hµnh vi vµ thèng nhÊt ý chÝ cu¶ hai
hay nhiÒu ngêi mét c¸ch cã ý thøc, tæ chøc xuÊt hiÖn mét
c¸ch tÊt yÕu trong céng ®ång. Trong qu¸ tr×nh h×nh thµnh
tæ chøc, ta ph©n biÖt lµm 2 lo¹i tæ chøc chÝnh thøc vµ phi
chÝnh thøc. Tæ chøc chÝnh thøc ®îc h×nh thµnh theo con ®-
êng bªn ngoµi, theo yªu cÇu cña ho¹t ®éng chung vµ tæ chøc
®îc h×nh thµnh do sù thiÖn c¶m c¸ nh©n t¬ng ®ång víi
nhau t¹o thµnh nhãm
-Khi cã sù liªn kÕt tõ hai ngêi trë lªn sÏ xuÊt hiÖn c¸c hiÖn tîng
c¸ nh©n nµy chi phèi c¸ nh©n kh¸c vµ ngêi chi phèi sÏ gi÷ vai
trß ®iÒu khiÓn, tæ chøc trong c¸c tæ chøc. Nh÷ng ngêi nµy
®îc gäi lµ ngêi ®øng ®Çu. Hä ®îc gäi lµ thñ lÜnh nÕu ®øng
®Çu nhãm kh«ng chÝnh thøc. Cßn gäi lµ l·nh ®¹o nÕu ®øng
®Çu nhãm chÝnh thøc
-Nh vËy cã thÓ nãi l·nh ®¹o vµ thñ lÜnh lµ mét hiÖn tîng t©m
lý x· héi vµ ho¹t ®éng cña c¸c tæ chøc. Tuy vËy gi÷a 2 kh¸I
niÖm nµy cã mét sè ®iÒu kh¸c biÖt víi nhau ®ã lµ: thñ lÜnh
thùc hiÖn sù ®iÒu hoµ gi÷a c¸c c¸ nh©n trong nhãm cßn l·nh
®¹o thùc hiÖn sù ®iÒu chØnh c¸c quan hÖ x· héi chÝnh thøc
cña nhãm víi t c¸ch lµ tæ chøc x· héi, thñ lÜnh ®îc c«ng nhËn
trong mèi trêng hÑp. Cßn l·nh ®¹o lµ ngêi tæ chøc cña m«I tr-
êng lín nghÜa lµ nã g¾n liÒn víi toµn bé c¸c hÖ thèng quan
hÖ x· héi, thñ lÜnh xuÊt hiÖn mét c¸ch tù ph¸t do yªu cÇu cu¶
mét nhãm do sù thõa nhËn vµ suy t«n mét c¸ch tù nguyÖn
cña c¸c thµnh viªn, cßn l·nh ®¹o ®îc bæ nhiÖm hoÆc bÇu ra,

18
ho¹t ®éng cña ngêi l·nh ®¹o cã thÓ ®îc kiÓm so¸t bëi c¸c c¬
cÊu kh¸c nhau cu¶ x· héi.
VÒ chÕ ®é æn ®Þnh vµ tÝnh æn ®Þnh cña thñ lÜnh kÐm
h¬n l·nh ®¹o, l·nh ®¹o ®iÒu hµnh c¸c quan hÖ x· héi b»ng
quy chÕ, hÖ thèng ph¸p luËt..cßn thñ lÜnh thêng ®Æt lÖ,
theo lÖ quy íc
Thñ lÜnh thêng lµ mét ngêi nh÷ng l·nh ®¹o cã thÓ lµ mét
nhãm ngêi.
Nh vËy thñ lÜnh vµ l·nh ®¹o ®Òu cã chøc n¨ng ®iÒu khiÓn
ho¹t ®éng chung cu¶ nhãm ®iÒu chØnh c¸c mèi quan hÖ
trong nhãm b»ng c¸c ph¬ng thøc kh¸c nhau.
#£ kÝp l·nh ®¹o: nh ®· tr×nh bµy ë trªn, l·nh ®¹o cã thÓ lµ
mét ngêi hay lµ mét ªkÝp. VËy ªkÝp lµ mét tæ chøc mét cÊu
tróc x· héi phèi hîp hµnh ®éng ®Ó thùc hiÖn nh÷ng ho¹t
®éng ®¹t tíi môc tiªu chung trªn c¬ së cu¶ sù t¬ng hîp t©m
lý. Th«ng thêng ®Ó nhËn diÖn mét ªkÝp l·nh ®¹o ngêi ta th-
êng c¨n cø vµo mét sè dÊu hiÖu sau ®©y :
-sù thèng nhÊt vÒ ®éng c¬ môc ®Ých ®©y lµ sù biÓu hiÖn
c¬ b¶n vÒ sù t¬ng ®ång t©m lý cña c¸c thµnh viªn trong mét
ªkÝp l·nh ®¹o. Hä cã môc ®Ých chung nhng quan träng h¬n
ph¶I cã hÖ thèng ®éng c¬ nh»m ®¹t môc ®Ých ®ã thèng
nhÊt víi nhau
-thèng nhÊt cao vÒ lîi Ých lµ ®iÒu kiÖn quan träng ®Ó duy
tr× mét ªkÝp nãi chung vµ mét ªkÝp l·nh ®¹o nãi riªng. Lîi Ých
cña tæ chøc cã thÓ lµ tinh thÇn còng cã thÓ lµ vËt chÊt, nhng
ph¶I cã sù ®iÒu hoµ phï hîp vµ thèng nhÊt.
-Thèng nhÊt nhu cÇu thµnh ®¹t v× nhu cÇu nµy cã ë mäi
thµnh viªn cña ªkÝp l·nh ®¹o. Khi ®ã nhu cÇu thµnh ®¹t sÏ trë
thµnh ®éng lùc thóc ®Èy c¸c thµnh viªn trong ªkÝp phèi hîp
tèt h¬n vÒ c¸c ho¹t ®éng còng nh trong viÖc s¸ng t¹o qu¶n lý
-Thèng nhÊt trong t×m tßi vµ sö dông c¸c biÖn ph¸p, ph¬ng
ph¸p kü thuËt qu¶n lý nh»m ®¶m b¶o cho c¸c t¸c ®éng cuat
l·nh ®¹o ®Õn ®èi tîng qu¶n lý thÓ hiÖn ®îc ý chÝ chung cña
ban l·nh ®¹o vµ phï hîp víi quy luËt kh¸ch quan.
-Cã thÓ ph©n chia quyÒn lùc vµ bè trÝ c«ng viÖc khoa häc
phï hîp víi së trêng vµ n¨ng lùc cña mçi thµnh viªn trong ªkÝp.
§iÒu nµy cho phÐp c¸c thµnh viªn ph¸t huy tèi ®a tiÒm n¨ng
cña m×nh vµ t¹o ®iÒu kiÖn cho sù phèi hîp nhÞp nhµng c¸c

19
c¸ nh©n trong ªkÝp l·nh ®¹o vµ t¹o ra søc m¹nh tæng hîp cu¶
l·nh ®¹o
Vai trß cña thñ tíng trong ªkÝp l·nh ®¹o ®îc ®Ò cao, ngêi nµy
cã vai trß tæ chøc, ®iÒu khiÓn kiÓm tra ®¸nh gi¸ ho¹t ®éng
cña c¸c thµnh viªn mét c¸ch c«ng b»ng vµ kh¸ch quan. Khi vai
trß cña thñ trëng ®îc ®Ò cao ®îc coi lµ linh hån cña ªkÝp l·nh
®¹o th× ªkÝp l·nh ®¹o ho¹t ®éng ®ång bé, cã hiÖu qu¶
£kÝp kh«ng tån t¹i vÜnh viÔn mµ sÏ cã sù thay ®æi cïng víi sù
ph¸t triÓn cña tæ chøc.

C©u 10 : Ph©n tÝch n¨ng lùc tæ chøc cu¶ ngêi l·nh ®¹o
N¨ng lùc tæ chøc lµ tæng hîp c¸c thuéc tÝnh ®éc ®¸o cña c¸
nh©n phï hîp víi nh÷ng yªu cÇu ®Æc trng cu¶ mét ho¹t ®éng
nhÊt ®Þnh nh»m b¶o ®¶m viÖc hoµn thµnh cã kÕt qu¶ tèt
trong lÜnh vùc ho¹t ®éng Êy. Trong mçi mét tæ chøc thêng
vËn ®éng trong mét m«I trêng lu«n cã nh÷ng biÕn ®éng. Vµ
®Ó tæ chøc ®¹t ®îc môc tiªu qu¶n lý ®· x¸c ®Þnh th× ngêi
l·nh ®¹o ph¶I cã n¨ng lùc tæ chøc. N¨ng lùc nµy ph¶I thÓ hiÖn
trªn nhiÒu lÜnh vùc nh ho¹ch ®Þnh kiÓm tra,tæ chøc. N¨ng
lùc tæ chøc cã ý nghÜa rÊt quan träng ®èi víi hiÖu suÊt lao
®éng cña ngêi l·nh ®¹o vµ cña c¶ tæ chøc.
HiÖn nay cã rÊt nhiÒu quan ®iÓm kh¸c nhau khi ph©n tÝch
cÊu tróc nãi chung vµ n¨ng lùc tæ chøc nãi riªng. NÕu dùa vµo
quan ®iÓm t©m lý häc nh©n c¸ch th× cÊu tróc n¨ng lùc tæ
chøc cu¶ ngêi l·nh ®¹o bao gåm c¸c phÇn sau:
-C¸c ®Æc ®iÓm chung: ®©y lµ nh÷ng ®Æc ®iÓm lµm c¬
së, nÒn t¶ng cho sù h×nh thµnh n¨ng lùc tæ chøc ë ngêi l·nh
®¹o. C¸c ®Æc ®iÓm nµy bao gåm xu híng c¸ nh©n thÓ hiÖn
ë môc ®Ých vµ hÖ thèng thóc ®Èy c¸ nh©n trong cuéc sèng
nh lý tëng, lËp trêng giai cÊp, tÝnh t tëng vµ ®¹o ®øc lµ
nh÷ng biÓu hiÖn næi tréi cña nh÷ng ngêi cã n¨ng lùc tæ
chøc.
-Kinh nghiÖm liªn quan ®Õn ho¹t ®éng cña tæ chøc ®ã lµ tri
thøc, ph¬ng thøc c¸ch thøc vµ th¸I ®é ®èi víi ho¹t ®éng tæ
chøc, kinh nghiÖm nµy cã thÓ lµ do ®îc ®µo t¹o hoÆc thu lîm
trùc tiÕp nhng chñ yÕu lµ do ®µo t¹o
-Mét sè phÈm chÊt c¸ nh©n nh÷ng phÈm chÊt nµy cã ë nhiÒu
c¸ nh©n dï hä kh«ng lµ l·nh ®¹o vµ kh«ng cã n¨ng lùc qu¶n lý.

20
Tuy nhiªn ®· lµ ngêi cã n¨ng lùc tæ chøc th× ph¶I cã kh¶ n¨ng
nµy ®ã lµ ãc suy xÐt s©u s¾c, s¸ng t¹o, linh ho¹t quan s¸t tèt,
linh ho¹t tù kiÒm chÕ, cã tÝnh tæ chøc ®éc lËp kh¶ n¨ng lµm
viÖc bÒn l©u
Nh÷ng phÈm chÊt nµy rÊt quan träng trong c¸c ®Æc ®iÓm
chung cÊu thµnh n¨ng lùc cña tæ chøc lµ sù linh ho¹t mÒm dÎo
cu¶ trÝ tuÖ. Nhê nh÷ng phÈm chÊt nµy con ngêi cã thÓ trë
thµnh l·nh ®¹o cña tæ chøc
C¸c ®Æc ®iÓm chuyªn biÖt: ®©y lµ nh÷ng phÈm chÊt t©m
lý cã vai trß lµ ®iÒu kiÖn ®èi víi n¨ng lùc tæ chøc cña ngêi
l·nh ®¹o. Nã bao gåm c¸c høng thó cña c¸ nh©n víi ho¹t ®éng
cña tæ chøc kh¶ n¨ng lµm viÖc cïng vµ th«ng qua ngêi kh¸c.
Høng thó víi ho¹t ®éng tæ chøc lµ mét thóc ®Èy quan träng
gióp c¸ nh©n chiÕm ®o¹t nh÷ng ®èi tîng cã kh¶ n¨ng tho¶
m·n vµ ®em l¹i rung c¶m cho chñ thÓ. Høng thó nµy cã thÓ
®îc h×nh thµnh tõ sù hÊp dÉn cña ho¹t ®éng nµy ®èi víi c¸
nh©n nhng cã thÓ do nhu cÇu tham gia tæ chøc mµ thµnh.
Kh¶ n¨ng lµm viÖc cïng vµ th«ng qua ngêi kh¸c ®©y lµ ®Æc
trng c¬ b¶n cu¶ qu¶n lý. §Ó cã thÓ lµm viÖc víi ngêi kh¸c nhµ
qu¶n lý cÇn cã mét sè phÈm chÊt thuéc n¨ng lùc tæ chøc nh:
kh¶ n¨ng n¾m b¾t t©m lý cña con ngêi, ®Æc biÖt lµ c¸c
thuéc tÝnh tæ chøc cña m×nh. Kh¶ n¨ng thóc ®Èy ngêi kh¸c
thÓ hiÖn ë sù ®iÒu khiÓn vµ tÝch cùc ho¸ ho¹t ®éng cu¶ c¸c
c¸ nh©n trong tæ chøc.
C¸c ®Æc ®iÓm c¸ biÖt nµy t¹o nªn s¾c th¸I ®éc ®¸o trong
ho¹t ®éng tæ chøc cu¶ mét ngêi. S¾c th¸I nµy do nh÷ng kh¸c
biÖt vÒ tÇm vùc c«ng t¸c, vÒ giíi h¹n løa tuæi hay tÝnh c¬
®éng trong t¸c phong c«ng t¸c qyu ®Þnh.
TÇm vùc c«ng t¸c ®îc chia lµm 3 lo¹i: chung riªng hÑp v× cã
nh÷ng ngêi l·nh ®¹o cã kh¶ n¨ng trong nhiÒu lÜnh vùc, nhng
còng cã ngêi chØ cã kh¶ n¨ng trong mét lÜnh vùc nhÊt ®Þnh.
#Giíi h¹n vÒ løa tuæi còng cã 3 giíi h¹n:
Kh«ng bÞ h¹n chÕ vÒ løa tuæi th× ngêi nµy cã thÓ tiÕn hµnh
c«ng t¸c tæ chøc, qu¶n lý ë mét c¬ quan ®¬n vÞ cã nhiÒu
løa tuæi kh¸c nhau
BÞ h¹n chÕ vÒ løa tuæi lµ nh÷ng ngêi chØ tiÕn hµnh c«ng t¸c
tæ chøc tèt ë løa tuæi nh m×nh

21
Cã sù lùa chän vÒ løa tuæi chØ qu¶n lý ngêi ë løa tuæi kh¸c
m×nh
TÝnh ®éng c¬ trong t¸c phong c«ng t¸c thÓ hiÖn qua 4 kiÓu
nhµ tæ chøc sau ®©y:
-Ngêi tæ chøc tÝnh nãng: ®©y lµ ngßi cã tÝnh bång bét, s«I
næi, nãng nÈy, dÔ bÞ kÝch ®éng, say sa, kh«ng tù kiÒm chÕ,
tÝnh th¾ng quyÕt liÖt, dÔ thay ®æi t©m tr¹ng
-Ngêi tæ chøc linh ho¹t: c©n b»ng h¬n kiÓu ngêi trªn, nhanh
nhÑn linh ho¹t, cëi më, dÔ lµm quen, chÞu ®ùng ®îc sù thay
®æi vµ mau chãng thÝch nghi víi chóng, dÔ tiÕp cËn víi c¸I
míi, xö sù linh ho¹t
-Ngêi tæ chøc tÝnh b×nh th¶n: rÊt c©n b»ng vÒ t×nh c¶m vµ
hµnh ®éng, b×nh tÜnh ung dung, tù kiÒm chÕ cao, kh¶ n¨ng
lµm viÖc bÒn bØ ngay tõ ®Çu cho tíi khi kÕt thóc
-Ngêi tæ chøc tÝnh trÇm lµ ngêi nh¹y c¶m, kh«ng tiÕp xóc hay
tù ¸Ý, thêng lµm tèt viÖc quen,kh«ng tiÕp nhËn viÖc l¹.
Mçi mét ngêi trªn ®Òu cã mÆt m¹nh vµ mÆt yÕu cña m×nh
cho nªn ph¶I tuú thuéc vµo tõng hoµn c¶nh mµ chän ngêi
qu¶n lý phï hîp
BiÓu hiÖn cu¶ n¨ng lùc tæ chøc bao gåm:
-X©y dùng kÕ ho¹ch toµn diÖn cho bé m¸y bao gåm c¸c ho¹t
®éng, nÕu liªn hÖ c¸c nguån lùc ®Ó phôc vô cho sù ph¸t
triÓn cña tæ chøc
-HiÖn thùc hãa kÕ ho¹ch trªn thùc tÕ vµ ®iÒu chØnh c¸c thay
®æi do ®iÒu kiÖn kh«ng phï hîp
-KiÓm tra ®¸nh gi¸ ®Ó khÐp kÝn ho¹t ®éng tæ chøc vµ qua
kh©u nµy còng ®¸nh gi¸ ®îc n¨ng lùc tæ chøc cña chñ thÓ
N¨ng lùc tæ chøc cña ngõo l·nh ®¹o lµ ®iÒu kiÖn quan träng
®Ó ngêi l·nh ®¹o thùc hiÖn tèt vai trß cña m×nh ®èi víi tæ
chøc

C©u 11. Ph©n tÝch tr×nh bµy uy tÝn cña ngêi l·nh ®¹o
#Uy tÝn lµ ¶nh hëng quyÒn lùc vµ søc m¹nh tinh thÇn cña
mét c¸ nh©n, mét nhãm ngêi ®Õn c¸ nh©n kh¸c khiÕn hä tin
tëng nÓ phôc mµ tu©n theo yªu cÇu cña c¸ nh©n vµ nhãm x·
héi ®ã. Vµ thµnh c«ng cña ngêi l·nh ®¹o phô thuéc rÊt nhiÒu
vµo ¶nh hëng cña ngêi ®ã vµ lßng tin sù kÝnh phôc cña cÊp
díi víi ngêi l·nh ®¹o. Nãi c¸ch kh¸c mét ngêi l·nh ®¹o thµnh

22
c«ng trong vai trß cña m×nh th× ngêi ®ã ph¶I cã u tÝn trong
tæ chøc cña m×nh
#Uy tÝn cña ngêi l·nh ®¹o , qu¶n lý ®îc hîp thµnh bëi rÊt
nhiÒu yÕu tè. H¬n n÷a ®©y lµ mét nh©n tè quan träng gãp
phÇn vµo thµnh c«ng trong c«ng t¸c cña ngêi l·nh ®¹o, qu¶n
lý ®ã lµ mét yªu cÇu vµ tiªu chuÈn cã tÝnh tæng hîp nhiÒu
mÆt ®èi víi c¸n bé c¸c cÊp. Do vËy uy tÝn cu¶ ngêi l·nh ®¹o
ph¶I bao gåm ®îc yÕu tè hîp thµnh quan trong nhÊt nh thùc
quyÒn ®îc giao phã vµ thõa nhËn, phÈm chÊt n¨ng lùc ®¸p
øng yªu cÇu thùc hiÖn cã kÕt qu¶ nh÷ng quyÒn h¹n vµ nhiÖm
vô cña ngêi l·nh ®¹o
#Uy tÝn cña ngêi l·nh ®¹o còng cã sù ph©n chia ®ã lµ uy tÝn
gi¶ danh vµ uy tÝn ®Ých thùc
#Uy tÝn ®Ých thùc lµ sù kÕt hîp mét c¸ch ®Æc bÞªt kh¸ch
quan gi÷a phÈm chÊt t tëng chÝnh trÞ, ®¹o ®øc vµ n¨ng lùc
cña ngêi l·nh ®¹o. Uy tÝn nµy h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn th«ng
qua ho¹t ®éng vµ giao lu cña chñ thÓ vµ kh¸ch thÓ trong
qu¶n lý
#Uy tÝn ®Ých thùc ®îc biÓu hiÖn qua c¸c c¬ së sau ®©y:
ngêi l·nh ®¹o lu«n ®øng trªn c¬ng vÞ cña m×nh
-Nh÷ng quyÕt ®Þnh ®a ra ®îc cÊp díi thùc hiÖn tù gi¸c
nghiªm tóc ®Çy ®ñ dï kh«ng cã mét ngêi l·nh ®¹o
-D luËn quÇn chóng lu«n ®¸nh gi¸ tèt vÒ ngêi l·nh ®¹o hä yªn
t©m tù hµo tin yªu ngêi l·nh ®¹o
-Ngêi l·nh ®¹o lu«n cã t©m tr¹ng tho¶I m¸I, nhiÖt t×nh trong
c«ng viÖc
-Khi ngêi l·nh ®¹o nghØ hu hay chuyÓn c«ng t¸c ®îc mäi ngêi
lu luyÕn ca ngîi..
#Uy tÝn gi¶ danh : lµ lo¹i uy tÝn mµ ngêi l·nh ®¹o tù t¹o cho
m×nh . Nã dùa trªn c¬ së:
-Sù trÊn ¸p b»ng quyÒn lùc cã nghÜa lµ ngêi l·nh ®¹o sö dông
søc m¹nh do chøc vô t¹o ra ®Ó trÊn ¸p cÊp díi. KÕt qu¶ cña
uy tÝn nµy lµ sù sî h·I vµ nã rÊt tai h¹i lµ lµm gi¶m hiÖu qu¶
c«ng viÖc, g©y bÇu kh«ng khÝ c¨ng th¼ng trong tæ chøc.
-Dùa trªn kho¶ng c¸ch ®©y lµ uy tÝn t¹o ra khi ngêi l·nh ®¹o
lu«n t¹o ra mét sù c¸ch biÖt râ rµng víi mäi ngêi. §©y lµ ngêi
l·nh ®¹o “ ngêi m¸y” hä kh«ng cã t©m hån, tù m×nh t¸ch
khái tËp thÓ

23
#Uy tÝn kiÓu gia trëng- trÞnh thîng lµ kiÓu ngêi l·nh ®¹o lu«n
cã th¸I ®é trÞnh thîng, nhiÒu khi dÉn ®Õn coi thêng ngêi kh¸c
chØ cho m×nh lµ giái.
#Uy tÝn kiÓu d©n chñ gi¶ hiÖu ®©y lµ kiÓu l·nh ®¹o bªn
ngoµi cã vÎ d©n chñ song thùc chÊt ®©y lµ mþ d©n
#Uy tÝn gi¶ danh kiÓu c«ng thÇn lµ kiÓu l·nh ®¹o lu«n lÊy
thµnh tÝch cò cña m×nh ra ®Ó th«ng b¸o, tù ca ngîi m×nh,
®©y lµ ngêi hoµi cæ, kh«ng ®æi míi
#Uy tÝn gi¶ danh kiÓu lËy kh«n, lo¹i nµy thêng cã ë ngêi lu«n
tù coi m×nh lµ thÇy, am hiÓu mäi vÊn ®Ò, thÝch dËy ngêi
kh¸c.
#Uy tÝn gi¶ danh do mîn « dï ngêi kh¸c, cÊp trªn ®Ó trÊn ¸p
ngêi kh¸c, hoÆc t¹o ra cho mäi ngêi tëng m×nh quen cÊp trªn
Nh vËy trong thùc tÕ cã rÊt nhiÒu lo¹i uy tÝn gi¶ danh, cho
nªn ®iÒu cÇn thiÕt lµ ph¶I lo¹i bá c¸c lo¹i uy tÝn nµy, kh«I
phôc uy tÝn ®Ých thùc cña ngêi l·nh ®¹o.
Con ®êng vµ biÖn ph¸p n©ng cao uy tÝn cu¶ ngêi l·nh ®¹o
Con ®êng c¬ b¶n
Tù phÊn ®Êu rÌn luyÖn b»ng c¸c biÖn ph¸p nh duy tr× høng
thó, kh¸t väng vµ ý chÝ lµm l·nh ®¹o ®Ó phôc vô tæ chøc con
ngêi vµ x· héi
Thêng xuyªn tù kiÓm tra, tù phª b×nh ®Ó t×m ra c¸c nguyªn
nh©n sai lÇm trong ho¹t ®éng l·nh ®¹o cña m×nh ®Ó tõ ®ã
nghiªm kh¾c söa ch÷a sai lÇm
Gi÷ v÷ng vµ n©ng cao uy tÝn cho c¸c mèi quan hÖ b»ng
hµnh ®éng khiªm tèn, hoµ nh·, gi÷ g×n ®óng mùc víi mäi ng-
êi
Thùc hiÖn d©n chñ c«ng khai, thùc sù lµ trong träng trÝ tuÖ
cña tËp thÓ, sù tin tëng vµo cÊp díi vµ tÝnh ®óng ®¾n cña
quyÕt ®Þnh do m×nh ®a ra
MÆc dï vËy cÇn ph¶I lu ý trong qu¸ tr×nh x©y dùng vµ n©ng
cao uy tÝn l·nh ®¹o, cÇn tr¸nh viÖc coi uy tÝn lµ môc ®Ých
cuèi cïng mµ chØ nªn coi ®ã lµ ph¬ng tiÖn ®Ó ®¹t ®îc môc
®Ých qu¶n lý. ViÖc x©y dùng uy tÝn ph¶I ®îc tiÕn hµnh g¾n
víi thùc tiÔn liªn tôc kh«ng ngõng

C©u 12. Tr×nh bµy vµ ph©n tÝch phong c¸ch l·nh ®¹o

24
#Phong c¸ch l·nh ®¹o cã thÓ ®îc xem xÐt nh mét nh©n tè
quan träng trong qu¶n lý g¾n liÒn víi kiÓu ngêi l·nh ®¹o hoÆc
xem nh khoa häc, nghÖ thuËt t¸c ®éng cña ngêi l·nh ®¹o vµ
nh ph¬ng ph¸p lµm viÖc cña hä
-Phong c¸ch l·nh ®¹o lµ tæng hoµ nh÷ng quan niÖm c¸ch thøc
tiÕn hµnh ho¹t ®éng qu¶n lý, l·nh ®¹o ®îc thùc hiÖn thêng
xuyªn t¹o thµnh nÐt riªng biÖt gi÷a tõng nhµ l·nh ®¹o hay
kiÓu ngêi l·nh ®¹o
Khi nghiªn cøu kh¸I niÖm l·nh ®¹o th× ngêi ta cÇn chó ý tíi c¸c
®iÓm -phong c¸ch l·nh ®¹o ph¶I thÓ hiÖn ®îc quan niÖm cña
ngêi l·nh ®¹o vÒ ho¹t ®éng qu¶n lý
-Phong c¸ch l·nh ®¹o bao gåm nhiÒu ph¬ng ph¸p lÒ lèi lµm
viÖc ®îc lËp l¹i ë ngêi l·nh ®¹o
-Phong c¸ch l·nh ®¹o ®îc thÓ hiÖn qua hÖ thèng hµnh vi cña
ngêi l·nh ®¹o
Tuy phong c¸ch l·nh ®¹o lµ phong c¸ch ho¹t ®éng cña mét c¸
nh©n nhng nã l¹i lu«n g¾n liÒn víi tÝnh lÞch sö, giai cÊp hÖ t
tëng
-Ngoµi ra khi xem xÐt ®Õn phong c¸ch l·nh ®¹o chóng ta
kh«ng thÓ bá qua c¸c kh¸I niÖm nµy t¹o nªn mét phong c¸ch
l·nh ®¹o hoµn chØnh
-HiÖn nay cã rÊt nhiÒu phong c¸ch l·nh ®¹o kh¸c nhau nhng
ngêi ta quy vÒ 2 c¸ch ph©n lo¹i phæ biÕn nh sau:
C¸ch ph©n lo¹i th«ng thêng theo c¸ch nµy t¬ng øng víi mçi
kiÓu ngêi l·nh ®¹o lµ mét lo¹i phong c¸ch l·nh ®¹o, cô thÓ.
-Phong c¸ch ®éc tµi gia trëng ®©y lµ phong c¸ch biÕn tíng,
qu¸ th¸I cña phong c¸ch quyÕt ®o¸n. Ngêi l·nh ®¹o sÏ tù
quyÕt ®Þnh mäi vÊn ®Ò trong tæ chøc, lu«n ®ßi hái cÊp díi
ph¶I phôc tïng tuyÖt ®èi cÊp trªn
Phong c¸ch l·nh ®¹o d©n chñ lµ t¹o c¬ héi cho cÊp díi tham
gia vµo qu¸ tr×nh ra quyÕt ®Þnh qu¶n lý b»ng viÖc trng cÇu
ý kiÕn.
Phong c¸ch l·nh ®¹o tù do lµ khuyÕn khÝch cÊp díi ph¸t huy
kh¶ n¨ng cña m×nh
#Ph©n lo¹i theo phong c¸ch cña Chalvin. Theo «ng dùa trªn
c¬ së c¬ b¶n lµ sù cam kÕt vµ hîp t¸c cã thÓ chia thµnh 5
cÆp phong c¸ch l·nh ®¹o cã hiÖu qu¶ vµ kh«ng cã hiÖu qu¶
-Phong c¸ch cña ngêi tæ chøc ®iÒu chØnh quan liªu

25
-Phong c¸ch ngêi tham gia phong c¸ch ngêi cã ®Çu ãc gia tr-
ëng vµ mþ d©n
-Phong c¸ch ngêi m¹nh d¹n phong c¸ch ngêi chuyªn chÕ sÝnh
kü thuËt
-Phong c¸ch ngêi cùc ®¹i chñ nghÜa- phong c¸ch ngêi kh«ng
tëng sinh hiÖn ®¹i
-Phong c¸ch ngêi thùc tÕ t¹o c¬ héi
Trong c¸c cÆp phong c¸ch nµy th× phong c¸ch sau kh«ng cã
hiÖu qu¶
VÊn ®Ò x©y dùng phong c¸ch l·nh ®¹o míi; ®©y lµ mét vÊn
®Ò mang tÝnh cÊp b¸ch vµ quan träng giai ®o¹n hiÖn nay
Tríc hÕt cÇn lo¹i bá phong c¸ch l·nh ®¹o quan liªu, ®©y lµ
phong c¸ch sÏ sinh ra chÕ ®é quan liªu bao cÊp, sinh ra c¸c
bÖnh ®éc ®o¸n chuyªn quyÒn thiÕu d©n chñ, kh«ng s©u s¸t
thùc tÕ…lµm cho hiÖu qu¶ qu¶n lý kÐm. Nh÷ng ngêi l·nh ®¹o
kiÓu nµy chØ thÝch ngåi bµn giÊy, thÝch dïng mÖnh lÖnh,
kh«ng ®I thùc tÕ, kh«ng quan t©m tíi quÇn chóng, ®©y lµ
mét thø giÆc trong lßng chóng ta theo Hå ChÝ Minh
Phong c¸ch l·nh ®¹o quan liªu thêng biÓu hiÖn ë mét sè ®Æc
®iÓm sauL khuynh híng cøng nh¾c, c¬ cÊu qu¶n lý cång
kÒnh, tiÕn ®é c«ng viÖc chËm ch¹p, thô ®éng
Cã th¸I ®é thê ¬ víi yªu cÇu thùc tÕ cña mäi ngêi
Nhá nhÆt trong quan hÖ víi ngêi díi quyÒn
Cã rÊt nhiÒu nguyªn nh©n dÉn ®Õn t×nh tr¹ng quan liªu nh-
ng nÕu xÐt ë gãc ®é t©m lý c¸ nh©n th× ®ã lµ do:
®éng c¬ nh cÇu th¨ng tiÕn kh«ng ®øng ®¾n. Môc ®Ých
c«ng t¸c nÆng vÒ quyÒn lîi c¸ nh©n
Do tr×nh ®é lý luËn chuyªn m«n qu¶n lý yÕu, n¨ng lùc vµ ph-
¬ng ph¸p h¹n chÕ, kh«ng ®¸p øng ®îc nhu cÇu ®iÒu kiÖn
cña chøc danh l·nh ®¹o
Do lËp trêng t tëng, qu¶n lý lÖch l¹c
Do kh«ng ®îc ®µo t¹o vµ båi dìng
CÇn ph¶I x©y dùng cho mçi ngêi phong c¸ch lµm viÖc míi. Vµ
®Ó lµm ®îc ®iÒu ®ã cÇn
Kh«ng ngõng n©ng cao tr×nh ®é lý luËn chÝnh trÞ chuyªn
m«n, qu¶n lý nh»m ®æi míi t duy c¸ch thøc l·nh ®¹o.
Thèng nhÊt gi÷a lý luËn vµ thùc tiÔn, lêi nãi ®I ®«I víi viÖc
lµm

26
Lµm viÖc lu«n lu«n tu©n thñ nguyªn t¾c tËp trung d©n chñ,
lµm viÖc tËp thÓ, d¸m chÞu tr¸ch nhiÖm
Thêng xuyªn n¾m v÷ng t×nh h×nh thùc tÕ, s¸t d©n, dùa vµo
d©n, gÇn gòi vµ ph¸t huy søc s¸ng t¹o cña ngêi d©n
T¨ng cêng c«ng t¸c phª b×nh vµ tù phª b×nh,lµm viÖc cëi më,
tr¸nh chñ nghÜa c¸ nh©n
Gi÷ g×n vµ n©ng cao nh÷ng phÈm chÊt cÇn kiÖm liªm chÝnh
chÝ c«ng v« t
MÒm dÎo linh ho¹t s¸ng t¹o ®æi míi trong c«ng t¸c vµ trong
giao tiÕp, xö lý c«ng viÖc

Ch¬ng V: Giao tiÕp trong ho¹t ®éng qu¶n lý

C©u 13: Ph©n lo¹i giao tiÕp trong qu¶n lý
Ho¹t ®éng giao tiÕp trong qu¶n lý rÊt ®a d¹ng vµ tuú vµo c¬
së ph©n lo¹i sÏ cã nh÷ng ph©n lo¹i cô thÓ sau:
C¨n cø vµo ph¬ng tiÖn giao tiÕp th× cã
#Giao tiÕp b»ng ng«n ng÷ lµ giao tiÕp ®îc sö dông hÖ thèng
ng«n ng÷ con ngêi, ®©y lµ lo¹i giao tiÕp phæ biÕn vµ cã
hiÖu qu¶ v× ®¶m b¶o ®îc ý nghÜa cña th«ng tin. Trong lo¹i
giao tiÕp nµy hiÖu qu¶ cña nã phô thuéc vµo chñ thÓ giao
tiÕp.
#Giao tiÕp b»ng ng«n ng÷ trong qu¶n lý hµnh chÝnh nhµ níc
cã tÝnh quy chiÕu ®îc x¸c ®Þnh cho tõng tæ chøc bé m¸y
hµnh chÝnh, ®Æc biÖt viÖc x©y dùng th«ng ®iÖp trong qu¸
tr×nh giao tiÕp ph¶I tu©n thñ ®óng c¸c quy ®Þnh nh»m t¹o
ra sù thèng nhÊt vµ thuËn lîi cho viÖc gi¶I m· ®èi víi c¸c bªn
tham gia vµo giao tiÕp
#Giao tiÕp khi ng«n ng÷ lµ viÖc giao tiÕp th«ng qua c¸c hÖ
thèng tÝn hiÖu bao gåm c¸c tÝn hiÖu kh«ng lµ ng«n ng÷, mµ
lµ c¸c cö chØ ng«n ng÷ cã thÓ nh:
-HÖ thèng cö chØ, nÐt mÆt, ®iÖu bé ®îc t¹o ra bëi c¸c bé
phËn c¶u c¬ thÓ.
-©m ®iÖu cêng ®é lêi nãi vµ c¸c tÝn hiÖu kÌm theo lêi nãi
-Kh«ng gian vµ thêi gian giao tiÕp nh kho¶ng c¸ch kh«ng gian
gi÷a hai bªn tham gia giao tiÕp, t thÕ trong khi giao tiÕp, ®é
dµi cu¶ giao tiÕp
-Trang phôc ®îc xem nh lµ chØ b¸o vÒ con ngêi khi tiÕp xóc
víi ngêi kh¸c

27
-Trong qu¶n lý hµnh chÝnh nhµ níc, giao tiÕp phi ng«n ng÷
còng ®îc sö dông kh¸ nhiÒu cã quy ®Þnh cô thÓ vÒ t¸c phong
trang phôc…
C¨n cø vµo chñ thÓ tham gia vµo qu¸ tr×nh giao tiÕp.
#Giao tiÕp gi÷a c¸c thµnh viªn trong cïng tæ chøc lµ lo¹i giao
tiÕp x¶y ra khi c¸c bé phËn trong tæ chøc nhËn thÊy r»ng c¸c
môc tiªu kh«ng thÓ hoµn thµnh nÕu m×nh kh«ng cã mÆt t¹i
tæ chøc. Lo¹i giao tiÕp nµy phô thuéc vµo nhiÒu tr×nh ®é
ph¸t triÓn. Vµ nã còng cã nh÷ng quy ®Þnh cô thÓ ®ã lµ giao
tiÕp ph¶I phï hîp víi hÖ thèng cÊp bËc chÝnh thøc
#Giao tiÕp gi÷a c¸c tæ chøc víi nhau: lo¹i giao tiÕp nµy x¶y ra
khi cã sù phèi kÕt hîp gi÷a c¸c tæ chøc víi nhau ®Ó thùc hiÖn
mét ho¹t ®éng chung. Giao tiÕp gi÷a c¸c tæ chøc cã thÓ lµ
trùc tiÕp hoÆc c¶ gi¸n tiÕp, ®«I khi giao tiÕp gi¸n tiÕp l¹i cã
hiÖu qu¶ h¬n nh th«ng qua v¨n b¶n, c«ng v¨n…
#Giao tiÕp gi÷a c«ng chøc víi ngêi d©n, lo¹i giao tiÕp nµy lµ
nh»m gi¶I quyÕt c¸c c«ng viÖc cña ngêi d©n, lo¹i giao tiÕp
nµy rÊt phæ biÕn. Trong lo¹i giao tiÕp nµy c«ng chøc ph¶I x¸c
®Þnh ®îc nhu cÇu, mong muèn cña ngêi d©n ®Ó cã thÓ t×m
®îc gi¶I ph¸p ®¸p øng ®îc bËn t©m cña hä
C¨n cø vµo qu¸ tr×nh trao ®æi th«ng tin trong tæ chøc
#Giao tiÕp cÊp trªn víi cÊp díi, giao tiÕp nµy thùc hiÖn sù
lu©n chuyÓn th«ng tin tõ cÊp díi, giao tiÕp nµy thùc hiÖn sù
lu©n chuyÓn th«ng tin tõ cÊp cao xuèng cÊp thÊp, tõ thñ tr-
ëng ®Õn thµnh viªn. Sù giao tiÕp nµy nh»m môc ®Ých híng
dÉn c«ng viÖc, thu thËp ph¶n håi ý kiÕn cña ngêi d©n…
#Giao tiÕp cÊp díi víi cÊp trªn, giao tiÕp tõ díi lªn lµ sù ph¶n
håi cña dßng th«ng tin tõ trªn xuèng díi. CÊp díi b¸o c¸o lªn
cÊp trªn vÒ t×nh h×nh c«ng viÖc cña m×nh vµ c¸c ®ång
nghiÖp
#Giao tiÕp hµng ngµy lµ giao tiÕp gi÷a c¸c bé phËn cïng cÊp,
®ã lµ sù phèi hîp gi÷a c¸c c¸ nh©n vµ c¸c bé phËn cïng cÊp
trong tæ chøc
Cã rÊt nhiÒu c¸ch ph©n lo¹i giao tiÕp trong qu¶n lý hµnh
chÝnh nhµ níc, nh vËy c¸c c¸ch trªn chØ mang tÝnh t¬ng ®èi,
nhng dï ph©n lo¹i theo c¸ch nµo ®I n÷a th× vÉn ph¶I ®¹t ®îc
môc tiªu giao tiÕp.

28
C©u 14. Tr×nh bµy mét sè yÕu tè t©m lý ¶nh hëng ®Õn giao
tiÕp cña ngêi l·nh ®¹o
§Þnh kiÕn ¶nh hëng ®Õn giao tiÕp. §©y lµ mét vÊn ®Ò ®îc
nhiÒu nhµ t©m lý häc quan t©m, bëi lÏ nã lµ trong c¸c yÕu tè
t©m lý x· héi ®Æc trng cña nhãm, ph¶n ¸nh ®êi sèng t©m lý
phøc t¹p trong øng xö vµ giao tiÕp cña con ngêi.
Cã rÊt nhiÒu ý kiÕn kh¸c nhau vÒ ®Þnh kiÕn, nhng nh×n
chung c¸c nhµ t©m lý ®Òu kh¼ng ®Þnh thèng nhÊt ë ®iÓm
: “®Þnh kiÕn lµ mét kiÓu th¸I ®é liªn nhãm mang tÝnh tiªu
cùc, lµ th¸I ®é tiªu cùc ®èi víi nhãm hoÆc c¸c thµnh viªn cña
nhãm. Tuy nhiªn chóng ta cã thÓ cã mét sè th¸I ®é tiªu cùc
®èi víi c¸c c¸ nh©n hoÆc nhãm song kh«ng ph¶I tÊt c¶ c¸c
th¸I ®é trªn ®Òu trë thµnh ®Þnh kiÕn. Nh vËy ®Þnh kiÕn lµ
th¸I ®é mang tÝnh tiªu cùc, bÊt hîp lý víi nhãm hoÆc c¸c
thµnh viªn cña nhãm.
tÝnh tiªu cùc bÊt hîp lý cña ®Þnh kiÕn thÓ hiÖn qua mét sè
khÝa c¹nh nh
-th¸I ®é nµy ®îc dùa trªn nguyªn nh©n sai lÇm hoÆc thiÕu
logic
-th¸I ®é nµy bÊt hîp lý v× nã kh«ng ®îc tÊt c¶ c¸c thµnh viªn
cña nhãm hoÆc c¸c nhãm chÊp nhËn
-th¸I ®é nµy ®îc dùa trªn nh÷ng niÒm tin, th«ng tin kh«ng
®óng
-th¸I ®é nµy cã thÓ bÊt hîp lý bëi nã phô thuéc vµo th¸I ®é
thiÕu kh¸ch quan cña ngêi qu¶n lý
T©m thÕ ¶nh hëng ®Õn giao tiÕp cña ngêi l·nh ®¹o:
T©m thÕ lµ sù ®Þnh híng cña con ngêi ®Õn mét ®èi tîng vËt
thÓ nhÊt ®Þnh, t©m thÕ lµ c¸c yÕu tè t©m lý bªn trong thóc
®Èy sù s½n sµng chê ®ãn nh÷ng c¸I g× sÏ x¶y ra
T©m thÕ cã chøc n¨ng lµ sù ®Þnh híng cña con ngêi ®Õn c¸c
vËt thÓ, sù viÖc nhÊt ®Þnh lµm cho con ngêi thõa nhËn
chóng
T©m thÕ xuÊt hiÖn díi sù t¸c ®éng cña nh÷ng nh©n tè bªn
trong vµ bªn ngoµi t¬ng hîp víÝ nhau. T©m thÕ cã cêng ®é
lín h¬n so víi c¸c lo¹i kh¸c lµ c¬ së cña hµnh ®éng t¬ng øng,
t©m thÕ nµy ®îc ®Þnh h×nh vµ gi÷ vÞ trÝ trung t©m trong
cÊu tróc nh©n c¸ch
Tri gi¸c ngêi- ngêi

29
Sù tri gi¸c con ngêi bëi con ngêi lµ mét vÊn ®Ò khoa häc, ®ã
chÝnh lµ qu¸ tr×nh nhËn thøc lÉn nhau cña con ngêi trong
nh÷ng ®iÒu kiÖn giao tiÕp trùc tiÕp gi÷a 2 chñ thÓ
®©y lµ mét lo¹i h×nh tri gi¸c ®Æc biÖt v× ®èi tîng cña tri
gi¸c còng lµ con ngêi, h¬n n÷a lµ mét chñ thÓ, mét nh©n
c¸ch
Qu¸ tr×nh nµy bao gåm tÊt c¶ c¸c møc ®é cña sù ph¶n ¸nh
t©m lý tõ c¶m gi¸c cho tíi t duy, cho vËy nã tu©n thñ nh÷ng
quy luËt chung cho sù ph¶n ¸nh t©m lý. Møc ®é ®Æc trng
cña ®èi tîng tri gi¸c lµ do gi¸ trÞ x· héi cña nã quy ®Þnh.
BÊt ký qu¸ tr×nh tri gi¸c x· héi nµo còng bao gåm c¸c bé phËn
sau: chñ thÓ tri gi¸c, ®èi tîng tri gi¸c, qu¸ tr×nh tri gi¸c, kÕt
qu¶ tri gi¸c.
Mét sè ¶nh hëng ®Õn qu¸ tr×nh tri gi¸c ngêi- ngêi: sù tri gi¸c
ngêi ngêi ngoµi nh÷ng c¸I mµ chñ thÓ tri gi¸c ®îc vµ b¶n
th©n ®èi tîng tri gi¸c vèn cã nh nÐt mÆt, ®iÖu bé cö chØ…
¨n mÆc ng«n ng÷, t¸c phong mµ chñ thÓ cßn tri gi¸c ®èi tîng
qua “ c¸I t«i” nh©n c¸ch cña chÝnh b¶n th©n chñ thÓ, còng
cïng mét con ngêi nhng do chÞu ¶nh hëng sÏ cã nhËn xÐt kh¸c
nhau. Do vËy qu¸ tr×nh tri gi¸c ngêi ngêi còng chÞu ¶nh hëng
cña nhiÒu yÕu tè, nhiÒu c¬ chÕ kh¸c nhau
C¬ chÕ hoµ vµ ®ång c¶m, ®Ó hiÓu ngêi kh¸c vµ nhËn thøc
®îc b¶n th©n m×nh th× mçi c¸ nh©n ®Òu ph¶I ®Æt ®Þa vÞ
m×nh vµo ngêi kh¸c ®Ó hiÓu hä tõ ®ã lµ th«ng c¶m vµ ®ång
c¶m víi ®èi tîng ®iÒu nµy lµ hÕt søc quan träng trong cuéc
sèng vµ giao tiÕp, ngoµi ra ®iÒu nµy cßn kh¼ng ®Þnh con
ngêi kh«ng thÓ t¸ch m×nh ra khái tËp thÓ, m«I trêng xung
quanh
C¬ chÕ ph¶n x¹ lµ viÖc hiÓu m×nh qua ngêi kh¸c, ®©y lµ cã
chÕ ph¶n x¹ trong giao tiÕp, b»ng c¬ chÕ nµy mçi ngêi cã
thÓ hiÓu xa h¬n n÷a h×nh ¶nh cña ngêi kh¸c vÒ b¶n th©n
m×nh, biÕt hä ®ang nghÜ g× vÒ m×nh
Sù tri gi¸c cña con ngêi chÞu ¶nh hëng cña Ên tîng ban ®Çu
khi tri gi¸c , ®©y chÝnh lµ h×nh ¶nh t©m lý vÒ tæng thÓ c¸c
®Æc ®iÓm nh diÖn m¹o, lêi nãi, cö chØ, t¸c phong, ¸nh m¾t,
nô cêi, th¸I ®é trang phôc…
§Þnh h×nh x· héi lµ yÕu tè ¶nh hëng ®Õn viÖc tri gi¸c cña
con ngêi, ®Þnh h×nh lµ nh÷ng ®Þnh kiÕn ®· æn ®Þnh cña

30
mçi con ngêi khi tri gi¸c vµ ®¸nh gi¸ ngêi kh¸c theo nh÷ng
chuÈn mùc nhÊt ®Þnh
NÕu ®Þnh kiÕn x· héi tÝch cùc sÏ lµm rót ng¾n qu¸ tr×nh
hiÓu biÕt cña con ngêi, nhng nã còng cã mÆt tiªu cùc lµ
nhiÒu kho cã nh÷ng Ên tîng
Tãm l¹i tri gi¸c con ngêi bëi con ngêi lµ mét lo¹i tri gi¸c ®Æc
biÖt mang nh÷ng nÐt ®Æc thï cña x· héi loµi ngêi. Tri gi¸c
nµy lµ qu¸ tr×nh nhËn thøc ®èi tîng giao tiÕp b»ng con ®êng
c¶m tÝnh, chñ quan theo kinh nghiÖm, tuy nã còng h¹n chÕ
nhng nã l¹i cã ý nghÜa hÕt søc quan träng tíi ho¹t ®éng giao
tiÕp cña con ngêi

C©u 15. NhiÖm vô chøc n¨ng vai trß b¶n chÊt cña giao tiÕp
trong qu¶n lý
#Kh¸I niÖm: giao tiÕp lµ ho¹t ®éng x¸c lËp mèi quan hÖ vµ
tiÕp xóc gi÷a con ngêi víi nhau trong ph¹m vi hµnh chÝnh
nh»m tho¶ m·n nh÷ng nhu cÇu nhÊt ®Þnh cña c¸ nh©n vµ tæ
chøc
#B¶n chÊt cña giao tiÕp tríc hÕt giao tiÕp lµ mét qu¸ tr×nh
trao ®æi th«ng tin, trong hµnh chÝnh giao tiÕp cã chøc n¨ng
chñ yÕu lµ thu nhËn vµ trao ®æi th«ng tin gi÷a 2 bªn giao
tiÕp. Trong qu¸ tr×nh trao ®æi th«ng tin kh«ng ®¬n thuÇn lµ
®îc tuyÕn ®I mµ cßn ®îc h×nh thµnh chÝnh x¸c ho¸ vµ ph¸t
triÓn, mµ nã cßn lµ cuéc ®èi tho¹i 2 chiÒu lµ nhËn th«ng tin
vµ chia sÎ th«ng tin
Trong lÜnh vùc qu¶n lý hµnh chÝnh nhµ níc, ®Ó trao ®æi
th«ng tin trong giao tiÕp cã hiÖu qu¶ cÇn chó ý mét sè yªu
cÇu sau:
-X©y dùng c¸c th«ng ®iÖp mét c¸ch hiÖu qu¶, néi dung râ
rµng hîp lý
®¶m b¶o th«ng tin ®îc th«ng suèt trong tæ chøc vµ h¹n chÕ
®Õn møc tèi ®a t¸c ®éng cña c¸c rµo c¶n
-X¸c ®Þnh râ vÒ m«I trêng giao tiÕp nh giao tiÕp víi ai, thêi
gian bao nhiªu l©u
-Thùc hiÖn sù ®¸p øng sù ®¸p øng cho biÕt møc ®é phï hîp
vÒ hoµn c¶nh giao tiÕp còng nh møc ®é chÝnh x¸c trong qu¸
tr×nh trao ®æi th«gn tin

31
-Giao tiÕp lµ qu¸ tr×nh t¸c ®éng qua l¹i trong qu¸ tr×nh giao
tiÕp cïng víi sù trao ®æi th«ng tin c¸c bªn tham gia vµo qu¸
tr×nh nµy cßn thùc hiÖn sù giao lu t×nh c¶m t tëng
-Sù t¸c ®éng qua l¹i gi÷a c¸c bªn giao tiÕp cã t¸c dông t¹o ra
nh÷ng d¹ng nh÷ng chuÈn mùc hµnh ®éng chung. Trong qu¶n
lý hµnh chÝnh t¸c ®éng qua l¹i trong giao tiÕp ph¶I lµm cho
c¸c bªn tham gia giao tiÕp ®Òu c¶m thÊy tèt h¬n, thuËn lîi
h¬n khi cïng nhau lµm viÖc, cïng nhau gi¶I quyÕt vÊn ®Ò mµ
m×nh quan t©m.

32