uit de

vuilnisbak
Vreten
De consument is een enorme voedselverspiller. Alle
huishoudens in Nederland samen verspillen maar liefst
honderdduizend vrachtwagens vol goed voedsel per
jaar! Hoofdoorzaken zijn dat mensen teveel eten kopen,
dit niet altijd goed bewaren en het daarom in de kliko
belandt. Een kijkje in eigen vuilniszak om te zien wat er
nog allemaal eetbaar is, is soms niet eens zon slecht idee.
Stephan en
Jolanda
Rothuizen
gooien vaak
goed voedsel
weg: We kopen
veel te veel!.
Tekst & fotos:
Lilian Timmers
10 zaterdag 18 oktober 2014 magazine 11
Waarom heb je nou dat volle
pak yoghurt weggegooid?!
Stephan (54, docent) en
Jolanda Rothuizen (52, docent)
kijken naar de opengeknipte
vuilniszak waar zichtbaar nog
veel eetbaar voedsel in zit. Het
resultaat: een vol pak yoghurt,
een zak walnoten, een broccoli,
een paar oude boterhammen en
wat hondenvoer waar labrador
Bo geen trek meer in had.
Ja, sorry. Ik had de yoghurt
gekocht voor Lennaert, maar hij
is niet komen eten deze week.
Helemaal vergeten dat het in
de koelkast stond, want nu is
het over de datum, antwoordt
Stephan, terwijl hij de broccoli
bestudeert die er nog niet zo
slecht uitziet: Hier hadden we
makkelijk nog soep van kunnen
maken.
Stephan en Jolanda geven toe
dat ze vaker eten weggooien dat
eigenlijk nog wel goed is. Wij
doen altijd n keer in de week
boodschappen. Als je dan on-
verwachts in de week een keer
uit eten gaat, dan valt er al een
maaltijd die je ingepland hebt
staan weg, knikt Jolanda. Plus
het feit dat inkopen vaak toch
nog lastig is, omdat je niet altijd
kunt inschatten hoeveel je nodig
hebt, vult Stephan aan. Zoons
Stephan junior (25) en Ruben
(29) en dochter Rachel (28) zijn
al een tijdje de deur uit, maar
de twee docenten kunnen daar
soms niet aan wennen. Alleen
zoon Lennaert (23) woont nog
thuis en is, in tegenstelling tot
zijn twee grote broers en zus,
geen grote eter. Jolanda: Soms
sta ik voor een heel weeshuis
te koken, tot ik besef dat we
gewoon met zn drien eten
vanavond. Veel belandt dan toch
in de vuilniszak na het eten,
omdat we het toch niet allemaal
op kunnen eten.
Consument grootste verspiller
De twee zijn niet de enigen
in Nederland die veel eetbaar
voedsel verspillen. Een consu-
ment gooit namelijk maar liefst
dertig tot vijftig procent weg
van het eten dat gekocht is bij
de supermarkt, blijkt uit het
rapport Monitor Voedselverspil-
ling 2013 van de Wageningen
Universiteit. Uit dit rapport
komt ook naar voren dat niet
alleen mensen, maar ook de
boeren, de verwerkers van de
producten en de supermarkten
eetbare producten weggooi-
en, maar dat consumenten
relatief de grootste verspillers
zijn in het productieproces van
boer tot bord. Een consument
verspilt namelijk maar liefst
n kilogram goed voedsel per
week. Dit loopt op jaarbasis op
tot ongeveer vijftig kilogram
eten ter waarde van 155 euro
per persoon. Wanneer je kijkt
naar de totale schade in Ne-
derland, wordt er ongeveer 2,5
miljard euro schaamteloos in de
prullenbak gegooid. Volgens het
Voedingscentrum ligt dit aan
het feit dat mensen niet altijd
doorhebben dat zij zoveel weg-
gooien. Woordvoerder Roy van
der Ploeg : Ze kopen meestal
teveel eten en weten niet hoe
ze dit goed moeten bewaren.
De familie Rothuizen koopt
inderdaad vaak teveel eten door
het verkeerd inschatten van
de week of het aantal gasten,
maar gooit dit dan ook vrijwel
direct weg. Bewaren is ook
een groot probleem, omdat het
teveel gekochte voedsel wordt
vergeten, consumenten geen
zin hebben om een manier te
vinden om dit op een goede ma-
nier te bewaren of dit zelfs niet
weten, aldus van der Ploeg.
Ook bij de familie Rodenberg
blijkt dit een probleem. Moeder
Yvonne (50, huisvrouw) en zoon
Mitchell (23, student) eten
namelijk vaak onregelmatig.
Mitchell: Ik ben vaak naar
college en werk daarnaast ook
veel in de avond. De student
eet daarom vaak buitenshuis,
maar laat dit niet altijd op tijd
weten, zodat moeder Yvonne
teveel eten kookt. Kijkend in
eigen vuilniszak: Dit bijvoor-
beeld, dat was een ovenschotel
Een consument
verspilt maar liefst vijftig
kilogram goed voedsel
per week!
De resultaten van de vuilniszakken:
De consument verspilt schaamteloos n kilo goed voedsel per week
Stephan & Jolanda:
Een vol pak vanillevla, een zak
walnoten, een broccoli, een paar
oude boterhammen en wat hon-
denvoer. Jolanda: Dit valt nog wel
mee. Doordeweeks eten we vaak
pasta en rijst en de hoeveelheden
hiervan kan ik vaak lastig schatten.
Dat gooien wij na afloop van ons
avondmaal In enorme hoeveelhe-
den weg.
Yvonne & Mitchell:
Twee halfvolle flesjes woksaus, een
halve pot yoghurt, rijst en groente
van de wokmaaltijd van gisteren,
een paar plakken cake, twee beurse
bananen, wat oude crackers en drie
verlepte lente-uitjes. Mitchell: De
wokmaaltijd van gisteren was niet
zon succes. De sauzen stonden al
een tijdje uit de koelkast, waardoor
de smaak niet optimaal meer was.
Afra:
Een half pak Optimel, een pakje
gerookte zalm (nog niet over de
datum), een half potje olijven, een
partij oude boterhammen, wat
oude noten, een restje pastaschotel
(net niet genoeg voor n persoon)
en nog wat beschimmelde worst.
Afra Die zijn gisteren gekocht door
mijn huisgenoot, dus zo oud zijn ze
nog niet.
Jolanda en Stephan laten hun aanwinsten
zien. Fotos: Lilian Timmers
Fotos midden en
rechts: Ook Afra
laat de verspilling
in haar vuilniszak
zijn. Fijn vond ze
het niet.

Fotos: Lilian
Timmers
12 zaterdag 18 oktober 2014 magazine 13
De redding is nabij!
die gisteren is gemaakt door
mijn moeder voor ons twee-
en, maar ik kwam niet eten.
Mitchell kwam de dag erna wel
thuis, maar Yvonne verklaart
dat het restje ovenschotel niet
genoeg was voor het avondeten.
Yvonne: Meestal denk ik er
niet aan om kliekjes opnieuw
te gebruiken in combinatie met
andere ingredinten. Ik zou
eigenlijk niet eens weten hoe,
dus gooi ik het liever weg.
Bewustwording
Van der Ploeg: Bewustwording
van het probleem is belangrijk
bij de consument, vooral omdat
de hoeveelheid voedsel die
wordt verspild erg groot is.
Volgens de woordvoerder is het
daarom noodzakelijk om door
middel van acties en projecten
de mensen op de hoogte te
brengen van het probleem. Het
Voedingscentrum introduceer-
de daarom het Eetmaatje, een
maatbeker waarmee porties
rijst en pasta kunnen worden
afgemeten. Een succesvolle
actie volgens de woordvoerder:
We hebben begin dit jaar al
ruim een miljoen Eetmaatjes
in Nederland verspreid onder
de consumenten. Ook de actie
Hoezo50kilo trok veel bekijks
op Facebook en Twitter, waar
het initiatief voornamelijk
bewaartips en recepten plaatst
ter inspiratie.
Met die bewustwording is
Afra de Leeuw (22, journalist)
bekend, maar hebben haar twee
huisgenoten geen idee hoeveel
zij weggooien. Afra: Ik leef zelf
al erg duurzaam, dus verspilling
van eten vind ik gewoon heel
erg zonde. Ik probeer altijd
alles op te eten wat ik kook en
anders eet ik het de volgende
dag op. Als ze kijkt in haar
eigen opengeknipte vuilniszak
vindt ze het vooral vervelend
om te zien hoe volle pakken
yoghurt en wat oud brood in de
vuilnisbak belanden. Volgens
de journalist zou dit brood
bijvoorbeeld nog makkelijk als
geroosterd brood genuttigd kun-
nen worden. Bijna kokhalzend:
Blegh, dit bijvoorbeeld, terwijl
ze een pakje gerookte zalm van
haar huisgenoot uit de zak vist,
Dat is niet alleen zonde van de
vis, maar ook van het geld. Wat
kost zon pakje? Vier euro? Tja,
koop het dan gewoon niet.
Besparing
Net als de huisgenoten van Afra
zou iedere consument flink wat
kunnen besparen op de bood-
schappen als er minder verspild
zou worden. Als er maar
efficint wordt gekeken naar de
inkoop, het bewaren en het her-
gebruiken van voedsel. Zo kan
er per persoon maximaal 155
euro worden bespaard en per
gemiddeld gezin zelfs 350 euro.
Van dat geld kun je mooi een
weekend weg met het gezin of
misschien kun je eindelijk dat
ene dure cadeautje voor jezelf
of voor je partner kopen. Niet
verspillen is besparen!
Het enige dat nodig is, is dat
stukje bewustwording. Bij de
familie Rothuizen lukt dit na het
weer dichtknopen en wegmik-
ken van de vuilniszak toch nog
niet helemaal. Wanneer Step-
han met een goed glas witte
wijn op de grote grijze fauteuil
in de woonkamer neerploft
proest hij de eerste slok na een
paar seconden al uit: Jakkes,
alcoholvrije wijn! Het blijkt een
verkeerde aankoop, omdat het
etiket van de fles bijna identiek
is aan die van de huiswijn. Die
gaat mooi de afvoer in. Sorry,
maar dit is echt niet te nassen,
zegt Stephan, terwijl hij de fles
omkeert boven de gootsteen en
de volle inhoud laat weglopen.
Zeventig procent van de consumenten zouden minder
voedsel willen verspillen volgens het Voedingscentrum. Roy
van der Ploeg: Er is behoefte aan tips en informatie om ver-
spilling tegen te gaan. Naast Hoezo50Kilo? maken anti-voed-
selverspillingsinitiatieven FoodSharing en Het Ministerie van
Vitalisering de voedselverspiller bewust van hun waste. Alle-
maal doen ze dit op hun eigen, unieke manier. Alle acties die
verspilling kunnen tegen gaan hebben hopelijk als resultaat
dat mensen zich bewust worden van hoe makkelijk het is om
minder te verspillen en op basis daarvan hun gedrag aan te
passen, aldus de woordvoerder.

Van ruilen geen huilen
Producten worden te vaak ongebruikt weggegooid. Eva van
Dijk en Anne Marie Verkade-Diphoorn, oprichters van FoodS-
haring, wilden hier wat aan doen. Hun initiatief richt zich
op het weggeven of ruilen van producten die je niet gebruikt
en anders in de prullenbak zouden belanden. Van Dijk: We
hebben een website waarop je je producten kunt aanbieden.
Mensen kunnen dan kijken of er iets bij zit in hun regio
en kunnen hierop reageren als ze iets willen overnemen of
ruilen. Ook is FoodSharing bezig met het plaatsen van ruil-
kasten, die op verschillende plekken in Nederland worden
neergezet op openbare plekken. Hierin kunnen mensen hun
overige etenswaren neerzetten en, als dat willen, iets anders
meenemen uit de kast.
Van Dijk en Verkade-Diphoorn vinden dat er op het ge-
bied van voedselverspilling een gedragsverandering moet
plaatsvinden om het probleem aan te kunnen pakken. Wij
proberen dat met ons initiatief voor elkaar te krijgen. Daar-
om is het goed om FoodSharing steeds meer uit te breiden
in Nederland, zodat er ook meer mensen mee in aanraking
kunnen komen, aldus van Dijk. De twee oprichters willen het
daarom nog groter gaan aanpakken dan het nu is. De website
wordt flink aangepakt om het nog gebruiksvriendelijker te
maken en er worden steeds meer kasten in verschillende
regios in Nederland geplaatst. We willen dat Foodsharing
een gevestigde community wordt en dat we hier een verschil
mee kunnen uitmaken op het gebied van voedselverspilling,
aldus van Dijk.
(Oud) brood + koekjes = brookjes
Met een goede dosis aan creativiteit kun je oude producten
gebruiken voor geheel nieuwe creaties. Interieur-architect
Mariska Mell richtte Het Ministerie van Vitalisering op om
voedsel te revitaliseren, oftewel hergebruiken. Als interieu-
rarchitect hield ik al van het hergebruiken van materialen,
maar dat kan natuurlijk ook met voedsel, aldus Mell. Ze
vond daarom een oplossing voor het grootschalig weggooien
van oud brood. Daarvan maakt ze brookjes, een zelfverzon-
nen combinatie van de woorden brood en koekjes. Een
succes! Ik word vaak gevraagd om les te geven in het maken
van deze broodkoekjes, aldus de interieurarchitect. Op dit
moment heeft het initiatief al drie smaken koekjes gentro-
duceerd, maar ook twee soorten hartige snacks en verschil-
lende soepen die gebonden zijn door middel van zuurdesem.
Allemaal gemaakt van oud brood, dat normaliter wordt weg-
gegooid. Mell: Het maken van deze hapjes levert gesprek-
stof op. Mensen gaan over verspilling nadenken en dat is
goed! Het is onzin om zo laconiek met onze grondstoffen om
te gaan. Alleen omdat we het ons kunnen permitteren?
Het Ministerie van Vitalisering wil meer ondernemen dan
alleen het maken van hapjes van oud brood. Mell is bezig
om contacten te leggen om meerdere restaurants op basis
van waste op te zetten in de Randstad. Verspilling bij de
consument is belangrijk om naar te kijken, maar in het
productieproces van boer tot bord wordt ook te veel weg-
gegooid, aldus de interieurarchitect. Met overschotten
van boeren of afgekeurde groenten van de supermark-
ten zou zij in deze restaurants maaltijden willen koken.
Recept: Brookjes 220 gram gemalen oud brood, 250 gram
havermout, 130 gram rietsuiker, 200 gram
bruine bastersuiker, 250 (room)boter, 2 ei-
eren, 1 theelepel vanille-extract, 1 theelepel
kaneel, 150 gram rozijnen Verwarm voor op 180 graden Celsius. Mix
in een kom de boter en het suiker luchtig.
Voeg de eieren n voor n toe en druppel
er het vanille-extract bij. Schep dan geleide-
lijk het broodkruim bij het botermengsel en
voeg de kaneel toe. Daarna kun je de haver-
mout erbij scheppen en de rozijnen. Maak
koekvormpjes van het deeg door middel van
twee eetlepels. Bak de brookjes in ongeveer
veertien minuten in het midden van de oven.
14 zaterdag 18 oktober 2014