You are on page 1of 13

7

i c- ng siu m - Doppler tim


Gs.Phm Gia Khi

Siu m TM v 2D gip chn on tnh trng hot ng v hnh thi
ca cc cu trc tim, nh- ng ch- a gip - c cho chn on tnh trng
huyt ng, tnh trng chuyn dch ca cc dng mu trong h tun
hon: Siu m - Doppler xung, Doppler lin tc v Doppler mu trong
mt phm vi quan trng, gip gii p cho vn ny.
1. Nguyn l hiu ng Doppler:
- Hiu ng Doppler - c pht sinh khi sng m vi mt tn s f
i

- c pht ra gp mt cu trc ang chuyn ng, di tr li vi tn s
f
r
. Hiu s f
i
v f
r
l fd :

C
cos xVx f 2
fd
i


Dng chy
Hiu ng Doppler
V
u d
f r
f i

V: vn tc dng mu theo cm/sec
: gc hp bi chm siu m ti f
i
v chiu di chuyn ca cu
trc. Trong tim mch, cu trc l dng mu, i din l hng cu v
chim t l cao nht trong cc thnh phn t bo mu.
fr: tn s sng m di v u d
C: vn tc ca sng siu m trong m sinh vt (1560m/sec).

8
fd: hiu s fi v fr v l hiu ng Doppler vi tn s tai ta nghe
- c v c th biu hin - c trn mn hnh, trn giy ghi.
- Trong cuc sng hng ngy, mt v d ca hiu ng Doppler:
trn - ng i, ta i ng- c chiu vi mt t, ting ng pht ra t
chic xe tng dn ln v c- ng v m khi xe tin gn v
gim dn c- ng , m khi xe i xa.







- Hiu ng Doppler fd thay i theo tn s chm siu m pht ra
t u d, vn tc di chuyn ca hng cu v c bit l gc ti ca
chm siu m. fd cao nht khi =0, ngha l khi chm siu m pht
ra t u d cng trn - ng thng vi dng mu ang chy. Nu
u d vung gc vi dng mu, ta khng c fd v = 90
0
v cos
90
0
= 0.
- Tn hiu Doppler: my siu m Doppler th- ng biu hin theo
tn hiu m thanh: nghe ting pht m m cao t- ng ng vi dng
mu tin ti u d, v m thp t- ng ng vi dng mu i xa u
d. Tuy sng siu m pht i t u d khng cm nhn - c qua
thnh gic ng- i, nh- ng fd c th nghe - c, v khng thuc gii tn
s > 20.000Hz ca siu m.
- Ph Doppler ghi theo cch bin i nhanh ca Fourier (Fast
Fourier Transform: FFT) nn ph ny ghi - c cc vn tc tc th
bin i theo thi gian (Time-Varying Spectrum) trong thi gian
ghi trn trc honh, v vn tc ghi trn trc tung.


Hnh 1:
Minh ho hiu ng
Doppler
(v d:-t i ng- c
chiu v tip tc i
xa ng- i quan st).
Sound
sorce
Sound
receiver
A
B
S
Sound
receiver


9







Hnh 2. Ph Doppler xung v lin tc theo FFT.
- T cng thc ca hiu ng Doppler, ta c th tnh -c vn tc
v p lc ca dng mu:
Vn tc dng mu:
T fd =2f
i
Vcos /C ta c :

cos x f 2
Cxfd
V
i

- p lc dng mu: dng mu chy lin tc trong thit din u
ca mch mu, v dng chy bao gm nhiu lp mng chy song
song vi nhau, gi l dng chy tng (laminar flow). Khi c ma st v
cn lc thnh mch cc lp mng ny c hnh thi vn chuyn c
bit vi vn tc nhanh gia v chm ra.











10




P1: p lc tr- c ch hp; P2: p lc sau ch hp
- Khi vn tc dng chy t ngt tng ln, th dng chy tr
thnh dng chy ri (turbulent flow), trong thc t, tnh trng ny xy
ra khi mu chy t ch rng qua ch hp ri vo ch rng (qua l
thng lin vch tim, lin ng mch, qua van h hoc hp). Trong
dng chy ri, mi lin quan gia vn tc v p lc - c biu hin
qua cng thc Bernouilli c sa i:
P=P
1
-P
2
=1/2(P)(V
2
2
-V
1
2
)
1, 2: ch v tr hai bn u on mch vi P ~1,06 .10
3
kg/m
2
, ta c
P = 4 V
2
2
v V
1
l khng ng k so vi V
2
.
Cch tnh cung l-ng mu: Ph- ng trnh lin tc
v
s
Q1=S1 * V1=Q2=S2*V2
v
s


2. Cc h thng siu m Doppler tim:
Biu th ca Siu m - Doppler c hai dng: m thanh v ph trn
mn hnh. m thanh c m cao t- ng ng vi vn tc ln. Ph c
dng - ng cong v qui nh ghi pha trn - ng c bn, khi dng


P
2

11
mu h- ng v pha u d, v pha d- i - ng c bn khi dng
mu i xa u d.
C 3 h thng Doppler:
2.1. Doppler xung (pulsed wave Doppler):
- u d ch c mt tinh th p in (piezoelectric) pht sng f
i

ri nhn f
r
tr v. Do chm siu m pht ra ngt qung u d
nhn m di sau mt khong thi gian chm ch (time delay) m
di ngn ph thuc vo su cn thm d.
- Cc mi t- ng quan ca cc thng s - c th hin theo cc
ph- ng trnh:

Z=C . Td/2


- Do chm siu m f
i
pht ra ngt qung nn s ln pht xung mi
giy phi - c tnh ti trong vic s dng Doppler xung (Pulse
Repitition Frequency, vit tt l PRF):



- Trong siu m Doppler xung, ng- i ta c th ghi - c fd nhiu v
tr khc nhau trn - ng i ca chm sng v cc v tr - c gi l
ca s tn hiu (gate) v fd - c ghi t mt v tr nht nh, nn s khc
bit khng ln trong phm vi ph, ta c mt - ng cong t- ng i thanh
mnh, biu th vn tc ca dng mu ti v tr thm d t- ng i khu tr.



Z : su cn thm d
C : vn tc ca sng siu m
trong
m mm (C=1560m/sec)
Td : thi gian chm tr (time
delay)
PRF (kiloHertz) = C/2Z
Z: chiu siu m cn thm d
C: vn tc sng siu m trong
c th

12






- Tuy vy, nu F ln hn PRF/2, th vn tc ca dng mu
s khng chnh xc v PRF/2 ny gi l tn s gii hn, hay l tn s
Nyquist, v khi trn mn hin sng, ta thy phn nh ca ph
Doppler o v tr, chim phn i xng qua - ng nn 0. Hin t- ng
ny gi l aliasing (i m- n), hay l hin t- ng b gp ph .









Do hin t- ng aliasing, Doppler xung khng th - c s dng
thm d cc v tr c vn tc dng chy ln: vd hp van MC, v khi
gp phi dng chy c vn tc ln th : fr - fi = fd ln hn PRF/2.


Hnh 3.
Ph Doppler
xung ca dng
chy qua van
hai l bnh
th- ng.

Hnh 4.
Hin t- ng
aliasing.

13
- ci thin tnh trng sm c aliasing, ng- i ta c k thut
PRF cao (High PRF): my thu tn hiu nhiu ln trn - ng i v ca
chm sng siu m (vd: 4 ln) ch khng phi ch 1 ln. Khi
PRF/2 s ln hn, t- ng ng vi fd ln hn. Do Doppler xung
dng HPRF cho php thm d dng chy c vn tc ln.

2.2. Doppler lin tc (continuous wave Doppler):
- u d c hai tinh th: mt tinh th p in pht sng siu m lin
tc, v mt tinh th khc lin tc thu nhn chm sng siu m phn hi,
- a vo b khuych i phn bit (differential amplifier), t ng tnh fd
v vn tc dng mu.
- Vi Doppler lin tc, ta lun lun c sng siu m f
i
- c pht
i, f
r
- c nhn v v ta lin tc c chm sng siu m i qua cc cu
trc tim mch, lin tc c chm sng phn hi t cc cu trc, t
dng mu di chuyn, c rt nhiu fd trn dc - ng i ca chm
sng siu m
- Doppler lin tc ghi - c dng chy c vn tc thp hoc cao
m khng b hin t- ng aliasing, nh- ng ch ghi - c vn tc trung
bnh ca nhiu vn tc khc nhau trong dng chy (vn tc gia dng
cao hn phn ngoi ca dng mu). Doppler lin tc - c dng ghi
cc vn tc ln m Doppler xung khng thc hin - c. Ph ca
Doppler lin tc l mt khi c biu th fd khc nhau - c chm ln
bi mt - ng cong ca ph (- ng cong tch phn ca cc vn tc).







Hnh 5.
Ph Doppler lin
tc ca dng
chy dc qua
khu vc l van
hai l (khc ph
Doppler xung
ch ghi nhn
dng chy qua
mt v tr nht
nh ti khu vc
l van).

14

2.3. Phi hp Doppler tim - siu m 2D:
- Ghi ng thi siu m 2D cho bit mt ct 2 chiu ca ni tng,
v hiu ng Doppler gip ta xc nh cc dng chy, tnh vn tc, p
lc, cung l- ng dng mu, l k thut Doppler - Duplex. Hin nay,
tt c cc my siu m u c Doppler - Duplex.
- Kt hp cc d kin ca 2D v Doppler, ng- i ta c th tnh
ton - c nhiu thng s.
- Mt vi v d:
chnh p qua cc l van: Doppler lin tc.
Chnh p ti a: o nh - ng cong ph Doppler ti v tr l
van nghin cu.
Chnh p trung bnh: tch phn (o t ng) sau khi k ht
- ng bc ph Doppler ni trn.
L- u l- ng tim: l- u l- ng mu qua l van MC: Q=V.Ts
Q : l- u l- ng tim (lt/pht)
V : th tch tng mu (lt)
TS : tn s tim (nhp /pht)
t ca s Doppler xung ngay d- i van MC.
o vn tc tm thu ti a: ph tm thu m
o vn tc cui tm tr- ng: ph tm tr- ng d- ng.
o VTI (tch phn vn tc theo thi gian): vin - ng cong ph
vn tc ca dng tm thu qua l van MC.
o S = . D
2
/4
D: - ng knh l van MC qua siu m 2D
Ta c : V = VTI . S v Q = V . TS

15
2.4 Siu m Doppler m ho mu
2.4.1 Nguyn l siu m Doppler mu:
- Doppler mu l Doppler xung m vn tc v chiu di chuyn
ca dng mu - c th hin bng mu sc khc nhau vi m
nht khc nhau.
- Theo qui - c, khi dng chy h- ng ti u d ta c mu , v
mu xanh khi dng chy i xa u d. Ch , khng nn coi mu
l ca ng mch, v xanh ca tnh mch, v mu sc y ch l
h- ng ca dng chy m thi.
- Khi vn tc dng mu thay i: dng chy h- ng ti u d
mu thm chuyn sang sng. T- ng ng vi tn s cao hn na
ca hiu ng Nyquist, ta s c mu vng.












- Khi dng chy i xa u d: nu vn tc dng mu tng: mu
xanh chuyn t xanh thm sang xanh sng, v t- ng ng vi hiu ng

Hnh 6 :
Quai MC ln v xung:
- Quai MC ln: dng chy h- ng ti u d c mu .
- Quai MC xung: dng chy i xa u d c mu xanh.
- Vng c mu en, ranh gii gia v xanh t- ng ng vi
gc 90
0
(cos = 0, v fd =0)

16
Nyquist, ta s c mu xanh tm. Hin t- ng aliasing, tc l hiu ng
Nyquist, trong Doppler mu - c hin th bng khm mu xanh tm,
vng ln ln. Hin t- ng gp trong cc tr- ng hp chm ca s
Doppler ghi - c fd vi tn s ln hn 2PFR: H van tim, hp van
tim, tng cung l- ng dng mu.







Hnh 7:
Cn ng ng mch: Khm mu i t ng mch ch sang ng mch ph









Hnh 8:
H van hai l: Khm mu i t l van hai l h- ng ti trn nh tri



17
- V l Doppler xung, cho nn, ta c th ghi - c hiu ng
Doppler tng im mt trn - ng i ca sng siu m (SPPL:
sample points per line) v gc qut ca u d gm rt nhiu
- ng(NSL: number of scan lines), v h thng thi gian thc (real-
time) - c thc hin qua s ln hnh nh - c pht ra theo giy (FR:
frame rate) FR cng cao, tnh cht thi gian thc cng r.










- Hiu ng Doppler ph thuc vo gc ti ca chm siu m,
cho nn, cc ca s thm d khng th phn nh - c chnh xc vn
tc ca dng chy cc cu trc tim t- ng ng vi cc ca s , khi
gc ti ln hn 20
0
.


Hnh 9:
Mt qut ca
chm siu m
Doppler mu
nhiu ca s
(Multi gate color
Doppler).

18
effect of
viewing angle
vel ocit y - mode
v
v



viewing - angl e
= 0
o
= 60
o
= 80
o

Hnh 10:
T- ng ng vi cc gc khc nhau, ta c fd khc nhau, v hnh nh
Doppler mu cng c kch th- c v c- ng mu khc nhau.
- K thut Power display ca my gip khc phc vn gc ti
, lm ta vn thy - c dng mu di chuyn vi vn tc nh, - c
biu th r rng bng mu.
2.4.2 ng dng ca Doppler mu:
- Tt c cc tr- ng hp cn hin th s di chuyn ca dng mu
trong tim v cc mch mu.

19
- Trong thc t, Doppler mu gip :
Chn on v l- ng ho mc HoHL v HoC
Chn on phnh MC v phnh tch MC
Chn on tim bm sinh: xc nh v tr, s l- ng l thng
h- ng i ca dng mu thng trong cc tr- ng hp thng dng
mu gia cc bung tim
nh gi hot ng ca cc van tim nhn to.
Trong phn bnh hc chng ta s cp ti cc th lm sng
- c minh ho c th vi Doppler tim v mu.

You might also like