TRÖÔØNG ÑAÏI HOÏC THUYÛ SAÛN

KHOA NUOÂI TROÀNG THUYÛ SAÛN

LEÂ ANH TUAÁN

BAØI MÔÛ ÑAÀU

 1. Ñònh nghóa & nhieäm vuï –
Ñôùi bôø bieån (1)
„ Ñôùi bôø (bieån)
– khu vöïc chuyeån tieáp giöõa luïc ñòa vaø bieån,
– nôi thöôøng
ng xuyeân xaûy ra caùc taùc ñoäng ng töông taùc giöõa quaù trình
soâng
ng vaø bieån, giöõa quaù trình noäi sinh vaø ngoaïi sinh.
„ Ñôùi bôø goàm 2 phaàn:
– daûi ñaát ven bieån (daûi ven bieån) vaø
– daûi bieån ven bôø (daûi ven bôø).
).
– phaân caùch
ch nhau bôûi ñöôøng
ng bôø bieån (ñöôøng
ng bôø).
).
„ Ranh giôùi:
– rìa trong cuûa caùc ñoàng
ng baèng
ng ven bieån tuoåi hoâlo
loâxen
xen,
– rìa ngoaøi theàm luïc ñòa hoaëc töông öùng
ng ñöôøng
ng ñaúng
ng saâu 200m.
„ Dieän tích: ñôùùi bôø chieám khoaûng
ng 18% toång
ng dieän tích beà maët
traùi ñaát (LOICZ, 1995).
 1. Ñònh nghóa & nhieäm vuï –
Ñôùi bôø bieån (2)
„ Nhöõng
ng khaùi nieäm khaùc nhau veà ñôùi bôø:
– "... phaàn ñaát lieàn chòu aûnh
nh höôûng
ng tröïc tieáp cuûa caùc quaù trình bieån
vaø phaàn bieån hoaëc ñaïi döông chòu aûnh nh höôûng
ng tröïc tieáp cuûa caùc
quaù trình luïc ñòa (Webster 1994). “
– "...phaïm vi ñòa lyù cuûa ñôùi bôø coù theå bao goàm caùc vuøng ng ñaát naèm
caùch
ch ñöôøng
ng bôø khoaûngng 1 km veà phiaù luïc ñòa, nôi coù röøng ng ngaäp
maën, caùc ñaàm nuoâi thuyû saûn nöôùc lôï, caùc ñaàm laày röøng
ng traøm, caùc
vuøng
ng cöûa soâng
ng hình pheãu, caùc baõi caùt, vaø caùc vuøng
ng khaùc chòu aûnhnh
höôûng
ng cuûa thuyû trieàu, cuõng
ng nhö caùc vuøngng bieån coù ranh giôùi töông
ñöông ñöôøng ng ñaúngng saâu 200m, nôi coù raïn san hoâ, baõi rong bieån,
caùc thaûm coû bieån vaø khu vöïc ñaùy meàn coù theå keùo löôùi ñaùy (NEPC
1984).“
– “... goàm caùc vuøng
ng ñaát thuoäc taát caû caùc huyeän ven bieån vaø caùc vuøng
ng
bieån noâng
ng töông öùng ng vôùi ñöôøng
ng ñaúng
ng saâu 30-50m, nôi ñoä saâu cuûa
bieån baèng
ng 1/2 böôùc soùng
ng (Vieät Nam)”
 1. Ñònh nghóa & nhieäm vuï –
Vuøng
ng bôø bieån
„ Vuøng
ng bôø bieån (goïi taét laø vuøng
ng bôø) laø moät ñôn vò naèm trong
ñôùi bôø, coù hình daïng
ng khoâng ng ñeàu vaø coù kích thöôùc baát kyø.
„ Vuøng
ng bôø cuõng
ng bao goàm hai phaàn:
– vuøng
ng ñaát ven bieån (vuøng
ng ven bieån) vaø
– vuøng
ng bieån ven bôø (vuøng
ng ven bôø).
– Vuøng
ng naøy cuõng
ng coù nhöõng
ng ñaëc tính töông töï nhö ñôùi bôø.
– Qui moâ to nhoû cuûa vuøngng bôø tuyø thuoäc vaøo nhu caàu vaø khaû naêng
ng
quaûn lyù.
„ Khaùi nieäm ñôùi bôø chöùa ñöïngng thoâng
ng tin ñaày ñuû veà maët baûn
chaát töï nhieân,
„ Khaùi nieäm vuøngng bôø gaén lieàn vôùi hoaït ñoäng
ng quaûn lyù cuï theå.
 1. Ñònh nghóa & nhieäm vuï –
Quaûn lyù vuøng
ng bôø
„ Quaûn lyù ven bôø, theo nghóa khaùi quaùt khaùc
vôùi caùc hoïat
at ñoäng
ng quaûn lyù ñôn giaûn dieãn
ra ôû vuøng
ng bôø,
„ bao goàm vieäc quaûn lyù
– moïi vaät, vaø
– moïi ngöôøi ôû vuøng
ng bôø
– trong moät soá daïng
ng heä thoáng
ng, hoaëc
– phöông phaùp tieáp caän thoáng
ng nhaát.
 1. Ñònh nghóa & nhieäm vuï –
Quy hoaïch
ch vuøng
ng bôø
„ Quy hoaïch
ch vuøng
ng bôø laø moâït quaù trình
– xaùc ñònh caùc muïc tieâu phaûi ñaït ñöôïc,
– chæ roõ caùc böôùc caàn coù ñeå ñaït ñöôïc caùc muïc tieâu ñoù.
„ Quy hoaïch
ch vuøng
ng bôø
– laøm cô sôû cho caùc chieán löôïc vaø chính saùch
ch
– döïa treân nguoàn taøi nguyeân vaø caùc nhu caàu söû duïng
ng;
– cung caáp moät khung oån ñònh cho vieäc ra quyeát ñònh.
„ Quaù trình quy hoaïch
ch toát vuøng
ng bôø
– cho pheùp nhaø quaûn lyù quyeát ñònh theo höôùng
ng ñöôïc mong ñôïi,
– nhöng vaãn duy trì ñöôïc nhieàu löïa choïn cho töông lai.
 1. Ñònh nghóa & nhieäm vuï –
„ Coâng
ng cuï qui hoaïch
ch (Planning instrument)
– Moät daïng
ng haønh
nh ñoäng
ng rieâng
ng ñöôïc thieát keá ñeå aûnh
nh höôûng
ng ñeán hoaït
ñoäng
ng phaùt trieån.
– Ñaây coù theå laø ñeå ñieàu chænh (ví duï, moät giôùi haïn veà saûn löôïng
ng)
hoaëc
– veà maët kinh teá (ví duï, ñaùnh
nh thueá).
).
„ Nuoâi troàng
ng thuûy saûn (Aquaculture)
– Nuoâi troàng
ng thuûy sinh vaät, bao goàm caù, ñoäng
ng vaät thaân meàm, giaùp
xaùc, thöïc vaät ôû nöôùc…
– Nuoâi troàng
ng aùm chæ moät soá daïngng can thieäp vaøo tieán trình nuoâi
naáng
ng, chaêm soùc ñeå gia taêng ng saûn löôïng
ng, chaúng
ng haïn nhö choïn
gioáng
ng, cho aên, phoøngng ngöøa ñòch haïi…
 1. Ñònh nghóa & nhieäm vuï

„ Moân hoïc Quy hoaïch ch vaø quaûn lyù nuoâi troàng

ng thuyû saûn ven
bôø ñöôïc hieåu laø:
– moân hoïc chuyeân ngaønh nh nuoâi troàng
ng thuyû saûn;
– chuyeân nghieân cöùu caùc vaán ñeà veà quy hoaïch ch, vaø quaûn lyù vuøng
ng bôø
– phuïc vuï vieäc phaùt trieån nuoâi troàng
ng thuyû saûn beàn vöõng
ng.
„ Nhieäm vuï
– Nghieân cöùu caùc vaán ñeà veà quy hoaïch vaø quaûn lyù vuøng bôø bieån
nhaèm phaùt trieån nuoâi troàng thuyû saûn beàn vöõng.
– Nghieân cöùu vieäc xaây döïng, quaûn lyù caùc döï aùn quy hoaïch nuoâi
troàng thuyû saûn ven bieån.
 2. Tình hình phaùt trieån
nuoâi troàng
ng thuyû saûn

Xu höôùng
ng saûn löôïng
ng NTTS toaøn caàu theo caùc nhoùm chính
 2. Tình hình phaùt trieån
nuoâi troàng
ng thuyû saûn

Xu höôùng
ng saûn löôïng
ng NTTS toaøn caàu theo luïc ñòa
 2. Tình hình phaùt trieån
nuoâi troàng
ng thuyû saûn

Saûn löôïng
ng NTTS toaøn caàu theo moâi tröôøng
ng
 3. Phaùt trieån beàn vöõng
ng (1)
„ Ñònh nghóa ñöôïc chaáp nhaän roäng
ng raõi laø:
– “Söï phaùt trieån maø noù ñaùp öùng
ng caùc nhu caàu cuûa caùc theá heä hieän taïi
maø khoâng
ng laøm aûnh
nh höôûng
ng xaáu ñeán khaû naêng
ng cuûa caùc theá heä töông
lai trong vieäc ñaùp öùngng caùc nhu caàu cuûa chính hoï.”(Brundtland,
1987).
„ Ñònh nghóa lieân quan ñeán noâng
ng nghieäp va thuyû saûn :
– Phaùt trieån beàn vöõngng laø söï quaûn lyù vaø baûo toàn cô sôû taøi nguyeân
thieân nhieân vaø ñònh höôùng
ng thay ñoåi coâng
ng ngheä vaø cô cheá
– theo moät caùchch maø noù ñaûm baûo söï ñaït ñöôïc vaø thoaû maõn lieân tuïc
caùc nhu caàu cuûa con ngöôøi cho caùc theá heä hieän taïi vaø töông lai.
– Söï phaùt trieån beàn vöõng
ng nhö theá (trong caùc ngaønhnh noâng
ng, laâm, ngö)
» seõ baûo toàn ñaát, nöôùc, caùc taøi nguyeân di truyeàn cuûa ñoäng
ng thöïc vaät, laø
» ng laøm suy thoaùi moâi tröôøng
khoâng ng,
» thích hôïp veà maët coângng ngheä,
» toàn taïi veà maët kinh teá vaø
» ñöôc chaáp nhaän veà maët xaõ hoäi. (FAO, 1997)..
 3. Phaùt trieån beàn vöõng
ng (2)
„ YÙ nghóa thöïc teá hieám khi ñöôïc ñoàng
ng thuaän:
– yù kieán hôïp thaønh coù theå maâu thuaån/ñöôïc dieãn giaûi khaùc nhau;
– taàm quan troïng gaùn vôùi caùc hôïp phaàn coù theå khaùc nhau;
– coù theå xung ñoät vôùi khaû naêng toàn taïi ngaén haïn veà maët taøi chính.
„ YÙù töôûng
ng coù taùc ñoäng
ng maïnh
nh vaø coù tính xaây döïng
ng, bôûi vì
– buoäc moïi ngöôøi phaûi ñaùnh nh giaù, nghieân cöùu, vaø thaûo luaän caùc cô
hoäi phaùt trieån töø nhieàu quan ñieåm khaùc nhau.
– khuyeán khích nhöõng ng thaûo luaän cuï theå veà söï caân nhaéc giöõa caùc
muïc tieâu phaùt trieån khaùc nhau vaø caùc muïc tieâu baûo toàn vaø caùc
hoaït ñoäng
ng ñi keøm chuùng ng.
 Vaán ñeà do phaùt trieån NTTS &
nhu caàu quy hoaïchch vaø quaûn lyù
„ Vaán ñeà gaén vôùi phaùt trieån NTTS ven bôø:
– Phaùt trieån khoâng
ng thaønh
nh coâng
ng ôû caùc khu vöïc ngheøo cuûa xaõ hoäi;
– Tính deã toån thöông cuûa NTTS;
– Söï phaùt trieån quaù nhanh daãn ñeán caùc vaán ñeà moâi tröôøng ng, xaõ hoäi,
beänh
nh, vaø trong moät soá tröôøng
ng hôïp, caùc vaán ñeà veà thò tröôøng
ng.
„ Phaûn öùng
ng:
– Nhaø ñaàu tö ñaùnh nh giaù döï aùn nghieâm ngaët hôn: phaân tích taøi chính
vaø kinh teá, vaø phaân tích phí toån lôïi ích.
– Caùc chính phuû ra caùc quy ñònh lieân quan:
» hoaït ñoäng
ng cuûa trang traïi (nhö giôùi haïn veà chaát thaûi/tieâu chuaån thieát keá),
),
» ñaùnh ng xaõ hoäi vaø moâi tröôøng
nh giaù taùc ñoäng ng (EIA).
– Chính thò tröôøng
ng cuõng
ng ngaøy caøng ng ñoøi hoûi caùc maët haøng
ng ñöôïc saûn
xuaát beàn vöõng
ng, ít nhaát laø ôû caùc nöôùc phöông taây.
 Vaán ñeà & nhu caàu quy hoaïch
ch
„ Caùc phaûn öùng
ng naøy coù nhöõngng ñieåm yeáu ñaùng
ng keå. Chuùng
ng
xuaát phaùt chuû yeáu töø baûn chaát qui moâ nhoû vaø ngaøy caøng
ng
taêng ng cuûa haàu heát söï phaùt trieån NTTS.
ng tröôûng
„ Caùc tieáp caän ôû caáp ñoä döï aùn hoaëc doanh nghieäp khoâng
ng theå
giaûi quyeát vaán ñeà naøy, vaø
„ Thò tröôøng
ng coù theå coù phaûn öùng
ng chæ khi coù taùc haïi.
„ EIA,ø kinh teá ñöôïc thöïc hieän bôûi caùc chuyeân gia khaùc nhau,
– thöôøng
ng hoï boû qua caùc moái lieân heä gaàn guõi giöõa hai lónh vöïc naøy,
– thöôøng
ng ñöa ra caùc keát luaän maâu thuaån nhau
„ Caùc tieáp caän naøy khoâng
ng theå thuùc ñaåy söï phaùt trieån NTTS
do tính ñaëc thuø cuûa NTTS: yeâu caàu veà vò trí thöôøng ng ñöôïc
ñoøi hoûi nhieàu hôn
 Vaán ñeà & nhu caàu quy hoaïch
ch
„ Trong thöïc teá, vaán ñeà vaø cô hoäi gaén vôùi söï phaùt trieån
NTTS ven bôø chæ coù theå ñöôïc nhaän thaáy thoâng
ng qua:
– Hoaøn thieän vieäc löïa choïn vò trí, thieát keá, coâng ngheä, vaø quaûn lyù ôû
caáp ñoä trang traïi;
– Phaân boå vò trí vaø khoâng gian toát hôn cuûa ngaønh nhö moät toång theå
– Cung caáp nöôùc toát hôn cho ngheà NTTS nhö moät toång theå;
– Quaûn lyù söùc khoeû toâm caù toát hôn, keå caû vieäc kieåm soaùt beänh vaø
ñaøn gioáng ôû caáp trang traïi vaø caáp ngaønh;
– Taêng cöôøng thaâm nhaäp caùc thò tröôøng vaø caùc cô hoäi buoân baùn; vaø
– Phaân phoái lôïi ích coâng baèng hôn töø söï phaùt trieån NTTS ven bôø.
„ Ñieàu naøy aùm chæ söï can thieäp chieán löôïc bôûi chính phuû vaø
ng nghieäp ñeå
caùc hieäp hoäi nhaø saûn xuaát/caùc toå chöùc coâng
– phaân boå vaø söû duïng
ng taøi nguyeân coâng
ng baèng
ng hôn vaø hieäu quaû hôn
veà caû thôøi gian vaø khoâng
ng gian- hay noùi caùch
ch khaùc,
– quy hoaïchch vaø quaûn lyù ngheà NTTS toång
ng hôïp vaø hieäu quaû hôn.