MC LC

Mt s chng bnh hay gp nh hi hp tm l, nght mi, au rng... tuy khng nguy him n tnh
mng nhng li gy cm gic rt kh chu. Chng ta c th t cha nhng bnh ny bng cch bm
huyt.
1 Hi hp sinh l
Khi gp mt chuyn quan trng, xem mt cun truyn hay phim ly k hp dn, tim ta p gp, c khi
p thnh thch, c th thong qua cng c th lp i lp li, ko di khin ta kh chu. Huyt thn mn
c th gip ta iu chnh nhng ri lon sinh l ny. V tr huyt nm pha trn c tay, ni np gp pha
di v v pha ngn tay t. a ngn tay dc theo ngn tay t ln pha trn, huyt nm trn phn li
trn pha trc c tay, ngay trn np gp. n v ch xt mnh vo .
2

Nght mi

Thng gp vo ma lnh, l triu chng u tin ca cm cm. Cng c th gp trong mt s bnh

mn tnh mi v vng ph cn nh vim xoang, vim mi... Ngi bnh b ht hi s mi lin tc, c
th c st.
C th cha tr bnh ny hai huyt:
Huyt thng tinh: L huyt chnh nm trn trn, ngay trn ng thng dc gia trn, cch chn
tc pha trc khong 1-1,5cm. xc nh huyt, ly mt ngn tay t dc theo sng mi v i dc
ln pha trn, lun lun gi ng ng trung tuyn, n chn tc gp mt ch trng, l huyt cn
tm, n v ch xt mnh vo .
Huyt nghinh hng: L huyt ph c s dng thm bn cnh huyt chnh. Huyt nm di tn
cng ca cnh mi, nm gc cnh mi v mi. Nght mi phi th ch xt huyt bn phi, nght mi
tri th ch xt huyt bn tri (nh xoa thm du cao nng).
3 Chn b sng phng
Do i li nhiu, i giy cht, ng nhiu lm mu dn xung chn khin chn phng ln Cng vi
vic ngh ngi xoa bp, nm gc chn ln cao, bn c th va xoa bp va bm vo huyt thi xung
(nm trn mu bn chn gia hai ngn ci v ngn tr, cch gc ngn chn ci khong 2-3cm) chn bn
s ht ph.
4

au rng

Phn ln do ha bc ln, vim li, su rng... Mi khi ung nc lnh hay nng li but, au rt kh
chu. khc phc, bm vo huyt hp cc nm ch lm gia ngn ci v ngn tr, v pha ngn
tr. Mt mt g rng thnh ting, mt mt dng ngn tay ci bm vo huyt ny. Rng bn tri au
bm vo huyt bn phi, rng bn phi au bm vo huyt bn tri, rng c hai bn au th bm huyt
c hai tay. Nu au rng hm trn c th bm thm huyt gip xa (nm cch mp di di tai khong
1,5-2cm).
5

B mt ting

Thng do cm cm, hoc do la ht ni nhiu qu, cng c th do bnh l vng hng lm t lit thanh
qun, vim thanh qun...
C hai huyt c th lm gim chng bnh kh chu ny:
Huyt gin s: Nm pha trn khp c tay, cch np gp c tay khong mt bn tay, huyt nm trn
ng trung tuyn.
Huyt thi uyn: c xc nh bng cch nga bn tay, huyt nm ch gp nhau ca ln ngang
c tay pha ngn tay ci v rnh mch quay.
6

Chng mt

Thng l di chng ca mt chn ng vo u, cm nng, say tu, say xe... Nhng lc nh th, bm
huyt n ng nm gia giao im ca hai u lng my v sng mi. Dng u ngn tay ci hoc
gia va n va day sang hai bn phi tri. Nu sc mt c chuyn bin tt chng t kh thng.
Bm thm huyt nhn trung nm 1/3 trn ca rnh nhn trung mi, hoc huyt bch hi gia nh
u cng c hiu qu tt.

tai

tai c th do nguyn nhn tai nh vim tai mn... c th b nh hng ca cc chn thng nh
chn thng no, u b sang chn, chng mt....
Cc huyt c s dng cha l nh mn, thnh cung, thnh hi.
Huyt nh mn nm ch lm trc rnh bnh tai khi ta h ming. T ch lm lui xung 0,5 tc l
huyt thnh cung, t thnh cung lui xung 0,5 tc l thnh hi. Dng ngn ci bm huyt thnh cung
trc ri n huyt nh mn, thnh hi. Sau p cht hai lng bn tay ln hai tai n mnh, b ra. Lm
lin tc nh vy, hoc cho ngn tay tr vo l tai xoay trn mt lc.

8 BM HUYT CHA BNH VIM TI MT

Tc gi : BS. QUCH TUN VINH
Vim ti mt l mt bnh thng c nguyn nhn do si ti mt gy ra. Nu khng c iu tr
thng din bin ko di v tin trin n vim hoi t ti mt, tc mt do si... Bi vit di y
xin gii thiu v phng php bm huyt c y hc c truyn p dng iu tr cn bnh ny.
Biu hin ca bnh: Thng gp nht l au, tc vng thng v, st vi bn phi mi c. Trong
nhng t vim cp, ngi bnh c th b st hoc vng da, vng mt... nu nh c hin tng vim
tc ti mt km theo. C th au d di thnh cn ngay sau khi n trng, ung sa... do cc thc phm
ny kch thch co bp ti mt. Bnh nhn thng c cm gic m ch kh chu, au lan ra sau lng v
xuyn ln b vai phi.
C nhiu phng php cha bnh vim ti mt. Ty theo nguyn nhn gy bnh, c th l m ct ti
mt, m ly si... hoc ung thuc iu tr... Trong thc tin iu tr, bm huyt c coi l mt trong
nhng phng php cha bnh vim ti mt ca y hc c truyn nhm mc ch gim au, chng
vim... Bn c th p dng t bm huyt kt hp vi cc phng php khc nhm nng cao hiu qu
iu tr bnh.
Phng huyt thng c chn l: m nang, Nht nguyt, Ni quan, Khu kh, Lao cung, Tc tam
l... Phng huyt ny c tc dng bnh can, li m, ging kh, ch thng, thng lc, ha thp nhit,
dng tm, an thn.
V tr v tc dng ca cc huyt
m nang l k huyt, c v tr nm di v pha ngoi u gi. Cch huyt Dng lng tuyn khong
2 thn (tng ng khong 4-4,5cm). L huyt ch yu cha bnh vim ti mt, c tc dng gim au,
chng co tht. Theo kinh nghim ca tin nhn, thng dng huyt v ny phi hp vi khu kh, ni
quan cha bnh vim ti mt. Cn c th dng huyt m nang chn on bnh vim ti mt hay
giun chui ng mt do khi mc cc bnh ny, bm vo huyt thng thy au.
Khi bm huyt m nang, cn ch dng u ngn tay ci bm mnh, to c cm gic au tc, lan
xung bn chn l tt.
Khu kh l huyt thuc kinh Tc thiu dng m, l nguyn huyt ca m kinh. V tr di
mt c ngoi bn chn, nm gia 2 huyt Gii kh v Thn mch. Khi bm huyt ny thng c cm
gic tc. Bm huyt Khu kh nhm mc ch s can, li m, thng lc, ha thp nhit...
Ni quan l huyt thuc kinh Th quyt m Tm bo lc, c v tr nm mt trc c tay, cch ln ch
c tay 2 thn (tc l bng 1/6 khong cch t ln ch c tay n np gp khuu tay). Bm huyt ny c
tc dng tuyn thng kh c tam tiu, iu trung kh. Theo y hc hin i, bm huyt ni quan gip
iu ha thn kinh thc vt, an thn nn c tc dng chng co tht, dn n tc dng gim au tch cc
trong cha bnh vim ti mt.
Nht nguyt cng l huyt thuc kinh bn phi Tc thiu dng m, l M huyt ca m, c v tr
nm st b trn xng sn 7 v b di xng sn 8, thng nm v xung. Tin nhn cho rng c
tc dng s m kh, ha thp nhit, ha trung tiu, ch thng... nn thng c p dng trong cha
tr vim ti mt.

Lao cung cng l huyt thuc kinh Th quyt m Tm bo lc, cn c tn l huyt Ng l. V tr nm

chnh gia lng bn tay, khi gp ngn tay vo bn tay, u ngn tay gia n u l huyt y.
Bm huyt ny c tc dng thanh tm ha, tr thp nhit, an thn, ha v, tc phong... Kinh nghim
ca tin nhn thng phi hp huyt Lao cung vi huyt Tc tam l. Sch Phi huyt khi lun ging
ngha cho rng Lao cung c tnh mt m i xung, bi vy iu l c tr kh, th c ut kt do
tht tnh ni thng, thanh c nhit hung cch.
Tc tam l l huyt thuc kinh Tc dng minh V, v tr nm di v pha ngoi u gi, cch huyt
c t (hm di - ngoi xng bnh ch) ngang mt bn tay ca ngi bnh. L huyt thng dng
cha cc bnh ng tiu ha, c tc dng gim au, chng co tht. Theo cc y gia, b "phc thng
tam l cu" (c ngha l au bng) th cn dng n huyt tc tam l! Khi bm huyt tc tam l, cn
ch dng u ngn tay ci bm mnh, to c cm gic au tc, lan xung bn chn l tt.
Cch bm huyt: Mi ngy, bn c th bm huyt 1-2 ln, mi huyt nn bm 1-3 pht. Nn bm
huyt mt t 10-15 ngy lin tc. Khi au, nu bm huyt c th t c tc dng gim au.
Cc bin php phi hp: Cn ch kt hp vi vic tit ch ch n: nn king n trng, sa...
Trong t au, nn n cc thc n d tiu. Sau khi n xong cn nm ngh, trnh lao ng nng.
ngi lao ng tr c, cn trnh lm vic cng thng, m bo ng tt... Ngoi ra ngi bnh cn ch
i khm v iu tr theo ch dn ca thy thuc.

9 Cch cha bong gn

Bong gn l trng thi tn thng dy chng khp, xy ra do s c ng qu mc, lm khp
x dch t ngt trong khonh khc ri tr v v tr. Bnh nhn khng b sai khp hay gy
xng. Tn thng thng xy ra khi i giy cao gt b lt giy, hoc ng do chy nhy.
Khi b bong gn, bnh nhn cm thy au nhi nh in git vng khp b tro, sau , khp t di
khng cn bit au na. Khong 1 gi sau, cm gic au nhc dn dn tr li. Nu nh nhng lt khp
li ging nh lc b chn thng, ngi bnh s thy au nhi nh in git. Bong gn thng chia ra
3 :
- 1: Dy chng ch b gin di mt t, c coi l nh.
- 2: Dy chng b rch mt phn, du hiu nng.
- 3: Dy chng b t hon ton, du hiu rt nng.
Cch x l: p nc hoc nc lnh ngay sau khi b chn thng nu khng c xy xt da.
khp b bong gn nm yn, k cng cao cng tt. Nu bong gn 1, ch cn lm cho ht au v cho
khp ngh ngi vi ngy l . Nu bong gn 2-3, cn lm cho ht au, ng thi gip dy chng b
t hoc rch lin li, nu khng s mang tt sut i.
Thuc dng:
- L ngi cu kh 40 g (hoc ti 100 g), tm ru hoc gim thanh, b vo ni tn thng; hoc em
xo cho nng ln cn hi m m, b vo ni tn thng. Ngy 1 ln.
- L tm gi 100 g, l gc 30 g, gch non mt t, gi nt, trn chung, p vo vng tn thng. Ngy
thay mt ln.
BS Hong Bi Hng, Sc Kho & i Sng

10 BM HUYT CHA BNH VIM TI MT

Tc gi : BS. QUCH TUN VINH
Vim ti mt l mt bnh thng c nguyn nhn do si ti mt gy ra. Nu khng c
iu tr thng din bin ko di v tin trin n vim hoi t ti mt, tc mt do si... Bi
vit di y xin gii thiu v phng php bm huyt c y hc c truyn p dng iu
tr cn bnh ny.
Biu hin ca bnh: Thng gp nht l au, tc vng thng v, st vi bn phi mi c. Trong
nhng t vim cp, ngi bnh c th b st hoc vng da, vng mt... nu nh c hin tng vim
tc ti mt km theo. C th au d di thnh cn ngay sau khi n trng, ung sa... do cc thc phm
ny kch thch co bp ti mt. Bnh nhn thng c cm gic m ch kh chu, au lan ra sau lng v
xuyn ln b vai phi.
C nhiu phng php cha bnh vim ti mt. Ty theo nguyn nhn gy bnh, c th l m ct ti
mt, m ly si... hoc ung thuc iu tr... Trong thc tin iu tr, bm huyt c coi l mt trong
nhng phng php cha bnh vim ti mt ca y hc c truyn nhm mc ch gim au, chng
vim... Bn c th p dng t bm huyt kt hp vi cc phng php khc nhm nng cao hiu qu
iu tr bnh.
Phng huyt thng c chn l: m nang, Nht nguyt, Ni quan, Khu kh, Lao cung, Tc tam
l... Phng huyt ny c tc dng bnh can, li m, ging kh, ch thng, thng lc, ha thp nhit,
dng tm, an thn.
V tr v tc dng ca cc huyt
m nang l k huyt, c v tr nm di v pha ngoi u gi. Cch huyt Dng lng tuyn khong
2 thn (tng ng khong 4-4,5cm). L huyt ch yu cha bnh vim ti mt, c tc dng gim au,
chng co tht. Theo kinh nghim ca tin nhn, thng dng huyt v ny phi hp vi khu kh, ni
quan cha bnh vim ti mt. Cn c th dng huyt m nang chn on bnh vim ti mt hay
giun chui ng mt do khi mc cc bnh ny, bm vo huyt thng thy au.
Khi bm huyt m nang, cn ch dng u ngn tay ci bm mnh, to c cm gic au tc, lan
xung bn chn l tt.
Khu kh l huyt thuc kinh Tc thiu dng m, l nguyn huyt ca m kinh. V tr di
mt c ngoi bn chn, nm gia 2 huyt Gii kh v Thn mch. Khi bm huyt ny thng c cm
gic tc. Bm huyt Khu kh nhm mc ch s can, li m, thng lc, ha thp nhit...
Ni quan l huyt thuc kinh Th quyt m Tm bo lc, c v tr nm mt trc c tay, cch ln ch
c tay 2 thn (tc l bng 1/6 khong cch t ln ch c tay n np gp khuu tay). Bm huyt ny c
tc dng tuyn thng kh c tam tiu, iu trung kh. Theo y hc hin i, bm huyt ni quan gip
iu ha thn kinh thc vt, an thn nn c tc dng chng co tht, dn n tc dng gim au tch cc
trong cha bnh vim ti mt.
Nht nguyt cng l huyt thuc kinh bn phi Tc thiu dng m, l M huyt ca m, c v tr
nm st b trn xng sn 7 v b di xng sn 8, thng nm v xung. Tin nhn cho rng c
tc dng s m kh, ha thp nhit, ha trung tiu, ch thng... nn thng c p dng trong cha
tr vim ti mt.

Lao cung cng l huyt thuc kinh Th quyt m Tm bo lc, cn c tn l huyt Ng l. V tr nm

chnh gia lng bn tay, khi gp ngn tay vo bn tay, u ngn tay gia n u l huyt y.
Bm huyt ny c tc dng thanh tm ha, tr thp nhit, an thn, ha v, tc phong... Kinh nghim
ca tin nhn thng phi hp huyt Lao cung vi huyt Tc tam l. Sch Phi huyt khi lun ging
ngha cho rng Lao cung c tnh mt m i xung, bi vy iu l c tr kh, th c ut kt do
tht tnh ni thng, thanh c nhit hung cch.
Tc tam l l huyt thuc kinh Tc dng minh V, v tr nm di v pha ngoi u gi, cch huyt
c t (hm di - ngoi xng bnh ch) ngang mt bn tay ca ngi bnh. L huyt thng dng
cha cc bnh ng tiu ha, c tc dng gim au, chng co tht. Theo cc y gia, b "phc thng
tam l cu" (c ngha l au bng) th cn dng n huyt tc tam l! Khi bm huyt tc tam l, cn
ch dng u ngn tay ci bm mnh, to c cm gic au tc, lan xung bn chn l tt.
Cch bm huyt: Mi ngy, bn c th bm huyt 1-2 ln, mi huyt nn bm 1-3 pht. Nn bm
huyt mt t 10-15 ngy lin tc. Khi au, nu bm huyt c th t c tc dng gim au.
Cc bin php phi hp: Cn ch kt hp vi vic tit ch ch n: nn king n trng, sa...
Trong t au, nn n cc thc n d tiu. Sau khi n xong cn nm ngh, trnh lao ng nng.
ngi lao ng tr c, cn trnh lm vic cng thng, m bo ng tt... Ngoi ra ngi bnh cn ch
i khm v iu tr theo ch dn ca thy thuc.

11 CCH DAY BM HUYT PHNG V CHA BNH SUY GIM TH LC

Tc gi : BS. QUCH TUN VINH
Ngy nay, cng vi s pht trin ca cng ngh thng tin, y hc cng c thm nhng
bnh mi - bnh ca nhng ngi lm cng tc tin hc: Cng thng thn kinh, mt mi, suy
gim th lc, au vai, gy... Trong suy gim th lc l bnh hay gp nht.
Trong phm vi bi vit ny, xin gii thiu cng bn c mt phng php phng v t cha bnh suy
gim th lc rt n gin, bn c th t nghin cu p dng cho bn thn v gia nh.
Phng huyt ch yu: Phng nhn, mc minh, quang minh.
V tr v tc dng ca huyt:
Phng nhn: l k huyt (huyt c tc dng c bit), v tr u mt ngoi ca ln ch gia ngn
tay ci. C tc dng cha bnh suy gim th lc, qung g... C l do tc dng c th cha cc bnh
v mt nn tin nhn t tn huyt l phng nhn, vi hm l sng nh mt phng!
Quang minh: l huyt thuc Tc thiu dng m kinh v l lc huyt ni vi kinh Tc quyt m
Can. V tr nm b ngoi cng chn, cch nh mt c ngoi o ln 5 thn, st b trc xng mc
cng chn. C tc dng iu can, minh mc (iu ha tng can, lm sng mt). Quan nim ca c nhn
cho rng: Can khai khiu ra mt, v vy thng qua mt s biu hin ca mt c th chn on bnh
gan v ngc li, thng dng cc huyt Can kinh cha nhng bnh v mt.
Huyt v ny thng c ch nh cha cc bnh v mt nh: bnh suy gim th lc, qung g, teo
thn kinh th gic... Cc chm cu gia ngi Php cn cho rng chm huyt v ny c tc dng n
thy trc tuyn yn, l mt tuyn ni tit quan trng ca c th.
Kinh nghim ca tin nhn thng trng dng huyt v ny tr cc bnh v mt. C th phi hp vi
huyt hp cc, tnh minh cha bnh suy gim th lc; Phi hp vi huyt a ng hi tr au mt; Phi
hp vi huyt phong tr cha vim thn kinh th gic.
Mc minh: cng l k huyt, v tr nm trc trn, l giao im ca b chn tc vi ng thng ni
t con ngi (ng t mt) thng ln. C tc dng tr bnh suy gim th lc, vim kt mc (au mt
)...
Th php day bm huyt
Bn c th dng u ngn tay ci hoc u ngn tr day bm vo cc huyt v ni trn (xem minh ha
v tr v cch day bm ca tng huyt). Khi kch thch huyt phng nhn, c th dng vt c u t
nh u bt, u a... day n vung gc vo huyt. t th ngi thoi mi, dng u ngn ci day
bm huyt quang minh 2-3 pht. Khi bm huyt mc minh, nn dng c 2 ngn tay tr day bm cng
lc vo 2 huyt.
Hng ngy c th day bm tc ng vo cc huyt v ni trn 1-2 ln. Mi huyt v day bm 1-3 pht.
Hy ginh 10 pht mi ngy trc hoc sau khi lm vic trn my vi tnh phng v t cha bnh
suy gim th lc ny.
Kinh nghim thc tin cho thy: Kin tr day bm huyt kt hp vi n cc loi hoa qu c cha nhiu
carotene nh c rt, c chua, hng, gc... chc chn s mang li hiu qu cao trong vic phng v cha
cn bnh suy gim th lc, gp phn nng cao kh nng v hiu qu cng vic (do suy gim th lc s
lm bn chng mt mi hn).

12 GI TR DINH DNG CA HUYT TAM M GIAO

Tc gi : Lng y V H
Tam m giao l mt trong s nhng huyt v c s dng nhiu nht trong chm cu c
truyn. Do phm vi tc dng rng v tnh t iu chnh cao, c bit l cng nng dng m v
n nh thn kinh, Tam m giao c th c tc ng hng ngy nh mt phng php dng
sinh.
C nhng bi thuc, mn n hoc phng php tp luyn n gin, d thc hin nhiu khi c th
gip iu chnh mt s ri lon nht nh trong c th. Mt trong nhng cch t ai bit l mi
ngi c th t tc ng vo huyt Tam m giao t c nhng yu cu ny.
MT S CNG NNG C BN CA PHP DNG SINH
Dng m: m huyt l phn vt cht quan trng to thnh c th con ngi. Hn na dng kh c
y hay khng cng phi nng nh m huyt m tn ti. Theo Ni kinh: Ngi n 40 tui th
m kh km n phn na nn ni kh dng thng tha m kh m thng thiu. Do ni n
dng sinh khng th khng bn n dng m.
iu ha thn kinh: Khoa hc cho bit trn 50% s t vong ca con ngi xut pht t nhng
bnh tt do cm xc gy ra. Nhng p lc, lo toan thng ngy vi loi cm xc kh chu v dai
dng d lm cho h thn kinh chng ta cng thng, qu ti v suy nhc. Do , mt phng php
dng sinh phi c cng nng iu chnh li tnh trng ri lon ny, lp li cn bng gia hng phn v
c ch ca h thn kinh do qu trnh sinh hot v lm vic cng thng gy ra.
Tnh gii c v tng cng chuyn ha c bn: Mt phng php dng sinh thng c s dng
lu di, thm ch c i. Do phi bo m an ton cao, t hoc khng c phn ng ph. Hn na
cn phi c chc nng thc y s chuyn ha, thanh lc v bi tit ca c th.
Sau y, th i chiu cc cng nng ni trn vi nhng tc dng cn bn ca huyt Tam m giao theo
y hc c truyn.
I CNG V HUYT TAM M GIAO
Huyt Tam m giao ch lm sau b xng chy trn mt c chn khong 6,5 cm (i vi ngi ln,
kh ngi trung bnh). C th xc nh v tr huyt bng cch hnh dung mt tam gic cn ABC. A l
nh tam gic cn - l im gia ca mt c chn trong. BC l cnh y ca tam gic. C l gc ca gt
chn. B chnh l huyt Tam m giao.
Ngay tn gi cho bit Tam m giao l huyt giao hi ca 3 ng kinh m: Thi m t, Thiu m
thn v Quyt m can. Vi nhng phng tin hin i, khi chm vo huyt Tam m giao, cc nh
khoa hc Php xc nh c 3 ng trng ni ln t v tr huyt chy dc theo chn trng khp
vi v tr 3 ng kinh T, Can v Thn ca chm cu c truyn.
Theo chm cu c truyn, huyt c cng nng b T Th, thng kh tr, s tit vng h tiu, iu kh
nghch, kh phong thp kinh lc, kin T ho thp, s Can ch Thn.
TC DNG DNG M CA HUYT TAM M GIAO
V l huyt hi ca ba ng kinh m, c bit l ng kinh Thn nn tc dng dng m ca huyt
l iu d hiu. Tc dng r nht ca huyt l b Thn m. Trn thc t, khi day n lin tc t 7-10

pht trn huyt, mt s ngi c kh cm tt s cm nhn c mt lung kh lan ta theo 2 chiu,

hoc t lng bn chn v ngn chn ci chy dc theo 3 ng kinh n thn, gan v lch; Hoc ngc
li t nhng c quan ny theo ng kinh thot ra khi c th thng qua lng bn chn v cc u
ngn chn. y chnh l qu trnh x trc kh v thu thanh kh thng qua cc tnh huyt chn. Nu
s tc ng mnh v ko di s c s lan ta kh sang cc t chc v cc kinh lc khc ca c th m gn nht s l cc ph c lin h biu l vi 3 tng T, Can, Thn, tc d dy, ti mt v bng
quang...
TC DNG IU HA THN KINH CA HUYT TAM M GIAO
Theo y hc c truyn, mi loi cm xc m tnh s lm tn thng mt loi kh nht nh trong c th
con ngi. Chng hn u thng T, Khng thng Thn, N thng Can... Tuy nhin, bt c
mt cm xc m tnh no tc ng lu di cui cng u nh hng ti Can kh, dn n Can kh ut,
u mi ca nhiu bnh tt khc nhau. Tc dng s tit Can kh lm th gii kh ut ca Tam m giao
s gip ha gii trng thi tm l ny. Tm quan trng ca vic th gii kh ut c ghi nhn t lu
trong y th c: Mi chng bnh u km chng ut, vy cha bnh phi km cha ut. iu ny
cng c ngha trong x hi hin nay, khi con ngi phi i ph thng xuyn vi nguy c stress do
mi trng v i sng cng nghip gy ra.
Ngoi ra, tc dng lm m du thn kinh cn do cng nng ging kh hoc iu kh nghch ca
huyt. nhng ngi ang cng thng do tm l hoc ang c cn bc ha do m h ha vng,
tc ng vo huyt Tam m giao c th thy ngay kt qu.
TC DNG THANH LC V TNG CNG CHUYN HA C BN CA HUYT TAM
M GIAO
Theo quan nim chnh th ca y hc phng ng, mt tng hoc mt ph khi pht sinh bnh bin s
c biu hin tng ng trn ng tun hnh ca kinh lc i qua n. i li, ta c th thng qua nhng
huyt v trn kinh lc iu chnh nhng ri lon bnh l ca cc tng ph bn trong. Can Thn ch
h tiu, T ch trung tiu. Do , khi tc ng vo huyt Tam m giao c th iu tit ton b qu trnh
chuyn ha, thanh lc v bi tit khu vc ny.
Do 3 ng kinh c cc chc nng hu nh tng phn nhau: Thn ch b tng, Can ch s tit,
T ch vn ha nn Tam m giao l mt trong s rt t huyt v chm cu c c tnh t iu chnh
rt cao gia m v dng, gia bt cp v thi qu, gia hng phn v c ch i vi cc lnh vc bnh
l c lin quan. Chng hn cng cng mt cch chm vo huyt Ni quan c tay c th lm cho nhp
tim tng ln khi nhp tim qu yu hoc gim xung nu nhp tim qu nhanh. Cng tng t vy i vi
huyt Tam m giao, vi cng mt cch tc ng huyt c th iu chnh nhng ri lon c v nh hon
ton i nghch nhau nh b kinh, rong kinh, au bng kinh, bng huyt. Chnh v hiu qu v phm vi
tc dng rng ca huyt nn ngi xa chn Tam m giao l mt trong 6 Tng huyt c s dng
rng ri nht trong chm cu. Lc Tng huyt v cc khu vc iu chnh lin h c tng hp
thnh bi v: phc Tam l lu, Yu bi U trung cu, u hn tm Lit khuyt, Din khu Hp
cc thu, Tm hung th Ni quan, Tiu phc Tam m mu.
CCH TC NG VO HUYT
Bm huyt: Ngi di t hoc trn nm, trn vn, hai tay gp li va tm 2 bn tay c th nm ly
c chn mt cch thoi mi. Mi bn tay tc ng vo huyt Tam m giao cng bn. Xc nh huyt
Tam m giao khong 6,5 cm trn mt c chn trong, pha sau xng chy. Dng 4 ngn tay cn li
bao ly pha ngoi c chn sao cho u ngn ci chm ng vo huyt. Dng lc va phi day thnh
vng trn trn huyt lin tc t 7 n 10 pht. Na chng cm thy mi tay c th ngng day, nhng
tay vn tip tc t trn huyt, sau day tip cho n khi thi gian nh. Mi ngy c th thc
hnh mt ln.

Ngi kit gi: Kit gi cn c gi l th hoa sen, l mt th ngi quen thuc ca cc o s Yoga,
thin s, cc nh s Pht gio khi tnh ta. im c bit ca th ngi ny l xng mc mt chn
to nn mt sc p ln ng v tr huyt Tam m giao ca chn cn li. Do , trong sut thi gian
ngi kit gi, huyt Tam m giao s lin tc b kch thch m khng cn ng tc day bm vo huyt.
Nhng th nghim khoa hc v Yoga cho bit, ch cn ngi vo t th kit gi, sng no ca mt
ngi ang cng thng c nhp Beta khong 20 chu k/giy s gim xung nhp Alpha ch cn 8 chu
k/giy (l sng no bnh thng ca ngi ang minh mn, tm l n nh). iu ny c ngha t
thn t th kit gi c cng nng lm m du thn kinh m cha cn n nhng c gng khc ca
vic ngi thin. Kt qu trn cng c thm cho l lun v s tit Can kh n nh thn kinh
ca huyt Tam m giao. Ngoi ra, nu ngi kit gi tnh ta s cng c thm hiu qu dng m
theo quy lut Thn tnh tt m sinh. Theo khoa hc, khi ta cng thng, trng lc c bp cng gia
tng. Hai yu t ny lm c th tiu ph nhiu nng lng mt cch v ch. i li, nu ta th gin
hoc nhp tnh th iu ngc li s din ra: l tch ly nng lng. y chnh l qu trnh sinh m
v dng m, hoc ni cch khc l Thn tnh tt m sinh.
CHNG CH NH
Theo y th c, cm chm hoc bm mnh vo huyt Tam m giao i vi cc sn ph. Vi ph n,
huyt Tam m giao c lin quan cht ch vi vng t cung. Do nhng kch thch mnh vo huyt c
th nh hng n thai k, nht l i vi nhng trng hp c tin s sy thai hoc sinh non.

13 Massage vnh tai - mt phng php bo v sc khe

ng y cho rng, 12 kinh mch u tp trung tai. Nhiu nh khoa hc cng khng nh, trn vnh tai
c hn 100 huyt lin quan n bnh tt. Tt c cc c quan trong c th u c vng phn x b
phn ny. V vy, vic xoa st vnh tai c coi l mt bin php tt bo v sc khe.
Nh massage vnh tai, bn c th kch thch cc huyt v trn tai, thng qua kch thch ton b cc
c quan trong c th, iu ha thn kinh thc vt... Sau y l cch thc hin:
- Trc ht, hy xt hai bn tay vo nhau cho n khi m nng. Dng u ngn tay tr kh xoa xung
quanh mt trc ca tai khong 10-20 ln, ch nht vo vng hm (ngay trc l tai, ni c vng i
din ca tim mch) v pha trn mt trc vnh tai (ni c huyt "thn mn", s c tc dng an thn,
iu ha thn kinh thc vt, gim au, chng vim).
- Tip , dng ngn tay ci xoa mt sau tai ( vng ny c "rnh h p", vic tc ng vo rnh ny
gip h huyt p). Cng lc , c th dng lng bn tay p hn vo tai, xoa day nh nhng cho n
khi tai c cm gic nng m.
Vic massage vnh tai cn c thc hin u n. Mi ngy, bn c th dnh 3-5 pht cho cng vic
ny. Phng php ny khng em li hiu qu tc thi. Hy kin tr tp, bn s thy sc khe c ci
thin.
BS Quch Tun Vinh, Sc Khe & i Sng

14 T XOA BP PHNG CHNG PH I TIN LIT TUYN LNH TNH

Tc gi : Thc s HONG KHNH TON (Khoa ng y - Vin Qun y 108)
Ph i tin lit tuyn lnh tnh (Prostatic hypertrophy, PH) hay cn gi l tin lit tuyn
tng sinh l mt bnh thng gp nam gii khi tui bt u cao v ang c xu hng gia
tng. Trn lm sng, bnh c biu hin bng cc triu chng ri lon tiu tin nh tiu kh,
tiu nhiu ln v m, b tiu hoc tiu tin khng t ch... vi mc ngy cng nng dn theo
thi gian v cui cng s dn ti suy thn nu nh khng c iu tr kp thi, hp l v hiu
qu.
Trong y hc c truyn, bnh ny thuc phm vi cc chng nh Long b, Lm chng, Tinh long... vi
c ch bnh sinh ch yu l do ri lon cng nng mt s tng ph nh ph, t, can, thn dn n hu
qu bng quang khng c kh ha y m pht sinh thnh bnh. V mt tr liu, ngoi vic dng
thuc ung trong hoc ngm ngoi, c nhn cn ch s dng cc bin php khng dng thuc, trong
c vn t la chn v day bm mt s huyt v chm cu nhm d phng tch cc v h tr iu
tr. Di y, xin c gii thiu mt quy trnh c th c gi c th tham kho v vn dng khi cn
thit.
1. Xoa bng di
Dng hai bn tay t chng ln nhau xoa bng di theo chiu kim ng h vi mt lc va phi
chng 30 vng, sao cho ti ch m ln l c. Thao tc ny c tc dng tr dng kh cho h tiu
(lm m vng bng di), gip qu trnh kh ha bng quan (kch thch co bp v lm gin c tht c
bng quang) c thun li, nh m vic bi tit nc tiu c thc hin d dng.
2. Day bm huyt Kh hi
Dng ngn tay ci hoc ngn tay tr day bm huyt Kh hi trong 1 pht. V tr huyt Kh hi: di
rn 1,5 tc trn ng trc gia c th (nh 1). Theo y hc c truyn, Kh hi l b ca sinh kh, l
ngun nng lng cn thit cung cp cho s sng, c cng dng iu kh, b thn dng, lm m h
tiu, nh gip cho chc nng kh ha bng quang c thc hin. Y th c Thi ngi thin vit:
"Kh hi l bin ca sinh kh, n ch tr c tt c cc bnh".
3. Day bm huyt Quan nguyn
Dng ngn tay ci hoc ngn tay tr day bm huyt Quan nguyn trong 2 pht. V tr huyt Quan
nguyn: di rn 3 tc trn ng trc gia c th. "Quan" c ngha l ci cht ng ca, mun
ni l ch him yu; "Nguyn" c ngha l mi u, to ln. V huyt v ny l ni cha ng nguyn
kh, l ngun nng lng rt ln cn cho s sng nn c gi l Quan nguyn. Day bm huyt ny c
tc dng b thn c bn, b kh hi dng, lm m h tiu, gip cho qu trnh kh ha bng quang
c thun li, ci thin tnh trng ri lon tiu tin.
4. Day bm huyt Li niu
Dng ngn tay ci hoc ngn tr day bm huyt Li niu trong 2 pht. V tr huyt: di rn 2,5 tc
hay chnh l trung im ca ng ni rn v im gia b trn xng mu. y l mt tn huyt
(huyt mi), cn gi l huyt Ch t, c cng dng cha cc chng bnh nh b tiu, tiu rt, i dm,
i lng do vim rut... Theo kinh nghim ca nhiu nh chm cu, c khi ch cn day bm duy nht
huyt v ny cng ci thin tnh trng ri lon tiu tin, min sao phi xc nh chnh xc v tr
huyt v tc ng ng k thut. Ngha l, sau khi tm c huyt th dng ngn tay day u theo

chiu kim ng h ri t t bm vi mt lc tng dn kt hp vi rn tiu tch cc. Thng thng nu

xc nh ng huyt th vic i tiu s d dng hn, tia nc tiu mnh hn.
5. Day bm huyt m lng tuyn
Dng ngn tay ci day bm huyt trong 1 pht. V tr huyt m lng tuyn: L im gp nhau ch
lm sau b sau trong u trn xng chy vi ng ngang qua li c trc xng chy, pha di bn
trong u gi (nh 2). y l huyt v nm trn ng kinh t, c kh nhiu cng dng, trong c
kh nng iu ha bng quang nn thng c dng cha mt s chng bnh thuc ng tit
niu nh b tiu, tiu kh, i dm, tiu khng t ch. C nhn thng s dng phi hp vi hai huyt
Kh hi v Tam m giao.
6. Day bm huyt Tam m giao
Dng ngn tay ci day bm huyt trong 1 pht sao cho t cm gic cng tc l c. V tr huyt Tam
m giao: ch lm st b sau trong xng chy, trn ch li cao nht ca mt c trong 3 tc (nh 3).
"Tam" c ngha l ba, "m" tri vi dng, ch mt trong chn so vi mt ngoi chn, "giao" c ngha
l ch gp nhau, huyt ti ch gp nhau ca ba ng kinh m nn gi l Tam m giao. y l huyt
c lin h mt thit vi ba tng T, Can v Thn, T v Thn li c vai tr rt ln trong vic kh ha
bng quang nn tc ng vo huyt Tam m giao c th tr cc bnh thuc h tit niu v sinh dc,
trong c cc chng trng nh b tiu, tiu kh, i dm... Trn thc t, cc nh chm cu thng
dng Tam m giao phi hp vi huyt Trung cc v Thy o hay Quan nguyn, Trung cc v Dng
lng tuyn tr liu chng Long b.
7. Day bm huyt Thi kh
Dng ngn tay ci day bm huyt Thi kh trong 1 pht sao cho t cm gic cng tc l c. V tr
huyt Thi kh: im gia ca ng ni b sau mt c trong v mp trong gn gt, ngang vi mm
cao nht ca mt c trong (nh 4). y l mt trong nhng huyt v quan trng ca ng kinh Thn,
c cng dng b thn m, lm mnh lng gi, lm khe dng kh, nh m tng cng chc nng
kh ha ca bng quang, gip cho vic bi tit nc tiu c d dng.
8. Xt ct sng tht lng
Dng hai bn tay t hai bn khi c cnh ct sng tht lng, xt ln xung chng 60 ln sao cho ti
ch nng ln l t yu cu (nh 5). Thao tc ny c tc dng kch thch cc du huyt nm dc hai bn
ct sng, gip cho qu trnh kh ha bng quang c thun li.

15 T XOA BP PHNG CHNG TO BN

Tc gi : Thc s HONG KHNH TON
To bn l mt chng bnh thng gp mi la tui, nht l ngi cao tui, do nhiu
nguyn nhn gy ra v nu ko di c th to nn nhng triu chng nh au u, chng
mt,chng bng, n km, mt ng, tnh tnh thay i..., thm ch c th dn ti tc rut. C hai
loi to bn: C nng v thc th. Loi c nng thng do chc nng ca h tiu ha b ri lon,
nhu ng rut suy gim, ch n thiu cht x, ngh nghip phi ngi nhiu, t vn ng th
lc... nhng khng c cc tn thng thc th nh u, vim dnh hoc tc hp gy nh hng trc
tip ti hot ng sinh l bnh thng ca ng tiu ha.
i vi to bn c nng, y hc c truyn c rt nhiu phng thc gii quyt, trong c mt bin
php ht sc n gin l tin hnh t xoa bp v day n mt s huyt v chm cu nhm mc ch iu
ha chc nng tiu ha ni chung v c bit c li cho qu trnh co bp ca rut gip bi tit phn ra
ngoi d dng. Di y, xin c gii thiu mt quy trnh t xoa bp phng chng to bn c gi
c th tham kho v vn dng khi cn thit.
1. Th v xoa bng
Nm nga, tnh tm, dui mm cc c, t t tht bng th ra, y nh nhng khng kh qua mi
hoc qua ming. Khi bng tht ht mc, ngng th trong giy lt ri sau t t phnh bng ht
vo. Th lun phin nh vy trong 3-5 pht. Tip dng hai bn tay t chng ln nhau xoa bng
theo chiu kim ng h vi mt lc p va phi chng 50 vng (nh 1). Hai ng tc ny c tc dng
xoa bp d dy v rut gin tip qua da, kch thch v iu ha nhu ng rut, gip cho qu trnh bi
tit cht thi trong rut c d dng. Hn na, theo quan nim ca y hc c truyn, cch th nh trn
s gip cho tng Ph thi tr c nhiu trc kh v hp thu c nhiu thanh kh kt hp vi tinh
kh ca n thc ung do T v vn ha m thnh to nn Tng kh. Loi kh ny c vai tr ht
sc quan trng trong vic phc hi v duy tr cng nng sinh l bnh thng ca cc tng ph trong
nhn th, trong bao gm c d dy v rut.
2. Day bm huyt Thin khu
Dng hai ngn tay ci t ln hai huyt, cc ngn tay cn li m ly mng sn, tin hnh day bm
huyt trong 2 pht. V tr huyt Thin khu: T rn o ngang ra 2 tc, mi bn c mt huyt (nh 2).
"Thin" c ngha l tri, y ni n phn trn ca bng; "Khu" c ngha l cht. Rn chia bng lm
2 phn: Phn trn rn l thin, phn di rn l a. Huyt v ny ngang hng vi rn, c xem nh l
cht iu hnh chc nng ca trng v (d dy, rut) nn c tn l Thin khu. Thin khu c ghi li
sm nht trong chng Ct , sch Linh khu, c cng dng ha v thng trng, kin t l kh, iu
kinh o tr (iu ha v nng cao nng lc hot ng ca h tiu ha, nhun trng thng tin, iu
ha kinh nguyt v chng tr), thng c dng cha cc chng bnh nh au bng quanh rn,
si bng, y bng, n khng tiu, nn, to bn, tiu chy v kit l. Theo c nhn, Thin khu c th
cha c cc bnh l ca rut gi l v: n l huyt M ca ng kinh i trng, l ni kh ca ph
i trng t tp, bi th khi kch thch vo huyt v ny c th iu ha cng nng ca rut gi, chng
tr v gip cho qu trnh bi tit cht thi c d dng.
3. Day bm huyt Kh hi
Dng ngn tay ci hoc ngn tay gia day bm huyt trong 2 pht. V tr huyt Kh hi: di rn 1,5
tc (nh 3). "Kh" l nguyn kh bm sinh, nng lng cn thit cho s sng; "Hi" c ngha l bin;
"Kh hi" c ngha l bin ca nguyn kh, mun ni y l huyt v cn bn bi b v iu ha
phn kh trong nhn th. Theo c nhn, trong tr liu to bn, nht l nhng ngi c tui, nn phi

hp kch thch huyt Thin khu vi huyt Kh hi l v: Kh hi l b sinh ra kh, tc ng hp l huyt

v ny s lm m h nguyn (phn di c th), lm mnh thn dng, ta nh cho thm ci t vo
di ni; Thin khu l huyt M ca ng kinh i trng, c cng nng ha v thng tr, gip cho
rut gi truyn tng cht cn b ra ngoi. Phi hp vi huyt Kh hi l nhm lm tng thm dng kh
h tiu (Phn di c th), lm m Trng v, gip cho s vn hnh (co bp) c thun li.
4. Day bm huyt Tc tam l
Dng ngn tay ci hoc ngn tay gia day bm ng thi c hai huyt trong 2 pht. V tr huyt Tc
tam l: S b trc xng ng chn (mo chy) t di c chn ngc ln, n gn khp gi, ngn tay
b mc li u th l li c trc xng chy, t y o ngang ra ngoi mt khot ngn tay l v tr
ca huyt, khi n c cm gic t tc lan xung bn chn (nh 4). Theo y hc c truyn, Tc tam l l
huyt Hp ca ng kinh V, c cng nng iu ha trung kh, ha trng tiu tr, s phong ha thp,
thng iu kinh lc kh huyt, ph bn c nguyn; l mt trong nhng huyt thng dng cha cc
bnh thuc h thng tiu ha. Nghin cu hin i chng minh: Huyt Tc tam l c tc dng lm
tng nhu ng rut, ci thin kh nng co bp ca d dy v rut.
5. Xt h chu tri
Dng cnh trong bn tay tri xt h chu tri t trn xung di v ngc li khong 30 ln, cng c
th dng thm bn tay phi h tr cho bn tay tri (nh 5). Thao tc ny c tc dng kch thch trc tip
ln on cui i trng v trc trng h tr cho qu trnh bi tit cht thi. Khi mun i ngoi th
dng lc ca ngn tay ci hoc ngn tay gia n huyt Thin khu bn tri sao cho t c cm gic
au tc, tip tc n s c cm gic mun i ngoi, c th nn th lm tng thm p lc ca bng
th c th i ngoi c, mt ln cha hiu qu th c th lm i lm li vi ln.
Quy trnh trn cn c thc hin kin tr, u n mi ngy t 1-2 ln. Nu kt hp vi rn luyn th
lc v iu chnh ch n ung hp l th hiu qu phng chng to bn cng chc chn v bn vng

16 T XOA BP PHNG CHNG VIM HNG MN TNH

Tc gi : Thc s HONG KHNH TON
Trong y hc c truyn, vim hng mn tnh thuc phm vi chng Hu t, c phn chia
thnh nhiu th bnh khc nhau nh Ph m h tn, Can thn m h, T thn dng h,
m ha ut kt... Nhng vi bt c th bnh no, ngoi vic dng thuc theo nguyn tc bin
chng lun tr, theo quan nim ca c nhn, ngi bnh c th t tin hnh mt s thao tc xoa
bp nhm nng cao nng lc phng bnh v h tr tch cc cho cc bin php tr liu. Di y,
xin c gii thiu mt bi t xoa bp phng chng vim hng mn tnh n gin c gi c th
tham kho v vn dng khi cn thit.
Day n huyt n trung
Dng ngn ci bn tay phi day n huyt n trung trong 2 pht sao cho t cm gic t tc ti vng
huyt l c. V tr huyt n trung: im gp nhau ca ng dc gia xng c vi ng i qua
2 nm v (nam gii) hay ng i ngang qua b trn 2 khp xng c th 5 (n gii). Huyt v ny c
cng dng khoan hung l kh, thng nh nh tm, thng c dng cha cc chng bnh nh au
ngc, hen suyn, ho, kh th, nc, sn ph thiu sa... Cc nh chm cu Trung Quc thu c
nhng kt qu kh quan khi s dng c huyt n trung tr liu hen ph qun, ho, vim hng...
Day n huyt ph du
Dng ngn tay gia day n huyt ph du trong 2 pht sao cho t cm gic cng tc l c. Cch xc
nh huyt ph du: bt cho bn tay vng qua c sang pha lng i din, huyt nm u ngn tay
gia cch ng trc gia ct sng lng 1,5 thn. Huyt v ny c cng dng tuyn ph bnh suyn,
ha m ch khi, thanh nhit l kh, thng c dng cha cc chng bnh ng h hp nh hen
ph qun, khi huyt, vim phi, vim ph qun cp v mn tnh, vim mi d ng.
Day n huyt i chy
Dng ngn tay tr day n huyt i chy trong 2 pht sao cho t cm gic nng ln ti vng huyt l
c. Cch xc nh v tr huyt i chy: ngi hi ci u, quay c qua li phi tri, u xng no cao
nht ng y nhiu di ngn tay l t c 7, huyt nm ngay di u xng ny. y l huyt hi
ca 6 ng kinh dng v mch c, c cng dng lm thng dng kh ton thn, thanh nhit gii
c, gii biu tn t rt tt, thng c dng trong cc n huyt cha cc bnh thuc ng h hp.
Day n huyt thn du
Dng hai ngn tay ci day n ng thi hai huyt thn du chng 1 pht sao cho t cm gic t tc l
c. Cch xc nh huyt thn du: s hai bn mn sn xc nh hai mo chu, t y k mt ng
ngang ct qua ct sng u th l mm gai t sng tht lng 4, ln ngc ln trn tm mm
gai t sng tht lng th 2, huyt thn du nm hai bn mm gai ny, cch ng trc gia ct sng
1,5 thn. Huyt ny c cng dng kin t ha v, li kh ha m.
Day n huyt lit khuyt
Dng ngn tay tr day n huyt lit khuyt bn i din trong 2 pht sao cho ti ch c cm gic cng
tc l c. V tr huyt lit khuyt: ch u di xng quay ni vi thn xng, trn khp c tay
1,5 thn hoc ly hai bn tay khe ngn ci v ngn tr bt cho nhau, u ngn tay tr mt tay t
ln u xng cnh c tay ca tay kia, ch u ngn tay l huyt. Huyt ny c cng dng tuyn ph

tn t, thng iu kinh mch, thng c dng cha cc chng bnh ng h hp nh ho, au

ngc, au hng, vim mi cp v mn tnh.
Day n huyt phong long
Dng hai ngn tay ci day n ng thi hai huyt phong long sao cho t cm gic cng tc l c.
V tr huyt phong long: trn ch li cao nht ca mt c ngoi 8 thn, trong khe ca c dui chung
cc ngn chn v c mc bn ngn (vnh bn chn, xoay bn chn ra ngoi cho r khe c). y l
huyt v c cng dng ha m nh suyn, ha v ging nghch, nh thn thng tin, thng c
dng cha cc chng bnh ng h hp nh vim ph qun, vim phi, vim hng...
Day n huyt cn ln
Dng ngn tay ci day n huyt cn ln trong 2 pht sao cho ti vng huyt nng ln l c. V tr
huyt cn ln: xc nh ch cao nht ca mt c ngoi chn v b ngoi gn gt chn, huyt ch lm
gia hai v tr ny. y l mt huyt thng dng cha vim hng mn tnh theo kinh nghim ca
cc nh chm cu Trung Quc.

17 T xa bp iu tr vim mi mn tnh
Tc gi : Thc s HONG KHNH TON
Hin nay, trong hon cnh nhim mi trng ni chung v nhim khng kh ni ring, tnh
trng vim mi mn tnh rt thng gp. Tuy khng phi l mt bnh l nguy him nhng vim
mi mn tnh li l khi ngun ca nhiu chng bnh quan trng khc nh hen ph qun, vim
phi, vim ph qun cp v mn tnh... Bi vy, vic la chn v thc thi cc bin php tr liu
nhm khng ch v gii quyt trit cn bnh ny l ht sc cn thit.
Y hc c truyn coi vim mi mn tnh thuc phm vi chng T trt, do nhiu nguyn nhn gy nn
nh ph kh h yu, t kh suy nhc... khin cho ngoi t hoc thp trc lu li mi, gy tr ngi t
khiu lc mch m to thnh bnh. V mt tr liu, c rt nhiu bin php nh dng thuc ung, xng
mi, chm cu, dng sinh..., trong c mt phng php ht sc n gin l t day bm mt s
huyt v chm cu. Di y, xin gii thiu mt quy trnh in hnh c gi c th tham kho v
vn dng.
Day bm huyt n ng
Dng ngn tay ci hoc ngn tay tr day bm huyt n ng trong 2 pht vi mt lc va phi sao
cho t cm gic cng tc l c. V tr huyt n ng: l im gia ng ni u trong hai chn
my (nh 1). Huyt ny c cng dng an nh tm thn, lm thng li mi v mt, thng c dng
cha cc chng bnh lin quan n mi nh vim mi d ng, vim xoang, vim mi mn tnh, chy
mu cam...
Day bm huyt nghinh hng
Dng hai ngn tay tr day bm huyt nghinh hng trong 2 pht sao cho t cm gic t tc l c.
V tr huyt nghinh hng: im gp nhau ca ng ngang qua chn cnh mi v rnh mi - mm
(nn ci lm hin r rnh ny m xc nh huyt) (nh 2). y l mt trong nhng huyt chuyn tr
cc bnh l ca mi. C cng dng thng li huyt mch, tr phong tn nhit, thng mi khai khiu.
Bng nhng th thut thch hp tc ng n l ln huyt nghinh hng, cc nh chm cu Trung
Quc iu tr c kt qu cc bnh l v mi nh vim mi cp v mn tnh, vim mi d ng, vim
mi co tht...
Xt sng mi
Dng hai ngn tay ci v tr xt dc sng mi t trn xung di v t di ln trn chng 30 ln, kt
hp vi lc n va phi sao cho t cm gic hi t tc l c (nh 3).
Day n huyt t thng
Gp ngn tay ci, dng mt lng ca khp gia t 1 v t 2 day n huyt t thng trong 2 pht sao
cho ti ch nng ln l c. V tr huyt t thng: u cht trn ca rnh nhn trung (nh 4). Huyt
v ny cn c tn gi l t xuyn, l mt k huyt thng c dng cha cc bnh nh vim mi
d ng, tr mi, polip mi, vim mi teo, nght mi, mt khu gic...
Day n huyt i chy
Dng ngn tay tr n huyt i chy trong 2 pht, sao cho ti ch nng ln l c. V tr huyt i
chy: ngi hi ci u, quay u qua li phi tri, u xng no cao nht ng y nhiu di ngn tay

l t c 7, huyt nm ngay di u xng ny (nh 5). y l huyt hi ca 6 ng kinh dng v

mch c, c tc dng lm thng dng kh ton thn, thanh nhit gii c, gii biu tn t rt tt.
Day n huyt phong tr
Dng hai ngn tay ci day n ng thi c hai huyt trong 1 pht sao cho t cm gic t tc l c.
V tr huyt phong tr: hm hai bn khi c gy, ngay di y hp s (nh 6). Huyt v ny c cng
dng thanh nhit s phong, thng nh minh mc, kin no an thn, cng thng c dng cha cc
bnh ca mi.

Day n huyt hp cc
Dng ngn tay ci bn i din day bm ln lt hai huyt hp cc sao cho t cm gic t tc l
c. V tr huyt hp cc: nm khe gia hai ngn tay ci v tr, dng ngn tay ci n t mp ngoi
dc theo b xng bn tay 2 ln pha trn c tay, xc nh v tr no c cm gic tc nht v lan ra pha
ngn tay t th l huyt hp cc (nh 7). y l huyt chuyn dng cha cc bnh l vng u,
c cng dng gii biu tn t, thanh nhit trn thng, thng kinh hot lc.
Day n huyt thiu thng
Dng ngn tay ci day n huyt thiu thng trong 1 pht. V tr huyt thiu thng: nm b ngoi
mng tay ci, trn ng ngang qua gc mng tay, cch chng 0,1 thn (nh 8). y l mt trong
nhng huyt thuc kinh ph, thng c dng cha cc bnh l ng h hp, trong c vim
mi mn tnh.

18 T xoa bp chng to bn
Ch n thiu cht x, ngi nhiu, t vn ng... c th gy to bn. Nu khng cha tr ngay,
n c th gy au u, mt ng, tnh tnh thay i, thm ch tc rut. Vic t xoa bp v day n
mt s huyt v c th gip iu ha chc nng tiu ha.
C hai loi to bn l c nng v thc th. Trong , loi c nng thng do chc nng h tiu ha b
ri lon, nhu ng rut suy gim, t vn ng th lc... song khng gy ra cc tn thng thc th nh
u, vim dnh hoc tc hp ng tiu ha. i vi to bn c nng, vic xoa bp v day n huyt rt c
li cho qu trnh co bp ca rut, gip bi tit phn d dng.
1. Th v xoa bng
- Nm nga, tnh tm, dui mm cc c, t t tht bng th ra, y nh nhng khng kh qua mi
hoc qua ming. Khi bng tht ht mc, ngng th trong giy lt ri t t phnh bng ht vo. Th
lun phin nh vy trong 3-5 pht. ng tc ny c tc dng xoa bp d dy v rut gin tip qua da,
kch thch v iu ha nhu ng rut, gip cho qu trnh bi tit cht thi trong rut d dng.
- Tip dng hai bn tay t chng ln nhau xoa bng theo chiu kim ng h vi mt lc p va
phi chng 50 vng. Cch th ny gip cho tng ph thi tr c nhiu c kh v hp thu nhiu
thanh kh, kt hp vi tinh kh ca n thc ung do T v vn ha m thnh to nn Tng kh loi kh quan trng trong vic phc hi v duy tr cng nng sinh l bnh thng ca cc tng ph trong
nhn th, trong bao gm c d dy v rut.
2. Day bm huyt Thin khu
Dng hai ngn tay ci t ln hai huyt, cc ngn tay cn li m ly mng sn, tin hnh day bm
trong 2 pht. V tr huyt Thin khu l t rn o ngang ra 2 tc, mi bn c mt huyt. Rn chia bng
lm 2 phn: phn trn rn l thin, phn di rn l a. Huyt v ny ngang hng vi rn, c xem l
cht iu hnh chc nng ca trng v (d dy, rut) nn c tn l Thin khu. Thin khu thng c
dng cha cc bnh au bng quanh rn, si bng, y bng, n khng tiu, nn, to bn, tiu chy
v kit l.
3. Day bm huyt Kh hi
Dng ngn tay ci hoc ngn tay gia day bm huyt trong 2 pht. V tr huyt Kh hi nm di rn
1,5 tc. "Kh" l nguyn kh bm sinh, nng lng cn thit cho s sng; "Hi" l bin. "Kh hi" c
ngha l bin ca nguyn kh, mun ni y l huyt v cn bn bi b v iu ha phn kh trong
nhn th. Trong tr liu to bn, nht l nhng ngi c tui, nn phi hp kch thch huyt Thin
khu vi huyt Kh hi. Vic tc ng hp l cc huyt v ny s lm m h nguyn (phn di c th),
lm mnh thn dng.
4. Day bm huyt Tc tam l
Dng ngn tay ci hoc ngn tay gia day bm ng thi c hai huyt trong 2 pht. V tr huyt Tc
tam l: s b trc xng ng chn t di c chn ngc ln, n gn khp gi, ngn tay b mc li
u th l li c trc xng chy, t y o ngang ra ngoi mt t ngn tay l v tr ca huyt,
khi n c cm gic t tc lan xung bn chn. Tc tam l l huyt Hp ca ng kinh V, c cng
nng iu ha trung kh, ha trng tiu tr, s phong ha thp, thng iu kinh lc kh huyt, l mt
trong nhng huyt thng dng cha cc bnh tiu ha. Nghin cu hin i chng minh huyt
Tc tam l c tc dng lm tng nhu ng rut, ci thin kh nng co bp ca d dy v rut.

5. Xt h chu tri
Dng cnh trong bn tay tri xt h chu tri t trn xung di v ngc li khong 30 ln. Thao tc
ny c tc dng kch thch trc tip ln on cui i trng v trc trng h tr cho qu trnh bi tit
cht thi. Khi mun i ngoi th dng lc ca ngn tay ci hoc ngn tay gia n huyt Thin khu bn
tri sao cho t c cm gic au tc, tip tc n s c cm gic mun i ngoi.
Vic iu tr to bn bng cch day huyt cn c thc hin kin tr, u n 1-2 ln/ngy mi t
hiu qu.
Thc s Hong Khnh Ton, Sc Khe & i Sng

19 Xoa bp phng v cha cn th

Vi tc dng thng kinh hot lc, thc y lu thng kh huyt vng mt, ci thin tnh trng
thiu dinh dng ca thn kinh th gic v vng mc, phng php xoa bp ca y hc c truyn
gip ci thin tnh trng mt ca ngi b cn th. Nn tin hnh u n, mi ngy 2 ln sng v
ti.
- Day huyt Ton trc: V tr huyt: ch lm u lng my. Dng hai ngn tay day ng thi hai bn t
nh n mnh, chm ri trong vng na pht sao cho c cm gic cng tc l c.
- n huyt Tnh minh: V tr huyt: trong kho mt trong 0,1 tc. Ngi bnh nhm mt, dng hai
ngn tay tr n day hai huyt Tnh minh trong na pht sao cho t cm gic cng tc l c.
- n day huyt T bch: V tr huyt: thng con ngi xung 1 tc. Dng hai ngn tay tr n day
ng thi hai huyt t nh n mnh trong na pht sao cho t cm gic cng tc l c.
- Day nhn cu: ngi bnh nhm mt, t ngn tay tr ln mi mt, day nh nhn cu 10 ln.
- Day huyt Thi dng: V tr huyt: ui mt o ngang ra pha sau mt tc. Dng hai ngn ci hoc
hai ngn tr day ng thi hai huyt t nh n nng trong na pht n khi t cm gic cng tc.
- Xoa vng quanh mt: Dng hai ngn tr v gia cnh nhau, bt u t hai pha cnh mi men
theo hai pha sng mi y ngc ln tn trn, sau thun theo trn ko xung huyt thi dng ri
tr v ch c. Hoc dng ngn tay ci bt u t u trong lng my men theo phn trn mt tin ra
ui mt, ri li t kho mt trong ko ra ui mt, lm nh vy 50 ln.
- Day n huyt Phong tr: V tr huyt: trong gc lm do y hp s v b ngoi khi c pha sau c
(c thang) to nn, mi bn mt huyt. Dng ngn tay tr c hai bn day n ng thi hai huyt vi
mt lc tng i mnh to cm gic cng tc.
Thc s Xun Mai, Khoa hc v i sng

20 Xng v tm thuc cha au mi xng khp

Sau khi xng hi v thay qun o sch, nn n mt bt cho hnh hoc ung nc m v ngh
ngi. Phng ngh phi thong v ma h v m v ma ng...
Dc liu thng dng xng v tm hi thuc: hoc hng, ta t, cy hy thim, l ngi cu, n
tng qun mi th 30-40 g. L lt, cy xu h mi th 40-50 g, l long no 20-30 g, qu chi 15 g.
Nu phng tm hi, xng hi, trc khi vo xng cn thay b qun o, xng xong lau kh ngi
bng khn m, m; sau lau bng khn kh, thay qun o sch. n 1 bt cho hnh hoc ung nc
m (hay thuc m), ngh ngi.
Nu xng gia nh, khi nu dc liu si, c mi thm, mang vo nh tm dng vi trm kn
ngi hoc u, m vung ni dc liu bay hi vo ngi hoc b phn b bnh, tin hnh xng hi
thuc. Thi gian xng 5-15 pht, khi no m hi ra u ton thn th dng.
Nn xng hoc tm hi ngy 1 ln. Mi liu trnh 2 tun, sau ngh 1 tun ri lm tip liu trnh
khc.
Tc dng ca cc dc liu hay c dng xng hi cha au mi:
L lt (tt bt, tiu lt): C cy cha tinh du; l lt tnh n, v cay, vo cc kinh v, i trng; c tc
dng cha au bng, nn ma, tiu chy; au nhc khp, nng mnh, vim tuyn v (khi mi pht),
au rng. Ngy dng 2-4 gam di dng thuc sc hay thuc bt.
n tng qun (n ta, n l , mt qu): B phn dng l l ti phi hay sy kh. n tng
qun tnh mt, v ng nht, c tc dng cha mn nht, mn nga, thp khp c sng nng au,
tiu chy lu ngy, kit l. Ngy dng 20-40 gam l ti hay sao vng sc ung.
Trinh n (xu h): B phn dng l c cy phi kh, c tc dng cha cc chng sng au khp, t
thp, au u, mt ng hoc ng khng yn gic, hay m mng, git mnh, cha tiu tin b, sn. Mi
ngy 20-30 gam sc ung.
Qu chi: B phn dng l v qu phi kh. V qu tnh i nhit, hi c, v cay ngt, mi thm, c
tc dng cp cu bnh do trng hn, chy tay lnh, au bng trng thc, phong t bi; cha ph thng,
kinh b do hn, cha rn cn; dng ngoi b gy xng. Ngy dng 1-4 g di dng thuc sc hay
thuc hm.
Ngi dip (ngi nhung, ngi cu): B phn dng l l c t cnh non. Trong ngi cu c tinh du. Ngi
cu tnh m, v ng, mi thm, dng lm thuc iu kinh, au bng do lnh, hi chng l, cha th
huyt, chy mu cam, bng huyt, lu huyt, au bng t cung lnh khng c thai, cha au thn kinh,
phong thp... Ngy dng 4-12 gam di dng thuc sc hay thuc hm.
BS Xun Thy, Sc Khe & i Sng