Professional Documents
Culture Documents
Chng 1
chat long
chat kh
cac qui luat cua lu chat trang thai tnh va ong.
kg m 3
Khi lng ring ca cht lng thng thng t b
nh hng bi s thay i ca p sut v nhit .
Ngc li s thay i ca p sut v nhit nh
hng nhiu n khi lng ring ca cht kh
Nhiet o, oC
n v:
N m 3 = Kg m 2s 2 (h SI)
Kgf m 3 = 9,81 N m 3
T trng l t s gia khi lng ring ca lu cht v
khi lng ring ca nc nhit nht nh.
=
=
nuoc@ 4o C = 1000kg m3
nuoc @ 4o C nuoc @ 4o C
V d: t trng ca thy ngn 20oC l 13,6
t trng ca glycerin 20oC l 1,26
V=
TNH NN
Suat an hoi:
dp
dp
E=
=
d d
(k = c
cv ; R = cp cv )
dp
dp
=
d d
Lu chat c xem la khong nen c khi khoi lng rieng
thay oi khong ang ke ( = const). Chat long thng c
xem la khong nen c trong hau het cac ng dung ky
thuat.
TNH NN (tt) E =
d = 1 / 100
d
dp = E
= 2, 2 10 9 10 2 = 2, 2 10 7 Pa
c = 340,5m/s.
Nc 20oC co
E = 2,2 GN/m2
= 998,2kg/m3
c = 1484 m/s
K thng dung cho chat long, hau nh la hang so, rat t phu thuoc vap ap suat va
nhiet o
Hau het cac loai chat long rat kho nen nen c xem nh la lu chat khong nen
Mot dong kh chuyen ong vi van toc nho th s thay oi khoi lng rieng khong
ang ke nen van c xem la lu chat khong nen.
Khi dong kh chuyen ong vi van toc ln hn 0,3 lan van toc am thanh (khoang
100 m/s) thi mi xem la lu chat nen c
d
dp = E
TNH NN (tt)
= trc = b + = 0,202m3
sau = b = 0,2m3
p = E
( b ) ( b + ' )
= E
b + '
= 2 , 2 10 9
0 , 002
= 2 ,18 10 7 Pa = 222 at
0 , 202
TNH NN (tt)
d
dp = E
2) Bnh dan bt = b
bs = ?
= trc = b + = 0,202m3
sau = bs
p = E
p (at ) b '
b + '
' E (at )
p(at ) =
b E (at ) + b + '
bs = b [1 + p (at )]
2, 2.10 9 Pa
E (at ) =
= 2,24 .10 4 at
98100 Pa / at
(0,002 m ) (2,24.10 at )
=
= 68,9at
0,0001 (0,2m ) (2,24.10 at ) + (0,202 m )
3
4 d d
V1 = + l = 2.094395m 3
3 2 2
d
Ta co:
p . p.V1
V / V0
V /( V1 V )
p =
=
V =
p
p
p p 1
V du
2:
Giai:
Dau mo c nen trong xi lanh bang thep thanh day tiet dien eu nh
hnh ve. Xem nh thep khong an hoi. Cot dau trc khi nen la h=1,5 m,
va mc thuy ngan nam v tr A-A. Sau khi nen, ap suat tang t 0 at len
50 at, th mc thuy ngan dch chuyen len mot khoang h=4 mm. Tnh suat
an hoi cua dau mo
nc
Thep
Hg
p =
V / V0
S.h / S.h h
=
=
= 5.44E-10
p
p
p.h
1
K = = 1.84E+ 09
p
N/m2
m2 / N
Dau
mo
h
V du 3: Mot bnh thep co the tch tang 1% khi ap suat tang them 70 MPa.
ieu kien chuan, bnh cha ay nc 450 kg ( nc=1000kg/m3). Biet
Kn=2,06.109 Pa. Tm khoi lng nc can them vao ( ieu kien
chuan) e tang ap suat trong bnh len 70 MPa.
Giai cach 1:
450
3
=
0
.
45
m
The tch bnh luc au VB tnh nh sau:
1000
0,45 m3 cung chnh la the tch nc ban au trong bnh .k chuan.
VB =
Goi V0 ; p0 la the tch va ap suat nc trang chuan; e sau khi nen tr thanh
V1 ; p1 (la the tch va ap suat nc trang thai sau);
Ta co the ly luan c V1 chnh la the tch bnh luc sau:
V1 = VB + 1% VB = 0.4545m 3
Ta co:
K = V0
p
K.V1
= 0.470487m3
V0 =
(V1 V0 )
K p
Nh vay, the tch nc can nen them vao bnh (tnh vi ieu kien chuan): la:
M = 20.48744kg
Mot bnh thep co the tch tang 1% khi ap suat tang them 70 MPa. ieu
V du 3: kien chuan, bnh cha ay nc 450 kg ( =1000kg/m3). Biet
nc
Kn=2,06.109 Pa. Tm khoi lng nc can them vao ( ieu kien chuan)
e tang ap suat trong bnh len 70 MPa.
Giai cach 2:
450
3
=
0
.
45
m
The tch bnh luc au VB tnh nh sau:
1000
Goi V0 ; p0 la the tch va ap suat nc trong bnh trang ban au; V0=VB
V1 ; p1 la the tch va ap suat nc nc trong bnh trang thai sau;
Nh vay sau khi nen trong bnh con rong mot the tch la:
VB =
p
V0 .p
V0 .p
K = V0
V =
V1 =
+ 1%VB = 0.019791m3
V
K
K
V1 la the tch phan rong ma ta can bo sung nc them vao bnh ng vi ap suat p1
e tnh the tch nc V0 tng ng o vi ieu kien ap suat p0, ta can tnh lai mot
p
K.V1
lan na qua suat an hoi K: K = V
V =
V = 0.020487m 3
0
V1 V0
K p
Nh vay, the tch nc can nen them vao bnh (tnh vi ieu kien chuan p0) : la:
V0 = 0.020487m 3
Tng ng vi khoi lng: M = 20.48744kg
V du 4: Nen kh vao bnh thep co the tch 0,3 m3 di ap suat 100at. Sau thi gian b
ro, ap suat trong bnh con lai 90 at. Bo qua s bien dang cua bnh. Tm the
tch kh b ro ng vi . kien ap suat kh tri pa=1at. Xem qua trnh nen la
ang nhiet
Giai
Goi V0 ; p0 la the tch va ap suat kh trong bnh trang chuan ban au;
V1 ; p1 la the tch va ap suat cung cua khoi kh o trang thai sau;
Ta co:
V0 p 0 = V1p1 V1 =
V0 p
= 0.333333m
p1
(V1-V0)=V la the tch kh b mat i (v bnh ch con cha lai V0), ng vi ap suat 90 at :
e tnh the tch kh Va tng ng o vi ieu kien ap suat pa, ta can tnh lai mot
lan na :
Va =
V.p1
= 3m 3
pa
p0,Kpa
p1, Kpa
Mvo
Mgaz0
Mgaz1
Mgazsudung
15
500
300
10
6.656078
3.34392242
Phan t lu
chat thi
iem, t
y
x
ng suat tiep:
Suat bien dang:
Phan t lu chat
thi iem, t+dt
y
N
Lc, dFx,
Van toc, du
Fx
dFx
xy = lim
=
A y 0 A
dA y
y
d dl dy du
lim
=
=
=
t 0 t
dt
dt
dy
Bingham plastic
Pseudoplastic
Dilatant
Newtonian
du
=
dy
:[ m 2 / s; stokes ];1st = 10 4 m 2 / s
Th nguyen [
] = FTL-2 n v N.s/m2 = Pa.s
[
] = L2T-1 n v m2/s (SI)
du/dy la suat bien dang hay gradient van toc hay bin
thin vn tc theo phng vuong goc vi chuyn ng
Fms = A
n ="" du
dn
sc ht phn t
s trao i ng lng gia cc phn t lu cht
u
A
giam
tang
tang
khong oi
CT 3 2
=
T +S
C, S la cac hang so thc nghiem
T la nhiet o tuyet oi
= DeB / T
D, B la cac hang so
2
3V y
u=
1
2 h
du
3Vy
= 2
dy
h
du
du
=
dy
td = (1,9152 Pa ).
3V
h
y= h
3 (0,6m / s )
= 6,759 N m 2
(0,51m )
du
Tai iem gia: y = 0 , du/dy = 0 dg =
dy
=0
y =0
V=0,3m/s
Xac nh: ng suat tiep tai tam phang tren va tam phang
di.
V=0,3m/s
d=0,3mm
= 0 , 65 centipoise = 0 , 65 10 3 Pa .s
du u V 0 V
0 .3 m s
1
=
=
= =
=
1000
s
dy y d 0 d 0.3 10 3 m
tren
du
= 0,65 103 Pa.s . 1000s 1 = 0,65Pa
= duoi =
dy y=d
)(
V du
5:
Giai
Chon truc toa o nh hnh ve, xet lp chat long bat ky co toa
o y (lp chat long nay co dien tch la dien tch mat tru co
ng knh (d-2y)). Ta co:
du
=
= ( 2 ay + ad )
dy
= (ad )
Nh vay lc ma sat cua dau len thanh ong la:
umax
V du
6:
Tam phang dien tch A trt ngang tren mat phang tren lp dau boi trn
co be day t, he so nht vi van toc V. Tm phan bo van toc lp dau
theo phng phap tuyen n cua chuyen ong
Giai
Phan tch lc tac dung len lp chat long bat ly
co toa o n nh hnh ve, ta co:
du
F
F
F = Fms = A
du =
dn u =
n+C
dn
A
A
n
N
,t
Fms
0
G
V
u= n
t
Nhan xet thay ng suat tiep =const tren phng n
V
F
V du Tam phang dien tch A=64 cm2 ; nang Gp=7,85N trt tren mat phang
7: nghieng goc =120 tren lp dau boi trn co be day t=0,5mm, vi van toc
eu V=0,05 m/s. Tm he so nht cua lp dau va cong suat e keo tam
phang ngc doc vi van toc neu tren. Cho dau=8820 N/m3
Giai
Bay gi tam phang chuyen ong nh lc trong
trng G chieu tren phng chuyen ong:
G sin = Fms
du
A
= (G p + A(t n )) sin
dn
G p t
sin
du =
+ sin
n dn
G p t
sin n
u =
+ sin n
+C
2
A
C=0
G p t
sin t 2
V =
+ sin t
2
A
G p t
2
=
+
sin
t
=
2
.
56
Ns
/
m
AV
2
V
du
Fk = G sin + Fms A
= Fk G p sin A(t n) sin
dn
V =
Fk G p sin At sin
A
A sint 2
VA
A sint
Fk =
+ G sin +
t+
2 A
t
2
Fk = 2G sin + A sin t
V du
Mot loai nht co , chay eu tren mat phang nghieng 1 goc so vi
8:
mat phang ngang. Tm be day t cua lp nht.
Giai
Chon he truc toa o nh hnh ve. Xet lc tac dung len mot lp vi phan chat long
can bang, toa o y :
G sin = Fms
du
A
= (t y) sin
dn
sin
du =
(t y) dy
sin t 2 sin t 2
u y =t ut =0 =
t =
2V
sin
V du
9:
Giai
Chon he truc toa o nh hnh ve. Xet mot lp chat long toa o y tnh t thanh
ran, ta tm moment lc ma sat cua lp chat long nay:
h
du
M ms = A(r + h y ) = 2l (r + h y ) 2
dy
Khi truc quay on nh th Mms=Mtruc=const
l
M
1
du = 2l (r + h y ) 2 d (r + h y)
Tai y=0
th u=0:
M
1
u =
+C
2l (r + h y )
M
1
M
1
1
C=
u =
2l (r + h)
2l r + h y r + h
nr
M 1
1
30 2l r r + h
d
u
0
y
y
r
M=
2 nl r 2 (r + h)
15
= 6.156166Nm
N = F .V = F ..r = M . = M
n
30
= 154.72W
e n gian, ta xem phan bo van toc theo phng y la tuyen tnh, luc ay:
M = tru Atru r =
r
h
.2.rl.r =
2 nlr 3
15h
= 6.168503Nm
V du 10:
Khe h be day t gia hai a tron ng knh d nam ngang cung truc
c boi trn bang dau nht co ,. Mot a co nh, mot a quay
vi toc o n vong/ph. Tm ngau lc can va cong suat.
Chon he truc toa o nh hnh ve. Xet mot vi phan lp chat long hnh vanh khuyen
day dr toa o y tnh t a co nh di, lc ma sat tac dung len vi phan nay la:
du
dFms = dA =
2rdr
dy
ay la chuyen ong tng oi gia hai tam phang ngang, nen ta chap nhan c
quy luat tuyen tnh cua van toc theo phng y:
r
2 2
y
dFms =
2rdr =
r dr
n
t
t
r
2 3
d
Suy ra :
dM ms = dFms .r =
r dr
2rdr.r =
V=r
t
t
t
d /2
2 3
2 r 4
Nh vay moment ma sat: M =
r dr =
0
0
M=
Cong suat :
2 n d 4
960.t
N = M . = M
n
30
3n 2 d 4
28800.t
dr
y
AP SUAT HI
La ap suat hi tren be mat chat long kn. Khi toc o boc hi
cua cac phan t lu chat bang toc o ngng tu th tren
be mat lu chat at ti ap suat hi bao hoa.
2
R
pR2
Nc
2 cos
h=
R
Thuy ngan
Fkh
Fnc
h
nc
Ftt-n>Fn
Fn<<<FHg<Ftt
Ftt-Hg<FHg
Hg
r
Fk
F = lim
V 0 V
r
F = ( Fx , Fy , Fz )
Noi lc
Ngoai lc
Lc khoi
Cng o
lc khoi
V du ve lc khoi:
Lc khoi la lc trong trng G : Fx=0, Fy=0 , Fz=-g
Lc khoi la G+Fqt (theo phng x): Fx=-a, Fy=0 , Fz=-g
Lc khoi la G+Fly tam
: Fx=
2x, Fy=
2y, Fz=-g
Fm
= lim
A0 A
r
= ( , n )
r
Lc mat
Cng o
lc mat
n
Khi lu chat tnh: =0
p = n: Ap suat thuy
tnh
CHNG 2
Lc khoi: Fxyz.
pn
px =py = pz = pn
px
y
s
pz
n
A
w
A
Ta xet tren truc x:
b .d .Gauss
p
F dw p dA = 0 F dw div (p.n
x
)dw = 0
( p x n xx ) ( p y n xy ) ( p z n xz
= 0
Fx
+
+
y
z
x
( p x n xx )
(p)
p=p x =p y = pz
Fx
= 0
Fx
=0
x
x
1
F grad ( p ) = 0
1 p
F
=
0
dx
x x
1 p
1
= 0 dy + (Fx dx + Fy dy + Fz dz) dp = 0
Fy
y
1 p
= 0 dz
Fz
z
pa
Chat long nam trong trng trong lc: Fx, Fy=0, Fz=-g: pA
1
p
=const
gdz= dpgz+ = const
p
pA
pB
hay: z + = const zA + = zB +
hAB
pB
(1)
chuan 0
zA
zB
1
RT
gdz = dp gdz =
dp
p
Neu biet c ham phan bo nhiet o theo o cao, v du: T=T0 az; a>0,
T0 la nhiet o ng vi o cao z=0 (thong thng la mc nc bien yen lang):
gdz =
R(T0 az)
dp
dz
g
dp
= g
ln p =
ln(T0 az) + ln(C)
p
p
R(T0 az)
aR
p = C(T0 az)
aR
p 0 = CT0
aR
C=
T0 az
p = p0
T
p0
g
T0 aR
g
aR
V du 1:
Giai:
T0 la nhiet o ng vi o cao z=0 (mat bien yen lang):
Ta tm ham phan bo nhiet o theo o cao: T=T0 az; vi a=0, 0065
Cao o ng vi nhiet o T1=216,5 o K la z1= 11000m
Suy ra:
216,5=288 0,0065z1
Nh vay t z0=0 en z1=11000m, ap suat bien thien theo phng trnh kh tnh:
g
T az
p = p 0 0
T0
p1 = 0.1695mHg
T:
aR
T az1
p1 = p 0 0
T0
g
aR
216,5
9.81
0.0065*287
p
p1
0 . 1695 * 13 . 6 * 9 . 81 * 10 3
= RT 1 =
=
= 0.364 kg/m
RT 1
287 * 216 . 5
RT1
RT1 dp
RT1
dp dz =
ln p + ln(C) = ln Cp g Cp g = e z
gdz =
z=
p
g p
g
C=
z1
(p1 )
RT1
g
p = p1e
( z1 z )
g
RT1
p 2 = p1e
( z1 z 2 )
g
RT1
= 0.17 * e
(1100014500 )
9.81
278*216.5
p 21
2 =
= 0.209kg / m 3
p1
Neu tai mot iem co pd < 0 th tai o co ap suat chan khong pck
pck= -pd = pa pt
p trong phng trnh thuy tnh la ap suat tuyet oi pt. hoac ap suat d
0
5
Cc im nao (?) c p sut bng nhau;
trong oan ong 2-5-6 cha chat kh hay
chat long ?
6
3
7
4
V. NG DUNG
1. Cac ap ke:
pa
paB
B
htA
pA = pB + htd
hdA
A
hckA
A
A
2 h
2
A
h1
B
1
3. nh luat Pascal:
Tai mot v tr nao o trong lu chat nep ap
suat tang len mot ai lng p th ai lng
nay se c truyen i trong toan mien lu
chat ng dung trong may nen thuy lc.
p=f/a
F=pA
pa
pa
pa+h
pck
pd/=h
pd=h
pck
pck
pck
pck/
h
pck/-h
pck-h
h1=pck/
pd=0, pt=pa
pd/=h-h1
h
p/=h
pck/
p/=h
6 . Ap ke vi sai:
pa
papa+ p
Ban au th p1=p2=pa:
1h1= 2h2
pa + p = p A = p B 1h AB = pC + 2 h BC 1h AB
1
h1
h2
= pa + 2 h BC 1h AB
ah
a.h = A.z z =
A
ah
p = h(1 2 ) + ( 1 + 2 )
A
B
h
0
Gia tr lc
F du = p du dA =
A
hdA =
y sin dA
p du
C A
hD
hC
xD =
IC
yD = yC +
yCA
sin I xy
F
I xy
yCA
Ix ' y '
x D = xC +
ycA
y yC
I x 'y ' + x C y C A
yD
Tam ap
lc
I C + y C2 A
sin I xx
I xx
yD =
=
=
F
yCA
yCA
Tng t :
dA
C
D
Suy ra:
Fdu = p du
C A
iem at lc
A
O(x)
x
Ixx=Ic+yC2A
Ixy=Ixy+xCyCA
Ic
yCA
hA + hB
pC =
2
hA + hB
F = ApC =
(AB)b
2
hA
A
C*
hB
D
B
at:
=(hA+hB).(AB)/2
Suy ra:
F=b
BD=[(hB+2hA)/(hB+hA)].(AB)/3
hA
hB
Az
O(y)
hdA x =
hdA x = p cx A x
Ax
dAz
pa x
Mat
cong A
h
Ax
dAx
z
dA
(n,ox)
n
dFx
= hdA z = W
A
W: the tch vat ap lc: la the tch cua vat thang ng gii han bi mat cong A
va hnh chieu thang ng cua A len mat thoang t do (Az)
pa
Cac v du ve vat ap lc W:
pa
pd
w
pd/
Fz
pck
Fz
pck
pck/
pa
pa
pck
w
Fz
w
Pa
Pdu
Fz
pck/
w1
pck/
Fz1
pa
w2
pa
Fz
Fz2
Pck
Pa
Pck
Fz
Fz
w
Pa
pa
pa
pd
pd
Fz
W1: phan cheo lien net
Fz1 hng xuong.
W2: phan cheo cham
cham
Fz2 hng len.
W=W1-W2
Fz hng len
Fz
W1: phan cheo lien net
Fz1 hng len.
W2: phan cheo cham cham
Fz2 hng xuong.
W=W1-W2
Fz hng xuong
Lc ay Archimede:
Ar = W2 W1 = W
Ar
W1
W
W2 (phan gach cheo)
Archimede
287-212 BC
Vat noi
D
C
C
D
G
on nh
Ar
khong on nh
G
C
yy
D
Ar
MD =
I yy
W
Ar
DC
G
Phiem nh
Ar
Ar
C
Ar = G
M
D
G
on nh: MD>CD
M cao hn C
M
D
G
khong on nh:MD<CD
M thap hn C
M: Tam nh khuynh.
Iyy: Moment quan tnh cua dien tch mat noi A so vi truc quay yy.
W: the tch nc b vat chiem cho
VIII. NG DUNG
V du 2:
Ta co:
pt =0
Suy ra:
Suy ra
pa
(z+0.4)=(pA pa )/ nb
=(1.64 Hg - 0.76 Hg )/ nb
=0.88(Hg / nb )
=0.88.133000/11200=10.45m
z = 10.05 m
B
A
Hg
84cm
V du 3:
Giai:
1= 1 n=0.8*9.81*10^3 N/m3
2= 2 n=1.1*9.81*10^3 N/m3
pa
1
h1
A
h2
B
h=1m
a=2m
Ta co hAB = h2 h = 0.25m
Suy ra: pB=pA+2*hAB= pA + 2*(0.25)
Suy ra: pB= pa+ 1*h1 + 2*(0.25)
Suy ra: pdu B= 0+ 1*(1.5) + 2*(0.25)=9.81*103(0.8*1.5+1.1*0.25)=14.5 m nc
F =?
F =?
Van phang AB hnh ch nhat cao 1,5m, rong 2m, quay quanh truc A
V du 4: nam ngang nh hnh ve. Tnh ap lc nc tac dung len van . Tnh lc
F (xem hnh ve) e gi van ng yen
Giai:
Gia tr lc:
Fn
du
3
= p du
A
=
h
A
=
9
.
81
*
10
* (5 1,5 / 2) *1,5 * 2
C
C
= 125.0775 KN
V tr iem at lc D:
2 * 1 .5
I
12
y D = y C + C = 4.25 +
= 4.294m
yC A
4.25 *1.5 * 2
DB = 5 4.294m = 0.706m
pa
yC=hC
5m
1,5m
h B + 2h A AB 5 + 2 * 3.5 1.5
DB =
.
=
= 0.706m
hB + hA 3
5 + 3.5 3
e tnh lc F gi van yen, ta can bang moment:
Suy ra:
Fn
C*
C
D
B
y
Fn(AD)=F(AB)
F=Fn(AD)/(AB)=125.07*(1.5-0.706)/(1.5) = 66.22 KN
yD
F?
Van phang ABE hnh tam giac eu co the quay quanh truc A nam ngang
V du 5: nh hnh ve. Tnh ap lc nc tac dung len van va v tr iem ac lc D .
Tnh lc F ngang (xem hnh ve) e gi van ng yen
Giai:
pa
hC = 3+2/3 = 3.666m
AB chnh la chieu cao cua tam giac eu,
2
2
4
AB =
=
=
= 2.31m
0
sin(60 )
3
3
2
3m
2m
E
hC
A
C
Fn
=600
C
D
B
F
B
y
b * h3
2.667 * 2.313
I
36
OD = y D = y C + C = y C + 36 = 4.234 +
= 4.304m
yCA
yCA
4.234 * 3.079
Fn(AD)=F(2)
Suy ra:
V du 6:
Giai:
Van phang ABE hnh tam giac eu co the quay quanh truc A nam
ngang nh hnh ve. Tnh ap lc nc tac dung len van va v tr iem ac
lc D . Tnh lc F ngang (xem hnh ve) e gi van ng yen
pa
hC = 1+ 3+2/3 = 4.666m
AB chnh la chieu cao cua tam giac eu,
2
2
4
AB =
=
=
= 2.31m
0
sin(60 )
3
3
2
1m
P0du = 0,1at
E
A
3m hC
A
/sin(600)
2m
C
Fn
= 5.389m
b * h3
2.667 * 2.313
IC
36
OD = y D = y C +
= y C + 36 = 5.389 +
= 5.444m
yCA
yC A
5.389 * 3.079
Fn(AD)=F(2)
Suy ra:
=600
C
D
B
F
B
y
Van phang ABE hnh tam giac eu co the quay quanh truc A nam
V du 7: ngang nh hnh ve. Tnh ap lc nc tac dung len van va v tr iem
ac lc D . Tnh lc F ngang (xem hnh ve) e gi van ng yen
Giai:
pC = -hC = -9.81*103*(1+ 2-2/3) = -9.81*103* 2.333 N/m2
P0ck = 0,6at
AB =2.31 m
AE= 2.667m
Ap lc:
3m
A=3.079 m2
Fndu =-hCA=-9.81*2.333*3.079
= -70.483 KN
2m
hC
Fn
1m
3
b*h
2.667 * 2.31
IC
36
OD = y D = y C +
= y C + 36 = 2.694 +
= -2.804m
yCA
yCA
2.694 * 3.079
Fn(AD)=F(2)
Suy ra:
C
=600
pa
B
F
B
O
y
V du 8: Mot ca van cung co dang hnh tru ban knh R=1,5m; dai
L=3m quay quanh truc nam ngang qua O. Van co khoi lng
6000 kg va trong tam at tai G nh hnh ve. Tnh ap lc nc tac
dung len van va v tr iem ac lc D . Xac nh moment can m
Giai:
van
1.5
Fx = p cx A x = h cx A = 9.81*10 * *1.5 * 3 = 33.10KN
2
3
2
R 2
3 *1.5
Fz = W =
L = 9.81*10 *
* 3 = 52KN
4
4
pa
0,6m
1,5m
0,6mG
Fx
D
Fz
F
nc
V du 9: Mot hnh tru ban knh R=2m; dai L=2m v tr can bang nh
hnh ve . Xac nh trong lng cua phao va phan lc tai A
Giai:
pa
R A = Fx = p cx A x = h cx A x
2
= 9.81*10 * * 2 * 2
2
= 39.24KN
Fz1=W1
R
A
r
G + Fz1 + Fz 2 = 0
3 2
G = W2 - W1 = 9.81* L * ( R + R 2 )
4
G = 263.3941KN
nc
Fz2=W2
V du 10: Mot ca van cung co dang hnh tru ban knh R=1,5m; dai L=2m
quay quanh truc nam ngang qua O nh hnh ve. Tnh ap lc nc tac
dung len van va v tr iem ac lc D .
Giai:
AB =
2R 2 =
2 * 1 .5 2 = 2.12m
Fz1
pa
Fx = p cx A x = h cx A
= 9.81 * 10 3 *
2.12
* 2.12 * 2
2
= 44.145 KN
R 2 R 2
L
Fz = W =
2
4
450
450
2
2
*
1
.
5
1
.
5
3
* 2
= 9 .81 * 10 *
2
4
= 12.5989 KN
Fz
12 .6
tg ( ) =
=
= 0 .285 = 15 .92 0
Fx 44 .15
nc
Fz2
B
Fx
Fz
V du 11:
Mot khoi hnh hop canh a=0,3m ong chat ty trong 0,6 noi tren
nc nh hnh ve. Tnh chieu sau ngap nc x cua hnh hop .
Giai:
G = Ar
n*a2*x
0.6*n*a3 =
x= 0.6*a =0.6*0.3
x = 0.18 m
V du 12: Mt bnh bang sat hnh non cut khong ay ( =7.8) c up nh hnh
Giai:
Vnoncuttrong = H(R 2 + r 2 + Rr ) / 3
Vnoncutngoai = H((R + b) 2 + (r + b) 2 + (R + b)(r + b)) / 3
Fz = n W = n R 2 x
(R rx + Rrx )
3
x 2
x
x
2
= n
2
R
(
R
(
R
r
))
R
(
R
(
R
r
))
3
H
H
2
x 3R (R r )
(
R
r
)
= n
x
x = 392.7 x 2 16.36x 3
3
H
H
r
H
rx
x
W
R
Fz
ieu kien: G Fz
Suy ra: 441.96 Fz 16.36x 3 392.7 x 2 + 441.96 0 Giai ra c x 1.09 m
z
O
Phan bo ap suat:
1
(Fxdx+ Fydy+ Fzdz) dp= 0 vi Fx=-a; Fy=0; Fz=-g
Suy ra:
1
p
(adx gdz) dp = 0 ax + gz + = C
H
B
g*
a
(adx gdz) = 0 ax + gz = C z = x + C
g
Phan bo ap suat:
ay: Fx=2x; Fy=2y; Fz=-g.
Suy ra:
2r
2 2
1
p
r
(2xdx+ 2 ydy gdz) dp = 0 z +
=C
2g
B
g
pA 2rA
pB 2rB
*
zA +
= zB +
pB = pA + hAB hay p = pa + h
2g
2g
P.tr Mat ang ap:
2r 2
2r 2
( xdx+ ydy gdz) = 0 z
= Cz =
+C
2g
2g
2
H/2 H
H/2
A
r
Fl
lWg
r <
l : noi vao
lW
2r
W
rWg
rW
2
r
r >
l : chm
ra
Fr
Hat dau quay cung trong nc se noi len mat thoang va tam bnh tru.
Hat cat quay cung trong nc se chm xuong va mep day bnh tru.
V du 13:
Mot thung hnh tru h cao H = 1,2 m cha nc o sau ho=1m va di chuyen
ngang theo phng x vi gia toc a = 4m/s2. Biet bnh co ng knh D = 2m.
Tnh ap lc cua nc tac dung len ay bnh trong luc di chuyen vi gia toc tren
Giai Chon goc toa o la giao iem cua truc bnh va mat thoang , p.tr mat
thoang:
a
z= x
g
4
z
=
1 = 0.407 m > H h 0 = 1.2 1 = 0.2m
D / 2
Tai x=-D/2:
9.81
D
Vay khi bnh chuyen ong nc tran ra ngoai. Sau khi
tran ra xong, mat thoang nc phai va cham mep sau h/
O
bnh. Gia s luc ay bnh dng lai, th mc nc trong h2
1
bnh con lai la h1. Ta co:
h
4
h
= z D / 2 =
1 = 0.407m h1 = H = 1.2 0.407 = 0.793m
2
9.81
2
D2
Suy ra lc tac dung len ay bnh luc ay la: F = h1 = 24.42 KN
4
H h
x
V du 14: Mot bnh tru D=100mm cha nc quay tron quanh truc thang ng qua
Giai
tam.
Khi mc chat long gia bnh ha thap xuong 200mm (so vi luc tnh) th bnh
quay vi van toc bao nhieu? Neu quay bnh vi n=800v.ph ma khong muon
ay b can th chieu cao toi thieu cua bnh phai bang bao nhieu?
z
2 r 2
2 R 2
z=
H=
2g
2g
2r
0.2 H
0m.2
A mr
B
(83.76) 2 (0.05) 2
H=
= 0.896m
2 * 9.81
Vay chieu cao toi thieu cua bnh phai la 0.896 m
V du 15:
Giai
Ta co:
h* =
Mat ang ap - pa
r
2g
2 2
h*
a
2
2
(y + )
b
4 bdy
dF = p C dA x = +
2
2g
a/2
2
2
a
2
Suy ra: F = 2 b +
0 2 2g ( y + 4 ) dy
A
C
dAx
r
y
0 a/2
a
b a 2 (a / 2 ) a 2 a
= 2 b
+
+
4 2
2 2 2g 3
3
ab 2 a 3 a 3
+
= 2 b +
4 2g 24 8
b 2a 2
F = ab +
2
6
g
V du 16:
Giai:
12.15 * 0.2
r
z=
h=
= 0.30 m
2g
2 * 9.81
2
p du
=
*
0
.
4
=
9810
*
0.40
=
3924N/m
D
2
p du
=
*
(
0
.
4
+
0
.
3
)
=
6875
N/m
B
C
h
O
40cm
r=0.2m r=0.2m
2 r 2
3
12.152 * 0.2 2
z=
h=
= 0.30 m h = 0.2m
2g
2
2 * 9.81
C A
O
*
(
0
.
4
0
.
2
)
=
9810
*
0.2
=
1967.5N/m
D
2
*
(
0
.
4
0
.
1
)
4905
N/m
p du
=
+
=
B
r=0.2m r=0.2m
h/2
h
V du 17
Giai:
r
Fx = p cx A x = (0,5 + )r.1 = 9810 * (0,5 + 0,5) *1 = 9810 N
2
r2
Fz = W = ( + 0,5r ).1 = 9810 *1.285 = 12605.85 N
4
F = Fx2 + Fz = 15973.2 N
2
V du 18
Giai:
G = gM = n W = d ( W + L AB)
Nc
G
G 1
1
W = ; L AB =
n
n d
L AB
9.81 * 0.045 1
*1000 = 17.24mm
6
290 *10 * 9810 0.9
Dau
V du 19: Bnh tru tron cha chat long trong o co tha phao hnh cau. Bnh nay lai
c nhung noi tren mat thoang be cha cung loai chat long. Biet :
Trong lng cua bnh la G1; Trong lng cua chat long cha trong bnh
la G2;
Ty so cac chieu sau (nh hnh ve) k=z1/z2;
Tm trong lng cua phao
Giai:
Theo nh luat Ar.; toan bo he chu tac dung cua
lc ay Ar, hng len, bang trong lng cua
khoi chat long b vat chiem cho.
Trong khi o lc theo phng thang ng tac
dung len toan bo he bao gom G+G1+G2 .
Vay:
G + G1 + G2 = Ar = z1A
G + G1 + G2 = z1(G+G2)/z2 = kG+kG2.
G1
G
G2
Ar
G1
G=
G2
k 1
z2
z1
CHNG 3
ONG HOC
d
x
dx
a
=
x
u x = dt
dt 2
x = x(x0 , y0 , z0 , t)
r
r
2r
r
r
r dr
dy
r du d r
d2y
u = u y =
r = f (r0 , t) y = x(x0 , y0 , z0 , t)
a=
=
a y =
2
dt
dt
dt dt
dt 2
z = x(x , y , z , t)
0
0 0
dz
2
d
u
=
a z = z
z dt
dt
Quy ao
z
y
r0(x0, y0, z0)
u x = u x ( x, y, z, t )
r r
u = u ( x, y, z, t ) u y = u y ( x, y, z, t )
u z = u z ( x, y, z, t )
r(x, y, z)
dx
dy
dz
=
=
ux
uy
uz
(x,y,z)
uz=0
dx
dy
=
3 x 2 6 xy
Chuyen cac so hang co bien x ve ve trai, bien y ve ve phai:
2 xdx
dy
2dx
dy
=
=
x2
y
x
y
2dx
=
x
dy
y
2 ln( x ) = ln( y ) + ln C x 2 y = C
ux=x2y+2x; uy=-(y2x+2y);
dx
dy
=
2
x y + 2x
( xy 2 + 2 y )
Trong trng hp nay ta khong the chuyen cac so hang co cung bien x, y ve
cung mot pha, nen khong the lay tch phan hai ve c, ta se giai bai toan nay
sau trong chng the lu
Q=
u dA = udA
n
Abatky
Am / c.uot
dA
P
A
Dong co ap
Dong khong
ap
u
Abat ky
Am/c t
Q
V=
A
Nhn xet: Lu lng chnh la the tch
cua bieu o phan bo van toc :
Dong tia
Fquantinh
Fmasat
on nh-khong on nh.
eu-khong eu.
du x u x
u x
u x
u x
ax =
=
+ ux
+ uy
+ uz
dt
t
x
y
z
du y u y
u y
u y
u y
ay =
=
+ ux
+ uy
+ uz
dt
t
x
y
z
du
u z
u
u
u
az = z =
+ ux z + uy z + uz z
dt
t
x
y
z
{
14444244443
t.ph.cuc - bo
thanh phan oi lu
Theo Lagrange:
r
r
r
r
du
u
u = u (x 0 , y0 , z0 , t) a =
=
dt
t
u x
u x
u x
u x1 = u x +
dx +
dy +
dz
z
x
y
u y
u y
u y
u y1 = u y +
dx +
dy +
dz
x
y
z
u z
u z
u z
u z1 = u z +
dx +
dy +
dz
x
y
z
nh ly Hemholtz
1. Tnh tien
Chuyen
2. Quay
ong
3. Bien dang
Bien dang goc
zy = yz
xz = zx =
xy = yx
u z u y
+
z
y
r
k
z
u z
1 u x u z
+
2 z
x
u y u x
+
y
x
1
=
2
r
j
y
uy
r
i
1
2 x
ux
xx
yy
zz
u x
=
x
x =
1 uz u y
2 y
z
y =
1 u x u z
2 z
x
y
u z
z
1 u y u x
z =
2 x
y
u
dyt y dxt
+ 1
1 y
=
=
+ x
2 t
2t dy
dx
1 u y ux 1
= rotuz
=
2 x y 2
x
uxt
ux/
ydy
dy
+
dx
r
rot ( u ) = 0
r
rot (u ) 0
uy/
xdx
t
uyt
y
V du 2:
4 xdx = 2 ydy
2 xdx = ydy
x2 y2
2 =
+C
2 2
2x2 y2 = C
V du 3:
Dong chay qua mot oan ong thu hep dan vi van
toc dong vao va ra lan lt la 10 m/s va 50 m/s.
Chieu dai cua ong la 0,5m
Gia thiet dong mot chieu, va van toc bien oi
tuyen tnh doc theo truc ngang cua ong.
Hay tm quy luat bien thien cua van toc va gia toc
theo truc ong. T o suy ra gia toc tai au vao va ra
cua voi
Li Giai:
Quy luat bien thien van toc tuyen tnh doc theo truc ong:
u = ax + b.
a, b la hang so
Chon truc x nh hnh ve, vi goc 0 au ong, ta co
tai x=0, u =10 m/s; tai x=0,5m, u = 50 m/s. The ca
ieu kien tren vao ta suy ra c a=80; b=10. Suy ra
quy luat bien thien van toc doc theo truc x la:
u = (80x + 10) m/s
T o suy ra quy luat bien thien gia toc nh sau:
The gia tr x=0 va x=0,5 vao ta suy ra c gia toc tai au vao va ra
cua ong lan lt la: 800 m/s2 va 4000m/s2.
X = kdW
W
k=1 ;
r
X la ong lng: k = u
X la ong nang:
k=u2/2
X = dW
v
X =
;X=
v
u
dW
W
u2
dW
2
u
dw
=
=
X
t
X
t
t k u n dA + t k u n dA
+ lim
t 0
+
W
A2
k u
A
A1
t
n
dA
dX X
=
+ ku n dA
dt
t W A
Hay
:
dW
W
=
u n d A b .d .Gauss
dX
=0
dt
dW +
t
div ( u ) dW
=0
Neu =const
ptr vi phan lien tuc cua lu chat khong nen c:
u x u y u z
div ( u ) = 0
+
+
=0
x
y
z
Dong nguyen to chuyen ong on nh: ptr lien tuc cua dong nguyen to
chuyen ong on nh:
u n dA = 0 1u1dA1 = 2u 2dA2
A
dA1
u1
dA2
u2
oi vi toan dong chuyen ong on nh (co mot m/c vao, 1 m/c ra) ptr lien
tuc cho toan dong lu chat chuyen ong on nh dang khoi lng:
1u1dA1 =
A1
2 u 2dA2 M1 = M 2
A2
Q1 = Q2
hay
Q = const
Trong trng hp dong chay co nhieu mat cat vao va ra, c. ong on nh,
lu chat khong nen c, tai mot nut, ta co: ptr lien tuc tai mot nut cho
toan dong lu chat khong nen c chuyen ong on nh:
Qen = Qi
+
W
k u n dA
Khi X la nang lng cua dong chay co khoi lng m (ky hieu la E, bao gom noi
nang, ong nang va the nang (the nang bao gom v nang lan ap nang), ta co:
X = E = Eu + 1/2mu2+ mgZ
vi Z=z+p/
1 2
p
Nh vay, nang lng cua mot n v khoi lng lu chat k bang:k = e u + u + gz +
2
trong o: eu
la noi nang cua mot n v khoi lng.
1/2u2 la ong nang cua mot n v khoi lng.
gz
la v nang cua mot n v khoi lng.
p/ la ap nang cua mot n v khoi lng.
nh luat I Nhiet ong lc hoc: so gia nang lng c truyen vao chat long
trong mot n v thi gian (dE/dt) , bang suat bien oi trong mot n v thi gian
cua nhiet lng (dQ/dt) truyen vao khoi chat long ang xet, tr i suat bien oi
cong (dW/dt) trong mot n v thi gian cua khoi chat long o thc hien oi vi
moi trng ngoai (v du cong cua lc ma sat):
Nh vay
dE dQ dW
=
dt
dt
dt
1 2
1 2
dQ dW
p
p
v
X =
r
k=u
v
u
dW
W
nh bien thien ong lng: bien thien ong lng cua lu chat qua the
tch W (c bao quanh bi dien tch A) trong mot n v thi gian bang
tong ngoai lc tac dung len khoi lu chat o:
dX
= Fngoailc
dt
Nh vay, t ket qua cua pp TTKS:
dX X
+ ku n dA
=
dt
t W A
; ta co:
Damg
tong
quat cua p.tr
L
V du 4:
Mot dong chay ra khoi ong co van toc phan bo dang nh hnh
ve, vi van toc ln nhat xuat hien tam va co gia tr Umax = 12
cm/s . Tm van toc trung bnh cua dong chay
dA=2rdr
Giai:
Tai tam ong, u=umax; tai thanh ong,
u=0.
Ta co tren phng r,; van toc dong
chay phan bo theo quy luat tuyen tnh:
Umax
dr
u max
u=
(R r )
R
Lu lng :
2u max
u max
(R r)2rdr =
Q=
R
R
0
Q u max
V= =
A
3
V = 4cm / s
Rr 2 r 3
u max R 2
=
3 r =R
3
2
cua oan ong, lu chat chuyen ong tang, van toc phan bo theo quy luat :
r2
u1: van toc tai tam ong khi chay tang.
u = u1 1
2
r : c tnh t tam ong (0 r D/2)
(
)
R
Khi lu chat chuyen ong vao sau trong ong th chuyen sang chay roi, vi phan
1/ 7
bo van toc nh sau :
u2: van toc tai tam ong khi chay roi
y
u = u2
y : c tnh t thanh ong (0 y D/2)
R
Tm quan he gia u1 va u2
dA=2 r
rdr
Giai:
Theo phng trnh lien tuc:
dr
Q1 = Q2
r
o
u1
u2
o
r2
y 7
Q1 = u1 1 2 2rdr;
Q2 = u 2 2(R y)dy
R
R
0
0
R
r2
u1R 2
r2
r4
Q1 = u1 1
2rdr = 2u1
=
2
2
2
4
(
R
)
2
r =R
(R )
0
1
8
15
R
R y 17
7
7
6
1
y
7
y
7
y
49
7
Q2 = 2u 2 R dy y dy = 2u 2
R
R 7 = u 2 R 2
R
15
60
0 R
y =R
49
u1 = u 2
30
R
Chat long ly ltng quay quanh truc thang ng (oz). Gia s van toc
V du 5: quay cua cac phan to chat long ty le nghch vi khoang cach t truc
quay tren phng ban knh (V=a/r; a>0 la hang so. Chung minh rang
ay la mot chuyen ong the. Tm phng trnh cac ng dong
r
Giai:
u y u x
rot
(
u
)
=
0
chuyen ong khong quay (the)
= 0
z
x y
a y ay
ay
u = u cos(u, ox) =
=
=
;
x
Suy ra:
r r
r2
x2 + y 2
a x ax
ax
uy = u cos(u, oy) = = 2 = 2 2
rr r
x +y
y r
uy
O x
u y
u x
= 0 rot ( u ) z = 0
x
y
ay la chuyen ong Mot chuyen ong the tren mat phang xOy
Vay:
u x dy = u y dx
(x2 + y 2 ) = C
ay
ax
dy
=
dx
2
2
2
2
x +y
x +y
CHNG 4
ONG LC HOC LU
CHAT
=
=
+
u
+
u
+
u
x
y
z
x x
dt
t
x
y
z
r
1
du
u y
u y
u y
1 p du y u y
F grad(p) =
Fy
=
=
+ ux
+ uy
+ uz
dt
y
dt
t
x
y
z
1 p du z u z
u z
u z
u z
F
=
=
+
u
+
u
+
u
z
x
y
z
z
dt
z
uy
u y
x
(1)
(2)
(3)
va
uz
2
u y u x
1 p u x u 2x u y u 2z
u x u z
Fx
+
+
+
=
+ uz
u y
x
t x 2
2
2
x
y
z
x
2
u x u
=
+
+ u z rot(u) y u y rot(u) z
t x 2
u z
x
r 1
u2
u
r
r
F grad p =
+ grad + rot ( u ) u
t
2
i
r
r
rot ( u ) u = rot ( u ) x
ux
j
rot ( u ) y
uy
r
r
( rot ( u ) u ) x = u z rot ( u ) y u y rot ( u ) z
k
r
r
1 p u x
u2
=
+
+ u z rot ( u ) y u y rot ( u ) z dx
Fx
x
t
x 2
u2
1 p u y
+ u x rot ( u ) z u z rot ( u ) x dy +
=
+
Fy
y
t
y 2
1 p u z u 2
=
+ + u y rot ( u ) x u x rot ( u ) y dz
Fz
z
t
z 2
oi vi dong on nh, lu chat nam trong trng trong lc, khong nen c:
dx
p u
d gz + + = rot (u ) x
2
ux
2
dy
rot (u ) y
uy
dz
rot (u ) z
uz
p u2
gz + +
=C
2
hay
p u2
z+ +
=C
2g
Lu chat chuyen ong the toan mien: rot(u)=0 :(C la hang so cho toan mien)
Tch phan doc theo ng dong (C la hang so tren ng dong)
Tch phan doc theo ng xoay (C la hang so tren ng xoay).
Tch phan doc theo ng xoan oc (C la hang so tren ng xoan oc)
Fx = ; Fy = ; Fz =
hay
F = grad
x
y
z
Viet lai phng trnh vi phan dang Lamb-Gromeco:
u2
r r
1
u
grad gradp =
+ grad + rot(u) u
t
2
Tren phng phap tuyen n vi ng dong (ngc chieu vi phng ban knh r):
u2
p
+ = 2 . u . sin( , u)
n
n 2
r
u2 u2
u2
u2
= u
2
=
2
=
n
r
r
r
r
p u2
+ =
p
u2
gz + =
Nhan xet:
Theo phng r (hng t tam quay ra): r cang ln,
Khi r;
p
z + = const
p
z +
cang ln
p
z +
u2
2g
Bnh luan:
a)
pA
pD
zA +
= zD +
pC
p
= zD + D
b)
zC +
c)
pC
pB
zC +
= zB +
d)
zA +
pA
p
= zB + B
A
B
C
r
r du
1
1
2r
F grad(p) + u + grad(div(u) =
3
dt
Tch phan phng trnh Navier-Stokes cho toan dong chay, ta c phng trnh
Bernoulli viet cho toan dong chat long thc khong nen c chuyen ong on
nh. ay la mot dang cua phng trnh nang lng, ma ta chng minh c
bang pp TTKS trong chng ong hoc:
IV. PHNG TRNH NANG LNG
dQ dW
1 2
p
1 2
p
A
ay chnh la phng trnh nang lng cho dong chat long khong on
nh co khoi lng rieng thay oi.
1.oi vi dong on nh, khong co s trao oi nhiet vi moi trng ben ngoai:
dW
1
p
= (e u + u 2 + gz + )u n dA
dt
2
dW
1 2
e u u n dA +
= ( u + gZ)u n dA
dt
2
A
A
dW
Nhan xet thay:
e uundA +
chuyen
dt
A
chu y rang:
Z = z+p/ la the nang n v
ong cua cac phan t ben trong khoi lu chat gay ra va do ma sat cua khoi lu
chat vi ben ngoai. ai lng nay kho xac nh c bang ly thuyet, thong
thng, no c tnh t thc nghiem, tuy theo trng hp cu the. Ta at:
dW
e
u
dA
+
= gh f Q ay chnh la nang lng b mat i cua lu chat qua
A u n
dt
the tch W trong mot n v thi gian.
hf la mat nang trung bnh cua mot n v trong lng lu chat.
1 2
Qh f = ( u + gZ)u n dA
2
A
Neu xet cho mot oan dong chay vao mat cat 1-1 va ra tai m/c 2-2 (=const)
1 2
1
2
gh f Q = ( u + gZ)u 2 n dA ( u + gZ)u1n dA
2
2
A1
A2
p
(gZ)dQ = gZQ = (gz + )Q
A
1 2
1 2
2 u u n dA = N that > 2 V Q = N V
A
roi=1,05 - 1,1
1 2
1
2
u
u
dA
=
N
=
V
Q = N V
n
tha
t
2
2
A
1
1
2
2
gh f Q = ( 1V1 + gZ1 )Q ( 2 V2 + gZ 2 )Q
2
2
p1 1 V1 2
p 2 2 V2 2
z1 + +
= z2 +
+
+ h f1 2
2g
2g
ay chnh la ph.tr. nang lng cho toan dong chay on nh chat long thc khong
nen c nam trong trng trong lc t m/c/1 ti m/c 2 (khong co nhap hoac tach
lu)
ivao
1
1
2
2
( i Vi + gZ i )Q i ( jVj + gZ j )Q j = H f
2
2
jra
Hf la tong nang lng dong chay b mat i khi chay t cac m/c vao en cac m/c ra
(trong 1 .v thi gian).
2. Trong trng hp dong chay co s trao oi nang lng vi ben ngoai (c
bm cung cap nang lng Hb ; hay dong chay cung cap nang lng Ht cho
turbine), th ph. tr tren co dang tong quat hn:
p1 1V12
p 2 2 V2 2
H B + z1 + +
= HT + z2 +
+
+ h f1 2
2g
2g
Hb la nang lng do bm cung cap cho mot n v trong lng dong chay khi
dong chay qua bm - Ta goi la cot ap bm .
Ht la nang lng ma mot n v trong lng dong chay cung cap cho turbine khi
qua turbine.
A B
zA +
2g
= zB +
h
B
2g
u
p
p
vi uB=0, suy ra: A = z B + B z A + A
2g
k
k
Ap dung phng trnh thuy tnh lan lt cho cac cap iem AA (trong moi
trng kh), AB (trong moi trng long); BB (trong moi trng kh) ta co:
pA'
pA
z A' +
= z A +
k
k
p
p
z B' + B' = z B + B
k
k
Nh vay: u A =
pB
pA
pB' pA'
zB + zA + = (zB' zA' ) +
k
k
k
Suy ra
l h l
= h +
= h 1
k
k
2 gh
1
k
z1 +
p1
+
n
1 V12
2g
= z2 +
p2
+
n
1
D
1
2 V 22
2g
2
d
2
d
A
p1
p2
Q2 1
1
2 = z1 + z 2 +
2
2g A 2 A 1
n
n
Hay:
A 22 A12
d
2gh1
Q = 2
2
A
A
n
2
1
p0
z0 +
+
0 V 02
2g
pc
= zc +
+
c V c2
2g
+ hf
z0 +
2g
= zc +
2g
c
c
V c2
+
2g
1
2gH = CV 2gH
Vc =
+
Lu lng:
Vi
1
2gH = AcCV 2gH = CVA 2gH = CdA 2gH
Q = AcVc = Ac
+
dh
2 g (H h ) = C d 2 tg ( h ) 2 g (H h ) dh
2
H
dv = (H h)dh
8 2
Q = C d tg H 2gH
15 2
zc +
pc
2g
suy ra:
2
V
c c
= z1 +
p1
+
1 V12
2g
0
pcck
pc
1 V12 c V c2
=
<0
2g
2g
c
A
c
1
1
1
pc
pc
2g H = CV 2g H > Vclo
Vcvoi =
c +
Nh vay, lu lng qua voi ln hn lu lng qua lo thanh mong va bang:
(viet phng trnh nang lng cho dong chay t m/c 0-0 en 1-1 e tm ra
van toc 1 tai mat cat ra 1-1).trong trng hp nay :Cd = CV:
Q = CV A 2gH = Cd A 2gH
Q = Cd a 2gh
trong o h giam theo thi gian
Sau thi gian dt, the tch trong bnh giam:
dh
dW = Adh = Qdt = C d a 2 gh dt
h
a
A
dt =
dh
C d a 2gh
Vay thi gian e nc chay het bnh la:
0
A
A
A
dh =
2 h =
2 H
Cd a 2g
Cd a 2g
H Cd a 2gh
H
0
T =
p0
0 V 02
p 1 1 V12
z0 +
+
= z1 +
+
+ h f 0 1
1
2g
2g
p0=0; V0=0; z0=0
p1
1 V12
= (z1 +
+ hf) < 0
2g
H
chuan
p 0 0 V 02
p 2 2 V 22
z0 +
+
+ H B = z2 +
+
+ h f02
2g
2g
Suy ra:
H B = H + h f 0 2
N = QH B
QH B
=
N truc
V du 7b
V=
zB
Q
= 2.653m/s
A
p 1 1 V12
=
2g
z B = 9 , 75
0
gieng
1
+
1 2 . 653
z B = 8.91m
1
+
0
.
02
+
0
.
5
)
2 * 9 . 81
0 . 12
zB
Q
2
Q
1
1
Q
Q
1
Q
2
hbom
V du 8:o chenh mc thuy ngan trong ong ch U noi hai au vi cuoi ong hut va
au ong ay la. ng knh ong hut la D1=8 cm. Dng knh ong ay la D2=6
cm. Q=17 lt/s. Cong suat hu ch cua bm la 1261 W.
1. Bo qua mat nang, xac nh o chenh ap suat trc va sau bm.
2. Xac nh h trong ong chu U
2
1
V1 =
V2 =
Q
Q . 4 17 * 10 * 4
=
=
= 3.38 m/s
2
2
A1 D1
* ( 0 . 08 )
D1
Q
Q.4 17 * 10 * 4
=
=
= 6.01 m/s
A1 D22 * ( 0 .06 ) 2
1
B
p 1 1 V12
p 2 2 V 22
+
+ HB = z2 +
+
z1 +
2g
2g
T : N = QH B Suy ra:
Vay chenh lech ap suat:
p2
pA
z2 + = zA +
n
n
p1
pB
z1 + = zB +
n
n
HB =
D2
2
h
nc
A
Hg
N
1261
=
= 7.56m
Q 9.81*103 *17 *103
p
z 2 + 2
1 V12 2 V 22
p1
z 1 +
= H B +
2
g
2g
= 6.30m
p
p
p p
p
p
z2 + 2 z1 + 1 = (zA zB ) + A B
z 2 + 2 z1 + 1
n
n
n
n
n
h =
Hgh Hg
Hg
1
= h +
= h
1
n
n
Tnh c: h=0.50 m
D 2 4 .24 * * 3 2
Q = VA = V
=
= 29.97 m 3 /s
4
4
p 1 1 V12
p 2 2 V 22
z1 +
+
= z2 +
+
+ HT
2g
2g
1
1
d=3m
HT = H
H
T
V du10: Xac nh lu lng Q va ton that nang lng khi dong chay ra
ngoai khong kh. Bo qua co hep
p 1 1 V12
p 2 2 V 22
z1 +
+
= z2 +
+
+ hf
2g
2g
1
H=6m
V1 = 0 ; p 1 = 0 ; p 2 = 0
2 V 22
H =
+ hf
2g
h=5.75m
2 V 22
2g
ap
d=0.08
m
vao
ong
dng lai, vay toan bo ong nang nay chuyen hoa thanh ap nang ay cot
nc trong ong nghie2 m len mot o cao h=5,75m.
2V2
h =
V 2 = 2 gh = 10.62m/s
Vay:
2g
d 2
* 0 . 08 2
Q = AV =
V =
* 10 . 62 = 0.0534m 3 /s
4
4
Va:
h f = 6 5 . 75 = 0 . 25 m nc
V du10b: Ben hong mot bnh cha nc co hai lo thao nc A va B nh hnh ve.
Lo A nam di mat thoang nc mot o sau HA; lo B nam di mat thoang nc
mot o sau HB. Tia nc ban ra t hai lo giao nhau tai O. Gia s he so lu toc cua
hai lo la nh nhau va bang CV. Tm khoang cach x t O en thanh bnh
Giai: phng trnh ng quy ao cua tia nc
ban ngang ra khoi lo vi van toc V cho di
dang: x2=2V2y/g; vi goc toa o tai lo, x hng
ngang va y hng xuong, g la gia toc trong
trng. Suy ra:
2
2VA y A 2VB y B
2
x =
=
g
g
2
2
4
C
gH
y
4
C
2
V
A A
V gH B y B
x =
=
g
g
HA yA = HB yB
HA+yA=HB+yB
HB=yA
HA=yB ;
x = 2C V H A H B
Pa
HA
HB
A
B
yA
yB
x
= 0
W
F ngoailc
r
r
= uu n dA = udQ
A
r
r
u 2 2 u 2 n dA 2 u 1 1 u 1 n dA 1 =
r
F ngoailc
oi vi toan dong chay t mat cat 1-1 en 2-2, ta can chieu phng trnh
L tren len mot phng s bat ky, roi sau o lay tch phan tren tng m/c
A1, A2:
u
A2
2s
2 dQ 2 u1 s 1 dQ 1 =
A1
s ngoailuc
u dQ = L
Ta co:
that / S
> QVS = L V / S
Ta a vao he so 0 :
( F) s = Q ( 02 V2 s 01V1s ) = L ra / s L vao / s
Trng hp dong chay co nhieu m/c ra va nhieu m/c vao:
( F )s = L ra / s L vao / s
V du (t giai):
Lu cht khi lng rieng chy trong trong ng
tron ban knh ro co phan b vn tc nh sau:
r2
u = u max 1 2
ro
Trong o umax la vn tc cc i ti tam ng. Tm ng lng i qua mt ct
thng goc vi dong chy trong n v thi gian:
S= umax2 ro2/3
Q(02V2 01V1 ) = R x + F1 F2
Chon 0=1:
F1
F2=0
R x = Q(V2 V1 ) F1
F1=p1A1; F2=0; ap dung them p.tr nang lng cho dong chay t 1-1 ti 2-2, ta co:
p1 V22 V12
V22 V12
=
F1 =
A1
2g
2
(V22 V12 )
R x = A1V1 (V2 V1 )
A1
2
V2 + V1
= A1 ( V2 V1 ) V1
<0
2
V du 12. Lc F cua dong chay tac dung len voi uong cong 900:
Tren phng x:
Q( 02 V2 ) = R x
Chon 0=1:
R x = Q(V2 ) > 0
Tren phng y:
Q( 01V1 ) = R y + F1
Fy
Rx
Q=0,25 m3/s
Fx
Ry
D1=27cm
1
1
F1
V1; p1=194 Kpa
2
F2=0
2
D1=13cm
R y = Q( V1 ) F1 < 0
Ta suy ra:
Rx hng ti trc, Ry hng xuong di.
Nh vay lc cua dong chay tac dung len voi:
Fx hng ra sau ; Fy hng len tren
The so vao ta c: Fx=4709 N; Fy=11109 N; F=12065N
V2
R x = Q(Vc V1 ) F1 + F2
()
F1=p1A1=[(H+L2)/2]A1; F2=p2A2=[(hc)/2]A2
1
p 1 1 V12
p c c V c2
+
= zc +
+
z1 +
2g
2g
H + L1 +
Q =
1Q 2
2 gA 12
A c2 A 12
A 12 A c2
= hc +
H
F1
L1
cQ 2
2 gA
2
c
L2
2g(H + L1 h c )
c
F2
hc
c
R x = Q ( V2 V1 ) F1 F2
A 1V
1 Fx
2
2V
u*
= VA ( V V ) = 2V 2 A
F1va F2 eu bang 0 v ay la dong tia, chung quanh eu la ap suat kh tri
b. Khi xe chuyen ong ti vi van toc u*,
Lc tac dung Fx=-Rx vao xe se nho hn va bang:
* 2
V2
V3
Cong suat cung ng bi voi nc:
N voi = Q
= A
2
2
2
*
2
*
*
*
N
Ab
G R y = A cV1V1
A
1
+
1
Ac
Suy ra:
G=gAbH;
Ry=g(Ab-A)H;
V1 = 2gH
gAH = A c 2gH A = 2A c
Q
Q.4 12 *10 3 * 4
V1 =
=
=
= 2.39 m/s
2
2
A1 D1
* (0.08)
Q Q.4 12 *103 * 4
V2 =
=
=
= 6.12 m/s
2
2
A1 D 2 * (0.05)
p 1 1 V12
p 2 2 V 22
z1 +
+
= z2 +
+
2g
2g
Rx
P1 ?
D2=5cm
V2
12m
D1=8cm
p1
2 V 22 1 V12
= z 2 z1 +
= 13 . 61 m F1 = p 1 A 1 = 671.2747N
2g
2g
R x = Q(V2 V1 ) F1
2
3
.
14
*
(
0
.
08
)
R x = 1000 * 12 * 10 3 ( 6 .12 2 .39 )
13 .61 * 9 .81 * 10 3
4
= -626.584N
Fx = 626.58N
V du 17 . V=30m/s.
Tnh lc nan ngang can gi cho xe ng yen
Neu e xe chay ti vi u=5m/s, th lc tac ong vao xe la bao nhieu?
Tm hieu suat
D 2
Q = VA =
V = 0.059m 3 / s
4
R x = Q(V1 cos(300 ))
V
1
1
D=50mm
300
V2
V3
= Q
= A
= 26507.19W
2
2
N tia
N xe = Fx u = 1235.8689 * 5 = 6179.345W
Hieu suat:
N
N
xe
tia
= 0 . 233
Q1
V1= = 5.305m / s;V3= V2 = 5.287m / s
F1
A1
1
D
Rx
V1
( F )s = L ra / s L vao / s
2 V2
d
3
F2
2
R R
y
450
p 2 p1 V12 V22
V12 V22
= +
p 2 = p1 +
= 5000097Pa p 3 = p 2
2g
2
3
V3
F3
Ry=-2017,493 KN;
R=2176,281 KN
y
x
udA = ( V u )dA
A
Q=Q
udA udA = 0
A
u2
udA
3
3
DNthat A 2
1 u
1 (V u
=
=
= dA =
dA
2
V
DNV
A A V
AA V
VA
2
1 (V3 3V2u + 3Vu2 u3
1
3u
u2
u3
dA = dA
=
dA+ 3 2 dA 3 dA >1
3
AA
V
A A
V
V
V
A
A
A
uudA
DLthat A
1 u
1 (V u
0 =
=
= dA =
dA
DLV
VAV
A A V
A A V
2
1 (V 2 2Vu + u 2
1
2u
u 2
dA = dA
=
dA + 2 dA > 1
2
A A
V
A A
V
V
A
A
CHNG 5
DONG CHAY EU
TRONG ONG
roi
tang
L=0
L=Lti han
oan dau chay tang
Re = VL/
< Rephan gii
ng vi lp bien chay tang
Loi roi
L=0
L=Lti han
1
L
F1=p1dA
Fms
G sin + F1 F2 Fms = 0
(z1 z 2 )
LdA
+ p1dA p 2dA L = 0
L
p
p
L
L
(z1 + 1 ) (z 2 + 2 ) =
hd =
R
R
Gsin
F2=p2dA
1
G
=0
2
z1
Mat chuan
z2
= JR
Hay:
= Jr / 2
max
r0
= J
2
hay
= max
r
r0
=max
IV.PHAN BO VAN TOC TRONG DONG CHAY TANG PHAT TRIEN HOAN
TOAN TRONG ONG
r
P.Tr.C.Ban
r
= J
2
r0
Newton
dr
r
o
du
dr
parabol
r
du = J
dr
2
du
r
= J
dr
2
r2
u = J
+C
4
J 2
u=
ro r 2
4
ro2 r 2
u = u max
2
ro
hay
u=
r
J
dr
2
r02
C = J
4
u max =
r2
u = u max 1 2
ro
( )
J 2
ro
4
Lu lng va van toc trung bnh trong dong chay tang trong ong :
dA
r2
u = u max 1 2
ro
r
ro
r0
r0
2umax
2
2
dQ = udA = u.2rdr Q = 2 urdr =
(r
r
)rdr
0
2
r0 0
0
r02 umax
Q umax
Q=
V= =
2
A
2
roi
Nh vay:
Nhan xet:
2
du
= l 2 2
dy
Theo Prandtl: ng suat nht roi khong phu thuoc vao tnh nht cua lu chat.
T th nghiem , Nikudrase cho rang chieu dai xao tron l trong ong: l = ky 1 y
ro
roi
y du
= k y 1 2
r0 dy
2
r
y
du
max = k 2 y 2 1 2
r0 dy
r0
1/ 2
y
du
= k 2 y 2 1 2
max
r0 dy
r0
max
du
= k y
dy 2
du =
Umax
max dy
du =
k 2 y 2
ro
o
max 1 dy
k y
max
ng cong logarit
ma
x
u* dy
du =
k y
*
u
at u =
u = Ln y + C
( u*: van toc ma sat)
k
u*
C = u max Ln ro
Tai tam ong r = ro , u = umax
k
u*
ro
u = u max Ln
y
k
Nh vay: Phan bo lu toc trong trng hp chay roi co dang ng logarit
Nhan xet: s phan bo van toc trong trng hp chay roi tng oi ong eu , gan
vi van toc trung bnh hn so vi trng hp chay tang. o cung la ly do tai sao cac
he so hieu chnh ong nang () hay he so hieu chnh ong lng (o) co the lay
bang 1
VI. TNH TOAN MAT NANG CUA DONG CHAY EU TRONG ONG
1. Mat nang ng dai:
Cong thc Darcy:
L V2
hd =
D 2g
T thc nghiem, ng suat tiep sat thanh ong phu thuoc vao cac ai lng sau:
max = f(V, D, , , )
max = KVa.Db. c. d . e
a
d
e
M: 1 = c+d
VD
2
L : -1 = a + b - 3c - d + e
max = K
V
D
T : -2 = - a - d
suy ra: e = e ; d = d; c = 1 d;
V2
= f(Re, )
b = -d - e; a = 2 - d
D 2
Vay max =KV2-d .D-d-e . 1-d . d. e
=4f(Re, /D)
Mat khac
r0
V 2
h d r0
2
max
r0
= J
2
J = f(Re, )
=
2
D 2
L 2
V2 L
V2 L
h d = 2f(Re, )
= 4f(Re, )
D 2g r0
D 2g D
LV
hd =
D 2g
Suy ra:
Re
hd V
Prandtl-Nicuradse:
tr =
Re
1
= 2lg(Re tr) 0,8
tr
0,25
100
= 0,11,46 +
D Re
1
2,51
= 2 lg
+
3,71.D Re
Chay roi thanh hoan toan nham (khu sc can bnh phng) = f( /D).
Khi Re rat ln > 4.106).
Prandtl-Nicuradse:
Chezy:
1
D
D
= 2 lg + 1,14 2 lg(3,17 )
8g
= 2
C
1 16
; C= R
n
L
8g
= 2
C
V = C RJ Q = AC RJ = K J
2
1
3
(
)
R
K
=
AC
R
=
A
K goi la module lu lng:
n
hd
E
J=
=
J la o doc thuy lc :
L la chieu dai oan dong chay
L
L
Nh vay, cong thc tnh mat nang ng dai (trong trng hp co so lieu o
nham n) la:
Q2
hd = 2 L
K
0,1
0,09
O TH MOODY
Khu chay roi thanh nham hoan toan (Khu sc can bnh phng)
0,08
0,05
0,04
0,07
0,06
0.03
0,05
0,02
0,015
0,04
0,01
0,008
0,006
0,004 _
0,03
0,025
0,002
0,02
=/D
0,001
0,000 6
0,000 4
0,015
0,000 2
0,000 1
0,01
0,009
0,008
0,000 005
0,000 007
13
x10
2 3 45 7 14
x10
2 3 45 7 15
x10
2 3 45 7 16
x10
2 3 45 7 17
x10
0,000 05
0,000 01
2 3 4 5 7 18
x10
Re = vD/
3
Log(Re)
7
V2
h c = c
2g
c la he so mat nang cuc bo, phu thuoc vao tng dang mat nang (phu luc
CLC).
Thng thng, V la van toc dong chay tai v tr sau kh xay ra mat nang,
tr hai trng hp sau ay:
M rong ot ngot: Co 2 he so ng vi hai m/c 1-1 va 2-2 nh hnh ve:
A1
1 = 1
A2
A
2 = 2 1
A1
vi V = V1
vi V = V2
V2
mieng ra cua ong: h c = c
2g
V1,
V2,
vi c=1
va V la van toc cua ng ong ra (van toc tai m/c trc khi xay ra ton that)
H = h d1 + h d 2 + h d 3
H 0 3
l1; d1;
n1
Q = Q1 = Q 2 = Q 3
Ta thay co 4 thong so thuy lc
can xac nh: Q, hd1, hd2, hd3, H.
Neu cho trc mot thong so,
da vao he phng trnh tren ta
xac nh cac thong so con lai
V du 1:
Cho H, tm Q, hd1, hd2, hd3.
Sau khi tm c Q, ta lan lt
tm hd1, hd2, hd3 theo cong thc:
l2; d2;
n2
H = hd1 + h d2 + hd3
Ta co :
V32
=H+
2g
l3; d3;
n3
H0-3
3
3
Q12
Q 22
Q 23
= 2 L1 + 2 L 2 + 2 L 3
K1
K2
K3
=Q
i =1
Li
K i2
Q=
H
3
i =1
Q 2i
h di = 2 L i
Ki
L1
K i2
3. ng ong mac song song (bo qua mat nang cuc bo).
Ta co:
va
Q = Q1 + Q2 + Q3
L1 , d1, n1
A
L2, d2 , n2
L3 , d3 , n3
V du 2: Cho Q, tm Q1 , Q2 , Q3 va HAB.
T :
h di =
Q i2
K i2
Li Qi = K i
Q = Q1 + Q 2 + Q 3 = H AB
i =1
h di
Li
Qi = Ki
H AB =
Q2
Ki
i =1 L
i
h di
Li
Ki
Li
4. Giai bai toan cac ong re nhanh noi cac ho cha (bo qua mat nang cuc bo).
V du 3: Cho zC = 2,4m; Q3=50lt/s; zB=3,04m. Tm Q1; Q2; zA.
Cho: L1=1250m; d1=0,4m; n1=0,016. A1=0,1256 m2
L2=1400m; d2=0,32m; n2=0,016. A2=0,0804 m2
L3=800m; d3=0,24m; n3=0,02.
A3=0,0452 m2
Giai:
Theo cong thc:
zA
K = AC R
suy ra: K1=1,691 m3/s;
K2=0,933 m3/s
K3=0,347m3/s
a co :
h d3
zB
B
l1; d1; n1
l2; d2; n2
J
C zC
l3; d3; n3
p C VC2
VC2 Q 32
Q 32
= E J E C = E J (z C +
+
) E J = hd3 + zC +
= 2 L3 + zC + 2
2g
2g K 3
A 3 2g
Q1 = Q2 + Q3
(1)
Q
L1
K
(2)
Q 22
= z B + 2 L2
K2
(3)
z A = E J + hd1 = E J +
E J = z B + hd2
2
1
2
1
V du 4: Cho he thong ong noi cac bnh cha nh hnh ve. Cac thong so thuy
lc cua cac ng ong cho nh sau:
L1= 1000m ; d1=0,4m ; n1= 0,02
zA
L2= 800m ; d2=0,4m ; n2= 0,02
z
B B
L3= 500m ; d3=0,4m ; n3= 0,02
A
Cho zA = 15m; zB = 7m; zC = 2m..
Q2
Q
Tm lu lng chay trong 3 ong.
1
zC
Giai:
J
Vi cac so lieu cho tren ta tnh c:
Q3
C
K1 = K2 = K3 = 1,353 lt/s.
Ta khong biet trong ong 2 co dong chay
khong (v con tuy thuoc vao cot nc nang
lng EJ tai iem J (neu EJ> EB =zB th nc
chay t J en B; ngc lai, nc khong chay)
Gia s nc khong chay t J en B ( ngha la EJ < EB). Nh vay ta co Q2=0; Q1=Q3=Q.
Q12
Q12
Q32
Q12
Q32
z A = E A = E J + 2 L1 = E C + 2 L1 + 2 L3 = z C + 2 L1 + 2 L3
Ta co:
K1
K1
K3
K1
K3
L1
zA zC
2 L3
zA zC = Q 2 + 2 Q =
Suy ra:
L3
L1
K 3 K1
+
K2 K2
The so vao ta c Q = Q1 = Q3 = 126 lt/s.
1
3
Q12
Ta tnh lai: E J = E A 2 L1 the so c: EJ = 6,33m Ta thay EJ < zB nen nc
khong the chay trong ong 2
K1
t J en B la ieu hp ly.
Trong trng hp e bai cho zB < EJ (v du zB=5m) th gia s ban au khong ung.
Ta phai gia s lai co nc chay t J en be B trong ong 2.
Luc ay theo phng trnh lien tuc::
Q1 = Q2 + Q3
(1)
Q12
E J = E A 2 L1
Theo phng trnh nang lng:
K1
2
2
2
1
Q
V
Q
L
E J = E B + 22 L 2 = z B + B + 22 L 2 = z B + Q 22 2 + 22
K2
2g K 2
K2
A 2 2g
Q32
E J = E C + 2 L3
K3
Ta thanh lap c he 4 phng trnh, vi 4 an
so:
Q1; Q2; Q3; va EJ va lan lt giai c nh sau:
Ket hp phng trnh (1) (2) va (4) ta co:
Ket hp phng trnh (3) va (4) ta co:
T phng trnh (6) suy ra :
Thay Q3 t (7) vao (5) :
The so vao (8) giai ra ta c:
Q2 = 24,3 lt/s.
The gia tr Q2 vao (7), giai
c: Q3 = 109,2 lt/s.
Va t (1) ta suy ra:
Q1 = 133,5 lt/s.
EJ = zA
(Q2 + Q3 )2
K12
(2)
(3)
(4)
L1 = z C +
(Q3 )2
K32
Q 32
K 32
L3
L2
zB +
+ 2 = z C +
L3
2
A
2
g
K
2
2
L2
1
2
(z B z C ) + Q 2 2 + 2
A 2 2g K 2 K 2
Q3 =
3
L3
2
Q 2
(5)
(6)
(7)
L2
2 1
(zB zC ) + Q2 2 + 2
A2 2g K2 2
Q2 +
K3
(8)
L3
L2
2 1
zA
L1 = z B + Q2 2 + 2
2
K1
A2 2g K2
Q Q4
= 2 = 1,273m / s
A d
2
2
LV
25 V
hd =
= 0.03
= 0.619m
D 2g
0.1 2g
1
B
E1 + H B = E 2 + h d H B = E 2 + h d E1 = 20 + 0.619 = 20.619m
1
V
H=14m
h c = h v + h ch = 3.44m
2
d=5 cm
1
V1
Q
V = = 7.51m / s
A
LV
15 7.51
hd =
= 0.03
= 12.9m
D 2g
0.1 2 * 9.81
0
D=10cm
h f = h c + h d = 16.34m
V12
30 2
+ h f z 0 = 14 +
E 0 + H B = E1 + h f H B = z 1 +
+ 16.34 = 76.21m
2g
2 * 9.81
V du 7:
Q1
Q A
= 1.762m / s
A1
2
L1 V1
600 1.726 2
h d1 = 1
= 0.02
= 6.08m
D1 2g
0.3 2 * 9.81
L 2 V22
D 2g
h d1 = h d 2 = 2
V2 = h d1 2
= 2.56m / s
D 2 2g
L2 2
Q1,L1,d1, 1
V1 =
Q 2 = V2 A 2 = 0.44m 3 / s
V du 8:
B
Q2,L2,d2, 2
Q = Q1 + Q 2 = 0.562m 3 / s
500 *1000
E A = E B + h d1 h d1 = E A E B =
= 50.97 m
9.81*1000
D1 2g
0.3 2 * 9.81
V1 = h d1
= 50.97
= 5m / s
L1 1
600 0.02
V2 = h d1
D 2 2g
0.47 2 * 9.81
= 50.97
= 7.534m / s
L2 2
460 0.018
Q1 = V1A1 = 0.353m 3 / s
Q 2 = V2 A 2 = 1.307m 3 / s
V du 9:
L1=600m; D1=0.2m; n1=0.02;
L2=460m; D2=0.2m; n2=0.02;
Ch tnh ti mat nang cuc bo tai van.
Cho H=10m; Tnh Q1; Q2 ; Q
Van, v=0.9
Giai:
Q1,L1,d1, n1
Q12
V12
Q2
Q12
Q12
E 0 = E B + h d1 + h cv z 0 = z B +
+ 2 L1 + v
H=
+ 2 L1 +
2
2g K 1
2g
2gA
K1
2gA 2
h f 1 = h f 2 h d1 + h cv = h d 2
Q = Q1 + Q 2
(1,4)
Q2,L2,d2, n2
VB2
(2)
(3)
Q12
Q12
Q 22
2 L1 + v
= 2 L2
2
K1
2gA
K2
(2)
Q = Q1 + FQ1 = 2.144Q1
L1
v
2 L2
= Q 2 2 Q 2 = Q1
Q 2+
2
K
2
gA
K2
1
2
1
(1)
2
L1
K
2 + v 2 2 = F.Q1
L
K
2
gA
1
(4)
Vi F=1.144
V 2.1442 Q12
V
Q2
2 L1
2 L1
+
+
=
+
+
H=
Q
Q
1
1
2
2
2
2
2
K
gA
gA
K
gA
2 gA2
2
2
2
1
Q1 =
H
= 0.027m3 / s
2
V
2.144 L1
+
+
2 gA2 K 2 2 gA2
Q 2 = 1 .144 * Q 1 = 0 .03 m 3 / s
Q = Q 1 + Q 2 = 0 .057 m 3 / s
V du t giai:
Mot he thong hai bon cha va bm nh hnh ve, cao trnh tai mat thoang
bon I la 15 m . Hai ng ong noi t bon cha en bm co cung chieu dai
L = 20 m, cung ng knh d = 10 cm va cung o nham n = 0,02. Neu bm
cung cap cong suat N = 300 W cho dong chay th e lu lng chay ve bon
II la 15 lt/s, Tnh cao trnh mat thoang bon II
I
II
ap so :
Bm
z1
15
20
0.1
0.02
300
0.015
0.025
hd
Hb
z2
5. Bai toan ng ong phan nhanh:(bo qua mat nang cuc bo).
Xac nh cao trnh thap nc va kch thc cac ng ong.
Cho: qE, qF, qD,
LAB; LBC; LCD;
Cao trnh cot ap cac iem: D; B; F;
B=zB+pB/
QAB=qE+qF+qD
A
B
qE
C
QBC=qF+qD
qF
QCD=qD
C
qD
Trnh t giai:
1. Chon ng ong chnh ABCD, sau o tnh lu lng tren tng oan ong nh
hnh ve.
2. Tnh hdAB, hdBC; hdCD; bang cach chon trc kch thc cac ng ong, va
tnh theo cong thc sau:
Q i2
h di = 2 L i
K i = A i Ci R i
trong
o
K
Ghi chu: Sau khi tnh xong, phai kiem tra lai xem cao trnh cot ap tai cac nut re
nhanh co am bao khong, ngha la phai thoa ieu kien:
B >E ; va C > F
4. Neu cao trnh cot ap tai cac nut re nhanh thoa . kien tren , ta tien hanh
tnh cac kch thc cua cac nhanh phu nh sau:
h dBE = 'B 'E
Va t
Q i2
h di = 2 L i
Ki
2.
3.
Q AB
Q
; K BC = BC
J TB
J TB
v .... v.
Q i
I
Q=50 lt/s A
II
IV
+
H
+
E
III
+
G
2. Chon chieu dng cho moi vong, vi quy c: dong chay thuan chieu dng th
ton that mang dau cong, ngc lai mang dau tr. Ta co:
h di = 0
vongkn
Trnh t giai:
1. Chon chieu dng cho moi vong (hnh ve). T phan bo lu lng Q va
chieu dong chay tren cac nhanh sao cho thoa man ieu kien 1.
2. Tien hanh hieu chnh lu lng tren cac nhanh cho tng vong (lam theo th
t t vong 1 en vong cuoi cung) e htoa man ieu kien 2 bang phng
phap Hardy-Cross.
3. Sau khi hieu chnh lu lng cho vong mot xong, tien hanh hieu chnh nh
tren cho vong 2,3,,n
4. Lap lai qua trnh tren en khi tat ca lu lng va ton that cho cac vong eu
thoa hai ieu kien a neu au bai
Ghi chu:
Theo phng phap Hardy-Cross, cong thc tnh hd can co dang sau: h d = kQ x
Q2
Trong bai toan, ta s dung cong thc tnh hd:
hd = 2 L
K
so sanh vi dang neu tren, ta co k=L/K2 va x=2.
Tm lu lng hieu chnh:
Goi Q la lu lng hieu chnh cho mot vong (v du vong I). e am bao
c s lien tuc cho cac nut Q cho moi vong phai la hang so.
Lu lng that cho nhanh th i trong vong mot la: Qi = Qi + QI.
x
x
x
x1
x2
2
x
h
=
k
Q
=
k
(
Q
'
+
Q
)
=
k
(
Q
'
+
xQ
'
Q
+
xQ
'
Q
+
...
+
Q
)
Ta co:
di
i i
i
i
I
i
I
i
i
i
I
I
ki (Q'xi +xQ'xi 1 QI ) = 0
h di = 0
vongI
k (Q' + xQ'
i
x 1
Q I ) = 0
vongI
k Q' + k xQ'
i
x
i
vongI
xQ I
x 1
i
Q I =
Q I = 0
vongI
vongI
k i Q'ix 1 =
k iQ'ix =
vongI
h'di
h' di
vongI
x 1
k
Q
'
i i
vongI
vongI
Sau khi tm c QI, tien hanh hieu chnh lu lng cho vong 1 (ghi chu rang QI
co the am hoac dng).
CHNG 6
THE LU
Gii han:
1
hay u r =
; u =
r
r
(1)
r
Trng vect u la trng co the khi: u ds ch phu thuoc vao hai v tr A va B.
Ta co:
A
tontai thoa (1)
r
u
ds = (u x dx + u y dy )
u
ds
=
(
dx
+
dy )
x
y
A
A
B
= d = A B
r
u
ds
u y u x
=0
= 0
x
y
x y y x
AB = u s ds
rot(u)=0
la lu so van toc
n
un
u
us
u y
2
2
x
+
= 0 + = 0 2 + 2 = 0
T ptr lien tuc, ta co: x y
x x y y
x
y
5. Ham dong:
Khi dong chay lu chat khong nen c ton tai, th cac thanh phan van toc cua no
thoa ptr lien tuc : u x u y
+
= 0 / u x =
; uy =
x
y
y
x
goi la ham dong.
hay
ur =
; u =
=0
x
y
x x y y
x
y
Vay trong dong the th ham thoa ptr Laplace.
7. ng dong va ptr:
T ptr ng dong: u x dy u y dx = 0
dy +
dx = 0 d = 0
y
x
q AB
rr
= u n ds = unds = u x n x ds + u y n y ds = u x cos ds + u y sin ds
A
Vay:
q AB = B A
dy
dy
dx = d = B A
y
x
A
A
u x dy u y dx =
ny
dx
nx
ds
(-dx=ds.sin
)
= 1 + 2 + ...
= 1 + 2 + ...
f ( z ) = + i
vi z = x+iy = ei .
df
d
d
= u x iu y =
+i
dy
dz
dx
y
V0
=-3
x
=3
=2
=1
=0
=-1
=-2
dr +
d = u dr + ru r d = ru r d
2 r d =
u = 0
u r=
q
+ C ; chon = 0
2
q
q
y
arctg
=
=
2
2
x
=
khi
=0
d=
q
dr+ d = urdr+ rud = urdr= dr
r
2r
q
= ln(r) + C; chon = 0 khi r =1
2
q
q
= ln(r) = ln(x2 + y2 )
2
4
=(q/4)
y
= 2 = 2 arctg x
q
q
ln(
r
)
=
=
ln(x 2 + y 2 )
=0
=q/2
Ket luan: 2
O
4
2
2
q
q
i
=
ln( re ) =
ln z = a ln z
=3q/
2
2
Ghi chu:
Trng hp iem nguon (hut) co tam at tai mot v tr khac goc toa o4, v du at tai
A(x0; y0) th trong cong thc tnh ham dong (hoac the van toc), tai v tr nao co cac bien x
phai thay bang (x=x0) ; tai v tr nao co bien y phai thay bang (y-y0).
r
= uds = const
C
=
arctg
2
2
x
2
2
u r = 0
=
ln(
r
)
=
ln(
x
+
y
)
2
4
f ( z ) = ( i ln r ) = i (ln r + i )
u = 2 r = const
2
2
i
i
i
=
ln( re ) =
ln z = a ln z
2
2
=
/4
Ghi chu:
>0: xoay dng ngc chieu kim ong ho;
<0: xoay am thuan chieu kim ong ho;
Tng t, ta co tren ay la xoay at tai O(0,0).
Muon bieu dien cho xoay co tam at tai iem
bat ky, ta cung thc hien nh trong phan ghi
chu cua iem nguon, hut.
= /2
=0
=3
/4
>0: xoay dng
4. Lng cc: la cap iem nguon + hut co cung lu lng qat cach nhau mot
oan vo cung nho (cho 0 vi ieu kien qm0 , la moment lng cc).
V du ta xet trng hp nam tren truc hoanh:
Tm ham dong:
q
q
y
y
( n h ) =
arctg
arctg
2
2
x+
x
2
2
y
y
y
x
y
x
+
x
+
x
q
q
2
2
2
2
=
arctg
arctg
=
2
2
2
2
y y
x
+y
1 +
x
x
+
2
2
= n + h =
y x y x +
q
2
=
2
2
2
x
+ y2
q
y
2
=
2
2
2
+ y2
y
m0
2 x 2 + y 2
Tm ham the van toc: = n + h = q ln x +
4
2
2
2
2
+ y ln x + y
2
2
x + + y
q
q
2
x
1 +
=
ln
ln
=
2
2
4
4
2
2
x + y
x + y
2
2
x2
+ ... va bo qua cac so hang bac cao vo cung be, ta co:
Trien khai ln(1 + x) = x
2
q
m0
2x
x
=
khi 0
2
2
2
2
2 x + y
2
x 2 y
+q
-q
2
x
2
iem dng A:
u A = 0 u xA = 0; u yA = 0
q
2x
q
u
+
=
0
x
=
=
0
A
2
2
x
4
x
y
2u 0
= q 2 y = 0
yA = 0
2
2
y
4 x + y
iem dng
= uo y +
u0
A
+q -q
2a
q
y
y
arctg
arctg
2
x+a
x a
2y
2y
= 0 {y = 0
2
2
2
2
( x a) + y
y 4 (x + a) + y
= u + q 2(x + a) 2(x a) = 0
0
x
4 (x + a) 2 + y 2 (x a) 2 + y 2
u x = 0
u=0
u y = 0
the y = 0 u + q 2 2 = 0
4 (x + a) (x a)
q 4a
aq
2
u0 +
=
0
x
=
+
a
2
4 x a 2
u 0
m0
m 0 cos
m0
x
= uox +
=
+
=
+
u
r
cos
u
r
cos
1
o
o
2 x 2 + y 2
2 r
2u 0 r 2
m0
m 0 sin
m0
y
= uoy +
=
u
r
sin
=
u
r
sin
o
o
2 x 2 + y 2
2 r
2u 0 r 2
Do khong co s trao
m 0 bang ng
Thay ng
oi lu chat gia
r=
R=
tro
n
tro
n
2
u
0
trong
va
ngoai
ng dong =0
R2
= u o r cos 1 + 2
r
R2
= u o r sin 1 2
r
iem dng
Xet ng dong =0
=0
va
m0
2u 0
r=
m0
2u 0
th ban chat
dong chay van
khong oi
= 2 u 0 sin
u =
r r = R
= 2 u 0 R cos
u = 0
r
Tm hai iem dng tren mat tru:
u = 0 = 0
va
=
co hai iem dng A. B trc va sau mat tru.
Tm hai iem co gia tr van toc ln nhat tren mat tru:
3
u = u max = ; =
2
2
u C = 2 u 0 ; u D = 2 u 0
pA = pB = u02/2
uC = -2u0
C
B
A
D
uD = 2u0
pC = pD = -3
u02/2
u 20
u 2tr
p +
= p tr +
2
2
u 20
Tai A, B: p A = p B =
2
2
3
u
0
Tai C, D: p = p =
D
D
2
Nhan xet:
Gia s p=pa
u 02
u tr2
u 02
4u 02 sin 2
p =
(1 2 ) =
(1
)
2
2
u0
2
u0
2
u
2
0
p d
=
(
1
4
sin
)
tr
2
d
tr
R2
= u o r cos 1 + 2 +
r 2
L cc
Dong eu
Xoay
t do
R2
= u o r sin 1 2
ln r
r 2
1
V r = R nen u r = 0; u = 2 u 0 sin +
R 2
u = 0 2 u 0 sin =
sin =
= 4Ru 0 1.iem.dng
2R
4Ru 0
> 4Ru 0.iem.dng
0
u
u
u
d
0
tr
0
Gia s p=pa p =
1 2 sin
(1 2 ) =
tr
2
u0
2
2 Ru 0
/2
Ru0=1
iem dng
Cac
trng
hp xoay
>0
/2
Ru0=2
iem dng
Fy
/2
Ru0=3
iem dng
Cac
trng
hp xoay
< 0
y
Fy
r
r
Stagnation
ie
m dng
Point
| | /2
Ru0=1
Stagnation
iem dng
Point
| | /2
Ru0=2
r
Stagnation
iem
dng
Point
| | /2
Ru0=3
V du 1:
Chuyen ong the cua chat long hai chieu tren mat phang nam ngang xoy vi
ham the van toc = 0,04x3 + axy2 + by3 , x,y tnh bang m, tnh bang
m2/s.
1. Tm a, b.
2. Tm o chenh ap suat gia hai iem A(0,0) va B(3,4), bietb khoi lng
rieng long bang 1300kg/m3
Giai:
T ham the van toc = 0,04x3 + axy2 + by3 ta co:
2
2
ux =
= 0,12x + ay
; uy =
= 2axy + 3by 2
x
y
Cac thanh phan van toc phai thoa phng trnh div(u)=0 nen:
u x u y
+
= 0 0,24x + 2ax + 6by = 0 (0,24 + 2a )x + 6by = 0
x
y
V div(u)=0 ung vi moi iem nen the (x=0; y=1) vao ta c b = 0
(x=1; y=0) vao ta c a = -0,12
uA=0;
V ay la chuyen ong the nen p.tr Ber ung cho hai iem bat ky A va B, ta co:
pA u2A pB uB2
(uB2 u2A )
1300 ( 3 2 )
+
p AB =
= + (pA pB ) =
= 5,85 KN / m 2
2
2
2
2
V du 2:
Dong chay the uon cong mot goc 900 vi ham the van toc
c cho nh sau:
1
( x, y ) = ( y 2 x 2 )
2
(x,y tnh bang m).Tm lu lng phang qua ng thang noi
hai iem A(1,1) va B(2,2)
Giai:
ux =
=x
x
; uy =
=y
y
= u y = yx = yx + C( y )
x
q AB = B A = 2 * 2 1 * 1 = 3m 2 / s
V du 3:
Fy
dF
Gio thoi qua mai leu dang ban tru R=3m vi
V=20m/s, khong kh co khoi lng rieng
u 02
Fx = dFx = pds cos() =
(1 4 sin 2 ) cos()Rd = 0
2
0
0
0
u 02
Fy = dFy = pds sin( ) =
(1 4(1 cos 2 )) sin( )Rd
2
0
0
0
Ru 02
R
u
2
2
0
Fy =
(4 cos 3) sin( )d =
(4 cos ( d(cos()) 3 sin( )d
2 0
2 0
0
Ru 02
Ru 02
4
4
4 5Ru 02
3
Fy =
3 cos cos =
3 + 3 =
2
3
2
3
3
3
0
Fy = 2320
V du 4:
Mot xi lanh hnh tru tron di chuyen trong
nc vi van toc u0 khong oi o sau
10m. Tm u0 e tren be mat xi lanh khong
xay ra hien tng kh thc , biet nc 200C
Giai:
200C ap suat hi bao hoa cua nc : pbh = 0,25m nc
e tren be mat xi lanh khong xay ra hien tng kh thc
th ptru t > pbh = 0,25m nc
hay
pA = pB = u02/2
uC = -2u0
C
B
A
D
uD = 2u0
pC = pD = -3
u02/2
Ap suat d nho nhat tren mat tru (neu tru di chuyen tren mat thoang ), nh ta a
biet, tai v tr C va D, ba bang:
pC = pD = -3
u02/2
u02/2
Vay neu tru di chuyen o sau 10m th : pC = pD = 10n -3
Suy ra, van toc toi a ma tru co the di chuyen c e khong co hien tng kh thc
xay ra tren mat tru phai giai t bat p.tr :
Ptru d = 10n -3
u02/2 > - 9,75 n
3
u02/2 < 19,75 n
u0 < 11,365 m/s
V du 5:
Hai na xi lanh c noi vi nhau va at trong trng
chay eu co the nh hnh ve. Ngi ta khoet 1 lo nho tai
v tr goc e cho khong co lc tac dung len hai moi noi.
Gia thiet rang ap suat ben trong xi lanh bang ap suat ben
ngoai xi lanh tai lo khoet. Xac nh goc
/2
dF
ds
dFx
0
Giai:
e cho khong co lc tac dung len hai moi noi th tong lc Fx tac dung len moi na
mat tru phai bang khong.
Do bieu o ap suat tren mat tru phan bo oi xng qua truc ox, nen ta ch can xet
tong lc Fx tren mat tr. Ta xet tren mat tru t 0 en /2:
2
Ap suat d tren mat tru:
u
2
0
p d
=
(
1
4
sin
)
tr
2
Tren mat tru ta chon vi phan ds, goi dFn la lc tac dung len ds t ben ngoai mat
tru, ta co:
dFn=pds dFnx= - pdscos = -pRcosd
Fnx =
/2
/2
u 02 R
4 3
u 02
2
(1 4 sin ) cos Rd =
sin sin
2
2
3
0
u 02 R
=
6
Nhan xet:
Lc F nx >0 hng theo chieu dnglc Ftx t ben trong mat tru phai hng theo
chieu am. Nh vay, ap suat tai lo khoet phai la ap suat chan khong
Goi p la ap suat tai lo khoet, ta co: p
Ftx =
/2
p ds =
/2
Ftx =
Ta co:
u 02
=
(1 4 sin 2 )
2
p cos Rd = p R[sin ]0
/2
= pR
u R
(1 4 sin 2 )
2
2
o
Fnx + Ftx = 0
2
2
u
R
u
o
oR
Suy ra: Fnx = Ftx
(1 4 sin 2 )
=
6
2
4
1
2
2
4 sin = sin =
3
3
1
sin =
3
= 35,260
/2
Ftx
Fnx
0