Tính đạo hàm của hàm số tại một điểm bằng máy tính Casio fx-570ES

Bài toán: Tính đạo hàm hàm số y = f(x) tại x = x0 .

d ( f(x) )
Cú pháp: (1)
dx x = x0

- Nếu ta nhập sai hàm số f(x) không liên tục tại x0 thì máy báo lỗi “ Math ERROR”
- Đối với phần lớn hàm số khi ta nhập sai hàm số f(x) liên tục tại x 0 mà không có đạo hàm tại x0
thì máy thông báo “ Time Out ” .
- Nếu f(x) có dạng lượng giác thì cài đặt máy ở mode R (tính theo đơn vị radian)
- Nếu giá trị ở các phương án có số vô tỉ thì cài đặt hiển thị ở chế độ fix- 9
x +1
Ví dụ 1: Cho đồ thị (C) y = . Hệ số góc tiếp tuyến với (C) tại giao điểm của (C) và trục hoành
x −1
là:
1 1
A/ 1 B/ C/ − 2 D/ −
2 2

Giải: Cú pháp: ( )
d x +1
dx x − 1 x= −1

1
Sau đó ấn phím dấu bằng ta có kết quả bằng − , do vậy chọn D
2
π
Ví dụ 2: Đạo hàm của hàm số y = x.sinx tại x = là:
3
1 3 π 3 π 3 π
A/ B/ − C/ + D/ − +
2 2 6 2 6 2 6
d ( x.sin(x)) −A
Giải: Cú pháp: dx x= π
3

-Ấn phím CALC và nhập vào biến A từng giá trị của các phương án rồi ấn phím dấu bằng nếu
được kết quả là không thì chọn phương án đó. kết quả chọn C
Nhận xét:
d ( f(x) ) −A
- Cú pháp:
dx x = x0

-Trong đó biến A được gán bởi các giá trị của mỗi phương án ta có thể chọn đúng giá trị đạo hàm
của một hàm số tại một điểm trong trường hợp kết quả là một số vô tỉ.
x2 − x + 2
Ví dụ 3: Cho đồ thị (C) y = . Phương trình tiếp tuyến với (C) tại giao điểm của (C) và trục
x +1
tung là:
A/ y = −3x − 2 B/ y = −3x + 2 C/ y = 3x − 2 D/ y = 3x + 2
 d  x2 − x + 2 
Giải: Cú pháp: dx  x + 1  .
 x = 0

-Tính được f ' (0) = −3 nên loại hai phương án C và D

-Dễ thấy f (0) = 2 . Vậy chọn phương án B.

Ví dụ 4: Tập hợp các điểm tới hạn của hàm số y = f (x) = x − 2x − 8 là:
4 2

A/ { −2;2} B/ { −1; 0; 1} C/ { 0; 1; 2} D/ { − 2; −1; 0;1;2}

-Để ý: f là một hàm số chẵn nên chỉ cần kiểm tra C rồi chọn phương án thích hợp

Giải: Cú pháp
dx (
d x 4 − 2x 2 − 8
) x=A
. Với A nhập từ bàn phím.

-Ấn phím CALC máy hỏi X? ấn tiếp phím bằng cho qua.
-Ấn phím CALC lần 2 máy hỏi A? lần lượt nhập cho A các giá trị 0, 1, 2.
-Kết quả tính được f ' (0) = 0 , f ' (1) = 0 và khi tính f ' (2) = ? thì máy thông báo “ Time Out ”ta xác
định được hàm số f chỉ liên tục mà không có đạo hàm tại x = 2.
-Vậy chọn phương án D.
Nhận xét:
d ( f(x) )
- Cú pháp
dx x=A

- Với phép gán A, cú pháp trên cho ta tính đạo hàm của một hàm số tại nhiều điểm rất thuận lợi.
- Khi máy cho kết quả bằng không hoặc thông báo “ Time Out ” thì ta xác định được điểm tới hạn
của hàm số.