You are on page 1of 70

Lêi nãi ®Çu

Khi x©y dùng mét phßng thÝ nghiÖm cho sinh viªn häc tËp nghiªn cøu,
cÇn ph¶i trang bÞ kh¸ nhiÒu thiÕt bÞ hiÖn ®¹i vµ chuyªn dông. Trong thùc tÕ, do
sù ph¸t triÓn m¹nh mÏ cña khoa häc kü thuËt, nªn c¸c hÖ thèng thiÕt bÞ phôc
vô cho bµi to¸n kü thuËt lu«n ®−îc ph¸t triÓn kh«ng ngõng vµ v× sù h¹n chÕ vÒ
kinh phÝ nªn c¸c phßng thÝ nghiÖm nhµ tr−êng khã cã thÓ trang bÞ ®Çy ®ñ vµ
kÞp thêi c¸c thiÕt bÞ thùc ®Ó ®¸p øng nhu cÇu häc tËp vµ nghiªn cøu. §©y lµ
mét trong nh÷ng nguyªn nh©n khiÕn cho c¸c sinh viªn khi ra tr−êng lóng tóng,
bì ngì trong c¸c thao t¸c thùc hµnh vµ v× thÕ hiÖu qu¶ c«ng viÖc gi¶m ®i rÊt
nhiÒu.
Cã thÓ kh¾c phôc h¹n chÕ nµy b»ng c¸ch x©y dùng mét phßng thÝ
nghiÖm ¶o cã ®ñ c¸c trang thiÕt bÞ hiÖn ®¹i víi môc ®Ých gióp c¸c sinh viªn cã
thÓ lµm quen víi mÆt m¸y, thao t¸c trªn c¸c nóm nót, ®äc chØ sè thiÕt bÞ ®o
mét c¸ch thµnh th¹o tr−íc khi lµm viÖc víi c¸c thiÕt bÞ thËt. ThiÕt bÞ ¶o cã
nh÷ng lîi thÕ rÊt lín vÒ gi¸ c¶, chØ tiªu chÊt l−îng vµ tÝnh linh ho¹t so víi thiÕt
bÞ thùc. Do vËy, viÖc x©y dùng mét phßng thÝ nghiÖm ¶o bao gåm c¸c thiÕt bÞ
®o l−êng hiÖn ®¹i cïng c¸c panel thÝ nghiÖm tæng hîp t¹o ra mét hiÖu qu¶
®¸ng kÓ vÒ kinh tÕ vµ cã ý nghÜa rÊt lín trong c«ng t¸c ®µo t¹o, gi¶ng d¹y vµ
nghiªn cøu t¹i c¸c nhµ tr−êng.
Víi môc ®Ých nghiªn cøu, x©y dùng mét phßng thÝ nghiÖm ¶o Lý thuyÕt
m¹ch trªn c¬ së m¹ng m¸y tÝnh vµ c¸c thiÕt bÞ ¶o chuyªn dông phôc vô cho
c«ng t¸c ®µo t¹o gi¶ng day m«n häc Lý thuyÕt m¹ch , ®å ¸n cña em bao gåm
c¸c néi dung chÝnh nh− sau:
- Ch−¬ng 1: Tr×nh bµy vÒ ng«n ng÷ lËp tr×nh LabVIEW trong c¸c
bµi to¸n ®iÒu khiÓn, ghÐp nèi, m« pháng thiÕt bÞ ¶o vµ c¸c kü
thuËt lËp tr×nh t¹o thiÕt bÞ ¶o trªn LabVIEW.

1
- Ch−¬ng 2: Tr×nh bµy l−u ®å thuËt to¸n vµ c¸c b−íc thiÕt kÕ x©y
dùng thiÕt bÞ ¶o cho phßng thÝ nghiÖm §o l−êng - Lý thuyÕt
m¹ch.
- Ch−¬ng 3: Tr×nh bµy vÒ phÇn mÒm EWB trong m« pháng
nguyªn lý ho¹t ®éng cña m¹ch ®iÖn tö vµ c¸c b−íc x©y dùng
mét bµi thÝ nghiÖm Lý thuyÕt m¹ch trªn EWB.
- Ch−¬ng 4: Sö dông kÕt qu¶ nghiªn cøu cña c¸c ch−¬ng tr−íc ®Ó
tæ chøc x©y dùng mét phßng thÝ nghiÖm ¶o §o l−êng - Lý thuyÕt
m¹ch.
Do h¹n chÕ vÒ thêi gian vµ tr×nh ®é nªn ®å ¸n kh«ng tr¸nh khái nh÷ng
sai sãt. Em rÊt mong nhËn ®−îc c¸c ý kiÕn ®ãng gãp, chØ b¶o cña c¸c thÇy
gi¸o vµ c¸c b¹n ®ång nghiÖp.
Cuèi cïng em xin ch©n thµnh c¶m ¬n thÇy gi¸o PGS TSKH NguyÔn
C«ng §Þnh, KS Cao H÷u T×nh, c¸c thÇy gi¸o trong khoa Kü thuËt §iÒu khiÓn
vµ Trung t©m C«ng nghÖ M« pháng - HVKTQS ®· quan t©m vµ t¹o mäi ®iÒu
kiÖn gióp ®ì em hoµn thµnh ®å ¸n cña m×nh.

Xin ch©n thµnh c¶m ¬n


T¸c gi¶

2
Ch−¬ng 1: Kü thuËt lËp tr×nh hç trî t¹o thiÕt bÞ ¶o
trªn LabVIEW

1.1. Kh¸i niÖm vÒ phÇn mÒm ®å ho¹ LabVIEW


LabVIEW (Laboratory Virtual Istrument Engineerring Worbench) lµ
mét ch−¬ng tr×nh øng dông ph¸t triÓn, dùa trªn c¬ së ng«n ng÷ lËp tr×nh ®å
ho¹ G, th−êng ®−îc sö dông cho môc ®Ých ®o l−êng, xö lý, ®iÒu khiÓn tham sè
vµ m« pháng thiÕt bÞ.
Lµ mét ng«n ng÷ lËp tr×nh ®a n¨ng, gièng nh− C hoÆc BASIC,
LabVIEW cã c¸c th− viÖn hµm cho c¸c nhiÖm vô kh¸c nhau. Víi môc ®Ých
x©y dùng mét ng«n ng÷ chuyªn dông cho c¸c bµi to¸n khoa häc kü thuËt, c¸c
th− viÖn hµm ®−îc cung cÊp bëi LabVIEW rÊt m¹nh, phong phó vµ lu«n ®−îc
ph¸t triÓn ®Ó t−¬ng thÝch víi sù ph¸t triÓn cña phÇn cøng vµ cña c¸c yªu cÇu
thùc tiÔn. Cã thÓ kÓ ra mét sè th− viÖn hµm sau:
- Analysis VIs: Bao gåm c¸c hµm ph©n tÝch vµ xö lý tÝn hiÖu.
- Communication VIs: Cung cÊp c¸c hµm dïng ®Ó kÕt nèi vµ trao ®æi
d÷ liÖu gi÷a c¸c øng dông trªn nÒn WINDOWS.
- Control & Simulation Toolkit: Dïng cho c¸c bµi to¸n m« pháng
vµ ®iÒu khiÓn.
Kh¸c víi ng«n ng÷ lËp tr×nh th«ng th−êng (ng«n ng÷ dßng lÖnh)
LabVIEW sö dông ng«n ng÷ lËp tr×nh G – ng«n ng÷ lËp tr×nh ®å h×nh - ®Ó t¹o
c¸c ch−¬ng tr×nh ë d¹ng s¬ ®å khèi. Do ®ã ng−êi lËp tr×nh cã thÓ thiÕt kÕ mét
giao diÖn m« pháng theo panel cña c¸c thiÕt bÞ vËt lý thùc. Nã cßn t¹o ra mét
c¸i nh×n trùc quan trong viÖc x©y dùng m· nguån, gióp ng−êi lËp tr×nh trong
thiÕt kÕ hÖ thèng, gì rèi vµ kiÓm tra ch−¬ng tr×nh.

1.2. Kü thuËt lËp tr×nh c¬ b¶n trªn LabVIEW

1.2.1. CÊu tróc ch−¬ng tr×nh

3
C¸c ch−¬ng tr×nh x©y dùng trªn LabVIEW (VIs) t−¬ng tù nh− c¸c
function cña mét ng«n ng÷ lËp tr×nh dßng lÖnh. Mét VI gåm cã ba phÇn: Giao
diÖn víi ng−êi sö dông – Front Panel, l−u ®å cung cÊp m· nguån – Block
Diagram, vµ biÓu t−îng kÕt nèi – Icon/Conector.
- Front Panel: Lµ n¬i giao tiÕp gi÷a ng−êi dïng vµ ch−¬ng tr×nh. Nã
t−¬ng tù nh− mét panel cña c¸c thiÕt bÞ vËt lý, bao gåm c¸c nót bËt,
c«ng t¾c chuyÓn m¹ch, bé hiÓn thÞ,..Víi Front Panel b¹n cã thÓ nhËp
sè liÖu tõ bµn phÝm (hoÆc chuét) vµ xem kÕt qu¶ tõ mµn h×nh. H×nh
1.1 minh ho¹ mét Front Panel cña ch−¬ng tr×nh.

H×nh 1.1: Front Panel cña ch−¬ng tr×nh

- Block Diagram: VI nhËn lÖnh tõ block diagram. §©y lµ mét ph−¬ng


thøc ®−îc sö dông trong G – ng«n ng÷ ®å h×nh. Block diagram
th−êng cã c¸c ®èi t−îng, c¸c hµm vµ SubVI, ®−îc kÕt nèi víi nhau
theo mét quy t¾c nhÊt ®Þnh ®Ó cung cÊp m· nguån ®å h×nh cho VI
thùc hiÖn. Block diagram gåm cã c¸c terminal, node vµ wire.
Terminal lµ cæng truyÒn d÷ liÖu gi÷a block diagram víi front panel
hoÆc gi÷a c¸c node trong cïng mét block diagram. §Ó hiÓn thÞ c¸c
terminal cña hµm hoÆc VI, kÝch chuét ph¶i vµo icon cña chóng råi
chän menu: Show>>Terminal. Node lµ c¸c phÇn tö thùc hiÖn

4
ch−¬ng tr×nh. Chóng t−¬ng tù nh− c¸c mÖnh ®Ò, to¸n tö, hµm hoÆc
ch−¬ng tr×nh con ë trong c¸c ng«n ng÷ lËp tr×nh dßng lÖnh. Wire
gièng nh− c¸c bus truyÒn d÷ liÖu gi÷a c¸c node. H×nh 1.2 minh ho¹
mét Block Diagram cña ch−¬ng tr×nh.

H×nh 1.2: Block Diagram cña ch−¬ng tr×nh


- Icon vµ Connector: VI cã thÓ thùc hiÖn mét c¸ch ®éc lËp hoÆc ®−îc
mét VI kh¸c gäi tíi nh− mét ch−¬ng tr×nh con (SubVI). §Ó lµm ®iÒu
nµy LabVIEW ®−a ra kh¸i niÖm icon vµ connector. Icon lµ biÓu
t−îng cña mét VI, ®−îc dïng khi sö dông VI nµy nh− mét SubVI
trong mét VI kh¸c. Mét VI gäi tíi mét VI kh¸c b»ng c¸ch ®−a icon
cña nã vµo block diagram. Connector lµ mét phÇn tö cña terminal
dïng ®Ó kÕt nèi c¸c ®Çu vµo hoÆc ®Çu ra cña mét SubVI víi c¸c node
kh¸c trong block diagram cña VI gäi nã. Mçi VI cã mét icon mÆc
®Þnh hiÓn thÞ trong b¶ng Icon ë gãc trªn bªn ph¶i cña cöa sæ Front
Panel hoÆc Block Diagram (h×nh 1.3).

H×nh 1.3: Icon cña ch−¬ng tr×nh

5
§Ó hiÓn thÞ connector cña mét VI trªn front panel, kÝch chuét ph¶i vµo
icon vµ chän menu: Show>>Connector.

1.2.2. C¸c c«ng cô hç trî lËp tr×nh


- Tools palette: Bao gåm c¸c chÕ ®é lµm viÖc cña chuét. C¸c c«ng cô
cã trong tools palette ®−îc sö dông ®Ó so¹n th¶o hoÆc ch¹y ch−¬g
tr×nh. §Ó truy cËp vµo Tools palette chän menu: Window>>Show
Tools palette. Khi nµy xuÊt hiÖn mét b¶ng c«ng cô nh− minh ho¹ ë
h×nh 1.4.

H×nh 1.4: Tools palette H×nh 1.5: Controls Palette

- Controls palette: Lµ b¶ng chøa c¸c bé ®iÒu khiÓn vµ chØ thÞ ®−îc sö
dông trªn front panel cña c¸c VI. Controls lµ c¸c terminal ®Çu vµo,
dïng ®Ó cung cÊp d÷ liÖu cho VI cßn Indicators lµ c¸c terminal ®Çu
ra dïng ®Ó hiÓn thÞ d÷ liÖu do VI t¹o ®−îc. §Ó truy cËp vµo controls
panel ta chän menu: Window>>Show Controls palette. Khi nµy
xuÊt hiÖn b¶ng controls nh− minh ho¹ ë h×nh 1.5. Cã thÓ tham kh¶o
[10] hoÆc xem help cña phÇn mÒm ®Ó cã th«ng tin chi tiÕt h¬n vÒ c¸c
®iÒu khiÓn trong controls palette.

6
- Functions palette: Functions lµ c¸c node c¬ b¶n trong ng«n ng÷ lËp
tr×nh G, nã t−¬ng tù c¸c to¸n tö hoÆc c¸c hµm trong ng«n ng÷ th«ng
th−êng. Functions cã biÓu t−îng mµu vµng, kh«ng cã front panel vµ
block diagram (do chóng kh«ng ph¶i lµ c¸c VIs). Cã thÓ truy nhËp
c¸c functions tõ Window>>Functions palette. H×nh 1.6 minh ho¹
mét Functions Palette.

H×nh 1.6: Functions Palette


Functions ®−îc sö dông ®Ó x©y dùng block diagram. LabVIEW cã
th− viÖn hµm rÊt m¹nh vµ phong phó ®Ó xö lý kÕt qu¶ còng nh− ®iÒu
khiÓn vµ m« pháng thiÕt bÞ nh−: c¸c hµm xö lý to¸n häc - Numeric
Functions, c¸c hµm biÕn ®æi logic - Boolean Functions, c¸c hµm xö
lý m¶ng vµ ma trËn - Array Functions. Cïng víi sù ph¸t triÓn cña
khoa häc kü thuËt mµ c¸c th− viÖn hµm trªn LabVIEW lu«n ®−îc

7
ph¸t triÓn vµ chuyªn dông ho¸ ®Ó ng−êi dïng cã thÓ cËp nhËt vµ sö
dông hiÖu qu¶ cho môc ®Ých c«ng viÖc cña m×nh.

1.2.3. C¸c b−íc x©y dùng ch−¬ng tr×nh trªn LabVIEW


Sau khi ®· t×m hiÓu ®Æc ®iÓm cña ng«n ng÷, c«ng cô hç trî vµ ®iÒu
khiÓn ch−¬ng tr×nh ta sÏ b¾t tay vµo x©y dùng mét VI. §Ó x©y dùng mét
ch−¬ng tr×nh trªn LabVIEW cÇn tu©n thñ theo c¸c b−íc sau:
- ThiÕt kÕ giao diÖn trªn Fronl panel: T¹o mét VI míi b»ng c¸ch
chän New VI tõ hép héi tho¹i hoÆc tõ menu: File>>New. §Æt c¸c
Control vµ Indicator cÇn thiÕt lªn Front Panel b»ng c«ng cô
positioning tool. Pop-up lªn tõng ®èi t−îng ®Ó lùa chän c¸ch hiÓn
thÞ vµ thay ®æi thuéc tÝnh cña chóng.
- X©y dùng m· nguån trªn Block Diagram: Chän Windows>>
Show Block Diagram (phÝm t¾t lµ Ctrl+E) ®Ó hiÖn Block Diagram
cña VI. Thao t¸c t−¬ng tù b−íc 1 ®Ó x©y dùng c¸c cÊu tróc vµ hµm
cÇn thiÕt cho ch−¬ng tr×nh. Chän c«ng cô Wiring tool ®Ó liªn kÕt
c¸c ®èi t−îng trong Block Diagram. Trë l¹i front panel chän c«ng cô
Operating tool ®Ó nhËp gi¸ trÞ ®Çu vµo vµ kÝch ho¹t cho VI ho¹t
®éng ®Ó kiÓm tra lçi vµ ®¸nh gi¸ thuËt to¸n.
- Sao l−u ch−¬ng tr×nh: Ghi ch−¬ng tr×nh lªn ®Üa víi tªn më réng lµ
*.VI b»ng c¸ch chän New >>Save (Ctrl+S) hoÆc New>>Save As.

1.2.4. Kh¸i niÖm vµ c¸ch x©y dùng mét SubVI


Trong lËp tr×nh ta th−êng gÆp hai vÊn ®Ò:
- Cã mét sè ®o¹n m· ®−îc lÆp l¹i mµ viÖc viÕt chóng khiÕn ch−¬ng
tr×nh trë nªn cång kÒnh nªn cÇn ph¶i tËp hîp vµo mét modul ®Ó khi
ch−¬ng tr×nh cã yªu cÇu th× chØ cÇn gäi modul nµy.
- Víi mét ch−¬ng tr×nh lín cÇn ph¶i chia thµnh c¸c modul nhá cho
nhiÒu ng−êi cïng x©y dùng (kiÓu top-down) mµ c¸c modul nµy cã

8
thÓ ho¹t ®éng ®éc lËp song còng cã thÓ kÕt hîp l¹i trong mét modul
møc ®Ønh ®Ó thùc hiÖn c¸c yªu cÇu ®Æt ra.
§Ó gi¶i quyÕt vÊn ®Ò nµy, LabVIEW ®−a ra kh¸i niÖm SubVI. SubVI lµ
mét VI ®−îc bæ sung thªm biÓu t−îng (icon) vµ ®Çu nèi (connector) ®Ó cã thÓ
sö dông trong VI kh¸c. ViÖc sö dông SubVI gióp ch−¬ng tr×nh dÔ hiÓu, dÔ gì
rèi vµ cã thÓ ph©n chia mét nhiÖm vô phøc t¹p thµnh nhiÒu modul ®Ó nhiÒu
ng−êi cïng tham gia hoµn thµnh.
Trong LabVIEW cã hai c¸ch c¬ b¶n ®Ó x©y dùng mét SubVI: X©y dùng
tõ mét VI vµ x©y dùng tõ mét phÇn cña VI.
§Ó x©y dùng SubVI tõ mét VI ta lµm theo c¸c b−íc sau:
- ThiÕt kÕ front panel vµ x©y dùng m· nguån trªn block diagram:
B−íc nµy t−¬ng tù nh− c¸c b−íc t¹o mét VI mµ ta ®· tr×nh bµy ë
trªn.
- T¹o biÓu t−îng cho SubVI: §Ó t¹o biÓu t−îng cña VI cÇn cho hiÖn
cöa sæ Icon Editor. Cã thÓ gäi cöa sæ nµy b»ng c¸ch kÝch ®óp chuét
vµo « biÓu t−îng ë gãc bªn ph¶i hoÆc kÝch chuét ph¶i vµ chän môc
Edit Icon. Khi ®ã cöa sæ sÏ hiÖn lªn nh− minh ho¹ d−íi h×nh 1.12.
Sö dông c¸c c«ng cô ë bªn tr¸i cöa sæ ®Ó thiÕt kÕ biÓu t−îng theo ý
muèn.

H×nh 1.12: Icon Editor

9
- X¸c ®Þnh c¸c mÉu connector terminal: §Ó cã thÓ nhËn hay truyÒn
d÷ liÖu b¹n cÇn ph¶i cã c¸c connector. LabVIEW cã rÊt nhiÒu mÉu
conector mµ ta cã thÓ chän b»ng c¸ch pop-up trªn icon vµ chän
Pattern. Khi nµy mét b¶ng mÉu cña connector sÏ xuÊt hiÖn nh− h×nh
1.13.

H×nh 1.13: Pattern Icon


Ta cã thÓ thªm mét terminal vµo mÉu (Add Terminal), bá mét
terminal (Remove Terminal) hoÆc thay ®æi kh«ng gian s¾p xÕp
(Flip Horizontal, Flip Vertical, Rotage 90 degrees).

H×nh 1.14: G¸n Terminal cho Controls

10
- G¸n Terminal cho Control vµ Indicator: BÊm chuét vµo mét
Terminal, nã chuyÓn thµnh mµu ®en vµ chuét chuyÓn thµnh Wiring
tool. BÊm chuét vµo control (hoÆc Indicator) muèn g¸n cho
Terminal ®· chän, mét khung nhÊp nh¸y sÏ bao lÊy ®èi t−îng. KÝch
chuét lªn vïng trèng bÊt kú ®Ó hoµn thµnh viÖc g¸n. LÆp l¹i cho c¸c
Control vµ Indicator kh¸c. H×nh 1.14 minh ho¹ viÖc g¸n Terminal
cho Control vµ Indicator.
§Ó x©y dùng SubVI tõ VI ta chän phÇn cÇn x©y dùng b»ng c«ng cô
Positioning tool sau ®ã chän menu: Edit>>Creat SubVI. Khi nµy c¸c
control vµ indicator ®−îc tù ®éng t¹o cho SubVI míi, SubVI ®−îc tù ®éng nèi
víi c¸c d©y nèi ®ang cã vµ mét biÓu t−îng thay thÕ cho phÇn ®−îc chän cña
Block Diagram cña VI gèc. T¹o mét SubVI tõ mét phÇn cña VI gièng nh−
viÖc bá mét phÇn cña SubVI vµ thay thÕ b»ng mét SubVI ngo¹i trõ c¸c ®iÓm
sau:
- Kh«ng mét terminal nµo cña Front Panel trong phÇn ®−îc chän bÞ
lo¹i bá. Chóng ®−îc gi÷ l¹i vµ ®−îc nèi víi SubVI võa t¹o.
- TÊt c¶ c¸c thuéc tÝnh trong phÇn chän ®−îc gi÷ l¹i trong VI vµ ®−îc
nèi víi SubVI. Nh÷ng thuéc tÝnh nµy ®−îc thay thÕ bëi c¸c terminal
cña Front Panel trong SubVI vµ ho¹t ®éng nh− c¸c kªnh truyÒn gi¸
trÞ cña mét thuéc tÝnh vµo hoÆc ra khái SubVI.
- Khi phÇn ®−îc chän chøa mét biÕn côc bé, nã ®−îc thay thÕ bëi
terminal cña Front Panel trong SubVI vµ ®−îc gi÷ l¹i trong VI gäi ®Ó
nèi víi SubVI. Khi cã nhiÒu biÕn côc bé th× chØ cã biÕn ®Çu trë
thµnh terminal cña Front Panel cßn c¸c biÕn cßn l¹i ®−îc chuyÓn vµo
SubVI.
Chó ý: BiÓu t−îng ®Æt lªn SubVI khi t¹o chóng tõ mét phÇn cña VI lµ
mét biÓu t−îng mÆc ®Þnh. Do vËy cÇn ph¶i so¹n l¹i biÓu t−îng theo c¸ch ®·
tr×nh bµy ë trªn.

11
1.2.5. Gì rèi ch−¬ng tr×nh
Mét VI kh«ng thÓ biªn dÞch hoÆc ch¹y nÕu nã bÞ lçi. NÕu VI bÞ lçi, nót
VI Run cã biÓu t−îng lµ mòi tªn g·y (Brocken Run). §iÒu nµy cã thÓ do
trong Block Diagram cã c¸c Wire sai quy c¸ch. §Ó lo¹i bá chóng chän Edit
>> Remove Bad Wires. NÕu thao t¸c trªn vÉn kh«ng ®−îc ta cã thÓ t×m
nguyªn nh©n g©y lçi b»ng c¸ch kÝch vµo nót Brocken Run. Khi ®ã xuÊt hiÖn
hép th«ng tin Error List liÖt kª d¹nh s¸ch c¸c lçi.
§Ó truy cËp vµo hép nµy chän Windows >> Show Error List hoÆc
kÝch vµo nót Warning (chØ xuÊt hiÖn khi VI cã lçi). §Ó t×m vÞ trÝ lçi kÝch ®óp
chuét vµo dßng v¨n b¶n m« t¶ lçi, néi dung cña lçi sÏ xuÊt hiÖn trong cña sæ
phÝa tr−íc lµm râ ®èi t−îng g©y ra lçi trªn Block Diagram.
H×nh 1.15 minh ho¹ mét hép th«ng tin Error List:

H×nh 1.15: Cöa sæ Error List

Trong tr−êng hîp ch−¬ng tr×nh thùc hiÖn nh−ng kh«ng t¹o ra kÕt qu¶
nh− mong muèn (lçi thuËt to¸n), ta cã thÓ debug theo c¸c b−íc sau:

12
- Lo¹i bá tÊt c¶ c¸c lêi b¸o hiÖu. Chän Show Warning trong cöa sæ
Error List, hép liÖt kª danh s¸ch sÏ nhËn ra c¸c lêi b¸o hiÖu ®èi víi
VI. X¸c ®Þnh nguyªn nh©n vµ lo¹i bá chóng.
- KiÓm tra d©y nèi.
- §¶m b¶o c¸c node vµ function ®· ®−îc dïng ®óng.
- Sö dông Breakpoints thùc hiÖn tõng b−íc ®Ó x¸c ®Þnh xem VI ho¹t
®éng cã ®óng tr×nh tù kh«ng.
- Sö dông ®Æc tÝnh th¨m dß Probe ®Ó quan s¸t c¸c gi¸ trÞ d÷ liÖu trung
gian. KiÓm tra lçi ®Çu ra cña c¸c function vµ VI thùc hiÖn vµo ra.
- KiÓm tra sù trµn cña c¸c Control vµ Indicators.
- KiÓm tra thø tù c¸c phÇn tö cña Cluster t¹i ®iÓm nguån vµ ®Ých.
D−íi ®©y xin tr×nh bµy chi tiÕt h¬n mét sè ph−¬ng ph¸p gì rèi cho
ch−¬ng tr×nh hay ®−îc dïng trong LabVIEW.
Sö dông ®Æc tÝnh th¨m dß – Probe: Ph−¬ng ph¸p nµy th−êng ®−îc sö
dông ®Ó quan s¸t c¸c gi¸ trÞ d÷ liÖu trung gian trong cÊu tróc lÆp. Trong Tools
palette chän Probe tool. Trªn Block Diagram chän ®èi t−îng cÇn debug, kÝch
chuét tr¸i lªn ®èi t−îng ®Ó t¹o mét ®iÓm dß. Lµm t−¬ng tù cho c¸c ®èi t−îng
cÇn debug kh¸c. Trë l¹i Front Panel ch¹y ch−¬ng tr×nh ®Ó quan s¸t gi¸ trÞ tr¶
vÒ trong cöa sæ Probe.
Ch¹y ch−¬ng tr×nh theo chÕ ®é Execution Highlighting: §Ó kiÓm tra
kÕt qu¶, c¸ch tèt nhÊt lµ theo dâi sù ho¹t ®éng cña Block Diagram d−íi d¹ng
ho¹t ho¹ (animation) – trong ®ã gi¸ trÞ cña c¸c phÇn tö ®−îc hiÓn thÞ vµ di
chuyÓn chËm trong luång d÷ liÖu (data flow) ®Ó ng−êi lËp tr×nh theo dâi vµ
kiÓm tra tÝnh ®óng ®¾n cña nã. KÝch vµo nót Highlighting Execution ®Ó ch¹y
trong chÕ ®é nµy, kÝch l¹i mét lÇn n÷a ®Ó vÒ chÕ ®é b×nh th−êng.
Sö dông chÕ ®é ho¹t ®éng Single-Step: Ch¹y ch−¬ng tr×nh theo tõng
node vµ t¹m dõng ë node kÕ tiÕp cho ®Õn khi cã sù kÝch ho¹t cña ng−êi sö

13
dông. ChÕ ®é nµy th−êng ®−îc sö dông cïng víi chÕ ®é Highlighting ®Ó kiÓm
tra tÝnh ®óng ®¾n cña ch−¬ng tr×nh.

1.2.6. VÝ dô minh ho¹


§Ó kÕt thóc phÇn tr×nh bµy vÒ lËp tr×nh c¬ b¶n trªn LabVIEW, em xin
®−a ra mét vÝ dô nhá vÒ sö dông ng«n ng÷ G ®Ó gi¶i bµi to¸n ®a thøc. Ch−¬ng
tr×nh cã nhiÖm vô tÝnh gi¸ trÞ mét ®a thøc bËc hai cho mét m¶ng biÕn bÊt kú
®−îc nhËp tõ bµn phÝm. D−íi ®©y lµ c¸c b−íc cô thÓ ®Ó x©y dùng ch−¬ng
tr×nh:
B−íc 1: Më mét file míi b»ng c¸ch chän File >> New. ThiÕt kÕ giao
diÖn cho ch−¬ng tr×nh bao gåm ba numeric control tham sè a, b vµ c, mét
array numeric control ®èi sè x vµ mét array numeric indicator hµm sè y. Pop-
up vµo tõng ®èi t−îng ®Ó chän thuéc tÝnh cña chóng. KÕt thóc b−íc 1 ta ®−îc
mét front panel nh− h×nh 1.16.

H×nh 1.16: Front Panel cña VÝ dô 1


B−íc 2: X©y dùng m· nguån cho Block diagram. ë ®©y ta sö dông
Formula node ®Ó lËp mét ®a thøc bËc hai cã d¹ng: y=ax2+bx+c. Node nµy
®−îc ®−a vµo trong mét vßng lÆp For loop ®Ó xö lý víi m¶ng ®èi sè x ë ®Çu
vµo, cho ra kÕt qu¶ lµ m¶ng hµm sè y ®Çu ra. Block diagram cña vÝ dô 1 ®−îc
hoµn chØnh nh− h×nh 1.17.

14
H×nh 1.17: Block Diagram cña vÝ dô 1
B−íc 3: Sau khi ®· x©y dùng xong m· nguån ®å h×nh, ®¶m b¶o ch−¬ng
tr×nh ch¹y ®óng, chóng ta kÕt thóc viÖc lËp tr×nh b»ng c¸ch l−u ch−¬ng tr×nh
vµo ®Üa víi tªn Vidu1.vi b»ng menu: File >> Save hoÆc phÝm t¾t Ctrl+S.
Cã thÓ x©y dùng Vidu1.vi thµnh mét SubVI cho c¸c ch−¬ng tr×nh kh¸c
theo c¸c b−íc sau:

H×nh 1.18: ThiÕt kÕ icon


B−íc 1: T¹o Icon vµ Connector. Sö dông Edit icon ®Ó t¹o biÓu t−îng
nh− h×nh 1.18. Nªn t¹o biÓu t−îng mét c¸ch trùc quan thÓ hiÖn ®−îc c¸c tÝnh

15
chÊt cña SubVI mµ ta x©y dùng. Sau ®ã pop-up vao icon chon menu: Show
connector ®Ó chän mÉu connector phï hîp tõ b¶ng pattern.
B−íc 2: G¸n tõng connector cho c¸c terminal t−¬ng øng (nh− h×nh
1.19). ChuyÓn icon vÒ d¹ng ban ®Çu b»ng c¸ch chän Show icon, ghi l¹i nh÷ng
thay ®æi trong ch−¬ng tr×nh ta sÏ ®−îc mét SubVI hoµn chØnh.

H×nh 1.19: ThiÕt kÕ connector


Trªn ®©y lµ toµn bé c¸c b−íc ®Ó x©y dùng mét VI. Cã thÓ ph¸t triÓn VI
nµy ®Ó t×m gi¸ trÞ cña mét ®a thøc bËc N víi chØ sè bËc nhËp vµo tõ bµn phÝm.

1.3. LËp tr×nh n©ng cao hç trî t¹o thiÕt bÞ ¶o trªn LabVIEW

1.3.1. Trao ®æi th«ng tin vµ lËp tr×nh m¹ng b»ng LabVIEW
LabVIEW hç trî kh¶ n¨ng kÕt nèi vµ chia sÎ tµi nguyªn gi÷a c¸c øng
dông ch¹y trªn nÒn Windows trong m«i tr−êng m¹ng. §Ó trao ®æi d÷ liÖu gi÷a
c¸c øng dông, LabVIEW sö dông c¸c giao thøc sau (ë ®©y ta chØ quan t©m ®Õn
c¸c øng dông ch¹y trªn nÒn Windows):
- TCP/IP: Cã s½n trong tÊt c¶ c¸c m¸y tÝnh.
- DDE: Cã s½n trong c¸c m¸y PC ®Ó rao ®æi th«ng tin gi÷a c¸c øng
dông cña Windows.
- Active X: Cã s½n trong c¸c m¸y PC ch¹y trªn hÖ ®iÒu hµnh Win 9X.
- Data Socket: §−îc hç trî trong phÇn mÒm LabVIEW phiªn b¶n 6.i.

16
TÊt c¶ c¸c øng dông m¹ng ®Òu cã chung mét m« h×nh, ®ã lµ m« h×nh
client/server. Trong m« h×nh nµy mét tËp c¸c qu¸ tr×nh (client) yªu cÇu sù
phôc vô tõ mét tËp c¸c qu¸ tr×nh kh¸c (server). Trong LabVIEW chóng ta cã
thÓ sö dông m« h×nh nµy cho tÊt c¶ c¸cgiao thøc liÖt kª ë trªn. Cã thÓ kh¸i
qu¸t mét qu¸ tr×nh kÕt nèi sö dông m« h×nh client/server nh− sau.
§èi víi mét m¸y kh¸ch:
§Çu tiªn client më mét kÕt nèi víi server. NÕu kÕt nèi thµnh c«ng,
client sÏ göi tíi server mét tËp lÖnh yªu cÇu truyÒn d÷ liÖu hoÆc lÖnh ®iÒu
khiÓn tõ xa vµ nhËn gi¸ trÞ göi tr¶ (response) cña server. Cuèi cïng client ®ãng
kÕt nèi l¹i kÕt thóc mét qu¸ tr×nh trao ®æi th«ng tin.
§èi víi mét m¸y chñ:
§Çu tiªn LabVIEW khëi t¹o mét server. NÕu khëi t¹o thµnh c«ng nã sÏ
®i vµo mét vßng lÆp, t¹i ®ã nã ®îi c¸c client kÕt nèi vµ ph¸t yªu cÇu. Server
thùc hiÖn c¸c yªu cÇu vµ lÆp l¹i qu¸ tr×nh nµy cho ®Õn khi bÞ dõng l¹i bëi
ng−êi sö dông hoÆc khi tiÕp nhËn lÖnh kÕt thóc tõ xa (do mét client nµo ®ã yªu
cÇu).

H×nh 1.20: DataSocket Server Manager

17
Khi x©y dùng bµi to¸n m¹ng trong c¸c ng«n ng÷ lËp tr×nh kiÓu dßng
lÖnh, ng−êi lËp tr×nh th−êng ph¶i tù x©y dùng vµ qu¶n lý c¸c tiÕn tr×nh trong
m« h×nh client/server cña m×nh, ®iÒu nµy g©y ra mét khã kh¨n kh«ng nhá vµ
chiÕm nhiÒu thêi gian trong viÖc lËp tr×nh. B¾t ®Çu tõ phiªn b¶n 6.0 trë ®i,
LabVIEW hç trî viÖc trao ®æi d÷ liÖu th«ng qua Data Socket b»ng c¸ch cung
cÊp mét th− viÖn hµm vµ mét tiÖn Ých qu¶n lý viÖc trao ®æi d÷ liÖu b»ng Data
Socket – Data Socket Server Manager (minh ho¹ ë h×nh 1.20), ®iÒu nµy gióp
ng−êi lËp tr×nh gi¶m ®−îc ®¸ng kÓ thêi gian cµi ®Æt mét hÖ qu¶n trÞ m¹ng vµ
khiÕn cho hiÖu qu¶ lËp tr×nh t¨ng lªn rÊt nhiÒu.
Data Socket lµ mét ph−¬ng thøc trao ®æi d÷ liÖu cña Windows cho phÐp
c¸c øng dông trao ®æi d÷ liÖu cho nhau th«ng qua m¹ng. Nã cho phÐp c¸c øng
dông trao ®æi d÷ liÖu víi nhau theo c¸c gãi th«ng tin (giao thøc TCP/IP) hoÆc
d−íi d¹ng c¸c file d÷ liÖu (giao thøc truyÒn file - FPT). Khi nµy Data Socket
Server t¹o ra c¸c Data Items cho phÐp mét øng dông göi d÷ liÖu tíi hoÆc nhËn
d÷ liÖu vÒ.
§Ó göi d÷ liÖu tíi mét Data Items cã thÓ sö dông hµm DataSocket
Write, cßn ®Ó nhËn d÷ liÖu tõ mét Data Items cã thÓ sö dông hµm
DataSocket Read. H×nh 1.21 vµ 1.22 minh ho¹ hai hµm nµy trong LabVIEW.

H×nh 1.21: DataSocket Read

H×nh 1.22: DataSocket Write

18
C¸c terminal cÇn thiÕt cho hai hµm nµy: tªn m¸y tÝnh trªn m¹ng, tªn cña
Data Items, kiÓu d÷ liÖu vµ d÷ liÖu.
§Ó sö dông ph−¬ng thøc nµy, cã thÓ gäi c¸c hµm tõ th− viÖn
Communication >> DataSocket. Tham kh¶o Help ®Ó cã thªm th«ng tin chi
tiÕt vÒ c¸c hµm.

1.3.2. ThiÕt kÕ custom controls


Nh− ®· tr×nh bµy ë c¸c môc tr−íc, Controls lµ c¸c terminals cho phÐp
ng−êi sö dông nhËp d÷ liÖu vµo ch−¬ng tr×nh vµ quan s¸t c¸c kÕt qu¶ nhËn
®−îc tõ ch−¬ng tr×nh. Víi môc ®Ých hç trî cho c¸c bµi to¸n kÕt nèi vµ ®iÒu
khiÓn, c¸c controls trong LabVIEW ®−îc x©y dùng nh− c¸c nóm nót, bé hiÓn
thÞ trong thiÕt bÞ vËt lý thùc. H×nh 1.23 minh ho¹ mét sè Controls trong
LabVIEW .

H×nh 1.23: Mét sè Controls c¬ b¶n trªn LabVIEW


MÆc dï c¸c controls ®−îc x©y dùng bëi LabVIEW kh¸ phong phó vµ ®a
d¹ng vÒ kiÓu lo¹i song vÉn kh«ng thÓ theo kÞp sù ph¸t triÓn liªn tôc cña c¸c
thiÕt bÞ kü thuËt. §Ó gi¶i quyÕt ®iÒu nµy, LabVIEW cho phÐp ng−êi lËp tr×nh
sö dông Custom Controls. Custom Controls lµ c¸c ®iÒu khiÓn tuú biÕn do
ng−êi lËp tr×nh tù thiÕt kÕ. Tõ nh÷ng Controls c¬ b¶n, ng−êi lËp tr×nh cã thÓ
thay ®æi c¸c thuéc tÝnh, kiÓu hiÓn thÞ,.. ®Ó t¹o nh÷ng Controls cña riªng m×nh.
§iÒu nµy t¹o ra mét hiÖu qu¶ cao vµ ®Æc biÖt cã ý nghÜa trong bµi to¸n m«
pháng nh÷ng thiÕt bÞ vËt lý cô thÓ. H×nh 1.24 vµ 1.25 minh ho¹ mét Default
Controls vµ Custom Controls trong bµi to¸n m« pháng thiÕt bÞ.

19
H×nh 1.24: M« pháng thiÕt bÞ ®o hiÓn thÞ sè víi c¸c Default Controls

H×nh 1.25: M« pháng thiÕt bÞ ®o hiÓn thÞ sè víi Custom Controls


Trong vÝ dô minh ho¹ nµy, em thiÕt kÕ mét m¸y ®o víi phÇn hiÓn thÞ lµ
c¸c ®Ìn LED 7 ®o¹n. Râ rµng lµ víi ch−¬ng tr×nh m« pháng sö dông c¸c
Custom Controls t¹o ra ®−îc mét giao diÖn rÊt trùc quan vµ Ên t−îng m¹nh
cho ng−êi thao t¸c.
§Ó t¹o mét Custom Controls, ta cã thÓ x©y dùng chóng theo c¸c b−íc
sau ®©y:
- B−íc 1: Tõ menu bar chän File >> New >> Control. Khi nµy xuÊt
hiÖn mét cöa sæ x©y dùng Custom Controls nh− h×nh 1.26.

H×nh 1.26: T¹o mét New Custom Control

20
- B−íc 2: Lùa chän Control ®Ó ph¸t triÓn thµnh Custom Control. L−u
ý r»ng trªn LabVIEW, kh«ng thÓ t¹o mét Custom Controls hoµn
toµn míi (®iÒu nµy ph¶i sö dông ph−¬ng thøc ActiveX) mµ chØ cã
thÓ ph¸t triÓn nã tõ mét Control c¬ b¶n cña LabVIEW. Khi nµy cÇn
chän Control víi nh÷ng thuéc tÝnh gÇn gièng víi Custom Controls
cÇn x©y dùng nhÊt vµ ®Æt vµo cöa sæ nh− minh ho¹ ë h×nh 1.27.

H×nh 1.27: Lùa chän mét Control c¬ së ®Ó ph¸t triÓn thµnh Custom Control
- B−íc 3: Söa ®æi c¸c thuéc tÝnh cña control thµnh ®iÒu khiÓn tuú biÕn
cña ng−êi sö dông. §Ó cã thÓ söa ®æi Controls chóng ta ph¶i chuyÓn
chóng tõ chÕ ®é Edit Mode sang chÕ ®é Customize Mode b»ng
shortcut button minh ho¹ ë h×nh 1.28.

H×nh 1.28: ChÕ ®é Customize

Khi nµy c¸c thµnh phÇn cña mét Control sÏ ®−îc th¸o rêi vµ cho
phÐp ng−êi sö dông thay ®æi thµnh c¸c tuú chän cña riªng m×nh.
Th«ng th−êng chóng ta chØ thay ®æi Picture Item cña c¸c thµnh phÇn

21
cña mét Control. Khi nµy cã thÓ click chuét ph¶i vµo ®èi t−îng vµ
chän Picture Item tõ menu-popup nh− h×nh 1.29.

H×nh 1.29: Sö dông menu-popup ®Ó chän picture item cña control


- B−íc 4: Dïng cöa sæ Edit Icon ®Ó so¹n th¶o biÓu t−îng cña Custom
Controls (thao t¸c nh− viÖc so¹n th¶o biÓu t−îng cho mét VI). Sau
cïng ghi lªn ®Üa víi tªn më réng *.ctl.
§Ó sö dông mét Custom Controls trong Cotrols Palette ta lùa chän
Select a Control. Khi nµy mét hép tho¹i xuÊt hiÖn cho phÐp ng−êi sö dông
lùa chon Custom Controls cÇn thiÕt (h×nh 1.30).

H×nh 1.30: H«p tho¹i lùa chän mét Custom Controls


Cã thÓ x©y dùng mét th− viÖn c¸c Custom Controls vµ cµi vµo Control
Palette trong líp User Controls ®Ó tiÖn sö dông cho c¸c bµi to¸n cã liªn quan.

22
KÕt luËn ch−¬ng 1

LabVIEW lµ mét ng«n ng÷ lËp tr×nh rÊt m¹nh vµ chuyªn dông cho c¸c
bµi to¸n ®iÒu khiÓn, ghÐp nèi vµ m« pháng thiÕt bÞ ¶o. Sö dông LabVIEW
trong bµi to¸n m« pháng rÊt hiÖu qu¶ vÒ mÆt kinh tÕ. Trong ch−¬ng nµy, em
®· tr×nh bµy ®Æc ®iÓm, kü thuËt lËp tr×nh c¬ b¶n còng nh− n©ng cao trªn
LabVIEW ®Ó lµm c¬ së cho viÖc x©y dùng c¸c thiÕt bÞ ¶o vµ phßng thÝ nghiÖm
¶o Lý thuyÕt m¹ch - nhiÖm vô chÝnh cña ®å ¸n.

23
Ch−¬ng 2: X©y dùng c¸c thiÕt bÞ ¶o
cho phßng thÝ nghiÖm §o l−êng - Lý thuyÕt m¹ch
§èi víi c¸c thiÕt bÞ ¶o trong phßng thÝ nghiÖm §o l−êng - Lý thuyÕt
m¹ch, chóng ta cã thÓ x©y dùng theo c¸c h−íng sau:
- X©y dùng mét thiÕt bÞ m« pháng b¸n tù nhiªn trªn m¸y tÝnh, bao
gåm mét card ADC ghÐp víi m¸y tÝnh, vµ mét phÇn mÒm ®iÒu
khiÓn, ghÐp nèi ®Ó giao tiÕp víi card. Theo h−íng nµy, thiÕt bÞ m«
pháng cã thÓ ®−îc sö dông ®Ó thu thËp d÷ liÖu (th«ng qua card
ADC) vµ ph©n tÝch, xö lý còng nh− l−u tr÷ trªn m¸y tÝnh.
- ThiÕt kÕ mét thiÕt bÞ ¶o, m« pháng nguyªn lý ho¹t ®éng vµ giao diÖn
sö dông theo mét thiÕt bÞ vËt lý thùc. Khi nµy cã thÓ x©y dùng mét
hÖ thèng thiÕt bÞ ¶o theo c¸c thiÕt bÞ vËt lý hiÖn ®¹i, cho phÐp ng−êi
sö dông lµm quen víi thiÕt bÞ còng nh− c¸ch sö dông chóng.
Víi h−íng tiÕp cËn thø hai, mét thiÕt bÞ ¶o cÇn tho¶ m·n c¸c yªu cÇu
sau:
- ThiÕt bÞ ¶o ph¶i ®−îc x©y dùng theo ph−¬ng tr×nh ®éng lùc häc cña
thiÕt bÞ thùc. §©y lµ mét yªu cÇu b¾t buéc ®èi víi mçi thiÕt bÞ ¶o ®Ó
chóng cã thÓ ho¹t ®éng chÝnh x¸c nh− thiÕt bÞ vËt lý thùc. §Ó gi¶i
quyÕt ®iÒu nµy, ®ßi hái ng−êi thiÕt kÕ ph¶i n¾m v÷ng nguyªn lý ho¹t
®éng cña tõng thiÕt bÞ cô thÓ vµ x©y dùng ch−¬ng tr×nh theo ph−¬ng
tr×nh ®éng lùc häc cña chóng.
- ThiÕt bÞ ¶o cÇn cã mét front panel nh− thiÕt bÞ vËt lý ®−îc m«
pháng. §iÒu nµy cã nghÜa lµ cÇn ph¶i x©y dùng trªn thiÕt bÞ ®o l−êng
¶o c¸c nóm, nót, mµn hiÓn thÞ nh− thiÕt bÞ thËt ®Ó ng−êi sö dông cã
thÓ thao t¸c vµ xem kÕt qu¶ trªn chóng. §©y lµ mét yªu cÇu quan
träng trong c¸c bµi to¸n m« pháng nãi chung vµ trong bµi to¸n x©y
dùng thiÕt bÞ ¶o nãi riªng.

24
- TiÕp cËn tèt nhÊt víi tÝnh thêi gian thùc cña hÖ thèng. §©y lµ mét
yªu cÇu khã vµ trªn thùc tÕ khã cã thÓ gi¶i quyÕt triÖt ®Ó. Ng−êi thiÕt
kÕ chØ cã thÓ lµm cho hÖ thèng thiÕt bÞ ¶o cña m×nh tiÖm cËn tíi tÝnh
thêi gian thùc b»ng c¸ch lùa chän ng«n ng÷ lËp tr×nh hiÖu qu¶, phï
hîp vµ x©y dùng thuËt to¸n lËp tr×nh tèi −u nhÊt.
- HÖ thèng ph¶i cã tÝnh më, tøc lµ ph¶i cã tÝnh linh ho¹t cao, cho phÐp
kÕt nèi vµ trao ®æi d÷ liÖu dÔ dµng víi c¸c phÇn mÒm øng dông kh¸c.
ThiÕt bÞ ¶o ph¶i cã kh¶ n¨ng kÕt nèi, trao ®æi qua c¸c cæng vµ card
phÇn cøng vµo – ra ®Ó cã thÓ x©y dùng mét hÖ thèng m« pháng b¸n
tù nhiªn.
Tõ c¸c yªu cÇu c¬ b¶n kÓ trªn cã thÓ nhËn thÊy r»ng, ngoµi viÖc ph¶i
n¾m ch¾c cÊu t¹o vµ nguyªn lý ho¹t ®éng cña thiÕt bÞ, ®Ó bµi to¸n m« pháng
thiÕt bÞ ¶o ®¹t hiÖu qu¶ cao nhÊt ng−êi lËp tr×nh cÇn ph¶i lùa chän mét c«ng cô
lËp tr×nh chuyªn dông cho bµi to¸n m« pháng ph−¬ng tr×nh ®éng lùc häc, hç
trî cho viÖc x©y dùng giao diÖn mÆt m¸y ¶o vµ cã kh¶ n¨ng ghÐp nèi vµ ®iÒu
khiÓn víi c¸c thiÕt bÞ phÇn cøng. Tõ nh÷ng kÕt qu¶ ph©n tÝch vµ ®¸nh gi¸ ë
ch−¬ng mét cho thÊy: Cã thÓ sö dông ng«n ng÷ LabVIEW cho bµi to¸n x©y
dùng c¸c thiÕt bÞ ¶o cho phßng thÝ nghiÖm ¶o §o l−êng - Lý thuyÕt m¹ch.
Qu¸ tr×nh x©y dùng mét thiÕt bÞ ¶o trªn LabVIEW sÏ bao gåm c¸c vÊn
®Ò sau:
- X©y dùng giao diÖn cho thiÕt bÞ m« pháng: §Ó thiÕt bÞ ¶o cã hiÖu
qu¶ cao nhÊt th× ngoµi viÖc x©y dùng m· nguån m« t¶ ph−¬ng tr×nh
®éng lùc häc cña thiÕt bÞ thùc, cÇn ph¶i x©y dùng cho thiÕt bÞ ¶o mét
giao diÖn sö dông gièng nh− thiÕt bÞ vËt lý ®−îc m« pháng. §Ó lµm
®−îc ®iÒu nµy, trong ph¹m vi ®å ¸n cña m×nh, em ®· dùa vµo c¸c tµi
liÖu vÒ giao diÖn ®i kÌm thiÕt bÞ ®Ó x©y dùng mét th− viÖn ®iÒu khiÓn
tuú biÕn phôc vô cho thiÕt kÕ c¸c thiÕt bÞ ¶o cña phßng thÝ nghiÖm
§o l−êng - Lý thuyÕt m¹ch.

25
- KÕt nèi vµ trao ®æi d÷ liÖu: Trong phßng thÝ nghiÖm §o l−êng –
Lý thuyÕt m¹ch, chøc n¨ng chÝnh cña c¸c thiÕt bÞ lµ ph¸t c¸c tÝn hiÖu
víi d¹ng chuÈn hoÆc thu vµ hiÓn thÞ c¸c tÝn hiÖu. Nh− vËy, mét c¸ch
tù nhiªn khi x©y dùng thiÕt bÞ ¶o, chóng ta sÏ nghÜ ngay ®Õn viÖc x©y
dùng chóng nh− mét terminal trong mét m¹ng thiÕt bÞ ¶o. §iÒu nµy
cßn cho phÐp ng−êi sö dông thao t¸c víi c¸c thiÕt bÞ ¶o mét c¸ch ®éc
lËp víi nhau lµm t¨ng tÝnh thêi gian thùc cña hÖ thèng phßng thÝ
nghiÖm ¶o. Khi nµy phßng thÝ nghiÖm ¶o sÏ ®−îc x©y dùng nh− mét
m¹ng cña c¸c thiÕt bÞ ®o l−êng vµ panel thÝ nghiÖm, kÕt nèi vµ trao
®æi d÷ liÖu víi nhau th«ng qua mét m¹ng côc bé. H×nh 2.1 minh ho¹
mét m¹ng thiÕt bÞ thÝ nghiÖm ¶o.

Instrument 1 Instrument 2 Instrument N


Input Process Output

Data Flow
H×nh 2.1: M« h×nh mét m¹ng thiÕt bÞ ¶o

Vµ theo c¸ch ®Æt vÊn ®Ò vÒ kÕt nèi vµ trao ®æi d÷ liÖu trong thiÕt bÞ ¶o,
ta cã thÓ x©y dùng mét thuËt to¸n ®iÒu khiÓn chung cho thiÕt bÞ ¶o nh− l−u ®å
thuËt to¸n sau:

26
B¾t ®Çu

ThiÕt lËp ®−êng truyÒn ®Ó thu,


ph¸t tÝn hiÖu

Thu vµ xö lý tÝn hiÖu nhËn ®−îc.


HiÓn thÞ kÕt qu¶

Cã yªu cÇu ph¸t tÝn hiÖu Kh«ng


kh«ng ?

Ph¸t tÝn hiÖu tíi terminal cã yªu


cÇu

KÕt thóc ? Kh«ng


KÕt thóc
H×nh 2.2: L−u ®å thuËt to¸n ®iÒu khiÓn thiÕt bÞ ¶o

Sau ®©y em xin tr×nh bµy chi tiÕt qu¸ tr×nh x©y dùng c¸c thiÕt bÞ ¶o
trong phßng thÝ nghiÖm §o l−êng - Lý thuyÕt m¹ch.

2.1. X©y dùng m¸y t¹o tÝn hiÖu chuÈn ¶o


M¸y ph¸t tÝn hiÖu chuÈn lµ mét thiÕt bÞ kh«ng thÓ thiÕu trong phßng thÝ
nghiÖm §o l−êng - Lý thuyÕt m¹ch. ThiÕt bÞ nµy ®−îc dïng ®Ó t¹o ra c¸c tÝn
hiÖu ®Çu vµo chuÈn h×nh sin hoÆc xung vu«ng cho c¸c bµi thÝ nghiÖm. Trong
th− viÖn thiÕt bÞ ¶o chuyªn dông phôc vô cho viÖc x©y dùng phßng thÝ nghiÖm
§o l−êng - Lý thuyÕt m¹ch, em ®· x©y dùng thiÕt bÞ LS27A, mét m¸y ph¸t tÝn
hiÖu sin vµ xung vu«ng do h·ng LEADER chÕ t¹o, ®−îc sö dông nhiÒu trong
c¸c phßng thÝ nghiÖm §o l−êng - Lý thuyÕt m¹ch.

2.1.1. Nguyªn lý lµm viÖc vµ c¸c ®Æc tÝnh kü thuËt


LS27A lµ thiÕt bÞ ph¸t tÝn hiÖu tÇn sè thÊp. C¸c ®Æc tÝnh kü thuËt c¬ b¶n
cña nã nh− sau:

27
- D¶i tÇn tõ 10Hz ®Õn 1MHz víi 5 b¨ng tÇn.
- Sai sè: ±(5% + 2Hz) trong d¶i [10Hz - 1MHz].
±(3% + 2Hz) trong d¶i [100Hz - 100KHz].
- Trë kh¸ng ra: 600Ω.
- TÝn hiÖu sin ®Çu ra tõ 10Hz ®Õn 1MHz, ®iÖn ¸p 5V víi sai sè:
D−íi 0,5% trong d¶i 200Hz - 100KHz.
D−íi 1% trong d¶i 100Hz - 500KHz.
D−íi 2% trong d¶i 10Hz - 1MHz.
- TÝn hiÖu xung tõ 10Hz ®Õn 100KHz, ®iÖn ¸p 5V.
- Cã ®Çu vµo ®ång bé.
§Ó lÊy tÝn hiÖu ra, chóng ta lµm nh− sau:
- ThiÕt lËp c«ng t¾c WAVEFORM ë vÞ trÝ tÝn hiÖu sin hoÆc xung
vu«ng theo yªu cÇu.
- ThiÕt lËp c«ng t¾c HIGH - LOW ë vÞ trÝ tuú thuéc vµo møc suy gi¶m
tÝn hiÖu, vÞ trÝ LOW t−¬ng øng víi møc suy gi¶m 1/10 (40dB).
- ThiÕt lËp tÇn sè nhê chuyÓn m¹ch FREQUENCY RANGE vµ nóm
xoay FREQUENCY.
- BËt c«ng t¾c nguån POWER.
- §iÒu chØnh nóm FINE ®Ó nhËn ®−îc ë ®Çu ra OUTPUT d¹ng tÝn
hiÖu víi tÇn sè vµ møc ®iÖn ¸p theo yªu cÇu.

2.1.2. L−u ®å thuËt to¸n x©y dùng thiÕt bÞ ¶o LS27A


Tõ c¸c ®Æc tÝnh kü thuËt tr×nh bµy ë trªn, chóng ta cã thÓ x©y dùng ®−îc
l−u ®å thuËt to¸n ®iÒu khiÓn thiÕt bÞ nh− sau:

28
B¾t ®Çu

ThiÕt lËp c¸c tham sè cña tÝn


hiÖu theo gi¸ trÞ mÆc ®Þnh

Cã thay ®æi c¸c tham sè Kh«ng


cña tÝn hiÖu kh«ng ?

Thay ®æi c¸c tham sè cña tÝn hiÖu


theo yªu cÇu

Ph¸t tÝn hiÖu vµo m¹ng

Kh«ng
KÕt thóc ?

KÕt thóc
H×nh 2.3: L−u ®å thuËt to¸n ®iÒu khiÓn m¸y ph¸t tÝn hiÖu chuÈn ¶o LS27A

Trong ch−¬ng tr×nh, c¸c tham sè cña tÝn hiÖu sÏ ®−îc thay ®æi nh− ®¸p
øng cña c¸c sù kiÖn xuÊt hiÖn bëi t¸c ®éng cña ng−êi sö dông lªn c¸c ®iÒu
khiÓn trªn giao diÖn mÆt m¸y cña thiÕt bÞ ¶o.
Khi x©y dùng m¸y ph¸t tÝn hiÖu chuÈn ¶o th× ®Æc tuyÕn còng nh− møc
suy gi¶m tÝn hiÖu kh«ng phô thuéc vµo trë kh¸ng vµo/ra vµ d¶i tÇn c«ng t¸c
cña thiÕt bÞ. Do vËy, ®Ó ch−¬ng tr×nh ®¬n gi¶n h¬n mµ vÉn ®¶m b¶o ho¹t ®éng
theo ®óng ph−¬ng tr×nh ®éng häc cña thiÕt bÞ th× c¸c ®iÒu khiÓn vÒ møc suy
gi¶m (c«ng t¾c HIGH - LOW) sÏ kh«ng ®−îc sö dông.
Trong m¹ng thiÕt bÞ ¶o chuyªn dông dïng cho phßng thÝ nghiÖm §o
l−êng - Lý thuyÕt m¹ch th× tÝn hiÖu chÝnh lµ d÷ liÖu ®−îc trao ®æi gi÷a c¸c
ch−¬ng tr×nh. §èi víi mçi thiÕt bÞ cô thÓ cã c¸c yªu cÇu kh¸c nhau vÒ th«ng
tin cña tÝn hiÖu vµo (nh− tham sè vÒ biªn ®é, tham sè vÒ tÇn sè, tham sè vÒ
pha,..). Do vËy, khi x©y dùng c¬ së d÷ liÖu cho tÝn hiÖu cÇn ph¶i phï hîp víi
tÊt c¶ c¸c thiÕt bÞ trong th− viÖn vµ ®¶m b¶o khi cËp nhËt c¸c thiÕt bÞ míi

29
chóng ph¶i trao ®æi d÷ liÖu ®−îc víi c¸c thiÕt bÞ tr−íc ®ã. Trong thiÕt bÞ ¶o
LS27A d÷ liÖu ra ®−îc x©y dùng gåm c¸c tr−êng sau:
- Freq: Chøa th«ng tin vÒ tÇn sè cña tÝn hiÖu.
- Wave: Chøa th«ng tin vÒ d¹ng tÝn hiÖu (h×nh sin hoÆc xung vu«ng).
- Ampli: Chøa th«ng tin vÒ biªn ®é tÝn hiÖu.
- Data: Bao gåm th«ng tin vÒ sè mÉu tÝn hiÖu, tÇn sè lÊy mÉu vµ m¶ng
d÷ liÖu cña tÝn hiÖu trong mét chu kú.
C¬ së d÷ liÖu nµy ®¶m b¶o ®ñ th«ng tin vÒ tÝn hiÖu ®Ó c¸c ch−¬ng tr×nh
cã thÓ trao ®æi víi nhau.
M¶ng d÷ liÖu chøa tÝn hiÖu trong mét chu kú thùc chÊt lµ m¶ng tÝn hiÖu
®−îc l−îng tö ho¸ theo th¬× gian. V× vËy ®Ó ®¶m b¶o kh«i phôc l¹i chÝnh x¸c
tÝn hiÖu ta cÇn ph¶i thay ®æi sè mÉu vµ tÇn sè lÊy mÉu theo tÇn sè cña tÝn hiÖu.
NÕu gi÷ nguyªn tÇn sè lÊy mÉu vµ thay ®æi sè l−îng mÉu theo tÇn sè tin hiÖu
th× víi c¸c tÝn hiÖu cã tÇn sè trong d¶i MHz, sè l−îng mÉu tÝn hiÖu cÇn ph¶i cã
lµ rÊt lín. Do vËy khi nµy tèc ®é xö lý cña ch−¬ng tr×nh gi¶m ®i rÊt nhiÒu vµ
kh«ng ®¸p øng ®−îc tÝnh thêi gian thùc cña hÖ thèng. Trong ®å ¸n em thùc
hiÖn l−îng tö ho¸ tÝn hiÖu theo c¸ch gi÷ cè ®Þnh sè mÉu tÝn hiÖu vµ thay ®æi
tÇn sè lÊy mÉu theo c«ng thøc:
Fs = F.#s/10 (2.1)
ë ®©y:
Fs: TÇn sè lÊy mÉu.
F: TÇn sè tÝn hiÖu.
#s: Sè mÉu tÝn hiÖu.
Víi #s chän b»ng 1000, ®¶m b¶o tèt tÝnh thêi gian thùc cña hÖ thèng vµ
kh«i phôc chÝnh x¸c tÝn hiÖu trong d¶i tÇn c«ng t¸c cña thiÕt bÞ LS27A.
Block Diagram cña ch−¬ng tr×nh m« pháng m¸y ph¸t tÝn hiÖu chuÈn ¶o
LS27A ®−îc minh ho¹ ë h×nh 2.4.

30
H×nh 2.4: Block Diagram cña m¸y ph¸t ¶o LS27A

Toµn bé ch−¬ng tr×nh n»m trong mét vßng lÆp while loop víi ®iÒu kiÖn
tho¸t lµ tr¹ng th¸i cña nót Power. T¹i ®©y, c¸c tham sè chÝnh cña tÝn hiÖu nh−
tÇn sè, biªn ®é, d¹ng tÝn hiÖu ®−îc thay ®æi bëi ng−êi thao t¸c vµ göi ®Õn
modul t¹o tÝn hiÖu (SubVI Fcn) vµ ph¸t lªn m¹ng theo form d÷ liÖu ®· tr×nh
bµy ë môc trªn.

H×nh 2.5: Block Diagram cña modul Fcn


Modul Fcn - modul chÝnh cña ch−¬ng tr×nh cã nhiÖm vô t¹o ra m¶ng d÷
liÖu tÝn hiÖu víi tÇn sè vµ møc ®iÖn ¸p theo yªu cÇu. Trong modul nµy em sö
dông hµm Basic Function Generator trong th− viÖn Waveform Generation ®Ó

31
t¹o khèi ph¸t tÝn hiÖu (h×nh 2.5). Hµm nµy nhËn c¸c tham sè vµo lµ TÇn sè,
biªn ®é, d¹ng tÝn hiÖu, sè mÉu tÝn hiÖu, tÇn sè lÊy mÉu (x©y dùng theo c«ng
thøc (2.1)) vµ ph¸t ra mét cluster chøa m¶ng tÝn hiÖu vµ c¸c th«ng tin vÒ mÉu.

2.1.3. X©y dùng giao diÖn m« pháng mÆt m¸y cho thiÕt bÞ ¶o LS27A
§Ó x©y dùng mÆt m¸y cho thiÕt bÞ ¶o LS27A, em ®· t¹o mét th− viÖn
®iÒu khiÓn tuú biÕn dùa trªn c¸c nóm nót, mµn hiÓn thÞ cña thiÕt bÞ thùc vµ x©y
dùng ®−îc mét giao diÖn m« pháng nh− h×nh 2.6.

H×nh 2.6: Giao diÖn sö dông cña m¸y ph¸t tÝn hiÖu ¶o

Trªn mÆt m¸y m« pháng nµy, ng−êi dïng cã thÓ sö dông c¸c nóm nót,
chuyÓn m¹ch ®Ó thay ®æi tÇn sè, biªn ®é, d¹ng tÝn hiÖu cña m¸y ph¸t tÝn hiÖu
chuÈn LS27A ®Ó ph¸t tÝn hiÖu vµo m¹ng thÝ nghiÖm ¶o cho c¸c bµi thÝ nghiÖm
§o l−êng – Lý thuyÕt m¹ch.

2.2. Ph©n tÝch nguyªn lý vµ x©y dùng m¸y hiÖn sãng ¶o LS1020
M¸y hiÖn sãng – Oscilloscope lµ thiÕt bÞ ®o v¹n n¨ng dïng ®Ó quan s¸t
d¹ng tÝn hiÖu vµ ®o c¸c tham sè tÝn hiÖu ®iÖn (biªn ®é, tÇn sè, pha,..). KÕt qu¶
®o hiÓn thÞ d−íi d¹ng ®å thÞ hai chiÒu, trong ®ã trôc däc (trôc Y) tû lÖ víi
c−êng ®é, cßn trôc ngang (trôc X) tû lÖ víi chu kú tÝn hiÖu. Cã nhiÒu kiÓu

32
oscilloscope ®−îc ph©n lo¹i theo cÊu t¹o nh−: oscilloscope ®iÖn tö,
oscilloscope c¬, oscilloscope mét tia, hai tia,.. song víi tÝnh chÊt thùc tiÔn cña
thiÕt bÞ, ë ®©y ta chØ xem xÐt m¸y hiÖn sãng ®iÖn tö lo¹i hai tia – lµ thiÕt bÞ
®−îc sö dông phæ biÕn trong c¸c phßng thÝ nghiÖm §o l−êng - Lý thuyÕt m¹ch
hiÖn nay.
Trong ®å ¸n cña m×nh, em ®· x©y dùng m¸y hiÖn sãng ¶o m« pháng
theo thiÕt bÞ LS1020 - mét oscilloscope hai tia cña h·ng LEADER.

2.2.1. Nguyªn lý ho¹t ®éng cña m¸y hiÖn sãng ¶o LS1020


LS1020 lµ m¸y hiÖn sãng lo¹i hai tia, tÝnh n¨ng kü thuËt c¬ b¶n cña nã
nh− sau:
- Mµn h×nh: 6 inch.
- D¶i tÇn c«ng t¸c: 20MHz.
- ChÕ ®é lµm viÖc: Mét kªnh (CH1 hoÆc CH2), hai kªnh (CH1 vµ
CH2) vµ chÕ ®é X-Y (X-CH1, Y-CH2).
- HÖ sè lÖch ®øng: 0,5mV/v¹ch - 5V/v¹ch.
- Thêi gian quÐt: 0,1μs/v¹ch - 0,2s/v¹ch.
- Bé hiÖu chuÈn: §iÖn ¸p ra 0,5Vp-p ±2, tÇn sè 1KHz, xung vu«ng.
Nguyªn lý ho¹t ®éng cña thiÕt bÞ ®−îc tr×nh bµy ë d¹ng s¬ ®å khèi trªn
h×nh 2.7. S¬ ®å nµy biÓu diÔn nguyªn lý ho¹t ®éng cña mét kªnh tÝn hiÖu.

Kªnh lÖch ®øng


TÝn hiÖu KhuÕch Mµn
vµo ®¹i Y h×nh

Kªnh t¹o quÐt


CM¹ch Bé t¹o KhuÕch
TÝn hiÖu
®ång bé quÐt ®¹i X
®ång bé

H×nh 2.7: S¬ ®å nguyªn lý m¸y hiÖn sãng

33
§©y lµ cÊu tróc ®¬n gi¶n nhÊt cña m¸y hiªn sãng ho¹t ®éng trong chÕ
®é quÐt liªn tôc. Cã thÓ m« t¶ ho¹t ®éng cña thiÕt bÞ nh− sau: TÝn hiÖu ®Çu vµo
®−îc chia lµm hai ®−êng. §−êng thø nhÊt ®i qua bé khuÕch ®¹i cña kªnh lÖch
®øng, t¹i ®©y tÝn hiÖu ®−îc hiÖu chØnh bëi c¸c chiÕt ¸p dÞch tia vµ chuyÓn
m¹ch hÖ sè lÖch ®øng råi ®i tíi ®Çu vµo Y cña phÇn hiÓn thÞ. §−êng thø hai
®−îc ®−a tíi ®Çu vµo cña bé chuyÓn m¹ch ®ång bé. T¹i ®©y, tuú thuéc vµo chÕ
®é ®ång bé (®ång bé trong hoÆc ®éng bé ngoµi) mµ tÝn hiÖu cÇn ®o hoÆc tÝn
hiÖu ®ång bé ngoµi (®−îc ®−a vµo ®Çu vµo thø hai cña bé chuyÓn m¹ch) sÏ
®−îc chän ®Ó kÝch ho¹t cho bé t¹o quÐt. §Çu ra cña bé t¹o quÐt lµ mét d·y
xung r¨ng c−a cã chu kú TRC tho¶ m·n ®iÒu kiÖn: TRC = N.TTH. ë ®©y N lµ sè
nguyªn d−¬ng, TTH lµ chu kú tÝn hiÖu cÇn ®o. D·y xung nµy sau khi qua bé
khuÕch ®¹i cña kªnh t¹o quÐt ®−îc ®−a tíi ®Çu vµo X cña phÇn hiÓn thÞ. T¹i
®©y cÆp tÝn hiÖu X-Y sÏ ®iÒu khiÓn èng tia ®iÖn tö ®Ó hiÓn thÞ trªn mµn h×nh
d¹ng tÝn hiÖu cÇn quan s¸t.
Trong thùc tÕ ngoµi chÕ ®é ®ång bé ngoµi vµ ®ång bé trong cßn cã chÕ
®é ®ång bé b»ng ®iÖn ¸p l−íi vµ chÕ ®é quÐt ®îi (phôc vô cho viÖc ®o c¸c tÝn
hiÖu kh«ng tuÇn hoµn hoÆc cã chu kú lín). Tuy nhiªn víi phßng thÝ nghiÖm
§o l−êng - Lý thuyÕt m¹ch th× chÕ ®é ®−îc sö dông phæ biÕn nhÊt lµ chÕ ®é
quÐt liªn tôc ®ång bé trong, ®©y còng lµ chÕ ®é ho¹t ®éng cña m¸y hiÖn sãng
®−îc m« pháng trong ®å ¸n.

Ung−ìng
M¹ch M¸y ph¸t URC
UTH
so s¸nh xung r¨ng c−a

H×nh 2.8: CÊu t¹o bé t¹o quÐt


Mét vÊn ®Ò quan träng cÇn chó ý khi thiÕt kÕ x©y dùng m¸y hiÖn sãng
lµ vÊn ®Ò ®ång bé ®iÖn ¸p quÐt víi tÝn hiÖu cÇn ®iÒu khiÓn. Ta biÕt r»ng, môc
®Ých cña bé t¹o quÐt lµ t¹o ra ®−îc mét d·y xung r¨ng c−a liªn tôc cã chu kú
b»ng sè nguyªn lÇn chu kú tÝn hiÖu cÇn quan s¸t. Trong mét phÐp ®o, cÇn x¸c

34
®Þnh pha cña tÝn hiÖu, do ®ã cÇn cã biÖn ph¸p ®iÒu khiÓn thêi ®iÓm b¾t ®Çu
ph¸t xung r¨ng c−a. §Ó gi¶i quyÕt vÊn ®Ò nµy, trong m¸y hiÖn sãng LS1020,
bé t¹o quÐt ®−îc x©y dùng theo s¬ ®å minh ho¹ ë h×nh 2.8.
Khi ®iÖn ¸p tÝn hiÖu b»ng ®iÖn ¸p ng−ìng, ë ®Çu ra m¹ch so s¸nh xuÊt
hiÖn mét xung kÝch ho¹t cho m¸y ph¸t xung r¨ng c−a ho¹t ®éng. KÕt qu¶ ta
t¹o ®−îc d·y xung r¨ng c−a ®ång bé víi tÝn hiÖu cÇn quan s¸t. ViÖc ®iÒu chØnh
®iÖn ¸p ng−ìng Ung−ìng sÏ lµm thay ®æi thêi ®iÓm t¹o xung r¨ng c−a t−¬ng øng
víi pha ban ®Çu cña tÝn hiÖu, do vËy cho phÐp quan s¸t ®−îc sù dÞch pha cña
tÝn hiÖu cÇn ®o.

2.2.2. L−u ®å thuËt to¸n vµ ch−¬ng tr×nh m« pháng thiÕt bÞ LS1020


XuÊt ph¸t tõ s¬ ®å nguyªn lý tr×nh bµy ë môc tr−íc ta cã thÓ x©y dùng
®−îc l−u ®å thuËt to¸n ®iÒu khiÓn ho¹t ®éng cña thiÕt bÞ nh− sau:
B¾t ®Çu

Më kÕt nèi tíi c¸c thiÕt bÞ ph¸t ®Ó


thu tÝn hiÖu

X¸c ®Þnh chÕ ®é quÐt vµ kªnh d÷


liÖu cÇn hiÓn thÞ

HiÓn thÞ d÷ liÖu ra mµn h×nh

Kh«ng
KÕt thóc ?

KÕt thóc
H×nh 2.9: L−u ®å thuËt to¸n ®iÒu khiÓn m¸y hiÖn sãng ¶o LS1020

Toµn bé qu¸ tr×nh m« pháng ®−îc ®Æt trong mét vßng lÆp While Loop
víi ®iÒu kiÖn tho¸t lµ tr¹ng th¸i cña nót Power (minh ho¹ ë h×nh 2.10). ViÖc
x¸c ®Þnh c¸c kÕt nèi víi thiÕt bÞ ph¸t, chuÈn bÞ qu¸ tr×nh thu tÝn hiÖu ®−îc thùc
hiÖn trong Modul Focus (SubVI Focus). Tuú thuéc vµo tr¹ng th¸i cña hai ®iÒu

35
khiÓn CH1 vµ CH2 modul nµy sÏ thiÕt lËp mét hoÆc hai kÕt nèi theo giao thøc
cã d¹ng dstp://MachineName cho hµm DataSocket Read ®Ó ®äc d÷ liÖu.
DataSocket Read lµ hµm ®äc d÷ liÖu tõ m¹ng theo giao thøc TCP/IP, ë ®©y
MachineName lµ tªn m¸y cã chøa thiÕt bÞ ph¸t tÝn hiÖu mµ ch−¬ng tr×nh cÇn
®o vµ hiÓn thÞ.

H×nh 2.10: Block diagram cña LS1020.vi


Sau khi ®· thiÕt lËp ®Þa chØ ®Ó thu d÷ liÖu, ch−¬ng tr×nh sÏ thùc hiÖn thu,
xö lý vµ hiÓn thÞ tÝn hiÖu. Khi nµy tuú thuéc vµo chuyÓn m¹ch vmode mµ tõng
Frame trong cÊu tróc Case sÏ ®−îc thùc hiÖn t−¬ng øng víi c¸c chÕ ®é mét
kªnh (CH1 hoÆc CH2), hai kªnh (ALT) hay chÕ ®é quÐt trßn (X-Y).
- ChÕ ®é quÐt mét kªnh: §−îc thùc hiÖn bëi SubVI One CH khi ®Çu
vµo cña m¸y hiÖn sãng ¶o chØ cã mét ®−êng tÝn hiÖu. H×nh 2.11
minh ho¹ Block diagram cña SubVI nµy.
D÷ liÖu vµo ®−îc chia lµm hai ®−êng. Mét ®−êng ®i th¼ng tíi kªnh
Y cña khèi hiÖn sãng th«ng qua khèi khuÕch ®¹i vµ chuyÓn dÞch trôc
Y (Modul Ky). Mét ®−êng ®−a vµo kÝch ho¹t bé t¹o quÐt theo
nguyªn lý quÐt liªn tôc ®ång bé trong (®· tr×nh bµy ë trªn). Trong
ch−¬ng tr×nh bé t¹o quÐt ®−îc x©y dùng tõ hµm Formula Waveform

36
sÏ t¹o ra tÝn hiÖu quÐt d¹ng r¨ng c−a ®−a tíi ®Çu vµo X cña khèi hiÓn
thÞ.

H×nh 2.11: Block diagram cña OneCH.vi

- ChÕ ®é quÐt hai kªnh: §−îc thùc hiÖn bëi SubVI TwoCh.vi khi
chuyÓn m¹ch vmode ®Æt ë chÕ ®é hai kªnh (ALT). H×nh 2.12 minh
ho¹ ho¹t ®éng cña m¸y hiÖn sãng ¶o trong chÕ ®é nµy.

H×nh 2.12: Ho¹t ®éng cña m¸y hiÖn sãng ¶o trong chÕ ®é hai kªnh
B¶n chÊt cña qu¸ tr×nh xö lý ë ®©y lµ viÖc thu d÷ liÖu vµ hiÓn thÞ
chóng mét c¸ch lÇn l−ît tíi mµn h×nh (chÕ ®é quÐt lÇn l−ît trong
oscilloscope LS1020). §Ó thÊy ®−îc sù lÖch pha cña hai tÝn hiÖu,

37
trong ch−¬ng tr×nh sö dông chung mét tÝn hiÖu quÐt. TÝn hiÖu nµy
®−îc kÝch ho¹t bëi mét trong hai kªnh tÝn hiÖu cÇn ®o.
- ChÕ ®é quÐt X-Y: §−îc thiÕt lËp khi chuyÓn m¹ch vmode ®Æt ë
thang X-Y. Khi nµy tÝn hiÖu vµo ®−îc ®−a trùc tiÕp tíi kªnh lÖch
®øng (kªnh Y) vµ kªnh t¹o quÐt (kªnh X). H×nh 2.13 minh ho¹ Block
diagram cña ch−¬ng tr×nh t−¬ng øng víi chÕ ®é quÐt X-Y (SubVI X-
Y). T¹i ®©y tÝn hiÖu ®−îc nhËn tõ hai khèi ®Çu vµo, qua khèi khuÕch
®¹i vµ göi tíi khèi hiÓn thÞ.

H×nh 2.13: Block diagram cña SubVI X-Y.vi


2.2.3. ThiÕt kÕ giao diÖn cho m¸y hiÖn sãng ¶o LS1020
LS1020 lµ mét thiÕt bÞ ®o vµ hiÓn thÞ. Do vËy, ®Ó ch−¬ng tr×nh m«
pháng cã hiÖu qu¶ cao nhÊt th× ngoµi viÖc x©y dùng ch−¬ng tr×nh ho¹t ®éng
theo ®óng ph−¬ng tr×nh ®éng lùc häc cña thiÕt bÞ, cßn cÇn ph¶i thiÕt kÕ ®−îc

38
mét giao diÖn mÆt m¸y ¶o ®Ñp vµ sinh ®éng khiÕn ng−êi sö dông cã c¶m gi¸c
nh− lµm viÖc víi thiÕt bÞ thËt khi thao t¸c víi c¸c ®iÒu khiÓn cña thiÕt bÞ m«
pháng. Trong ®å ¸n cña m×nh, em ®· x©y dùng mét th− viÖn ®iÒu khiÓn tuú
biÐn phôc vô cho viÖc thiÕt kÕ mÆt m¸y ¶o vµ ®· x©y dùng ®−îc mÆt m¸y ¶o
nh− h×nh 2.14.
Trªn giao diÖn mÆt m¸y ¶o nµy, ng−êi sö dông cã thÓ lùa chän vµ ®iÒu
chØnh c¸c chuyÓn m¹ch, nóm nót ®Ó nhËn ®−îc kÕt qu¶ hiÓn thÞ trªn mµn hiÖn
sãng ®óng nh− trªn thiÕt bÞ thùc.

H×nh 2.14: MÆt m¸y cña Oscilloscope ¶o LS1020

2.3. X©y dùng tÇn mÐt sè ¶o LDC - 823A


TÇn mÐt lµ mét trong nh÷ng ph−¬ng tiÖn ®o quan träng trong lÜnh vùc
®o l−êng, dïng ®Ó ®o tÇn sè hoÆc chu kú cña tÝn hiÖu. Trong ®å ¸n cña m×nh,
em ®· x©y dùng tÇn mÐt sè ¶o LDC - 823A, mét thiÕt bÞ ®o tÇn sè cã ®é chÝnh
x¸c cao, d¶i tÇn réng, dÔ dµng hiÖu chuÈn, hay ®−îc sö dông trong c¸c phßng
thÝ nghiÖm §o l−êng - Lý thuyÕt m¹ch.

39
2.3.1. Nguyªn lý ho¹t ®éng cña thiÕt bÞ
TÇn mÐt sè LDC - 823A lµ thiÕt bÞ ®o tÇn sè vµ chu kú cña tÝn hiÖu
trong d¶i tÇn 10Hz-250MHz víi møc vµo cùc ®¹i 20mVrms, bé hiÓn thÞ 8 ch÷
sè. ThiÕt bÞ nµy cã c¸c chØ tiªu kü thuËt nh− sau:
- §o tÇn sè: Ph¹m vi ®o 10Hz - 250MHz.
Sai sè ±1®v hµng thÊp nhÊt ± sai sè bé dao ®éng chuÈn.
- §o chu kú: Ph¹m vi ®o 100ms - 1μs.
Sai sè ±1®v hµng thÊp nhÊt ± sai sè bé dao ®éng chuÈn
± sai sè ®ång bé.
- Møc suy gi¶m: 1, 1/10.
- D¹ng tÝn hiÖu: AC.
- Trë kh¸ng vµo: 1MΩ vµ 50Ω (hë m¹ch).
- Dao ®éng chuÈn: 10MHz.
- Bé hiÓn thÞ: 8 ch÷ sè d¹ng LED 7 ®o¹n.
Nguyªn lý ho¹t ®éng cña tÇn mÐt sè trong hai phÐp ®o tÇn sè vµ chu kú
®−îc minh ho¹ ë s¬ ®å khèi h×nh 2.15 vµ 2.16.

Dao ®éng cÇn ®o Kho¸ K Bé ®Õm


xung

Bé t¹o xung Bé chia Bé gi¶i


chuÈn tÇn m·

Khèi hiÓn
thÞ

H×nh 2.15: Ho¹t ®éng cña thiÕt bÞ trong phÐp ®o tÇn sè

40
Bé t¹o xung Bé chia Kho¸ K Bé ®Õm
chuÈn tÇn xung

Dao ®éng cÇn ®o


Bé gi¶i

Khèi hiÓn
thÞ

H×nh 2.16: Ho¹t ®éng cña thiÕt bÞ trong phÐp ®o chu kú

- Nguyªn t¾c biÕn ®æi cña tÇn mÐt sè trong phÐp ®o tÇn sè lµ lÊp ®Çy
kho¶ng thêi gian mÉu b»ng d·y xung cã tÇn sè cÇn ®o. Khi nµy, tÝn
hiÖu tõ bé t¹o xung chuÈn qua bé chia tÇn t¹o ra kho¶ng thêi gian
mÉu më kho¸ K. Xung víi tÇn sè cÇn ®o qua kho¸ K tíi bé ®Õm. KÕt
thóc qu¸ tr×nh biÕn ®æi, khèi hiÓn thÞ hiÓn thÞ tÇn sè cÇn ®o.
- Nguyªn t¾c biÕn ®æi trong phÐp ®o chu kú lµ lÊp ®Çy chu kú cÇn ®o
b»ng d·y xung cã tÇn sè cao, æn ®Þnh. Khi nµy tÝn hiÖu tõ bé t¹o
xung chuÈn qua kho¸ K trong thêi gian më ®óng b»ng chu kú tÝn
hiÖu vµo. Sè xung ®Õm ®−îc tØ lÖ thuËn víi chu kú cÇn ®o vµ ®−îc
hiÓn thÞ trªn khèi hiÓn thÞ sè.
C¸ch ®o thø nhÊt th−êng ®−îc sö dông ®Ó ®o tÝn hiÖu cã tÇn sè lín, æn
®Þnh, cßn ®èi víi c¸c tÝn hiÖu cã chu kú lín th−êng ¸p dông c¸ch ®o thø hai
(®o chu kú).

2.3.2. X©y dùng thuËt to¸n vµ ch−¬ng tr×nh m« pháng thiÕt bÞ


MÆc dï ho¹t ®éng cña thiÕt bÞ trong hai chÕ ®é cã kh¸c nhau, song vÒ
b¶n chÊt cña phÐp ®o ®Òu lµ ®Õm sè xung trong kho¶ng më cña kho¸ b»ng mét
chu kú. V× thÕ cã thÓ ®−a ra l−u ®å thuËt to¸n ®iÒu khiÓn thiÕt bÞ tÇn mÐt sè ¶o
LDC -823A nh− sau:

41
B¾t ®Çu

§o tÇn sè Chän chÕ ®é §o chu kú

- ThiÕt lËp xung chuÈn ®Ó - §iÒu khiÓn m¹ch kho¸


®iÒu khiÓn sù ®ãng më ®ãng më theo chu kú tÝn
cña kho¸. hiÖu cÇn ®o.
- §−a tÝn hiÖu cÇn ®o tíi - §−a xung chuÈn tíi ®Çu
®Çu vµo kho¸. vµo cña kho¸.

§Õm sè xung ë ®Çu ra m¹ch kho¸

Xö lý d÷ liÖu vµ hiÓn thÞ

KÕt thóc ? Kh«ng


KÕt thóc
H×nh 2.17: L−u ®å thuËt to¸n ®iÒu khiÓn tÇn mÐt ¶o LDC - 823A

Thùc chÊt cña viÖc lùa chän chÕ ®é ®o chu kú hoÆc ®o tÇn sè lµ nh»m
môc ®Ých t¨ng tÝnh chÝnh x¸c cña phÐp ®o ë c¸c d¶i tÇn kh¸c nhau cña tÝn hiÖu
cÇn ®o. Trong thiÕt bÞ m« pháng, ®é tin cËy vµ sai sè phÐp ®o kh«ng phô thuéc
nhiÒu vµo d¶i tÇn cña tÝn hiÖu. Do vËy, ®Ó ch−¬ng tr×nh ®ì phøc t¹p, em chØ
m« pháng ho¹t ®éng cña thiÕt bÞ tÇn mÐt sè trong chÕ ®é ®o chu kú. LÊy
nghÞch ®¶o gi¸ trÞ nµy ta sÏ ®−îc kÕt qu¶ phÐp ®o tÇn sè.
Trong thùc tÕ, kÕt qu¶ hiÓn thÞ ë thiÕt bÞ thËt kh«ng cè ®Þnh mµ thay ®æi
liªn tôc (tÊt nhiªn trong giíi h¹n sai sè cho phÐp, ®· tr×nh bµy ë phÇn ®Æc tÝnh
kü thuËt cña thiÕt bÞ) bëi c¸c sai sè ngÉu nhiªn. Trong ch−¬ng tr×nh, ®Æc ®iÓm
nµy sÏ ®−îc m« pháng b»ng c¸ch céng thªm vµo tÝn hiÖu ra mét l−îng sai sè
t¹o bëi hµm Random trong th− viÖn Numeric Functions. §iÒu nµy lµm cho
ch−¬ng tr×nh m« pháng sinh ®éng, gièng thùc h¬n mµ vÉn kh«ng ¶nh h−ëng
®Õn kÕt qu¶ ®o. L−îng sai sè t¹o ngÉu nhiªn nµy sÏ bá ®i khi thiÕt bÞ ¶o ®−îc
dïng ®Ó ®o tÝn hiÖu thùc qua card ADC.

42
Víi c¸c ph©n tÝch trªn, toµn bé ch−¬ng tr×nh m« pháng n»m trong Block
diagram ®−îc minh ho¹ ë h×nh 2.18.

H×nh 2.18: Block diagram cña ch−¬ng tr×nh m« pháng tÇn mÐt ¶o LDC -823A
Ch−¬ng tr×nh sö dông hµm DataSocket Read ®Ó ®äc tÝn hiÖu vµo. Sau
khi ®· ®o ®−îc chu kú (hoÆc tÇn sè), gi¸ trÞ nµy ®−îc ®−a vµo bé ghi dÞch ®Ó
t¸ch thµnh c¸c gi¸ trÞ theo tõng ®¬n vÞ vµ ®−a tíi phÇn hiÓn thÞ (lµ c¸c ®iÒu
khiÓn tuú biÕn m« pháng c¸c LED 7 ®o¹n).

2.3.3. X©y dùng mÆt m¸y cho thiÕt bÞ ¶o


Cuèi cïng, ®Ó hoµn tÊt qu¸ tr×nh thiÕt kÕ tÇn mÐt ¶o, chóng ta tiÕn hµnh
x©y dùng giao diÖn mÆt m¸y ¶o cho thiÕt bÞ. ë ®©y, em ®· x©y dùng ®−îc mét
th− viÖn ®iÒu khiÓn tuú biÕn vµ thiÕt kÕ ®−îc mÆt m¸y ¶o cho thiÕt bÞ nµy nh−
minh ho¹ ë h×nh 2.19.
Ta cã thÓ thao t¸c víi c¸c nóm nót trªn thiÕt bÞ ¶o ®Ó chän chÕ ®é ®o tÇn
sè hoÆc chu kú tÝn hiÖu vµ xem kÕt qu¶ nh− trªn thiÕt bÞ thùc.

43
H×nh 2.19: MÆt m¸y cña tÇn mÐt ¶o LDC - 823A

KÕt luËn ch−¬ng 2

ThiÕt bÞ ¶o chuyªn dông lµ mét thµnh phÇn c¬ b¶n ®Ó x©y dùng mét
phßng thÝ nghiÖm §o l−êng - Lý thuyÕt m¹ch. Trong ch−¬ng hai em ®· ph©n
tÝch ®Æc ®iÓm cña thiÕt bÞ ¶o, thuËt to¸n x©y dùng ch−¬ng tr×nh trªn ng«n ng÷
LabVIEW vµ tr×nh bµy qu¸ tr×nh x©y dùng mét sè thiÕt bÞ ¶o quan träng trong
phßng thÝ nghiÖm §o l−êng - Lý thuyÕt m¹ch. Víi cïng mét thuËt to¸n vµ
ph−¬ng ph¸p x©y dùng thiÕt bÞ ¶o nh− ®· tr×nh bµy ë ch−¬ng nµy, em ®· x©y
dùng ®−îc mét th− viÖn thiÕt bÞ ¶o chuyªn dông ®Ó phôc vô cho viÖc tæ chøc
phßng thÝ nghiÖm ¶o §o l−êng - Lý thuyÕt m¹ch phôc vô ®µo t¹o gi¶ng d¹y.

44
Ch−¬ng 3: X©y dùng c¸c bμi thÝ nghiÖm m« h×nh ho¸
trªn m«i tr−êng EWB

3.1. PhÇn mÒm chuyªn dông ph©n tÝch m¹ch ®iÖn tö EWB
EWB (Electronics Workbench) lµ mét ch−¬ng tr×nh chuyªn dông dïng
®Ó m« pháng vµ tù ®éng ph©n tÝch c¸c m¹ch ®iÖn tö. EWB cã c¸c th− viÖn linh
kiÖn ®iÖn tö ®Ó x©y dùng mét m¹ch ®iÖn ¶o vµ c¸c ph−¬ng ¸n ph©n tÝch m¹ch
cho phÐp ng−êi sö dông thiÕt kÕ x©y dùng c¸c m¹ch ®iÖn tö vµ kiÓm tra ho¹t
®éng theo s¬ ®å nguyªn lý cña chóng. H×nh 3.1 minh ho¹ giao diÖn chÝnh cña
EWB.

H×nh 3.1: Giao diÖn chÝnh cña ch−¬ng tr×nh EWB

EWB bao gåm mét toolbar chøa c¸c th− viÖn linh kiÖn ®iÖn tö rÊt phong
phó cho phÐp ng−êi sö dông dÔ dµng khai th¸c ®Ó thiÕt kÕ c¸c m¹ch ®iÖn cña
m×nh. Cã thÓ kÓ ra mét sè th− viÖn linh kiÖn ®iÖn tö hay ®−îc sö dông nh−:

45
- Sources: Lµ th− viÖn chøa c¸c lo¹i nguån nu«i cho m¹ch ®iÖn. H×nh
3.2 minh ho¹ th− viÖn Sources.

H×nh 3.2: Sources Library


- Basic: Lµ th− viÖn chøa c¸c kiÓu linh kiÖn c¬ b¶n nhÊt cña mét
m¹ch ®iÖn tö. Th− viÖn nµy ®−îc ph©n líp theo kiÓu cña linh kiÖn
nh− líp ®iÖn trë, líp cuén c¶m, líp tô ®iÖn, líp chuyÓn m¹ch,.. H×nh
3.3 minh ho¹ cho th− viÖn Basic.

H×nh 3.3: Basic Library

- Analog ICs: Lµ th− viÖn c¸c IC t−¬ng tù. H×nh 3.4 minh ho¹ cho th−
viÖn nµy.

H×nh 3.4: Analog ICs Library

- Digital ICs: Lµ th− viÖn IC sè. H×nh 3.5 minh ho¹ mét th− viÖn IC
sè trªn EWB.

H×nh 3.5: Digital ICs Library

46
§Ó ph©n tÝch mét m¹ch ®iÖn, EWB ®−a ra nhiÒu ph−¬ng ¸n kh¸c nhau,
cã thÓ kÓ ra ®©y mét sè ph−¬ng ¸n ph©n tÝch hay dïng nh−:
- Transient: Ph©n tÝch qu¸ tr×nh qu¸ ®é.
- Fourier: Ph©n tÝch Fourier.
- Pole - zero: M« t¶ to¸n theo ®iÓm cùc - ®iÓm kh«ng.
- Transfer Function: M« t¶ to¸n theo hµm sè truyÒn.
- Monte Carlo: Ph©n tÝch Monte - Carlo.
§Ó sö dông c¸c ph−¬ng ¸n ph©n tÝch nµy cã thÓ lùa chän trªn toolbar
hoÆc tõ menu Analysis.
Víi th− viÖn linh kiÖn ®iÖn tö phong phó vµ kh¶ n¨ng ph©n tÝch m¹ch
chÝnh x¸c, EWB rÊt hiÖu qu¶ trong viÖc m« pháng nguyªn lý ho¹t ®éng cña
c¸c m¹ch ®iÖn còng nh− kiÓm tra sù ho¹t ®éng cña c¸c m¹ch ®−îc thiÕt kÕ
tr−íc khi ®−a chóng vµo ho¹t ®éng trong c¸c thiÕt bÞ vËt lý thùc. Trong ®å ¸n
cña m×nh, em sö dông EWB nh− mét c«ng cô x©y dùng c¸c panel thÝ nghiÖm
phôc vô cho phßng thÝ nghiÖm ¶o §o l−êng - Lý thuyÕt m¹ch.

3.2. Kü thuËt lËp tr×nh c¬ b¶n vµ n©ng cao trªn EWB

3.2.1. C¸c b−íc x©y dùng ch−¬ng tr×nh trªn EWB


- T¹o mét file ch−¬ng tr×nh míi tõ menu File >> New hoÆc më file
ch−¬ng tr×nh ®· x©y dùng tr−íc ®ã tõ menu File >> Open, khi nµy
mét hép tho¹i xuÊt hiÖn (h×nh 3.6) cho phÐp lùa chän file ch−¬ng
tr×nh ®Ó më víi tªn më réng lµ *.ewb.

H×nh 3.6: Hép tho¹i më mét ch−¬ng tr×nh trªn EWB

47
- ThiÕt kÕ m¹ch cho ch−¬ng tr×nh: Tõ th− viÖn linh kiÖn lùa chän c¸c
linh kiÖn cÇn thiÕt cho ch−¬ng tr×nh b»ng c¸ch kÝch chän råi rª
chóng xuèng cöa sæ so¹n th¶o. Mçi linh kiÖn ®−îc chän sÏ cã c¸c
nót ®Çu vµo vµ ra ®Ó nèi víi c¸c linh kiÖn kh¸c. §Ó nèi hai linh kiÖn
víi nhau, ta trá chuét tíi vÞ trÝ nót cña mét linh kiÖn, Ên gi÷ chuét
tr¸i vµ rª tíi vÞ trÝ nót cÇn nèi cña linh kiÖn kia. Khi nµy gi÷a hai linh
kiÖn xuÊt hiÖn mét d©y nèi t−¬ng ®−¬ng víi d©y dÉn ®iÖn hoÆc ®o¹n
m¹ch in gi÷a hai linh kiÖn ®iÖn tö thËt. H×nh 3.7 minh ho¹ hai linh
kiÖn vµ gi©y nèi gi÷a chóng.

H×nh 3.7: C¸c linh kiÖn ®iÖn tö ¶o x©y dùng trªn EWB

§Ó thay ®æi tham sè cña mét linh kiÖn, kÝch ®óp chuét lªn linh kiÖn
®ã. Khi nµy xuÊt hiÖn mét hép tho¹i thuéc tÝnh nh− minh ho¹ ë h×nh
3.8.

H×nh 3.8: Hép tho¹i lùa chän thuéc tÝnh cña linh kiÖn
Tõ hép tho¹i nµy ta cã thÓ lùa chän vµ thay ®æi c¸c tham sè cña linh
kiÖn nh− gi¸ trÞ, ®¬n vÞ, nh·n,.. theo ®óng víi yªu cÇu cña thiÕt kÕ.

48
- Sau khi ®· x©y dùng xong m¹ch, thùc hiÖn ch¹y m« pháng hoÆc
ph©n tÝch ®Ó kiÓm tra ho¹t ®éng cña m¹ch. KÕt thóc qu¸ tr×nh x©y
dùng sao l−u lªn ®Üa víi tªn më réng lµ *.ewb.

3.2.2. KÕt nèi vµ trao ®æi d÷ liÖu trªn EWB


MÆc dï EWB m« pháng nguyªn lý ho¹t ®éng cña c¸c m¹ch ®iÖn tö rÊt
tèt, nh−ng khi m« pháng mét bµi thÝ nghiÖm Lý thuyÕt m¹ch trªn EWB hiÖu
qu¶ mang l¹i kh«ng cao v× h¹n chÕ vÒ giao diÖn sö dông. §Ó kh¾c phôc ®iÒu
nµy, cã thÓ sö dông EWB nh− mét øng dông nÒn ®Ó ph©n tÝch vµ m« pháng
nguyªn lý ho¹t ®éng cña m¹ch vµ xuÊt kÕt qu¶ sang phÇn m« pháng giao diÖn
m¹ch trªn LabVIEW. Do vËy, cÇn thiÕt ph¶i ®i s©u vµo ph©n tÝch vµ xem xÐt
kh¶ n¨ng kÕt nèi vµ trao ®æi d÷ liÖu cña phÇn mÒm EWB.
EWB lµ mét phÇn mÒm ®ãng gãi. PhÇn mÒm nµy kh«ng hç trî c¸c giao
thøc truyÒn d÷ liÖu theo kiÓu DDE hoÆc TCP/IP. Do vËy, trong ®å ¸n cña m×nh
em ®· gi¶i quyÕt vÊn ®Ò kÕt nèi vµ trao ®æi d÷ liÖu trªn EWB b»ng c¬ chÕ trao
®æi qua file víi hai modul Piecewise Linear Source (PWL) vµ Write Data.
- PWL lµ modul ph¸t tÝn hiÖu trong th− viÖn Soucrces. Modul nµy cho
phÐp ®äc d÷ liÖu tõ c¸c file vµ chuyÓn chóng thµnh d¹ng tÝn hiÖu ®Çu
vµo cho c¸c m¹ch ®iÖn m« pháng. H×nh 3.9 minh ho¹ modul PWL .

H×nh 3.9: Modul PWL vµ hép tho¹i thuéc tÝnh cña nã

49
§Ó sö dông PWL ta lùa chän chóng trong th− viÖn råi ®−a vµo
ch−¬ng tr×nh. KÝch ®óp chuét vµo modul nµy ®Ó lµm xuÊt hiÖn hép
tho¹i lùa chän thuéc tÝnh (h×nh 3.9). PWL cho phÐp sö dông file d÷
liÖu lµ c¸c file text chøa mét b¶ng c¸c ®iÓm thêi gian vµ gi¸ trÞ t−¬ng
øng (®¬n vÞ lµ Volt). Mçi mét dßng cña file t−¬ng øng víi mét ®iÓm,
cã ®Þnh d¹ng nh− sau: Time <space(s)> Voltage. Gi¸ trÞ trung gian
gi÷a c¸c ®iÓm sÏ ®−îc néi suy tuyÕn tÝnh.
Sau khi thiÕt lËp thuéc tÝnh cho PWL ta cã thÓ chän chóng vµo t¹o
thµnh mét subcircuit (sö dông c«ng cô Creat Subcircuit) víi tªn gäi
FromLV (h×nh 3.10) ®Ó sö dông trong c¸c m¹ch cã trao ®æi d÷ liÖu
víi LabVIEW.

H×nh 3.10: Subcircuit FromLV

- Write Data lµ modul thu tÝn hiÖu trong th− viÖn Miscellaneous.
Modul nµy cho phÐp ghi c¸c d÷ liÖu ®Çu ra cña m¹ch ra file text víi
tªn file lùa chän tõ hép tho¹i thuéc tÝnh vµ ®Þnh d¹ng nh− cña modul
PWL. T−¬ng tù nh− trªn chóng ta cã thÓ x©y dùng mét subcircuit
víi tªn gäi ToLV tõ Write Data ®Ó sö dông trong c¸c m¹ch cã trao
®æi d÷ liÖu víi LabVIEW (h×nh 3.11).

H×nh 3.11: Subcircuit ToLV vµ modul Write Data

3.3. X©y dùng c¸c bµi thÝ nghiÖm lý thuyÕt m¹ch trªn c«ng cô EWB
Tõ c¸c ph©n tÝch ë trªn ta thÊy r»ng, c¸c bµi thÝ nghiÖm lý thuyÕt m¹ch
phôc vô cho phßng thÝ nghiÖm ¶o §o l−êng - Lý thuyÕt m¹ch x©y dùng trªn
EWB sÏ bao gåm c¸c modul c¬ b¶n nh− sau (h×nh 3.12):

50
Modul Modul thÝ Modul
FromLV nghiÖm chÝnh ToLV

H×nh 3.12: CÊu tróc chung cña mét panel thÝ nghiÖm lý thuyÕt m¹ch

- Modul thÝ nghiÖm chÝnh: M« pháng theo nguyªn lý ho¹t ®éng cña
bµi thÝ nghiÖm. Modul nµy ®−îc x©y dùng theo c¸c b−íc trong môc
3.2.1.
- Modul FromLV: §äc d÷ liÖu tõ LabVIEW th«ng qua file.
- Modul ToLV: XuÊt d÷ liÖu tíi LabVIEW th«ng qua file.
Hai modul FromLV vµ ToLV lµ hai modul kÕt nèi vµ trao ®æi d÷ liÖu,
cã mÆt trong tÊt c¶ c¸c bµi thÝ nghiÖm. ViÖc x©y dùng chóng ®· ®−îc tr×nh bµy
ë môc 3.2.2. Nh− vËy c«ng viÖc c¬ b¶n cßn l¹i lµ x©y dùng m¹ch theo s¬ ®å
nguyªn lý cña tõng bµi thÝ nghiÖm Lý thuyÕt m¹ch cô thÓ trong modul thÝ
nghiÖm chÝnh.
D−íi ®©y lµ minh ho¹ mét bµi thÝ nghiÖm Lý thuyÕt m¹ch ®−îc x©y
dùng trªn EWB:

H×nh 3.13: M¹ch läc d¶i th«ng

51
§©y lµ bµi thÝ nghiÖm kh¶o s¸t ®Æc tuyÕn biªn ®é tÇn sè vµ pha tÇn sè
cña m¹ch läc d¶i th«ng. §Ó kh¶o s¸t ®Æc tÝnh tÇn sè cña m¹ch, ë ®Çu ra ta cã
thÓ nèi tíi mét m¸y vÏ ®å thÞ bode. Khi nµy kÕt qu¶ nhËn d−îc sÏ cã d¹ng nh−
h×nh 3.14.

H×nh 3.14: §å thÞ ®Æc tÝnh biªn ®é - tÇn sè cña m¹ch läc d¶i th«ng

Víi cïng víi mét cÊu tróc nh− trªn, em ®· x©y dùng ®−îc 7 bµi thÝ
nghiÖm Lý thuyÕt m¹ch trªn EWB (xem trong phÇn Phô lôc).

KÕt luËn ch−¬ng 3

EWB lµ mét c«ng cô m« pháng ®éng häc cña m¹ch ®iÖn rÊt hiÖu qu¶.
Trong ch−¬ng 3 em ®· ph©n tÝch c¸c −u ®iÓm vµ h¹n chÕ cña EWB, tõ ®ã ®Ò
xuÊt ®−îc gi¶i ph¸p x©y dùng c¸c bµi thÝ nghiÖm Lý thuyÕt m¹ch trªn m«i
tr−êng nµy. Theo c¸c gi¶i ph¸p ®−îc ®Ò xuÊt trong ch−¬ng nµy ®å ¸n ®· x©y
dùng ®−îc mét th− viÖn c¸c bµi thÝ nghiÖm Lý thuyÕt m¹ch phôc vô cho viÖc
thiÕt kÕ, x©y dùng phßng thÝ nghiÖm ¶o §o l−êng - Lý thuyÕt m¹ch.

52
Ch−¬ng 4: Tæ chøc phßng thÝ nghiÖm ¶o trªn c¬ së
m¹ng m¸y tÝnh vμ c¸c thiÕt bÞ ¶o
Dùa vµo c¸c kÕt qu¶ ®· x©y dùng ®−îc ë ch−¬ng hai vµ ch−¬ng ba,
trong ch−¬ng nµy em sÏ tr×nh bµy viÖc thiÕt kÕ, tæ chøc mét phßng thÝ nghiÖm
¶o trªn c¬ së m¹ng m¸y tÝnh vµ c¸c thiÕt bÞ ¶o chuyªn dông.

4.1. X©y dùng c¸c bµi thÝ nghiÖm ¶o vÒ Lý thuyÕt m¹ch dùa trªn m¹ng
m¸y tÝnh vµ c¸c thiÕt bÞ ¶o
XuÊt ph¸t tõ thùc tÕ, mét bµi thÝ nghiÖm Lý thuyÕt m¹ch th−êng bao
gåm mét panel thÝ nghiÖm chÝnh vµ c¸c m¸y ®o kh¸c nhau nh− m¸y ph¸t tÝn
hiÖu, multimeter, oscilloscope,.. chóng ta thÊy r»ng, cã thÓ x©y dùng c¸c bµi
thÝ nghiÖm ¶o Lý thuyÕt m¹ch trªn m« h×nh m¹ng Client/Server kÕt hîp c¸c
thiÕt bÞ ¶o chuyªn dông. Machine Server chøa panel thÝ nghiÖm ¶o vµ lµ n¬i
thao t¸c c¬ b¶n cho mét bµi thÝ nghiÖm. Cßn Machine Client chøa th− viÖn
thiÕt bÞ ¶o vµ cho phÐp Server gäi tõ xa (Remote Control) ®Ó lùa chän c¸c
thiÕt bÞ ®o l−êng chuÈn bÞ cho mét bµi thÝ nghiÖm. C¸c bµi thÝ nghiÖm ¶o vÒ
Lý thuyÕt m¹ch theo m« h×nh Client/Server cã thÓ ®−îc x©y dùng nh− h×nh
4.1.

Client Server Client

Data Flow

Control Flow

H×nh 4.1: M« h×nh Client/Server

53
- Machine Client: Lµ th− viÖn thiÕt bÞ ¶o chuyªn dông phôc vô cho
c¸c bµi thÝ nghiÖm ¶o Lý thuyÕt m¹ch. Khi ®−îc kÝch ho¹t giao diÖn
ch−¬ng tr×nh sÏ cã d¹ng nh− h×nh 4.2.

H×nh 4.2: Virtual Laboratory Instruments

VÒ thùc chÊt Virtual Laboratory Instruments (VLI) lµ mét vßng


lÆp While Loop nhËn th«ng ®iÖp ®iÒu khiÓn tõ Machine Server. Tuú
thuéc vµo c¸c th«ng ®iÖp ®iÒu khiÓn nhËn ®−îc, VLI sÏ kÝch ho¹t
c¸c thiÕt bÞ t−¬ng øng ®Ó phôc vô cho c¸c bµi thÝ nghiÖm Lý thuyÕt
m¹ch t−¬ng øng.
- Machine Server: Chøa c¸c panel thÝ nghiÖm Lý thuyÕt m¹ch vµ lµ
n¬i thao t¸c, ®iÒu khiÓn chÝnh ®Ó tiÕn hµnh mét bµi thÝ nghiÖm Lý
thuyÕt m¹ch. Khi ®−îc kÝch ho¹t, giao diÖn chÝnh cña ch−¬ng tr×nh
(víi tªn gäi lµ Virtual Laboratory Electronics - VLE) sÏ xuÊt hiÖn
nh− minh ho¹ d−íi h×nh 4.3.

54
H×nh 4.3: Virtual Laboratory Electronics
Nh− ®· tr×nh bµy ë ch−¬ng ba, panel thÝ nghiÖm lý thuyÕt m¹ch ®−îc
x©y dùng trong ®å ¸n lµ kÕt hîp cña phÇn m« pháng giao diÖn trªn
LabVIEW vµ phÇn m« pháng nguyªn lý ho¹t ®éng trªn EWB.
Modul m« pháng nguyªn lý ho¹t ®éng cña m¹ch trªn EWB lµ modul
Èn ®· tr×nh bµy ë ch−¬ng tr−íc. ë ®©y, em sÏ tr×nh bµy kü h¬n vÒ
giao diÖn m« pháng cña mét panel thÝ nghiÖm Lý thuyÕt m¹ch.
Panel thÝ nghiÖm x©y dùng trªn LabVIEW bao gåm ba khèi c¬ b¶n:
Khèi ghi d÷ liÖu ra file, khèi m« pháng giao diÖn m¹ch thÝ nghiÖm
vµ khèi ®äc d÷ liÖu tõ file.
Khèi ghi d÷ liÖu ra file: Cã nhiÖm vô ®äc d÷ liÖu tõ c¸c thiÕt bÞ
ph¸t, ghi chóng ra file text theo ®Þnh d¹ng cña PWL (®· tr×nh bµy ë
ch−¬ng tr−íc) lµm ®Çu vµo cña mét bµi thÝ nghiÖm Lý thuyÕt m¹ch.
H×nh 4.4 minh ho¹ Block diagram cña khèi ghi d÷ liÖu ra file.

55
H×nh 4.4: Block Diagram cña SubVI Write to EWB

Khèi m« pháng giao diÖn m¹ch thÝ nghiÖm: M« pháng mét c¸ch
trùc quan c¸c linh kiÖn ®iÖn tö trªn m¹ch thÝ nghiÖm theo m¹ch
nguyªn lý trong EWB.

H×nh 4.5: SubVI Read from EWB

56
Khèi ®äc d÷ liÖu tõ File: Cã nhiÖm vô ®äc d÷ liÖu tõ file text (t¹o
bëi modul Write Data trong EWB), chuÈn ho¸ chóng vµ ph¸t tíi c¸c
thiÕt bÞ ®o vµ hiÓn thÞ trong m¹ng thiÕt bÞ ¶o. Do c¸c ®iÓm d÷ liÖu
trong file d÷ liÖu t¹o bëi EWB ®−îc néi suy tuyÕn tÝnh, trong khi
b−íc thêi gian lÊy mÉu trong LabVIEW l¹i lµ h»ng sè cho nªn d÷
liÖu nhËn ®−îc ph¶i ®−îc chuÈn ho¸. H×nh 4.5 minh ho¹ khèi ®äc d÷
liÖu víi modul chuÈn ho¸ lµ SubVI Noisuy - Sö dông hµm
Interpolation trong Numeric Functions.
Nh− vËy qu¸ tr×nh ®iÒu khiÓn trªnVLE sÏ gåm c¸c thao t¸c sau:
- Më mét panel thÝ nghiÖm Lý thuyÕt m¹ch.
- KÝch ho¹t tõ xa c¸c thiÕt bÞ ph¸t vµ thiÕt bÞ ®o.
- B¾t ®Çu mét qu¸ tr×nh thÝ nghiÖm.
D−íi ®©y, em xin minh ho¹ qu¸ tr×nh tiÕn hµnh mét bµi thÝ nghiÖm Lý
thuyÕt m¹ch trªn c¬ së m¹ng vµ c¸c thiÕt bÞ ¶o chuyªn dông.
- KÝch ho¹t VLE ë Machine Server vµ VLI ë Machine Client.
- Lùa chän menu Select Panel TN trªn VLE ®Ó chän bµi thÝ nghiÖm.
Trong minh ho¹ nµy bµi thÝ nghiÖm ®−îc chän lµ m¹ch ph¸t xung sö
dông IC 555. Khi nµy giao diÖn cña VLE cã d¹ng nh− sau:

H×nh 4.6: M¹ch dao ®éng xung 555

57
- KÝch ho¹t tõ xa thiÕt bÞ LS1020 tõ VLE b»ng c¸ch chän menu Select
Instrument Output víi tªn m¸y lµ Machine Client vµ tªn thiÕt bÞ lµ
LS1020, khi nµy trªn VLI m¸y hiÖn sãng ¶o LS1020 sÏ ®−îc kÝch
ho¹t ®Ó ®o d¹ng xung trªn m¹ch thÝ nghiÖm (h×nh 4.7).

H×nh 4.7: VLI víi thiÕt bÞ hiÓn thÞ lµ LS1020

- KÝch chän menu Simulation trªn VLE ®Ó b¾t ®Çu thÝ nghiÖm. KÕt
qu¶ thÝ nghiÖm ®−îc hiÓn thÞ ë m¸y hiÖn sãng (h×nh 4.7). Cã thÓ
thay ®æi c¸c tham sè linh kiÖn trong m¹ch ®Ó ®¸nh gi¸ kh¶ n¨ng lµm
viÖc cña IC 555.

4.2. Tæ chøc phßng thÝ nghiÖm ¶o §o l−êng - Lý thuyÕt m¹ch phôc vô


®µo t¹o, gi¶ng d¹y
Trªn c¬ së m¹ng m¸y tÝnh vµ c¸c thiÕt bÞ ¶o chuyªn dông, m« h×nh mét
phßng thÝ nghiÖm ¶o §o l−êng - Lý thuyÕt m¹ch cã d¹ng nh− h×nh 4.8. Phßng
thÝ nghiÖm §o l−êng - Lý thuyÕt m¹ch n»m trong mét kh«ng gian 3D, trong
®ã cã c¸c ®èi t−îng lµ c¸c thiÕt bÞ ¶o vµ c¸c panel thÝ nghiÖm gióp sinh viªn
cã c¸i nh×n tæng thÓ vÒ kiÕn tróc mét phßng thÝ nghiÖm §o l−êng – M¹ch ®iÖn
tö víi c¸c trang thiÕt bÞ hiÖn ®¹i. Ng−êi sö dông cã thÓ thao t¸c chuét hoÆc
bµn phÝm, di chuyÓn trong kh«ng gian ¶o nµy ®Ó lùa chän c¸c thiÕt bÞ, panel

58
thÝ nghiÖm vµ kÕt nèi chóng thµnh mét bµi thÝ nghiÖm cô thÓ. Trong qu¸ tr×nh
thao t¸c kÕt nèi thÝ nghiÖm, mäi thao t¸c sai ®Òu ®−îc ghi l¹i vµ th«ng b¸o cho
ng−êi sö dông biÕt. Khi tiÕn hµnh thÝ nghiÖm ta thao t¸c trªn mÆt m¸y c¸c
thiÕt bÞ ¶o vµ trªn panel thÝ nghiÖm t−¬ng øng ®Ó nhËn ®−îc kÕt qu¶ ®óng nh−
thùc hiÖn trªn c¸c thiÕt bÞ ®o l−êng vµ hiÓn thÞ trong phßng thÝ nghiÖm.

Phßng thÝ nghiÖm ¶o §o l−êng-Lý thuyÕt


m¹ch

PhÇn 3D PhÇn 2D

T¹o Th− C«ng cô Th− Th− Th− C¸c


kh«ng viÖn c¸c kÕt nèi viÖn c¸c viÖn c¸c viÖn c¸c c«ng cô
gian 3D ®èi c¸c bµi thiÕt bÞ m¹ch vµ thiÕt bÞ ®ång bé
t−îng thÝ ¶o t¹o Panel ¶o ®o vµ qu¶n
3D nghiÖm tÝn hiÖu thÝ l−êng lý m¹ng
trªn 3D nghiÖm vµ hiÓn
thÞ

PhÇn kÕt nèi bµi thÝ nghiÖm PhÇn thao t¸c thùc hµnh thÝ
tr−íc khi thùc hµnh thÝ nghiÖm vµ ®¸nh gi¸ kÕt qu¶ thÝ
nghiÖm nghiÖm

H×nh 4.8: M« h×nh phßng thÝ nghiÖm ¶o §o l−êng – Lý thuyÕt m¹ch

Tõ m« h×nh 4.8 ta thÊy cã thÓ x©y dùng mét phßng thÝ nghiÖm ¶o §o
l−êng - Lý thuyÕt m¹ch thµnh hai phÇn lµ phÇn 3D vµ phÇn 2D.
PhÇn 2D lµ phÇn thao t¸c thùc hµnh thÝ nghiÖm vµ ®¸nh gi¸ kÕt qu¶ thÝ
nghiÖm. VÒ c¬ b¶n phÇn nµy ®· ®¶m b¶o m« pháng ®Çy ®ñ c¸c chøc n¨ng,

59
ho¹t ®éng còng nh− c¸c thao t¸c thùc hµnh trªn mét phßng thÝ nghiÖm §o
l−êng - Lý thuyÕt m¹ch. Chóng ®−îc x©y dùng dùa trªn th− viÖn thiÕt bÞ ¶o
chuyªn dông (bao gåm th− viÖn c¸c thiÕt bÞ ph¸t tÝn hiÖu, th− viÖn c¸c thiÕt bÞ
®o l−êng, hiÓn thÞ), th− viÖn c¸c m¹ch, panel thÝ nghiÖm vµ c¸c c«ng cô ®ång
bé, qu¶n lý m¹ng .
§Ó phßng thÝ nghiÖm ¶o t¨ng thªm tÝnh trùc quan, sinh ®éng cã thÓ x©y
dùng cho m« h×nh thªm phÇn 3D. PhÇn nµy bao gåm c¸c ®èi t−îng 3D vµ
kh«ng gian 3D m« pháng phßng thÝ nghiÖm ¶o §o l−êng - Lý thuyÕt m¹ch vµ
c¸c thao t¸c kÕt nèi thiÕt bÞ vµ bµi thÝ nghiÖm tr−íc khi thùc hµnh thÝ nghiÖm.
PhÇn nµy cã thÓ ®−îc x©y dùng ®éc lËp víi phÇn 2D dùa trªn c¸c c«ng cô vµ
ng«n ng÷ lËp tr×nh hç trî viÖc m« pháng trong kh«ng gian 3D.
Néi dung ®å ¸n lµ mét nh¸nh cña ®Ò tµi cÊp nhµ n−íc KC 01 - 07, trong
®ã nhãm nghiªn cøu ®· x©y dùng ®−îc phÇn 2D, ®¶m b¶o cho qóa tr×nh thao
t¸c thùc hµnh thÝ nghiÖm trªn phßng thÝ nghiÖm ¶o §o l−êng - Lý thuyÕt
m¹ch. Trong thêi gian tíi, nhãm sÏ hoµn thiÖn phÇn 2D vµ tiÕp tôc x©y dùng
phÇn 3D ®Ó t¹o ra mét s¶n phÈm hoµn chØnh vÒ phßng thÝ nghiÖm ¶o §o l−êng
- Lý thuyÕt m¹ch.

kÕt luËn ch−¬ng 4

Dùa trªn kÕt qu¶ nghiªn cøu vµ x©y dùng c¸c th− viÖn thiÕt bÞ ¶o
chuyªn dông vµ panel thÝ nghiÖm Lý thuyÕt m¹ch - kÕt qu¶ cña ch−¬ng hai vµ
ch−¬ng ba, trong ch−¬ng nµy em ®· x©y dùng ®−îc c¸c bµi thÝ nghiÖm ¶o vÒ
Lý thuyÕt m¹ch, tõ ®ã ®−a ra m« h×nh vµ tæ chøc x©y dùng phßng thÝ nghiÖm
¶o §o l−êng - Lý thuyÕt m¹ch trªn c¬ së m¹ng m¸y tÝnh vµ c¸c thiÕt bÞ ¶o
chuyªn dông. Cã thÓ sö dông phßng thÝ nghiÖm ¶o nµy trong c«ng t¸c ®µo t¹o
vµ gi¶ng d¹y m«n häc Lý thuyÕt m¹ch ®iÖn tö trong c¸c tr−êng §¹i häc vµ
Cao ®¼ng Kü thuËt.

60
KÕt luËn chung

Trong qu¸ tr×nh lµm ®å ¸n, víi sù nç lùc cña b¶n th©n vµ ®−îc sù chØ
b¶o tËn t×nh cña thÇy gi¸o PGS TSKH NguyÔn C«ng §Þnh, ®å ¸n lu«n ®¶m
b¶o ®óng tiÕn ®é vµ ®¹t ®−îc môc tiªu ®Æt ra ban ®Çu lµ: Nghiªn cøu x©y dùng
phßng thÝ nghiÖm ¶o Lý thuyÕt m¹ch trªn c¬ së m¹ng m¸y tÝnh vµ c¸c thiÕt bÞ
¶o chuyªn dông.
§å ¸n ®· ®¹t ®−îc c¸c néi dung cô thÓ nh− sau:
- Tr×nh bµy c¸c kü thuËt lËp tr×nh c¬ b¶n vµ n©ng cao trªn ng«n ng÷
LabVIEW lµm c¬ së cho viÖc x©y dùng phßng thÝ nghiÖm ¶o Lý
thuyÕt m¹ch vµ c¸c bµi to¸n kü thuËt kh¸c.
- X©y dùng ®−îc mét th− viÖn thiÕt bÞ ¶o chuyªn dông phôc vô cho
môc ®Ých tæ chøc phßng thÝ nghiÖm ¶o §o l−êng - Lý thuyÕt m¹ch.
- X©y dùng ®−îc c¸c bµi thÝ nghiÖm cña m«n häc Lý thuyÕt m¹ch trªn
m«i tr−êng EWB dïng trong phßng thÝ nghiÖm ¶o §o l−êng - Lý
thuyÕt m¹ch.
- Tæ chøc ®−îc mét phßng thÝ nghiÖm ¶o trªn c¬ së m¹ng m¸y tÝnh vµ
c¸c thiÕt bÞ ¶o chuyªn dông phôc vô cho viÖc gi¶ng d¹y m«n häc Lý
thuyÕt m¹ch ®iÖn tö.
Víi c¸c kÕt qu¶ ®· ®¹t ®−îc, ®å ¸n cã mét ý nghÜa cao vÒ mÆt thùc tiÔn,
t¹o tiÒn ®Ò cho viÖc x©y dùng c¸c phßng thÝ nghiÖm ¶o phôc vô ®µo t¹o, gi¶ng
d¹y trong c¸c tr−êng §¹i häc vµ Cao ®¼ng Kü thuËt.
Do vÊn ®Ò cßn míi mÎ vµ b¶n th©n cßn cã nh÷ng h¹n chÕ nªn ®å ¸n
kh«ng tr¸nh khái nh÷ng sai sãt. Em rÊt mong nhËn ®−îc sù th«ng c¶m vµ c¸c
ý kiÕn ®ãng gãp ®Ó ®å ¸n cña m×nh ®−îc hoµn thiÖn h¬n.

Hµ néi 6 - 2003

61
Tμi liÖu tham kh¶o

1. Ph−¬ng Xu©n Nhµn, Hå Anh Tuý (1997), Lý thuyÕt m¹ch tËp I,


II, NXB Khoa häc & Kü thuËt, Hµ Néi.
2. §ç Huy Gi¸c (1998), Lý thuyÕt m¹ch - TÝn hiÖu, NXB Häc viÖn
Kü thuËt Qu©n sù, Hµ Néi.
3. Ph¹m Minh Hµ (1999), Kü thuËt m¹ch ®iÖn tö, NXB §¹i häc
B¸ch khoa, Hµ Néi.
4. Bïi V¨n S¸ng (1999), §o l−êng V« tuyÕn ®iÖn, HVKTQS, Hµ
Néi.
5. Bïi V¨n S¸ng, Mai Quèc Kh¸nh (1999), H−íng dÉn thÝ nghiÖm
thùc hµnh §o l−êng ®iÖn V« tuyÕn ®iÖn, HVKTQS, Hµ Néi.
6. D−¬ng Tö C−êng (2000), Lý thuyÕt m¹ch ®iÖn tö vµ tù ®éng thiÕt
kÕ m¹ch b»ng m¸y tÝnh, NXB Khoa häc & Kü thuËt, Hµ Néi.
7. §Æng V¨n §øc, LËp tr×nh Visual C, NXB Khoa häc & Kü thuËt,
Hµ Néi.
8. NguyÔn TiÕn, §Æng Xu©n H−êng, NguyÔn V¨n Hoµi (1999),
Gi¸o tr×nh c¨n b¶n vÒ m¹ng, NXB Gi¸o dôc, Hµ Néi.
9. Gary W.Johnson (1994), LabVIEW Graphical Programming,
McGraw-Hill, Inc.
10. Nationnal Instruments Corporation (1998), LabVIEW User
Manual.
11. Interactive Technologies Ltd (1999), Electronics Workbench
Pro.

62
Phô lôc

C¸c bµi thÝ nghiÖm m« h×nh ho¸ sö dông trong phßng thÝ nghiÖm ¶o
§o l−êng - Lý thuyÕt m¹ch:

Bµi 1: Kh¶o s¸t ®Æc tuyÕn biªn ®é tÇn sè vµ pha tÇn sè cña m¹ch läc d¶i
th«ng.

Bµi 2: Kh¶o s¸t ®Æc tuyÕn biªn ®é tÇn sè vµ pha tÇn sè cña m¹ch ®¶o
pha.

63
Bµi 3: Kh¶o s¸t ®iÖn ¸p ra m¹ch chØnh l−u mét nöa chu kú.

Bµi 4: Kh¶o s¸t ®iÖn ¸p ra m¹ch æn ¸p.

Bµi 5: Kh¶o s¸t ®iÖn ¸p ra m¹ch dao ®éng xung 555.

64
Bµi 6: Kh¶o s¸t ®Æc tuyÕn biªn ®é tÇn sè vµ pha tÇn sè cña m¹ch khuÕch
®¹i ©m tÇn - IC.

Bµi 7: Kh¶o s¸t ®Æc tuyÕn biªn ®é tÇn sè vµ pha tÇn sè cña m¹ch khuÕch
®¹i ©m tÇn.

65
Giao diÖn mÆt m¸y cña mét sè thiÕt bÞ ¶o chuyªn dông sö dông
trong phßng thÝ nghiÖm ¶o §o l−êng - Lý thuyÕt m¹ch.

M¸y ph¸t tÝn hiÖu chuÈn ¶o LS27A:

M¸y ph¸t tÝn hiÖu sè ¶o 3241:

66
M¸y hiÖn sãng ¶o LS1020:

Multimeter ¶o:

67
TÇn mÐt sè ¶o LDC823A:

68
Môc lôc
Lêi nãi ®Çu ........................................................................................................ 1
Ch−¬ng 1: Kü thuËt lËp tr×nh hç trî t¹o thiÕt bÞ ¶o trªn LabVIEW .................. 3
1.1. Kh¸i niÖm vÒ phÇn mÒm ®å ho¹ LabVIEW .....................................................3
1.2. Kü thuËt lËp tr×nh c¬ b¶n trªn LabVIEW .........................................................3
1.2.1. CÊu tróc ch−¬ng tr×nh ................................................................................3
1.2.2. C¸c c«ng cô hç trî lËp tr×nh.......................................................................6
1.2.3. C¸c b−íc x©y dùng ch−¬ng tr×nh trªn LabVIEW ......................................8
1.2.4. Kh¸i niÖm vµ c¸ch x©y dùng mét SubVI ...................................................8
1.2.5. Gì rèi ch−¬ng tr×nh..................................................................................12
1.2.6. VÝ dô minh ho¹ ........................................................................................14
1.3. LËp tr×nh n©ng cao hç trî t¹o thiÕt bÞ ¶o trªn LabVIEW................................16
1.3.1. Trao ®æi th«ng tin vµ lËp tr×nh m¹ng b»ng LabVIEW .............................16
1.3.2. ThiÕt kÕ custom controls..........................................................................19
Ch−¬ng 2: X©y dùng c¸c thiÕt bÞ ¶o cho phßng thÝ nghiÖm §o l−êng - Lý
thuyÕt m¹ch ..................................................................................................... 24
2.1. X©y dùng m¸y t¹o tÝn hiÖu chuÈn ¶o ..............................................................27
2.1.1. Nguyªn lý lµm viÖc vµ c¸c ®Æc tÝnh kü thuËt ...........................................27
2.1.2. L−u ®å thuËt to¸n x©y dùng thiÕt bÞ ¶o LS27A........................................28
2.1.3. X©y dùng giao diÖn m« pháng mÆt m¸y cho thiÕt bÞ ¶o LS27A..............32
2.2. Ph©n tÝch nguyªn lý vµ x©y dùng m¸y hiÖn sãng ¶o LS1020 .........................32
2.2.1. Nguyªn lý ho¹t ®éng cña m¸y hiÖn sãng ¶o LS1020...............................33
2.2.2. L−u ®å thuËt to¸n vµ ch−¬ng tr×nh m« pháng thiÕt bÞ LS1020 ................35
2.2.3. ThiÕt kÕ giao diÖn cho m¸y hiÖn sãng ¶o LS1020 ...................................38
2.3. X©y dùng tÇn mÐt sè ¶o LDC - 823A .............................................................39
2.3.1. Nguyªn lý ho¹t ®éng cña thiÕt bÞ.............................................................40
2.3.2. X©y dùng thuËt to¸n vµ ch−¬ng tr×nh m« pháng thiÕt bÞ .........................41
2.3.3. X©y dùng mÆt m¸y cho thiÕt bÞ ¶o ...........................................................43
Ch−¬ng 3: X©y dùng c¸c bµi thÝ nghiÖm m« h×nh ho¸ trªn m«i tr−êng EWB 45
3.1. PhÇn mÒm chuyªn dông ph©n tÝch m¹ch ®iÖn tö EWB...................................45

69
3.2. Kü thuËt lËp tr×nh c¬ b¶n vµ n©ng cao trªn EWB ...........................................47
3.2.1. C¸c b−íc x©y dùng ch−¬ng tr×nh trªn EWB ............................................47
3.2.2. KÕt nèi vµ trao ®æi d÷ liÖu trªn EWB.......................................................49
3.3. X©y dùng c¸c bµi thÝ nghiÖm lý thuyÕt m¹ch trªn c«ng cô EWB...................50
Ch−¬ng 4: Tæ chøc phßng thÝ nghiÖm ¶o trªn c¬ së m¹ng m¸y tÝnh vµ c¸c thiÕt
bÞ ¶o ................................................................................................................. 53
4.1. X©y dùng c¸c bµi thÝ nghiÖm ¶o vÒ Lý thuyÕt m¹ch dùa trªn m¹ng m¸y tÝnh
vµ c¸c thiÕt bÞ ¶o ....................................................................................................53
4.2. Tæ chøc phßng thÝ nghiÖm ¶o §o l−êng - Lý thuyÕt m¹ch phôc vô ®µo t¹o,
gi¶ng d¹y................................................................................................................58
KÕt luËn chung ................................................................................................ 61
Tµi liÖu tham kh¶o........................................................................................... 62
Phô lôc............................................................................................................. 63

70

You might also like