But phap c ta lang man va bi trang trong

bai th "Ty tin " cua Quang Dung

Trn Vn Sang
(ThS, ai hoc Phu Xun- Hu )

Ty Tin la mt n v qun i c thanh lp nm 1947,

vi nhim vu phi hp vi b i Lao , bao v bin gi Vit
Lao , ng thi anh tiu hao ch va tuyn truyn ng bao
khang chin chng Phap . T Mai Chu (Hoa Bnh), Mc Chu (Sn
La) sang Sm Na (Lao)ri vong v Thanh Hoa , oan qun Ty
Tin a bng rng vt nui , khng ngai gian kh vi nm thang
chin chinh .Hn mt nm trng chinh vi Ty Tin , vi cuc
sng tha s thiu thn , thiu s no u ,bnh tt ,hy
sinh ...a lai trong long Quang Dung nhng k nim su sc
.Nh v n v cu va mt thi oanh lit cua ng i ,nha th
vit Ty Tin nh mt li tri ng .Hn ai ht , Quang Dung la
mt ke lang man , lang man n chot mua . Cac nhn vt lang
man xa x dch bi huyt quan si suc mau giang h .Ho cn
tm nhng khng gian mi thay i phong canh tm hn
mnh .Khang chin chng Phap a tao ra cho Quang Dung nhng
chuyn i , hn na n n nui sng . Con ng hanh qun
cua Ty Tin la con ng gian kh - mt con ng mau .Tip
cn bai th ,ngi oc khhng ht ni bang hoang trc but
phap c ta y tai hoa , tinh t ma cung chn tht ,lang man
,y bi trang tao nn nhng i cc trong mt hn th .Theo
chung ti , ngay tiu "Ty Tin "cung lai bao ham ngha .o
la mt chuyn i v phia Ty ,pha nui ,pha mt tri ln
.Pha ,ma theo quan nim dn gian ,cua nhng ngi cht .Qua
tht ,khng phai ngu nhin ma xa nay ngha a lang , nhng
lang ma u pha Ty .Va ngi cht u c chn chn v
pha nui .Ro rang ,Ty Tin nh mt tn hiu "cha khoa"cua bai
th bao hiu trc mt vin canh gian kh va tang toc .y cung
chnh la c s ng ngha tao cam hng chu ao cua bai th :
cam hng lang man va m hng bi trang .
M u bai th la mt thin hi tng , hi tng co khoang
cach :
Sng Ma xa ri Ty Tin i
Nh v rng nui nh chi vi .
Ch "xa "tao khoang cach khng gian va thi gian ,"nh chi
vi"tao khoang cach tm l .Ch vi hai cu th tt ca i tng
v ni nh a hi v y u va trao dng choang ngp : Sng
Ma ,Ty Tin ,nui rng ...

B cuc bai th a c phn canh mt cach ro rt . Kh

th u la hnh anh mt Ty Bc y gian nan th thach cua
nhng m hanh qun khng ngu :
Sai Khao sng lp oan qun moi
Mng Lat hoa v trong m hi
Dc ln khuc khuyu ,dc thm thm
Heo hut cn my sung ngi tri
Ngan thc ln cao ngan thc xung
Nha ai Pha Lung ma xa khi ...
Cam hng lang man cun bc dat dao. Th y cht hoa
, cht nhac .Nhiu ch dung rt tht va rt bao . y , s
gian kh ,cht choc cua con ng Ty Tin a c quay cn
canh :dc thm thm , dc khuc khuyu, ngan thc ln cao ngan
thc xung , sung ngi tri ,thac gm thet , cop tru
ngi...Hnh anh "ngan thc ln cao ngan thc xung" tao cho
cu th nh gp i lai , din ta voc nui vut ln va xung
gn nh thng ng .Con"heo hut cn my sung ngi tri "cung
rt c bit ,bt ng va quai an . Co g nh hin ngang thach
thc ,bt chp moi gian nguy .Hnh anh "sung ngi tri" va
thc va ao ,va hin thc va lang man a a cng
cua cam xuc bai th ln nh im ri v oa bng nhng cu
th bng vn bng :
-Nha ai Pha Lung ma xa khi
-Mai Chu mua em thm np xi
Hnh nh trong cuc "tuyn chon ngi ep"ch ngha
,Quang Dung la ngi a chung "th sinh"vn bng th
phai ."Nha ai Pha Lung ma xa khi" din ta ngi lnh Ty Tin
tam dng chn mt ni sn nui cao ,phong tm mt ngang xa
ra thy nha ai o Pha Lung thp thoang n hin qua mt
khng gian mt mung , sng khoi ...Cu th lam nh lai Tan a khi
vit :"Tai cao phn thp ch kh ut -giang h m chi qun qu
hng" nh mt s la chon k tai .Ch khac nhau ch ,Tan
a th ta tnh , con Quang Dung th ta canh. Moi kho khn him
tr cua nui rng dng nh lng lai,lan toa trong ni nh by
gi la tnh cam qun dn m ap ngha tnh ,ni ngi lnh a
dng chn .Sang kh th hai ,vn tip tuc nh v Ty Bc
nhng khng phai mt Ty Bc gian kh , gn guc ma mt Ty
Bc c th hin qua net chm pha mm mai ,tinh t va tai
hoa :
Doanh trai bng ln hi uc hoa
Ka em xim ao t bao gi
Khen ln man iu nang e p
Nhac v Ving Chn xy hn th
Ngi i Chu Mc chiu sng y

Co thy hn lau neo bn b

Co nh dang ngi trn c mc
Tri dong nc lu hoa ong a
Cac chi tit hin thc gi y c trum phu bi cac chi
tit lang man : hi uc hoa ,m hi ,chiu sng ,sng lp ,
ma xa khi ,cm ln khoi ,hoa ong a...Ni nh gi y m ra
nhiu hng nhiu s kin nhng tt thay u bt ngun t
cam xuc manh lit v con ngi ,canh vt Ty Bc rt i thn
thng .Con ngi Quang Dung du trong hin thc khc nghit
n u cung tm ra nhng yu t m mng . Khng phai la
s m mng la di, m mng qun thc t ma la s
m mng bc ln t s lac quan ,t cht ngi chin s .
Trn cai nn hoang s va dim l cua nui rng Ty Bc
,hnh anh ngi lnh Ty Tin kh th th ba hin ln va
khoe khon ,oai hung va tr tnh th mng . ho toat ln net
hao hoa lang man , ngay ca s hy sinh cua ho cung vy.
Ty Tin oan qun khng moc toc
Qun xanh mau la d oai hum
Mt trng gi mng qua bin gi
m m Ha Ni dang kiu thm
Rai rac bin cng m vin x
Chin trng i chng tic i xanh
Ao bao thay chiu anh v t
Sng Ma gm ln khuc c hanh .
Bng nhng hnh anh va cu th va biu tng ,Quang
Dung a phat hin ra mt cuc chin khac ,cuc chin khng
phn ch ta ,khng phn chin tuyn .va cac anh b i Ty Tin
c lm lui i bt chp gian kh (u khng moc toc ,da xanh
mau la ),bt chp cai cht ( rai rac bin cng m vin x chin trng i chng tic i xanh ),y ch dung manh nh h
(d oai hum),nhm pha bin thuy tin ti(mt trng gi mng
qua bin gi), lai sau lng ting gm thet bt lc cua con
sng ang "c hanh" v xui ...Cung ging nh chang Kinh Kha
ngay xa, hay hnh anh ngi con trai trong bai th "Tng bit
hanh " cua Thm Tm (ch nhn cha v ban tay khng -th khng
bao gi noi tr lai ), nhng chin s Ty Tin hi y cung nht
quyt mt i khng tr lai :
Ty Tin ngi i khng hen c
ng ln thm thm mt chia phi
Ai ln Ty Tin mua xun y
Hn v Sm Na chng v xui.
Co th noi ,sau hn nm mi nm k t khi ra i ,bai th
vn khng cu ,khng "cht gia" trong s c n.Ba mi t cu
khng mt cu nao non nt ,bng phng; trai lai ,cu nao cung

co ni lc ring ,tao nn kh v bi hung ,hoang da va qua cam

.Chung ta co th thy bong dang thi c " Hanh l nan","Thuc
ao nan" qua loat t Han Vit :oan binh , bin cng ,vin x
,chin trng ,c hanh... keo dai ngn vang ,a ngi oc
tr v vi cai khng kh nhng bai th bin tai cua Phu. Hn
na ,trong th Quang Dung t ai , sng nui ,con ngi Ty Bc
a tr thanh ni am anh.Nhng tn t tn lang :Ty Tin , sng
Ma ,Ving Chn ,Chu Mc ,Sai Khao,Pha Lung ...nh sn sang ngn
rung. Ch vi Ty Tin , Quang Dung a xac lp c v th Sn
thn cua mnh .Bi le, Ty Tin la mt trng hp th ch mt
bc a i vao c in .No vt qua s lng phn cu - mi
,truyn thng - hin ai at n s nht nguyn cua cai
ep , mt gia tr nm ngoai thi gian.
T.V.S