Trng i Hc kinh doanh v cng ngh H Ni

Khoa ti chnh - ngn hng

----------------------------

Gio trnh

ti chnh
doanh nghip
TS. Phm Thanh Bnh

H Ni - 2009

mc lc

Trang

Chng 1:Nhng khi nim c bn v ti chnh doanh nghip

1.1. Vai tr ca Ti chnh doanh nghip

1.1.1. Khi nim v ti chnh doanh nghip
1.1.2. Vai tr ca ti chnh doanh nghip
1.2. Nguyn tc qun l ti chnh doanh nghip
1.2.1. T ch v ti chnh
1.2.2. Tn trng php lut
1.2.3. S dng vn tit kim v c hiu qu
1.2.4. Cng khai v ti chnh
1.2.5. Gi ch tn
1.2.6. Hn ch, phng nga ri ro
1.3. Ni dung ch yu ca cng tc qun l ti chnh doanh nghip
1.3.1.Tham gia nh gi, la chn cc d n u t v kinh doanh
1.3.2. Xc nh nhu cu vn v t chc huy ng cc ngun vn p ng kp thi
cc hot ng ca doanh nghip
1.3.3. S dng c hiu qu cao s vn trong tay doanh nghip, qun l cht ch
cc khon thu, chi v m bo kh nng thanh ton ca doanh nghip
1.3.4. Qun l n v thc hin ng cc cam kt ti chnh ca doanh nghip vi
Nh nc, vi khch hng v vi ngi lao ng
1.3.5. Thc hin tt vic phn phi li nhun, trch lp v s dng cc qu ca doanh
nghip
1.3.6. Kim sot thng xuyn tnh hnh hot ng ca doanh nghip v thc hin
tt vic phn tch ti chnh
1.3.7. Thc hin tt vic k hoch ho ti chnh
1.4. Nhng nhn t ch yu nh hng ti vic t chc qun l

ti chnh ca doanh nghip

7
8
9
9
9
10
10
10
10
11
11
11
11
11
12
12
12
12

1.4.1. Nhn t loi hnh doanh nghip

1.4.2. Nhn t c im kinh t - k thut ca ngnh ngh kinh doanh
1.4.3. Nhn t mi trng kinh doanh
1.5. Xc nh nhu cu vn thnh lp doanh nghip
1.5.1. iu kin thnh lp doanh nghip
1.5.2. Xc nh nhu cu vn thnh lp doanh nghip
Chng 2:vn kinh doanh v ngun vn kinh doanh ca doanh nghip
2.1. Vn kinh doanh
2.1.1. Khi nim
2.1.2. C cu vn kinh doanh
2.2. Ngun vn kinh doanh v m hnh b tr ngun kinh doanh:
2.2.1. C cu ngun vn kinh doanh
2.2.2. Cc m hnh b tr ngun vn kinh doanh.
2.2.3. Cc cng c ti tr ngun vn kinh doanh

12
20
20

2.3. qun l vn c nh

41

2.3.1. Ti sn c nh v vn c nh

41

22
22
24
27
27
27
27
28
28
30
33

2.3.2. Hao mn v khu hao ti sn c nh

2.3.3. Lp k hoch khu hao v qun l vn khu hao
2.3.4. Bin php qun l v nng cao hiu qu s dng vn c nh
2.4. Qun l vn lu ng
2.4.1. Ti sn lu ng v vn lu ng
2.4.2. Lp k hoch vn lu ng
2.4.3. Bin php qun l v nng cao hiu qu s dng vn lu ng
Chng 3:Chi ph, doanh thu v li nhun ca doanh nghip
3.1. Chi ph ca doanh nghip
3.1.1. Khi nim v chi ph
3.1.2. Phn loi chi ph sn xut, kinh doanh
3.1.3. Lp d ton chi ph sn xut, kinh doanh
3.2. Gi thnh sn phm
3.2.1. Gi thnh sn phm ca doanh nghip
3.2.2. Bin php ch yu h gi thnh sn phm
3.3. Cc loi thu ch yu i vi doanh nghip
3.3.1. Thu gi tr gia tng
3.3.2. Thu tiu th c bit
3.3.3. Thu ti nguyn
3.3.4. Thu xut khu, thu nhp khu
3.3.5. Thu thu nhp doanh nghip
3.4. Doanh thu ca doanh nghip
3.4.1. Khi nim doanh thu v phn loi
3.4.2. ngha ca doanh thu v nhn t nh hng
3.4.3. Lp k hoch doanh thu bn hng v cung cp dch v
3.5. Ri ro kinh doanh v im ho vn
3.5.1. Ri ro kinh doanh
3.5.2. im ho vn
3.6. n by hot ng kinh doanh
3.6.1 Mi quan h gia chi ph c nh v chi ph bin i vi li nhun doanh nghip
3.6.2 n by hot ng v tc ng ca n by hot ng
3.7 Li nhun v phn phi li nhun.
3.7.1. Li nhun v ngha ca li nhun doanh nghip
3.7.2. Phng php xc nh li nhun doanh nghip
3.7.3. Phn phi v s dng li nhun doanh nghip
3.7.4. Bin php ch yu lm tng li nhun doanh nghip
Chng 4: u t pht trin
4.1. Nhng khi nim c bn
4.1.1. u t pht trin
4.1.2. D n u t
4.1.3. Chi ph v thu nhp ca d n u t
4.2. Gi tr thi gian ca tin
4.2.1. Li n, li kp
4.2.2. Gi tr tng lai ca tin
4.2.3. Gi tr hin ti ca tin tng lai

43
51
55
58
58
60
70
76
76
76
77
79
84
84
87
89
89
90
91
91
91
92
92
93
94
95
95
99
102
102
102
103
103
104
106
108
110
110
110
111
113
114
115
115
117

4.2.4 Cch tnh li sut

4.2.5 Tnh s tin tr dn mt khon vay hay khon thu mua ti chnh.
4.3. ng dng gi tr thi gian ca tin trong vic nh gi v
la chn d n u t

118
120
121

4.3.1. Hiu qu u t
4.3.2. Cc phng php nh gi v la chn d n u t
4.4 Lp k hoch u t v ngun vn u t
CHNG 5:NH GI TNH HNH TI CHNH DOANH NGHIP

121
121
133
154

5.1 CC BO CO TI CHNH CH YU CA DOANH NGHIP.

154
154
159
161
164
164

5.1.1 Bng cn i k ton:

5.1.2.Bo co kt qu hot ng kinh doanh:
5.1.3.Bo co lu chuyn tin t:
5.2. phn tch cc h s ti chnh ch yu ca doanh nghip.

5.2.1. nh gi kh nng thanh ton

5.2.2. nh gi mc s dng n ca doanh nghip:
5.2.3 nh gi vic s dng vn kinh doanh
5.2.4 nh gi mc sinh li
5.3. n by ti chnh
5.3.1 Khi nim v n by ti chnh
5.3.2 tc ng ca n by ti chnh ( Degree Of Financial Leverage DFL)
5.3.3. Mi quan h gia n by ti chnh (DFL) vi n by hot ng kinh
doanh (DOL)
5.4 phn tch din bin ngun vn v s dng vn
5.4.1 Mc ch phn tch
5.4.2 Phng php phn tch
5.5 D bo nhu cu vn bng tin.
5.5.1.Vn bng tin bao gm tin mt, tin gi ngn hng,
5.5.2 Ni dung v phng php lp k hoch lu chuyn tin t:
Chng 6:Nhng vn ti chnh trong trng hp c cu li, gii th, ph
sn doanh nghip

6.1 Vn ti chnh khi c phn ho doanh nghip nh nc

6.1.1- Khi nim v c phn ho
6.1.2- Mc tiu v yu cu ca vic c phn ho doanh nghip nh nc
6.1.3- Cc hnh thc c phn ho
6.1.4- Nhng vn ti chnh khi c phn ho doanh nghip nh nc:
6.2 Vn ti chnh khi chia, tch, hp nht, sp nhp, gii th doanh nghip
6.2.1_ Trng hp chia doanh nghip:
6.2.2 Trng hp tch doanh nghip:
6.2.3_ Trng hp hp nht doanh nghip:
6.2.4 Trng hp sp nhp doanh nghip:
6.2.5_ Trng hp gii th doanh nghip:
6.2.6_ Trng hp ph sn doanh nghip:

166
168
171
175
175
177
179
180
180
180
182
183
183
187
187
187
187
188
190
198
198
198
199
200
202
202

Chng 1

Nhng khi nim c bn v ti chnh doanh nghip

1.1. Vai tr ca Ti chnh doanh nghip
1.1.1. Khi nim v ti chnh doanh nghip
Doanh nghip l mt t chc kinh t c thnh lp nhm sn xut, cung ng sn phm
hng ho dch v trn th trng vi mc ch sinh li.
Trong nn kinh t, doanh nghip hot ng trong mt mi trng lun bin ng, c th
em li nhng c hi t c li nhun cao song cng c th gp nhng ri ro lm gim li
nhun thm ch thua l. V vy, tt c cc b phn trong doanh nghip, tuy c nhng nhim
v khc nhau nhng phi lun i theo mt chin lc kinh doanh t c hiu qu ao
nht, l nhng cn nhc v mt ti chnh ca doanh nghip. Ni cch khc, v mt ti
chnh, doanh nghip phi gii p c nhng vn sau:
-

Doanh nghip cn bao nhiu vn, ly t ngun no, bng cch no, vo lc no, chi
ph bao nhiu?

Doanh nghip u t vo u, chi ph th no, li nhun cao hay thp, bao nhiu?

Li nhun ca doanh nghip c s dng nh th no?

Chung quy, doanh nghip phi tnh ton ti s vn ng ca ng tin trong qu trnh
kinh doanh thng qua hng lot mi quan h kinh t gia doanh nghip vi cc i tc khc.
iu ngha l, thc hin nhim v ca mnh, doanh nghip c cc mi quan h kinh t
vi nhiu ch th khc nhau; v bn cht l quan h kinh t nhng cc quan h kinh t
li th hin qua cng c ng tin v ng tin tr thnh quan h ti chnh.
Cc quan h c cc dng sau y:
-

Quan h kinh t gia doanh nghip vi bn hng nh cung ng hng ho, dch v,
ti tr vn thng qua quan h ti chnh l thanh ton tin hng ho, dch v, gp vn
lin doanh, lin kt, vay n tr n, u t ti chnh ngn hn.

Quan h kinh t gia doanh ngip vi ngi lao ng trong doanh nghip th hin
qua quan h ti chnh l thanh ton tin cng, tin lng, ph cp, tr cp, hnh
thnh v s dng qu khen thng, qu phc li. Quan h ti chnh ni b cn c
hnh thc to lp cc qu khng chia ti u t cho doanh nghip nh qu b
sung vn iu l, qu u t pht trin.

Quan h ti chnh gia doanh nghip vi cc t chc x hi thng qua hnh thc ti
tr x hi, ng gp cho qu t thin v cc t chc nhn o khc.

Quan h kinh t gia doanh nghip vi nh nc thng qua quan h ti chnh nh

np thu, cc khon ph, l ph.

T y, c th ni rng :
Ti chnh doanh nghip, xt v bn cht l nhng quan h kinh t gia doanh
nghip vi nh nc v vi cc ch th kinh t x hi trong v ngoi nc, cn xt v
hnh thc l quan h ti chnh tin t trong qu trnh to lp v s dng cc qu tin t
cho hot ng kinh doanh ca doanh nghip.
1.1.2. Vai tr ca ti chnh doanh nghip
Trc y, trong nn kinh t k hoch ho tp trung, do c ch qun l ti chnh bao
cp cho nn ti chnh doanh nghip ch gi mt vai tr th ng, yu t.
Trong iu kin hin nay, khi doanh nghip chuyn sang hot ng theo c ch th
trng c s iu tit ca Nh nc, ti chnh doanh nghip ngy cng tr nn quan trng
bi nhng l sau y:

Hot ng ti chnh ca doanh nghip lin quan v nh hng trc tip ti tt c cc

hot ng ca doanh nghip.

Nhu cu vn cho hot ng kinh doanh ca doanh nghip ngy cng ln. Do vy, vic
la chn v s dng cc cng c ti chnh huy ng vn v vic s dng vn nh th
no nh hng rt ln n tnh hnh v hiu qu kinh doanh ca doanh nghip.

Cc thng tin v tnh hnh ti chnh ca doanh nghip l c s quan trng cho ngi
lnh o v cc nh qun l doanh nghip kim sot v ch o hot ng kinh
doanh ca doanh nghip.
Ti chnh doanh nghip c vai tr nh sau:

- Huy ng vn, m bo vn cho hot ng kinh doanh ca doanh nghip.

Trong qu trnh hot ng ca doanh nghip thng ny sinh cc nhu ca vn ngn
hn v di hn cho hot ng kinh doanh thng xuyn cng nh cho u t pht trin cua
doanh nghip. Vai tr ca ti chnh doanh nghip trc ht th hin ch xc nh ng
n cc nhu cu vn cn thit cho hot ng ca doanh nghip trong tng thi k, v tip
, la chn cc phng php v hnh thc thch hp huy ng ngun vn t bn trong v
bn ngoi, p ng kp thi cc nhu cu vn ca doanh nghip. Ngy nay, cng vi s pht
trin ca nn kinh t th trng ny sinh nhiu hnh thc mi cho php cc doanh nghip
huy ng vn t bn ngoi. Ti chnh doanh nghip phi ch ng la chn cc hnh thc v
phng php huy ng vn m bo cho doanh nghip hot ng thun li vi chi ph huy
ng vn mc thp.
- S dng vn tit kim v hiu qu.
Hiu qu hot ng kinh doanh ca doanh nghip ph thuc vo vic t chc s
dng vn. Vai tr ca ti chnh doanh nghip l nh gi v la chn d n u tin trn c
s phn tch kh nng sinh li v mc ri ro ca d n. Vic huy ng kp thi cc
ngun vn c ngha rt quan trng, to iu kin cho doanh nghip chp c cc c hi
kinh doanh. Mt khc, vic huy ng ti a s vn hin c ca doanh nghip vo hot ng

kinh doanh c th trnh c nhng thit hi do ng vn gy ra, ng thi gim bt nhu

cu vay vn, t gim c khon tin li vay. Vic hnh thnh v s dng tt cc qu ca
doanh nghip, vic s dng cc hnh thc thng, pht vt cht mt cch hp l gp phn
quan trng thc y cn b nhn vin gn b vi doanh nhgip, nng cao nng sut lao
ng, ci tin sn xut kinh doanh, qua , nng cao hiu qu s dng vn.
- L cng c quan trng kim sot, ch o hot ng kinh doanh ca doanh nghip.
Thng qua tnh hnh thu, chi tin t hng ngy,tnh hnh ti chnh v cc ch tiu ti
chnh, nh qun l doanh nghip c th nh gi v kim sot c cc mt hot ng ca
doanh nghip, pht hin kp thi nhng tn ti, vng mc trong kinh doanh, t a ra
cc quyt nh thch hp.

1.2. Nguyn tc qun l ti chnh doanh nghip

thc hin tt vic qun l ti chnh, trong cng tc t chc hot ng ti chnh
ca doanh nghip, cn qun trit mt s nguyn tc c bn sau:
1.2.1. T ch v ti chnh
Quyn t ch ti chnh ca doanh nghip bao hm hai ni dung ch yu: quyn chi
phi ca doanh nghip i vi ti sn, vn ling ca mnh v trch nhim, ngha v ti chnh
ca doanh nghip i vi Nh nc, khch hng, ngi lao ng v cc i tc khc ca
doanh nghip. i vi tng loi hnh doanh nghip th ni dung ca quyn t ch ti chnh
c nhng kha cnh ring. Tuy nhin, vn c nhng im chung nh sau:

Ngoi s vn s hu, doanh nghip c quyn la chn hnh thc v cch thc huy
ng vn ph hp vi quy nh ca php lut.

Doanh nghip c quyn ch ng s dng tin vn v ti sn ca mnh kinh

doanh cc ngnh, ngh ng k.

T chu trch nhim v cc kt qu kinh doanh (li n, l chu).

C ngha v np thu v thc hin cc ngha v ti chnh khc vi Nh nc theo

quy nh ca php lut.

Cc thnh vin hay ch s hu ca doanh nghip phi chu trch nhim v cc

khon n ca doanh nghip theo mc m php lut quy nh i vi tng loi
hnh doanh nghip.

Doanh nghip c quyn quyt nh s dng phn li nhun thu c t kt qu kinh doanh.

Ngi qun l cn nm vng ni dung c th ca quyn t ch ti chnh trong phm

vi doanh nghip ca mnh pht huy vai tr ch ng trong hot ng kinh doanh.
1.2.2. Tn trng php lut
Tt c cc doanh nghip tt c cc quc gia u phi hot ng trong khun kh
php lut nhm m bo cho cc hot ng kinh t din ra trong trt t, cng bng.

Cn phi thy php lut, mt mt l sidy rng buc cc doanh nghip phi tn
trng li ch quc gia, li ch cng cng, song mt khc n cng l l chn bo v cc li
ch hp php ca doanh nghip. Doanh nghip c t do kinh doanh tm kim li nhun
trong khun kh ca php lut. Qun l ti chnh phi nm vng ni dung ca php lut v
hnh ng theo php lut (c php lut quc gia v php lut quc t).
1.2.3. S dng vn tit kim v c hiu qu
Mc tiu hng u ca doanh nghip l thu c li nhun. V vy, phi s dng
vn tit kim v c hiu qu. Khi huy ng v s dng mi ng vn vo bt k cng vic
g i hi phi d tnh c hiu qu do ng vn mang li. Phi p dng mi bin php
ng vn khng ngng vn ng, khng ngng sinh li cao nht.
1.2.4. Cng khai v ti chnh
bo v li ch hp php ca nhng ngi c quan h vi doanh nghip (nh u
t, ngi cho vay, c quan gim st,)php lut quy nh doanh nghip phi cng khai mt
s thng tin v ti chnh.

Cng khai thng tin v ti chnh khng phi l cng khai ton b thng tin v ti chnh
ca doanh nghip, m l cng khai nhng thng tin cn thit theo yu cu ca php lut.
Mc , ni dung v hnh thc cng khai v ti chnh i vi tng loi hnh doanh
nghip c nhng im khc nhau tu theo yu cu ca php lut.

Nhng thng tin cng khai phi m bo chnh xc, c kim ton xc nhn.

1.2.5. Gi ch tn
Gi ch tn c coi l mt tiu chun o c trong cuc sng hng ngy v cng
l mt tiu chun o c ca nh kinh doanh, mt nguyn tc cho hot ng kinh doanh
lnh mnh.
Gi ch tn trong cng tc qun l ti chnh ca doanh nghip c h hin ch tn
trng v chp hnh k lut thanh ton, thc hin ng v y cc trch nhim v ngha v
ti chnh cam kt vi Nh nc, vi nhng ngi c quan h vi doanh nghip, vi ngi
lao ng trong doanh nghip, vi ngi cung cp, vi khch hng v vi cc ch n...
thc hin tt nguyn tc ny, doanh nghip phi thng xuyn kim sot c tnh
hnh n v p dng cc bin php thch hp m bo kh nng thanh ton cc khon n n
hn, t chc tt cc ngun ti chnh thc hin cc hp ng kinh t k kt vi khch hng.
1.2.6. Hn ch, phng nga ri ro
Hot ng kinh doanh thng gn lin vi nhng ri ro.
Nguyn tc phng nga, hn ch ri ro c th hin ch: nh gi, lng nh
kh nng thu li nhun v kh nng ri ro m doanh nghip c th gp phi la chn
cch thc huy ng v u t vn mt cch thch hp; ch ng ra cc bin php nhm
phng nga, phn tn v hn ch ri ro nh a dng ho danh mc u t, mua bo him ti
sn, hoc trch lp cc khon d phng nu kh nng xy ra tn tht.

10

1.3. Ni dung ch yu ca cng tc qun l ti chnh doanh nghip

Cng tc qun l ti chnh ca mt doanh nghip thng bao gm nhng ni dung
ch yu sau:
1.3.1.Tham gia nh gi, la chn cc d n u t v kinh doanh
Vic xy dng, nh gi v la chn cc d n u t v kinh doanh do nhiu b
phn trong doanh nghip cng phi hp thc hin. Trn gc ti chnh, iu ch yu cn
phi xem xt l hiu qu ti chnh ca d n tc l cn xem xt, cn nhc gia chi ph b ra,
ri ro c th gp phi v kh nng thu li nhun khi thc hin d n, dng thc o ti
chnh la chn c nhng d n c mc sinh li cao.
1.3.2. Xc nh nhu cu vn v t chc huy ng cc ngun vn p ng kp thi cc
hot ng ca doanh nghip
Tt c cc hot ng kinh doanh ca doanh nghip u i hi phi c vn. Ti
chnh doanh nghip phi xc nh cc nhu cu vn cn thit cho cc hot ng ca doanh
nghip trong k (bao hm vn di hn v vn ngn hn). Tip theo, phi t chc huy ng
cc ngun vn p ng kp thi, y v c li cho cc hot ng ca doanh nghip. i
n quyt nh la chn hnh thc v phng php huy ng vn thch hp, cn xem xt cn
nhc trn nhiu mt nh: kt cu ngun vn, nhng im li v bt li ca tng hnh thc
huy ng vn, chi ph cho vic s dng mi ngun vn v.v...
1.3.3. S dng c hiu qu cao s vn trong tay doanh nghip, qun l cht ch cc
khon thu, chi v m bo kh nng thanh ton ca doanh nghip
Ti chnh doanh nghip phi tm mi bin php huy ng ti a s vn trong tay
doanh nghip (vn t c v vn vay) vo hot ng kinh doanh, gii phng kp thi s vn
ng, theo di cht ch v thc hin tt vic thanh ton, thu hi tin bn hng v cc khon
thu khc, ng thi qun l cht ch mi khon chi pht sinh trong qu trnh hot ng ca
doanh nghip. Thng xuyn tm bin php thit lp s cn bng gia thu v chi bng tin,
m bo cho doanh nghip lun c kh nng thanh ton cng n.
1.3.4. Qun l n v thc hin ng cc cam kt ti chnh ca doanh nghip vi Nh
nc, vi khch hng v vi ngi lao ng
Qun l n l mt trong nhng cng tc qun l ti chnh rt quan trng khng ch
lin quan n qu trnh kinh doanh m cn lin quan n s tn ti v pht trin ca doanh
nghip. Doanh nghip phi vay khi thiu vn, nhng doanh nghip cng c th l ch n khi
cho vay, bn chu... N ca doanh nghip phi bo m thanh ton ng k hn. N ca
khch hng phi thu hi ng hp ng m bo tnh hnh ti chnh lnh mnh.
Cc ngha v np thu, ph, l ph, phi thc hin ng vi lut php v cc quy nh
ca Nh nc, khng trn thu, lu thu, dy da np thu chm.
Cc cam kt trong hp ng lao ng nh tr lng, np bo him x hi, cc khon
phc li, khen thng phi thc hin ng php lut v bo m li ch ca ngi lao ng.

11

1.3.5. Thc hin tt vic phn phi li nhun, trch lp v s dng cc qu ca doanh nghip
Thc hin phn phi hp l li nhun sau thu cng nh trch lp v s dng tt cc
qu ca doanh nghip s gp phn quan trng vo vic pht trin doanh nghip v ci thin
i sng ca cng nhn vin trong doanh nghip.
1.3.6. Kim sot thng xuyn tnh hnh hot ng ca doanh nghip v thc hin tt
vic phn tch ti chnh
Thng qua tnh hnh thu, chi tin t hng ngy, tnh hnh thc hin cc ch tiu ti
chnh cho php kim sot c tnh hnh hot ng ca doanh nghip. Mt khc, cn nh k
tin hnh phn tch tnh hnh ti chnh ca doanh nghip. Qua phn tch, cn nh gi c
hiu qu s dng vn, nhng im mnh v im yu trong qun l v d bo trc tnh hnh
ti chnh ca doanh nghip, t phc v c lc cho cng tc iu chnh kinh doanh.
1.3.7. Thc hin tt vic k hoch ho ti chnh
Cc hot ng ti chnh ca doanh nghip cn c d kin trc thng qua vic lp
k hoch ti chnh. C k hoch ti chnh tt th doanh nghip c th a ra cc quyt nh ti
chnh thch hp nhm t ti cc mc tiu ca doanh nghip. Qu trnh thc hin k hoch ti
chnh cng c th ch ng a ra cc gii php hu hiu khi th trng bin ng.

1.4. Nhng nhn t ch yu nh hng ti vic t chc qun l

ti chnh ca doanh nghip
Ti chnh l cng c quan trng thc hin cc mc tiu ca doanh nghip. V vy
vic t chc qun l ti chnh trong cc doanh nghip u da trn nhng c s chung nht.
Tuy nhin, mi loi hnh doanh nghip khc nhau, iu kin kinh doanh khc nhau, mi
trng kinh t - x hi khc nhau th vic t chc qun l ti chnh cng khc nhau.
Sau y l mt s nhn t ch yu nh hng ti vic t chc qun l ti chnh
doanh nghip.
1.4.1. Nhn t loi hnh doanh nghip
Vit Nam gia nhp T chc Thng mi Th gii (WTO) t nm 2006, tr thnh
mt nc c nn kinh t th trng vi nhiu loi hnh doanh nghip khc nhau. Hin nay,
nc ta theo php l c cc loi hnh doanh nghip ch yu sau y:
- Cng ty trch nhim hu hn.
- Cng ty c phn.
- Cng ty hp danh.
- Doanh nghip t nhn.
- Nhm cng ty (cng ty m - cng ty con, tp on kinh t...).
- Hp tc x.

12

Cc doanh nghip c vn u t nc ngoi, doanh nghip Nh nc cng c t chc

theo tng loi hnh doanh nghip c th l cng ty trch nhim hu hn, cng ty c phn...
Loi hnh t chc doanh nghip nh hng rt nhiu ti vic t chc qun l doanh
nghip, trc ht l nh hng ti 2 vn ti chnh ch yu l:
- Phng thc to lp vn v huy ng vn, chuyn nhng vn.
- Phng thc phn phi li nhun.
Sau y s xem xt vic t chc qun l ti chnh trong mt s loi hnh doanh
nghip ch yu.
1.4.1.1. Cng ty trch nhim hu hn:
C hai loi cng ty trch nhim hu hn l Cng ty trch nhim hu hn mt thnh
vin v Cng ty trch nhim hu hn c t hai thnh vin tr ln.
-

Cng ty trch nhim hu hn mt thnh vin:L doanh nghip do mt t chc

hoc mt c nhn lm ch s hu (ch s hu cng ty), ch s hu cng ty chu
trch nhim v cc khon n v ngha v ti sn khc ca cng ty trong phm vi
s vn iu l ca Cng ty ( trch nhim hu hn ).

Nh vy, mt t chc hoc mt c nhn c th b vn thnh lp loi hnh cng ty

ny v tr thnh ch s hu ca cng ty. Cng v vy nn ch s hu c quyn quyt nh
ti vic qun tr v kinh doanh ca cng ty.

c th v ti chnh ca cng ty trch nhim hu hn mt thnh vin.

Ni dung qun l ti chnh

c th vi Cng ty TNHH mt thnh vin

(1) To lp vn khi thnh lp - Ch s hu cp vn, u t vn hnh thnh vn iu l.

cng ty v khi hot ng:
- c quyn huy ng vn hot ng theo quy nh
ca php lut (khng c pht hnh c phiu)
(2) Chuyn nhng vn, rt - Ch s hu c quyn rt vn bng cch chuyn nhng
vn:
mt phn hoc ton b vn iu l ca Cng ty cho t
chc, c nhn khc (trng hp chuyn nhng mt phn
s tr thnh Cng ty TNHH c t 2 thnh vin tr ln).
- Nu rt vn bng hnh thc khc th vn phi chu trch
nhim lin i v ngha v ti sn v cng n ca cng ty.
(3) Phn phi li nhun:

- Ch s hu quyt nh vic s dng li nhun sau thu

v sau khi hon thnh cc ngha v ti chnh khc.
- Khng c rt li nhun khi Cng ty khng thanh ton
cc khon n v cc ngha v ti sn khc n hn.

13

Cng ty trch nhim hu hn mt thnh vin mc d c th do mt c nhn lm ch

s hu nhng ch s hu ch chu trch nhim v cc khon n v ngha v ti sn khc ca
cng ty trong phm vi s vn iu l ca cng ty (trch nhim hu hn) ch khng phi chu
trch nhim v hn nh doanh nghip t nhn.
-

Cng ty trch nhim hu hn hai thnh vin tr ln:

Cng ty trch nhim hu hn hai thnh vin tr ln l doanh nghip do cc thnh

vin l t chc hoc c nhn lm ch s hu, nhng s thnh vin khng qu 50. Thnh
vin chu trch nhim v cc khon n v ngha v ti sn khc ca doanh nghip trong
phm vi s vn gp ca mnh ( trch nhim hu hn )

c th v ti chnh ca cng ty trch nhim hu hn hai thnh vin tr ln:

Ni dung qun l ti
c th vi Cng ty TNHH hai thnh vin tr ln
chnh
(1) To lp vn khi - Thnh vin gp vn bng tin hoc ti sn theo cam kt hnh
thnh lp cng ty v
thnh vn iu l.
khi hot ng:
- Thnh vin c u tin gp thm vn khi cng ty tng vn iu l
- c quyn huy ng vn hot ng theo quy nh ca php
lut (tr vic pht hnh c phiu)
(2) Chuyn nhng - Thnh vin c chuyn nhng mt phn hoc ton b vn gp
vn, rt vn:
cho cng ty nu thnh vin khng tn thnh cc quyt nh
ca Hi ng thnh vin lin quan ti iu l, t chc... ca
Cng ty.
Nu cng ty khng mua li th c bn cho thnh vin khc hoc
ngi khc khng phi l thnh vin.
- Chuyn nhng mt phn hoc ton b vn gp ca mi thnh
vin theo nguyn tc:
Cho bn cho ni b thnh vin trc.
Cn tha mi cho bn ra ngoi Cng ty.
c dng tr n, ch n c th tr thnh thnh vin hoc
bn li (bn trong trc, bn ngoi sau).
- Thnh vin c quyn cho, tng, chuyn quyn tha k phn
vn gp.
- Thnh vin khng c rt vn gp m ch c chuyn
nhng cho, tng, chuyn quyn tha k v cc trng hp
gim vn iu l theo quy nh ca cng ty.
(3) Phn phi li - Hi ng thnh vin c quyn chia li nhun cho cc thnh
nhun, x l l:
vin theo t l gp khi c li v hon thnh ngha v thu,
ti chnh, ng thi vn m bo thanh ton cc khon n v
ngha v ti sn n hn tr sau khi chia li nhun.
- c quyn trch lp cc qu t li nhun sau thu.
- Nu l, Hi ng thnh vin phi ph duyt phng n x l l.

14

1. 4.1. 2. Cng ty c phn

Cng ty c phn l doanh nghip, trong :
- Vn iu l c chia thnh nhiu phn bng nhau gi l c phn.
- C ng (ngi s hu c phn) c th l t chc, c nhn v s lng c ng ti
thiu l 3, ti a khng hn ch (tr khi cc lut chuyn ngnh c quy nh khc).
- C ng ch chu trch nhim v cc khon n v ngha v ti sn khc ca doanh
nghip trong phm vi s vn gp vo doanh nghip (trch nhim hu hn)
Nh vy, cng ty c phn c th c cc c ng s hu s lng c phn khc nhau
nhng c ng cng ch chu trch nhim hu hn v ngha v ti chnh.
Trong cng ty c phn, cn phn bit cc khi nim c th sau y:
- C phn l cc phn bng nhau c chia ra t vn iu l. Chng hn mt cng ty
c phn c vn iu l do cc c ng gp l 500 triu ng, mi c phn tr gi l 10.000
ng th s lng c phn l 500.000.000/10.000 bng 50.000 c phn.
- C phiu l chng ch do cng ty c phn pht hnh hoc bt ton ghi s xc nhn
quyn s hu mt hoc mt s c phn ca cng ty .
C phiu c th ghi tn hoc khng ghi tn. Gi tr ban u ca mi c phiu gi l mnh
gi c phiu.
- C ng l ngi s hu t nht mt c phn pht hnh ca cng ty c phn.
Ngi s hu c phn ph thng gi l c ng ph thng. Ngi s hu c phn u i (c
phn u i biu quyt, c phn u i c tc, c phn u i hon li, c phn u i khc)
gi l c ng u i.
- C tc l khon li nhun rng c tr cho mi c phn bng tin mt hoc bng
ti sn khc t ngun li nhun cn li ca cng ty sau khi thc hin ngha v ti chnh.

c th v ti chnh ca cng ty c phn

Ni dung qun l ti chnh

c th vi cng ty c phn

(1) To lp vn khi thnh lp - Khi thnh lp cng ty: phi xc nh vn iu l v s

cng ty v khi hot ng:
lngc phn pht hnh ngi mua c phn mua.
Cc c ng sng lp phi cng nhau nm gi t nht
20% tng s c phn cho bn.
- Khi tng vn iu l: pht hnh thm c phiu bn
bn trong v ngoi cng ty.
- Khi chuyn i t loi hnh doanh nghip khc sang
cng ty c phn th phi xc nh gi tr doanh nghip
c tnh thnh vn iu l ca cng ty c phn v
tnh mc s hu ca cc c ng c, c ng mi.
- c quyn pht hnh chng khon cc loi huy
ng vn hot ng theo quy nh ca php lut, c
vay ca cc t chc tn dng.

15

(2) Chuyn nhng vn:

a. C phn ph thng

- c t do chuyn nhng.

b. C phn u i biu quyt - Khng c chuyn nhng. Nhng sau 3 nm k t

khi c ng k kinh doanh th c phn u i biu
(c phn c s phiu biu
quyt ca c ng sng lp phi chuyn i thnh c
quyt nhiu hn c phn ph
phn ph thng.
thng tc l c phn do Chnh
ph u quyn v c phn ca
Ring c phn ph thng ca c ng sng lp th c
c ng sng lp):
t do chuyn nhng trong 3 nm ni trn cho c ng
sng lp khc. Nu chuyn cho c ng khc th phi
c i hi c ng chp nhn
- Ring c phn ph thng ca c ng sng lp th c
t do chuyn nhng trong 3 nm ni trn cho c ng
sng lp khc. Nu chuyn cho c ng khc th phi
c i hi c ng chp nhn.
c. C phn u i c tc (c - c t do chuyn nhng.
phn c tr c tc cao hn
c phn ph thng hoc mc
n nh hng nm, khng ph
thuc vo kt qu kinh doanh):
d. C phn u i hon li (c - c t do chuyn nhng.
phn c cng ty hon li vn):
- c cng ty mua li c phn nu ch s hu yu cu
bt c lc no hoc hon li vn theo iu kin ghi
trn c phiu u i hon li.
(3) Phn phi li nhun:

- i hi c ng quyt nh vic phn phi c tc, trch

lp cc qu ca cng ty, b p l trc sau khi
hon thnh ngha v thu v cc ngha v ti chnh
khc ng thi vn m bo kh nng thanh ton n
n hn.

1.4.1.3. Cng ty hp danh

Cng ty hp danh l doanh nghip, trong :
- Phi c t nht hai thnh vin l ch s hu chung ca cng ty, cng nhau kinh
doanh di mt tn chung (gi l thnh vin hp danh); ngoi cc thnh vin hp danh c
th c thnh vin gp vn.
- Thnh vin hp danh phi l c nhn, chu trch nhim bng ton b ti sn ca
mnh v cc ngha v ca cng ty.
- Thnh vin gp vn ch chu trch nhim v cc khon n ca cng ty trong phm
vi s vn gp vo cng ty.
Nh vy, bn cht ca cng ty hp danh l cng ty trch nhim v hn, chnh v vy
lut php hn ch vic huy ng vn trong th trng di hnh thc pht hnh cc chng
khon (cng c n).

16

c th v ti chnh ca cng ty hp danh.

- To lp vn khi thnh lp cng ty v khi hot ng:

Khi thnh lp cng ty, cc thnh vin hp danh v thnh vin gp vn phi gp vn theo
cam kt. Vn gp c th bng tin hoc ti sn khc v ti sn phi chuyn quyn s hu
cho cng ty. C th tip nhn thm thnh vin mi sau khi hot ng.
Cng y hp danh c quyn huy ng vn cho kinh doanh (vay ca cc t chc tn dng)
nhng khng c pht hnh bt k loi chng khon no.
- Chuyn nhng vn gp:
Thnh vin hp danh khng c chuyn nhng mt phn hoc ton b vn gp ti
cng ty cho ngi khc nu khng c s chp thun ca cc thnh vin cn li.
Thnh vin hp danh c th rt vn khi cngty nu c Hi ng thnh vin chp
thun v phi thng bo trc t nht 6 thng.
Thnh vin gp vn c quyn chuyn nhng phn vn gp cho ngi khc.
- Phn phi li nhun:
Hi ng thnh vin (Hi ng ca tt c thnh vin) quyt nh vic phn phi li
nhun, bao gm tng s li nhun sau thu c chia v s li nhun c chia cho mi
thnh vin theo t l vn gp hoc theo quy nh trong iu l cng ty.
1.4.1.4. Doanh nghip t nhn:
Doanh nghip t nhn l doanh nghip do mt c nhn lm ch v t chu trch
nhim bng ton b ti sn ca mnh v mi hot ng ca doanh nghip.
Thc cht doanh nghip t nhn ch do mt c nhn lm ch nn phi chu trch
nhim v hn v ngha v ti sn, n nn ca cng ty trong qu trnh kinh doanh.
Php lut hin hnh cng quy nh mi c nhn ch c thnh lp mt doanh
nghip t nhn.

c th v ti chnh ca doanh nghip

- To lp vn khi thnh lp cng ty v khi hot ng:

Vn iu l do ch doanh nghip ng k, bao gm tin, ti sn. Nu l ti sn khc

ngoi tin, vng th ch doanh nghip phi k khai r loi ti sn v gi tr cn li ca ti sn.
Ch doanh nghip c quyn ng k hoc gim vn u t trong qu trnh kinh doanh,
nhng nu gim vn xung thp hn vn u t ng k th phi ng k li trc khi gim vn.
V l cng ty trch nhim v hn nh cng ty hp danh nn doanh nghip t nhn
khng c huy ngvn bng cch pht hnh bt k loi chng khon no.
- Quyn cho thu v bn doanh nghip:

17

Ch doanh nghip t nhn c quyn cho thu ton b doanh nghip c mnh nhng
vn phi chu trch nhim trc php lut vi t cch l ch s hu doanh nghip.
Ch doanh nghip t nhn cng c quyn bn doanh nghip cho ngi khc nhng
phi thng bo y ngha v ti chnh cha hon thnh cho c quan ng k kinh doanh
trc khi chuyn giao doanh nghip cho ngi mua.
- Phn phi li nhun:
Ch doanh nghip c ton quyn quyt nh vic s dng li nhun sau thu.
1.4.1.5. Nhm cng ty
Nhm cng ty l tp hp cc cng ty c mi lin h gn b lu di vi nhau v li
ch kinh t, cng ngh, th trng v cc dch v kinh doanh khc.
Nhm cng ty c th l cc hnh thc: cng ty m - cng ty con, tp on kinh t
hoc cc hnh thc khc.
Nh vy, mi doanh nghip thnh vin trong nhm cng ty u c t cch php
nhn ring v chu trch nhim trc php lut v ngha v, quyn li ca mnh. Nhm cng
ty, v mt hnh thc l tp hp ca cc cng ty c lp, cn v mt ni dung l quan h li
ch gia cc cng ty .
Sau y l nhm cng ty c t chc theo hnh thc cng ty m - cng ty con.

Cng ty m - cng ty con

Mt cng ty c coi l cng ty m ca cng ty khc nu thuc mt trong cc trng

hp sau y:
- S hu trn 50% vn iu l hoc tng s c phn ph thng pht hnh ca
cng ty .
- C quyn trc tip hoc gin tip b nhim a s hoc tt c thnh vin Hi ng
qun tr, gim c hoc tng gim c ca cng ty .
- C quyn quyt nh vic sa i, b sung iu l ca cng ty .
Theo khi nim trn y, cng ty m - cng ty con ph thuc ch yu vo mc s
hu hoc quyn ca cng ty ny i vi cng ty khc. V vy, vic qun l ti chnh trong m
hnh cng ty m - cng ty con cng c nhng vn khc bit so vi tng cng ty c lp.

c th v ti chnh ca cng ty m - cng ty con:

- To lp vn: quan h v vn ca cng ty con vi cng ty m khi thnh lp tu

thuc vo hnh thc php l ca cng ty con. Chng hn l cng ty trch nhim hu hn mt
thnh vin th do cng ty m u t 100% vn; l cng ty trch nhim hu hn nhiu thnh
vin th cng ty no l thnh vin gp vn trn 50% vn iu l s tr thnh cng ty m; l
cng ty c phn th cng ty no s hu trn 50% tng s c phn ph thng pht hnh s
l cng ty m.
Cng ty m v cc cng ty con c t cch php nhn nn c quyn huy ng vn
cho kinh doanh theo quy nh ca php lut.

18

- Trch nhim qun l ti chnh:

Quan h kinh t ti chnh gia cng ty m vi cng ty con v gia nhm cng ty vi
cc ch th khc l quan h c lp theo tng ch th cng ty. Trng hp cng ty m can
thip ngoi thm quyn, gy thit hi cho cng ty con th cng ty m phi chu trch nhim
v thit hi .
Bo co ti chnh hng nm lp theo tng cng ty, ring cng ty m phi lp bo co
ti chnh hp nht ca nhm cng ty.
- Phn phi li nhun:
Tng ch th cng ty trong nhm cng ty t chu trch nhim v ngha v ti chnh
v cng c quyn phn phi li nhun sau thu theo hnh thc php l ca cng ty v theo
iu l ca cng ty.
V doanh nghip nh nc
Trong nn kinh t th trng, chnh ph cc nc thng u t thnh lp nng
doanh nghip nh nc mt s ngnh ngh m nh nc cn chi phi nh hng pht
trin kinh t t nc hoc nhng lnh vc chm thu hi vn, kh ku gi u t (lnh vc
h tng c s).
V mt ti chnh, doanh nghip nh nc thng do nh nc u t 100% vn hoc
nm gi quyn chi phi bng t l vn cao. Do , hnh thc t chc ca doanh nghip nh
nc theo loi hnh doanh nghip no tu thuc vo mc nm gi vn ca nh nc ti
doanh nghip .
Ti Vit Nam, theo quy nh ca php lut hin hnh, doanh nghip Nh nc l
doanh nghip trong Nh nc s hu trn 50% vn iu l.
Theo quy nh ny, doanh nghip Nh nc khng ch t chc theo mt loi hnh
doanh nghip c th no m tu thuc vo mc s hu vn ca Nh nc trong doanh
nghip th hin vai tr chi phi ca Nh nc i vi doanh nghip . Nh vy doanh
nghip Nh nc c th c t chc di cc hnh thc php l sau y:
- Cng ty trch nhim hu hn mt thnh vin (100% vn Nh nc do mt t chc
lm ch s hu).
- Cng ty trch nhim hu hn hai thnh vin tr ln (cc thnh vin gp vn thuc
s hu Nh nc chim trn 50% vn gp ca cng ty).
- Cng ty c phn (c ng Nh nc nm trn 50% c phn ph thng pht hnh).
- Nhm cng ty (l cng ty m - cng ty con) nu Nh nc s hu trn 50% vn
iu l hoc c phn ph thng, l tp on kinh t nu Nh nc s hu trn 50% vn iu
l trong tp on.
Vic qun l ti chnh i vi doanh nghip Nh nc c cn c vo tng hnh
thc php l ca doanh nghip nghin cu cc phn trn.

19

1.4.2. Nhn t c im kinh t - k thut ca ngnh ngh kinh doanh

Mi doanh nghip kinh doanh trong mt s ngnh, ngh nht nh, chng hn doanh
nghip sn xut, xy dng, thng mi, dch v... Mi ngnh, ngh kinh doanh c c im
kinh t - k thut ring bit. c im kinh t - k thut ca ngnh ngh kinh doanh nh
hng ti cng tc t chc qun l ti chnh doanh nghip trn cc mt sau y:
- nh hng ti c cu vn kinh doanh:
Nhng ngnh nh sn xut, xy dng, ng tu... phi c vn u t di hn rt ln
xy dng nh xng, mua sm my mc, thit b, phng tin vn ti. Ngnh dch v ti chnh,
ngn hng li i hi vn bng tin l chnh. Ngnh dch v khc nh t vn, o to li i hi
vn u t vo nhn lc l chnh, tc vn lu ng. Ngnh thng mi th vn ch yu nm
trong khu lu thng nn c cu vn kinh doanh phi ch trng ti vn u t ngn hn.
- To ra tnh thi v ca vn kinh doanh:
Mt s ngnh c tnh thi v r rng nh ngnh xut khu nng sn, du lch (theo
ma), thng mi (hng may mc theo ma).... nn nhu cu vn ca cc doanh nghip kinh
doanh ngnh ny cng c tnh thi v. Doanh nghip phi b tr tng ngun vn tm thi
khi thi v n, ngc li khi ht thi v th phi s dng vn cho hp l, khng ng.
- nh hng ti tc chu chuyn ca vn kinh doanh:
Ngnh c chu k sn xut di nh ngnh ng tu, ngnh xy dng... th vn lun
chuyn rt chm, vn thu hi c khi no sn phm hon thnh, bn giao. Nhng ngnh
sn xut hng tiu dng, ngnh thng mi th vn vn ng nhanh hn. Doanh nghip phi
ch ti c im ny b tr v s dng vn hp l, kp thi, tng tc chu chuyn vn
bng cc bin php thch hp.
1.4.3. Nhn t mi trng kinh doanh
Mi trng kinh doanh l nhng iu kin bn ngoi, ni doanh nghip hot ng.
Mi trng kinh doanh a dng, lun bin ng, c th nh hng trc tip hoc gin tip
ti cng vic kinh doanh ca doanh nghip. V phng din ti chnh, mi trng kinh
doanh c th tc ng thun li, lm tng doanh thu v li nhun cho doanh nghip. Nhng
mi trng kinh doanh cng c th lm tng chi ph, gim c hi kinh doanh, thm ch gy
nn s ph sn doanh nghip.
Nhn thc c tc ng ca mi trng kinh doanh s gip cho cng tc qun l ti
chnh tn dng c c hi thun li v hn ch nhng ri ro c th gp phi.
Nhng ni dung ch yu v mi trng kinh doanh l:
1.4.3.1. Mi trng kinh t, ti chnh:
Mi trng kinh t, ti chnh tc ng mnh nht ti vic qun l ti chnh doanh
nghip. Hnh thi biu hin c th ca mi trng kinh t, ti chnh l:
- Tnh trng ca nn kinh t:

20

Vng lnh th hoc quc gia ni doanh nghip kinh doanh nu ang trn tng trng
kinh t th trin vng u t l c li, sc mua s tng, cu v dch v s a dng. Ngc li, nu
vng ang suy thoi th kinh doanh s c th b thu hp do th trng trm lng.
Lm pht l yu t tc ng rt mnh ti ti chnh doanh nghip. Lm pht cao v c
xu th tip tc tng s lm tng nhu cu vn kinh doanh v d gy ra tnh trng li gi, l
tht.. Vit Nam nhng nm 80 trc thi k i mi xy ra tnh trng ny. Nhng thiu
pht cng gy ra tc ng tiu cc khng km so vi lm pht: lm cho th trng gim hn
mc u t, cu v tiu dng chng li.
- S pht trin ca th trng ti chnh:
Th trng ti chnh bao gm cc nh ch ti chnh (cc trung gian ti chnh) v cc
cng c ti chnh trn th trng (cc hnh thc tn dng, cc loi chng khon, cc dch v
thanh ton, bo lnh, t vn, cc hnh thc u t ti chnh...) nh hng trc tip ti ti
chnh doanh nghip. Th trng ti chnh pht trin tc ng ti ti chnh doanh nghip trn
c 2 mt: to thun li cho vic huy ng vn kinh doanh v l ni doanh nghip u t
ti chnh, m rng dch v sinh li.
Th trng ti chnh nu phn loi theo k hn ca cc cng c ti chnh giao dch
th c th chia lm 2 loi l th trng tin t v th trng vn. Doanh nghip c th tm
ngun ti tr trn th trng ti chnh (bao gm th trng tin t v th trng vn), tu
theo ngun vn cn huy ng l ngn hn hay trung han, di hn.
C cu th trng ti chnh
Th trng tin t
Th trng vn
(vn ngn hn)
(vn trung v di hn)
1. Th trng vay vn ngn hn:
1. Th trng chng khon:
- Vay ngn hn cc t chc tn dng (c - Pht hnh v giao dch cc chng khon
mt phn vay trung, di hn)
trung v di hn:
- Bo lnh
- Tri phiu
- Mua bn cc giy t c gi ngn hn
- C phiu
- Bao thanh ton
- Chng khon khc
2. Th trng hi oi:
2. Th trng tn dng thu mua:
- Giao dch (mua bn) cc loi ngoi t
- Thu mua ti chnh thng qua cc cng ty
cho thu ti chnh ti tr thu mua thit b,
my mc, nh xng...
3. Th trng tin t lin ngn hng:
3. Th trng cm c bt ng sn:
- Vay ln nhau ngn hn gia cc ngn hng - Ti tr mua sm a c, nh xng.
thng mi.
- Vay ngn hn gia ngn hng thng mi
vi ngn hng nh nc
- C s h tng:

21

C s h tng c th hiu theo ngha hp l iu kin vt cht ca mt nn kinh t c

nh hng ti vic kinh doanh ca doanh nghip nh tnh trng ng x, giao thng, thng
tin lin lc, t ai... Ni nhng iu kin thun li, gi c cnh tranh th doanh nghip c
th gim c chi ph nhiu loi, dnh c c hi kinh doanh tt.
Ngoi ra,thi quen tiu dng, vn ho dn tc, s pht trin ca khoa hc, cng ngh
trong tng lai... cng l nhn t nh hng ti tnh hnh kinh doanh v tnh hnh ti chnh
doanh nghip, v nhng nhn t ny chi phi doanh thu, li nhun ca doanh nghip.
1.4.3.2. Mi trng php l:
Mi trng php l l h thng lut php, chnh sch ca mi vng lnh th, mi
quc gia, mi khu vc hoc ca cng ng quc t c nh hng ti vic kinh doanh ca
doanh nghip. Mi trng php l c phm vi rt rng ln, chng hn nhng quy nh php
l v thu quan, v thng mi, v u t, v dch v, v t ai, v khuyn khch u t, v
quyn s hu tr tu, v ngn hng, ngoi hi...
Nhng yu t php l lun thay i, va c mt thun li l to mi trng thng
thong, xo b cc ro cn bt li cho kinh doanh, nhng ng thi cng lm thay i
nhng d tnh ca doanh nghip. trnh nhng ri ro ti chnh c th xy ra do mi
trng php l thay i, doanh nghip cn phi:
- D bo di hn xu th thay i ca mi trng php l ni kinh doanh c th
xy dng chin lc kinh doanh thch ng.
- nh gi ti a tc ng ca yu t php l thay i c nhng d phng ti
chnh cn thit b p cho tn tht nu xy ra.
- Cp nht c h thng cc chnh sch, php lut c lin quan trnh nhng khiu
kin dn n thit hi v thiu hiu bit php lut... Bin php m cc doanh nghip thng
p dng l thu chuyn gia t vn php l hoc thnh lp b phn php ch trong cng ty.

1.5. Xc nh nhu cu vn thnh lp doanh nghip

Trong iu kin hi nhp kinh t quc t, cc doanh nghip mi ra i ngy cng
nhiu, vi loi hnh v ngnh ngh kinh doanh a dng. Ti Vit Nam, chnh sch ca Nh
nc ta l khuyn khch mi ngi k c t chc, c nhn nc ngoi c iu kin ng ra
lp doanh nghip, k c trong nc v nc ngoi.
1.5.1. iu kin thnh lp doanh nghip
Thnh lp doanh nghip l vic thit lp mt t chc kinh t nhm sn xut, cung
ng dch v, hng ho p ng nhu cu ca ngi tiu dng v thng qua ch doanh
nghip thu c li nhun.
Trong iu kin kinh t th trng, vic lp doanh nghip trc ht phi xut pht t
nhu cu ca th trng. Chnh cu ca th trng l c hi ca vic kinh doanh. Nhng ch

22