So 4 Nam 2003

tp ch ra hng thng - s 4 (27) thng 4 nm 2003
nclp
Mc lc
Thi s - Trao i
Tr s
35 Ng Quyn
H Ni
T: 080-48486 / 48487
Fax: 080-48486
E-mail: nclp@hn.vnn.vn
Ban c vn
V Mo
TS. V c Khin
TS.Trn Ngc -ng
Trn Quc Thun
Tng bin tp
Nguyn Ch Dng
Pht hnh
Ti H Ni:
T: 080-43364
Ti TP. H Ch Minh:
T: 080-83771
Giy php xut bn
S 117/GP ngy 30/3/2001

ca B Vn ho - Thng tin
Ti khon
93101126
Vn phng Quc hi
35 Ng Quyn H Ni
Ti kho bc nh n-c
H Ni
In ti Nh in Bo Thanh Ho
U ban th-ng v Quc hi hp phin th-ng k th 6

v th 7
Khnh Vn 2
Th-ng mi ton cu v chnh sch v-t qua i ngho
Lm Nguyn-Minh c 5
T chuyn Hp ng v hiu n nim tin vo php lut
Ph-ng Linh 12
Nghin cu nh n-c
Trch nhim hin php
Bi Ngc Sn 20
Bn v hot ng ca Vin kim st nhn dn
TS. Nguyn Thi Phc 28
i mi t chc v hot ng ca chnh quyn cp x,
ph-ng
PGS, TS. Thi Vnh Thng 34
Nghin cu php lut
Ch quyn quc gia trong th gii ngy nay
TS. Trn Vn Thng 40
Vi nt v d n cc lut thu ti k hp th 3, Quc hi
kho XI
TS. inh Dng S 45
Php lut thu - mt s hn ch
TS. L Th Thu Thu 51
Php lnh trng ti th-ng mi-nhng th thch pha tr-c
LS. Trn Hu Hunh 61
Nghin cu chnh sch
Vn chnh lch giu-ngho vi qu trnh hi nhp th-ng
mi ton cu
Nguyn Trn Bt 67
Thc tin php l
X l hp ng v hiu qua mt v n
Phan H-ng Thu 72
Thng tin nghin cu
Hi ngh lin Ngh vin v T chc th-ng mi th gii
Phan H 76
u t- n-c ngoi v cc ngun tin gi i vi cc n-c ang
pht trin
80
nh ba: Thiu nhi th cho mng ngy 30/4
Nghin cu Lp php s 4 (4/2003)
Thi s - Trao i
U ban th-ng v Quc hi hp

phin th-ng k th 6 v th 7
khnh Vn
Nhm chun b cho k hp th 3, Quc hi kho XI s khai mc vo thng 5/2003, U ban th-ng
v Quc hi kho XI xem xt, quyt nh mt khi l-ng cng vic kh ln v quan trng vi mc
tiu y nhanh hn na cng tc xy dng lut, php lnh v bo m cht l-ng tt hn cho nhng
ni dung ca k hp Quc hi k ny. Tp ch NCLP xin im li mt s vn cn nhiu kin khc
nhau trong tho lun cc lut, php lnh ca hai phin hp th 6 v 7 va qua
D n Lut k ton
Quc hi xem xt,
cho kin ln th nht
d n lut ny ti k hp
th 2. D n Lut
-c sa i, b sung
theo h-ng tip thu nhiu
kin ca cc i biu
Quc hi v: i t-ng
p dng Lut k ton;
nhng vn lin quan
n k ton qun tr; thi
hn bo qun, l-u tr ti
liu k ton v tiu
chun, trch nhim ca
k ton tr-ng...
Ti phin hp th 6,
UBTVQH dnh nhiu thi
gian trao i v cho kin v
tnh hp l v kh thi ca mt
s quy nh trong d n nh-:
bo qun, thi gian l-u tr ti
Phin hp th 6, UBTVQH kho XI
liu k ton v trch nhim ca

k ton tr-ng. Theo mt s
thnh vin UBTVQH, nu quy
nh v thi gian bo qun, l-u
tr ti liu nh- trong d tho (20
nm) l qu di, gy kh khn
v tn km cho cc doanh
nghip. C kin ngh cn
Nghin cu Lp php s 4
T4
2003
nhc rt ngn xung 10-15 nm

hoc quy nh khung thi gian
hp l cho tng loi h s. Ban
son tho l gii thi gian bo
qun ti liu k ton ti a 20
nm l cn c vo thi hiu truy
cu trch nhim hnh s lin
quan ti ti liu k ton. quy
Phin hp U ban th-ng v Quc hi
nh c tnh kh thi hn,

UBTVQH ngh Ban son tho
tham kho kin ca cc ngnh
c lin quan nh-: Cc l-u tr
quc gia, B Cng an...
biu Quc hi ti k hp ti,

nh-: phm vi, i t-ng gim
st, khi nim gim st ti cao,
gim st ca i biu Quc hi
v ca on i biu Quc hi.
mt hng xe my vo i t-ng
chu thu tiu th c bit, vn
tng thu sut mt s mt
hng nh- bia, my iu ho
nhit
Lin quan ti trch nhim v

quyn hn ca K ton tr-ng,
UBTVQH nht tr vi quy nh
v quyn ca k ton tr-ng
-c bo l-u kin chuyn mn
bng vn bn, quyn bo co vi
c quan nh n-c c thm quyn
khi c kin khc vi kin ca
th tr-ng.
V phm vi gim st vn bn,

c kin cho rng, Quc hi
khng ch gim st nhng vn
bn quy phm php lut m cn
phi gim st c nhng vn bn
d-i lut, nhng vn bn c bit.
kin ny phn tch rng, vn
bn lut ca chng ta l lut
khung, c nhiu vn bn h-ng
dn thi hnh, do vy cn gim
st c nhng loi vn bn ny
bo m tnh thng nht.
Nhiu kin thnh vin

UBTVQH ch-a thuyt phc bi
l gii ca Chnh ph v vic
nh thu c bit 30% i vi
mt hng xe my. Lp lun ca
Chnh ph l nhm qun l v
hn ch s l-ng xe my hin
hnh; tuy nhin cc i biu ti
phin hp UBTVQH cho rng
trong nhiu nm ti, xe my vn
l ph-ng tin giao thng quan
trng i vi c- dn nng
thn, min ni v th nh. L
do nh thu gim n tc giao
thng ch-a thc s hp l v c
th tng c-ng qun l, p dng
mnh cc bin php hnh chnh
hoc c th hn ch s l-ng xe
my i vi tng vng, p dng
thu tiu th c bit i vi
tng loi xe.
D n Lut thng k
C nn quy nh trong d n
lut ny v thng k ngoi thng
k nh n-c? l vn m
cc thnh vin UBTVQH cn
nhc. Qun l v s dng kt
qu ca hot ng thng k tnhn l vn mi, ch-a c kinh
nghim, c th nh h-ng ti b
mt quc gia, b mt t-, quyn
li ca c nhn, t chc do
cn -c nghin cu, gii trnh
thm.
D n Lut hot ng gim
st ca Quc hi
D n -c trnh xin
kin i biu Quc hi ti k
hp th hai v -c hon
chnh thm mt b-c. Tuy
nhin, mt s vn vn cn
nhiu kin khc nhau v c th
y cng l nhng vn s
nhn -c s quan tm ca i
Vn on i biu Quc
hi c thm quyn gim st hay
khng cng l vn tranh lun
nhiu, bi trn thc t on i
biu pht huy vai tr quan
trng trong t chc hot ng
gim st ca i biu Quc hi.
Vn y l quy nh r v
thm quyn ca on i biu
Quc hi v cc i biu Quc
hi trong gim st.
Lut sa i, b sung mt
s iu ca Lut thu tiu th
c bit
UBTVQH c bn nht tr vi
nhiu ni dung sa i trong d
tho Lut v gp vo mt s
vn ln vn cn nhiu kin
khc nhau. Ni dung nhng vn
ny l vic c nn -a thm
V thu sut thu tiu th

c bit, mt s thnh vin
UBTVQH ngh Ban son tho
ht sc cn nhc ti tc ng ca
loi thu ny ti mi tr-ng u
t- i vi mt s mt hng tr-c
y ch chu mt loi thu tiu
th c bit (nh- my iu ho,
bia...) nay va phi chu thu
tiu th c bit va chu thu
gi tr gia tng...
Nghin cu Lp php s 4
T4
2003
Thi s - Trao i
D n Lut thu thu nhp

doanh nghip (sa i)
D n lut sa i theo
h-ng iu chnh gim mc thu
sut thu thu nhp doanh nghip
ni chung v khng phn bit
gia doanh nghip trong n-c v
doanh nghip n-c ngoi. Theo
lut hin hnh, doanh nghip
trong n-c c mc thu sut ph
thng l 32% trong khi doanh
nghip c vn u t- n-c ngoi
l 25%. D n lut xut mc
thu sut ph thng l 28% cho
c hai loi doanh nghip. Xung
quanh vn ny c nhiu
kin khc nhau. Mt s thnh
vin bn khon v hu qu gim
thu ngn sch ln trong khi kh
nng tng thu l ch-a chc chn
v ngh cn nhc mc thu
ph thng l 30%. Nhiu kin
khc li ng tnh vi mc thu
sut 28% v s khuyn khch
doanh nghip tch t vn, tng
kh nng sn xut. Theo kt lun
ban u ca UBTVQH, nn -a
c hai ph-ng n ra trnh Quc
hi.
Vic b sung thu nhp t
chuyn quyn s dng t vo
thu nhp chu thu cn -c cn
nhc thm trnh mu thun
vi Lut thu chuyn quyn s
dng t hin hnh v Lut t
ai (sa i) chun b trnh
Quc hi.
D n Lut sa i, b
sung mt s iu ca Lut
Ngn hng Nh n-c Vit
Nam
Hai vn Ban son tho
trnh xin kin UBTVQH sa
i ti d tho Lut sa i, b
sung mt s iu ca Lut Ngn
hng Nh n-c Vit Nam l vic
cho php giy t c gi tr di
hn -c tham gia th tr-ng
tin t v ni dung gim st vic
tiu hu tin.
Theo kin ca Ban son
tho, khng nn quy nh B Ti
chnh, B Cng an cng ch tr,
phi hp gim st qu trnh hu
tin vi Ngn hng Nh n-c
nh- lut hin hnh m ch nn
quy nh hai t chc ny gim
st qu trnh in, c tin, cn
vic tiu hu s do Ngn hng
nh n-c gim st v t chc
thc hin. L do -a ra l cc t
chc trn khng c nghip v, s
lm chm ch, ng khi
l-ng tin cn tiu hu. V vn
ny, nhiu kin cho rng,
cn c vai tr ca cc c quan
khc khng phi l Ngn hng
nh n-c trong qu trnh gim
st tiu hu tin nhm bo m
tnh khch quan. khng lm
chm ch qu trnh tiu hu tin,
theo UBTVQH cn tng c-ng
ch o, quy nh c th v trch
nhim v s phi hp gia cc
c quan chc nng.
Nghin cu Lp php s 4
T4
2003
D n Php lnh sa i,
b sung mt s iu ca Php
lnh cn b, cng chc
Theo T trnh ca Chnh ph,
s c hai thay i ng ch
d tho Php lnh ln ny. l
vic tch cng chc lm vic
khu vc hnh chnh v vin chc
lm vic khu vc s nghip v
m rng thm i t-ng cng
chc l cn b lm vic x,
ph-ng.
UBTVQH ng tnh vi
Chnh ph vic tch khon 3
iu 1 php lnh hin hnh quy
nh chung v cn b, cng chc
hnh chnh, s nghip thnh hai
khon: Cn b, cng chc lm
vic cc c quan hnh chnh
nh n-c v cn b, cng chc
lm vic cc n v s nghip
thun li cho vic phn nh
ch , chnh sch cn b.
V vic m rng thm i
t-ng cng chc, nu d tho
ny -c thng qua, cn b x,
ph-ng s tr thnh cng chc
nh n-c.
Vn b sung ch cng
chc d b -c a s thnh vin
UBTVQH ng tnh nhm to
ngun cho i ng cn b, cng
chc k cn, p ng yu cu
cng nghip ho - hin i ho
t n-c. UBTVQH cho rng,
Chnh ph cn quy nh r hn
na v tiu chun, quyn, ngha
v v nghin cu thm v tn gi
i t-ng ny cho ph hp./.
th-ng mi v v-t i ngho
Th-ng mi ton cu v chnh

sch v-t qua i ngho
Lm Nguyn-Minh c
D t -c nhng thnh tu -c cng ng th gii ca ngi trong vic xo i, gim ngho,

nh-ng n-c ta vn thuc din n-c ngho, 80% dn s vn l nng dn, t l ng-i ngho vn mc
cao 32%. Vic xo i, gim ngho giai on sau bao gi cng gp kh nhiu hn trong giai on
u. N-c ngho, ng-i ngho vn tip tc l nhng i t-ng d b tn th-ng nht trong tin trnh
hi nhp, ton cu ho hin nay. Hi nhp l c hi v thch thc. Bn thn hi nhp khng trc
tip dn n ngho i, nh-ng cng khng phi l mn qu cho khng. Lm g khng b ngho
thm, v-t ln trong bi cnh ? Cuc To m quc t v Ton cu ho, th-ng mi v chnh
sch v-t qua i ngho do Tp ch Nghin cu lp php, Bo Din n doanh nghip v OXFAM
GB cng t chc ngy 19/3/2003 ti H Ni vi cc i biu Quc hi v cc chuyn gia trong v
ngoi n-c gp mt phn tr li cho cu hi ny
1. C hi nhiu, nh-ng
thch thc cng lm
v-t ln th tr-c ht
phi nhn din -c nhng kh
khn, thch thc cng nhcc
c hi m ton cu ho mang
li. y, cc din gi u c
chung quan im: t bn thn
n, th-ng mi ton cu c tnh
cht khch quan, khng lm
giu, cng khng lm ai ngho
i. Giu hay ngho ph thuc
vo vic c v-t qua thch thc,
ng L Quang V, Ph Ch nhim Vn phng Quc hi pht biu

ti cuc To m
nm bt c hi hay khng, m
iu li ph thuc vo nng
lc ca tng quc gia, tng
doanh nghip, tng ng-i dn.

Nhn din s phi l
Action Aid1 gi nhng im bt

cng trong thc tin th-ng mi
quc t. l nhng lut l
Cc bo co ca OXFAM,
1 OXFAM GB, Actionaid c cc bo co v th-ng mi quc t, v tnh hnh trng c ph, nui c basa, trng la,
nui tm ca b con cc vng nng thn Vit Nam
Nghin cu Lp php s 4
T4
2003
Thi s- - Trao i
-c dn dng sn v nhng
nh-ng li khng chu m ca
khng th chi li vi ng ca
tiu chun kp bt li cho cc
tiu th sn phm ca ng-i
M nhp vo qu r -c tr
n-c ang pht trin. Tr-c ht,
ngho bng vic dt ra nhng
gi n 35%.
l tiu chun kp trong
ro cn mi. ng cho bit, trn
chnh sch tr gi. Chng hn,
giy t th Lut chng bn ph
cc n-c giu trong khi t ra
gi ca WTO kh cng bng,
tiu chun chng tr gi th vn
nh-ng khi ni lut ho, cc
tr gi cho nng nghip ca h
n-c pht trin lm cho n
mi ngy 1 t USD, trong khi
thiu cng bng i vi cc
li kin cc n-c ngho l
n-c ngho. Cn b Nguyn
Nhng c hi
tr gi, hoc i hi cc n-c
Th Hng Minh, i biu Quc
Hi nhp vo nn kinh t,
ang pht trin phi m ca th
hi, Th tr-ng B Thu sn
th-ng mi ton cu cng
tr-ng l-ng thc cho cc n-c
nhn nh rng, cc ro cn phi
to ra nhiu c hi mi cho cc
pht trin; gi la m xut khu
thu quan cc n-c pht trin
n-c ang pht trin: n to ra
ca cc n-c EU v M bnh
l ci c ngn cn hng nhp
nhng th tr-ng xut khu
qun thp hn 40% chi ph sn
khu t cc n-c ang pht
mi; to nhiu vic lm mi
xut2... ng tnh vi nh gi
trin m khng c tiu ch r
cho ng-i dn; nh hi nhp, c
ny, ng L ng Doanh cho
rng, hp l. B nu v d: ngay
th du nhp nhng cng ngh,
rng, chnh sch tr gi ca
c r-u ca EU c hm l-ng
k nng, t- duy kinh t mi; thu
M, Nht l mt s nho
cht b cm cao hn tiu chun
ht vn trong v ngoi n-c.
bng, phi l, phi kinh t, d cho
ca chnh EU t ra, nh-ng h
n -c bin lun bi l do h
li lun so o vi hng ho ca
nu ra l s cn bng chnh tr
cc n-c pht trin3.
nhng n-c ph thuc mt
Th-ng mi ton cu cng

i hi cc n-c ngho phi
chp nhn nhng lut l kht
khe, mi m, ri rm v s hu
tr tu, chng bn ph gi
B Nguyn Th Hng Minh

nhn mnh vai tr cng bng
ho th tr-ng ca cc t chc
Mt khc, cc n-c ngho
quc t nh- WTO, FAO (T
cng ng tr-c sc p phi m
chc Nng- L-ng th gii)
Mt kh khn khc i vi
ca th tr-ng ca mnh cho
trong vic ci thin mi tr-ng
cc n-c ngho l nhng ro
cc mt hng r hn, tt hn t
th-ng mi quc t theo h-ng
cn khc nhau khi vo th
cc n-c pht trin, c bit
cng bng, gim bt sc p v
tr-ng cc n-c pht trin. ng
trong nng sn. Hng triu
s phi l trong cc quy nh
L-ng Vn T, Th tr-ng B
ng-i nng dn trng ng ca
mang tnh cht tiu chun kp
Th-ng mi nhn xt, cc n-c
Mexico phi b t hoang,
ca n-c giu. V d gn y
pht trin lun ku gi h tr
ko nhau ln thnh ph, khng
nht l phn quyt ca C quan
cc n-c ngho, ng-i ngho,
nh ca, khng vic lm do
gii quyt tranh chp ca WTO
phn quan trng vo nng dn.
2 Nhng lut l -c dn dng v tiu chun kp trong th-ng mi quc t- Make Trade Fair- Riggle Rules
and double standards in international Trade- Oxfam, 2002
3 V d quy nh mi y ca EU v tiu chun kht khe v nng Cloramphenicol trong tm nhp khu vo
EU
Nghin cu Lp php s 4
T4
2003
i M hu b o lut Byrd
nhp th-ng mi, ng L ng
tng tr-ng v v-t qua i
trong v kin chng bn ph gi
Doanh nu ln mt thc trng
ngho u gp kh khn. So
thp gia EU v M4.
rng v d v s khn n ca
snh ca Oxfam v li nhun
ng-i trng c ph thi gian
em li gia con dao ni ting
qua cho thy chng ta ch-a c
ca Thu S v c ph ht xut
kinh nghim iu chnh sn
khu, th nm 1980 bn gn 4,2
l-ng i vi mt th tr-ng c
kg c ph ht mi mua -c
nhu cu hp nhth tr-ng C
mt con dao Thu S, nh-ng t
ph th gii. Vit Nam cng
l ny nm 2001 l gp i
cn tp trung vo nhng mt
(10,2 kg)5. Nh- vy, ch-a ni
Do WTO m ra c hi gip
gii quyt tranh chp kh hiu
qu cho cc thnh vin, nn mt
s din gi k vng rng nu
Vit Nam l thnh vin WTO
th s kh khn hn trong v
kin c basa va qua.
hng ch lc c li th trong
n s phi l trong lut l
Tm li, theo cc din gi,
xut khu, em li li nhun
th-ng mi, thy ngay s phi
hi nhp nhn chung l c li,
cao. ng Doanh nu ln con
l trong s phn chia li nhun
cn ch ng hi nhp, phi c
s: 50% hng xut khu ca
gia sn phm c hm lung
l trnh v bin php tng
Vit Nam l hng th, ch 5% l
cng ngh vi sn phm th.
c-ng nng lc. Truc ht phi
hng ho c hm l-ng cng
Thm vo l s phi l trong
xem xt li h thng chnh sch
ngh cao. Nu c duy tr t l
s phn chia li nhun gia cc
quc gia nhm pht huy ni lc,
hng xut khu ny th c s
cng ty th-ng mi a quc gia
tng c-ng nng lc cnh tranh.

Tin trch k, hu trch
nhn, cn c ci nhn khch
quan v hi nhp - khng thi
phng mt tri, nh-ng cng
khng ch quan tung h qu
mc. V iu quan trng l cc
c quan lp chnh sch v cc
hip hi cn cng gii bi ton
v cc l do yu km hin nay
v hnh ng chun b cho hi
C ph
-c
ma,
nh-ng
bao gi
mi -c
gi tr li
nhp ch ng.
2. Vit Nam ang lm nhth no?
Nhiu m t li
Bnh lun v c hi trong hi
4
o lut b sung mang tn dn biu Byrd c iu khon cho php Chnh ph dng khon tin pht chng ph gi
ti tr cho cc nh cng nghip M ng n khi kin. S phi l l ch chnh s ti tr ny li l tr gi v
bo h, vi phm nguyn tc chng tr gi v bo h ti chnh ca WTO
5 Xemn ngm- chm ni mt i C ph, NXB Chnh tr quc gia H Ni, 2002, Tr.17
Nghin cu Lp php s 4
T4
2003
Thi s- - Trao i
(c kh nng tn dng trit
thiu trt t, thiu tinh thn tp
li ch t ton cu ho) vi
th. Cn c tnh trng tranh
ngui sn xut sn phm th:
ginh nu ko, gim gi thu li
Cc cng ty ny h-ng li 30%
gia nng dn- nng dn, nng
t gi bn l c ph ch bin,
dn- doanh nghip, doanh
trong khi ng-i nng dn ch
nghip- doanh nghip. i
thu -c 6% t gi bn l c
biu doanh nghip Ph-ng
S phi l ny
Hu Vit trong khi kh quan
hon ton c th khc phc
v nhiu phm cht tt ca
-c phn no nu c chnh
ng-i Vit, trong c phm
sch cc cng ty th-ng mi
cht thng minh trong kinh
cng thuyn vi ng-i sn
doanh, th li -c rng: gi nh-
xut ngho. V t l phi l trn
tim nng ny -c s dng
y, b Phm Chi Lan, Ph Ch
ng ch, -c tp th ho,
tch
nghip-
nhn ln thnh sc mnh
th-ng mi cho bit rng y l
chung trn tinh thn hp ng,
t l ph bin. V d, Canada,
hip tc7 thay v n li b s
ng-i trng la m ch h-ng
dng lm s on v li ch ca
3% li nhun trong mt chic
nhm nh, c l. Tnh trng
bnh m bn l; nh-ng im
kinh doanh chp git, g
khc y l h -c Chnh
cng mt m nhau, thiu
ph tr gi nng nghip. B Lan
mt bn tay ct t chm lo
cng ng vi ng Doanh
ca hip hi hoc tm l li
rng khng nn trng i xo
con b sa nh nuc ang
i ngho xut khu nguyn
cn l thc ti cn rt kinh
liu th.
nghim v khc phc theo tinh
ph ch
bin6.
Phng
Cng
Khn ngoan p ng-i

ngoi
B Lan cho rng, sn xut,
xut khu ca chng ta pht
trin t pht, cn thiu t chc,
thn tin trch k.

Ni v kha cnh tm l tiu
nng trong kinh doanh, b
Phm Chi Lan ngh xem xt
li nh h-ng ch trng nng
6
7
nghip, trong khi tin ti mt

nn kinh t hin i th l ra th
t -u tin phi l dch v, cng
nghip, sau mi n nng
nghip8. S bn khon cy g,
con g? mi l mt nh; thm
vo phi bit cn nhc sn
xut bn cho ai, bn ci g
v theo b Lan, cn quen vi tduy rng, th tr-ng l ca
ng-i mua ch khng phi ca
ng-i bn. Li l ai? C l
nn trch t- duy kinh t ca cc
nh qun l, ch khng nn
trch ng-i nng dn. Cng v
chuyn t- duy, ng Trn Quc
Khnh, B Th-ng mi, nhn
xt: chng ta ang tm cch
khai thc th tr-ng u ra gip
ng-i sn xut ngho, nh-ng
tm l snh hng ngoi li l
mnh t bo b hng Vit
Nam thua ngay ti sn nh, cn
tr n lc v-t qua i ngho.
Ngay trong n-c, chnh
sch th-ng mi, u t- cng
ch-a hp l- B Lan dn
chng rng trong khi ta ang
ra chnh sch u t- to vic
lm, th vic s dng mt sut
u t- ti 230 triu USD cho
mt nh my xi mng ch to ra
Sch dn, tr.10,11 tt.

V vn ny tham kho thm iu tra nghin cu ca Ts. Nguyn Th Anh Thu v tim nng tr tu v tinh thn
hip ng, hp tc trong cn b khoa hc k thut, Vin Nghin cu Khoa hc Gio dc 2002; trong s 45000 cn
b thuc 73/233 Vin nghin cu -c hi th ch c 31% tr li sn sng hp tc.
8 Thc t c cu nhn lc lao ng ca Vit Nam ang phn nh c cu ngnh bt hp l: nm 2001 c 60.5%
nhn lc lao ng trong nng nghip, 14.4% trong cng nghip v 25.05% trong cc ngnh dch v (TC Thng k
2001), ch s ny theo Ngn hng th gii l lc hu hn ch s trung bnh trong cc n-c ng Nam l 30 nm
(lc l-ng lao ng nng nghip Malaysia nm 1999 l 17.78%- Ch s pht trin ngun nhn lc, Ngn hng
th gii)
Nghin cu Lp php s 4
T4
2003
-c ch cho 700 lao ng.

Theo iu tra ca Ngn hng
th gii, th sut u t- ca
doanh nghip t- nhn cho mt
ch lm mi r hn 40% so vi
sut u t- ca doanh nghip
cng. Tuy vy, chnh sch i
vi doanh nghip va v nh,
doanh nghip ngoi quc
doanh cn ch-a pht huy hiu
qu, cn nhiu iu cn tho
g. Rt may mn l qu trnh
m thoi, trao i gia Chnh
ph v doanh nghip hin nay
ang i theo h-ng ny. Theo
b Lan, cn phi quan tm gip
ng-i nng dn ngay t khu
u tin, ch khng ch u
ra.
Bun c bn, bn c
ph-ng
Cu ni ca ng-i x-a lm
nhiu ng-i tm c khi nghe
trnh by v v kin c basa v
vai tr ca Hip hi ch bin v
xut khu thu sn Vit Nam
(VASEP). Tranh chp l chuyn
khng trnh khi trong th-ng
mi quc t, nh-ng cu chuyn
y l so snh t-ng quan lc
l-ng hai bn trong mt bng
Hip nh th-ng mi Vit-M,
th vai tr Nh n-c v cc hip
hi nhth no? Php nhn
khi kin v ny v ng sau v
ny trong mi k hoch vn
ng u l Hip hi nui c
9
nheo ca M (phi chnh ph).

C quan chc nng (k c Ngh
vin) ca Chnh ph M ng
vai tr bo h php l. V pha
Vit Nam, may mn l ta
cVASEP mn ng hu i
ng ra lm i tc. Nh li
thi chin tranh lnh, cc
lut gia t- php quc t x hi
ch ngha th-ng bn ci nhiu
vi m lut gia ph-ng Ty v
t- cch php nhn nh n-c
trong cc v kin th-ng mi
gia mt bn t- nhn (Doanh
nghip t- bn) v mt bn l
nh n-c (doanh nghip
XHCN). May l trong cu
chuyn ca v kin c basa, s
khp khing v t- cch php
nhn ny khng xy ra v ta
c Hip hi. ng Nguyn Ch
Dng, ch to cuc to m
nh li: trong khi Quc hi
kho X ang hp bn ph
chun Hip nh th-ng mi
Vit- M, mt nh vn M, b
Lady Bolton gi th- cho nhiu
v chnh khch ca Vit Nam
cnh bo rng mi c ch khi
kin M u xut pht t tnhn, nu c chuyn tranh chp
xy ra th Chnh ph M phi
tay, li cho t- nhn hoc xin
li v khng kim sot ni tnhn, thm ch Ngh vin ca
h; trong khi theo c ch
Vit Nam, Chnh ph th-ng
gnh ly mi trch nhim vo
mnh, cc doanh nghip ln li

l doanh nghip nh n-c, s
chu ri ro hn trong cc v hu
kin. VASEP vo cuc nhbn nguyn n, ginh vai tr
m phn cho Chnh ph. S
kin ny cho thy r vai tr ca
hip hi ngnh ngh, -c
nhiu i biu quan tm.
Tuy nhin, cc hip hi hin
nay vn nng v hnh chnh,
nh n-c ho mt cch hnh
thc. Chnh iu ny lm yu
vai tr ca hi v ln ln gia
chc nng nghip on ca hi
vi chc nng qun l ca Nh
n-c. Trong cuc tip xc vi
Th t-ng va qua ti thnh
ph H Ch Minh, vn cn c
ngh Nh n-c cn gip kinh
ph cho cc hip hi; trong khi
, Hi cc nh doanh nghip
tr li ch cn Nh n-c gip v
c ch, chnh sch. Mong
rng cc hi c v tr php l
xng ng bo v quyn li
v h tr thng tin cho cc
thnh vin9.
3- Cn phi lm g?
Trn bnh din chung
Giu hay ngho ph thuc
vo nng lc ca cc ch th
tham gia th-ng mi quc t.
Chnh v th, ng L-ng Vn
T nhn mnh, cn tng c-ng
nng lc ca Chnh ph, doanh
nghip, tng c nhn, trong
Xem thm: Bo Din n doanh nghip cc s u thng 4 nm 2003
Nghin cu Lp php s 4
T4
2003
thi s - Trao i
c bit l nng lc ca doanh

nghip, ng-i sn xut v cc
hip hi ca h- ch th trung
tm trong hi nhp v ngoi
ng, php lut, k nng giao
tip, m phn
Nh-ng tr-c ht, khng th
thiu -c s tr gip ca Nh
n-c trong vic thng tin, d
bo, ra chnh sch thch hp.
B Minh cho rng, h-ng dn
ng-i nng dn mi l quan
trng, khng cn tr gi nhiu,
khng cn lo h nng dn;
cn gip h tip cn ngun vn,
kin thc, thng tin. Cn cho
ng-i nng dn bit tiu chun
r rng v sn phm, v d nhth no l rau sch. Cng mt
ny, b Phm Chi Lan nhn
mnh, cch bn vng nht y
l pht trin gio dc cho ng-i
nng dn. C th hn, i biu
Quc hi Nguyn Ln Dng
nhc n hiu qu ca cc lp
hun luyn v k thut, cng
ngh, thng tin do cc hi t
chc cho ng-i sn xut v m
hnh hp tc Bn nh: Nh
n-c-Nh khoa hc, Nh doanh
nghip v Nh nng; trong
nh doanh nghip nn lo vn v
th tr-ng.
Tng hm l-ng khoa hccng ngh vo tng nng sn l

mt cch khc tng gi tr
mt hng. Nh-ng mun vy,
Gio s- Nguyn Ln Dng
ngh cn c chin l-c u tcho khoa hc - cng ngh v
xy dng th tr-ng khoa hc cng ngh thch hp10.
To vic lm cho ng-i dn,
l bin php cn c khc
gip v-t qua i ngho. Mun
vy, theo ng Trn Quc
n ca c bn nh ni trnnhiu kin trong to m u

thng nht nhvy.
Quc hi
Ch-a bao gi nhu cu nng
cao hiu bit v lut php, kinh
nghim ca n-c ngoi, c
bit php lut th-ng mi quc
t li tr nn cn thit, cp bch
nhhin nay. Cc i biu
Quc hi tham d cuc to m
cng cm nhn thy nhu cu .
Khnh, cn pht trin nhng
i biu Quc hi Nguyn
ngnh thu ht -c lao ng
Ln Dng xut tp trung
nng thn, thu ht vn nhn ri
nhng i biu chuyn trch
trong dn c- bng nhng chnh
(125 ng-i) t cc a ph-ng
sch thch hp v-t qua i
v H Ni c iu kin
ngho. ng ly v d: chnh
chuyn tm vo hot ng ngh
sch thu cn tr pht trin gi
tr-ng hn tm quc gia,
tr gia tng; cn qun khai thc
trong c hot ng p ng
th tr-ng ni a. To mi
li ch c tri.
tr-ng u t- thun li cng l

mt cch v-t i ngho - bng
cch hon thin nhng vn bn
d-i lut v thu, ph, l ph;
xy dng v ci thin kt cu h
tng -Internet, vin thng, bc
xp, cng
Qu trnh phn tch chnh

sch cn -c y mnh cc
lut ban hnh -c c th, kp
thi v n nh lu di. Xy
dng php lut: Quc hi phi
c nguyn tc xy dng php
lut ph hp vi hi nhp
V-t qua i ngho khng
trnh phi sa i sa li nhiu
phi l vic ca ring mt nhm
ln trong mt thi gian ngn.
ch th m phi l s phi hp
Quc hi cn ra lut ng,
10
Mt vi con s v t l chi cho KH-CN t Tng chi ngn sch Nh n-c: 1% (1991-1997), 1.99% (2000) v 2
% (2001 - 2002) t ch tiu phn u do Ngh quyt TW 2 v KHCN (1997) ra, tuy nhin tng gi tr tuyt i
ca 2% ny trong ngn sch nm 2000 ch vo khong 1876 t VND; kh khim tn nu so vi con s 4000 t tht
thot qua v EPCO Minh Phng.
11 V kin i vi c basa Vit Nam xung quanh ci tn catfish cho thy mt v d v c ch p ng li ch ca ctri, khi cc ch tri nui c nheo min Nam n-c M thng qua cc ngh s ca mnh t -c mc ch thng
qua o lut cm c basa Vit Nam ly tn catfish
10
Nghin cu Lp php s 4
T4
2003
nhanh, n nh.
xut theo phong tro mt cch
phm- v d Hi sn xut b-i
t pht, d bo s pht trin
Nm Roi, n-c mm Ph Quc.
B Nguyn Th Hng Minh
(nhu cu, th tr-ng, gi c) ca
Cn mt v tr php l cho Hi
nhc n thc tin an Mch:
tng ngnh ngh; h tr v
cho danh chnh - ngn
cc hip hi c mi lin kt
ging, k thut; Nh n-c
thun. Chng no hi ch quy
cht ch vi Quc hi n-c h,
khng nn lm nhng g m
t cc lnh o l cng chc v
hip hi v ng-i dn t lm
h-u hoc ng-c li, phi do cc
-c m ch nn to iu kin
quan chc nh n-c ng u
cho hip hi.
( c ting ni), th chng
nh khi cn thit h chuyn

ti ngay nhng vn ca mnh
ln din n Quc hi. y
cng l mt kinh nghim cho
Hi vn ch-a thc s pht
Quc hi n-c ta trong vic
Hip hi
thit lp c ch p ng li ch
B Minh l ng-i nhit
lc cho cn b hi v pht trin
ca cc hip hi ni ring v
thnh ku gi thnh lp cc
quan h hp tc lin kt tm
cc c tri ni chung11.
Chnh ph
hip hi ngnh ngh v Chnh
quc t ca cc hi, v trong
ph khng th v khng nn
n-c, cc hi cn phi quan h
Khi tho lun theo nhm,

cc i biu tp trung kh nhiu
n vai tr ca Chnh ph trong
vic v-t qua i ngho trong
bi cnh ton cu ho v th-ng
mi quc t. l:
quy hoch c th cho ng-i
cht ch vi Quc hi.
1) H tr, hoch nh chnh

sch, to mi tr-ng tip cn
thng tin, xy dng hnh lang
php l ph hp, h tr c s
vt cht k thut, nng cao k
nng tip cn thng tin ca cc
doanh nghip, chnh quyn cc
cp, cc hi, to thng tin
nhiu chiu
sn xut. Hip hi khng
2) To khun kh php l
cho hot ng ca cc hi, hip
hi to ra v tr php l cho
hi; h tr kinh ph cho hot
ng ca cc hi, nn c s phi
hp gia cc b v cc hi.
th cn gp kh khn hn
3) Khc phc tnh trng sn
huy vai tr. Cn o to nng
nng dn mt nm sn xut bao

*
nhiu tn c, bao nhiu tn c

ph. Cc nh sn xut cn lin
kt vi nhau, bn vi nhau, giao
dn quyn quy hoch cho nh
mnh th khng th bo v -c
li ch ca ngnh mnh. B ni:
Ng-i nng dn nu ng mt
mnh s rt kh. H cn cc
hip hi. Mt v d tch cc v
hip hi: nu trong v kin c
basa khng thnh lp Hip hi
nhng ng-i sn xut c basa
nhiu.
Mt ngy lm vic d nhin

khng th bn ht v vn ln
nh- v-t qua i ngho trong
bi cnh th-ng mi ton cu.
Nh-ng c th ni mt cch
chung nht l khng c m hnh
hi nhp duy nht. Vit Nam v
Trung Quc l 2 v d tt nht
v hi nhp tng b-c, t t,
thn trng. Trong cng cuc hi
nhp ny, c hi nhiu nh-ng
thch thc cng lm. Lm th
no tng tr-ng, pht trin,
Cn trnh cnh tranh trong
nh-ng ng thi m bo cng
ni b hip hi. Xc nh phm
bng x hi- l bi ton
vi hp tc gia nh n-c v hip
khng ch dnh cho cc nh lp
hi, cn thnh lp hi ca
chnh sch m ca cc lc
nhng ng-i sn xut cng sn
l-ng x hi./.
Nghin cu Lp php s 4
T4
2003
11
Thi s - Trao i
T chuyn hp ng v hiu
n nim tin vo php lut
Ph-ng Linh
Nhng chuyn xung quanh hp ng v hiu v x l hp ng v hiu Vit Nam thi gian qua
cho thy bt cp ca cc vn bn php lut, ca vic p dng php lut ti To n, v thc php
lut ca ng-i thi hnh. Cu chuyn ny lin quan n nhng li ch m php lut hp ng ng
chm n, cng nhmi tr-ng u t-, kinh doanh m php lut gp phn to nn. Nhng nhn
xt d-i y chng ti tng hp -c t cuc hi tho v x l hp ng v hiu do Hi lut gia Vitc cng Phng Cng nghip & Th-ng mi t chc
ng vi s pht trin
a dng, phc tp
ca hot ng kinh
t, khi Vit Nam ang trong
giai on hi nhp kinh t quc
t, php lut v hp ng phi
h-ng ti s m bo an ton,
l cng bng cho cc ch th
ni chung v ch th trong hp
ng kinh t ni ring, gp
phn lm lnh mnh mi
tr-ng kinh doanh. Vic nghin
cu, phn tch nhng quy nh
php lut hin hnh v xc nh
hp ng v hiu (d-i y ch
yu cp n giao dch hp
ng dn s v hiu v hp
ng kinh t v hiu) cng vi
xem xt hu qu php l, tc
ng x hi sau nhng chuyn
hp ng v hiu c ngha
quan trng c v l lun v thc
tin.
12
Cn c xc nh hp ng v hiu
B Lut Dn s -BLDS (iu 131 v iu136) quy nh: Cc
giao dch dn s thiu mt trong cc iu kin d-i y l v hiu:
(1) Ng-i tham gia giao dch c nng lc hnh vi dn s;
(2) Mc ch v ni dung ca giao dch khng tri php lut, o
c x hi;
3) Ng-i tham gia giao dch hon ton t nguyn;
(4) Hnh thc giao dch ph hp vi quy nh ca php lut.
Khi giao dch dn s v hiu, cc bn khi phc li tnh trng ban
u, hon tr cho nhau nhng g nhn; Bn c li gy thit hi phi
bi th-ng. (iu 146 - BLDS)
Php lnh Hp ng Kinh t-PLHKT (iu 8) quy nh:
Nhng hp ng kinh t b coi l v hiu trong cc tr-ng hp:
(1) Ni dung hp ng kinh t vi phm iu cm ca php lt;
(2) Mt trong cc bn k kt hp ng kinh t khng c ng k
kinh doanh theo quy nh ca php lut thc hin cng vic
tho thun trong hp ng;
(3) Ng-i k hp ng kinh t khng ng thm quyn hoc c
hnh vi la o.
Vic x l ti sn tin hnh theo nguyn tc: cc bn c ngha v
hon tr cho nhau tt c ti sn nhn -c t vic thc hin hp
ng; Thit hi pht sinh, cc bn phi chu (iu 39).
Lut Th-ng mi khng quy nh v hp ng v hiu, nh-ng
tha nhn hp ng mua bn hng ho c th -c thc hin bng
li ni hoc hnh vi c th.
Nghin cu Lp php s 4
T4
2003
hp ng v hiu
Cc quy nh v hp
ng v hiu
Qua nhiu kin trong v

bn l cuc hi tho, c th
thy rng, cc vn bn php lut
c quy nh v hp ng v
hiu bc l nhng cn bnh
chung: nhiu quy nh mu
thun, nhau; c phn
cng nhc; c ch cn thiu v
khng theo kp thc tin.
Mu thun, chng cho
So snh cc quy nh v Hp
ng v hiu (HVH) gia
BLDS v PLHKT, thy rng:
- BLDS ch quy nh ng-i
tham gia giao dch l t nguyn,
c nng lc hnh vi dn s,
trong khi PLHKT yu cu
ng-i k hp ng kinh t phi
ng thm quyn v khng c
hnh vi la o (khon 3, iu
8-PLHKT);
- Cc bn k hp ng phi
c ng k kinh doanh thc
hin cng vic tho thun trong
hp ng (theo khon 2, iu 8
- PLHKT) khng phi iu
kin xc nh hp ng c
hiu lc hay v hiu trong cc
quy nh ca BLDS;
- V x l hp ng v hiu,
BLDS s quy nh bn c li gy
thit hi phi bi th-ng, trong
khi PLHKT ch xc nh thit
hi pht sinh cc bn phi chu.
quy nh v hp ng v hiu
gia BLDS v PLHKT dn
ti nhng cch hiu khc nhau,
vic x l hu qu giao dch hp
ng v hiu, thi gian qua, pht
sinh nhiu vn gy tranh ci.
Chnh v quan nim hp ng
dn s v hp ng kinh t c
bn cht php l khc nhau, do
, php lut iu chnh chng
khng c kh nng h tr, b
sung cho nhau1 dn n tnh
trng, cc c quan ti phn Vit
Nam th-ng lng tng trong
vic p dng php lut. Lut sTrn V Hi nu vn to n
ch p dng PLHKT m
khng p dng Lut th-ng mi,
BLDS khi xem xt hp ng kinh
t v hiu v c nhng phn
quyt rt khc nhau. V d v v
VIDAMCO kin TANACO cho
thy iu .
i din ca VIDAMCO ti
hi tho khng nh: Giy php
ng k kinh doanh thc hin
cng vic -c tho thun trong
hp ng cn thit nn hiu
yu cu cc bn c giy php
kinh doanh cho php -c thc
hin nhng vic tho thun
trong hp ng, khng phi
giy php s dng hng ho,
dch v sau hp ng. Trong
tr-ng hp ny hnh vi mua xe
v hnh vi s dng xe l c
lp. Hnh vi s dng xe sau khi
mua (hnh vi s dng hng ho
sau hp ng ni chung), t n
khng th l yu t trc tip dn
n hp ng v hiu.
Trong khi , nu to n p
dng php lut theo quan im
Cng ty t Vit Nam Daewooo (VIDAMCO) kin cng ty

TANACO vi phm ngha v thanh ton hp ng mua bn 100 xe
t (k ngy 7/7/1995). To s thm tuyn hp ng kinh t l hp
php, buc TANACO phi tr VIDAMCO s tin cn n. To phc
thm li tuyn hp ng v hiu, cn c Khon 2, iu 8, PLHKT:
TANACO: Mt trong cc bn k kt hp ng kinh t khng c
ng k kinh doanh theo quy nh ca php lut thc hin cng
vic tho thun trong hp ng. Cng vic tho thun trong hp
ng k gia VIDAMCO v TANACO l TANACO mua t ca
VIDAMCO. Trong quan h ny, VIDAMCO l ng-i bn, c ng
k kinh doanh v sn xut v kinh doanh t, TANACO mua xe t
VIDAMCO, ch-a c giy php kinh doanh mua bn t hay kinh
doanh vn chuyn hnh khch bng taxi ti thi im k hp ng
(TANACO -c b sung chc nng mua bn xe t ngy 8/7/1995;
giy php kinh doanh vn chuyn hnh khch bng taxi ngy
17/10/1995) v To n cn c vo tuyn hp ng v hiu.
S khc nhau c bn trong

1
Gio trnh Lut Kinh t Vit Nam - NXB Chnh tr Quc gia, 2002 - L Minh Ton (Ch bin)
Nghin cu Lp php s 4
T4
2003
13
Thi s - Trao i
hp ng kinh t ch -c coi
l mt dng c bit ca hp
ng dn s, phi sinh t hp
ng dn s2 th c th i
chiu vi iu 139- BLDS: to
n, c quan nh n-c c thm
quyn quyt nh buc cc bn
thc hin quy nh v hnh thc
giao dch trong mt thi hn,
qu thi hn trn m khng thc
hin th giao dch v hiu. Cho
n tr-c khi xy ra tranh chp,
TANACO c giy php mua
bn t v giy php vn
chuyn hnh khch bng taxi,
nhvy, to n cn xem xt vic
cc bn hon tt iu kin
giao dch -c tip tc thc
hin, khng nn my mc tuyn
hp ng v hiu3.
Cng nhc, cu ton
iu 2, PLHKT quy nh:
hp ng -c k kt gia
php nhn vi php nhn hoc
php nhn vi c nhn c ng
k kinh doanh. Ngh nh
66/HBT ngy 2/3/1992 ca
Hi ng B tr-ng (nay l
Chnh ph) gii thch nu mt
bn khng kinh doanh s l hp
ng dn s. V vy ch -c coi
l hp ng kinh t v do lut
kinh t iu chnh khi cc bn
ch th k kt u c mc ch
kinh doanh v c t nht mt bn
trong hp ng l doanh
nghip. S phn bit ny c th
dn n cch hiu my mc:
xem xt hp ng v hiu ch
cn c vo PLHKT i vi hp
ng kinh t hay BLDS i vi
hp ng dn s.
- Hp ng b tuyn v hiu
khi khng -c lp bng vn
bn (iu 1 v iu 11
PLHKT);
Bn cnh , theo ng Trn

Hu Hunh, Phng Cng nghip
& Th-ng mi Vit Nam th,
php lut ca Vit Nam quy
nh nhiu cn c xc nh
mt hp ng l v hiu, t-ng
chng nh- cht ch, nh-ng ho
ra li cng nhc. ng dn ra mt
s cn c b qua tho thun
ch ca cc bn (mt c tnh c
bn ca hp ng) v khng tnh
n quan h thc t nh-:
khi ng-i giao kt hp ng
khng c thm quyn (iu 8.3PLHKT). y l vn ang
gy nhiu tranh lun trong gii
lut hc. Gn y nht, qua v
tranh chp v hp ng mua bn
nh lin quan n Cng ty Ph
M H-ng, c th thy cc yu
cu kh cng nhc ny ang t
cc doanh nghip v k c ng-i
tiu dng tr-c nhiu ri ro php
l. ng Hunh cho bit, trong
php lut cc n-c th-ng tha
nhn nguyn tc l ng-i k hp
ng c nng lc (thm quyn)
do iu l cng ty quy nh.
Ngoi ra, nu hp ng do ng-i
khi khng c cc iu khon ch
yu (iu 12, PLHKT, iu
50 Lut th-ng mi v iu 176
BLDS);
Cng ty Ph M H-ng hot ng trong lnh vc bt ng sn, xy

nh vi mc ch kinh doanh. Phin to dn s ngy 21/1/2003 xt
x v kin ca b Trn Th Thu Trang i vi Cng ty Ph M
H-ng, tuyn hp ng mua bn nh gia b Trang vi Cng ty l v
hiu, v ng-i tham gia k kt hp ng l Ph Gim c tip th ca
Cng ty khng c s u quyn hp l ca Tng Gim c. i t-ng
mua bn li khng phi l mt cn nh c th c giy chng nhn ch
quyn hp php, do ti thi im k hp ng, Ph M H-ng ch-a
c giy chng nhn ch s hu cn nh h rao bn.
Theo phn quyt ca To n, Cng ty Ph M H-ng ch phi tr
li s tin nhn t cc ca b Trang, ngha l khi phc li tnh
trng ban u, hon tr cho nhau nhng g nhn (theo iu 146BLDS) m khng phi bi th-ng thit hi cho b Trang khon tin
li trn tng s tin v thi gian gp vn theo t l bin ng gi c
nh t.
2
3
Gio trnh Lut Kinh t Vit Nam, tr.406 - NXB Chnh tr Quc gia, 2002 - L Minh Ton (Ch bin)
Ngy 8/10/2002, ng ng Quang Ph-ng, Ph Chnh n TANDTC ra khng ngh bn n theo h-ng coi hp
ng trn l c hiu lc
14
Nghin cu Lp php s 4
T4
2003
hp ng v hiu
PLHKT, hp ng v hiu do
vi phm iu cm ca php lut
cng -c x l nh- hp ng
v hiu do ch th khng
thm quyn giao kt hp
ng..., u -c xem l v
hiu tuyt i, khng c hiu
lc k t thi im giao kt hp
ng v u -c p dng iu
39, PLHKT x l.
Ngi nh do Cng ty Ph M H-ng xy bn cho b Trn Th

Thu Trang
khng c thm quyn k, nh-ng

sau ch th c thm quyn
bit n s tn ti ca hp ng
hoc tip nhn hoc mc
nhin chp nhn nhng li ch t
hp ng, th ch th khng
c quyn yu cu to n tuyn
hp ng v hiu vi l do ng-i
k kt khng c thm quyn...
Thiu, chm so vi cuc
sng
Php lut nhiu n-c phn
bit hp ng v hiu tuyt i
vi hp ng v hiu t-ng i.
Thng th-ng hp ng -c
coi l v hiu tuyt i khi -c
k kt xm phm li ch chung
ca x hi, trt t cng cng, vi
phm cc iu cm ca php
lut. Cn hp ng -c coi l
4
v hiu t-ng i khi xm phm

cc li ch t-. V th m cc
n-c theo thng lut phn bit
gia hp ng v hiu (void)khng cn qua khi kin v hp
ng c th v hiu (voidable)nu cc bn khi kin. T-ng t,
BLDS Php phn bit gia hp
ng -ng nhin v hiu v
hp ng v hiu c iu kin.
Th nh-ng, nhcc ng Trn
Hu Hunh v Nguyn NhPht (Vin Nghin cu Nh
n-c v Php lut) l-u ,
PLHKT mi ch phn bit hp
ng v hiu ton b v v hiu
tng phn, ch ch-a c s phn
bit hp ng v hiu tuyt i
v v hiu t-ng i, to n c
th t ng ra tuyn b hp
ng v hiu. Cng theo
Gi nh- c s phn bit ni

trn, vic x l i vi mi loi
hp ng v hiu s khch quan
v cng bng hn, chng hn
hp ng v hiu t-ng i ch
c th tuyn v hiu theo yu
cu ca cc bn- ng Pht ni.
Rt nhiu din gi khi bn
n quy nh ng-i k hp
ng khng ng thm quyn
(Khon 3, iu 8- PLHKT)
nhn xt, v quy nh c phn
cng nhc nhvy, nn y
php lut khng theo kp
cuc sng. Trn thc t, cc
cng ty, ngn hngth-ng
xuyn phi k cc hp ng
kinh t, tn dngnn Tng
gim c (Gim c) th-ng c
vn bn phn cng chc nng
nhim v (thc cht l u quyn
chung) cho cc Ph Tng gim
c (Ph Gim c/Gim c
chi nhnh). y,S u quyn
-c th hin trong cc giy
t ca cng ty, ng k cao hn
giy u quyn4. Vic u quyn
th-ng xuyn nhvy l chp
GS. Manfred Wolf- pht biu ti hi tho.
Nghin cu Lp php s 4
T4
2003
15
Thi s - Trao i
nhn -c, bi l y l vic ca To n nhn dn ti cao

phn cng nhim v iu hnh h-ng dn vic thc hin iu
ca cng ty, ng-i i din hp 39-PLHKT th: nu nhn
php biu l s trao quyn5, tin tr-c, giao mt phn
nht l i vi vic k kt hp hng th i tr tin v hng,
ng sau mt thi gian di, phn tin cn li phi hon tr,
pht sinh vic thc hin mt cng vi li sut cho vay. Quy
nh ny, trong
phn ngha v trong
mt s tr-ng
hp ng (nh- vic
Chnh v quan
hp hp ng
chuyn tin t cc
nim hp ng dn
v hiu, nh- vi
trong v Ph M
s v hp ng kinh
phm iu cm
H-ng).
t c bn cht php
ca php lut,
Mt vn na
l khc nhau, do ,
l khng tho
m nhiu kin
php lut iu chnh
ng. V d i
trong cuc hi tho
chng khng c kh
t-ng ca hp
cho rng ang b b
nng h tr, b sung
ng l hng
cho nhau dn
ng - xc nh li
gi, ma tu,
n tnh trng, cc
nhth no. iu
sng ng6.
c quan ti phn
146-BLDS quy nh:
Cng cn lm r
Vit Nam th-ng
bn c li phi bi
hn trch nhim
lng tng trong vic
th-ng thit hi. y
ca
ng-i
p dng php lut
l mt tin b, quy
khng c thm
nh r hn iu 39
quyn i din
ca PLHKT. Tuy
n u khi xy
nhin, cn c vn bn
ra thit hi cho i tc trong hp
d-i lut h-ng dn, gii thch
ng. Vic bi th-ng thit hi
r rng, cht ch, hp l vn
nhth no, ng-i khng c
xc nh li dn n hp ng
thm quyn i din phi t bi
v hiu v trch nhim bi
th-ng ton b, mt phn hay
th-ng thit hi thuc v c
doanh nghip ng ra bi
nhn ng-i k hp ng hay
th-ng mt phn, ton b
php nhn c ng-i i din
giao kt hp ng. Khi khi
H-ng khc phc - T gc
phc tnh trng ban u v hon xy dng php lut v hp
tr cc ti sn cho mi bn ng v hiu
phi c cch tnh bi th-ng
BLDS th hin nhng tthit hi tho ng. Theo Cng
t-ng php l tin b v s v
vn s 394/VP ngy 11/9/1995
hiu ca giao dch dn s v hu

qu php l ca giao dch dn
s v hiu, cn -c p dng
cho cc quan h hp ng kinh
t, th-ng mi7 . iu cng
l hp l khi xu h-ng phn bit
rch ri gia hp ng kinh t v
hp ng dn s khng cn tn
ti. Cch hiu ny gip cho vic
x l hu qu giao dch HVH
tr nn nht qun hn, tin ti
chm dt hiu lc ca PLHKT,
sa i, b sung mt s quy nh
v giao dch dn s v hiu trong
BLDS cho ph hp, nh- kin
thng nht ca cc chuyn gia
trong hi tho.
Nhng ng-i cm cn
ny mc
Nhng bn n gy tranh
lun
Theo ng Nguyn Nh- Pht:
n nay ch-a c vn bn php
lut chnh thc no giao thm
quyn tuyn b hp ng v hiu
cho c quan To n. Vic tuyn
b hp ng v hiu -c xem
nh- thuc thm quyn ca To
n, th hin bng mt bn n
hoc mt quyt nh tuyn b
hp ng v hiu. Tuy nhin,
trong mt s tr-ng hp bc
l nhiu im khng hp l, gy
cho ng-i dn v cc doanh
nghip, c bit l cc doanh
nghip c vn u t- n-c ngoi
lo ngi, khi quyn v li ch
5 Tham lun ca Ngn hng K th-ng - Techcombank ti hi tho.

6 Nguyn Trung Tn , Vin Nh n-c v Php lut, X l hp ng kinh t v hiu- tham lun ti hi tho.
7 Nguyn Nh- Pht - Phm Duy Ngha: Gio trnh Lut Kinh t Vit Nam, tr.276 - NXB H Quc gia, 2001
16
Nghin cu Lp php s 4
T4
2003
hp ng v hiu
chnh ng b chi b. Lut sV Trn Hi, Cng ty Lut H

Ni ch ra, vn cn mt s vn
tn ti trong thc t xt x
hp ng v hiu ti To n:
- Khng c cn c php l
vn xc nh hp ng v hiu;
thch lut
Sau khi tuyn cho Cng ty
Ph M H-ng (b n) thng
kin, chnh ch to phin to
cng c v mang nhiu tm t-.
Bi theo ng, mc du n tuyn
ng php lut nh-ng gy
thit hi khng nh cho nguyn
n, m xt v mt no l
khng phi vy9. Mt no ,
hiu cch n gin nht, l l
cng bng. Ci ti ca ng-i
thm phn khng ch ch cn
ke theo cc vn bn php lut,
m cn lm sao va tun theo
php lut, li va khng lm cho
quyn), b qua trch nhim bi

th-ng thit hi l ch-a tn
trng nguyn tc chung: cc ch
th kinh t bnh ng trong vic
-c h-ng s bo h t pha
Nh n-c i vi quyn v li
ch hp php ca h.
n-c ta, thm phn khng

c thm quyn gii thch php
lut khi cn thit bo v l
cng bng, cng khng th v l
- Tuyn mt hp ng v
cng bng m tr-c tin li vi
hiu ton b trong khi c th
phm php lut, ngay c khi quy
tuyn hp ng v hiu tng
phm iu chnh quan h no
phn;
li thi, nh-ng vn cn hiu
lc(!). Do , ng-i lm cng
- Khuynh h-ng xem xt gii
tc t- php,
quyt HVH khng lin
mun
va
quan trc tip n hnh
Php
lut
ca
Vit
Nam
quy
nh
nhiu
cn
c
khng
tri
vi phm ti trong mt v
xc
nh
mt
hp
ng
l
v
hiu,
t-ng
chng
php lut, va
n hnh s;
nh- cht ch, nh-ng ho ra li cng nhc
t -c l
- Ch p dng
cng
bng,
PLHKT m khng p
ho ra ph
dng Lut Th-ng mi, BLDS
nhng quy nh ca php lut thuc nhiu vo nhng nh lp
khi xc nh hp ng v hiu.
tr nn khc nghit. Chng ta php. Bn cnh , mt gii
Vic x l hu qu hp ng khng xt bn cht hp ng m php p dng php lut -c
v hiu cng rt tu tin, th-ng cng ty Ph M H-ng k vi cng bng hn l cng b rng
khng p dng cc iu lut x khch hng l hp ng t cc, ri nhng bn n c hiu lc
hp ng mua bn nh hay hp php l -c coi l mu mc,
l hoc bi th-ng thit hi i
ng ha mua bn (Ph M tho ng v x l hp ng v
vi nhng ng-i c li chnh
H-ng ch-a c giy ch s hu hiu (nh- a s kin tham
trong vic dn n hp ng v nh). Nh-ng chnh s nhp lun ti hi tho xut), to dhiu; hoc tuyn cc bn u c nhng, khng r rng ny, cng lun tt v nim tin cng l.
li v t chu thit hi pht sinh, vi vic gii thch v p dng
Nu ni ring v cc tr-ng
nh ng ng-i c li chnh php lut mt cch cng nhc hp gii thch hp ng, to n
v nhng ng-i ch c li do s xc nh hp ng v hiu cn cn c vo cc nguyn tc:
(hp ng ch-a cng chng,
sut nh8.
quan h hp ng t trong
ng-i k khng ng thm
quan h thc tin gia cc bn
Thm phn v vic gii
- Nhiu hp ng v hiu
-c coi l bnh th-ng vn b
To n tuyn v hiu;
8
9
LS Trn V Hi: Tham lun ti Hi tho.

Bo Php lut Tp.HCM ngy 13/2/2003.
Nghin cu Lp php s 4
T4
2003
17
Thi s - Trao i
cng nhcc tp qun th-ng

mi ph bin; bn yu th hnbao gm ng-i khng son tho
hp ng, ng-i khng chuyn
nghip phi -c -u tin so vi
bn li th hn- ng-i son tho
hp ng, ng-i chuyn
nghip10.
hu qu vic gii quyt theo

h-ng hp ng v hiu, v hnh
trung khng gii quyt -c
bn cht mu thun v li ch
kinh t m cn pht sinh nhiu
mu thun mi. Ng-i bn
khng i -c n m li tr
thnh con n
mt cch phi l,
Vi nhng vn
Ng-i lm cng tc t- php, mun va khng khi phi nhn li
m php lut hp
hng v tr li s
tri php lut, va t -c l cng bng, ho ra
ng khng iu
tin t cc hoc
ph thuc nhiu vo nhng nh lp php
chnh, cn p dng
mt phn gi tr l
cc nguyn tc mang
hng i tc
tnh chung hn lin
hi cho VP Bank gn 5 t ng thanh ton. Vng quay T - H quan n ngha v dn s, n
l mt minh chng cho vic li T14 bin t-ng thnh H- T - T giao dch dn s v sau cng l
dng k h php lut12. Cng H m thc cht H l hng
cc nguyn tc c bn ca BLDS
khng th l minh bch, khi qua s dng b tr li (kt qu
(iu 1n iu 13).. Tun th
Tng Gim c cng ty Ph M ca vn ng H - H), T l
nguyn tc v mi quan h gia
H-ng (ng-i i din theo php khon tin phi tr li ng-i
lut chung v lut ring c th
lut) cho rng mnh khng h mua khi ng-i bn nhn li H.
thy rng, cc quy nh chung
bit hay khng c vn bn u S phi l hay mt tnh trng
ca php lut hp ng (t iu
quyn cho Ph Gim c tip th khng bnh th-ng: x l hu
394 n iu 420, BLDS) c th
k hp ng t cc mua nh vi qu giao dch hp ng v hiu
-c p dng cho tt c cc loi
rt nhiu khch hng13 trong theo h-ng bt li cho ng-i
hp ng khc nhau 11.
ngay15 ang tn ti.
thi gian di nhvy.
thc php lut v
nhng li ch lin quan
Nhng quy nh hoc chung

chung, hoc li thi so vi
thc t, nhiu khi li nh- l phao
cu sinh, m mt trong cc bn
giao kt hp ng c th s
dng ho gii nhng b tc
hay bt li trong qu trnh thc
hin ngha v hp ng. Tr-ng

hp cng ty in t SEL yu cu
to tuyn hp ng tn dng vay
ca VP Bank l v hiu do ng-i
k hp ng khng ng thm
quyn, vi mc ch khng phi
tr li vay trong 6 nm, gy thit
V pha ch th c li t hn
hoc khng c li trong cc hp
ng v hiu th thc t li
th-ng ri vo tnh trng b khi
kin v chu thit. Trong khi
phn ln cc v khi kin u
xut pht t mu thun trong
qu trnh thanh ton, ch khng
phi do hnh thc v hiu, th
n lc cn thay i tm
l kinh doanh khng theo php
lut hoc ch mong lch lut.
Khng th hnh x nh- trn
c o m phi tun theo lut
chi chung: lut php16. Tuy
nhin, lut chi y cng c lc
khng theo kp vi din bin
quan h x hi, to ra nhng k
10 LS Trn Hu Hunh, tham lun ti hi tho.

11 Phm Duy Ngha: Gio trnh Lut Th-ng mi Vit Nam, tr.92 - NXB H Quc gia,
12 Xem thm Tham lun xung quanh vn x l HVH (VP Bank) ti hi tho.
13 Bo Php lut Tp.HCM ngy 17/2/2003
14 Cng thc chung t- bn.
15 LS Trn V Hi - tham lun ti hi tho v x l hp ng v hiu ngy 28/2/2003
16 TS Trn Ngc Dng - i hc Lut H Ni: pht biu ti hi tho.
18
Nghin cu Lp php s 4
T4
2003
2002
hp ng v hiu
h. l iu kh trnh khi.
Phi tm ngay ra nhng k h
m bt, khng cho nhng k h
tn ti di di... Ch-a k nhng
ng-i bo v php lut, h m
lun lch nhng s h ca lut
th cn ti bng my ng-i dn
bnh th-ng17.
Sau nhng chuyn v hp
ng v hiu, vic ph bin,
tuyn truyn, nng cao thc
tm hiu k php lut tr-c khi
k hp ng v chp hnh php
lut ca ng-i dn, doanh
nghip, khuyn khch pht
trin cc hnh thc h tr, t- vn
php l, mt ln na cn -c
nhc li.
Nhng Tc ng n
Mi tr-ng kinh doanh
v x hi
Khi c quan ti phn tuyn

hp ng v hiu, ch th giao
kt hp ng phi gnh chu
nhng hu qu php l nht
nh, nh h-ng trc tip n ti
sn ca c nhn cng nh- hot
ng sn xut kinh doanh ca
doanh nghip. Khng loi tr
tr-ng hp doanh nghip b ph
sn sau nhng li tuyn hp
ng v hiu. Hu qu trc tip
ca n l nhiu ng-i lao ng
b ri vo tnh trang mt vic
lm. Ch xt ring chuyn hp
ng v hiu, iu ny tc
ng xu n mi tr-ng kinh
doanh ni chung.
17
Nu phi hai ln mt lng ca nhng ng-i tham gia cuc

tin: mt lng tin vo doanh hi tho v x l hp ng v
nghip, ng-i ta kin ln To n; hiu, chng ti thy a phn u
nh-ng nu tuyn sai, mt lng thng nht: B PLHKT, b
tin vo To n, ai
sung nhng quy nh
cn mun tun
thch hp cho BLDS
theo php lut? D
Nu phi hai v cc vn bn lin
rng cn nguyn
quan n hp ng
ln mt lng tin:
ca vn li
v hiu; to n cn
mt lng tin vo
thuc trch nhim
c cch gii thch, p
doanh nghip,
ca c nhng ng-i
dng, x l hp ng
ng-i ta kin ln
lm lut, ph bin
v hiu mm do,
To n; nh-ng
php lut v thi
linh hot hn; ng-i
nu tuyn sai,
hnh php lut.
dn, doanh nghip
mt lng tin
cn tm hiu k tr-c
vo To n, ai
Hp ng b
cn mun tun
khi k kt hp ng,
tuyn v hiu
theo php lut?
s dng th-ng
khng ng cng
xuyn cc dch v tng thi ko theo
vn php l, lut s-.
hu qu xu, xt trn kha cnh
ton x hi. Ting lnh n xa
Hp ng l quan h php l
m ting xu cng n xa. th-ng xuyn xy ra trong i
Hm qua mi l chuyn ca Ph sng, nht li l trong mt nn
M H-ng v khch hng, ngy kinh t th tr-ng. Bi th, x l
mai c th thnh bi hc i hp ng v hiu nhth no,
vi ng-i ny, hay nhiu iu c nh h-ng khng h
ng-i khc rt kinh nghim.
nh n quyn li ca cc bn
v khng km phn quan trng
*
l n mi tr-ng kinh doanh,
*
*
u t- ca n-c ta./.
Nu ra nhng c tt ca cc
quy nh php lut hin hnh v
hp ng v hiu, cch p dng
chng, thm quyn xem xt hp
ng v hiu, x l hp ng v
hiu ti to n, thc ca cc
bn tham gia, nhng h qu m
hp ng v hiu tuyn khng
ng li trn c s tng
hp kin tham lun v bi vit
Hu Th, Lun k h - Bt k h trong 99 Chuyn i - NXB Thanh nin H Ni, 1999
Nghin cu Lp php s 4
T4
2003
19
nGHIN CU NH NC
Trch nhim hin php

Bi Ngc Sn*
Hin php
l vn bn
xc lp khun
kh php l
cho vic t
chc v vn
hnh quyn
lc nh n-c.
Nu c quan,
t chc hoc
c nhn no
vi phm Hin
php th u
phi chu
trch nhim
v hnh vi
ca mnh.
Trch nhim
chnh l
trch nhim
hin php.
Trong nh
n-c php
quyn, cn
phi cao
trch nhim
hin php, v
v mt l
lun, i hi
phi c
nhng nghin
cu su hn,
y hn v
loi trch
nhim php l
ny
1. Trch nhim hin php

- mt loi trch nhim php
l
i n nhn nh trch
nhim hin php c phi l
mt loi ca trch nhim php
l hay khng, cn phi xem
trch nhim hin php c tho
mn y cc du hiu c
tr-ng ca trch nhim php l
hay khng.
Xin xt mt tr-ng hp c
th. Theo iu 84 ca Hin
php Vit Nam nm 1992,
Quc hi c quyn bi b cc
vn bn ca Chnh ph vi
phm Hin php. Gi s nhChnh ph ban hnh mt ngh
nh tri Hin php th Quc
hi c quyn bi b. Trong
tr-ng hp ny pht sinh
trch nhim ca Chnh ph
tr-c Quc hi. Trch nhim
ny tho mn y cc du
hiu c tr-ng ca trch nhim
php l: c c s thc t ca
trch nhim php l l vi phm
php lut (Chnh ph ban hnh
Ngh nh tri Hin php), c
ch ti (bi b), c s c-ng
ch ca Nh n-c (Quc hi l
ch th p dng ch ti c-ng
ch), c quyt nh c hiu lc
php l ca c quan nh n-c
c thm quyn (Quc hi s ra
20 Nghin cu Lp php s 4
T4
2003
mt ngh quyt v vic ). D rng

tho mn y cc du hiu c tr-ng
ca trch nhim php l nh-ng trch
nhim ni trn khng th quy v mt
trong cc loi trch nhim php l
truyn thng (trch nhim hnh s, trch
nhim dn s, trch nhim hnh chnh,
trch nhim k lut, trch nhim vt
cht). Loi trch nhim ny c th gi l
trch nhim hin php v c s ca loi
trch nhim ny l hnh vi vi phm lut
hin php, ch ti -c quy nh trong
lut hin php, cc ch th tham gia
quan h trch nhim ny l cc ch th
ca lut Hin php.
trCH NHIM HIN PHP
Theo ti, l lun v trch nhim php l

hin nay ch-a bao qut ht -c cc loi hnh
trch nhim php l. c kin cho rng
cch phn loi trch nhim php l c kh
nng c nhng thay i nht nh1. Trch
nhim hin php cn phi -c coi l mt loi
trch nhim php l. Trch nhim hin php
v c bn c y nhng du hiu ca trch
nhim php l, ng thi li c nhng im
c th2.
nhng ch th ny lin quan n vic

hoch nh -ng li, chnh sch ca quc
gia, nhng hot ng lin quan n li ch
ca Nh n-c tm v m, lin quan n
s pht trin chung ca Nh n-c. Trch
nhim hin php l mt khi nim hp hn
trch nhim chnh tr. Trch nhim hin
php th-ng l trch nhim ca Nh n-c.
Trch nhim hin php pht sinh trong qu
trnh t chc v thc hin quyn lc nh
n-c tm v m -c iu chnh bi lut
Th nht, trch
hin php. Trch
nhim hin php
nhim chnh tr cn
-c iu chnh bi
Trch nhim hin php l mt loi bao gm cc loi
lut hin php. Trch
quan h chnh tr - php l xut hin trong
trch nhim trong
nhim hin php
lnh vc t chc v thc hin quyn lc
cc t chc chnh tr
-c quy nh trong
nh n-c -c iu chnh bi lut hin
nhng chnh tr,
cc vn bn t Hin
cc t chc chnh tr
php, trong th hin s nh gi ph
php - o lut c
- x hi...
nhn v mt php l i vi cc ch th c
bn ca nh n-c c
hnh vi vi phm Hin php, v nhng ch
Th ba, c s
hiu lc php l ti
th
ny
phi
chu
trch
nhim
v
nhng
ca trch nhim
cao, n cc o lut
hu qu do h gy ra
hin php l hnh
mang tnh hin php
vi trc tip vi phm
(cc o lut c hiu
Hin php, nh-ng
lc php l thp hn
c nhng tr-ng hp li l hnh vi gin
hin php) quy nh v vic t chc quyn lc
tip vi phm Hin php. Hin php Vit
nh n-c.
Nam ti iu 7 quy nh c s nhn
Th hai, trch nhim hin php l mt loi
dn p dng ch ti min nhim i vi i
trch nhim php l nh-ng ng thi cng l
biu dn c l khi cc i biu khng
mt loi trch nhim chnh tr. Bi v Hin
cn xng ng vi s tn nhim ca nhn
php l vn bn t chc quyn lc nh n-c,
dn. Trong mt s chnh th i ngh ca
bao gm nhiu vn , trong c xc nh v
nh n-c t- sn, Quc hi c quyn p
ch chnh tr ca mt quc gia. Hn na,
dng mt ch ti hin php l thay i
trch nhim hin php xy ra i vi cc ch
Chnh ph. C s ca trch nhim hin
th l cc thit ch chnh tr, hoc vi cng
php ca Chnh ph trong tr-ng hp ny
dn vi t- cch l ch th ca qu trnh chnh
l do Chnh ph khng cn s tn nhim
tr (qu trnh thit lp quyn lc nh n-c,
ca Quc hi. L do c th ca vic Quc
thit k chnh sch - Tg); v hot ng ca
1
2
TS. Hong Th Ngn. V trch nhim php l. Tp ch Nghin cu lp php, s 2, nm 2001, tr47.
Khi nim trch nhim trong lnh vc php lut -c hiu theo hai ngha: mt tch cc, trch nhim l chc
trch, cng vic -c giao, n bao hm c quyn v ngha v -c php lut quy nh; kha cnh b ng (tiu
cc), trch nhim -c hiu l hu qu bt li m c nhn hoc t chc phi gnh chu khi khng thc hin hoc
thc hin khng ng quyn v ngha v -c giao ph. l trch nhim truyn thng trong khoa hc php ltrch nhim php l. Gio trnh l lun chung v nh n-c v php lut. Khoa Lut - i hc quc gia H Ni,
NXB i hc quc gia H Ni, H Ni 1998, tr 410. Khi nim trch nhim hin php dng y -c hiu theo
ngha b ng (tiu cc).
Nghin cu Lp php s 4
T4
2003
21
nGHIN CU NH NC
hi bt tn nhim Chnh ph c rt nhiu:

kt qu hot ng ca Chnh ph khng
-c Quc hi chp thun; nhng d n
do Chnh ph trnh ln khng -c Quc
hi thng qua, nht l d n ngn sch;
ch-ng trnh hot ng ca Chnh ph
khng -c chp thun3.
Th t-, cc ch th tham gia quan h
trch nhim hin php ch yu l cc c
quan nh n-c, ng-i c chc v trong
cc c quan nh n-c. Cng dn cng c
th tr thnh ch th trong quan h trch
nhim hin php. V d tr-ng hp mt
cng dn b t-c quyn bu c, hay b t-c
quc tch. Ngoi nhng ch th ni trn,
ng chnh tr cng c th l i t-ng ca
trch nhim hin php. c, To n
Hin php lin bang c quyn cm hot
ng i vi nhng ng chnh tr vi phm
Hin php c lm suy yu hay xa b
ch .
Th nm, ch th p dng cc bin
php ch ti hin php trong mt s
tr-ng hp khng phi l nh n-c. Trong
a s cc tr-ng hp, ch th p dng v
ch th b p dng cc ch ti hin php
u l cc c quan nh n-c, ng-i c chc v

trong cc c quan nh n-c. Nh-ng khc vi
cc loi trch nhim php l khc, trch nhim
hin php c im c bit l c tr-ng hp
ch th p dng ch ti khng phi l nh
n-c. iu 7 ca Hin php Vit Nam nm
1992 quy nh: i biu Quc hi b c tri
hoc Quc hi bi nhim v i biu Hi ng
nhn dn b c tri hoc Hi ng nhn dn bi
nhim khi i biu khng cn xng ng
vi s tn nhim ca nhn dn. Trong tr-ng
hp ny, ch th p dng ch ti hin php l
nhn dn cn i biu Quc hi, i biu Hi
ng nhn dn l i t-ng chu trch nhim.
Tm li, trch nhim hin php l mt loi
quan h chnh tr - php l xut hin trong lnh
vc t chc v thc hin quyn lc nh n-c
-c iu chnh bi lut hin php, trong
th hin s nh gi ph nhn v mt php l
i vi cc ch th c hnh vi vi phm Hin
php, v nhng ch th ny phi chu trch
nhim v nhng hu qu do h gy ra.
2. Vn trch nhim hin php ca mt
s ch th
Chng ti xin tp trung vo trch nhim
To n ti cao ca M khng c quyn tuyn b hu b mt o lut ca Ngh vin vi phm Hin

php, m ch tuyn b khng p dng o lut trong mt tr-ng hp c th. iu ny khng ni ln
trch nhim hin php ca Ngh vin, khng c mt ch ti no -c p dng vi Ngh vin trong tr-ng
hp ny.
Nga, iu 125 ca Hin php Lin bang Nga quy nh: To n Hin php Lin bang Nga, theo
nhng khiu ni v vic vi phm cc quyn v t do hin nh ca cng dn hay theo yu cu ca cc
to n, kim tra tnh hp hin ca o lut -c p dng hoc s -c vin dn p dng trong tng
tr-ng hp c th theo trnh t do lut lin bang n nh. Nh- vy, vn kim tra tnh hp hin o
lut ca Nghi vin ch t ra trong mt v vic c th. Trong tr-ng hp o lut ca Ngh vin -c xc
nh l vi phm hin php, To n hin php s tuyn b khng p dng o lut . iu ny cng ging
nh- M, khng ni ln trch nhim hin php ca Ngh vin. To n Hin php Nga cng nh- To n
ti cao M, khng c quyn tuyn b hu b o lut vi phm Hin php. Ngha l khng c trch nhim
hin php i vi Ngh vin khi Ngh vin ban hnh mt o lut vi phm Hin php.
Cn Php th iu 61 ca Hin php Php quy nh: Nhng o lut bin ch, tr-c khi ban hnh
v cc quy tc ca hai Vin, tr-c khi thi hnh, phi ln Hi ng bo hin xem xt cc vn kin
c ph hp vi hin php khng. Hi ng bo hin Php ch kim tra tnh hp hin ca d lut tr-c
khi -c Ngh vin thng qua. i vi nhng o lut do Nghi vin thng qua nu vi phm hin php th
Hi ng bo hin cng khng c quyn hu b. Tc l cng khng xy ra trch nhim hin php i vi
hnh vi ca Ngh vin ban hnh mt o lut vi hin.
3 PGS.TS.
Nguyn ng Dung. Hin php v b my nh n-c. NXB Giao thng vn ti, H Ni 2002, tr236.
T4
2003
trCH NHIM HIN PHP
hin php ca mt s thit ch ch yu cu

thnh chnh th nh n-c.
Quc hi
ch ti Hin php -c p dng y l

hu b o lut vi phm Hin php4.
Trong mt s nh n-c t- sn theo chnh

th i ngh, Ngh vin cn phi chu mt
Theo Hin php th khng c tr-ng hp
ch ti l gii tn Ngh vin. iu 109 ca
no Quc hi phi chu trch nhim hin
Hin php Lin bang Nga n nh cho Tng
php. Lut ban hnh vn bn quy phm
thng quyn gii tn Duma quc gia. iu
php lut ti iu 81 quy nh: Theo
68 ca Hin php Cng ho Lin bang c
ngh ca U ban th-ng v Quc hi, Ch
quy nh: Nu ngh thng qua s tn
tch n-c, Hi ng dn tc, cc U ban
nhim i vi mnh ca Th t-ng Lin
ca Quc hi, Chnh ph, To n nhn dn
bang khng -c s ng ca a s thnh
ti cao, Vin kim st nhn dn ti cao, Mt
vin ca Ngh vin Lin
trn T quc Vit Nam v
bang th theo ngh ca
cc t chc thnh vin, i
Th t-ng Lin bang
biu Quc hi, Quc hi
Theo Hin php nm trong vng 21 ngy Tng
xem xt, quyt nh bi b
1992 th khng c tr-ng hp
thng Lin bang c th
mt phn hoc ton b
no Quc hi phi chu trch
gii tn Ngh vin Lin
lut, ngh quyt ca Quc
nhim
hin
php
bang. Theo Hin php
hi tri Hin php. Theo
ca Anh, Th t-ng
quy nh ny, Quc hi l
Chnh ph c quyn yu
c quan c thm quyn bi
cu nguyn th quc gia
b vn bn ca Quc hi tri Hin php.
gii
tn
Ngh
vin.
Ch ti gii tn Quc
Nh-ng, khng th ni n trch nhim hin
hi do Nguyn th quc gia t thn p
php y. V, trch nhim php l l mt
dng hoc theo ngh ca ng-i ng u
loi quan h xut hin c t nht hai ch th:
hnh php.
mt ch th c hnh vi vi phm php lut
phi chu trch nhim php l, v ch th p
Vic Quc hi phi chu trch nhim
dng bin php ch ti m trong tr-ng hp
hin php tr-c c quan t- php (bi b
ni trn, th ch c mt ch th l Quc hi.
lut ca Quc hi), v hnh php (gii tn
Quc hi) nm trong khun kh ca
Theo chng ti, mt s nh n-c t- sn
nguyn tc phn chia quyn lc -c p
nh- M, Nga, Php cng khng xy ra trch
dng trong t chc nh n-c cc n-c
nhim hin php khi Quc hi ban hnh mt
ny. To n mt v th ngang bng vi
o lut vi phm Hin php. Khc vi cc
Quc hi nn mi c th truy cu trch
n-c trn, vn trch nhim hin php ca
nhim hin php i vi hnh vi ca Quc
Quc hi trong vic ban hnh mt o lut
hi. Chnh ph cng mt v th c lp,
vi hin -c t ra trong chnh th cng ho
ngang bng vi Quc hi nn c th yu
i ngh c. To n Hin php c quyn
cu nguyn th quc gia gii tn Quc hi.
truy cu trch nhim hin php i vi hnh
vi ca Ngh vin trong vic ban hnh mt
Cn Vit Nam t chc quyn lc nh
o lut vi phm Hin php, v hnh thc
4
Hin php Cng ho Lin bang c ti iu 93 n nh cho To n Hin php lin bang thm quyn kim tra
tnh hp hin cc o lut do Ngh vin ban hnh. To n Hin php lin bang l cp xt x duy nht c thm quyn
tuyn b cc o lut ca Lin bang hay bang l khng cn gi tr v khng ph hp vi Hin php. Xem Wolfgang
Horn. Php tr, dn ch v quyn ti phn ca hin php. In trong Nh n-c php quyn. NXB chnh tr quc
gia, HN 2002, Tr205.
Nghin cu Lp php s 4
T4
2003
23
NGHIN CU NH NC
n-c theo nguyn tc thng nht quyn lc.

Theo , Quc hi l i din ti cao ca ch
quyn nhn dn nn khng th c mt thit
ch no c th ng trn Quc hi thc
hin quyn ti phn v hnh vi ca Quc hi.
i vi i biu Quc hi, trch nhim
hin php xy ra khi i biu khng cn
xng ng vi s tn nhim ca nhn dn.
Theo iu 7 ca Hin php nm 1992 th i
biu Quc hi c th b c tri hoc Quc hi
bi nhim khi i biu khng cn xng
ng vi s tn nhim ca nhn dn.
phm Hin php. Cng theo quy phm

Hin php ni trn, mt bin php ch ti
Hin php khc m Quc hi c th p
dng i vi Ch tch n-c l bi b cc
vn bn php lut do Ch tch n-c ban
hnh trong tr-ng hp vn bn ca Ch
tch n-c vi phm Hin php.
Chnh ph
Trch nhim hin php xy ra khi Chnh

ph ban hnh mt vn bn php lut vi
phm Hin php. Trong tr-ng hp ny c
cc ch ti hin php -c p dng l: nh
i vi U ban
ch vn bn ca
th-ng v Quc hi,
Chnh ph tri Hin
th trch nhim hin
i vi U ban th-ng v Quc hi, php -c p dng
php xy ra khi U
bi U ban th-ng
th trch nhim hin php xy ra khi U
ban th-ng v Quc
v Quc hi, v hu
ban th-ng v Quc hi ban hnh mt
hi ban hnh mt vn
b vn bn ca
vn bn tri Hin php. Trong tr-ng
bn tri Hin php.
Chnh ph tri Hin
hp
ny
Quc
hi
s
p
dng
bin
php
Trong tr-ng hp ny
php -c p dng
ch ti l bi b nhng vn bn do U
Quc hi s p dng
bi Quc hi.
bin php ch ti l
ban th-ng v Quc hi ban hnh tri
Ti iu 109
bi b nhng vn bn
Hin php
Hin php xc nh
php lut do U ban
Chnh ph chu
th-ng v Quc hi
trch nhim tr-c
ban hnh tri Hin php.
Quc hi. Theo thng l chung, ni n
Quc hi c quyn p dng bin php ch
trch nhim ca Chnh ph l ni n trch
ti min nhim, bi nhim i vi Ch tch
nhim ca c tp th Chnh ph, ch xy ra
Quc hi, cc Ph Ch tch Quc hi v cc
khi Chnh ph b Ngh vin, Quc hi bt
U vin U ban th-ng v Quc hi.
tn nhim dn n ph bnh, gii tn5.
Trch nhim hin php ca Chnh ph
Ch tch n-c
nhiu chnh th t- sn -c quy nh trong
Theo iu 84 ca Hin php nm 1992,
Hin php l trch nhim ca c tp th
Ch tch n-c do Quc hi bu, min nhim,
Chnh ph - trch nhim lin i ca Chnh
bi nhim. Min nhim, bi nhim chnh l
ph, v ch ti th-ng l vic lt Chnh
ch ti -c Quc hi p dng truy cu
ph vi c s l vic Quc hi b phiu tn
trch nhim hin php i vi Ch tch n-c
nhim hay bt tn nhim i vi Chnh
trong tr-ng hp Ch tch n-c c hnh vi vi
ph6. Trong lch s lp hin Vit Nam, vn
5 PGS.TS. Bi Xun c. Hon thin c ch trch nhim ca Chnh ph v cc thnh vin ca Chnh ph. Tp ch
Nghin cu lp php, s 12, nm 2002, tr35
6 iu 69 - Hin php Nht Bn xc nh: Nu Ngh vin biu quyt kin ngh ph bnh, hay bc b kin ngh tn
nhim, ton th Ni cc phi t chc, tr phi H ngh vin b gii tn trong 10 ngy. Hin php Ba Lan ti iu
66 quy nh: H ngh vin c th bi nhim, bng mt a s phiu tuyt i da trn phiu bt tn nhim i vi
Hi ng b tr-ng...
T4
2003
trCH NHIM HIN PHP
trch nhim ca tp th Chnh ph

b phiu tn nhim i vi Th t-ng, Ph
-c t ra t Hin php nm 1946 ti iu
Th t-ng, B tr-ng, cc thnh vin khc
th 54: Th t-ng phi chu trch nhim
ca Chnh ph. C ng-i hiu rng vic b
v con -ng chnh tr ca Ni cc. Nh-ng
phiu tn nhim l mt bin php ch ti ca
Ngh vin ch c th biu quyt v vn
Quc hi i vi Chnh ph. Tuy nhin,
tn nhim khi Th t-ng, Ban th-ng v
chng ti cho rng vic b phiu tn nhim
hoc 1/4 tng s Ngh vin nu vn y
hay b phiu bt tn nhim khng phi l
ra. Trong hn 24 gi sau khi Ngh vin biu
mt bin php ch ti, m ch l c s
quyt khng tn nhim Ni cc th Ch tch
quy kt trch nhim, tc l tin i n
n-c Vit Nam c quyn -a vn tn
vic p dng cc bin php ch ti. Sau b
nhim ra Ngh vin tho lun li. Cuc
phiu tn nhim th cc bin php ch ti c
tho lun ln th hai phi cch cuc tho
th -c p dng l min nhim, bi nhim.
lun ln th nht l 48 gi. Sau cuc biu
To n nhn dn ti cao v Vin kim
quyt ny, Ni cc mt tn nhim phi t
st nhn dn ti cao
chc. Nh-ng cc
U ban th-ng v
Hin php sau ny u
hi c quyn p
khng quy nh hnh
Hin php nm 1992 sa i va Quc
dng
hnh
thc ch ti
thc c th trch
qua -a vo mt quy phm quan
l nh ch i vi
nhim ca tp th
trng
lin
quan
n
trch
nhim
hin
nhng
vn bn php
Chnh ph.
php ca Chnh ph l Quc hi c
lut do To n nhn
i vi trch nhim
dn ti cao v Vin
quyn: b phiu tn nhim i vi
hin php ca tng
kim st nhn dn ti
nhng ng-i gi cc chc v do Quc
thnh vin ca Chnh
cao vi phm Hin
hi bu hoc ph chun (iu 84)
ph, Hin php quy
php. Quc hi c
nh: Quc hi min
quyn bi b vn bn
nhim, bi nhim Th
php lut do To n
t-ng Chnh ph (iu 84); Th t-ng
nhn dn ti cao v Vin kim st nhn dn
Chnh ph trnh Quc hi ph chun
ti cao vi phm Hin php.
ngh v vic cch chc Ph Th t-ng, B
Chnh n To n nhn dn ti cao, Vin
tr-ng, cc thnh vin khc ca Chnh ph
tr-ng
Vin kim st nhn dn ti cao l
(iu 114); Quc hi ph chun ngh ca
nhng chc danh do Quc hi bu. Do ,
Th t-ng Chnh ph v vic cch chc Ph
cn c theo iu 84 ca Hin php, Quc
Th t-ng, B tr-ng, cc thnh vin khc
hi c quyn b phiu tn nhim i vi hai
ca Chnh ph (iu 84); Ch tch n-c cn
chc danh ny. Kt qu ca vic b phiu
c vo Ngh quyt ca Quc hi cch chc
tn nhim c th dn n vic Quc hi p
Ph Th t-ng, B tr-ng, cc thnh vin
dng hnh thc ch ti min nhim, bi
khc ca Chnh ph (iu 113).
nhim truy cu trch nhim hin php
Hin php nm 1992 sa i va qua
i vi Chnh n To n nhn dn ti cao,
-a vo mt quy phm quan trng lin quan
Vin tr-ng Vin kim st nhn dn ti cao.
n trch nhim hin php ca Chnh ph l
3. Trch nhim hin php trong bi
Quc hi c quyn: b phiu tn nhim i
cnh xy dng nh n-c php quyn
vi nhng ng-i gi cc chc v do Quc
hi bu hoc ph chun (iu 84). NhVit Nam ang tin hnh xy dng nh
vy, i vi Chnh ph, Quc hi c quyn
Nghin cu Lp php s 4
T4
2003
25
NGHIN CU NH NC
n-c php quyn nn khng th khng hon

thin ch trch nhim hin php. Ch
trch nhim hin php theo Hin php Vit
Nam nh- trnh by trn, c nhng im
bt cp, cn phi -c khc phc. Vi
nhng s tm hiu b-c u, chng ti nhn
thy c mt s vn sau y lin quan n
trch nhim hin php cn phi -c hon
thin.
quan kim ch, i trng nhau. V vy, i

vi chnh th ca Vit Nam, theo chng ti,
thit ch To n Hin php l khng ph hp.
Vn t ra i vi chng ta trong vic

kim tra tnh hp hin cc o lut ca Quc
hi l phi t chc mt thit ch chnh tr,
ch khng phi c quan t- php thc hin
chc nng ny. C th gi thit ch l Hi
ng bo v Hin php. M hnh bo v
Th nht, v trch nhim hin php ca
Hin php ca Php c th em li cho
Quc hi.
chng ta mt s kinh nghim. Nu -c t
chc Vit Nam, Hi ng bo v Hin
Chng ti cho rng, vic thnh lp To
php c th do Quc hi, Ch tch n-c,
n hin php Vit Nam, nh- mt s kin
Chnh ph phi hp thnh lp. C quan
xut8, vi t- cch l mt thit ch t khng phi -c thnh lp ra xt x hnh
php c quyn ti phn khi Quc hi ban
vi ca Quc hi, m nhm gip Quc hi
hnh mt o lut vi phm Hin php l
trnh vi phm Hin php. lm -c iu
khng hp l. Chng ta ang xy dng nh
, Hi ng bo v Hin php s thc hin
n-c php quyn nn khng
chc nng kim tra tnh
th thiu nhng hnh thc
hp hin ca mt d lut
kim tra tnh hp hin
Nu -c t chc Vit tr-c khi -c Quc hi
ca chnh quyn. Nh-ng
thng qua; nu mt o
Nam, Hi ng bo v Hin
vic thit lp mt thit ch
lut -c Quc hi
php c th do Quc hi, Ch
nh n-c cn tu thuc vo
thng qua vi phm Hin
tch n-c, Chnh ph phi hp
tng loi hnh chnh th.
php th Hi ng bo v
To n Hin php l cn
thnh lp. C quan khng
Hin php khng c
thit trong mt nh n-c c
phi -c thnh lp xt x
quyn hu b m ch c
chnh th p dng nguyn
hnh vi ca Quc hi, m
quyn kin ngh Quc
tc phn quyn. To n
nhm gip cho Quc hi trnh
hi s c nhng cch
Hin php l mt c quan tthc x l trong k hp
vi phm Hin php
php, l mt nh ch thc
gn nht.
hin vic kim hin bng
V vn trch
con -ng t- php. Ch
nhim hin php ca cc i biu Quc hi,
trong chnh th phn quyn, khi t- php c
mc d Hin php c quy nh c s ca vic
lp v ngang bng vi lp php th mi c
nhn dn bi nhim i biu Quc hi l cc
th t chc mt c quan t- php thc hin
i biu khng cn s tn nhim ca nhn
chc nng ti phn v hnh vi ca c quan
dn, nh-ng ch-a c quy nh c th v trnh
lp php. Quyn lc nh n-c Vit Nam
t, th tc ca vic bi nhim. Chnh v vy
-c thit k theo nguyn tc thng nht
m quyn ny ca nhn dn -c thc hin
quyn lc. Quc hi l c quan quyn lc
rt hn ch trn thc t. Quyn bi nhim i
nh n-c cao nht. Chng ta khng p dng
biu dn c l quyn lc chnh tr ca nhn
nguyn tc phn quyn vi cc h thng c
7 Xem
Ng Huy C-ng. Nh n-c php quyn vi vic xy dng chnh quyn. Nghin cu lp php s 7-2001, L
Cm. Nh n-c php quyn: cc nguyn tc c bn. Nghin cu lp php s 8-2001 (BBT).
T4
2003
trCH NHIM HIN PHP
dn, l mt phn ca ch quyn nhn dn.

Quyn ny tn ti nh- mt c ch chng li
s tha ho ca quyn lc nh n-c -c nhn
dn u thc cho nh n-c. V tnh cht quan
trng ca n, cn phi c nhng quy nh c
th hn trong nhng tr-ng hp nhth no
th i biu dn c khng cn -c s tn
nhim ca c tri, cng nh- quy nh c th v
trnh t, th tc ca vic nhn dn bi nhim
i biu dn c.
cho lut iu chnh v y l mi quan h

chnh tr c bn, rt quan trng ca t
n-c.
Th ba, v trch nhim hin php ca
tp th Chnh ph
Mc d Hin php hin hnh quy nh

Chnh ph chu trch nhim tr-c Quc
hi nh-ng Hin php li khng quy nh
mt hnh thc no Quc hi t thi
i vi tp th Chnh ph. Tuy nhin, nu
Th hai, v trch nhim hin php ca
quy nh Chnh ph chu trch nhim
nhng ng-i gi cc chc v do Quc hi bu
tr-c Quc hi th
hoc ph chun khi b
cng phi quy nh
Quc hi b phiu tn
hnh thc no
Hin php ca n-c ta cn phi mt
nhim
Quc hi t thi
xc nh r v h qu ca vic b
Vn ny cn
i vi tp th Chnh
phiu tn nhim ch khng nn
phi quy nh c th
ph. C th p dng
iu ny cho lut iu chnh v y l
hn l: trong nhng
mt hnh thc l Quc
tr-ng hp no th
hi ph bnh tp th
mi quan h chnh tr c bn, rt quan
vn tn nhim -c
Chnh ph. S ph
trng ca t n-c
t ra, ai c quyn
bnh ca Quc hi i
nu ra vn tn
vi tp th Chnh ph
nhim, ch U ban
c ngha m bo s
th-ng v Quc hi khi nhn thc thy cn
thng nht ca quyn lc, s thng nht
phi b phiu tn nhim th mi trnh vn
trong -ng li chung ca nh n-c, s
ny vi Quc hi, hay cc ch th b t vn
on kt nht tr ca ton dn, tnh ng
tn nhim cng c th t nu ra vn tn
n trong -ng li, chnh sch ca Chnh
nhim; trnh t c th ca vic b phiu tn
ph./.
nhim...
Hin php nm 1992 khng quy nh r
hu qu ca vic b phiu tn nhim. Theo
iu 88 ca Lut t chc Quc hi, nu qua
b phiu tn nhim dn n kt qu nhng
ng-i b b phiu tn nhim khng cn s tn
nhim ca Quc hi th c th b Quc hi
min nhim, bi nhim. nhiu n-c, vic
p dng ch ti sau khi b phiu tn nhim
dn n vic khng cn tn nhim th-ng
-c iu chnh bi Hin php. Hin php
Vit Nam nm 1946 (iu 54) cng vy.
Chng ti cho rng, Hin php ca n-c ta
cn phi xc nh r v h qu ca vic b
phiu tn nhim ch khng nn iu ny
* Khoa Lut, i hc quc gia H Ni
Nghin cu Lp php s 4
T4
2003
27
NGHIN CU NH NC
Bn v HOT NG KIM ST
CA VIN KIM ST nhn dn
Nguyn Thi Phc*
Vi vic sa i Hin php nm 1992 va qua, chc nng, nhim v ca

Vin kim st nhn dn -c thu hp theo h-ng: Vin kim st nhn
dn ch thc hin quyn cng t v kim st hot ng t- php. S iu
chnh ny c mc ch quan trng l nhm nng cao cht l-ng, hiu qu
hot ng trong hai lnh vc vn rt bc xc, cn nhiu hn ch. Tuy
nhin, trong nhng thay i ny, cn iu g ch-a ph hp? Bi vit t
ra mt s vn ng l-u
Cc m hnh
gc l lun v thc tin, xt v chc
nng nu b qua mt s khc bit v chi tit,
c th thy trn th gii hin nay tn ti hai m
hnh khc nhau lin quan hot ng cng t:
m hnh Vin cng t v m hnh Vin kim
st nhn dn (VKSND).
Vin cng t
Vin cng t c chc nng ch yu l chc
nng buc ti: nhn danh Nh n-c truy t ra
To nhng ng-i thc hin hnh vi nguy him
cho li ch ca giai cp thng tr -c gi l ti
phm. Vin cng t khng phi l c quan
thc hin chc nng gim st tun th php
lut trong phm vi c n-c. Hot ng ca
Vin cng t b gii hn trong hot ng t
tng hnh s l chnh. Ngoi ra, Vin cng t
c tham gia rt hn ch trong mt s lnh vc
khc.
M hnh Vin cng t tng tn ti
1
T khi Vit Nam tr thnh thuc a ca Php - Tg
28
Nghin cu Lp php s 4
T4
2003
n-c ta do ng-i Php du nhp vo Vit

Nam1. M hnh ny tn ti min Bc n
khi ban hnh Hin php 1959, min Nam
n 1975. M hnh Vin cng t thc cht
cao vai tr ca To n, cao vai tr
nguyn tc tranh tng tr-c To n gia cc
bn hon ton bnh ng vi nhau (bn buc
ti v bn bo cha). y l mt tch cc ca
m hnh ny. Nh-ng cng bng, cn phi
xt n nhng hn ch ca n. Hn ch ln
nht khi s dng m hnh ny l trong nh
n-c, trong x hi khng c mt c quan
chuyn trch bo v php lut bng hot
ng gim st vic tun th php lut trong
cc lnh vc khc nhau, trong phm vi c
n-c.
Vin kim st nhn dn
M hnh VKSND ra i nm 1922 ti
Lin X. S ra i ca m hnh ny gn lin
vi s ra i ca nh n-c kiu mi - nh
n-c tha nhn trong Hin php nguyn
vIN KIM ST NHN DN
tc php ch nh- l nguyn tc t chc v

hot ng ca mnh. Hot ng ca VKSND
chnh l bo m quan trng cho s thng
nht ca php ch.
khng l thuc vo bt k c quan nh n-c

no, ch chu s lnh o ca Vin tr-ng
Vin kim st nhn dn ti cao (VKSNDTC);
(Vin tr-ng VKSNDTC do Quc hi bu ra
v ch chu trch nhim tr-c Quc hi). y
l li th ln nht ca VKSND trong vic bo
m php ch thng nht, l i trng chng
li mi biu hin ca ch ngha cc b a
ph-ng v ch ngha bn v - nhng biu hin
ca xu h-ng thot ly, i lp vi li ch ca
Nh n-c.
Khc vi Vin cng t, VKSND l c

quan nh n-c c chc nng gim st vic
tun th php lut trong tt c cc lnh vc
hot ng nh n-c, tr hot ng lp php
ca Quc hi v hot ng ca Chnh ph,
bo m cho php lut -c chp hnh
nghim chnh v thng nht. y l mt kiu
c quan nh n-c khc hn Vin cng t v
- VKSND ch thc hin hot ng kim
hot ng ca n l mt dng hot ng c
st tun theo php lut v thc hnh quyn
lp ca quyn lc nh
cng t. Hot ng
n-c nhm bo m
ca VKSND c tnh
tnh ti cao ca cc
c th ca m hnh VKSND so chuyn trch cao.
o lut thng qua s
Mi quan h vi
vi m hnh Vin cng t chnh l hot
gim st vic thc
hot
ng gim st
ng kim st tun theo php lut
hin cc o lut .
ca Quc hi
trong lnh vc kinh t - hnh chnh i
VKSND khng n
Hot ng kim st
vi cc B, c quan ngang B, chnh
thun ch l c quan
tun
theo php lut l
tin hnh t tng, l
quyn a ph-ng, cc c quan nh
mt dng hot ng c
bn buc ti ti To
n-c, t chc v cng dn
tnh quyn lc nh
n. Hot ng ca n
n-c. Ngun gc
v-t qua khun kh
quyn
lc
kim
st
c
tnh phi sinh t quyn
ca t tng hnh s v ngay c trong lnh vc
lc ca Quc hi. Hot ng kim st l mt
ny, VKSND cng khng ch thc hnh
dng ca hot ng gim st- theo di, kim
quyn cng t m cn thc hin hot ng
tra vic tun th Hin php, php lut trong
kim st tun th php lut ca tt c nhng
vic ban hnh cc vn bn quy phm php
ng-i tham gia t tng, trong c c Ta
lut v trong hot ng ca nhng ch th
n.
nht nh theo s u quyn ca Quc hi.
So vi nhiu c quan nh n-c khc cng
Hot ng ny l mt th thng nht ca
c nhim v bo v php ch (nh- Thanh tra
nhiu lnh vc kim st khc nhau, nh-: kim
Chnh ph), th VKSND c nhiu -u th hn
st tun theo php lut trong lnh vc kinh t
hn:
- hnh chnh, kim st vic tun theo php
- Tr-c ht, VKSND l mt h thng c
lut trong iu tra cc v n hnh s, kim st
quan t trung -ng n a ph-ng (cp
tun theo php lut trong xt x cc v n
qun, huyn), gn lin vi b my nh n-c.
hnh s, dn s, kinh t, lao ng, hnh
- H thng ny -c t chc v hot ng
chnh, kim st tun theo php lut trong
vi nhng nguyn tc c th nh- nguyn tc
vic thi hnh cc bn n ca To n nhn
tp trung thng nht, khng song trng trc
dn Hot ng th hin s c th ca m
thuc nn VKSND c tnh c lp cao,
hnh VKSND khc vi m hnh Vin cng t
Nghin cu Lp php s 4
T4
2003
29
NGHIN CU NH NC
chnh l hot ng kim st tun theo php

lut trong lnh vc kinh t - hnh chnh i
vi cc B, c quan ngang B, chnh quyn
a ph-ng, cc c quan nh n-c, t chc v
cng dn Ni no c php lut, ni c
hot ng ca VKSND. Hot ng gim st
tun theo php lut l ni dung c bn ca
VKSND. Hot ng cng t ch l mt lnh
vc trong hot ng ca VKSND.
Hot ng kim st ca VKSND cng vi
hot ng gim st ca nhng c quan nh
n-c khc nh- Thanh tra Chnh ph, To n
nhn dn ti cao chnh l hot ng gim
st tng thp - l hnh thc thc hin quyn
gim st gin tip ca Quc hi. Mc ch
hot ng kim st cng l mc ch gim st
ca Quc hi: bo m s tun th Hin
php, lut do Quc hi ban hnh.
Tnh ph thuc ca hot ng kim st
trong quan h vi hot ng gim st ca
Quc hi cn th hin kha cnh: bn thn
hot ng kim st li l i t-ng gim st
ca Quc hi. gc ny, thng qua cc
tin php l nh- quyn bu, min nhim,
bi nhim Vin tr-ng VKSNDTC, trch
nhim ca Vin tr-ng VKSNDTC bo co
v hot ng ca ngnh kim st trong vic
thc hin nhim v bo m cho php lut
-c chp hnh nghim chnh v thng nht,
cht vn Vin tr-ng, nhng nguyn tc t
chc v hot ng c th ca VKSND v.v
Quc hi c vai tr to ln trong vic bo v

php ch nhng lnh vc m Quc hi
khng trc tip thc hin quyn gim st ca
mnh.
ngha ca hot ng kim st
C th ni, hot ng kim st ca
VKSND theo m hnh Hin php nm 1992 l
mt ch da cn thit, quan trng v hiu qu
ca Quc hi nhm bo m s tun th Hin
php, lut ca Quc hi; c th :
- Quc hi th-ng k nhn -c nhng
thng tin y nht, ton din nht v tnh
hnh php ch trong c n-c thng qua bo
co ca Vin tr-ng VKSNDTC tr-c Quc
hi, t tnh hnh ti phm cho n cc vi
phm php lut cc lnh vc qun l nh
n-c khc nhau, lnh vc t- php.
- Quc hi c th c nhng gii php kp
thi mnh m, ng b tng c-ng php ch
trong mt lnh vc no thng qua hot
ng ca VKSND vi cc -u th ring c ca
VKSND.
- Quc hi cng c th thy -c nhng
hn ch trong hot ng lp php ca mnh,
nhn -c nhng kin ngh hon thin php
lut thng qua thc tin kim st v khng c
hot ng no c -c nhng thng tin y
, phong ph v vn ny bng hot ng
kim st.
Vo u nhng nm 1990, ngn chn tnh hnh vi phm lut t ai tr nn nghim trng, theo
ngh quyt ca Quc hi, ngnh kim st trin khai thc hin kim st vic chp hnh lut t ai trong
phm vi c n-c. y l lnh vc rt phc tp v cc vi phm th-ng gn lin vi chnh cc c quan qun
l nh n-c a ph-ng. V li ch a ph-ng m cc quy nh trong Lut t ai b vi phm. D-i
s ch o ca VKSNDTC, cc VKSND cc cp (trn 500 qun, huyn v 61 tnh, thnh) ng lot
thc hin cc hot ng kim st, pht hin cc loi vi phm t ai khc nhau, t vic ban hnh vn bn
php quy tri lut n cc hnh vi ln chim, chuyn nh-ng tri php hoc b hoang ho t ai, t vi
phm ca c quan qun l t ai a ph-ng n vi phm ca ng-i s dng t Cc bin php x
l khc nhau ca VKSND t khng ngh, kin ngh yu cu khc phc sa cha vi phm, thu hi t n
quyt nh khi t hnh s vi cc hnh vi vi phm Lut t ai gy hu qu nghim trng gp phn
to ra chuyn bin ng k trong vic chp hnh Lut t ai.
T4
2003
vIN KIM ST NHN DN
Vic iu chnh chc nng kim st Nhng iu cn bn
vc kinh t - hnh chnh nay khng cn na.

Vic sa i ny l b-c iu chnh quan
trng nhm bo m cho VKSND cc cp tp
Trong cng cuc i mi xut hin
trung lc l-ng vo vic thc hin chc nng
nhiu kin ngh xem xt li chc nng
cng t v kim st cc hot ng t- php, l
ca VKSND, nht l khi xy dng Hin php
nhng nhim v khng th giao cho c quan
nm 1992. Lp lun ch yu ca nhng
khc thc hin. y cng l hai lnh vc rt
kin ny l c s chng cho chc nng gia
bc xc, nh-ng ang cn nhiu hn ch. Mt
VKSND v c quan thanh tra. Nhng kin
khc, vic khng giao chc nng kim st vic
ny ngh VKSND ch thc hin chc nng
tun theo php lut cho VKSND cng l
cng t v i tn thnh Vin cng t. Quc
khc phc nhng
hi lc khng chp
trng lp v chc
nhn, vn gi nguyn,
Quc hi s b p s thiu ht nng, nhim v trong
khng thay i chc nng
t chc b my ca
ca VKSND.
thng tin y v tnh hnh php
Nh n-c ta2.
ch
trong
tt
c
cc
lnh
vc
trong
Quc hi kho X
C th ni rng
phm vi c n-c nhth no?
sa i Hin php nm
Hin php nm 1992
1992, trong c iu
sa i th hin xu
137 vi ni dung nhsau:
h-ng hn ch tnh
VKSNDTC thc hnh
c th ca m hnh VKSND, lm cho m
quyn cng t v kim st cc hot ng thnh VKSND cng ngy cng tin gn m
php, gp phn bo m cho php lut -c
hnh Vin cng t hn. S khc bit gia Vin
chp hnh nghim chnh v thng nht.
cng t v Vin kim st b thu hp ng
Nh- vy, Quc hi iu chnh chc
k.
nng, nhim v ca VKSND theo h-ng
Chng ti cho rng, trn c s xem xt mi
VKSND ch thc hnh quyn cng t v kim
quan h gia hot ng gim st ca Quc hi
st cc hot ng t- php. Hot ng th hin
vi hot ng kim st th vic iu chnh
c tr-ng nht ca m hnh VKSND l hot
chc nng ca VKSND t ra mt s vn
ng kim st tun theo php lut trong lnh
C Ph Ch tch Quc hi Phng Vn Tu lc nhn nh v vai tr ca VKSND trong cng cuc
bo v php ch thng nht nhsau: Nu xt v thc t, cuc u tranh chng tham nhng trong b my
nh n-c, chng tiu cc trong x hi, nht l trong lnh vc sn xut kinh doanh nhng nm va qua
th r rng l ngnh kim st c nhng ng gp tch cc, gp phn pht hin mt s v nghim trng
lm tht thot tin bc vt t-, ti sn ca Nh n-c Cng u tranh lp cho -c k c-ng trong
qun l nh n-c, nht l trong lnh vc sn xut kinh doanh ang cn din bin rt gay go, quyt lit.
Kinh nghim t chc nm nay cho thy cuc u tranh ny rt kh khn, phc tp v khng phi n
thun chng bn ti phm hnh s ngoi x hi m l cuc u tranh lm trong sch i ng cn b,
nng cao sc chin u ca ng, tng c-ng hiu lc qun l ca Nh n-c. Vy l no trong cuc u
tranh gay go quyt lit, kh khn phc tp ny, chng ta li t xo i mt trong nhng cng c u tranh
-c th thch v tng thu -c nhng kt qu hin nhin (Phng Vn Tu: Xy dng, hon thin
Nh n-c v php lut ca dn, do dn v v dn Vit Nam. NXBCTQG. H Ni 1999).
2
T trnh Quc hi v vic sa i, b sung mt s iu ca Hin php nm 1992
Nghin cu Lp php s 4
T4
2003
31
NGHIN CU NH NC
ng suy ngh sau y:
V sao ng-i ta li ban hnh cc vn bn

tri lut? C th c nhiu l do nh-ng l do
- Quc hi s b p s thiu ht thng tin
ph bin l v li ch cc b a ph-ng, li
y v tnh hnh php ch trong tt c cc
ch ca ngnh -c t ln trn php lut
lnh vc trong phm vi c n-c nhth no khi
ca Quc hi. i vi bt k chnh quyn
m Vin tr-ng VKSND s ch bo co tr-c
no th s quan tm hng u lun l vn
Quc hi v tnh hnh u tranh chng ti phm
cc o lut do mnh ban hnh ra phi -c
v php ch trong cc hot ng t tng?
thc thi thng nht trong phm vi c n-c,
- Liu s l-ng i biu Quc hi chuyn
khng b bin dng, lm sai lch a
trch mi tng thm cc
ph-ng, cc ngnh.
U ban ca Quc hi c
Trong lnh vc quan
th thay th cho c h
Hot ng kim st tun theo trng ny, t nay s
thng VKSND cc cp
khng cn vai tr ca
php lut trong lnh vc kinh t (61 tnh, thnh v trn
VKSND. Thay vo ,
hnh chnh c tnh phng nga,
500 qun, huyn) trong
VKSND by gi phi
ngn chn, rn e ti phm rt cao
gim st vic tun theo
tham gia xt x 100%
Hin php, lut trong hot
cc phin to v dn
ng ban hnh vn bn
s, hnh chnh, kinh t,
quy phm php lut v tun th php lut trong
lao ng. i vi cc v n hnh s, VKSND
lnh vc hnh chnh - kinh t?
phi tham gia bt buc 100% th cn c th
l gii -c. Cn vi cc v n dn s, kinh
- Liu c s thiu nht qun trong t- duy lp
t... ni c quyn t nh ot ca cc bn
php hay khng khi m my nm tr-c
-ng s v s ch ng tch cc ca chnh
chng ta ch tr-ng hn ch s tham gia ca
h (v tranh chp lin quan n li ch ca
VKSND vo nhng lnh vc lin quan n li
h), cng vi s tham gia ca lut s- ca cc
ch t- nhn (th d nh- Php lnh th tc gii
bn, th s hin din ca VKSND trong tt
quyt cc v n kinh t nm 1995, Lut ph sn
c cc phin to liu c tht cn thit?
doanh nghip nm 1993), th by gi chng ta
li m rng ti a v buc VKSND phi dn tri
hot ng ca mnh vo nhng lnh vc ny?
Trong lnh vc ban hnh vn bn quy phm
php lut - lnh vc lin quan trc tip n li
ch Nh n-c th chng ta li b s can thip
ca VKSND?
- Khi chng ta b hot ng ca VKSND

trong lnh vc kinh t - hnh chnh i th liu
mong mun VKSND tp trung hot ng
ca mnh vo hot ng cng t, nng cao
hiu qu u tranh chng ti phm c thc
hin -c hay khng? Theo ti, v mt l
thuyt l khng. Bi l, cc hot ng ca
Cng vic ca VKSND cc cp trong nm 1999: c 1407 khng ngh yu cu sa cha cc vn bn

c vi phm php lut, trong c 28 vn bn cp B, 86 vn bn cp tnh, 206 vn bn cp huyn, 1087
vn bn cp x (ng l-u l phn ln cc vn bn ny b pht hin l tri lut). Cng trong nm ny,
VKSND cc cp tin hnh kim st vic chp hnh php lut trong xy dng c bn, trong vic thc hin
Lut cng ty nm 1990, Lut doanh nghip t- nhn nm 1990 v pht hin hng lot cc vi phm php
lut. 28 tnh pht hin trn 200 cng trnh c gi tr trn 500 triu khng t chc u thu theo quy
nh, khng ngh thu hi ngn sch Nh n-c 162 t ng, yu cu x l hnh chnh 2268 ng-i vi phm,
khi t hnh s 100 v3 (Bo co cng tc ca VKSNDTC ti k hp th 6 Quc hi kho X).
T4
2003
vIN KIM ST NHN DN
VKSND c mi quan h hu c vi nhau nhNu nh- tr-c kia, xt thy v vic c lin
mt th thng nht, hot ng ny h tr cho
quan n nhn vin thu, trnh cc tr-ng
hot ng kia. c bit l hot ng kim st
hp bao che, x l ni b th VKSND c th
tun theo php lut trong lnh vc kinh t tin hnh kim st vic chp hnh cc quy
hnh chnh c tnh phng nga, ngn chn, rn
nh v thu ti doanh nghip X xc minh
e ti phm rt cao. Ly th d t thc t: nu
tnh xc thc ca tin bo ti phm. Cn c
chng ta kim st tt vic chp hnh Lut t
vo kt qu kim st ti ch, VKSND quyt
ai, chp hnh cc quy nh ca php lut
nh c khi t hay khng. By gi, VKSND
trong lnh vc xy dng c bn th chng ta c
ch c th chuyn tin bo cho c quan thu,
kh nng ngn nga
yu cu c quan ny
v pht hin kp thi
xc minh. V nhng
Liu s l-ng i biu Quc hi li ch cc b nhcc ti phm tham
chuyn trch mi tng thm cc U ban
nhng, lm tht
khng vch o cho
ca Quc hi c th thay th cho c h
thot ti sn ca
ng-i xem l-ng, hoc
Nh n-c. Thc tin
trong nh ng ca
thng VKSND cc cp (61 tnh, thnh
nhng nm va qua
bo nhau, thng tin
v trn 500 qun, huyn)?
cho thy mi
m VKSND nhn
quan h gn gi gia
-c c th rt sai bit
vi phm hnh chnh v ti phm. Thc tin
vi thc t v nhvy ti phm s khng
cng cho thy lnh vc x l vi phm hnh
-c pht hin kp thi.
chnh c th l lnh vc n nu an ton cho
Theo chng ti, nn kinh t th tr-ng c
cc hnh vi ti phm. D-i v bc ny, ng-i
mt tch cc l to s nng ng cho cc c
ta d dng chy ti, vi phm nguyn tc cng
nhn, cc a ph-ng, khng li, trng ch
bng v nguyn tc khng trnh khi hnh
vo trung -ng. Nh-ng mt hn ch ca n l
pht ca lut hnh s. Hot ng kim st
d hnh thnh xu h-ng thot ly li ch ca
trong lnh vc ny l mt knh thng tin v
Nh n-c v chy theo li ch cc b, bn v,
cng quan trng cho quyt nh khi t v n
li ch c nhn thng qua cc hin t-ng
hnh s kp thi, c tc dng to ln trong vic
khng chp hnh hoc chp hnh khng
ph n, ngn chn hu qu, thit hi ca ti
ng php lut. Bo m php ch thng
phm By gi mt hot ng quan trng,
nht chnh l vn hiu lc v sc mnh
cn thit, gn lin vi vic pht hin kp thi
ca Nh n-c. Trong bi cnh hin nay, nu
cc hnh vi c du hiu ti phm ca VKSND
khng c nhng gii php thay th, b p
khng cn na. VKSND ch cn mt knh
cho nhng khong trng trong hot ng
thng tin v ti phm rt th ng l tin bo ti
bo m php ch thng nht khi iu chnh
phm do cng dn, t chc gi n. Ngay
chc nng ca VKSND, th Quc hi s c
trong tr-ng hp ny, vic kim tra, xc minh
nhng kh khn nht nh khi thc hin chc
quyt nh khi t hay khng khi t v n
nng gim st ca mnh./.
hnh s ca VKSND cng s gp kh khn v
VKSND khng cn thm quyn kim st ti
ch na. Th d, VKSND nhn -c tin bo
* TS, Ph Hiu tr-ng Tr-ng i hc
ca cng dn v s thng ng gia nhn vin
Lut TP. H Ch Minh
thu v doanh nghip X trong vic lm ho
n khng nhm chim t tin hon thu gi
tr gia tng ca Nh n-c vi s l-ng ln.
Nghin cu Lp php s 4
T4
2003
33
nghin cu nh n-c
i mi t chc v hot ng
ca chnh quyn cp x, ph-ng
Thi Vnh Thng*
Chnh
quyn cp x,
ph-ng l
cp c s,
trc tip -a
php lut vo
thc tin i
sng x hi.
Nu chnh
quyn cp c
s khng
vng mnh
th php lut
km hiu
qu, mi c
gng ca
chnh quyn
cp trn b v
hiu ho,
quyn dn
ch ca nhn
dn s khng
-c m
bo. Bi vit
im li thc
trng v
xut mt s
h-ng tng
c-ng chnh
quyn c s
Hi ngh ton quc v t chc v hot ng Hi ng nhn dn v U ban nhn dn,

H Ni, 19-21/3/2003. nh: Nguyn Nam
1. Thc trng
Nn vn minh nng nghip
la n-c ly lng x lm n v
qun c- ch yu. Cho n nay,
n-c ta vn l mt n-c nng
nghip vi 76% dn c- sng
nng thn1. Trong lch s dng
n-c v gi n-c, lng x c v
tr, vai tr quan trng trn tt c
cc lnh vc chnh tr, kinh t,
vn ho, x hi v chng gic
Theo s liu tng iu tra dn s nm 1999.
34
Nghin cu Lp php s 4
T4
2003
ngoi xm.
T qun l nt c th ca
chnh quyn cp x
Chnh quyn cp x c tnh
cht t qun cao. X l n v
hnh chnh c lp, mi hot
ng u din ra trong a gii
hnh chnh ca x. T- liu sn
xut (t ai) v i t-ng sn
xut do chnh quyn x trc tip
qun l iu hnh. Mi quyt
Chnh quyn cp x, ph-ng
nh ca chnh quyn x lin quan trc tip

n ng-i dn trong x. C th ni, bn
cnh chc nng l c quan hnh chnh nh
n-c a ph-ng, chnh quyn cp x cn
l c quan t qun ca x, trc tip t chc
i sng cng ng nng thn.
t 5.000 dn n 10.000 dn v 44% x

c quy m dn s trn 10.000 dn.
Cc t chc d-i x c tn gi khng

thng nht. C ni d-i x l lng, c ni
l thn, l xm. S cc n v t qun
trong tng x cng khc nhau. C 38%
Chnh quyn cp x thc hin chc
tng s x c t 2 - 4 thn (lng, xm);
nng, nhim v trn hai ph-ng din; tr-c
30% tng s x c t 5 - 7 thn; 17% tng
ht, l c quan nh n-c ng ti a
s x c t 8- 10 thn; 14% tng s x c
ph-ng, l mt b phn ca quyn lc nh
trn 10 thn2. Nh-ng cng c x ch c 1
n-c thng nht, thc hin cc quyt nh,
thn (lng, xm). X c nhiu thn th
ch th ca c quan nh n-c cp trn. Mt
cng vic qun l phc tp hn, nhiu kh
khc, chnh quyn cp x
khn hn cc x t
t chc i sng cng
thn.
ng dn c- c s, gii
T chc b my
Cn phi coi cn b cp chnh
quyt nhng vn ni
quyn c s cng l cng chc nh
Theo quy nh ca
b a ph-ng, thc hin
n-c v phi -c h-ng l-ng nhphp lut hin hnh,
quyn lm ch ca nhn
cc cng chc
b my gip vic ca
dn c s. Tnh t qun
UBND cp x c 8
l nt c th ca chnh
ban: kinh t, ti chnh,
quyn cp x.
vn ho - x hi, qun s, dn s, y t, th
Khc vi chnh quyn cp x, chnh
y, vn phng v mt s chc danh khc
quyn cp ph-ng ch thc hin mt s
nh- cn b truyn thanh x, cn b k
vic qun l hnh chnh nh n-c theo
thut vin bo v thc vt. Tuy nhin,
php lut v mt s nhim v cp trn giao.
ngoi tr mt s ban nh-: ban ti chnh,
Chnh quyn cp ph-ng khng thc hin
cng an x, y t, th y, ban ch huy qun
chc nng qun l ton din. cp ph-ng
s, cn cc ban khc ch mi c tn, ch-a
nhiu lnh vc -c qun l theo ngnh
xc nh r chc nng, nhim v, quyn
dc nhin, n-c, giao thng, trt t
hn, ch-a lm vic theo ng ngha mt
-ng ph
t chc.
Quy m dn s
V quy m dn s gia cc x, ph-ng
c s chnh lch kh ln. Theo Nin gim
thng k H Ni nm 2000, thnh ph
H Ni 7% tng s x c quy m dn s
d-i 5.000 dn; 49% tng s x c quy m
2 Ngun:
Trnh hc vn ca cn b cp x,
ph-ng nhn chung cn thp, ch-a p
ng -c nhu cu cng nghip ho, hin
i ho. khu vc th, cn b cp x,
ph-ng c trnh cao hn nng thn.
Tuy nhin, theo s liu Nin gim thng
Nin gim thng k H Ni 2000.
Nghin cu Lp php s 4
T4
2003
35
nghin cu nh n-c
k H Ni nm 2000, ngoi thnh H

Ni ch c 6,02% cn b cp x, ph-ng
tt nghip i hc, 22,7% cn b tiu
chun v qun l nh n-c.
quyt cc v vic nh- tranh chp t ai,

ly hn, tranh chp dn s, t t ra cc
quy nh x pht, quy nh ng gp ca
nhn dn v chi tiu khng ng nguyn
tc, khng ph hp vi quy nh ca
nng thn, cn b cp x c trnh
php lut. C ni, ngay c cc tnh
i hc l hin t-ng him c. Theo
ng bng, tr-ng cng an x tu tin
thng k ca Ban t chc chnh quyn
khng cho con em trong x i hc, ch
tnh c Lc (ngy 25/11/2001), hin nay
tch x gii quyt ly hn, t ra lnh ni
cn b ch cht v cn b chuyn mn
bt xut, ngoi bt nhp gia lng ny
ca chnh quyn cp x gm cc chc
v lng khc sau 11
danh Ch tch, Ph Ch
gi m.
tch Hi ng nhn dn
Vic la chn, bu c i biu
tui cn b
(HND), Ch tch, Ph
HND x cn tin hnh tht s dn
Ch tch U ban nhn dn
Phn ln cn b
ch, cng khai, khng nn nng v c
(UBND) v cc thnh
chnh quyn cp x,
cu m nn coi trng phm cht o
vin ca UBND cng cc
ph-ng c tui t
c v nng lc cng tc, kh nng i
chc danh chuyn mn
41 n 50. thnh
din cho cng ng dn c- v nng lc
ca 207 x, ph-ng, th
tham vn, quyt nh
ph H Ni theo
trn thuc tnh c Lc l
Nin gim thng k
2.126 cn b. Trong
H Ni nm 2000,
nhim k HND 1999 2004, s cn b
ch c 23,58% cn b tui 30 n
chnh quyn cp x c trnh nhsau:
40. tnh c Lc, theo Bo co ca
Ch tch UBND x, ph-ng, th trn: Cp
Ban t chc chnh quyn tnh (ngy
I: 4,9%, cp II: 36%, cp III: 59,1%, cn
25/11/2001 tui bnh qun ca Ch tch
Ch tch HND c trnh cp I chim
HND l 44,8 ca Ch tch UBND l 43,
5,5%; cp II chim 47,0%; cp III l
tui t 31 n 40 t l t-ng ng l
47,5%. Nh- vy, cn b cp x y ch
21,3% v 25,6%. Cp x l ni cn
yu l hc cp II, cp III. cc x min
nhng cn b tr to ngun cho cn
ni, ni 100% dn s l ng bo dn tc,
trnh vn ho cn thp hn. V d,
b chnh quyn cp trn, tt nht l
x Eayng ca huyn Krngpak, c Lc
tui t 31 n 40, nh-ng t l ny hin
2/3 cn b x trnh cp II, 1/3 trnh
nay cn thp, kh c th to ngun cho
cp I. Do trnh vn ho cn thp,
cn b chnh quyn cp trn. iu ny
thiu o to chuyn mn v qun l
hu nh- l mu thun vi tnh trng c
hnh chnh nn khng t cn b x l,
hng nghn sinh vin tt nghip i
gii quyt cng vic, p dng php lut
hc khng c vic lm ang tm vic
sai. mt s x vng su, vng xa, cn
thnh ph.
b cp x cn p dng lut tc gii
36
Nghin cu Lp php s 4
T4
2003
Ph cp v bo him x hi
Do nh h-ng ca ch lng x t
tr thi phong kin, cc x tr-ng, l
tr-ng th-ng do cc lng x nui m
khng h-ng l-ng nh- cng chc nh
n-c, nn cho n nay, chng ta vn
quan nim cn b chnh quyn cp c s
khng phi l cng chc nn khng
h-ng l-ng m ch h-ng ph cp.
l h giu ngy cng tng, cc n v

hnh chnh lnh th x, ph-ng n-c ta
hin nay vn cn rt nhiu iu bt cp.
Vic qun l x, ph-ng hin nay bc l
cc nh-c im sau y:
- Cng tc d ton ch-a m bo yu
cu, cn thiu cn c khoa hc v hp l.
- Tnh trng chi v-t mc cn kh ph

bin, cng tc thu thu cn yu
km t l tht thu thu cn
Nn c chnh sch kh cao.
-u i nhng cn b
- Vic qun l s dng t
tt nghip i hc cng
ai cn lng lo, cn xy ra
tc vng ni, vng
tnh trng ln chim, mua bn
su, vng xa b
tri php t cng, s dng sai
sung lc l-ng cn b
mc ch quy nh, chuyn i
tr, c nng lc cho
t th canh sang th c- rt ph
chnh quyn cp c s
bin.
Ch ph cp v bo
him x hi ca cn b cp x
cn rt thp: ph cp t
210.000 n 260.000; tr
cp bo him x hi t
120.000 n 130.000 (Theo
Ngh nh s 09/N-CP ngy
23/01/1998). Trong c ch th
trung, khi l-ng cng vic
m cn b cp x, ph-ng
m trch ln hn rt nhiu so
vi thi k tr-c y. Vi ch ph cp
t i nhvy, Nh n-c kh c th yu
cu cc cn b x, ph-ng lm vic mt
cch tn tm v cng vic. Hn na, ch
ph cp khng ph hp vi tm quan
trng ca cng vic m cn b chnh
quyn cp c s m trch. Cn phi coi
cn b cp chnh quyn c s cng l
cng chc nh n-c v phi -c h-ng
l-ng nhcc cng chc bnh th-ng.
Bt cp trong qun l
Bn cnh nhng thnh tu t -c do
cng cuc i mi mang li nhin kh
ho nng thn, gch ho, b tng ho,
-ng nha ho giao thng nng thn,
tr-ng hc, trm x xy dng khang
trang, t l h ngho ngy cng gim, t
- Cng tc quy hoch t ai

v kin trc xy dng chm,
thiu ng b v khng nht qun, chm
ph bin rng ri cho nhn dn bit.
- Chnh quyn ph-ng, x nhiu lc,
nhiu ni cn ch-a phi hp tt vi cc
c quan chc nng pht hin, x l
nhng tr-ng hp sn xut hng gi, lm
n phi php, trn thu, cc t im ma
tu, c bc, mi dm.
- Th tc hnh chnh cn r-m r, gy
phin nhiu cho nhn dn.
- Mt s chnh quyn c s x, ph-ng
cn thiu tnh ch ng, sng to trong
vic tip thu cc kin thc khoa hc k
thut v cng ngh mi trong vic ph
bin, tuyn truyn gio dc php lut,
trong vic h-ng dn cc cng dn, to
Nghin cu Lp php s 4
T4
2003
37
Nghin cu nh n-c
iu kin thun li cho h trong vic tip

xc, gii quyt cc th tc, hnh chnh
-c h-ng cc li ch m nn khoa hc,
k thut, cng ngh hin i c th mang
li.
quan v c hiu qu phi gim t l i

biu HND l thnh vin ca UBND v
cc ban ca UBND; tng s i biu
HND l cng dn i din cho cc t
chc t qun trong cng ng dn c(lng, xm nng thn, t dn ph
thnh th).
2. Mt s ph-ng h-ng v gii

php
- hot ng ca HND x, ph-ng

gia hai k hp c hiu qu hn, ngoi
Ch tch, Ph ch tch HND cn c
thm mt th-ng trc HND. V chc
danh Ch tch HND trn thc t th-ng
l ng-i kim nhim.
i vi Hi ng nhn dn
- Mun nng cao hiu qu ca Hi
ng nhn dn tr-c ht phi i mi
cng tc bu c. Vic la chn, bu c
i biu HND x cn tin hnh tht s
dn ch, cng khai, khng nn nng v
c cu m nn coi trng phm cht o
c v nng lc cng tc, kh nng i
din cho cng ng dn c- v nng lc
tham vn, quyt nh. Vic gii thiu
ng c vin HND x, ph-ng t tr-c
n nay -c tin hnh trn c s hip
th-ng ca U ban Mt trn T quc,
ng u v chnh quyn x, ph-ng; do
kh nng gii thiu ng c vin b hn
ch, nhiu khi thiu khch quan, cht
l-ng ng c vin ch-a cao. Cn phi i
mi quy trnh ny theo h-ng cho
nhn dn cc lng ( nng thn), cc t
dn ph ( thnh th) t bu ly cc i
biu ca mnh vi t- cch l cc i c
tri bu ra HND.
i vi U ban nhn dn
- i vi chc danh Ch tch U ban
nhn dn x, ph-ng nn cho nhn dn
trong x, ph-ng bu trc tip. Vic nhn
dn trc tip bu c ngha c bit quan
trng bi ng-i Ch tch x, ph-ng -c
dn bu trc tip c y uy tn v lng
tin ca nhn dn. Do vy, vic p dng
-ng li, ch tr-ng, chnh sch v php
lut ca nh n-c vo x, ph-ng s c
nhiu thun li, s chp hnh ca nhn
dn s trit hn. Mt khc, Ch tch x,
ph-ng cng s lm vic tn ty hn, c
trch nhim cao hn i vi x, ph-ng
v mi quan h vi dn s tt hn. y
cng l hnh thc pht trin dn ch
c s mt cch, hiu qu nht. ng thi,
y cng l hnh thc khi phc li truyn
thng t tr, t qun ca lng x Vit
Nam.
- Vic xc nh s l-ng i biu

HND x phi cn c vo dn s. Theo
, dn s cng ln th s i biu
HND cng nhiu, ty theo quy m ca
tng x, ph-ng, khng nn hn ch con
s ti thiu l 19, ti a l 25 nhhin
nay. Mun cho hot ng gim st ca
HND i vi UBND thc s khch
38
Nghin cu Lp php s 4
- Cn phi cng chc ho mt s chc

danh trong UBND nh- u vin ph trch
a chnh, ngn sch, t- php. Cng chc
ho lm cho b my ca UBND x,
T4
2003
ph-ng c tnh n nh lu di, mc d

Ch tch UBND c th thay i theo
nhim k.
- Cn phi xy dng ch tin l-ng
cho cn b UBND x thay th cho ch
ph cp hin nay.
T chc chnh quyn th khc vi
nng thn
Do s khc bit i sng gia nng
thn v th nn chc nng nhim v
gia chnh quyn x nng thn v chnh
quyn ph-ng th phi khc nhau.
nng thn, do a bn rng, dn c- khng
tp trung v kinh t mang tnh nng nghip
nh- trng trt, chn nui v tiu th cng
nghip. Do vy, cc n v hnh chnh
lnh th huyn, x c tnh cht c lp
cao. Ng-c li, thnh ph, kinh t chnh
l cng nghip, dch v, th-ng mi, a
bn dn c- tp trung, h thng giao thng,
b-u in, in, n-c v nhu cu i sng
cao, nn cn -c qun l tp trung. Do
, cc n v hnh chnh lnh th nhqun, ph-ng khng th c tnh c lp
cao nh- nng thn. V vy chng ti
kin ngh phi xy dng lut v t chc
chnh quyn a ph-ng th v lut v
t chc chnh quyn a ph-ng nng
thn. Thnh ph ch nn c 2 cp l thnh
ph v qun hoc ph-ng, cn nng thn
nn duy tr c 3 cp tnh, huyn, x.
ngn hn v di hn bi d-ng kin

thc php lut v qun l nh n-c cho
cn b x. Ngoi ra, nh n-c cn c
chnh sch khuyn khch vt cht v
tinh thn cho cc cn b tr tnh
nguyn v cng tc cc x, ph-ng
trong mt thi gian nht nh.
Cn b cp x, ph-ng l mt trong
nhng ngun quan trng ca cn b
chnh quyn, nh n-c cp trn. V vy,
cn phi tr ho i ng cn b x,
ph-ng. Hin nay, c hng nghn thanh
nin tt nghip i hc nh-ng ch-a
c vic lm theo ngh mnh -c o
to. Nh n-c nn c chnh sch -u i
nhng cn b tt nghip i hc
cng tc vng ni, vng su, vng xa
b sung lc l-ng cn b tr, c
nng lc cho chnh quyn cp c s
cc a bn ni trn./.
*PGS, TS, i hc Lut H Ni
Tng c-ng nng lc cn b cp x,

ph-ng
Hin nay, i ng cn b chnh quyn
cp x ph-ng c trnh vn ho v trnh
qun l nh n-c cn thp v vy cn
phi th-ng xuyn m cc lp o to
Nghin cu Lp php s 4
T4
2003
39
Nghin cu php lut
Ch quyn quc gia

trong th gii ngy nay
Trn Vn thng*
gy nay, trong xu
th hi nhp v
ton cu ho,
xut hin cc quan im khc
nhau v ch quyn quc gia
nh- ch quyn hn ch,
ch quyn tuyt i, s
xi mn ch quyn quc
gia... V t , cc cu hi
-c t ra l: cn phi hiu
nhth no cho ng v ch
quyn quc gia trong xu th
hi nhp v ton cu ho?
Ch quyn quc gia c ph
hp vi xu th hi nhp hay
khng? Liu hi nhp v
ton cu ho c cn tr quc
gia thc hin ch quyn hay
khng, c hn ch ch quyn
quc gia hay khng?v.v... C
th tr li cc cu hi ny t
nhiu gc khc nhau.
Trong , d-i gc php
l quc t, cn phi t s
phn tch ch quyn quc gia
trong mi quan h vi lut
quc t hin i - lut quc t
ca c cng ng nhn loi
Ch quyn l thuc tnh chnh tr - php l ca

mi quc gia, xut hin cng lc khi quc gia c y
yu t cu thnh ca mnh. Tuy nhin, nhmi
khi nim khoa hc khc, khi nim ch quyn lun
chu s chi phi ca lch s, nn quan nim v ch
quyn cng cn -c hiu theo nhng thay i ca
quan h quc t ngy nay
nh: Ct c Lng C (H Giang)

T4
2003
ch quyn Quc gia
trong th gii ngy nay.
Khi k kt hoc tham gia iu -c

quc t, cc quc gia cng cng nhau
1. Mt s quan im ng ch
tho thun gnh vc ngha v php l
Quan im v s hn ch ch
quc t no , rng buc mnh vi iu
quyn quc gia
-c quc t. S rng buc ny hon ton
khng th coi l vic quc gia b hn ch
Trong nhng nm gn y, mt s
ch quyn m ch l s hn ch t do
hc gi v chnh khch -a ra quan
hnh ng. Ni cch khc, lut quc t
im lut quc t hn ch ch quyn
hin i hn ch t do hnh ng ca
quc gia. Quan im ny cho rng: do
quc gia chnh l cm mi vic lm
vic gia tng ca giao l-u quc t, quc
tu tin, tri vi cc nguyn tc v quy
gia ngy cng tham gia vo nhiu t
phm php l quc t. iu hon ton
chc quc t, k kt nhiu iu -c quc
khng phi l hn
t cc cp khc
ch ch quyn quc
nhau v khi ch
Lut quc t hin i hn ch t do

gia. Quan im ny
quyn quc gia b
hnh ng ca quc gia chnh l cm
cng -c th
thu hp, b hn ch,
mi vic lm tu tin, tri vi cc
hin trong cc quyt
thm ch b xi
nguyn tc v quy phm php l quc
nh ca To n quc
mn. Nh- vy, lut
t. iu hon ton khng phi l hn
t, trong thc tin
quc t hin i
ch ch quyn quc gia
thc thi lut quc t,
hn ch ch quyn
ng
thi
-c
quc gia, hay ch
khng nh trong
quyn quc gia khng
Hin php ca mt s quc gia trn th
cn ph hp vi lut quc t hin i.
gii. Chng hn, Hin php Lin bang
L lun v thc tin quan h quc t
Nga xc nh: Lin bang Nga c th
trong my thp nin qua chng minh
tham gia vo lin minh cc quc gia v
rng: lut quc t hin i khng h hn
trao cho lin minh mt phn quyn hn
ch ch quyn quc gia, m ng-c li,
cho mnh1. Nh- vy, vic Lin bang
bo m cho quc gia kh nng thc
Nga tham gia vo lin minh no hon
hin v p dng khng ch trong phm vi
ton xut pht trn c s t nguyn, t
lnh th ca mnh m cn c bn ngoi
th hin ch quc gia, tc l th hin
bin gii quc gia. Nh- vy, khng phi
ch quyn quc gia. Bt k mt s
quc gia hn ch ch quyn ca mnh
chuyn giao quyn hn no t quc
m chnh l xut pht t ch quyn ca
gia sang lin minh, sang cc t chc
mnh cng nhau tho thun; v kt
quc t cng khng -c coi l hn ch
qu ca tho thun cng cng c thm
ch quyn.
ch quyn quc gia.
1iu
79 - Hin php Lin bang Nga nm 1992
Nghin cu Lp php s 4
T4
2003
41
Nghin cu php lut
2. Lut quc t hin i - c s

thc hin ch quyn quc gia
Quan im v ch quyn tuyt i

Trong sch bo php l v cc cng
trnh nghin cu trong v ngoi n-c
cng i khi xut hin quan im v
ch quyn tuyt i. Theo , ch
quyn quc gia l khng c bin gii,
ch quyn -c hiu vi ngha l s t
do tuyt i ca mi hnh ng. V d:
trong lnh vc lut bin, mt quc gia
thit lp ch quyn tuyt i trong lnh
hi ca mnh s dn n loi b quyn
qua li v hi ca tu thuyn n-c ngoi.
Nu t do ca mi cng dn trong
x hi ch c th -c bo m trong
phm vi php lut quc gia th t-ng t
nhvy, thc hin ch quyn quc
gia cn phi c s bo m cn thit
bng lut quc t. y l ph-ng tin
bo m hu hiu nht i vi mi
quc gia trong th gii hin i, khi xu
th ton cu ho ang hin din trong
nhiu lnh vc ca i sng quc t.
Quan im ch quyn tuyt i

Lut quc t, d tn ti d-i dng
nhnu trn l
quy phm iu
khng th chp nhn
-c hay quy phm
D-i
gc
php
l
quc
t,
cn
-c c v mt l lun
tp qun, cng
phi t s phn tch ch quyn quc
ln thc tin, khng
u -c sinh ra
gia trong mi quan h vi lut quc t
ph hp vi nguyn
t kt qu tho
hin i - lut quc t ca c cng ng
tc v quy phm lut
thun ch ca
nhn loi trong th gii ngy nay
quc t, khng p
cc quc gia c
ng -c nhng i
lp c ch quyn.
hi ca cuc sng. Ch quyn mi
V nhvy, khi thc hin ch quyn
quc gia lun -c xc nh trong gii
trong quan h quc t, cc quc gia
hn bi ch quyn ca cc quc gia
t do biu t ch ca mnh, cng
khc v ch c th -c thc hin trong
tho thun xy dng nn quy phm lut
phm vi lut quc t. Quay tr li vi v
quc t. T y cho php khng nh:
d trn, vic quc gia thit lp ch
chnh ch quyn quc gia to ra lut
quyn tuyt i nhvy s mu thun
quc t v lut quc t gi vai tr khng
vi quy phm ca lut bin quc t,
nh, l c s cc quc gia thc hin
ng thi lm cn tr l-u thng hng
ch quyn ca mnh.
hi gia cc vng bin v cc quc gia.
Vi vai tr l ph-ng tin hu hiu
R rng l ch quyn quc gia phi
bo m thc hin ch quyn quc gia,
-c xc nh bng a ch c th v
lut quc t hin i lun m ra cho
kt thc ni bt u ch quyn ca
quc gia kh nng thc hin ch quyn.
quc gia khc2.
Khi hn ch t do hnh ng ca quc
2
Lazarp M.I: Nhng vn l lun ca Lut bin quc t hin i - Mtxcva
T4
2003
ch quyn Quc gia
gia trong mt quan h c th no , cc

quy phm lut quc t li m rng phm
vi hot ng trong nhng quan h khc,
m ra nhng kh nng mi hn, rng hn
quc gia thc hin ch quyn ca
mnh.
Kh nng thc hin ch quyn ca
quc gia trong quan h quc t ph thuc
nhiu vo s l-ng v tnh cht ca quan
h php lut quc t. Khi cc quc gia
tham gia nhiu vo quan h quc t s
dn n phm vi lin kt hot ng ca
quc gia -c m rng. T , quc gia
cng c iu kin tng c-ng kh nng
hot ng, cng c iu kin thc hin
ch quyn ca mnh trong phm vi lnh
th quc gia. ng thi, khi phm vi lin
kt -c m rng th chng mc no
c mt s quyn quc gia c th -c m
rng ra ngoi phm vi lnh th ca mnh.
Trong tr-ng hp ny, ng-i ta ni n
cc quyn thuc ch quyn ca quc gia.
Mt trong nhng du hiu phn bit s
khc nhau gia ch quyn v quyn
ch quyn l: nu nh- ch quyn t
n -c sinh ra th quyn ch quyn
li ch c th -c sinh ra t s tho
thun ca cc quc gia c lp.
Trong lut bin quc t c nhiu quy
phm ch r rng, ngoi phm vi lnh th
quc gia, ch quyn quc gia tc ng
trong mc m lut quc t cho php.
iu c ngha l lut quc t hin i
m rng kh nng quc gia thc hin
quyn ch quyn trong iu kin hi nhp
quc t v khu vc.
3. Ch quyn quc gia vi vic thc

hin lut quc t hin i
Lut quc t, k t khi c hiu lc s
-c thc hin cc quc gia khc nhau.
Mi quc gia u t t chc thc hin theo
nhng cch thc ring ca mnh. Nguyn
tc php l bao trm, l c s ch o hot
ng ca quc gia trong vic thc hin lut
quc t chnh l nguyn tc cc quc gia t
nguyn thc hin cc cam kt quc t
(Pacta sunt servanda). Theo nguyn tc
ny, khi thc hin
ch quyn ca mnh,
Tnh cht ch cc quc gia lun
quyn quc gia trong
tun th cc cam kt
qu trnh thc hin
quc t v thc hin
lut quc t -c th
mt cch tn tm,
hin vic quc gia c
y , thin ch.
quyn quyt nh cc
ph-ng thc thc
Theo iu 27 ca
hin lut quc t
Cng -c Vin nm
trong phm vi lnh
1969 v lut iu -c
th ca mnh
quc t th mt bn
khng th vin dn
nhng quy nh ca
php lut trong n-c ca mnh lm l do
khng thi hnh mt iu -c quc t m
mnh k kt hoc tham gia, tr tr-ng
hp ngoi l theo quy nh ti iu 46 ca
Cng -c ny3.
Nh- vy, vic lut quc t quy nh
ngha v ca quc gia thc hin nghim
chnh cc quy nh ca iu -c quc t
m mnh l thnh vin khng lm gim i
mc ch quyn quc gia m thc t
cng khng nh ch quyn l iu kin
3 Theo
quy nh ca iu 46, Cng -c Vin nm 1969, cc quc gia khng phi thc hin iu -c quc t mt
khi qu trnh k kt iu -c quc t y vi phm php lut quc gia v thm quyn v th tc k kt- Tg
Nghin cu Lp php s 4
T4
2003
43
Nghin cu php lut
quc gia thc hin quyn ch quyn mt

cch c hiu qu.
C nhiu cch khc nhau thc hin

lut quc t nh- cng b chnh thc ban
hnh vn bn php lut mi, hoc sa
Vn c ngha quan trng l ch
i, b sung vn bn php lut hin hnh
quyn quc gia -c th hin nhth no
cho ph hp vi iu -c quc t lin
khi thc hin iu -c quc t n-c
quan. Khi y, quc gia p dng cch ny
mnh? V mt l lun, ch quyn quc
hay cch khc cng u l th hin ch
gia th hin quyn ti cao ca quc gia
quyn ca mnh. Vic thc hin lut
trong phm vi lnh th, c ngha l trong
quc t trong iu kin quc gia hon
lnh th ca mnh, quc gia -c ton
ton khng lm hn ch ch quyn quc
quyn quyt nh v lp php, v hnh
gia m ng-c li, cng lm tng thm
php, v t- php, -c
sc mnh ca ch quyn,
ra -ng li, ch
Ch quyn mi quc gia lun cng lm cho ch quyn
tr-ng, bin php v
quc gia ph hp vi lut
-c xc nh trong gii hn bi ch
b-c i thch hp
quc t trong iu kin
quyn ca cc quc gia khc v ch
xy dng t n-c
hi nhp, ton cu ho
c th -c thc hin trong phm vi
mnh trn c s ph
hin nay.
lut quc t
hp vi nhng nguyn
tc v quy phm ca
Tm li, trong th gii
lut quc t.
ngy nay, vic xem xt
ch quyn quc gia phi t trong mi
Tnh cht ch quyn quc gia trong
quan h vi lut quc t hin i. Khng
qu trnh thc hin lut quc t -c th
th c ch quyn tuyt i cng nhhin vic quc gia c quyn quyt nh
khng th c vic hn ch ch quyn khi
cc ph-ng thc thc hin lut quc t
quc gia tham gia vo i sng quc t.
trong phm vi lnh th ca mnh. Lut
t ch quyn quc gia ngoi mi quan
quc t ch quy nh ngha v ca quc
h vi lut quc t ngy nay s lm cho
gia thc hin cam kt quc t ch khng
ch quyn khng cn ranh gii na, s
h quy nh ngha v p dng tng bin
dn n hu qu khn l-ng cho cng
php c th. y l vn c tnh nguyn
ng quc t./.
tc quc gia thc hin ch quyn ca
mnh khi tham gia vo quan h quc t.
* TS, Ph tr-ng ban Ban bin tp
sch gio dc- Nh xut bn Gio dc
V nguyn tc, lut quc t khng c

hiu lc trc tip trn lnh th cc quc
gia c lp, c ch quyn. Mun cho n
-c thc hin n-c mnh th quc gia
phi t quy nh cc hnh thc, bin php
thc hin bng php lut quc gia.
44
Nghin cu Lp php s 4
T4
2003
Sa i php lut thu
Vi nt v d n cc lut thu
ti k hp th 3, Quc hi kho Xi
inh Dng S*
1. D n Lut thu gi
tr gia tng
Lut thu gi tr gia tng; Lut thu thu nhp doanh nghip; Lut
thu tiu th c bit l nhng o lut thu gp phn rt quan
trng vo vic bo m ngun thu cho ngn sch nh n-c, duy
tr n nh v thc y sn xut, kinh doanh, tng tr-ng kinh t
v h-ng dn, iu tit tiu dng x hi. Tuy nhin, qua 4 nm
thc hin, ba lut thu bc l nhng khuyt tt v hn ch, i
hi phi c nhng sa i, iu chnh cho ph hp vi yu cu
thc tin. Bi vit -a ra nhng im bt cp, nhng ni dung
chnh d kin s -c Quc hi kho XI sa i, b sung trong k
hp ti
Trong qu trnh thi hnh

Lut thu gi tr gia tng
(GTGT), Quc hi, U ban
th-ng v Quc hi
(UBTVQH) c nhng
iu chnh cn thit thng
qua mt s ngh quyt;
Chnh ph v Th t-ng
Chnh ph cng ban hnh
mt s vn bn sa i v
iu chnh cho ph hp. Do vy, vic sa i,
b sung Lut thu GTGT ln ny bao gm 2
ni dung: (1) lut ho nhng im -c
sa i cc ngh quyt ca Quc hi v
UBTVQH cng nh- ca Chnh ph trong
thi gian 4 nm thc hin Lut; (2) sa i,
b sung nhng im mi cho ph hp vi
yu cu thc tin hin nay.
i t-ng chu thu
Lut thu GTGT hin hnh p dng i

vi hng ho, dch v dng cho sn xut,
kinh doanh v tiu dng trong n-c, khng
phn bit ngun gc trong n-c hay nhp
khu. Tuy nhin, ti iu 4 ca Lut quy
nh c ti 26 nhm mt hng v dch v
khng thuc din chu thu. Nu loi tr qu
nhiu nhm hng ho, dch v thuc din
chu thu gi tr gia tng s to nn s khng
bnh ng trong np thu, gy kh khn
trong tnh thu, khu tr thu v lm mt

i tnh cht lin hon ca thu GTGT. D
n Lut sa i, b sung d kin s iu
chnh mt s im nhsau:
- Chuyn i t-ng l hng ho, dch
v chu thu tiu th c bit (TTB)
khu sn xut v nhp khu, cc sn phm
thuc i t-ng khng thuc din chu
thu GTGT theo Lut hin hnh sang i
t-ng thuc din chu thu GTGT -c
khu tr thu GTGT u vo;
- Chuyn dch v xut khu t i
t-ng khng thuc din chu thu GTGT
sang i t-ng chu thu GTGT v p
dng thu sut 0% -c khu tr, hon
thu GTGT u vo (tr hng ho, dch v
cung ng cho vn ti quc t, dch v vn
ti quc t v dch v ti bo him ra n-c
ngoi);
Nghin cu Lp php s 4
T4
2003
45
Nghin cu php lut
- Chuyn i t-ng l cc b phn nhn

to ca ng-i dng cho ng-i bnh, ng-i
tn tt, thuc i t-ng chu thu GTGT
theo Lut hin hnh sang i t-ng khng
thuc din chu thu GTGT. Quy nh ny
s dn n gim gi c cc sn phm ny,
to c hi nhiu hn cho ng-i bnh,
ng-i tn tt tip cn -c cc dch v y t.
kin sa i s b mc thu sut 20%,

chuyn cc hng ho, dch v thuc
nhm thu sut 20% sang chu thu sut
10%. y l mt b-c h-ng ti mt
mc thu sut thng nht trong thi gian
ti to cng bng trong ngha v np
thu, n gin v tit kim trong tnh
thu, np thu v cng l ph hp vi
thng l cc n-c. Ngoi ra, cn c mt
s d kin iu chnh v thu sut i
vi mt s loi hng ho, dch v.
Theo chng ti, cn phi -a ra khi

din khng chu thu nhiu i t-ng hn
na, tin ti hn ch n mc thp nht i
t-ng khng thuc din chu thu, v 2 l
Ph-ng php tnh thu
do sau: Th nht, thu GTGT l loi thu
Lut hin hnh quy nh hai ph-ng
gin thu, nh vo thu nhp tiu dng ca
php tnh thu: ph-ng php khu tr v
dn c-; xt v bn cht, ng-i tiu
ph-ng php tnh trc tip trn
dng chu thu ch khng phi l
GTGT. Ph-ng php khu tr -c
doanh nghip, do vy khng nn
Cn phi p dng i vi cc doanh nghip,
loi tr thu; Th hai, thu GTGT
-a ra khi
cc t chc kinh doanh thc hin
l mt loi thu lin hon, do bn
din khng chu
y ch k ton v ho n
cht ca thu l ch tnh trn phn
thu nhiu i
bn hng (i t-ng ny hin nay
gi tr tng thm ca hng ho,
t-ng hn na,
ch chim 12% tng s i t-ng
dch v qua mi cng on, v vy
tin ti hn ch
np thu GTGT nh-ng chim ti
v nguyn tc, tt c cc hng ho
n mc thp
hn 80% tng s thu v thu
v dch v dng cho sn xut,
nht i t-ng
GTGT); ph-ng php tnh trc tip
kinh doanh v tiu dng Vit
khng
thuc
trn GTGT p dng i vi cc c
Nam u l i t-ng chu thu
din chu thu
nhn kinh doanh v cc c nhn, t
GTGT. Nu hng ho, dch v no
chc n-c ngoi kinh doanh ti Vit
khng thuc din chu thu th c
Nam khng theo Lut u t- n-c
ngha l t chc, c nhn sn xut kinh
ngoi ti Vit Nam ch-a thc hin y
doanh chng khng -c khu tr thu v
ch k ton v ho n, chng t1.
hon thu GTGT u vo, iu lm mt
Nhiu kin cho rng, vic p dng
i tnh cht lin hon ca thu v i khi
ph-ng php tnh thu trc tip trn
doanh nghip li cn b thit hn l phi
GTGT trn thc t rt kh kh thi, nu
np thu vi mc thu sut thp.
c quan thu khng qun l tt, khng
H-ng ti mt mc thu sut thng
xc nh ng -c GTGT s dn n
nht
khng bnh ng trong ngha v thu v
c th gy tht thu cho ngn sch nh
Lut thu GTGT hin hnh quy nh c
n-c. Do vy, cc kin ny cho rng
4 mc thu sut: 0%, 5%, 10% v 20%. D
1 i t-ng ny chim ti 88% tng s i t-ng np thu GTGT nh-ng ch chim gn 20% tng s thu v loi thu
ny -Tg.
46
Nghin cu Lp php s 4
T4
2003
Sa i php lut thu
khng nn p dng hai ph-ng php tnh

thu nh- Lut hin hnh m ch nn p
dng mt ph-ng php l ph-ng php
khu tr.
Chng ti cho rng, nhng kin ni
trn khng phi l khng c cn c, v
suy cho cng, mun xc nh -c GTGT
thc t tnh thu theo ph-ng php trc
tip th vn phi da trn c s l ho n,
chng t u vo, u ra. Nu c s kinh
doanh khng thc hin ch k ton,
khng c ho n bn hng th cng
khng th xc nh -c GTGT tnh
thu theo ph-ng php trc tip -c.
Trn thc t i vi cc c s kinh doanh
ny, c quan thu phi tnh theo t l %
trn doanh thu hoc p dng ph-ng php
khon thu.
Mt vn t ra na l: D tho sa
i ln ny ch-a t vn sa i
ph-ng php tnh thu i vi cc i
t-ng khng th p dng -c ch k
ton v ho n, chng t bt buc, tuy
nhin chng ti cho rng nn nghin cu
ph-ng php tnh bng t l % trn doanh
thu; kinh nghim ca nhiu n-c trn th
gii cng p dng ph-ng php tnh thu
ny.
hon thu mua bn ho n GTGT, lp

hp ng gi chim ot tin ca Nh
n-c, c bit l ch khu tr thu
GTGT u vo theo t l %. khc phc
tnh trng ni trn, Ngh quyt ca Quc
hi kho XI v d ton ngn sch nh
n-c nm 2003 quy nh khng p
dng ch khu tr theo t l %. Vic
sa i ln ny cn lut ho vn ny
bng cch bi b im d khon 1 v im
b khon 2 ti iu 10 ca Lut hin hnh.
2. D n Lut Thu tiu th c bit
D kin sa i, b sung ln ny ch
yu 2 im chnh l: b sung mt s
hng ho, dch v vo i t-ng chu thu
v iu chnh mt s thu sut, c th nhsau:
i t-ng chu thu
Lut hin hnh quy nh c 8 nhm
hng ho v 4 nhm dch v l i t-ng
thuc din chu thu TTB. D kin sa
i ln ny b sung thm 3 loi hng ho,
dch v l: xe my; kinh doanh x s v
kinh doanh gii tr c t c-c.
Vic -a 3 loi hng ho, dch v ny
vo din chu thu TTB theo chng ti l
hp l v:
Khu tr thu v hon

thu
Vic khu tr thu GTGT
u vo v hon thu c tc
dng r rt trong vic
khuyn khch xut khu v
khuyn khch u t-. Tuy
nhin, nhng quy nh ny
trong thc t b li dng,
gy khng t tiu cc. C
kh nhiu doanh nghip
li dng ch khu tr,
Xe my c
phi chu
thu tiu
th c
bit?
Nghin cu Lp php s 4
T4
2003
47
Nghin cu php lut
i vi mt hng xe my, trong my

c-c bao qut ht -c cc loi hnh
nm va qua, vic nhp khu v lp rp xe
dch v mi v -a vo din chu thu
gn my hai bnh pht trin kh mnh, c
TTB iu tit thu nhp.
li cao, nh-ng trong hot ng nhp khu
Thu sut
v lp rp cng xut hin nhiu phc tp
i vi nhng hng ho, dch v mi
v tiu cc, i hi cn phi tng c-ng s
b sung, d kin mc thu sut l: xe my
qun l, iu tit ca Nh n-c. Mt khc,
0% n 50%; kinh doanh gii tr c t
Ban son tho -a mt hng xe my vo
c-c 20%; kinh doanh x s 15%. Ngoi
din chu thu TTB nhm hn ch vic
ra, cn d kin iu
s dng xe my qu
chnh gim thu sut
nhiu, gy tai nn v
D tho sa i ln ny ch-a t i vi mt s hng
ch tc giao thng, c
ho, dch v (nh- bia
vn sa i ph-ng php tnh thu
bit l nhng thnh
hp, iu ho nhit ,
i vi cc i t-ng khng th p
ph ln. Tuy nhin,
kinh doanh sn gn),
dng -c ch k ton v ho n,
cng c kin cho
nhm trnh bin ng
chng t bt buc, tuy nhin nn
rng, trong iu kin
v kh khn cho cc c
nghin cu ph-ng php tnh bng t
Vit Nam hin nay,
s kinh doanh khi ng
l % trn doanh thu nh- kinh nghim
mc sng ca nhiu
thi p dng thu
mt s n-c trn th gii ang p
ng-i cn thp, nhu
GTGT i vi nhng
dng
cu tiu dng xe my
hng ho, dch v ny.
vn cn rt ln, c
Tuy nhin, cng c
bit l cc vng nng
kin cho rng, vic -a
thn; mt khc, vic gii quyt vn tai
hng
ho,
dch
v
chu thu TTB vo
nn v n tc giao thng cn phi p dng
din chu thu GTGT s lm tng gi i
cc gii php khc ch khng phi l nh
vi cc sn phm v dch v ny, do cc
thu hn ch tiu dng. p ng yu
kin ny cho rng, cn h thu sut thu
cu ny, d kin thu sut i vi mt
TTB i vi cc hng ho dch v ny
hng xe my s -c nh khung v thu
xung mc hp l tng s thu TTB
theo nguyn tc: xe c gi tr cao phi np
v GTGT d kin phi np khng ln hn
thu vi thu sut cao, xe c gi tr thp
s thu TTB nhhin hnh.
np theo thu sut thp.
Min, gim thu
i vi kinh doanh x s v kinh

doanh gii tr c t c-c, vic -a hai
loi dch v ny vo din chu thu TTB
l cn thit v: kinh doanh x s hin nay
thu li rt ln v hin ang chu thu
GTGT vi thu sut 20%. Do iu chnh
b thu sut 20% trong Lut thu GTGT
nn vic iu chnh bng thu TTB l
cn thit. Lut sa i s b sung thm
cc loi hnh kinh doanh gii tr c t
48
Nghin cu Lp php s 4
D n Lut d kin gim thu i vi

hai mt hng l bia hi v t nhsau:
C s sn xut bia c quy m nh -c
thnh lp tr-c ngy 1/1/1999 c sn xut
bia hi, nu np thu m b l th -c
xt gim thu t-ng ng vi s l trong
nm xt gim thu, nh-ng khng qu 50%
s thu TTB pht sinh phi np ca bia
T4
2003
Sa i php lut thu
hi. Thi gian gim thu l 2 nm k t

ngy Lut sa i c hiu lc.
khuyn khch u t-... Tt c nhng im

hn ch ni trn to ra s khng bnh
ng, to ra hai sn chi khc nhau
i vi c s sn xut, lp rp t trong
trong cng mt mi tr-ng kinh doanh.
nm 2004 -c gim 50% mc thu
Ngoi ra, xt v mt k thut lp php,
TTB, t 1/1/2005 thc hin
vic tn ti nhng quy
theo ng thu sut quy nh.
nh v thu trong cc
Thu TTB l loi lut u t- (Lut u tVic gim thu theo kin
thu do ng-i tiu dng
ca nhiu ng-i l cn thit,
n-c ngoi (TNN) ti
np, -c cu thnh trong
nhm tho g kh khn cho
VN; Lut khuyn khch
gi c hng ho, li l loi
nhng c s b l. Tuy nhin,
u t- trong n-c) nhthu iu tit sn xut v
theo chng ti, thu TTB cng
hin nay lm mt i tnh
tiu dng nhng hng ho,
nhcc loi thu gin thu ni
thng nht v ng b
dch v cao cp, xa x hoc
chung l loi thu do ng-i tiu
trong chnh sch php
khng khuyn khch sn
dng np, -c cu thnh trong
lut v thu.
xut th cng khng nn
gi c hng ho, do vy khng
Mt trong nhng mc
quy nh min gim loi
nn c nhng quy nh min
tiu
trong hon thin c
thu ny
gim thu. c bit, thu TTB
ch lut php ca mi
li l loi thu iu tit sn xut
tr-ng u t-, kinh doanh
v tiu dng nhng hng ho, dch v cao
hin nay n-c ta l xo b s phn bit,
cp, xa x hoc khng khuyn khch sn
tin ti nht th ho cc quy nh php
xut th vic quy nh min gim thu li
lut trong u t- gia tt c cc loi hnh
cng l iu khng nn c.
doanh nghip thuc mi thnh phn kinh
3. D n Lut Thu thu nhp doanh
t, tin ti xy dng Lut doanh nghip
nghip
trn c s thng nht Lut doanh nghip
v Lut DNNN hin hnh, Lut u tNh-c im ln nht ca Lut thu thu
trn c s Lut TNN v Lut khuyn
nhp doanh nghip (TNDN) hin hnh l
khch u t- trong n-c2.
s phn bit trong ngha v thu gia cc
doanh nghip trong n-c vi cc doanh
nghip c vn u t- n-c ngoi. Ch
min gim thu trong vic thc hin
khuyn khch u t- cng c s phn bit
i vi cc doanh nghip; ch np thu
TNDN b sung i vi cc doanh nghip
trong n-c do li th khch quan v ch
np thu chuyn thu nhp ra n-c ngoi
i vi cc nh u t- n-c ngoi t ra
thiu c s v khng cn ph hp, khng
Xut pht t thc trng lut v nhu cu

hon thin ni trn, D n Lut thu
TNDN (sa i) ln ny d kin nhng
im sa i chnh sau y:
Thu sut
D kin thng nht mc thu sut mi
l 28% v p dng chung cho tt c cc
loi hnh doanh nghip trong n-c cng
nh- doanh nghip c vn u t- n-c
Xem: ng Cng sn Vit Nam - Vn kin i hi i biu ton quc ln th IX, NXB Chnh tr quc gia, H
Ni 2001, tr. 329.
Nghin cu Lp php s 4
T4
2003
49
Nghin cu php lut
ngoi; b quy nh v np thu thu nhp

b sung do li th khch quan i vi cc
doanh nghip trong n-c; b quy nh v
np thu chuyn thu nhp ra n-c ngoi,
ng thi b ch hon thu TNDN do
vic dng thu nhp ti u t- i vi
nh u t- n-c ngoi. C kin cho rng
vic sa i ni trn l tng thu i vi
cc doanh nghip c vn u t- n-c
ngoi. iu ny khng ng v thc t
hin nay cc doanh nghip c vn TNN
np thu 25% nh-ng khi chuyn thu nhp
c -c t Vit Nam ra n-c ngoi, h
cn phi np thu chuyn li nhun ra
n-c ngoi vi cc mc thu sut 3%; 5%
hoc 7%, v nu cng gp vo th mc
thu thu nhp chung cng vo khong
28%. Nh- vy, v c bn, mc thu phi
np vn gi nguyn. Trung Quc c mc
thu sut thu TNDN chung l 33% nh-ng
vn thu ht -c ti hn 90% tng l-ng
vn u t- n-c ngoi vo chu . Tham
kho mc thu sut ca mt s n-c trong
khu vc v trn th gii th mc thu sut
28% cng nm trong mc trung bnh, v
d: Thi Lan 30%; Philppin 32%;
Malaixia 28%; Singapore 25,5%; Anh
30%; c 25%; Bungary 28%3. C nhiu
kin ngh thu TNDN nn mc
thu sut 30% l ph hp.
nm k t khi c thu nhp chu thu v

gim 50% s thu phi np ti a l 9 nm
tip theo.
Ngoi ra, thng nht v mt chnh
sch, gii quyt mi quan h vi cc lut
u t- v bo m quyn li ca nh u
t-, d tho Lut cn quy nh: cc quy
nh v thu sut, min gim thu TNDN
trong Lut TNN ti Vit Nam v Lut
khuyn khch TTN tri vi Lut sa i
ny u bi b. Cc doanh nghip c vn
TNN v bn n-c ngoi tham gia hp
ng hp tc kinh doanh -c cp Giy
php u t-; cc doanh nghip trong n-c
-c cp Giy chng nhn -u i u
t-, tip tc -c h-ng -u i v thu quy
nh trong Giy php u t-, Giy chng
nhn -u i u t-. Tr-ng hp, trong
Giy php u t-, Giy chng nhn -u i
u t- quy nh mc -u i v thu thp
hn mc -u i theo quy nh ca Lut
sa i th -c h-ng mc -u i theo
Lut sa i cho thi gian -u i cn li./.
* TS, V ph V php ch, Vn phng

Chnh ph
Min, gim thu

D kin thng nht iu kin, mc thu
sut -u i i vi cc d n u t- mi
thuc cc ngnh ngh, lnh vc, a bn
khuyn khch u t- l 20%, 15%, 10% v
p dng chung cho tt c cc loi hnh
doanh nghip trong n-c cng nh- doanh
nghip c vn u t- n-c ngoi; cc d
n ny -c min thu TNDN ti a l 4
3
Xem B Ti chnh, T trnh Chnh ph s 19/TTr-BTC ngy 19/2/2003, Ph lc s 1.
T4
2003
Sa i php lut thu
Php lut thumt s hn ch

L Th Thu Thu*
Lm th
no php
lut thu
va m bo
s cng
bng, bnh
ng, va
iu tit
-c ht cc
ngun thu
vo ngn
sch nh
n-c, va
khuyn
khch mi
tr-ng u
t-, kinh
doanh pht
trin? Nhn
k hp th
3, Quc hi
kho XI sp
din ra s
thng qua
cc d n
lut sa i
ba lut thu,
tc gi c
vi iu trao
i v vn
ny
Thc trng
Th nht, cc sc thu ch-a m
bo s cng bng, bnh ng gia
cc i t-ng chu thu, cng nhgia cc i t-ng np thu
C th ni, cng bng l mt
tiu chun rt quan trng ca mt h
thng thu hin i. Khi nh gi v
mt sc thu hay h thng thu ca
mt n-c no , ng-i ta th-ng
quan tm ti yu t cng bng, bnh
ng. y cng l mt trong nhng
nguyn tc v mc tiu quan trng
trong qu trnh i mi v hon thin
h thng thu n-c ta.
Cng bng y khng c
ngha l mi ng-i phi np s thu
ging nhau. S bnh ng v cng
bng -c th hin thng qua chnh
sch ng vin nh- nhau (thu sut)
gia cc t chc v c nhn thuc
mi thnh phn kinh t cng hot
ng trong mt lnh vc. S cng
bng cn th hin qua chc nng
iu tit thu nhp: ng-i c thu nhp
cao phi ng thu nhiu

hn ng-i c thu nhp thp.
iu quan trng l sau khi
np thu th ng-i c thu
nhp cao phi -c h-ng
s thu nhp cn li nhiu
hn ng-i c thu nhp thp.
Ng-i khng c thu nhp th
khng phi np thu. Trong
iu kin nn kinh t th
tr-ng vi s a dng ca
cc thnh phn kinh t, yu cu
c bit l phi m bo -c s
cng bng, bnh ng gia nhng
ng-i np thu, thng qua
gim bt -c khong cch giu
ngho gia cc tng lp dn ctrong x hi.
Thu gi tr gia tng (GTGT)
hin nay vn ch-a bo m -c
mc tiu cng bng x hi, iu
tit thu nhp gia cc tng lp
dn c- trong x hi. Trong li ni
u ca Lut Thu GTGT c ghi:
mc tiu ca thu GTGT l
gp phn thc y sn xut, m
rng l-u thng hng ho v dch
v, khuyn khch pht trin nn
kinh t quc dn, ng vin mt
phn thu nhp ca ng-i tiu
dng vo ngn sch nh n-c.
Vy mc tiu ca thu GTGT l
bo m ngun thu vo ngn
sch nh n-c, kch thch pht
trin sn xut kinh doanh ch
khng phi nhm vo mc tiu
cng bng x hi. iu ny rt d
Nghin cu Lp php s 4
T4
2003
51
Nghin cu php lut
nhn thy bi do bn cht thu GTGT

khu th khng phi np thu GTGT
nh nh- nhau trn cng mt loi sn
cc khu ( chu thu) ny. Vic quy
nh hng ho, dch v ni trn khng
phm hng ho nn ng-i giu v ng-i
chu thu GTGT l khng ph hp vi
ngho nu tiu dng cng mt loi sn
c im ca thu GTGT l loi thu thu
phm hng ho v s l-ng nh- nhau th
vo ng-i tiu dng. Theo chng ti,
chu thu nh- nhau. Vy, xt trn ph-ng
l hng ho, dch v tiu dng th phi
din ng-i tiu dng cui cng trc tip
chu thu GTGT, ngoi tr mt s tr-ng
chu thu th nguyn tc cng bng trong
hp cn thit hn ch tnh lu thoi
chnh sch thu ch mang tnh cht t-ng
ca thu GTGT. i vi hng ho, dch
i v thu GTGT khng thu theo lu tin.
v chu thu TTB th
Hn na, i t-ng
i t-ng tiu dng
chu thu GTGT l tt
c hng ho, dch v
Vic quy nh nhhin nay cng ca n th-ng l
nhng ng-i c thu
dng cho sn xut,
lm tng khong cch gia t l chu
nhp cao. Chnh v
kinh doanh v tiu
thu ca ng-i c thu nhp cao v
vy, khng c l do g
dng Vit Nam, tr
ng-i c thu nhp thp (ng-i giu v
h li -c min tr
cc i t-ng -c
ng-i ngho trong x hi), ng-i c thu
thu GTGT d ch l
quy nh ti iu 4
nhp cng cao th t l chu thu trn
khu chu thu
ca Lut Thu GTGT
thu nhp cng thp i
TTB. Vic quy nh
nm 1997. Nhng
nhhin nay cng lm
ng-i c thu nhp v
tng khong cch gia t l chu thu ca
tiu dng ngang nhau th chu thu GTGT
ng-i c thu nhp cao v ng-i c thu
mc nh- nhau, cn ng-i c thu nhp
nhp thp (ng-i giu v ng-i ngho
thp v ng-i c thu nhp cao chnh lch
trong x hi), ng-i c thu nhp cng
nhau nhiu ln th t l chu thu trn thu
cao th t l chu thu trn thu nhp cng
nhp ca ng-i thu nhp cao thp hn
thp i. Do vy, tnh lu thoi ca thu
ng-i thu nhp thp. Trong khi hin nay
GTGT cng tng ln. Mt khc, vic quy
n-c ta, mt bng thu nhp gia cc tng
nh i vi mt hng sn xut chu thu
lp dn c- trong x hi l rt khc nhau
TTB th khng phi chu thu GTGT
nn thu GTGT rt kh bo m -c s
khu ny cng lm cho ng-i ta c th
cng bng gia cc i t-ng np thu.
hiu l trong thu TTB c thu
Hn na, Lut Thu GTGT quy nh
GTGT, hay thu TTB lm thay chc
c 26 loi hng ho dch v khng thuc
nng ca thu GTGT. Do cc sc thu
din chu thu GTGT1, trong c hng
phi lm thay chc nng ca nhau nn
ho, dch v thuc din chu thu tiu th
thu sut th-ng rt cao, dn n d b
c bit (TTB) khu sn xut v nhp
1
iu 4 Lut Thu GTGT nm 1997
T4
2003
Sa i php lut thu
phn ng v kch thch trn lu thu.

Ngoi ra, theo iu 8 ca Lut Thu
GTGT, thu sut thu GTGT bao gm 4
mc: 0%, 5%, 10%, 20%. Thu sut 0%
p dng cho hng ho xut khu, cc mc
thu sut cn li p dng cho hng ho,
dch v khc nhau ca cc khu t l-u
thng sn xut n tiu dng. Vic quy
nh 4 mc thu sut nhhin nay c -u
im l n gin song do vic xy dng
cc mc thu sut ch-a st vi thc t v
vic chuyn 11 mc thu sut (trong Lut
Thu doanh thu tr-c y) xung cn 4
mc thu sut nhhin nay cng ny sinh
nhiu vn ch-a m bo -c s cng
bng, hp l trong chnh snh thu GTGT.
Bi theo quy nh ca php lut thu
GTGT hin hnh th s c mt s ngnh
ngh sn xut kinh doanh phi chu thu
GTGT cao hn nhiu so vi thu doanh
thu tr-c y, ng thi li c mt s
ngnh ngh khc th s thu GTGT phi
np li thp hn so vi mc thu doanh
thu phi np, dn n h qu l c n
v -c li v c n v b thit hi, nh
h-ng n kt qu hot ng sn xut
kinh doanh ca cc doanh nghip.
Vic xy dng thu sut ch-a ng b
gia cc mt hng cng nhm hng,
ngnh hng t-ng ng l mt minh chng
tip theo cho s bt bnh ng trong vic
thc hin ngha v np thu ca cc doanh
nghip kinh doanh trong cng mt ngnh
hng. V d, trong tr-ng hp sn xut
dng bng nha (bn, gh, x, chu),
nu bn cho bn gio dc dng phc v
ging dy, nghin cu hoc chi cho tr
em th thu sut l 5%, cn nu hng ho

ny bn cho ng-i tiu dng khc th
thu sut l 10%.
i vi thu TTB, vic quy nh cc
mc thu sut cn nhiu bt cp, ch-a
m bo -c s cng bng trong vic
thc hin ngha v np thu ca cc c
s sn xut. C th, i vi mt hng bia
hi, Lut thu TTB quy nh mc thu
sut l 50%. Trn thc t, ngoi mt s
c s sn xut bia hi ln nh- Cng ty
bia Si Gn, Cng ty bia H Ni, Cng ty
bia Vit H l nhng c s vi thu
sut TTB l 50% vn c li cao, th
phn ln cc c s sn xut bia hi nh
(c cng sut d-i 10 triu lt/nm v
ch yu cc a ph-ng) u b l.
Trong tr-ng hp ny, iu 16 Lut
Thu TTB cho php cc c s b l ny
-c gim thu TTB cho n ht s l
n ht nm 2003. Quy nh ny dn n
mt bt hp l l: cng mt sn phm bia
(bao gm bia hi v bia chai) nh-ng cc
c s c li th phi np thu TTB (50%
i vi bia hi v 75% i vi bia chai)
cn cc c s b l th -c gim thu
TTB. Vic gim thu ny l nguyn
nhn ca s khng cng bng, d suy t
ln nhau, d to k h trn lu thu.
Mt thc t l vic s dng bin php
gim thu hay min thu ch c ngha
khi c s -c gim, min thu c pht
sinh s thu phi np, cn i vi n v
khng pht sinh s thu phi np th vic
min gim thu khng c ngha. Chnh
v vy, ph hp vi thc trng sn xut
bia hi a ph-ng, ng thi tin ti
Nghin cu Lp php s 4
T4
2003
53
Nghin cu php lut
s bnh ng v ngha v thu i hi

php lut phi c s sa i, b sung
vn ny. T-ng t nhvy, theo quy
nh ca Lut Thu TTB, t d-i 24
ch ngi nhp khu phi chu thu
TTB vi cc mc thu sut l 30%,
60% v 100%, nh-ng i vi t sn
xut trong n-c li -c gim n 95%
thu TTB phi np. Tc l, thu sut
thu TTB i vi t sn xut
trong n-c d-i 24 ch ngi ch l:
5%, 3% v 1,5%, thp hn c thu
sut thu GTGT -u i. y l mt
s phn bit i x ng ra khng
nn c, n khng ph hp vi thng
l quc t v khng thc y s cnh
tranh lnh mnh gia cc c s.
S bt bnh ng gia cc i
t-ng np thu cng -c th hin r
nt trong Lut Thu thu nhp doanh
nghip (TNDN). Theo quy nh ca
Lut Thu TNDN hin hnh, mc
thu sut ph thng v mc thu sut
-u i gia doanh nghip trong n-c
vi doanh nghip c vn TNN khng
c s ng nht (doanh nghip trong
n-c, thu sut ph thng l 32%, thu
sut -u i l 25%, 20%, 15%; doanh
nghip c vn TNN, thu sut ph
thng l 25%, thu sut -u i l 20%,
15% v 10%). S phn bit ny
khng bo m s bnh ng v ngha v
thu v lm gim tnh cnh tranh trong
c ch th tr-ng, khng ph hp vi
thng l quc t. Hu ht cc n-c trong

khi ASEAN v cc n-c c nn kinh t
chuyn i u p dng mt mc thu
sut chung, nh-ng vn thu ht -c vn
TNN. V d, Trung Quc, vi mc
thu sut chung l 33%, nh-ng vn thu
ht -c trn 90% vn TNN vo Chu
.
Ngoi ra, Lut Thu TNDN hin
hnh c quy nh: c s
kinh doanh c thu nhp
Vic xy dng
cao do li th khch quan
thu sut ch-a ng b
em li th sau khi np
gia cc mt hng
thu TNDN theo thu
cng nhm hng,
sut 32% cn phi np
ngnh hng t-ng ng
thu thu nhp b sung
l mt minh chng tip
25% trn thu nhp do li
theo cho s bt bnh
th khch quan em li3.
ng trong vic thc
Trn thc t, rt kh xc
hin ngha v np thu
nh -c khon thu
ca cc doanh nghip
nhp cao do li th khch
kinh doanh trong cng
quan em li nn php
mt ngnh hng
lut da vo vn ch
s hu quy nh: cc
c s sn xut kinh doanh c thu nhp
cao do a im kinh doanh thun li,
ngnh ngh t b cnh tranh, sau khi np
thu TNDN theo thu sut 32% m
phn thu nhp cn li so vi vn ch s
hu hin c cao hn 20% th s v-t
trn 20% phi chu thu TNDN b sung
vi mc thu sut l 25%4. Vic p
dng mc thu sut thu TNDN b sung
ny khng khuyn khch cc doanh
2 Bo Hi quan ngy 5/3/2003, tr. 11

3 iu 10 Lut thu thu nhp doanh nghip nm 1997
4im b Mc V phn A Thng t- 18/2002/TT - BTC ngy
- CP ngy 4/6/2001 ca Chnh Ph
T4
2003
20/2/2002 h-ng dn thi hnh Ngh nh s 26/2001/N
Sa i php lut thu
nghip lm n c hiu qu cao, nh ng

gia n v kinh doanh phn u c hiu
qu kinh t cao vi doanh nghip kinh
doanh c li th khch quan v khng to
iu kin cho doanh nghip dnh vn
pht trin sn xut kinh doanh. Bi l, mt
l: trong c ch th tr-ng c v tr kinh
doanh thun li th doanh nghip phi b
ra mt khon chi ph ln. Hai l, nng
cao kh nng cnh tranh th doanh nghip
phi xc nh -c chin l-c kinh doanh,
ph-ng n sn xut kinh doanh c kh thi
hay khng t u t- vo vic nng
cao nng sut, h gi thnh sn phm v
bi d-ng tay ngh, nng lc qun l
trong cng tc iu hnh m bo cnh
tranh thng li trn th tr-ng v mang li
li nhun cao. C th ni, hin nay trn
th-ng tr-ng khng c ngnh ngh kinh
doanh no l t b cnh tranh. Nh-ng khi
doanh nghip c thu nhp cao th li phi
chu thu thu nhp b sung. Vic xc nh
thu thu nhp b sung d-ng nhmi ch
da vo tiu chun nh l-ng, khng c
c s xc nh tiu chun nh tnh.
Vic quy nh nhvy khng pht huy
-c tnh ch ng trong huy ng v s
dng vn ca doanh nghip tch vn
u t- i mi cng ngh. Chnh v vy,
vic quy nh thu TNDN b sung ch-a
to ra s bnh ng trong hot ng sn
xut kinh doanh ca doanh nghip.
Th hai, cc sc thu ch-a bao qut
ht cc i t-ng chu thu, do ch-a
bao qut v iu tit ht cc ngun thu
vo ngn sch nh n-c
5
Bao qut ht ngun thu cho ngn sch

nh n-c l mt yu cu c bn mang tnh
khch quan ca thu - cng c iu tit v
m nn kinh t. C bao qut -c ngun
thu th mi pht huy -c tc dng y
ca cng c thu qun l v iu tit v
m i vi ton b nn kinh t.
Hin nay, nh-c im ca cc chnh
sch thu hin hnh l ch-a bao qut ht
cc hot ng sn xut kinh doanh ca
nn kinh t v ang pht sinh, pht
trin a dng trong nn kinh t th
6
tr-ng . iu ny -c th hin r nt
trong cc sc thu hin hnh l i t-ng
chu thu cn khim tn, din ch-a thu
thu cn nhiu, trong bao gm c
nhng i t-ng khng thu hoc min thu
theo quy nh ca php lut thu hin
hnh v c nhng i t-ng mi pht sinh
trong nn kinh t th tr-ng m chnh sch
thu hin hnh ch-a bao qut ht. Ngoi
dn chng in hnh nh- trn phn tch
l Lut Thu GTGT hin hnh vn ch-a
thu thu GTGT i vi hng ho, dch v
chu thu TTB khu sn xut v nhp
khu, do ch-a to -c tnh ng b,
lin hon gia cc lut thu, gia cc
khu trong qu trnh sn xut, l-u thng
hng ho, Lut ny cn quy nh nhm
hng ho l nng, lm, thu sn ch-a ch
bin hoc ch qua s ch thng th-ng,
sn phm mi cng thuc i t-ng thuc
din khng chu thu GTGT. Theo chng
ti, hin nay, nhng sn phm ny ang
kh pht trin v thu nhp mang li khng
phi l thp. Nu -a nhng sn phm
PTS. Quch c Php, Thu - cng c iu tit v m nn kinh t, NXB Xy dng 1999, Tr. 127.
Nghin cu Lp php s 4
T4
2003
55
Nghin cu php lut
vo din chu thu GTGT th mi khuyn

khch hin i ho nng nghip, khuyn
khch ch bin sn phm nng nghip,
thc hin hch ton kinh t nng nghip.
nh-ng y thc cht ch l cc bin php

tnh th, tm thi v ch-a gii quyt tn
gc tnh trng tai nn giao thng.
Th ba, gia cc vn bn php lut
iu chnh v thu cn c s mu thun,
chng cho lm cho h thng thu cng
thm phc tp, thiu r rng
Lut thu TTB hin hnh cng ch-a

iu chnh ht cc i t-ng phi chu
thu nh- dch v kinh doanh x s kin
thit, kinh doanh gii tr c t c-c (ua
Nh- chng ta bit,
nga, xe my).
ngoi cc lut thu, php
Theo quy nh ca
Nh-c im ca cc chnh sch lnh thu, vn v thu
Lut Thu GTGT hin
cn -c quy nh trong
thu hin hnh l ch-a bao qut ht
hnh th kinh doanh x
cc lut khc nh- Lut
cc hot ng sn xut kinh doanh
s chu vi mc thu
u t- n-c ngoi
ca nn kinh t v ang pht
sut thu GTGT l
(TNN) ti Vit Nam,
sinh, pht trin a dng trong nn
20%. Trn thc t, loi
Lut Khuyn khch u
kinh t th tr-ng
hnh kinh doanh ny
ttrong
n-c
mang li thu nhp cao
(KKTTN), Lut Doanh
nn thng th-ng cn phi tr thu TNDN
nghip, B lut Lao ng Tuy nhin,
b sung. Cng vi dch v ny, cc dch v
cc vn bn php lut trn phn no cn
gii tr t c-c hin nay pht sinh v
thiu s nht qun cho nn cc chnh
ang -c thnh hnh v i t-ng tiu
sch thu rt kh i vo cuc sng. V
dng cc dch v ny th-ng l nhng
d, cc vn bn php lut v thu
ng-i c thu nhp cao nn phi -a cc
TNDN, Lut KKTTN, Lut TNN ti
hot ng ny vo i t-ng chu thu
Vit Nam ch-a thng nht vi nhau v
TTB. Cn -a nhng i t-ng ny vo
iu kin -c -u i u t-, mc v
phm vi iu chnh ca Lut Thu TTB
thi gian -u i min, gim thu. Lut
iu tit li mt phn thu nhp trong x
thu TNDN quy nh vic -u i min,
hi.
gim thu ch p dng i vi c s sn
Mt hng xe my hin nay cng cn
xut mi thnh lp v nhng d n u
-a vo mt hng chu thu TTB bi l
t- vo vng ni cao, vng hi o v
6
y l loi hng gy nhim mi tr-ng
vng c kh khn khc . Trong khi
Lut KKTTN v Lut TNN ti Vit
rt ln, gy n tc, tai nn giao thng, cn
Nam hin hnh li quy nh iu kin -u
phi hn ch tiu dng. Mc d Nh n-c
i u t- l ngnh ngh, lnh vc, a
c cc bin php nhm gim tai nn,
bn kinh t x hi kh khn v c bit
n tc giao thng nhiu chnh mc l
kh khn, phi s dng nhiu lao ng.
ph tr-c b, ph l-u hnh xe my
6
iu 17 Lut Thu TNDN nm 1997
T4
2003
Sa i php lut thu
Ngoi ra, cng cn ni thm rng gia

KKTTN v Lut TNN ti Vit Nam
cng quy nh nhng im khc nhau v
iu kin ngnh ngh, lnh vc, a bn,
lao ng.
cng bng, phc tp, gy bt li cho cc

nh u t-. c bit l t khi Vit Nam
l thnh vin chnh thc ca ASEAN,
tham gia khu vc mu dch t do
ASEAN (AFTA) v thc hin ch-ng
trnh -u i thu quan c hiu lc chung
Tr-ng hp min gim thu TNDN
(CEPT), trong iu kin phi gim dn
cng -c quy nh rt khc nhau gia
mc thu nhp khu m khng kp thi
cc vn bn php lut. Lut KKTTN v
ci cch cc sc thu
Lut thu TNDN quy
c lin quan mt cch
nh -u i min, gim
Lut Thu TNDN cn quy nh ng b, s dn n
thu cho nhng d n
li mt mc thu sut ph thng thng
bt li lm gim thu
thnh lp c s kinh
nht cho tt c cc t chc kinh doanh
ngn sch v khng h
doanh mi v c nhng
-c thnh lp theo php lut Vit
tr -c sn xut
d n u t- m rng,
Nam, trong c c doanh nghip c
trong n-c.
u t- chiu su. Trong
vn TNN v bn n-c ngoi tham gia
khi , Lut TNN ti
Mt s kin ngh
hp ng hp tc kinh doanh
Vit Nam khng quy
Trong xu th hi
nh -u i cho d n
nhp, cng pht trin
u t- m rng, u t- chiu su, ch quy
vi cc n-c trong khu vc v trn th
nh -u i cho cc d n u t- thnh lp
gii, vn thay i c ch, chnh sch
c s sn xut, kinh doanh mi, v quy
(trong c cc chnh sch thu) cho
nh vic hon thu TNDN cho nh
ph hp vi nn kinh t th tr-ng l yu
TNN dng thu nhp ti u t-.
t sng cn ca nn kinh t n-c ta. V
vy, thit ngh cn c cc bin php hp
Thi gian min gim thu TNDN cng
l v kp thi khc phc nhng khim
-c quy nh rt khc nhau. Lut
khuyt trn y, nhm to s cng bng
KKTTN quy nh ti a -c min thu
bnh ng trong vic thc hin ngha v
4 nm v gim 50% s thu TNDN phi
np trong 9 nm tip theo (tng cng l 8
np thu ca cc doanh nghip, tip tc
nm min thu, mt nm gim thu),
khuyn khch sn xut, kinh doanh,
ng thi n nh ngun thu cho ngn
trong khi Lut TNN ti Vit Nam ch
sch nh n-c, bo m php lut thu
quy nh ti a l 8 nm min thu v
Lut Thu TNDN ch quy nh min thu
thc s l cng c iu tit v m ca
ti a l 2 nm v gim 50% s thu
Nh n-c. C th l:
TNDN phi np trong 5 nm tip theo.
1. Nn loi tr trong danh mc hng
Chnh s khng thng nht, hay thay i
ho dch v khng thuc din chu thu
ca cc vn bn php lut nu trn lm
GTGT tr-ng hp hng ho, dch v
cho h thng thu thiu r rng, thiu
chu thu TTB khu sn xut v nhp
Nghin cu Lp php s 4
T4
2003
57
Nghin cu php lut
khu nhm bo m s cng bng trong

ch quy nh trong Lut Thu GTGT
vic thc hin ngha v thu gia cc
mt mc thu sut bn cnh mc thu
doanh nghip, cng nh- phn no hn
sut 0%, bi nhng l do sau y:
ch -c tnh thiu cng bng gia
- Thu sut 0% i vi hng ho,
nhng ng-i chu thu GTGT, m bo
dch v xut khu l hon ton ph hp
tnh thng nht ca thu GTGT. Vic quy
v khng tiu th trong n-c, khuyn
nh nhvy cng to iu kin cho vic
khch xut khu. iu ny hon ton
tnh thu, khu tr thu -c lin hon
ph hp vi thng l quc t. Cn vic
gia cc khu trong qu trnh sn xut
p dng 3 mc thu sut cn
kinh doanh, m bo cho cc c
li 5%, 10%, 20% vi khong
s kinh doanh -c khu tr thu
Vic min gim cch qu xa nhau d dn n
GTGT u vo, gim chi ph kinh
tu tin p sai thu sut.
thu phi gn vi
doanh. Mi sc thu c chc nng
mc tiu khuyn
- Mt khc, thu GTGT vi
iu tit ring trong mi quan h
khch thnh lp
tnh cht l mt loi thu
vi c h thng thu. Thu TTB
doanh nghip mi,
khng da vo s thay i kh
c vai tr l thu b sung thm
khuyn khch b
nng ca ng-i np thu, c
vo hng ho, dch v tiu th
vn, ti u t- vo
ngha l khng t ra s min
c bit nhm iu tit thu nhp,
cc lnh vc a bn
tr ca ng-i np thu khi kh
h-ng dn tiu dng mt cch
cn pht trin mnh
nng ng-i np thu c s thay
hp l i vi nhng loi hng
thu ht lao
i. Nu quy nh nhiu mc
ho, dch v . Trong khi ,
ng
thu sut trong thu GTGT
thu GTGT vi vai tr l iu tit
nhm iu chnh thu nhp gia
s thu i vi tt c cc hng
cc tng lp dn c- trong x hi th
ho, dch v dng cho sn xut, kinh
khng hp l. Mc tiu ny nn cc
doanh v tiu dng. Chnh v vy, tt c
loi thu thu nhp m nhim l ng
cc hng ho, dch v (k c hng ho,
nht.
dch v chu thu TTB) trong mi khu
t sn xut, l-u thng n tiu dng u
- Bn cnh , vic quy nh nhiu
phi chu thu GTGT, tr mt s tr-ng
mc thu sut nhvy s gy tr ngi
hp -c min. Hn na, thc hin
cho hot ng sn xut kinh doanh ca
ph-ng php ng b ny s phi tnh
cc doanh nghip thuc cc ngnh ngh
n gim thu sut thu TTB, khc
khc nhau. V cng mt i l-ng gi tr
phc -c s chng cho gia cc lut
tng thm cu thnh trong gi tr sn
thu.
phm hng ho, dch v ca mt ngnh
ngh no , ng vi mt mc chi ph
hp l -c x hi chp nhn, trong mi
quan h cn i vi cc ngnh sn xut,
kinh doanh li phi chu thu GTGT
2. Trong t-ng lai, bo m s cng

bng gia cc ngnh sn xut, kinh
doanh hng ho dch v khc nhau nn
T4
2003
Sa i php lut thu
cc mc khc nhau, dn n s khng

cng bng, bnh ng trong ngha v
thu gia cc doanh nghip.
sn xut trong ngha v thu i vi Nh

n-c, to iu kin cc c s sn xut
bia hi b l c thm thi gian sp xp li
sn xut kinh doanh v to ngun thu
cho ngn sch nh n-c.
- V thm vo , thu GTGT l loi

thu nh vo gi tr ca hng ho,
dch v ch khng phi nh vo loi
Ngoi ra, Lut Thu TTB nn quy
hng ho, dch v -c tiu dng. Hn
nh thm cc hng ho, dch v nh- xe
na, ch a thu sut th-ng lm mo
my, x s v dch v gii tr c t c-c
m tc dng ca tng loi thu, dn n
vo danh mc hng ho, dch v chu
lm hn ch tc dng iu tit v m ca
thu TTB nhm h-ng dn tiu dng,
c h thng chnh sch thu i vi nn
iu tit thu nhp ca cc tng lp dn ckinh t. Chng ti cho rng,
trong x hi v tng ngun
mt mc thu sut GTGT
bo m s cng thu cho ngn sch nh
ngoi mc 0% s to thun
n-c.
bng gia cc ngnh sn
li cho cng tc thu np
xut, kinh doanh hng ho
4. Lut Thu TNDN cn
thu.
dch v khc nhau nn ch
quy nh li mt mc thu
quy nh trong Lut Thu
3. Theo chng ti, trong
sut ph thng thng nht
GTGT mt mc thu sut
Lut Thu TTB, i vi
cho tt c cc t chc kinh
bn
cnh
mc
thu
sut
0%
mt hng bia hi vn nn
doanh -c thnh lp theo
mc thu sut l 50% vi
php lut Vit Nam, trong
mc ch l iu tit thu
c c doanh nghip c
nhp i vi c s sn xut
vn TNN v bn n-c
c li nhiu, ng thi gim bt kh
ngoi tham gia hp ng hp tc kinh
khn cho c s sn xut bia hi mt s
doanh nhm thc hin thng nht tng
a ph-ng. Tuy nhin, vic min gim
b-c chnh sch i vi u t- n-c
thu nn quy nh li theo h-ng cho
ngoi v u t- trong n-c. Theo chng
php cc c s kinh doanh bia hi b l
ti, nn p dng mt mc thu sut ph
th -c h-ng mc gim thu TTB
thng mc trung bnh (28%) l va
t-ng ng vi mc l nh-ng khng qu
m bo s cng bng, bnh ng i
50% thu TTB phi np. Vic gim
vi tt c ch th np thu TNDN. Vic
thu cng ch nn p dng cho cc c s
p dng mc thu sut va phi v nh
ang thuc i t-ng -c gim thu v
trn din rng s c hiu qu cao hn l
vi thi hn l khng qu hai nm k t
p dng mc thu sut cao nh trn din
1/1/2004. Vic quy nh nhvy s
hp. Ngoi ra, cn b thu TNDN b
khng to ra s chy trong hot ng
sung khuyn khch cc doanh nghip
sn xut kinh doanh ca cc c s, m
lm ra nhiu li nhun, to iu kin
bo -c s cng bng gia cc c s
tch t vn cho u t- m rng sn xut,
Nghin cu Lp php s 4
T4
2003
59
Nghin cu php lut
kinh doanh. Thu chuyn thu nhp ra

n-c ngoi hin nay -c quy nh trong
Lut thu TNDN l 3%, 5%, 7% cng
khng cn ph hp trong c ch th
tr-ng khi Nh n-c ngy cng to ra c
ch nhm m bo quyn t ch ca cc
loi hnh doanh nghip. V vy, ngh
b loi thu ny nng cao quyn t
quyt, t s dng thu nhp ca cc nh
TNN do u t- ti Vit Nam mang li.
nh hin hnh trong Lut Thu TNDN

v Lut KKTTN. V vy, Lut TNN
ti Vit Nam phi c s chnh sa theo
h-ng ny. ng thi Lut Thu TNDN
(iu 19) nn b quy nh v hon thu
cho s thu nhp ti u t- i vi doanh
nghip c vn TNN v bn n-c ngoi
tham gia hp ng hp tc kinh doanh
v nu gi nguyn vic hon thu ny th
s trng vi nhng iu kin -u i u
t- (nh TNN va -c hon thu, va
-c -u i min, gim thu theo d n
u t-). V nu khng cn thu chuyn
thu nhp ra n-c ngoi th cng khng
cn khuyn khch vic hon thu cho s
thu nhp ti u t- nh- tr-c y na.
*
5. Cc mc thu sut -u i cng cn

-c iu chnh li p dng thng
nht i vi mi loi hnh doanh nghip.
Lut Thu TNDN nn quy nh vic
min gim thu nh- trong Lut
KKTTN, c ngha l ti a doanh
nghip -c min thu 4 nm v gim
50% s thu TNDN phi np trong 9
nm tip theo. Bi l, thu TNDN l mt
loi thu trc thu nh trc tip vo thu
nhp ca tng t chc, v vy cn c cc
quy nh min, gim thu mt cch tho
ng th mi khuyn khch mnh m
vic pht trin sn xut kinh doanh v
chuyn dch c cu kinh t. c bit,
vic min gim thu phi gn vi mc
tiu khuyn khch thnh lp doanh
nghip mi, khuyn khch b vn, ti
u t- vo cc lnh vc a bn cn pht
trin mnh thu ht lao ng v t
gp phn thc y sn xut kinh
doanh v thc hin cng nghip ho,
hin i ho t n-c.
Trn y l mt s suy ngh v kin

ngh nhm hon thin php lut v thu
trong giai on hin nay. Nu bn v
tng th chnh sch thu th cn nhiu
vn khc, nh-ng bi vit ny ch xin
nu nhng vn cp thit nhn dp mt
s lut thu -c trnh Quc hi sa
i, b sung, h-ng ti hon thin h
thng chnh sch thu n-c ta./.
* TS, GV Khoa lut, i hc quc

gia H Ni
Ngoi ra, theo chng ti, phm vi -u

i u t- nn bao gm c nhng d n
u t- m rng, u t- chiu su p ng
-c iu kin -u i u t- nh- quy
T4
2003
Php lnh trng ti th-ng mi
PHP LNH TRNG TI THNG MI
nhng th thch pha tr-c

Trn Hu Hunh*
Ngy 25/3/2003, Php lnh trng ti th-ng mi -c

U ban th-ng v Quc hi thng qua, nh du mt b-c
quan trng trong vic gii to nhng b tc v t chc v
hot ng ca Trng ti th-ng mi ti Vit Nam. Nh-ng,
pht huy hiu qu ca Php lnh, trong thc t s cn
nhiu th thch
Nhn li qu kh
Tr-c khi Php lnh Trng ti th-ng
mi -c ban hnh, vn t chc v hot
ng ca trng ti -c quy nh trong
mt s vn bn quy phm php lut1
nh-ng do hiu lc hn ch ca cc vn
bn ny nn trng ti th-ng mi ti Vit
Nam ri vo tnh cnh d khc, d
c-i. Nm 1989, tuy nn kinh t i mi
t tp trung bao cp sang c ch th tr-ng
nh-ng, Php lnh Hp ng kinh t, mt
php lnh gn nh- l con ca c ch
kinh t tp trung quan liu bao cp, vn
-c thng qua. Nm 1990, Php lnh
Trng ti kinh t -c ban hnh. Thm
mt b-c bao cp na trong vic gii
quyt cc tranh chp kinh t, ri 4 nm
sau, Php lnh ny phi chm dt hiu
lc. Nm 1993, 5 Trung tm trng ti kinh
t -c thnh lp theo Ngh nh s

116/N-CP, nh-ng hu nh- khng hot
ng. Trung tm trng ti quc t Vit
Nam, mt t chc trng ti -c thnh
lp t vic sp nhp hai t chc trng ti
tin thn vi gn 30 nm tui l Hi ng
trng ti ngoi th-ng v Hi ng trng
ti hng hi Vit Nam, hot ng rt cm
chng, gii quyt bnh qun khong 20
v kin mi nm. Nm 1995, To kinh t
-c thnh lp, b-c u p ng
-c phn no yu cu ca nn kinh t
ang chuyn mnh sang c ch th
tr-ng; tuy nhin, do mt s hn ch,
hot ng ca h thng ny vn ch-a
-c nh- mong i ca gii doanh
nghip.
Trong iu kin chung nhvy, cc
doanh nghip phi t gii quyt cc tranh
Nghin cu Lp php s 4
T4
2003
61
Nghin cu php lut
chp th-ng mi theo cch m h cho l

c li nht. Thn thin th theo ph-ng
thc th-ng l-ng, ho gii; khng th
gii quyt theo h-ng hnh s ha,
hnh chnh ho; thm ch c ni, c
lc cn gii quyt theo kiu lut rng.
Vn gia nhp th tr-ng mun, yu th
trong kinh doanh v do vy, i vi cc
tranh chp c yu t n-c ngoi, doanh
nghip Vit Nam th-ng yu hn trong
m phn, nhiu khi phi min c-ng
chn trng ti n-c ngoi gii quyt
tranh chp v h khng th bo cha -c
cho ci thiu v yu ca php lut trng
ti ti Vit Nam. Hn 15 nm chuyn
sang nn kinh t th tr-ng, cng l
khong thi gian thiu mt vn bn quy
phm php lut v trng ti (d-i hnh
thc l lut hoc php lnh) cho thy h
thng php lut kinh doanh ca ta cn
ch-a thng nht, ch-a ng b, thiu
hiu qu.
Tr-c ht, Php lnh Trng ti

th-ng mi thit lp thm mt c ch
thc hin quyn t do, dn ch ca cng
dn trong kinh doanh
Cc ch th kinh doanh c quyn t
do la chn ph-ng thc gii quyt tranh
chp thng qua t chc th ba. iu ny
khng mi so vi cc quy nh tr-c y,
v gii quyt bng trng ti c trong
mt s lut, php lnh2. iu ng ni l
vi Php lnh ny, t nay, cc bn tranh
chp u c quyn chn trng ti gii
quyt bt k tranh chp no pht sinh t
hot ng th-ng mi, d lnh th Vit
Nam hay n-c ngoi m khng ph
thuc vo vic vn bn php lut th-ng
mi chuyn ngnh y c quy nh v
trng ti hay khng. Khi nim hot
ng th-ng mi trong Php lnh -c
3
hiu theo ngha rng, hin i , so vi
cch hiu trong Lut th-ng mi nm
1997, t-ng thch vi quan nim v cc
hnh vi th-ng mi trong Hip nh
Th-ng mi Vit Nam - Hoa K, Lut
Mu ca Lin Hp quc v trng ti
(UNCITRAL Model Law).
Nm 1997, bt u vic son tho

Php lnh Trng ti th-ng mi. Su nm
sau, (nm 2003), Php lnh ny mi -c
thng qua. iu ny cho thy tnh cht
phc tp, kh khn ca vn trn con
-ng hon thin mi tr-ng php lut
kinh doanh.
Php lnh bo m gn nh- ti a
1 Ngh nh 116/CP ngy 59/1994 ca Chnh ph v t chc v hot ng ca Trng ti th-ng mi.
Quyt nh s 204/TTg ngy 28/4/1993 ca Th t-ng Chnh ph v t chc Trung tm trng ti quc t Vit Nam.
Quyt nh s 114/TTg ngy 16/2/1996 ca Th t-ng Chnh ph v m rng thm quyn gii quyt cc tranh chp
ca Trung tm trng ti quc t Vit Nam.
2 Lut u t- n-c ngoi ti Vit Nam nm 1987, B lut Hng hi Vit Nam nm 1990, Lut th-ng mi nm 1997.
3 Khon 3, iu 2 ca Php lnh: Hot ng th-ng mi l vic thc hin mt hay nhiu hnh vi th-ng mi ca
c nhn, t chc kinh doanh bao gm mua bn hng ho; cung ng dch v; phn phi; i din, i l th-ng mi;
k gi; thu, cho thu; thu mua; xy dng; t- vn; k thut; li-xng; u t-; ti chnh, ngn hng; bo him; thm
d, khai thc; vn chuyn hng ho, hnh khch bng -ng hng khng, -ng bin, -ng st, -ng b v cc
hnh vi th-ng mi khc theo quy nh ca php lut.
T4
2003
quyn tho thun ca cc bn -ng s

theo nguyn tc nu cc bn khng tho
thun th php lut mi quy nh.
Nguyn tc ny chi phi hu ht cc
iu khon ca Php lnh. Cc bn hon
ton t do tho thun chn hnh thc t
chc trng ti (v vic hay quy ch), chn
quy tc t tng trng ti (do cc bn t
xy dng hay do Trung tm Trng ti ban
hnh), s l-ng trng ti vin (1 hay 3
ng-i), chn a im trng ti (ni Trung
tm Trng ti c tr s hay mt ni khc
m cc bn cho l thun tin). Ngoi ra,
i vi cc v tranh chp c yu t n-c
ngoi, cc bn cn c quyn tho thun
chn t tng trng ti ca mt t chc
trng ti n-c ngoi hoc quc t, chn
trng ti vin l ng-i n-c ngoi, chn
lut p dng n-c ngoi, a im xt x
n-c ngoi, ting n-c ngoi dng trong
t tng. C th ni, v c bn, Php lnh
bo m -c quyn t do, dn ch ca
doanh nghip, to ra mt lut chi
m yn lng cc nh u t- trong
v ngoi n-c khi h chn ph-ng thc
gii quyt tranh chp bng trng ti.
Th hai, Php lnh thit lp -c
c ch to n h tr v gim st hot ng
ca trng ti
Gii -c bi ton v quyn t do, dn
ch trong kinh doanh v c c ch bo
m cho quyn nng ny phi -c thc
thi trong thc t chnh l thnh cng th
hai ca Php lnh. Mi quan h gia To
n v trng ti ch yu lin quan n cc
vn c bn l: tho thun trng ti,

thnh lp y ban trng ti, bo m cc
giai on ca t tng trng ti, v cui
cng l thi hnh quyt nh trng ti.
Nh- trnh by, cc bn tranh chp c
quyn t do tho thun v cch thc thc
hin cc vn c bn nu trn. Tuy
nhin, nu tho thun ca cc bn vi phm
iu cm ca php lut, php lut phi c
c ch can thip. Trong tr-ng hp mt
trong cc bn t vi phm cc ngha v m
bn ny tho thun th a phn trong
cc tr-ng hp, nu Hi ng trng ti
-c thnh lp, Hi ng s can thip. Nu
Hi ng trng ti ch-a thnh lp, hoc
-c thnh lp, nh-ng c nhng vn
khng thuc thm quyn ca Hi ng
trng ti th To n theo quy nh ca Php
lnh, s can thip h tr. Theo nguyn tc
trn, To n s c quyn hn sau:
- Buc cc bn phi cam kt thc hin
tho thun trng ti (tr tr-ng hp tho
thun trng ti v hiu);
- Ch nh trng ti vin lp Hi
ng trng ti (trong tr-ng hp mt bn
khng chu ch nh);
- Xem xt thm quyn ca Hi ng
trng ti (trong tr-ng hp cc bn c
khiu ni v thm quyn);
- p dng cc bin php khn cp tm
thi (theo yu cu ca -ng s);
- Xem xt hu quyt nh trng ti theo
nhng cn c php lut nht nh, bo m
cho quyn t do tho thun ca cc bn
Nghin cu Lp php s 4
T4
2003
63
Nghin cu php lut
phi lun -c tun th.
nh kinh doanh khc, doanh nghip

phi t chu ri ro c th xy ra. Quyt
nh trng ti l chung thm, iu
cng c ngha l h khng c c hi
khng co phc thm, gim c thm
hoc ti thm xem xt li ni dung
ca v tranh chp. Vic chn hnh thc
trng ti no, chn ai lm trng ti vin,
chn quy tc t tng no, chun b bo
v quyn hp php ca
La chn mnh tr-c trng ti ra
sao... nhng vic ny
trng ti cng l
c ngha quyt nh
mt quyt nh
kinh doanh v
i vi thnh bi ca v
nhmi quyt
kin. Nu khng chun
nh kinh doanh
b k, nu coi trng ti
khc, h phi t
nh- l mt o mi,
chu ri ro c th
m xng xnh ua
xy ra
i khi khng c hiu
bit nht nh v trng
ti, tt yu phi chu hu qu xu. Thc
tin cho thy, khng t doanh nghip,
khi thua kin, th-ng gi n khiu ni
i khp ni, khp cc cp, cc ngnh
trong khi khng hiu rng quyt nh
trng ti l chung thm, To n khng
xem xt li ni dung v tranh chp. Do
, vic tuyn truyn, ph bin, bi
d-ng kin thc v trng ti trong cng
ng doanh nghip h hiu -c bn
cht ca ph-ng thc trng ti c
ngha ht sc quan trng.
Nhng quy nh v vai tr To n h

tr v gim st ca Php lnh l mt ni
dung hon ton mi, th hin sinh ng
v trn vn vai tr ca Nh n-c trong
vic khuyn khch v bo h quyn t do
giao kt, t do tho thun ca cc bn
-ng s, k c trong nhng vn kh
nhy cm nh- gii quyt tranh chp bng
xt x t- trong kinh doanh.
T-ng lai v nhng th thch
Hiu qu p dng ca mt vn bn
php lut ph thuc vo hai iu kin:
ni dung ca vn bn v iu kin thc
tin p dng. Php lnh, d c mt s
vn cn -c tip tc tranh lun, v
cn c th xy dng -c tt hn, nh-ng
v c bn, p ng -c yu cu ca
nn kinh t th tr-ng, l cng c cn
thit, thch hp cho doanh nghip. Tuy
nhin, s thnh cng ca Php lnh ny
cn ph thuc vo ba nhm ch th c
bn d-i y:
Cc doanh nghip
Vi doanh nghip, khi chn trng ti,
h va c nim vui ca ng-i -c
quyn chn cng c, va c s e ngi ca
ng-i ln u s dng cng c mi.
Trng ti l ph-ng thc gii quyt tranh
chp va cho h quyn quyt nh ti a
trong phm vi c th, va buc h phi
chu trch nhim cui cng v cc quyt
nh . La chn trng ti cng l mt
quyt nh kinh doanh v nhmi quyt
Trng ti vin
Php lnh quy nh bt k ai, nu p
ng cc iu kin quy nh ti iu 12
T4
2003
v -c cc bn ch nh, u c th lm
phm th tc t tng trng ti, quyt nh
trng ti vin. Ln u tin trong lch s
trng ti s b To n hu.
lp php Vit Nam, Nh n-c cho php
Ngoi ra, s c lp, v t-, khch quan
chn cc quan to t- t trong nhn
l mt ngha v c ngha tuyt i dnh
dn, i din cho l cng bng, cho tr
cho nhng ai lm trng ti vin, v nu
tu phn xt cc tranh chp th-ng
trng ti vin khng c lp, v t-, khch
mi m khng cn phi c th tc Nh
quan, quyt nh trng ti ca h c th b
n-c kim tra, cp th trng ti vin nhTo n hu. Khng loi tr kh nng cc
tr-c y. y l mt b-c na, c th
bn tranh chp s li dng vic thiu
ho ph-ng chm ca ng v Nh
thng tin v cc mi quan h ti chnh,
n-c ta l dn bit, dn bn, dn
gia nh, x hi gia h vi cc chuyn
lm, dn kim tra. iu ny em li hai
gia ch nh nhng ng-i ny lm
ci li: th nht, to
trng ti vin cho h.
iu kin doanh
Nu tnh trng
Am hiu, c kinh nghim trong cc ny ph bin th
nghip -c t do la
lnh vc tranh chp, tinh thng th tc
chn nhng chuyn
trng ti, vn l mt
t tng trng ti, c lp, v t-, khch
gia -u t nht (theo
ph-ng thc gii
quan l nhng tiu ch cc bn tranh
cch nh gi ca h
quyt tranh chp
chp la chn trng ti vin
v h phi chu trch
cng bng, s d b
nhim v s nh gi
lm dng, gy thit
); th hai, gip cho vic gii quyt
hi cho bn trung thc. Do , yu cu v
tranh chp -c thc hin mt cch
cng khai, minh bch vn rt cn cho mt
nhanh chng, ph hp. Tuy nhin, bn
nn kinh t th tr-ng li cng cn hn
cnh ci -c rt ln ny, cng cn phi
cho vic gim st trng ti vin ni ring,
l-u nhng iu phi trnh. Trng ti l
cho mi tr-ng php lut trng ti ni
t chc do cc bn tranh chp thnh lp,
chung.
do , rt nhiu iu ph thuc vo s
To n
hiu bit, kinh nghim ca cc bn, k
c vic la chn trng ti vin. Ngoi ra,
Nu cc thm phn p dng Php lnh
do trng ti l lnh vc t-ng i mi ti
mt cch nghim tc, v t-, khch quan,
Vit Nam, nhng nh chuyn mn, cc
To n s l ct tr cho trng ti pht
lut gia c th rt tinh thng v cc lnh
trin; nu ng-c li, s lm cho trng ti
vc tranh chp m h s phi gii quyt
cht yu. To n khng -c coi trng
nh-ng ch-a hn tinh thng trong t
ti l i th cnh tranh vi chnh
tng trng ti. iu ny d gy ri ro
mnh.
cho cc quyt nh trng ti v nu vi
Nh- nu, cng nh- thc tin trng
Nghin cu Lp php s 4
T4
2003
65
Nghin cu php lut
ti cc n-c cho thy, trng ti s khng

v ny l rt tru t-ng, kh nh l-ng.
pht trin nu khng c s h tr v gim
C l y s l mt trong nhng thch
st c hiu qu ca To n. C nhiu cch
thc ln nht i vi cc thm phn khi
h tr cho trng ti pht trin nh-ng cng
xem xt hu b quyt nh ca trng ti.
c khng t cch trng ti b teo dn.
Ni cho cng, trng ti ra i l p
n gin nht l khng h tr hoc h tr
ng quyn t do kinh doanh ca doanh
khng kp thi, iu cng
nghip; trng ti pht trin
nh h-ng ln n
s gip gp phn pht trin
Nu cc quyt nh ca
hiu qu ca trng ti. Cn
h thng php lut kinh
trng ti th-ng xuyn b
nu cc quyt nh ca
doanh, pht trin nn kinh
To n hu th thc s y
trng ti th-ng xuyn b
t, do , h tr v gim st
l mt tai ha. Mc d cc
To n hu th thc s y l
tt hot ng trng ti l
cn c To n hu quyt
mt tai ha. Mc d cc cn
trch nhim ca cc c quan
nh trng ti -c quy
nh n-c ni chung, To n
c To n hu quyt nh
nh kh r rng ti iu
ni ring. Nu c quan nim
trng ti -c quy nh
54 ca Php lnh, tuy nhin
ng-c li, hoc do nhn thc
kh r rng ti iu 54 ca
trong s cng c mt vi
hoc do li ch t pha cc
Php lnh, tuy nhin trong
cn c c th b lm dng
c quan ny, u c th gy
s cng c mt vi cn c
ph-ng hi n s pht trin
c th b lm dng. V d,
ca trng ti.
nu bn yu cu chng minh
-c trong qu trnh gii quyt v tranh
Thc tin sau ngy 1/7/2003 s l c
chp, c trng ti vin vi phm ngha
s kim tra hiu qu ca Php lnh
v v t-, khch quan hoc vi phm o
Trng ti th-ng mi, mt Php lnh rt
c trng ti vin l To n hu
c ngha trn con -ng hon thin h
quyt nh trng ti, trong khi cc ngha
thng php lut kinh doanh ca Vit
Nam./.
nh chnh
Tp ch Nghin cu Lp php s 3 (3/2003)
c li sau y:
Trang
Dng
Li
Trang 1 Dng 15 Gim st

(t trn tng cao nht
xung)
Sa thnh
Quyn gim st ti cao
ca Quc hi v quyn
gim st ca cc c
quan ca Quc hi
Tp ch Nghin cu Lp php thnh tht xin li tc gi

v bn c
T4
2003
* Lut s-, Ph Ch tch Trung tm

Trng ti Quc t Vit Nam, Tr-ng Ban
Php ch Phng Th-ng mi v Cng
nghip Vit Nam
Chnh Lch giu-ngho v hi nhp
Vn chnh lch giu- ngho vi qu

trnh hi nhp th-ng mi ton cu
Nguyn Trn Bt*
Ton cu ho, vi lung thng tin thng thong, khin ng-i ta cm nhn r rng hn s ngho
i trong mi t-ng phn vi s giu c ca nhng dn tc khc. Cng bi th m mt s ng-i vi
v li cho ton cu ho, khng thy -c rng chnh n , ang v s em n cho dn tc mnh
rt nhiu c hi pht trin. Cn phi c mt ci nhn ng n hn v ton cu ho, v s chnh lch
giu ngho, v mi lin h gia chng t tm -c chin l-c thch hp nhm xa i gim
ngho trong bi cnh hi nhp th-ng mi ton cu
ng v gi nguyn mu sc nguyn thu ca

n na. Tr-c y, cc n-c giu ch khai thc
Ton cu ho thi vo cc quc gia mt
lao ng v mt s l-ng, hay ch tn dng
lung sinh kh mi, hay t ra, buc cc quc
nhng lao ng c hc, thay v to iu kin
gia, thm mt ln na, phi nhn li chnh
tng c-ng hm l-ng cht xm ca
mnh, phi xc nh nhng mt
nhng lao ng y. Ngy nay,
mnh, mt yu ca chnh mnh
Ton cu ho ton cu ho buc cc quc gia
tn dng cc c hi v i mt vi
ch-a bao gi lm phi tng c-ng cht l-ng lao
nhng thch thc m n mang li.
ng-i ta ngho i ng cng nh- tiu chun ho lao
Nhng din bin gn y ca th hn m ch lm cho ng, phi t li vn v vic
gii cho thy, s lun chuyn mnh vn ngho i v s dng lao ng t nhn, lao
m dng vn gia cc quc gia, qu khong cch giu- ng tr em...
trnh chuyn giao cng ngh si ngho -c thc
Ton cu ho cng lm thay
ng cng vi s ph bin cc tiu mt cch r rng v
i t- duy ca mi ng-i v hot
chun v lao ng v mi trung y hn m thi
ng u t- ca cc n-c giu c.
gip v buc cc quc gia, nht l
T vic nhn nhn n n thun
nhng n-c ang pht trin phi,
nh- mt qu trnh khai thc ti
lm th no ci thin bc tranh kinh t-x
nguyn, m ng-i h-ng li duy nht l
hi ca mnh. Ton cu ho c tc ng quan
nhng n-c i u t-, hot ng ny ngy nay
trng, nht l vic khai thc, s dng mt
-c cng nhn nh- mt qu trnh hp tc
cch hiu qu li th so snh ca cc quc gia.
win-win- i bn u c li. Cc n-c u
Hn th na, n gip cc quc gia pht huy
t- , ang v s ti phn phi s giu c ca
nhng li th y. L thuyt v vic khai thc
mnh, gip cc n-c ang pht trin khai thc
chi ph nhn cng r khng cn tuyt i
v gi cho h cch thc to ra s giu c
Ton cu ha: Nhng thch thc
Nghin cu Lp php s 4
T4
2003
67
nghin cu chnh sch
cho ring mnh. Bn cnh , cc n-c u tcng c th m rng th tr-ng qua vic lm
cho mt b phn dn c- cc n-c nhn u
t- tr nn giu c hn, do , c iu kin tiu
dng sn phm ca n-c u t-. Cng nh th,
qu trnh ny phn no gip cc n-c ang
pht trin gii quyt vn vic lm v gia tng
nhng iu kin thun li thc hin cc
ch-ng trnh xo i gim ngho.
tm hng u, bi l ch c dn ch ho mi
cho php chng ta huy ng tim nng sng
to ca mi thnh vin trong x hi, hp l
ho i sng kinh t chnh tr, tng sc cnh
tranh v s pht trin bn vng.
Nhn thc v vn chnh lch giungho
Xt v mt x hi hc, s chnh lch giungho tr thnh vn x hi thc s v lm

Tuy nhin, cng nn thc v nhng thch
ny sinh nhng vn mang tnh tm l tc
thc m ton cu ho mang n.
ng khng tt ti nhiu mt ca
Th nht, ton cu ho buc
Ton cu ho i sng x hi. iu ny th
cc quc gia phi i mt vi
hin qua tm l hn hc vi s
buc cc quc gia
nhng nguy c tt hu v cng
giu c, k vi nhng nh
phi i mt vi
buc cc quc gia phi chp nhn
kinh doanh, nhng ng-i thnh
nhng nguy c tt
thay i, m i khi l au n.
t khng theo quan nim truyn
hu v cng buc cc
Ton cu ho s ch ra nhng hn
thng c. Ng-i ta li cho
quc gia phi chp
ch v nng lc cnh tranh ca
kinh t th tr-ng, cho ton cu
nhn thay i, m
doanh nghip, s khin cc doanh
ho hoc t do th-ng mi, coi
i khi l au n
nghip phi tham gia vo mt
nh- l mnh t mu m
cuc chi vi nhng lut chi
cho tham nhng, bun lu v cc
khc nghit, hoc tn h-ng nhng c hi
hnh vi trc li hoc to ra -u th v li ch
m n mang li, hoc chp nhn b ph sn. V
cho ng-i giu, hn ch v lm thit hi n
th, n s ko theo tht nghip nh- l mt
quyn li ca ng-i ngho v l nguyn nhn
nguyn nhn ca s lan trn cc t nn x hi.
khin khong cch giu-ngho ngy cng m
rng. Tm l tiu cc ny ny sinh trn c s
Th hai, ton cu ho ch ra mt cch r
nhn thc khng ng n v s chnh lch
rng s lc hu trong nng lc ca mt dn tc,
giu-ngho. Nhn thc li vn s gip
ca doanh nghip v ca c nhn. Hn bt k
chng ta hnh thnh tm l x hi ng n,
lc no, ng-i ta s phi nh gi mt cch su
-a ra -c nhng bin php ph hp xo
sc v tnh c th mua bn -c ca nhng
i, gim ngho, tin ti thu hp khong cch
gi tr lao ng ca mnh.
pht trin vn l h su ngn cch gia nhiu
Th ba, ton cu ho cng s yu cu cc
quc gia, nhiu cng ng ang cng sng
quc gia phi gii bi ton gia tng tr-ng v
chung d-i mt mi nh th gii.
kinh t vi s n nh v chnh tr v x hi.
Cn nhn thc- chnh lch giu ngho l
nhim mi tr-ng cng l vn nan gii ca
hin t-ng tt yu ca x hi. Trong iu kin
cc quc gia v ca c th gii tr-c nhp iu
hin nay, chng ta ch-a th xo b -c chnh
pht trin v bo ca khoa hc, cng ngh.
lch giu-ngho. iu chng ta c th lm
Nh-ng trn ht, dn ch ho phi -c quan
68
Nghin cu Lp php s 4
T4
2003
-c l nng cao mc sng ca ng-i ngho

thng qua vic nng cao nng lc ca chnh
h. Ch c trn c s i mi quan im nhvy chng ta mi xy dng -c mt tm l x
hi tch cc i vi vn chnh lch giungho. y cng chnh l tin thu hp
khong cch giu ngho.
Cng cn t li vn v mi lin quan
gia chnh lch giu ngho vi ton cu ho
v kinh t th tr-ng. Ton cu ho- mt ln
na xin -c nhn mnh- ch-a bao gi lm
ng-i ta ngho i hn m ch lm cho vn
ngho i v khong cch giu-ngho -c
thc mt cch r rng v y hn m thi.
Cng nhvy, kinh t th tr-ng khng phi l
nguyn nhn ca chnh lch giu ngho, tri
li, nhng iu kin mi ny gip ng-i ta
thc ng n hn, su sc hn v s ngho
i. Hn th na, ng-i giu, trong chng mc
no cn l tm g-ng, v s giu c cn l
mc tiu nhng ng-i ngho phi n lc
v-n ln. S hon ton khng qu ng nu
chng ta ni rng: ton cu ho, kinh t th
tr-ng l c may cc dn tc ang pht
trin thot khi ngho i.
Tin ti mt ch-ng trnh tng th
v-t qua ngho i
Trong mt cuc hi tho v kinh t tri thc
-c pht trn truyn hnh, mt bn tr t cu
hi, liu anh ta c th thot khi ngho i
khng, nu anh ta bn rung v-n, tru b,
nhng th m phn nhiu do cha ng li,
theo hc lp lp trnh vin. Cu hi ny cho
thy tm l nng vi mun t chy nhiu
th pht trin, nh-ng cng cho thy c s
phin din trong cch t- duy ca chng ta v
mt s pht trin thc s. Giu c, thnh v-ng
khng phi l mt to lu i p -c xy
dng ch sau mt m nh- -c m ca anh

bn tr nu trn. Vn phi -c gii quyt
trn quy m quc gia v quc t, trn c s
phi hp cc chnh sch -c phn tch v
nghin cu thu o.
Mt s ng-i ch tr-ng rng gii
quyt vn ngho i, to lp s bnh ng
x hi phi thc hin nhiu hn na cc gii
php -u i ng-i ngho thng qua cc bin
php iu tit thu nhp ca Nh n-c. Nh-ng
cc hnh thc -u i nhvy khng th l gii
php di hn. V thc cht, ch l s b
th trn quy m x hi v s khng bao gi
cho php chng ta gii quyt -c c bn vn
ngho i. Hn th na, trong t-ng lai,
khi tin trnh hi nhp kinh t t n quy m
v trnh cao, nhiu hnh thc -u i s
khng cn c th p dng, bi s b coi l tr
cp th-ng mi- iu cm k trong xu th t
do ho th-ng mi.
R rng, phi i con -ng khc tm ra
nhng gii php c bn c th xo i, gim
ngho ph hp vi cc chun mc quc t
cng nhxu h-ng pht trin ca thi i.
Theo ti, trn ph-ng din v m, chng ta c
th tp trung vo cc gii php ch yu sau
y:
Th nht, nng cao nng lc cho ng-i
lao ng h c th cnh tranh thng li,
hoc ch t, gip h khng b thua thit trong
qu trnh ton cu ho
Trong qu trnh ton cu ho v hi nhp
th-ng mi, cnh tranh s ngy cng khc lit
hn, trong khi nng lc t nhin ca ng-i lao
ng ti cc n-c ngho li nhanh chng tr
nn lc hu vi yu cu ca th tr-ng v rt
d b gt ra bn l ca s pht trin. Ng-i lao
ng ti cc n-c ngho cn -c nng cao
Nghin cu Lp php s 4
T4
2003
69
nghin cu chnh sch
nng lc tham gia vo qu trnh hi nhp,

tnh trng chuyn t mt lnh vc km hiu qu
mi l ht nhn ca chnh sch xo i
ny sang mt lnh vc km hiu qu khc. Kt
gim ngho, thu hp khong cch pht trin.
qu l ngho li cn ngho hn, v vic u
lm -c nhvy, i mi gio dc - o
t- sai h-ng gy lng ph c nng lc cng
to phi l b-c i u tin v tt yu. Vn
nh- thi gian. Bi vy, vn chuyn dch c
khng ch bi nhiu ng-i ngho khng c
cu cn -c nghin cu mt cch khoa hc
iu kin tip cn h thng gio dc - o to,
to ra nhng thay i tch cc v ph hp vi
m cn ch h thng gio dc - o to hin
nhu cu ca th tr-ng. Trong mi tr-ng hp,
nay cn xa ri thc t th tr-ng lao ng,
chng ta khng -c quy qu trnh chuyn dch
ch-a bo m trang b cho ng-i hc nhng
c cu n thun v cc i t-ng sn xut, m
kin thc v k nng cn thit. V th, nng
cn phi chuyn dch c cu cng ngh, chuyn
lc cnh tranh c nhn ca h vn rt yu
dch c cu qun l v c c cu th tr-ng lao
km, khin h l
ng. Nu khng, chuyn
nhng ng-i u tin
Nng thn l a bn chnh, dch c cu c th li l s
thua thit trong cnh
thua thit ca ng-i ngho v
pht trin nng thn l mt gii
tranh khi qu trnh hi
rt cc, khong cch giuphp ct li xo i gim
nhp ngy cng su
ngho khng nhng khng b
ngho
sc.
thu hp m cn c nguy c
m rng hn.
Th hai, chuyn
dch c cu mt cch linh hot v thch hp
Th ba, pht trin nng thn - ht nhn ca
vi i hi ca thc tin trong qu trnh hi
chin l-c xo i gim ngho
nhp
Vi mt quc gia m a s ng-i dn sng
Chuyn dch c cu l qu trnh tt yu
nng thn nh- Vit Nam th khu vc nng
trong pht trin kinh t. Tuy nhin, chuyn
thn l lnh vc c bit quan trng trong chin
dch n u, chuyn dch nhth no,
l-c xo i, gim ngho. Theo nhng s liu
chuyn dch cht l-ng lao ng theo h-ng
chnh thc, hin cn qu nhiu ng-i nng dn
no l mt vn cn -c nghin cu su
Vit Nam c mc sng d-i 1la/ngy1. V
th, nng thn l a bn chnh, pht trin nng
hn v nghim tc hn. Chng hn, chng ta
thn l mt gii php ct li xo i gim
lun ni v vic pht trin cc lng ngh m
ngho. Nu -c o to k nng ch ng
qun mt rng ngh y hay lng ngh y
khng cn nhng gi tr th tr-ng nh- tr-c
tham gia vo qu trnh hi nhp, ng-i lao ng
na v do , th tr-ng lao ng y cng
nng thn s khng phi ra thnh th ch lm
khng nn khuyn khch. Tuy bn nhiu v
cc ngh nng nhc. H c th xy dng cuc
chuyn dch lnh vc sn xut, nh-ng do
sng mi v h-ng th thnh qu ngay trn
nhng nghin cu na vi, chng ta li ri vo
mnh t qu h-ng bi cuc sng y cng
1 http:// www.quandoinhandan.org.vn 4/1/2003
Mng thng tin ca Lin hp quc -a tin v kt qu iu tra 60.000 h gia nh Vit Nam va qua cho thy thu
nhp bnh qun ca cc h gia nh l 311.000 ng /thng (22USD/thng) hin vn cn khong 28 triu ng-i
(35% dn s) sng d-i mc ngho kh.
T4
2003
chia r v li cho nhng lc l-ng ny hoc

lc l-ng khc, m ch nhn thc mt cch
khch quan v khoa hc cc quy lut v hin
t-ng nhm xy dng nhng chin l-c pht
Th t-, xy dng th giu c v thnh
trin ph hp. Mt chnh sch thc t v sng
v-ng, to ng lc thc y
sut hn xo i, gim
c nn kinh t
ngho trong bi cnh hin nay,
Vn khng ch bi khi ton cu ho ang ngy
Xo i gim ngho phi
cng tr thnh xu th p o
nhiu ng-i ngho khng
-c t trong bi cnh pht
trong mi lnh vc i sng
c iu kin tip cn h
trin kinh t chung ca mt
pht trin, phi l tng c-ng
quc gia. Cc n-c ang pht
thng gio dc - o to,
hp tc gia cc lc l-ng,
trin mun cho nn kinh t ct
m cn ch h thng gio
gia cc quc gia, khng k
cnh, mun t n-c phn
dc - o to hin nay cn
giu ngho; ng thi, nng
vinh, mun xo i gim
xa ri thc t th tr-ng
cao mc sng ti thiu cho
ngho phi c ng lc
lao ng, ch-a bo m
ng-i dn thng qua vic ci
mnh. Trn ph-ng din th
trang b cho ng-i hc
thin nng lc pht trin ca
tr-ng, khu vc th giu c
nhng kin thc v k
chnh h.
vi sc mua ln s kch thch
nng
cn
thit
sn xut nng thn, to li
Mi ch-ng trnh xo i
ra cho sn phm v dch v t
gim ngho ch c th thnh
khu vc nng thn, v do ,
cng khi chnh ng-i ngho tr thnh ch th
c th y nhanh qu trnh gim ngho cho
trong cuc chin chng i ngho./.
nng dn hin chim i b phn c- dn c
n-c. Chnh v th, nu chng ta thnh cng
trong vic gii bi ton tng c-ng sc mua
* Ch tch Cng ty InvestConsult Group
ca th th b mt ca nng thn cng s
-c ci thin hn rt nhiu. Thnh cng ca
mt s n-c trong vic pht trin th ch ra
rng: vic pht trin cc th ln thnh cc
trung tm kinh t giu c v thnh v-ng s
ng vai tr u tu to ng lc thc y
c nn kinh t ct cnh.
cn pht trin khng b tt hu so vi nhp
pht trin chung trong mt th gii ang ton
cu ho mnh m.
*
*
Qua nhng iu trnh by, chng ti

mun khng nh: xo i, gim ngho khng
phi l vn ca ring ng-i ngho m l
ca ton x hi. Tuy nhin, gii php cho vn
khng nm ch tip tc khot su kha
cnh tm l ca vic phn bit giu-ngho,
Nghin cu Lp php s 4
T4
2003
71
thc tin php l
Tuy v n
d-i y
-c khp li
bng mt quyt
nh gim c
thm ca To
n nhn dn ti
cao nh-ng
cng c nhiu
quan im khc
nhau lin quan
n vic xc
nh cc iu
kin c hiu lc
ca hp ng
kinh t, cch x
l ca To n
v hu qu
php l ca hp
ng kinh t b
to n tuyn l
v hiu, vn
li v bi
th-ng thit hi
trong v n
ny
X l hp ng v hiu
qua mt v n
Phan H-ng Thu*
1. V hiu lc ca hp
ng kinh t
Qua nghin cu cc bn n
ca To n, chng ti thy To n
xc nh hp ng l v hiu ch
cn c vo vic ti thi im k
kt hp ng, giy ng k kinh
doanh ca cng ty VILACO
ch-a c ngnh ngh kinh doanh
t. Ta n khng xem xt tnh
tit cng ty ny hon tt h s
b sung ng k kinh doanh v
ch cn ch ng-i c thm quyn

k v ng du vo giy ng k
kinh doanh. Do , Ta n nhn
nh hp ng kinh t k gia
hai cng ty khng p ng -c
mt trong cc iu kin c hiu
lc ca hp ng: (mt bn ca
hp ng (bn mua) ch-a c
ng k kinh doanh thc hin
cng vic theo tho thun mua,
bn t lm c s tuyn hp
ng kinh t l v hiu.
Din bin v n
Thng 8 nm 1995, Cng ty lin doanh t Vit Nam-Daewoo (VIDAMCO) c k hp ng bn xe
t cho Cng ty th-ng mi Vnh Lc (VILACO) - mt doanh nghip nh n-c thuc U ban nhn dn
tnh Vnh Phc theo ph-ng thc tr gp trong 3 nm. Bn mua (VILACO) -c Chi nhnh Ngn hng
Cng th-ng Vit Nam ng bo lnh cho ngha v thanh ton 75% gi tr cn li ca hp ng trong
thi gian tr gp, bng vic Ngn hng pht hnh mt Th- bo lnh cho bn bn (VIDAMCO) vi ni
dung: nu bn mua khng thc hin thanh ton th Ngn hng s cam kt tr thay cho bn mua vi iu
kin ton b s xe t mua ca cng ty VIDAMCO phi t d-i s qun l, gim st ca Ngn hng
bo lnh.
Do bn c ngha v khng thc hin thanh ton nn cng ty VIDAMCO khi kin v n ti To n
kinh t. Kt qu gii quyt ca cc cp Ta n l: Tuyn b hp ng bn xe t k gia hai cng ty l
v hiu, ng thi To n cng tuyn lun hp ng bo lnh k gia cng ty VILACO v Ngn hng
bo lnh cng Th- bo lnh l v hiu. V thi im cng ty VILACO bn ton b xe t mua
ca VIDAMCO nn To n khng quyt nh v vic x l ti sn m tuyn buc cng ty VILACO phi
tr cho cng ty VIDAMCO s tin gc cn thiu l 181.844 la M (khng -c tnh li); Thit hi
pht sinh cc bn t chu; buc Ngn hng bo lnh phi hon tr cho cng ty VILACO ph bo lnh
nhn. Cho n nay, cng ty VIDAMCO ch-a thu -c tin v cng ty VILACO b ph sn, Ngn hng
th khng phi thc hin ngha v thanh ton thay cho cng ty VILACO.
T4
2003
hp ng v hiu
Tuy nhin, c mt s quan im cho

rng hp ng ny vn c hiu lc v cc
l do sau:
- Quan im th nht: Trong mt giao
dch mua bn th ch cn bn bn c ng
k kinh doanh v mt hng m h bn.
Cn bn mua khng cn c ng k kinh
doanh v mt hng ny, v trong hp ng
khng quy nh mc ch ca bn mua (c
th mua t lm g). Do trong tr-ng
hp bn mua t v mc ch tiu dng th
khng cn ng k kinh doanh. Cn khi
no h mun bn tip cho bn th ba th
phi c ng k kinh doanh bun bn t.
Nhng ng-i ny da vo cn c ca php
lut i vi mt s hp ng ch cn bn
c ngha v thc hin ngha v cn c ng
k kinh doanh thc hin cng vic cn
lm (v d: bn bn, bn nhn thu, bn
thc hin dch v) Do , c th p dng
t-ng t i vi tr-ng hp ny bi khi
cng ty VILACO mua t, h ch-a vi
phm php lut v ng k kinh doanh.
- Quan im th hai: ng v mt php
lut thc nh, th trong iu 8 Php lnh
hp ng kinh t ch quy nh cc bn k
kt hp ng phi c ng k kinh doanh
ch khng quy nh thi im c ng k
kinh doanh. C th cn c iu 8, im b,
Khon 1 Php lnh hp ng kinh t ban
hnh nm 1989 quy nh nhng hp ng
kinh t b coi l v hiu ton b khi: Mt
trong cc bn k kt hp ng kinh t
khng c ng k kinh doanh theo quy
nh ca php lut thc hin cng vic
tho thun trong hp ng. Trong
tr-ng hp c th ca v n ny th thy
ch sau mt thi gian ngn bn mua c
ng k kinh doanh bun bn t trong
thi hn hiu lc ca hp ng. Nh- vy,
trong tr-ng hp ny cng c th ni l

hai cng ty u c ng k kinh doanh
thc hin cng vic tho thun. Quan
im ny da vo nguyn tc chung ca
php lut dn s trong x l hu qu ca
giao dch dn s v hiu. l i vi
giao dch dn s v hiu, Ta n c th
buc cc bn tm ngng thc hin bn
ch-a iu kin hon tt, khi
iu kin th giao dch dn s c hiu
lc v c th -c tip tc thc hin.
Quan im ny cho rng, v hp ng
kinh t hi iu kin tr-c khi v vic
-c -a ra Ta n v khng bn no c
yu cu Ta n tuyn b hp ng kinh
t v hiu, vn mong mun tip tc thc
hin hp ng, do , vic Ta n tuyn
hp ng kinh t v hiu x l hu
qu php l ca hp ng kinh t v hiu
l ch-a ph hp vi nguyn tc t nh
ot ca -ng s.
- Quan im th ba cho rng: Gi s
cng ty VILACO khng -c cp b
sung ng k kinh doanh ngnh hng
bun bn t, th hp ng k kt cng
-c coi l hp php, v -c c quan
nh n-c c thm quyn cho php thc
hin kinh doanh v xc nh mc thu.
C ngha l nhng ng-i theo quan im
ny hiu vic ng k kinh doanh theo
ngha rng - tc l giy ng k kinh
doanh l s kim sot ca nh n-c c
tnh cht th-ng xuyn c nh, cn giy
php kinh doanh chuyn l vic nh n-c
kim sot vic kinh doanh ca doanh
nghip theo tng chuyn hng.
Chng ti thy tng quan im nu
trn y u c ht nhn hp l v chng
ti cho rng nu xc nh hp ng kinh
t gia cng ty VIDAMCO v VILACO
Nghin cu Lp php s 4
T4
2003
73
thc tin php l
l hp ng v hiu ch v ti thi im
k kt hp ng cng ty VILACO ch-a
c ng k kinh doanh bun bn t l
my mc v khng ph hp vi tnh tit
khch quan ca s vic. Rt tic l thi
gian xem xt mt bn n c hiu lc
php lut theo trnh t gim c thm li
qu ngn ngi so vi tnh phc tp ca
vn . iu dn n mt kt cc
l cng ty VIDAMCO tuy l -ng s
thng kin trong v n, nh-ng li phi
gnh chu thit hi. Bi bn n tuyn
cng ty VILACO phi tr cho cng ty
ny mt khon tin rt ln - n nay
khng th thc hin -c, v VILACO
ph sn, cn Ngn hng th khng th
thanh ton thay cho cng ty VILACO
(Ta n tuyn hu Hp ng bo lnh
v Th- bo lnh). Tuy nhin trong tr-ng
hp ny, cng ty VIDAMCO vn cn kh
may mn l khng b Ta n tuyn phi
tr li tin cho bn mua. Trong mt s v
n v tranh chp hp ng bn xe tr gp
khi Ta n tuyn b hp ng kinh t v
hiu th cng ty ny tng phi tip
nhn li mt lot xe qua nhiu nm s
dng v phi hon tr li tin nhn cho
bn mua. Tuy Ta n c tnh n cho
cng ty s hao mn xe qua s dng
nh-ng khng th b p -c nhng thit
hi ca cng ty VIDAMCO mc d h
khng c li trong vic dn n hp ng
kinh t v hiu. Thit hi m cng ty
VIDAMCO phi gnh chu c mt phn
do php lut thc nh v x l hu qu
ca hp ng kinh t v hiu cn nhiu
bt n v thiu vng v do cch x l ca
Ta n khng ph hp vi thc t. Nhng
nhn t trn cng dn n mt thc t
khc m hin nay ang b than phin
nhiu: l tnh trng thi hnh n dn
s khng -c thi hnh.

1. V hiu lc ca Th- bo lnh
ca Ngn hng
Nh- cp trn Th- bo lnh
ca Ngn hng cng b Ta n tuyn l
v hiu, v Ta n nhn nh Th- bo
lnh pht hnh trn c s mt hp ng
kinh t b coi l v hiu. iu ny c
ngha l Ngn hng -c gii phng
ngha v thanh ton thay cho cng ty
VILACO. Vic Ta n tuyn hp ng
bn xe tr gp k gia cng ty
VIDAMCO v cng ty VILACO x
l hp ng kinh t v hiu trong khi
khng c bn no yu cu tri vi
nguyn tc t nh ot ca -ng s.
Hn na, Ta n cn tuyn lun Thbo lnh ca Ngn hng l v hiu, mc
d ngn hng cng khng c yu cu v
vn ny, gy thit hi cho cng ty
VIDAMCO. Bi nhvy, khi cng ty
VILACO li khng c iu kin tr
n cho VIDAMCO, d c iu kin tr
th Ngn hng cng khng phi tr tin
cho cng ty VIDAMCO na.
V vn ny cng c nhiu quan
im nh-:
- C quan im cho rng, tuy hp
ng kinh t gia VIDAMCO v
VILACO c b Ta n tuyn v hiu
nh-ng hp ng bo lnh k gia Ngn
hng bo lnh v cng ty VILACO v
thbo lnh m Ngn hng pht hnh
cho cng ty VIDAMCO vn c hiu
lc. Bi v n b iu chnh bi B lut
dn s ch khng phi l Php lnh hp
ng kinh t. Mt khc, theo nguyn l
chung ca php lut, Ta n ch xem
xt tnh v hiu ca Th- bo lnh khi c
yu cu c th ca cc bn lin quan,
T4
2003
hp ng v hiu
ch Ta n khng -c php t mnh

xem xt vn v hiu ca thbo lnh.
M trong v n kinh t ny, khng c ai
k c Ngn hng bo lnh yu cu Ta
n xem xt thbo lnh. Chng ti ng
vi quan im ny v theo quy nh ca
B lut dn s: Bo lnh l vic ng-i
th ba (goi l ng-i bo lnh) s thc
hin ngha v thay cho bn c ngha v
(gi l ng-i -c bo lnh), nu khi n
thi hn m ng-i -c bo lnh khng
thc hin hoc thc hin khng ng
ngha v. Hn na Ngn hng bo lnh
cng khng h t chi trch nhim bo
lnh m ch ch-a thc hin vic thanh
ton v mt s l do khch quan.
- Cng c quan im cho rng thbo lnh c b tuyn l v hiu th Ngn
hng vn phi c trch nhim bi th-ng
thit hi cho cng ty VIDAMCO, v c
li trong vic pht hnh thbo lnh cho
cng ty VILACO khi cng ty ny ch-a
b sung ng k kinh doanh (v bun
bn t). Chng ti hon ton ng
vi quan im ny. Cn xem xt trch
nhim ca Ngn hng bo lnh bi nu
Ngn hng khng ng bo lnh th
cng ty VIDAMCO cng khng bn
hng tr chm cho cng ty VILACO.
Trong thc tin xt x, cc Ta n kinh
t ch tp trung vo gii quyt cc vn
lin quan n ni dung v kin c th l
vn tranh chp hp ng kinh t, m
th-ng khng gii quyt cc ni dung
khc tuy n cng gn b mt thit n li
ch ca nguyn n, v d nhng vn
mang tnh dn s in hnh. Do mun
bo v quyn li ca mnh, cng ty
VIDAMCO phi khi kin bng mt v
kin khc. Chng ti thy rng nu c
phn quyt ca Ta n v xc nh li v
bi th-ng thit hi th cng ty

VIDAMCO l bn b thit hi s c
iu kin tip tc yu cu Ta n bo v
quyn v li ch kinh t hp php ca
mnh. Bi l, nhiu quan im ng
rng, bn bn (cng ty VIDAMCO)
hon ton khng c li, dn n hp
ng kinh t v hiu.
Nhng tr-ng hp nh- v n trong
bi vit ny khng phi l him trong
nhng nm gn y. Hin nay, hot
ng kinh t vi s tham gia ca cc
ch th thuc mi thnh phn kinh t
ang ngy cng pht tin i hi php
lut v hp ng kinh t phi -c hon
thin ph hp vi yu cu thc tin.
Nhm mc ch bo m an ton php
l cho cc ch th trong giao l-u kinh
t, gp phn lm lnh mnh mi tr-ng
kinh doanh ca Vit Nam, y mnh
thu ht u t- trc tip ca n-c ngoi
vo Vit Nam, vic tip tc nghin cu
v hon thin cc quy nh php lut v
xc nh hp ng kinh t v hiu v
hu qu php l ca hp ng kinh t
v hiu c ngha quan trng v mt l
lun v thc tin./.
* Cng ty Lut Hong Long
Nghin cu Lp php s 4
T4
2003
75
thng tin nghin cu
Hi ngh lin ngh vin v

T chc Th-ng mi th gii
Phan H
rong hai ngy 17 v

18/2/2003, hn 500
i biu t 75 ngh
vin cc n-c hp ti Trung
tm Hi ngh quc t
Geneva, bn v T chc
Th-ng mi th gii. Hi ngh
do Lin minh Ngh vin th
gii (IPU) v Ngh vin Chu
u (EP) cng t chc1.
LTS: Tip theo mch ch ca bi Quc hi cc

n-c ang lm g s tr-c, ln ny chng ti xin tng hp
vn tt nhng vn chnh -c nu ra trong Hi ngh lin
ngh vin v T chc th-ng mi th gii (WTO) nhm tip tc
gip bn c cm nhn -c hot ng ngh vin trn th gii,
hiu thm v mt vn ang rt -c quan tm n-c ta - vai
tr ca c quan lp php i vi hot ng th-ng mi quc t
Tham gia Hi ngh ch yu l cc ngh

s chuyn trch v vn th-ng mi quc
t. Ti y, h c c hi nhn li nhng
vn chnh ang ny sinh t Hi ngh B
tr-ng Doha2 gp g, trao i quan im,
kinh nghim vi cc ng nghim n t
n-c khc, vi cc i din ca Chnh ph
trc tip tham gia vo qu trnh m phn
th-ng mi a ph-ng v i thoi vi cc
t chc quc t.
Nhng chnh sch th-ng mi, -c th
hin thng qua WTO, ang -c coi l
cng c chnh thc y ton cu ho. S
khng hi lng ang gia tng trong mt b
phn cng chng i vi qu trnh ton cu
ho, v tt nhin, vi c nhng chnh sch
1
2
Ngun: http://www. ipu.org/

Hi ngh B tr-ng th-ng mi ca cc n-c thnh vin WTO
T4
2003
ny. Cc v i biu do nhn dn bu ra t

thy c trch nhim phi tm kim i
thoi v nhng cu tr li tho ng tr-c
nhng ch trch nhvy. Mc tiu ca cc
ngh s ti hi ngh l nng cao tnh minh
bch trong hot ng ca WTO thng qua
qu trnh hp tc ngy cng cht ch gia
WTO vi cc ngh vin. Sau 2 ngy hp
mt, cc ngh s t -c nhng tho
thun chung xung quanh vai tr ca ngh
vin i vi WTO v qu trnh hp tc
th-ng mi a ph-ng. Cc v i biu
cng nht tr b-c u thit lp mt c
ch nhm tng c-ng hn na s tham gia
ca cc ngh vin vo hot ng ca
WTO v qu trnh th-ng mi a ph-ng.
hi ngh lin ngh vin v Wto
ng thi Tuyn b chung v vn ny

-c thng qua vo ngy 18/2/2003.
V tnh minh bch ca WTO
Mc tiu ca chng ti l nng cao
tnh minh bch trong hot ng ca WTO
- l li tuyn b chung -c cc ngh s
thng qua hm 18/2/2003. y cng l
iu -c khng nh trong sut cuc hi
ngh.
Cc ngh vin ng vai tr quan trng
trong vic lm cho h thng th-ng mi
quc t rng m hn, cng bng hn, d
tin on hn v khng c s phn bit.
IPU tin chc rng s tham gia ca ngh
vin c th gip cho WTO tr nn minh
bch hn, v v vy -c bit n v ng
h rng ri hn - Ch tch Hi ng IPU,
Th-ng ngh s Chi l Sergio Pez pht
biu.
Ch tch ca U ban Ngh vin v Cng
nghip, Ngoi th-ng, Nghin cu v Nng
l-ng ca EP, ng Carlos Westendorp
ku gi t nhiu nm cho mt c ch trong
h thng th-ng mi a ph-ng, qua ,
cc ngh s c th biu t kin v nhng
mi quan tm ca mnh v th-ng mi a
ph-ng, nhm tng thm tnh minh bch
v tnh hp php dn ch trong hot ng
ca t chc ny.
i din ca WTO ti Hi ngh, Ph
Tng Gim c WTO, ng Francisco
Thompson - Flores, ni: Chng ti c
lp hn trong hot ng ca mnh v ang
lm nhiu hn bo m rng nhng
thnh vin nh v ngho hn ca WTO c
th tham gia vo cc cuc m phn ca
chng ta. Chng ti ang cng hp tc

vi cc t chc khu vc v quc t mt
cch cht ch hn bao gi ht. Chng ti
cng t -c nhng tin trin thc
s trong vic nng cao hnh nh ca
WTO v nhm lin kt vi x hi cng
dn.
Trong phn kt lun, ng l-u
rng cc ngh s c th gip nhn thc
cc cng vic v nhng li ch ca h
thng th-ng mi, gip cc cng dn
hiu v -ng u vi nhng phc tp
ca ton cu ho v khuyn khch tm
hiu v tranh lun v nhng vn
th-ng mi quc t. L nhng i din
hp php ca nhn dn, cc v to ra
mt si dy lin kt quan trng gia
nhn dn, x hi cng dn v cc chnh
ph.
Vn th-ng mi a ph-ng
Cc ngh s tp trung Geneva
tho lun cc vn ln v ch-ng trnh
m phn th-ng mi, tuyn b rng
mc tiu ca h l thc y hn na t
do ho th-ng mi c tnh n cc chnh
sch pht trin quc gia, thit lp mt h
thng th-ng mi trn nn tng php lut
cng bng, minh bch. Cc cuc m
phn th-ng mi cho n nay vn khng
-c tin trin nhcc ngh s mong
mun. V vy, thng qua bc thng ip
mnh m t Hi ngh ny, ngh s ca cc
quc gia thnh vin trong WTO hi vng
cc nh m phn th-ng mi c th
thy r nhng g m cc i biu ca
nhn dn ang mong i.
Cc v i biu nhn mnh, thi k
Nghin cu Lp php s 4
T4
2003
77
thng tin nghin cu
m chnh sch i ngoi, v c th hn,

chnh sch th-ng mi quc t ch l
lnh vc c quyn ca c quan hnh
php s khng cn na. Cc ngh vin s
tham gia nhiu hn vo vic iu hnh
nhng vn chung v-t ra ngoi phm
vi bin gii quc gia, s tc ng ca
ngh vin l cn thit bo m tt hn
tnh i din cho cc cng dn trong tin
trnh m phn a ph-ng.
vn ch-a gii quyt -c. Th nht,

nhng tin b c -c t sau Hi ngh
B tr-ng Doha l vn cn rt t i.
Nhng bin php i x khc bit v
c bit cho cc n-c ang pht trin, v
nhng vic cn lm Hip nh TRIPS
tr nn mm do hn nhm ci thin kh
nng tip cn vi y hc, vn ch-a -c
p dng. Th hai, nhng gii php c
bn nhm nng cao kh nng thc s tip
cn th tr-ng ang khng c my tin
trin. H by t rng iu quan trng l
phi t -c nhng tho thun nhm
gim bt cc ro cn th-ng mi trong
lnh vc nng nghip, dt may. S tr gi
nng nghip cc n-c giu, tnh tng
th, ln hn khong 4 ln tng s tin h
tr pht trin i vi cc ngho trn th
gii. Chng ti coi iu ny nh- mt s
bp mo th-ng mi, v nhng hu qu
x hi ca n l khng th chp nhn
-c.
H cho rng: vic kt np cc thnh

vin mi vo WTO c ngha quan
trng cho php n thc s tr thnh t
chc mang tnh ton cu. Mc ch ca
chng ti l thc y mt nn th-ng
mi em li li ch cho con ng-i mi
ni, nng cao pht trin v gim bt i
ngho.
Nhng mc tiu t ra trong
Ch-ng trnh Pht trin Doha, t mi
quan tm ca cc n-c ang pht trin
vo trung tm ca h thng th-ng mi
a ph-ng v dnh cho h v tr xng
ng trong cc vng m phn hin ti,
v vy, -c cc ngh s nh gi l rt
c ngha. Vng Doha c gng gii
quyt nhng mi quan tm ca cc n-c
ang pht trin v kh nng tip cn th
tr-ng xut khu. Chng ti ng tnh
vi nh loi b tr gi xut khu nng
sn, v chng ti nhn thc rng xy
dng Qu Tn dng Ton cu (Global
Trust Fund), m cc n-c pht trin nn
tham gia ng gp, s m ra nhng
ngun h tr c gi tr to ln.
Hi ng ngh vin th-ng trc v

Hi ngh lin ngh vin
i vi cc gii php nhm tng
c-ng vai tr ca ngh vin i vi
WTO, c rt nhiu xut, mt trong s
, l v lu di, thnh lp trong WTO
mt hi ng ngh vin th-ng trc.
Ngoi ra, cc ngh s cn -a ra ngh
tin hnh cc cuc hi ngh lin ngh
vin th-ng xuyn theo vng trn, ban
u l 1 nm 1 ln v hp vo dp Hi
ngh B tr-ng ca WTO, ngh gi
nhng s kin ny l Hi ngh lin ngh
vin v vn WTO.
Tuy nhin, vn cn rt nhiu vn

ang tn ti m vng m phn Doha
Trong thc t, t tr-c ti nay, cc

T4
2003
hi ngh lin ngh vin v Wto
ngh vin lun c mi lin h vi

WTO. Mi Chnh ph, tr-c khi gia
nhp WTO, lun phi c -c s ph
chun ca ngh vin i vi kt qu ca
vng m phn Uruguay3. Cc ngh vin
cng th-ng xuyn c i din trong
on i biu ca quc gia tham d cc
Hi ngh B tr-ng th-ng nin. S
tham gia ca ngh vin vo hot ng
ca WTO ngy cng -c tng c-ng
qua nhng sng kin nh-: nhng ln gp
g gia cc ngh s Seattle v Doha v
Hi ngh ca IPU Geneva 2 nm
tr-c.
tng c-ng mi lin h gia ngh vin v

WTO, c bit trong bi cnh cuc gp
mt cc B tr-ng ln th t- sp ti
Cancun (Mexico).
Tuyn b chung ca Hi ngh khng
nh: Cc ngh vin, vi t- cch l
nhng i din hp php ca nhn dn,
ng vai tr tin phong trong s pht
trin ca x hi. Mi quan tm chung
ca cc ngh vin l phi bo m
mnh l nhng i din tt hn ca cc
cng dn trong tin trnh m phn a
ph-ng. Cc ngh vin l hin thn ca
ch quyn ca nhn dn v c th, d-i
mi hnh thc hp php, ng gp vo
vic chuyn ti ch ca nhn dn trn
bnh din quc t. Vai tr ca h cng l
gip cc cng dn hiu v i mt vi
nhng thch thc m ton cu ho t ra
cho cuc sng th-ng nht ca h, v
tp hp cc mi quan tm ca h vo
trong chnh sch a ph-ng cng nhchnh sch ca quc gia./.
Tuy nhin, thng qua c ch mi,

cc ngh s hi vng c th nm bt -c
tt hn qu o hot ng ca WTO v
m ra mt tin trnh gp mt m cc
nh m phn chnh ph c th nhn
thc r hn nhng iu m cc ngh s
ngh. Mc ch ca cc hot ng ny
l gim st v tng c-ng hiu qu hot
ng ca WTO, duy tr i thoi vi cc
nh m phn ca Chnh ph v x hi
cng dn; to iu kin thun li trao
i thng tin, chia s kinh nghim gia
ngh vin cc n-c trong cc vn v
th-ng mi quc t, c bit l cc vn
lin quan ti WTO, v tc ng
nh h-ng ln ph-ng h-ng ca cc
cuc tho lun trong WTO.
Sau Hi ngh, khi v n-c, cc nh
lp php s cp n nhng vn
tho lun v s mi cc nh m phn
th-ng mi ca h tham gia i thoi.
ng thi, h cng tip tc tin trnh
3 Hi
ngh B tr-ng th-ng mi ca cc n-c thnh vin WTO
Nghin cu Lp php s 4
T4
2003
79
thng tin nghin cu
u t- n-c ngoi v cc ngun tin gi

i vi cc n-c ang pht trin
Tng hp t Thng co bo ch Ngn hng
th gii, H Ni thng 3/2003
Washington, (02/04/2003) - u t- trc tip n-c ngoi (FDI) v ngun

tin c nhn ca nhng ng-i i lao ng n-c ngoi gi v tr thnh
nhng ngun ti chnh quan trng i vi cc quc gia ang pht trin
thay v cc ngun vay vn t bn ngoi. Theo mt bo co mi y ca
Ngn hng Th gii, Din bin ti chnh ton cu 2003, nm 2002 mt
ln na s tin n phi tr li trong nm li ln hn c nhng khon vay
mi. Vy nn, i vi cc n-c ang pht trin, cc dng tin thc t ang
chy ng-c ra bn ngoi
Nhng ngun ti chnh mi

S bng pht v v ca cc khon
vay l nhn t chnh gy ra mt lot cc
cuc khng hong ti chnh m bt u
bng cuc khng hong ng 97-98 v
tip tc vi cuc khng hong n ti khu
vc M Latinh nm 2002. Tuy nhin, vi
vai tr tch cc ca mnh, cc ngun tin
chuyn v t bn ngoi cng vi s n nh
ca ngun vn u t- FDI ang to ra mt
mi tr-ng ti chnh n nh cho cc n-c
ang pht trin, ni ang phi lm quen vi
vic gim thiu cc ngun vn vay bn
ngoi.
Nm 2002, dng FDI vo khu vc ng
v Thi Bnh D-ng tng ln 57 t
USD t mc 48,9 t nm 2001. y l kt
T4
2003
qu do dng vn FDI vo Trung Quc lin

tc tng trong thi gian qua. Nm 2002,
Trung Quc, ln u tin v-t qua M, tr
thnh n-c thu ht u t- n-c ngoi ln
nht vi mc k lc l 52,7 t USD, chim
37% tng s tin u t- vo cc n-c ang
pht trin trong nm 2002. Trong giai on
2003-2005, d tnh cn cn FDI s nghing
v khu vc ny vi tc tng tr-ng bnh
qun 10%/nm.
Theo bo co Din bin ti chnh ton
cu 2003 , vn vay ca cc n-c ang
pht trin - bao gm tri phiu v cc khon
vay ngn hng - t mc cao nht trong
giai on 1995-1996, xp x 135 t
USD/nm. T , chnh lch gia tin vay
v cc khon phi tr gim lin tc, v
bt u t nm 1998 s tin tr hng nm
ti chnh ton cu nm 2003
th-ng v-t qu tng s tin vay trong

cng nm . V trong nm 2002 va qua,
tnh trng ny mt ln na li lp li - phi
tr n c v ln hn cc khon vay mi ca
nhng n-c ang pht trin ti 9 t USD.
Ngun FDI thc t gim t mc cao
nht, 179 t USD nm 1999, xung cn
143 t nm 2002. Chnh lch u t- thng
qua hnh thc c phiu tri phiu cng
gim t 15 t USD nm 1999 xung cn 9
t nm 2002. Tuy nhin, c phiu, tri
phiu vn l ngun ti chnh bn ngoi ch
yu cung cp cho cc n-c ang pht trin.
Ti khu vc ng , chnh lch gia phn
FDI thu ht -c v phn FDI u tng-c ra bn ngoi tng thm 8 t USD
k t nm 1999. Ngun vn huy ng
bng hnh thc c phiu, tri phiu tuy nh
nh-ng li t-ng i n nh. Mt khc,
nm 2002 va qua, chnh lch gia tin
vay mi v cc khon phi tr n c ca
khu vc ng l 8 t USD. Tnh ra, k
t nm 1999 n nay, tng s tin m cc
quc gia hon tr cho cc nh u t-
v-t tng gi tr cc khon vay mi ti 70
t USD. Ngun vn t c phiu, tri phiu
ngy cng tng, n bn ngoi ngy cng
gim, hai yu t ny ang gip cc n-c
ng nng cao v th ca mnh trn th
gii.
Vay rng ca cc n-c ang pht trin
t cc ngun chnh thc vn mc 16 t
USD, ngoi ra cn khong 32.9 t USD
cc khon vay c iu kin. Ngun vay
rng vo khu vc ng ng mc m
trong nm 2002, tnh trng ny c l s vn
gi nguyn trong nm 2003 do mt s
quc gia chun b nhng khon tin ln
tr cho cc khon vay trong giai on

khng hong 97-98. Trong , mt s l
cc khon vay n hn, mt s khc l do
cc quc gia mun -c tr tr-c hn.
Tuy nhin, xt v tng th, ti khon
vng lai ca cc n-c ang pht trin vn
thng d- 48 t USD so vi th gii, tng
mnh so vi mc 28 t nm 2001. iu
c ngha l tnh theo mc chnh lch
rng cc n-c ang pht trin vn l khu
vc xut khu vn ra th gii. Mc tng
tr-ng v-t qua d tnh ban u do nhng
din bin ti khu vc Chu M Latin, ni
s ph gi tin t v suy gim nhu cu
nhp khu khin thng d th-ng mi gia
tng mnh m. Khu vc ng vn c
khong 43 t USD thng d- trong ti
khon vng lai mc d vic gi du tng
cao c th em li nhng nh h-ng tri
ng-c nhau ti nhng khu vc khc.
S suy gim cc khon vay mt phn
ph thuc vo cc nh u t-. Theo bo
co ca Ngn hng Th gii, Ngn hng
v nhng ng-i u t- c phiu tr nn
thn trng hn vi cc c phiu u t- vo
khu vc cc n-c ang pht trin. Trong
khi , cc t chc phi ti chnh, mt mt
vn tin hnh nh gi thn trng, k
l-ng tnh hnh tng quc gia ring bit,
mt mt vn nhn nh rng ngy cng c
nhiu quc gia ang pht trin cho thy
tim nng tng tr-ng.
Th tr-ng c phiu bng ng bn t
ti khu vc ng c nhng b-c
pht trin ng k trong vi nm tr li
y do tnh n nh ngy cng cao trong
khu vc. S pht trin ca nhng th
tr-ng ny cng phn nh n lc nhm
Nghin cu Lp php s 4
T4
2003
81
thng tin nghin cu
gim thiu s ph thuc vo cc ngun vn

vay bng ngoi t ca cc quc gia.
Nhn chung, i vi cc n-c ang pht
trin, s ph thuc ngy cng tng vo
ngun vn FDI l mt du hiu tch cc bi
l nhng nh u t- FDI th-ng ch n
cc mc tiu di hn m c th b qua
nhng din bin bt li trong ngn hn.
Hin nay, nhiu quc gia, thay v vay vn
t bn ngoi nh- tr-c, chuyn sang vay
t th tr-ng trong n-c vi nhng thi hn
vay ngn hn. Bo co ca Ngn hng Th
gii nhn nh rng xu h-ng ny s lm
gim thiu nguy c gy ra do s bin ng
t gi giao dch nh-ng cc khon vay ngn
hn s li lm tng nguy c do s bin ng
ca li sut cng nh- s th ca cc nh
u t- trong nhng giai on cng thng
ca nn kinh t.
Mc d u t- n-c ngoi c xu h-ng
n nh hn vay n nh-ng s n nh ny
cng c gi ca n, bi c u t- n-c
ngoi cng nh- u t- trong n-c lun cn
c mt mi tr-ng u t- n nh.
S chuyn h-ng t vay n sang thu
ht ngun vn u t- nh du n lc to
ln ca cc n-c ang pht trin trong vic
xy dng mt mi tr-ng u t- lnh
mnh. Khong 90% ngun u t- cc
n-c ang pht trin l t ngun ni a.
Tuy nhin, cc nh u t- trong n-c cng
cn c mt mi tr-ng tin cy ging nhcc nh u t- n-c ngoi. Quan tm
chung ca h l cc chnh sch v m n
nh, tip cn ti cc th tr-ng ton cu,
c s h tng tin cy v s qun l nh
n-c ng n, trnh tnh trng quan liu
v tham nhng, ng Nicolas Stem, Nh
T4
2003
kinh t hng u ng thi l Ph Ch tch

th-ng trc ph trch kinh t pht trin ca
Ngn hng th gii cho bit.
Cng ging nh- FDI, tin do ng-i dn
chuyn t n-c ngoi v l mt ngun ti
chnh t bn ngoi mang tnh n nh cao
hn vay n. Trn thc t, tin chuyn v
ca ng-i dn t n-c ngoi c xu h-ng
mang tnh phn chu k, gip hn ch
nhng khng hong mi, bi l, suy thoi
trong n-c s khuyn khch nhiu hn cc
cng nhn i lao ng ti n-c ngoi v
nhng ng-i ang lao ng ti n-c ngoi
s c xu h-ng gi v nhiu tin hn cho
nhng ng-i thn qu nh. Trong hu
nh- ton b thp k 90, l-ng tin gi t
n-c ngoi thm ch cn ln hn c cc
ngun vin tr pht trin chnh thc
(ODA). Cc xu th gn y, tng c-ng
hn ch i vi cc khon chuyn tin
khng chnh thc v h thp l ph giao
dch ngn hng, cho thy cc khon
chuyn tin t n-c ngoi thng qua h
thng ngn hng s cn tip tc tng.
Trong nm 2001, Philppin xp th ba
trong s cc n-c c ngun tin chuyn v
t n-c ngoi cao nht, vi 6,4 t USD,
t-ng -ng vi 8,9% GDP n-c ny.
D c nhng th mnh t-ng i ca
cc ngun u t- cng nh- tin gi t n-c
ngoi nh-ng nhiu n-c ang pht trin,
do qu ph thuc vo cc ngun vay t
n-c ngoi, s phi i mt vi thch thc
trong hn ch vay n t- nhn. Trong nm
2002, cc n-c ang pht trin phi tr
9 t USD tin n rng cho cc ch n tnhn, sau khi tr ti gn 25 t USD vo
nm 2001.
ti chnh ton cu nm 2003
Mc d qu 3 nm 2002 c v l y
ca chu k n hin ti nh-ng d-ng nhxu h-ng phc hi vn ch-a xut hin.
Lung vay n vo cc n-c ang pht
trin nhn chung s khng bin ng
nhiu trong nm 2003.
Tm li, hy vng pht trin trong ngn
hn ca cc n-c ang pht trin s tip
tc ph thuc vo trin vng kinh t ca
cc n-c c thu nhp cao, m cc n-c
ny, n l-t mnh, li chu nh h-ng ca
cc nhn t a chnh tr.
Trong ngn hn, t 6 n 8 thng ti,
mi din bin s ph thuc nhiu vo cc
nhn t nm ngoi kh nng kim sot
ca cc chnh tr gia cc n-c ang pht
trin. Tuy nhin, trong trung hn, nhng
ci thin trong khung chnh sch cng nhmi tr-ng u t- cc n-c ang pht
trin s l mt ngun lc mnh m gip
thc y tng tr-ng v gim nhanh
ngho i, ng Uri Dadush, Ph trch
nhm Trin vng Pht trin, nhn nh.
Mc tng tr-ng
tnh n nhng din bin bt li do
nh h-ng ca cc hot ng qun s ti
Iraq, trong c s tng gi tm thi ca
du th, cc d bo ny khng h cho rng
nhng din bin s gy nn nhng hu
qu nghim trng v ko di. Da trn
nhng nhn nh ny, tng tr-ng GDP
cc n-c giu d kin s t mc 1,9%
trong nm 2003 so vi mc 1,4% trong
nm 2002, t mc nh trong ngn hn
2,9% vo nm 2004 tr-c khi gim xung
cn 2,6% vo nm 2005.
Tng tr-ng ca cc n-c ang pht
trin trong nm 2002 l 3,1%, ch tng

0,3% so vi kt qu ti t trong nm 2001.
S hn ch trong tng tr-ng ny l do tc
phc hi tr tr cc n-c giu v do
nhng bt n chnh tr v ti chnh mt
s th tr-ng ln ang ni ln. Th-ng mi
ton cu cng ch tng c 3% trong khi gi
cc hng ho khng lin quan ti du la
tng ti 5,1%. Ti khu vc ng , vng
m phn mi v t do th tr-ng, tc
tng tr-ng kinh t mnh v s lc quan
trong qu trnh gia nhp T chc th-ng
mi th gii (WTO) ca Trung Quc l
nhng ng gp cho s gia tng mnh m
ca FDI.
Trong nm 2002, n rng mc rt
thp, c bit i vi khu vc M Latinh,
v FDI, d mang tnh n nh cao hn vay
n, cng gim 29 t USD so vi nm
2001. Gi du nhy vt t mc 19 USD ln
28 USD mt thng trong nm 2002. i
vi cc n-c nhp khu du, s tng gi
qu mc ny s -c b p bng vic
tng gi hng lot cc hng ho nng
nghip v kim loi. Mc d bo c s cho
thy t l tng tr-ng cc n-c ang pht
trin s t mc 4% trong nm 2003 v ln
ti 4,7% trong nm 2004.
Din bin tng tr-ng kinh t ca cc
n-c ang pht trin trong 18 thng gn
y cho thy s chnh lch r rt ti cc
khu vc ln, ch yu l do nhng khc bit
trong iu kin bn trong ca tng n-c.
D-i y l mt s im ng ch :
- Trung Quc tip tc c mc tng
tr-ng mnh, khong 8% trong nm 2002,
bt chp s nh tr trong th tr-ng Nht
Bn v bin ng trong nhu cu ca th
Nghin cu Lp php s 4
T4
2003
83
thng tin nghin cu
tr-ng M. Mc tng tr-ng ny gip

y nhanh tc phc hi ca khu vc
ng . Cng vi nhng khuyn khch v
mt chnh sch ca cc quc gia khc,
thnh cng ca Trung Quc l mt phn
gip tc tng tr-ng ca ton khu vc
t 6,7% trong nm 2002, so vi mc 5,5%
ca nm 2001. D kin trong 2 nm ti,
tng tr-ng trung bnh ca ton khu vc s
mc trn 6%, trong , Trung Quc ngy
cng c vai tr quan trng.
- Ti u cn li ca th tng tr-ng,
khu vc M Latinh v Carib b ko
xung do khng hong n chnh ph v s
sp ca h thng ngn hng
Achentina, lo ngi v cc cuc bu c
Braxin, tnh trng ngy cng ti t
Vnxula v mc st gim 31 t USD ko
theo trong cc ngun u t- vo th tr-ng
ti chnh. GDP trong nm 2002 st
0,9%, t-ng -ng vi mc gim 2,4%
tnh theo u ng-i.
- D s st gim trong tng tr-ng ca khu
vc Chu u ph mt bng en ln nn
kinh t ca cc n-c ang pht trin c quan
h mt thit vi khu vc ny, s phc hi
mnh m Th Nh K sau cuc khng
hong nm 2001 v li nhun ca Nga cng
cng ng cc quc gia c lp do gi du la
tng gip ko li phn no tng tr-ng ca
khu vc Chu u v Trung - mc 4,1%.
- Sc mnh cu ni a ca n
gip khu vc Nam t mc tng tr-ng
4,9%, bt chp nhng din bin bt li ca
khu vc do cng thng ti Apghanistan hay
gia n v Pakistan.
1
Ngun: http://www.wb.org
84
Nghin cu Lp php s 4
T4
2003
- Tng tr-ng suy gim hai khu vc

Chu Phi Nam Sahara - Trung ng v Bc
Phi - mc 2,6% trong nm 2002.
Bn bo co ny cho thy s khc bit
v mt hiu qu kinh t ti cc khu vc
che lp nhng s t-ng ng trong th gii
cc n-c ang pht trin. Mt chu k kinh
t ton cu xut hin vi s tham gia
ngy cng su sc ca cc n-c ang pht
trin vo qu trnh sn xut, trao i
th-ng mi v ti chnh ton cu. iu kin
kinh t ca cc n-c giu ngy cng c xu
h-ng -c phn nh nhanh chng ti cc
n-c ang pht trin thng qua cc cu ni
th-ng mi -c ci thin, h tr hu
cn ng lc v hp tc ti chnh cht ch
vi s tham gia ca cc n-c c thu nhp
trung bnh trong vai tr l ng-i trung gian
hoc cung cp trc tip.
Tnh trng ti chnh ca cc n-c ang
pht trin s c trin vng tt hn trong
nm 2003 so vi giai on 2001-2002.
Dng vn FDI d kin s c mc tng nh
trong khi ngun vay vn rng t- nhn cng
s t-ng i kh quan d vn cn rt yu.
Nh- l-u trn y, d bo ny -c da
trn gi nh s kin Iraq s -c gii
quyt nhanh chng v gi du th s gim
mnh trong nm 20031./.

So 4 Nam 2003

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

So 4 Nam 2003

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

tp ch ra hng thng - s 4 (27) thng 4 nm 2003

Giy php xut bn

S 117/GP ngy 30/3/2001

U ban th-ng v Quc hi hp phin th-ng k th 6

Nghin cu Lp php s 4 (4/2003)

U ban th-ng v Quc hi hp

Phin hp th 6, UBTVQH kho XI

liu k ton v trch nhim ca

nhc rt ngn xung 10-15 nm

Phin hp U ban th-ng v Quc hi

nh c tnh kh thi hn,

biu Quc hi ti k hp ti,

Lin quan ti trch nhim v

V phm vi gim st vn bn,

Nhiu kin thnh vin

V thu sut thu tiu th

D n Lut thu thu nhp

th-ng mi v v-t i ngho

Th-ng mi ton cu v chnh

D t -c nhng thnh tu -c cng ng th gii ca ngi trong vic xo i, gim ngho,

ng L Quang V, Ph Ch nhim Vn phng Quc hi pht biu

doanh nghip, tng ng-i dn.

Action Aid1 gi nhng im bt

nh-ng li khng chu m ca

tiu chun kp bt li cho cc

tiu th sn phm ca ng-i

n-c ang pht trin. Tr-c ht,

ngho bng vic dt ra nhng

l tiu chun kp trong

ro cn mi. ng cho bit, trn

chnh sch tr gi. Chng hn,

giy t th Lut chng bn ph

cc n-c giu trong khi t ra

gi ca WTO kh cng bng,

tiu chun chng tr gi th vn

nh-ng khi ni lut ho, cc

tr gi cho nng nghip ca h

n-c pht trin lm cho n

mi ngy 1 t USD, trong khi

thiu cng bng i vi cc

li kin cc n-c ngho l

n-c ngho. Cn b Nguyn

tr gi, hoc i hi cc n-c

Th Hng Minh, i biu Quc

ang pht trin phi m ca th

hi, Th tr-ng B Thu sn

th-ng mi ton cu cng

tr-ng l-ng thc cho cc n-c

nhn nh rng, cc ro cn phi

pht trin; gi la m xut khu

thu quan cc n-c pht trin

n-c ang pht trin: n to ra

l ci c ngn cn hng nhp

nhng th tr-ng xut khu

qun thp hn 40% chi ph sn

khu t cc n-c ang pht

mi; to nhiu vic lm mi

trin m khng c tiu ch r

cho ng-i dn; nh hi nhp, c

ny, ng L ng Doanh cho

th du nhp nhng cng ngh,

rng, chnh sch tr gi ca

k nng, t- duy kinh t mi; thu