1

The role of stereotypes is to make visible the invisible, so

that there is no danger of it creeping up on us unawares;
and to make fast, firm and separate what is in reality fluid
and much closer to the norm than the dominant value
system care to admit.
RICHARD DYER

Inhoudsopgave
Inhoudsopgave .....................................................................................3
Inleiding ............................................................................................. 4
2. Stereotypering ................................................................................. 6
3. Methode ........................................................................................... 9
4. Resultaten: Alleen Maar Nette Mensen.........................................10
5. Conclusie ........................................................................................17
6. Literatuur .......................................................................................18
7. Bijlagen........................................................................................... 20

Inleiding
Nederland bestaat uit een diversiteit aan culturele en etnische groepen. Dit is volgens
politicoloog Bart van Leeuwen en rechtsfilosoof Ronald Tinnevelt een kenmerk van
huidige moderne samenlevingen: burgers leven niet meer vanuit eenzelfde ideologisch,
religieus, cultureel of etnisch kader, maar zij behoren tot verschillende en soms
concurrerende waarde- en belevingspatronen. 1 De Nederlandse samenleving gaat dan
ook gekenmerkt als multicultureel en multi-etnisch.
In de Nederlandse komedie film ALLEEN MAAR NETTE MENSEN uit 2012 is dit
kenmerk van de Nederlandse samenleving terug te vinden. 2 Binnen deze film worden de
cultuurverschillen in de Nederlandse multiculturele samenleving op een zeer
controversile manier op het publiek overgedragen. Schrijver, journalist en columnist,
Robert Vuijsje, schreef in 2008 het boek Alleen Maar Nette Mensen en werd overladen
met kritiek. Het boek zou racistisch, shockerend en stereotyperend zijn. 3 Ook vonden
veel zwarte vrouwen het boek vooral seksistisch en discriminerend. 4 In 2012 werd Alleen
Maar Nette Mensen verfilmd door regisseur Lodewijk Crijns. Wederom reageerde men
kritisch: de film zou een zeer racistisch spektakel zijn. 5
ALLEEN MAAR NETTE MENSEN bezit vele raciale personages. De film beschrijft het
dynamische leven van hoofdpersonage David Samuels, een jongen uit een welvarend
Joods milieu die in aanraking komt met andere etniciteiten. 6 De film kan volgens
beginnend filmwetenschapper Nikki Hilferink worden beschouwd als een multiculturele
film. Ze stelt dat de multiculturele film een nieuwe stroming vormt die zich op dit
moment ontwikkelt binnen de Nederlandse filmcultuur. Hilferink definieert de
multiculturele films als [] films waarbij n of meerdere personages met een
allochtone achtergrond opgenomen zijn in het verhaal. 7 Door de aanwezigheid van

1Bart van leeuwen en Ronald Tinnevelt., eds. De Multiculturele Samenleving in Conflict. Interculturele
Spanningen, Multiculturalisme en Burgerschap. (Leuven: Acco, 2005), 7.
2Alleen Maar Nette Mensen, geregisseerd door Lodewijk Crijns. (2012, Amsterdam: Topkapifilm productie,
2012), DVD.
3Jeannine Julen. Robert Vuisjes Alleen Maar Nette Mensen in Premiere Nog Steeds Omstreden, NRC
Handelsblad Nieuws. 10 oktober 2012. Bezichtigd op: 3 maart 2013. URL:
http://www.nrc.nl/nieuws/2012/10/10/robert-vuijsjes-alleen-maar-nette-mensen-in-premiere-nog-steedsomstreden/
4Ibidem.
5Quinsy Gario. Alleen Maar niet zo Nette Mensen de verfilming van het boek van Vuisje is een racistisch
spektakel, Joop: Jouw opinie site. 14 oktober 2012. Bezichtigd op: 3 maart 2013.URL:
http://www.joop.nl/opinies/detail/artikel/16489_alleen_maar_nette_mensen_niet_zo_netjes/
6Zie de bijlage voor een synopsis van de film.
7Nikki Hilferink. Shouf shouf 'alfaam Hulanda: Onderzoek naar de Opkomst van Multiculturele
Nederlandse films. (Utrecht: Universiteit Utrecht, 2012), 5.

diverse representaties van etniciteiten binnen films kan er een verband worden gelegd met
de huidige Nederlandse samenleving.
Volgens film- en televisiewetenschapper Chris Vos kan film worden gezien als
een weerspiegeling van de samenleving. Hij haalt een frequent gebruikte metafoor aan en
beschouwt films als een spiegel van de tijd. 8 Betekenis kan worden gerepresenteerd via
het gebruik van stereotypering, een concept dat voor het eerst gebruikt werd door de
sociaal wetenschapper Walter Lippmann in 1922. 9 Tegenwoordig worden stereotypes
vaak negatief gedefinieerd als [] a conventional, formulaic and oversimplified
conception, opinion of an image, maar stereotypes kunnen echter ook worden
beschouwd als ideologisch. Binnen dit onderzoek zal het gebruik van stereotypering
worden gezien als een representationele praktijk waarbij ik uitga van dat ideologische
karakter. Ik richt mij dan ook op de volgende hoofdvraag: Hoe worden de verschillende
stereotypen uit de hedendaagse Nederlandse samenleving gerepresenteerd in Nederlandse
komedie film ALLEEN MAAR NETTE MENSEN uit 2012?
In dit onderzoek wordt ingegaan op een analyse van de etnische stereotypen in de
film ALLEEN MAAR NETTE MENSEN en de ideologische implicaties die deze stereotyperingen
met zich meebrengen. Ten eerste wordt er ingegaan op het theoretisch kader waarin de
film zich bevindt. Het gebruik van stereotypering wordt in dit hoofdstuk besproken. De
representatie van stereotype etniciteiten binnen de multiculturele film ALLEEN MAAR NETTE
MENSEN heeft een nauwe relatie met de conventies van het genre komedie, waaronder de
film valt. Stereotypering binnen dit genre wordt daarom tevens binnen het theoretisch
kader besproken. De film zal aan de hand van een ideologische en tekstuele analyse
worden geanalyseerd. Deze analyse zal iets zeggen over de samenleving in de film, maar
zal ook het n en ander reflecteren uit onze hedendaagse samenleving. Mijn bevindingen
zullen tot slot worden gepresenteerd in de conclusie.

8Chris Vos. Bewegend Verleden: Inleiding in de Analyse van Films en Televisieprogrammas.(Amsterdam:

Uitgeverij Boom, 2004), 115.
9Tessa Perkins. Rethinking Stereotypes, in Ideology and Cultural Production, ed. Michele Barret et al.
(Londen: Croom Helm, 1979), 138-139.

2. Stereotypering
Volgens socioloog Stuart Hall geeft betekenis binnen media-uitingen ons een idee van
onze identiteit. Regels, normen en conventies worden via het gebruik van
representationele praktijken geconstrueerd binnen media-uitingen. Representatie is dan
ook een complexe bezigheid, het betreft het omgaan met difference en het legt hierdoor
beslag op onze gevoelens, emoties en gedrag. 10 Door het dialoog met de ander
construeren we deze verschillen binnen representaties. Dit is de reden dat Hall
stereotypering als een betekenisgevende praktijk benoemd: stereotypering wordt gebruikt
om etnische verschillen kenbaar te maken. 11
Waar Walter Lippmann in 1922 dacht aan stereotypes als louter pictures in our
heads, worden stereotypes vandaag de dag gezien als een simpele formule met
ongenuanceerde concepten die informatie geven over bepaalde afbeeldingen. 12 Volgens
socioloog Willard Enteman worden echte personen omgezet in kunstmatige personen
door het gebruik van stereotypering. Ook worden er groepen geconstrueerd waarin
specifieke persoonlijkheidskenmerken overheersen waarbij de individualiteit van mensen
wordt ondermijnd.

13

Stereotypes worden vanuit een bepaalde context gereduceerd naar

simpele en essentile karakteristieken. Een taak die wordt uitgevoerd door de mensen die
de stereotypes construeren. 14 Je zou dus kunnen zeggen dat stereotypes tevens informatie
geven over het perspectief van de mensen die ze vormgeven.
Filmwetenschapper Richard Dyer gaat in op de representatie van groepen in
verschillende culturele media-uitingen. Hij gaat ervan uit dat de manier waarop de
groepen worden behandeld in culturele representaties, een essentieel deel is van hoe ze in
het alledaagse leven worden behandeld. 15 Dyer bespreekt vier verschillende manieren
waarop stereotypes functioneren. Ten eerste kan een stereotype functioneren als een
orderproces, waarbij een massa van complexe data die we van de wereld binnen krijgen
zinvol wordt gemaakt door te generaliseren, patronen en typificaties te maken. 16 Ten
tweede is een stereotype een referentie naar de wereld, waarbij niet vergeten moet worden
dat het stereotype slechts een constructie is. Stereotypes drukken waarden en normen uit

10Ibidem, 4.
11Ibidem, 226, 234.
12Dennis Everette. Preface, in Images That Injure. Pictorial Stereotypes in the Media, ed. Paul Martin
Lester. (Westport: Praeger Publishers, 1996), x.
13Willard Enteman. Stereotyping, prejudice and discrimination, Images That Injure. Pictorial Stereotypes
in the Media, ed. Paul Martin Lester. (Westport: Praeger Publishers, 1996), 10.
14Stuart Hall. Cultural Representations and Signifying Practices. (Londen: Sage Publications, 1997), 257.
15Richard Dyer. The Matter of Images: Essays on Representation. (Londen: Routlegde, 1993), 1.
16Ibidem, 12.

en dienen tevens als short cut.17 Stereotypes zijn simpel, opvallend en makkelijk te
begrijpen, maar zijn desalniettemin in staat om vele complexe informatie en connotaties
samen te voegen. Dit in tegenstelling tot het argument van socioloog Tessa Perkins die
stelt dat het bedrieglijk is om te denken dat stereotypes simpel en eenvoudig zijn.
Tessa Perkins ziet de kracht van stereotypes. Door een combinatie van []
simplicity, immediate recognizability and its implicit reference to an assumed consensus
about some attribute or complex social relationships, komt deze kracht tot uiting. 18
Perkins stelt dat stereotypes op symbolen lijken, het vereist kennis van een complexe
sociale structuur. Ze vindt dan ook dat er een paar misleidende aannames over hun natuur
te vinden zijn. Stereotypen zijn niet louter simpel, ze zijn complex en gedifferentieerd. Ze
impliceren niet enkel vooroordelen of verdraaiingen, maar vertellen veel over de sociale
situatie van de groep die wordt beschreven. Al met al gaat Tessa Perkins uit van
verschillende vormen van stereotypes, die aan de ideologische en esthetische functie
kunnen worden gerelateerd. Stereotypen zijn waar en niet waar op hetzelfde moment. 19
Komedie
Representaties, zoals stereotypes, zijn altijd presentaties die codes en conventies
gebruiken van de culturele vorm waarin ze zich bevinden. Dyer formuleert het als volgt:
Without understanding the way images function in terms of, say, narrative, genre or
spectacle, we dont really understand why they turn out the way they do. 20 James Craig
Holte gaat in op het medium film en stelt dat:
Perhaps more than other forms, [] films are dominated by genres. The genres
create expectations for writers and directors as well as audiences, and these
expectations are met through familiar conventions and stereotypes. 21

Genre films verkopen zichzelf aan het publiek door te spelen met de verwachtingen van
het publiek. Filmnarratieven met een conventionele opzet zijn het meest populair omdat
ze gewoonweg beter te begrijpen zijn en hierdoor toegankelijker voor een breed
publiek.22 Door de eenvoud van stereotypes kan de film sneller worden begrepen, waarbij
overdrijving en verdraaiing basismiddelen zijn die komedie gebruikt. Het genre komedie

17Ibidem, 13-14.
18Tessa Perkins. Rethinking Stereotypes, in Ideology and Cultural Production, ed. Michele Barret et al.
(Londen: Croom Helm, 1979), 141.
19Ibidem, 139-145.
20Richard Dyer. The Matter of Images: Essays on Representation. (Londen: Routlegde, 1993), 1.
21James Craig Holte. Unmelting Images: Film, Television and Ethnic Stereotyping. Melus 11, no 3
(1984): 104.
22Kristine Karnick en Henry Jenkins. Classical Hollywood Comedy. (London: Routledge 1995), 127.

gebruikt zodoende stereotypische karakters en situaties om toegankelijkheid in het

narratief te krijgen.
Niet alleen worden stereotypes gebruikt om meer toegankelijkheid in het narratief
te verkrijgen, ze worden tevens gebruikt om humor op te wekken. Stereotypes die
voorkomen in de desbetreffende samenleving worden ingezet in komedie om de mensen
te laten lachen: het doel van een komedie. Komedie bezit dan ook een komisch plot, dat
gebaseerd is op grappen, ook wel gags.23 Sommige grappen vloeien voort uit de
narratieve situatie, maar de meeste grappen komen van het ongepaste gedrag van de
karakters.

24

Niet alleen de karaktereigenschappen van stereotypes beschouwen we dus

als humoristisch, de handelingen en acties van de stereotypes worden tevens als grappig
beoordeeld. 25 Dit omdat we (1) de vooroordelen over die stereotypen delen of (2) omdat
we ons bewust zijn van de aard van stereotypes: we accepteren ze zodat we kunnen
lachen, ondanks dat we weten dat ze slechts representaties zijn. Humor is zodoende
afhankelijk van de herkenning van stereotypes. Het publiek moet zich bewust zijn dat
stereotypes dan ook daadwerkelijk stereotypes zijn.
De strategie van komedie betreft het gebruik van stereotypen, opent de
mogelijkheid om kritiek op de etnische norm te geven en het verschaft de mogelijkheid
tot het weigeren van vooroordelen.26 Jewish and Black comedians tell jokes about their
own race to criticize social injustice and racial inequalities, aldus wetenschappers Park,
Gabbadon en Chemin.27 In hun artikel Naturalizing Racial Differences Through
Comedy komt deze ideologische dimensie van stereotypes tevens naar voren. Het
gebruik van humor is een manier om kritiek te geven op racisme. Filmwetenschapper en
socioloog Kristine Karnick stelt dat een grap reageert op sociale instabiliteit en aangeeft
dat er sociale spanningen gaande zijn binnen een samenleving. Komedies voorzien het
publiek niet louter in entertainment, maar ze verkennen ook de onderliggende spanningen
en tegenstrijdigheden die bestaan in elke moderne samenleving. Je zou dus kunnen stellen
dat komedies en daarbij stereotypes worden gebruikt als een manier om de samenleving
uit te dagen.28 Het genre komedie is daarvoor uiterst bekwaam. Het gebruik van etnische
stereotypes wordt geaccepteerd juist omdat het genre zich ervoor leent. 29 Materiaal dat in

23Kristine Karnick en Henry Jenkins. Classical Hollywood Comedy. (Londen: Routledge 1995), 72.
24Geoff King, Film Comedy. (London: Wallflower press, 2002), 23.
25Ibidem, 80.
26Ji Hoon Park, Nadine G. Gabbadon en Ariel R. Cherin. Naturalizing Racial Differences Through
Comedy: Asian, Black, and White Views on Racial Stereotypes in Rush Hour 2. Journal of Communication,
56 (2006): 158-159.
27Ibidem.
28Christopher Beach. Class Language and American Film Comedy. (Cambridge: Cambridge University
Press, 2002),211.
29Ibidem.

andere genres erg controversieel zou zijn, kan binnen komedie wel worden gehanteerd
door de onserieuze en onbedreigende reputatie van komedie door de tijd heen.

3. Methode
Om de film ALLEEN MAAR NETTE MENSEN te kunnen analyseren wordt er gebruik gemaakt
van een inhoudsanalyse, waarbij er wordt gekeken naar stereotypes door middel van een
tekstuele en ideologische analyse. In dit onderzoek wordt er uitgegaan van de
ideologische functie van stereotypes: [] a character is a crucial category of textual
analysis because characters are discursive constructs embodying ideological positions and
values.

30

Chris Vos stelt in zijn boek Bewegend Verleden dat vele analyses van

audiovisuele media zijn op te delen in drie niveaus: de analyse van de cinematografische

laag; de analyse van de narratieve laag; en tot slot de analyse van de symbolische of
ideologische laag. Deze laatste laag zal in dit onderzoek van toepassing zijn omdat het
ingaat op de maatschappelijke normen en waarden die worden weerspiegeld door
audiovisuele media. Chris Vos noemt deze aanpak een verticale benadering. 31

30Ji Hoon Park, Nadine G. Gabbadon en Ariel R. Cherin. Naturalizing Racial Differences Through
Comedy: Asian, Black, and White Views on Racial Stereotypes in Rush Hour 2, in Journal of
Communication, 56 (2006): 161.
31Chris Vos. Bewegend Verleden: Inleiding in de Analyse van Films en Televisieprogrammas. (Amsterdam:
Uitgeverij Boom, 2004), 98.

10

4. Resultaten: Alleen Maar Nette

Mensen
In de film ALLEEN MAAR NETTE MENSEN komen verschillende soorten stereotypen voor.
Deze stereotypen zorgen aan de ene kant voor humor bij de kijker, maar als er dieper
wordt gekeken worden de stereotypen ingezet om de normen en waarden volledig op de
schop te nemen. Ik wil in dit onderzoek stellen dat stereotypen juist niet vastliggen of
simpel zijn, maar dynamisch en veranderbaar. Voordat hier dieper op wordt ingegaan,
wordt er eerst een beschrijving gegeven van de stereotypen die in de film voorkomen. De
voornaamste stereotypen die worden gebruikt zijn de Jood en de Surinamer.
Stereotypen
Het hoofdpersonage David Samuels is van Joodse afkomst. Hij woont nog bij zijn ouders
in de welvarende Amsterdamse buurt Oud-Zuid. Het elitaire gedrag van de familie wordt
flink benadrukt: alle scnes van de familie thuis worden ondersteund door diegetische
klassieke muziek. Ook wordt er s middag geborreld, s avonds chique gedineerd om
vervolgens nog een afsluitende borrel te doen onder het genot van een dikke sigaar. Deze
bevindingen sluiten aan bij de stereotype van een Joodse familie volgens
mediawetenschapper Marsha Woodbury: The most common media stereotype depicts
Jews as wealthy, grasping, and acquisitive, and Jewish culture as mainly materialistic. 32
De vader van David, die hoofdredacteur van de enige fatsoenlijke actualiteiten
programma op de Nederlandse televisie is, wil dan ook dat David naar een fatsoenlijke
universiteit gaat om een degelijke studie te volgen. Hiermee kan David later voldoende
geld verdienen, om zo hun status te behouden. Volgens Davids moeder wonen in OudZuid alleen maar nette mensen, waarbij haar positie binnen de film meteen duidelijk
wordt. Ze onderscheidt zich van de niet nette mensen waarmee ze doelt op de allochtone
bevolking. De Joodse moeder is vooral bezig met het huishouden en de verzorging van
haar man en kind. Volgens Woodbury is deze stereotype van de Joodse moeder erg
herkenbaar in verschillende media uitingen.

33

Een Jood liegt niet, dat hoort niet bij hun

cultuur. David Samuels beroept constant op zijn etnische achtergrond en maakt duidelijk
verschil tussen Nederlanders en Joden. David wordt voortdurend aangezien voor een
Marokkaan, hij heeft voor velen namelijk het fysieke uiterlijk van een Marokkaan. Hij
stelt dat Hollanders niet het verschil zien tussen een Jood en een Marokkaan, ook niet
32Marsha Woodbury. Jewish Images that Injure, in Images That Injure: Pictorial Stereotypes In the
Media, ed. Paul Martin Lester en Susan Ross. (Westport: Praeger Publishers, 1996), 51.
33Ibidem.

11

tussen een Turk en een Marokkaan. In de ogen van Hollanders zijn het gewoon allemaal
allochtonen.34 Dit is de reden dat David een Davidster aan een ketting draagt, om te
laten zien dat hij Joods is en geen Marokkaan.
Rowanda is het personage dat onder het Surinaamse stereotype valt: een
voluptueuze Tanga die niet op haar mondje is gevallen. Met haar gouden tanden, gouden
sieraden, tatoeages van haar kinderen en exen, haar telefoon tussen haar borsten en
schaarse kleding vindt ze zich behoren tot de elite. Rowanda is een Surinaamse zwarte
vrouw met Afrikaanse roots. Surinaamse vrouwen worden in de film ten eerste neergezet
als golddiggers: ze laten al hun spullen door de mannen betalen. Ten tweede worden
Surinaamse vrouwen neergezet als vrouwen die tegen betaling seks hebben en zich
letterlijk als beesten in bed gedragen. Surinaamse vrouwen zouden daarnaast agressief en
gevaarlijk zijn. De mannen worden getypeerd als vreemdganger, ze hebben meerdere
bijvrouwen en geven om niets anders dan seks. De Surinaamse man wordt getypeerd als
een man die niet voldoet aan de aanwezige morele normen en waarden.
In eerste instantie roept het gebruik van de simpele en typerende
karaktereigenschappen een komische effect op. Doordat er een order proces plaatsvindt,
worden alle kenmerken van de etniciteiten gegeneraliseerd. Een voorbeeld hiervan is het
taalgebruik en het uiterlijke vertoon van Rowanda. Deze kenmerken worden typificaties,
die op een of andere manier herkenbaar zijn voor het publiek en daardoor humor
opwekken. Daarbij is het gebruik van overdrijvingen een erg belangrijke factor. De
humor die tot stand wordt gebracht door de combinatie van het uiterlijke vertoon en het
egostische gedrag van Rowanda zorgt voor humoristische momenten. De kenmerken van
Rowanda worden frequent herhaald waardoor de typificatie verduidelijkt wordt. De
tegenstrijdigheid tussen de Joodse cultuur en de Surinaamse cultuur versterkt de komiek.
Waarbij de Joodse cultuur chique aan tafel wordt gedineerd, eten de Surinamers gewoon
op de bank met het bord op de schoot onder het genot van een groene frisdrank.
Door middel van de muziek wordt het komische effect van de stereotypen tevens
ondersteund. Volgens Filmwetenschapper Geoff King kan geluid worden gebruikt om op
een komische manier commentaar te geven.

35

ALLEEN MAAR NETTE MENSEN gebruikt

muziek om aan te geven wat er afspeelt in Davids hoofd. Als David aan het winkelen is
met Naomi, ziet hij een zwarte voluptueuze vrouw voor de etalage langslopen. Op dat
moment wordt er muziek gedraaid dat precies bij de gedachtes van David past: een
openbaring, een triomf, hij heeft een overweldigend gevoel van binnen. David valt als een
blok voor het fysieke uiterlijk van de vrouw. Deze rare keuze voor de ronde vormen en
het uiterlijke vertoon van de vrouw wordt meteen duidelijk door het gebruik van de
34Alleen Maar Nette Mensen, geregiseerd door Lodewijk Crijns (2012, Amsterdam: Topkapifilm productie,
2012), DVD.
35Geoff King. Film Comedy. (Londen: Wallflower Press, 2002), 10.

12

muziek. De muziek ondersteunt de gag: door de opvallende en tegenstrijdige keuze van

David voor de vrouw samen met de openbarende muziek, krijgt de kijker een
absurdistisch gevoel. Hij verwacht de keuze van David voor de zwarte vrouw niet. De
scne sluit alles behalve aan bij de verwachtingen van de kijker. Deze tegenstrijdigheid
met de verwachtingen, zorgt voor het opwekken van een lach.
Tegenstrijdigheid is daarnaast terug te zien in het onderscheid dat de film maakt
tussen zij en wij. David Samuels voorziet enkele situaties in de film van commentaar
via de voice-over. Via het gebruik van de voice-over wordt er aldoor onderscheid tussen
verschillende etniciteiten gemaakt: Surinaamse negers vinden dat Hindoestanen
kapsones hebben; Hindoestanen vinden negers lui en dom; Antillianen dragen veel te
veel goud, zijn dom en geven Surinamers een slechte naam. Dit zijn enkele voorbeelden
waar het gebruik van stereotypering zorgt voor een sociale rangorde. Er valt op te merken
dat hier grenzen worden gelegd tussen dat wat volgens een cultuur wordt geaccepteerd en
dat wat niet wordt geaccepteerd; het normale en het abnormale; aldus de ander versus
ons.36 Door de vele referenties naar de verschillende etniciteiten wordt er een hirarchie
in de film duidelijk. De vriend van David stelt dat zwarte wijven lager in de hirarchie
staan: Alle blanke mannen kunnen ze krijgen. Het is een tweederangs keus voor stakkers
die geen blanke vriendin kunnen krijgen.37 De Surinamers vinden weer dat zij elitair zijn
en boven in de maatschappij behoren. Dit komt tot uiting in het agressieve gedrag van de
Surinaamse Rowanda ten opzichte van de Antilliaanse dame in de kroeg.
Verandering in stereotypen
Filmwetenschapper Joost de Bruin ziet etniciteit als leeg, vol of divers. In ALLEEN MAAR
NETTE MENSEN komen er geen etniciteiten voor die leeg kunnen worden beschouwd. Bij
alle personages wordt er gerefereerd naar hun etnische achtergrond en de personages
worden dan ook beschouwd als vol. 38 De hoofdpersonages zijn tevens divers: ze
worden overladen met etnische kenmerken. De Bruin stelt dat de etnische minderheden
niet worden geportretteerd als mensen die zelfbewust omgaan met aspecten van
verschillende culturen. Dit is precies het geval in de film ALLEEN MAAR NETTE MENSEN.
Rowanda is een personage dat geen rekening houdt met de normen en waarden van
andere culturen. Opvallend is de invulling van het personage David: zijn personage is aan
verandering onderhevig. De kijker ziet gedurende de film dat etniciteit betekenis krijgt

36Stuart Hall. Spectacle the other, in Representation Cultural Representations and Signifying Practices,
ed. Stuart Hall (Londen: Sage Publications, 1997), 257-258.

37Zie de synopsis in de bijlage.

38Joost de Bruin. Het Multiculturele Gezicht van Populair Nederlands Televisiedrama, in Beeldritsen:
Visuele Cultuur en Etnische Diversiteit in Nederland, ed. Tessa Boeman et al. (Amsterdam: De Balie, 2003),
93.

13

binnen de situaties van het hoofdpersonage en deze betekenis kan veranderen gedurende
de verandering van het hoofdpersonage David.39
De verschillende etniciteiten binnen de film trekken niets van elkaar aan, gaan
hun eigen gang en maken elkaar belachelijk. Komedie wordt vaak gebruikt om andere
groepen binnen de samenleving belachelijk te maken, het is een tendens dat merkbaar is
in vele samenlevingen over de wereld, aldus King. 40 Dit is ook van toepassing op de film
ALLEEN MAAR NETTE MENSEN: de verschillende etniciteiten maken elkaar belachelijk en
worden binnen de film bespot door de stereotypes die er van ze wordt neergezet. Deze
stereotypes hebben vele negatieve connotaties zoals agressiviteit en gierigheid. Er wordt
van stereotypes gezegd dat ze stijf en onveranderbaar zijn. In de film is het tegendeel
waar.
Er is een verandering te constateren in het gedrag van de karakters en hun
stereotypische kenmerken. Om deze verandering te zien is het belangrijk om verschil te
maken in twee soorten personages: het type en het karakter. Stuart Hall spreekt over
stereotypes als een subcategorie van een bredere categorie van fictionele karakters, het
type. Het type is geconstrueerd door het gebruik van herkenbare kenmerken, die niet
veranderen of ontwikkelen. Het tegenovergestelde van het type is het karakter, die een
verscheidenheid aan kenmerken bezit. Deze kenmerken worden aan het publiek getoond
via het narratief waarin de ontwikkeling van het karakter centraal staat.

41

In de film

ALLEEN MAAR NETTE MENSEN wordt er gespeeld met het verschil tussen het karakter en het
type. Stereotypes zijn niet onveranderlijk of stijf, ze zijn juist veranderlijk waardoor er
overlappingen plaatsvinden tussen het karakter en het type.
David Samuel definieert zichzelf als een Jood in het begin van de film. Al gauw
wordt duidelijk dat hij niet geheel onder het stereotype van een Jood valt. Hij heeft zijn
toekomst juist niet uitgestippeld, is zeer passief betreft zijn onderwijseducatie, heeft geen
baan en weet niet wat hij met zichzelf aanmoet. Hij verlaat het stereotype van de Jood en
gaat opzoek naar een andere identiteit waar hij zich bij vindt horen. Door zijn fetisj met
zwarte voluptueuze vrouwen en de omgang met de mannen van de Surinaamse cultuur,
wordt hij in het midden van de film als een zwarte neger gezien. Dit komt naar voren in
de scne waar David op bezoek gaat bij een zwarte vrouw om gemeenschap mee te
hebben. Hij wil geen gebruik maken van een condoom, maar dit wordt tegen gehouden
door de vrouw die stelt dat het voor haar eigen bescherming is want zwarten zijn niet te
vertrouwen. Hier komt naar voren dat ze het gedrag van David als gelijk beschouwd aan
het gedrag van de zwarte mannen die tevens bij haar langs zijn geweest. David Samuel
neemt zodoende de houding van zijn vriend Reginaldo ten opzichte van de zwarte vrouw
39Ibidem, 95.
40Ibidem, 143-144, 19, 5.
41Richard Dyer. The Matter of Images: Essays on Representation. (New York: Routledge, 1993), 13.

14

over en vertoont kenmerken van dat stereotype. Op het moment dat Reginaldo en David
in een garagebox gemeenschap hebben met een vrouw waar haar kind bij is, wordt het
David te veel. Hij beseft zich dat hij kenmerken van anderen overneemt, zoals
vreemdgaan en bijvrouwen hebben.Wanneer David ondervindt dat dit niet bij zijn
identiteit hoort, probeert hij het goed te maken. Uiteindelijk redt hij zichzelf, hij gaat bij
de KFC werken en ontmoet daar Sherida/Rita. Waarbij er in eerste instantie werd
uitgegaan van een stereotype, is het personage David onderhevig aan meerdere
ontwikkelingen waardoor er een overlapping te vinden is van stereotype en karakter.
Het personage Sherida/Rita komt in eerste instantie naar voren als een karakter.
Ze vertoont geen negatieve stereotypische kenmerken en wordt neergezet als een
intellectuele, serieuze zwarte vrouw, wat kenbaar wordt door haar dialogen en haar
uiterlijke vertoon. Rita loopt stage bij het bedrijf van Davids vader. David ziet haar daar
voor het eerst en gaat de discussie met haar aan over het verloochen van haar
achtergrond. Als David aan het einde van zijn film tot inzicht komt en aan het werk is
gegaan bij de KFC komt hij Rita weer tegen, maar dan als Sherida. Het personage Rita
heeft een andere kant: ze lijkt op Rowanda en de andere uiterlijke Surinaamse stereotypes
maar is wel degelijk verschillend. Waar ze in eerste instantie kenmerken van het karakter
vertoont, blijkt ze uiteindelijk ook binnen het stereotype te vallen. Hier komt naar voren
dat het stereotype meerdere kanten heeft en niet louter simpel zijn.
In vele scnes wordt het toegestaan dat vele etnische bevolkingsgroepen worden
gestereotypeerd en af en toe belachelijk worden gemaakt. Dit komt omdat de kijker weet
dat de stereotypes intentioneel worden overdreven ten dienste van de humor en zich
afspelen in het genre komedie. Dit genre leent zich ervoor om beledigende grappen
humoristisch te maken. Een grap wordt komisch gezien omdat datgene wat de grap
betreft reeds geaccepteerd is in de maatschappij. 42 Bij de meeste scnes in de film wordt
het genre komedie duidelijk zichtbaar. Maar op het moment dat David samen met zijn
vriend Reginaldo in een garagebox seks heeft met een vrouw in het bijzijn van haar kind,
wordt het genre komedie verlaten en sprint het genre drama in. De stereotypes en hun
acties zijn niet om te lachen en de scne komt allesbehalve komisch over. Het kort
overgaan naar het genre drama wordt naar mijn mening gedaan om de verandering te
laten zien in het handelen van de personages. Het is niet alleen maar lang leve de lol en
David moet inzien wat de consequenties zijn van zijn acties: hij moet zijn morele grenzen
leren kennen. Door het genre komedie te verlaten wordt er een omwenteling gecreerd
die zorgt dat de kijker wordt wakkergeschud en serieuzer gaat kijken naar de dilemmas
in de film.

42Kristine Karnick en Henry Jenkins. Classical Hollywood Comedy. (London: Routledge 1995), 269.

15

De film ALLEEN MAAR NETTE MENSEN gaat dan ook een stap verder dan enkel
komedie inzetten om humor te creren. Het samenleven van verschillende etniciteiten
wordt ter discussie gesteld. De stereotypen zijn niet louter divers, maar zijn tevens
reflexief. Er wordt kritisch ingegaan op de witte norm waarbij de voice-over van David
aangeeft hoe de Nederlander zou denken. De vooroordelen in de samenleving komen op
deze manier aan bod. David legt de Nederlandse cultuur uit vanuit zijn eigen visie,
volgens De Bruin een voorkomend element in komedie.

43

Je zou kunnen zeggen dat de

komedie film een bepaalde opvattingen heeft over hoe de mensen met elkaar samenleven.
Dit zegt naar mijn mening veel over hoe het er in de werkelijke samenleving aan toe gaat.
Realiteit
Mijn bevindingen komen overeen met de stelling die Tessa Perkins inneemt
wanneer ze zegt dat stereotypes niet louter simpel zijn, maar juist gedifferentieerd en
complex. Perkins stelt dat stereotypes een bepaalde waarheid in zich hebben, een kern
van waarheid dat ook in de film ALLEEN MAAR NETTE MENSEN is terug ze zien. Door te
spelen met de veranderbaarheid van de stereotypes nemen ze de normen en waarden
binnen de film op de schop. De normen en waarden worden niet alleen binnen de film op
de schop genomen, er wordt tevens met de normen en waarden van de kijker gespeeld.
Geoff King ziet komedie als een genre dat vaak ontwrichtend is. It messes things up and
undermined normal behavior and conventions. 44 Komedie film werkt via de
ontwrichting van dominante verwachtingen over de wereld. Het gat tussen de
verwachting van de non-komische wereld en de komische wereld wordt dan ook door
komedie gevuld. Door overdrijving en tegenstrijdigheden wordt de raciale status quo van
de samenleving verstoord.
In de film ALLEEN MAAR NETTE MENSEN wordt de representatie van de etniciteiten
door stereotypen niet alleen gebruikt om realiteit te reflecteren, deze stereotypen creren
tevens een realiteit. Dyer stelt dat stereotypen een referentie naar de wereld kunnen zijn
en bovendien normen en waarden uitdrukken. 45 Deze functie van stereotypen die Dyer
ziet, is ook n van de functies die de stereotypes in ALLEEN MAAR NETTE MENSEN bezitten.
David is op zoek naar zijn identiteit. Hij weet niet bij welke groep hij hoort en zich thuis
voelt. Door middel van de voice-over en de dialogen die hij heeft met verschillende
mensen worden zijn normen en waarden duidelijk, maar ook die van de ander. Meteen
in het begin van de film bekritiseert David de Hollanders omdat ze geen onderscheid
43Joost de Bruin. Het Multiculturele Gezicht van Populair Nederlands Televisiedrama, in Beeldritsen:
Visuele Cultuur en Etnische Diversiteit in Nederland, ed. Tessa Boeman et al. (Amsterdam: De Balie, 2003),
96-97.
44Geoff King. Film Comedy. (Londen: Wallflower Press, 2002), 19.
45Richard Dyer. The Matter of Images: Essays on Representation. (Londen: Routlegde, 1993), 12-14.

16

kunnen maken tussen etniciteiten. David heeft niet alleen kritiek op de verschillende
discriminerende mensen in de Nederlandse samenleving. Hij heeft tevens kritiek op zijn
eigen etniciteit. Binnen zijn eigen gezin wordt namelijk flink gediscrimineerd jegens
buitenlanders. David verzet zich constant tegen de normen en waarden waar hij volgens
zijn ouders en ook de maatschappij aan zou moeten voldoen. Hierdoor wijkt hij af van de
bestaande norm en laat zien dat er moet worden afgeweken van de bestaande
vooroordelen.
De hele film toont dat integratie van verschillende culturen moeizaam verloopt.
De ouders van David kunnen de integratie van verschillende culturen binnen hun eigen
dominante cultuur niet accepteren. Surinamers blijven onder de Surinamers en
Antillianen onder de Antilianen. Ze hebben vooroordelen over elkaar en denken er niet
over om zich te mengen binnen andere culturen. De film speelt met de stereotypen en
vooroordelen die mensen over elkaar hebben. Het stereotype Sherida krijgt alleen de kans
om in de samenleving hogerop te komen door zich beschaafder en intellectueel te
kleden. Sherida krijgt alleen werk als ze zich kleedt zoals de beschaafde Nederlander.
Zodra Sherida en David elkaar tegen komen in de KFC stapt Sherida nog even over naar
ABN, om haar punt duidelijk te maken: dat het belachelijk is dat ze zich anders moet
voordoen om een baan te krijgen. Deze stroeve houding en gereserveerdheid binnen de
samenleving is niet merkbaar bij David. Hij staat open voor nieuwe invloeden, ook al is
het in eerste instantie om zijn fetisj te bevredigen.
De film reflecteert een bepaalde gereserveerdheid die in de Nederlandse
samenleving ook enigszins is terug te vinden. De film laat zien dat er veel commotie
ontstaat over de menging van meerdere culturen in de samenleving. Ondanks de kritieken
is er toch een happy end te vinden. Dit einde stelt dat integratie en het harmonisch
samenleven van meerdere culturen wel degelijk mogelijk is. David beseft dat hij te ver is
gegaan, maar blijft wel bij zijn fysieke voorkeur voor zwarte vrouwen. Hij vindt een
meisje die aan de ene kant van zijn niveau is en aan de andere kant haar cultuur niet
verloochent. Ook de ouders van David staan aan het eind van de film open voor andere
culturen door een bepaald bewustzijn. Ze beseffen immers dat Sherida een hele andere
kant heeft dan de andere Surinaamse vrouwen waar ze vooroordelen over hadden. De
slotscne betreft de menging van de twee culturen: Sherida, David en zijn ouders eten
samen kip zonder bestek; de moeder van David danst samen met Sherida op de
Surinaamse manier; en David heeft zijn eigen gouden tand.

17

5. Conclusie
Concluderend kan er gezegd worden dat de film ALLEEN MAAR NETTE MENSEN speelt met
het gebruik van stereotypes. Mede door de veranderbaarheid van de stereotypen worden
normen en waarden verspreid, bespot en op de hak genomen. Door middel van het genre
worden de etnische grappen en stereotypen geoorloofd, waarbij de film het genre een
enkele keer verlaat om de kijkers ogen te openen. De opvattingen uit de film zeggen veel
over de huidige non-fictionele samenleving, stereotypes bezitten een kern van waarheid
die serieus genomen kan worden. Stereotypes worden dus niet louter gebruikt om humor
op te wekken, maar zijn wel degelijk een ideologisch middel waaruit normen, waarden,
opvattingen of vooroordelen voortkomen.
Alle tegenstellingen die de stereotypen maken, de beledigingen die ze betreffen
en de ruwe vooroordelen en aannames die achter ze schuilgaan, dienen om de kijker
bewust te maken van de stereotypen en de vooroordelen die er heersen binnen de
Nederlandse samenleving. Naar mijn mening dient de film als een soort eye-opener: een
bewustzijn die de kijker opdoet en ervoor zorgt dat de kijker reflexief naar zijn eigen
houding jegens allochtonen of de ander kijkt. Stereotypen geven de kijker tevens de
mogelijkheid om kritiek op het racisme en de gereserveerdheid binnen de film te geven
om zo de waarden en normen van de samenleving ter discussie te stellen. De film ALLEEN
MAAR NETTE MENSEN biedt zodoende een platform voor discussie over de Nederlandse
samenleving en de inrichting daarvan.
Het gebruik van stereotypes brengt wel implicaties met zich mee, want in
hoeverre is een stereotype een grap of een belediging? Uit de kritieken op de film is
gebleken dat vele mensen de stereotypering in de film zien als een belediging. Zodra
mensen de stereotypes zien als een belediging wordt de film naar mijn mening verkeerd
gelezen. Stereotypes moeten niet al te serieus worden opgenomen omdat ze intentioneel
humoristisch zijn gemaakt door middel van overdrijvingen, herhalingen en grote
tegenstellingen. Mensen die de stereotypen zien als een belediging, kijken niet goed naar
de functies die stereotypen in het geheel van de film innemen, namelijk de
bewerkstelliging van de boodschap van de schrijver en makers van de film: de boodschap
dat mensen beter met elkaar moeten samenleven; dat er nog te veel gereserveerdheid
bestaat betreft andere culturen; en dat een betere sociale cohesie in onze pluriforme
samenleving wenselijk is.

18

19

6. Literatuur
Alleen Maar Nette Mensen, geregiseerd door Lodewijk Crijns. 2012. Amsterdam:
Topkapi productie, 2012. DVD.
Beach, Christopher. Class Language and American Film Comedy. Cambridge:
Cambridge University Press, 2002.
De Bruin, Joost. Het Multiculturele Gezicht van Populair Nederlands
Televisiedrama. In Beeldritsen: Visuele Cultuur en Etnische Diversiteit
in Nederland, edited by Tessa Boeman, Patricia Pister en Joes Segal, 89101. Amsterdam: De Balie, 2003.
Dyer, Richard. The Matter of Images: Essays on Representation. New York:
Routledge, 1993.
Gario, Quinsy. Alleen Maar niet zo Nette Mensen: De Verfilming van Het Boek
van Vuisje is een Racistisch Spektakel. Joop: Jouw online opiniepagina.
14 oktober 2012. Bezichtigd op: 3 maart 2013. URL:
http://www.joop.nl/opinies/detail/artikel/16489_alleen_maar_nette_mens
en_niet_zo_netjes/
Hall, Stuart. Representation: Cultural Representations and Signifying Practices.
Londen: Sage, 1997.
__Hall, Stuart. The Spectacle of The Other. In Representation: Cultural
Representations and Signifying Practices, edited by Stuart Hall, 223-276.
London: Sage, 1997.
Hilferink, Nikki. Shouf shouf 'alfaam Hulanda: Onderzoek Naar de Opkomst van
Multiculturele Nederlandse Films. Utrecht: Universiteit Utrecht, 2012.
Holte, James. Unmelting Images: Film, Television and Ethnic Stereotyping.
Melus 11, no 3 (1984): 101-108.
Karnick, Kristine en Jenkins, Henry., eds. Classical Hollywood Comedy.
London: Routledge 1995.
King, Geoff. Film Comedy. London: Wallflower Press, 2002.
Lester, Paul en Ross, Susan., eds. Images That Injure: Pictorial Stereotypes in
the Media. Westport: Praeger Publishers, 2003.
__ Enteman, Willard. Stereotyping, Prejudice and Discrimination. In Images
That Injure: Pictorial Stereotypes in the Media, edited by Paul Martin
Lester en Susan Ross, 8-14. Westport: Praeger Publishers, 1996.
__ Everette, Dennis. Preface. In Images that injure: Pictorial Stereotypes in the
Media, edited by Paul Martin Lester en Susan Ross, x. Westport: Praeger
Publishers, 1996.
20

__ Woodbury, Marsha. Jewish Images that Injure. In Images That Injure:

Pictorial Stereotypes In the Media, edited by Paul Martin Lester en Susan
Ross, 45-53. Westport: Praeger Publishers, 1996.

Leeuwen van, Bart, Tinnevelt, Ronald., eds. De Multiculturele Samenleving in

Conflict: Interculturele Spanningen, Multiculturalisme en Burgerschap.
Leuven: Uitgeverij Acco, 2005
Julen, Jeannine. Robert Vuisjes Alleen Maar Nette Mensen in Premiere Nog
Steeds Omstreden. NRC Handelsblad Nieuws. 10 oktober 2012.
Bezichtigd op: 3 maart 2013. URL:
http://www.nrc.nl/nieuws/2012/10/10/robert-vuijsjes-alleen-maar-nettemensen-in-premiere-nog-steeds-omstreden/
Park, Ji Hoon, Gabbadon, Nadine en Chernin, Ariel. Naturalizing Racial
Differences Through Comedy: Asian, Black, and White Views on Racial
Stereotypes in Rush Hour 2.Journal of Communication 56, no 1 (2006):
157-177.
Perkins, Tessa. Rethinking Stereotypes. In Ideology and Cultural Production,
edited by Michele Barrett, Philip Corrigan, Annette Kuhn en Janet Wolff,
135-159. London: Croom Helm, 1979.
Serdijn, Danielle. Alleen Maar Nette Mensen: Dikke, Pikzwarte Oervenus
gezocht. Volkskrant Nieuws. 14 maart 2008. Bezichtigd op 3 maart 2013.
URL:
http://www.volkskrant.nl/wca_item/boeken_detail/453/196303/Alleenmaar-nette-mensen.html
Vos, Chris. Bewegend Verleden: Inleiding in de Analyse van Films en
Televisieprogrammas. Amsterdam: Uitgeverij Boom, 2004.

21

7. Bijlagen
Synopsis Alleen Maar Nette Mensen
David Samuels is een Joodse jongen uit Amsterdam Oud-Zuid en weet niet goed wat hij
met zijn leven aan moet. Hij heeft zich nog niet ingeschreven voor een vervolgopleiding
aan de Universiteit en teert op het geld van zijn ouders. David heeft sinds de middelbare
school een relatie met Naomi, die uit hetzelfde milieu komt als David. Naomi heeft haar
hele leven op orde, doet een vervolgopleiding en is geliefd bij familie en vrienden. David
en Naomi waren zielsgelukkig samen totdat David stuitte op een andere vrouw: een
voluptueuze zwarte vrouw met een volstrekt ander uiterlijk dan Naomi. Deze types
vrouwen worden een ware fetisj voor David en hij ontdoet zich van de relatie met Naomi.
David wil een zwarte vrouw die puur is en niet al met een blanke is geweest.
Gedurende het uitgaan met Reginaldo ontmoet David Rowanda, een zwarte vrouw met
gouden tanden, gouden sieraden en haar telefoon tussen haar borsten gedrukt. Nadat
David haar gerust heeft gesteld dat hij geen Marokaan is, besluiten ze te dansen. De
volgende dag gaat David bij haar op bezoek en maakt kennis met haar broers en moeder.
Voordat David en Rowanda gemeenschap hebben moet David haar beloven nooit te
liegen. Rowanda heeft een obsessie opgelopen met mannen die liegen. Ze is meerdere
malen bedrogen en tolereert dit niet meer.
David vindt de seks met Rowanda het einde en vertelt zijn vrienden over haar.
Zijn vrienden begrijpen de obsessie van David met deze zwarte vrouwen niet. Een van
Davids vrienden stelt zelfs dat zwarte vrouwen lager in de sociale rangorde staan. David
nodigt Rowanda uit voor de verjaardag van zijn moeder. Daar wordt ze geconfronteerd
met de verschillen in cultuur. Het wordt Rowanda binnen de familie- en vriendenkring
van David dan ook niet makkelijk gemaakt. Ze loopt overstuur weg en David reageert het
af op zijn ouders, die het een paar dagen later met Rowanda moeten goed maken.
Wederom worden de verschillen tussen de families duidelijk.
De vader van David praat samen met zijn vrieden en zijn nieuwe vrouwelijke
stagaire over de politiek onder het genot van een drankje. De vrouwelijke stagaire is van
Surinaamse afkomst maar is gekleed in pak en praat netjes ABN. David komt met haar in
aanraking en daagt haar uit. Hij stelt dat ze haar achtergrond verloochend. Er ontstaat een
flinke discussie tussen de mannen en de vrouw, totdat David de mannen beledigt.
Reginaldo neemt David mee naar een Surinaams feest, en maakt duidelijk dat
Surinaamse mannen niet monogaam zijn. Ze hebben zogenaamde bijvrouwen en David
moet hier ook aan geloven. Op het moment dat David met een Antilliaanse vrouw staat te
dansen komt Rowanda binnen, slaat de Antilliaanse vrouw en wordt furieus op David. Ze
22

had vertrouwen in hem maar dit vertrouwen heeft hij beschaamd. Dit leidt tot een breuk
tussen David en Rowanda. Het doet David niet heel veel, hij gaat samen op pad met
Reginaldo. David gaat bij veel zwarte vrouwen langs om gemeenschap te hebben. Bij n
van de vrouwen wordt David zelfs gezien als een neger omdat David geen condoom wil
gebruiken. Op het moment dat David seks heeft met een vrouw in een garagebox waarbij
haar kind aanwezig is, beseft David dat hij te ver is gegaan. Hij wil een een goedkope taxi
terug nemen maar wordt in elkaar geslagen omdat hij niet het veel te hoge bedrag voor de
taxi wil betalen.
In het ziekenhuis ontmoet hij Ladysol, een vrouw waarmee hij seks heeft gehad.
Ladysol zit bij de afdeling gynaecologie en is zwanger. David vraagt of hij haar zwanger
heeft gemaakt. Ladysol ontkent dit en op dat moment komt David een vriendin van
Naomi tegen die alles heeft gehoord. David wordt het huis uit gezet zodra zijn ouders
erachter komen wat hij heeft gedaan. Hij kan nergens heen en wil het goedmaken met
Rowanda. Rowanda is nog steeds furieus op David en slaat hem samen met haar broertjes
in elkaar.
David gaat verder met zijn leven en solliciteert naar een baan bij de KFC, een
fastfood restaurant in Amsterdam-Zuid. Hier kan hij veel zwarte vrouwen ontmoeten en
geld verdienen. Op een dag ontmoet hij Rita, deze keer niet in haar nette pak, maar
gekleed als een Surinaamse vrouw, met gouden sieraden en haar string boven haar broek
uit gestoken. Sherida legt uit dat ze een alter ego heeft om zich in de samenleving op te
werken. Sherida en David voelen zich tot elkaar aangetrokken en dit resulteert in een
relatie. Tot slot komen David en Sherida als koppel eten bij de ouders van David. De
relatie tussen David en zijn ouders is hersteld. Sherida is geaccepteerd als schoondochter
en hoeft hiervoor niet haar nette pak aan.

23

24

The role of stereotypes is to make visible the invisible, so

that there is no danger of it creeping up on us unawares;
and to make fast, firm and separate what is in reality fluid
and much closer to the norm than the dominant value
system care to admit.
RICHARD DYER

25