Professional Documents
Culture Documents
d 2
8 2
1
(E
k q 2 )
2
2
dq
h
2
3. HIU NG RAMAN :
Khi chiu bc x in t hv vo mt phn t , nng lng c th b hp thu hoc pht x .
- Tn x Rayleigh xut hin l do tng tc ca nh sng vi nguyn t .
- Tn x Raman xut hin l do tng tc ca nh sng ti vi lin kt trong phn
t .
Dng my quang ph ghi nhn ph tn x ngi ta thy :
- Tn x Rayleigh c tn s photon tn x tng ng vi tn s photon ti v c
cng mnh nht .
- Tn x Raman c tn s tn x khc vi tn s photon ti v c cng yu hn
.
Tn x Raman l mt loi ph pht x th cp v chia lm hai thnh phn : vch
stoke v vch phn stoke , trong vch stoke c cng mnh hn nhiu ln vch
phn stoke.
Ngi ta gii thch ph tn x Raman theo thuyt c in v thuyt c hc lng t .
Theo thuyt lng t
1
Nng lng dao ng ca phn t c lng t ho theo h thc Ev hv (v )
2
Mt bc x c tn s v0 chiu bc x mt phn t ,nng lng c th b hp th hoc
pht x .Khi nhn c nng lng ,phn t s b kch thch t trng thi c bn ln mc
kch thch dao ng cao hn (mc o),mc nng lng ny khng n nh ,do phn t
lp tc mt nng v quay v mc dao ng c bn ng thi pht ra photon tn x
.Photon ny c nng lng v tn s ging vi photon ti . y l tn x Rayleigh l s
va chm n hi gia phn t v photon ti ;l kt qu ca s chuyn di m trong
mc nng lng cui cng ca phn t chnh l trng thi nng lng ban u .
Tuy nhin ,c mt s phn t nhy v mc nng lng cao hn (mc kch thch)khng
phi l mc c bn m l mc v =1 .Photon tn x trong trng hp ny c nng lng
nh hn photon kch thch v cho mt vch stoke trong ph Raman .
Theo c hc lng t , s thay i cho php trong s lng t dao ng vi s chuyn
tip Raman l v 1 i vi mt dao ng iu ho .
Ngoi ra , khi phn t khi u trng thi kch thch v =1 ,hp th nng lng photon
ti v nhy ln mc nng lng khng n nh cao hn . Khi phn t tr v trng thi c
bn v =0 , pht ra mt photon tn x lm xut hin vch Anti stoke trong ph Raman.
Nh vy, tn x Raman l kt qu ca s va chm khng n hi gia cc phn t v
photon ti , m hu qu chuyn di l pht ra cc bc x c tn s (v0 vv ) c xc nh
bi quy tc lc la trong c hc lng t ( v 1 ). Tn x stoke l kt qu ca chuyn
di m trng thi nng lng cui cng cao hn trng thi nng lng ban u mt lng
Ev (l hiu nng lng gia hai mc dao ng ca phn t ) v do tn s ca vch
stoke l v0-vv .Ngc li ,nu trng thi cui cng ca phn tch kch thch thp hn trng
thi nng lng ban u mt lng Ev cho vch phn stoke vi tn s v0+vv .
Stoke
phn
Stoke
Rayleigh
d ch chuyn in t
(pht nh sng hunh quang)
HP TH
TN X
Khng n hi
n hi
Ev 0
Khng n hi
v1 v0 vv
v1 v0
V=1
hvo
hvv
Ev 0
Ev 0
v1 v0 vv
hv0
hv1
hv1
hv0
V=o
gii thch cng vch stoke mnh hn nhiu ln cng vch anti-stoke ( nhit
bnh thng ), ngi ta da vo nh lut phn b Boltzmann Maxwell.
E
N N 0 exp( v )
KT
Biu thc trn cho thy hu ht cc phn t u trng thi c bn (trng thi nng
lng cp khng)mt s t phn t trng thi nng lng cao hn .
T , ngi ta thit lp c t l chnh xc cng gia 2 vch l :
I Anti stoke
v vv 4
E
(
) exp( v )
I Stoke
v vv
KT
Cc php o t l phn cc trong ph Raman cho thng tin v i xng trong mt dao
ng thng trong dung dch Quang ph hng ngoi khng c c tnh ny .
Trong quang ph Raman ch cn mt mu din tch nh l c th nhn c ph . y
l mt thun li rt ln so vi quang ph hng ngoi
Quang ph Raman rt thun li khi kho st cc mu phn tch trong nc ,v nc c
tn x Raman rt yu ,trong khi nc cho ph hng ngoi mnh .
i vi cc hp cht ht m v cc hp cht nhy khng kh ,cho vo ng thu tinh nt
kn ri thu ph Raman ,trong ph hng ngoi th ng thu tinh hp th bc x hng
ngoi.
5. MT VI NHC IM CA PH RAMAN
quan st c ph tn x Raman ,ngi ta phi s dng ngun laser cng sut ln .
iu ny c th to nn s nng cc b (lm chy mu )v s quang phn ly , c bit
vi ph Raman cng hng m tn s laser c iu chnh vo vng hp thu ca
phn t .
Mt s hp cht pht hunh quang khi chiu bng bc x laser .
Thu ph quay v ph dao ng quay vi phn gii cao trong ph Raman kh hn
trong ph hng ngoi .L do l ph Raman c quan st trong vng t ngaoa ,kh kin
m nhng vng ny rt kh thu c ph c phn gii cao .Trong nhng nm gn
y ,ngi ta bt u s dng cc cc loi laser hng ngoi (hoc cn hng ngoi )lm
ngun kch thch tn x Raman .
Thit b quang ph Raman t tin hn ph hng ngoi .
E2
E E2 E1
v0
E1
khc phc vn ny ,ngi ta a ra nhiu phng php khc nhau trong nhiu
trng hp :
Nu hunh quang do tp cht trong mu hoc mang mu sm ,dng ngun laser cng
sut ln ,chiu vo mu trong thi gian di c th loi b cc tp cht pht hunh quang
(nn ph c h xung ).
N t thn mu vt pht hunh quang , khi c s hp th ngun kch thch laser v
pht ra nh sng hunh quang .Lc ,ngi ta thay i bc sng ngun kch thch
thay i dch chuyn tn s .
c bit , hin nay ngi ta dng php bin i FT-Raman . Vi phng php ny ,s
dng ngun kch thch laser hng ngoi . Trong vng bc sng ny t xy ra s chuyn
di mc nng lng in t , tc l t xy ra hin tng hunh quang .
7.Quang ph FT-Raman
Gii thiu
i vi ph Raman thng c 3 vn :
- Ph Raman b che lp bi ph hunh quang .
- chnh xc v tn s rt km .
- phn gii khng cao.
khc phc cc vn trn ,ngi ta a ra phng php FT-Raman . Dng ngun
laser rn Nd :YAG lm ngun kch thch ph Raman v thc hin c giao tip vi cc
b phn Raman vi cc thit b ca ph FT-IR . K thut ny c Chantry v Gebbie
a ra ln u tin vo nm 1964 , nhng do thiu s pht trin v k thut nn 20 nm
sau k thut ny mi c p dng rng ri .
Cc hng ni ting trn th gii ch to cc my FT-Raman nh :
Bomem,Bruker,Digilab,Nicolet,Perkin -Elmer c nhng phn mm hin i tng ng
Nguyn tc :
Trong ph Raman thng , cng nh sng ph thuc theo tn s hoc bc sng .
u khuyt im ca FT-Raman:
u im
-
khuyt im :
-
Thit b
Ph FT-Raman ca phn t c o bng quang ph k EQUINOX 55 c kt ni vi
b phn Raman FRA-106/S ca hng Bruker M ti phng phn tch trung tm ca
trng i Hc Khoa Hc T Nhin Thnh Ph H Ch Minh . Thit b ny khng dng
b phn cch t m s dng h thng giao thoa k Michelson vi cc hm bin i ton
hc Fourier x l ph .
Ngun sng kch thch l loi laser lin tc Nd :YAG c bc sng 1.064 nm , cng sut
0-2000mW . Vi ngun laser cn hng ngoi ny lm tn hiu Raman gim 16 ln so vi
laser kh kin c bc sng 514,5nm , v tit din tn x t l vi v4 . Dng bc sng
ny (cn hng ngoi )c u im l c th khc phc c hin tng hunh quang do
dch chuyn in t lm che khut ph tn x Raman cn kho st .
Detect c s dng trong thit b l loi DTGS .
Mt b phn lc quang hc trong thit b FT-Raman lc nh sng nhiu t ngun laser
, ng thi lm gim mnh vch Rayleigh (c cng bng 106 ln cng vch
stoke ).