You are on page 1of 69

wWw.kenhdaihoc.

com - Knh Thng Tin - Hc Tp - Gi Tr


BI TP CHNG 1
SAI S V TNH GN NG
Bi 1.
Xc nh sai s tuyt i gii hn ca s gn ng x = 3,14 thay cho s .
Bi 2.
o trng lng ca 1 dm3 nc 00C nhn c:
p* = 999,847g 0,001g.
Hy xc nh sai s tng i gii hn ca php o trn.
Bi 3.
Mt mnh t hnh ch nht c chiu di d =15,45m v chiu rng
r = 3,94m vi sai s 1cm.
Hy c lng sai s tuyt i gii hn ca din tch S.
Bi 4.
Cho cc s gn ng a =4,7658 v b = 3,456 vi a =5.10-4 v b=10-3;
cn u = a.b. Hy tm sai s tng i gii hn ca a v b; tnh u v c lng
sai s u v u.
Bi 5.
Cho a=12345; v a =0,1%, b=34,56 vi b=0,8%. Xc nh sai s tuyt i
gii hn a; b.
Bi 6.
Cho u = a-b vi a = 55,23 v b = 55,20; a = b = 0,005.
Tnh u, u v u.
Bi 7. Cho u = a/b + c vi a = 125; b = 0,5; c = 5; a = b = 0,1 ; c = 1.
Tnh u v u.

wWw.kenhdaihoc.com - Knh Thng Tin - Hc Tp - Gi Tr


GII BI TP CHNG 1
SAI S V TNH GN NG
Bi 1.
V 3,14 3,15 nn x 0,01 v c th chn x 0,01 .
Ch : Nu 3,14 3,142 th x 0,002 v do vy ta c gi tr x 0,002 .
Bi 2.
Sai s tng i gii hn ca php o trn l:
p =p/p = 0,001/999,847 = (10-4)%
Bi 3.
Sai s 1cm= 0,01m ta hiu l:
d = 0,01m. Do : d = 15,45m 0,01m
r = 0,01m. Do : r = 3,94m 0,01m
Khi din tch ca mnh t c tnh l:
S = d.r = (15,45m) . (3,94 m) = 60,873 m2
Cch 1.
Ta c: d =d/d = 0,01/15,45 = 6,47.10-4 ;
r = r/r = 0,01/3,94 = 2,54.10-3.
Sai s tng i gii hn ca S l:
S = d + r = 0,01/15,45 + 0,01/3,94 = 3,18.10-3
Sai s tuyt i gii hn ca S l:
S = S. S = (60,873).( 3,18.10-3) = 0,1939.
hay lm trn S = 0,2 m2.
Cch 2.
Vi cn trn l (15,45 + 0,01) .(3,94 + 0,01) = 61,067 m2
v cn di l (15,45 - 0,01) . (3,94 - 0,01) = 60,679m2
hay

60,679 S 61,067

Vy c lng sai s tuyt i gii hn ca S l:


| S-S0| 0,194 m2 = S
hay lm trn S = 0,2 m2
Bi 4.
Ta c: a =a/a = 5.10-4/4,7658 = 1,049.10-4;
b = b/b = 10-3/3,456 = 2,8935.10-4.
Sai s tng i gii hn ca S l:
u = a + b = 5.10-4/4,7658 + 10-3/3,456
= 1,049.10-4 + 2,8935.10-4
= 3,9426.10-4
Ta c: u = a.b = (4,7658).(3,456 ) = 16,470
Sai s tuyt i gii hn ca S l:
u = u.u = (16,47).(3,9426.10-4)

wWw.kenhdaihoc.com - Knh Thng Tin - Hc Tp - Gi Tr


= 6,4935.10-3.
Bi 5.
Vi a=12345; b=34,56 v a =0,1%, b=0,8%.
Ta c: - Sai s tuyt i gii hn a = a.a = 12345.0,1%= 12,345;
- Sai s tuyt i gii hn b = b.b = 34,56.0,8%= 0,27648.
Bi 6.
Ta c u = a - b = 55,23 - 55,20 = 0,03;

a = b = 0,005.

Sai s tuyt i gii hn ca u l: u = a + b = 0,005 +0,005 = 0,01.


Sai s tng i gii hn ca u l: u = u/u = 0,01 / 0,03 = 33,33% .
Bi 7.
Kin thc:
Hm tng i s:

u=a +b

u = a + b

Hm thng:

u=a:b

u = a + b

Tm tt bi:
Cho u = a:b + c vi a = 125; b = 0,5; c = 5; a = b = 0,1; c = 1.
a) Ta c: u = 125:0,5 + 5 = 250 + 5 = 255.
b) t x = a:b suy ra u = x + c. Do u = x + c.
x = x .x m x = a + b = a: a + b: b = 0,1:125 + 0,1:0,5.
Nn x = x .x =

125
(0,1:125+0,1:0,5) = 50,2.
0,5

Do : u = x + c = 50,2 +1 = 51,2.
Vy:
u = u: u = 51,2 : 255 0,2007.

wWw.kenhdaihoc.com - Knh Thng Tin - Hc Tp - Gi Tr

BI TP CHNG 2.
GII GN NG PHNG TRNH SIU VIT V I S
1. Tch nghim phng trnh
Bai 1.
Cho phng trnh:
f x 4 x 5 3x 4 2 x 3 x 2 5 x 1 0 .

Tm khong cha nghim ca hm s f(x).


Bai 2.
Cho phng trnh:
5x5 - 8x3 + 2x 2 - x + 6 = 0.
Tm cn trn nghim dng ca phng trnh trn
Bai 3.
Cho phng trnh:
2x5 - 4x4 + x3 -5x 2 - 3x + 7 = 0
Tm cn trn nghim dng ca phng trnh trn.
2. Gii gn ng phng trnh bng phng php chia i
Bai 4.
Bang phng phap chia oi tm nghiem gan ung phng trnh:
f(x) x 4 2 x 3 x 1 0

biet khoang cach ly nghiem la: x 0 ;1 vi sai so khong qua 10-3 .


Bai 5.
Tm nghiem dng cua phng trnh f(x) = x2 + 2x 0,5 trong khong [0;1]
theo phng phap chia oi.
Bai 6.
Bang phng phap chia oi tm nghiem gan ung phng trnh sau:
f(x) x 3 x 1 0 .
vi sai so khong qua10 -3 .
Bai 7.
Bang phng phap chia oi tm nghiem gan ung phng trnh:
f(x) x 3 2x 7 0

biet khoang cach ly nghiem la: (1; 2), vi sai so khong qua 10-3 .
3. Gii gn ng phng trnh bng phng php lp

wWw.kenhdaihoc.com - Knh Thng Tin - Hc Tp - Gi Tr

Bai 8.
Gii phng trnh x5 - 40 x + 3 = 0; x[0,1], bng phng php lp.
Bai 9.
Gii gn ng phng trnh f(x) = x3+x-1000=0 bng phng php lp. Bit
khong cha nghim l [9, 10].
Bai 10.
Tm nghim nghim gn ng phng trnh:
x3 + x2 -1 = 0
bng phng php lp. Bit khong phn ly nghim l [0; 1].
Bai 11.
Tm nghim nghim gn ng phng trnh:
x3 x 1000 0

bng phng php lp. Bit khong phn ly nghim l [1000/1001; 1001].
4. Gii gn ng phng trnh bng phng php tip tuyn
Bai 12.
3
tnh gn ng 15 ta gii phng trnh x3 -15 = 0 trn on [2,3].

Bai 13.
Tm nghim gn ng ca phng trnh:
f x x 3 0,2 x 2 0,2 x 1,2 0

bng phng php tip tuyn. Bit khong cch ly nghim l: (1,1; 1,4).
Bai 14.
Tm nghim gn ng ca phng trnh:
f x x 4 3 x 2 75 x 10000 0

bng phng php tip tuyn. Bit khong cch ly nghim l: (-11;- 10).
Bai 15.
Tm nghiem dng cua phng trnh f(x) = x2 + 2x 0.5 trong khong cha
nghim: [0,1] theo phng phap Newton (phng php tip tuyn).
4. Gii gn ng phng trnh bng phng php dy cung
Bai 16.
Gii gn ng phng trnh sau:

wWw.kenhdaihoc.com - Knh Thng Tin - Hc Tp - Gi Tr

x3 - x - 1 = 0
bng phng php dy cung.
Bai 17
Bang phng phap day cung tm nghiem gan ung phng trnh:
f(x) x 3 0,2 x 2 0,2 x 1,2 0

biet khoang cach ly nghiem la: [1,1; 1,4], vi sai so khong qua 10-3 .
Bai 18 Bang phng phap day cung tm nghiem dng gan ung phng
trnh:
f(x) x 3 x 1 0

biet khoang cach ly nghiem la: [1; 2], vi sai so khong qua 10-3 .
Bai 19
Bang phng phap day cung tm nghiem dng gan ung phng trnh:
f(x) x 4 2 x 4 0

biet khoang cach ly nghiem la: (1; 1,7), vi sai so khong qua 10-2 .

wWw.kenhdaihoc.com - Knh Thng Tin - Hc Tp - Gi Tr

GIAI BI TP CHNG 2.
GII GN NG PHNG TRNH SIU VIT V I S
1. Tch nghim phng trnh
Bi 1.
T phng trnh f x 4 x 5 3x 4 2 x 3 x 2 5 x 1 0 , ta c:
a0 4; a1 3; a 2 2; a3 1; a4 5; a 5 1.
m1 maxai ; i 1, n max 3 ; 2 ; 1 ; 5 ; 1 5

m 2 maxai ; i 0, n 1 max4 ; 3 ; 2 ; 1; 5 5

Suy ra

x1

1
1 5

x 1

5
x2
4

1
9
x .
6
4

Bi 2. T phng trnh: 5x5 - 8x3 + 2x2 - x + 6 = 0, ta c:


a0 = 5; a 1 = 0; a 2 = -8; a3 = 2; a 4 = -1; a5 = 6.
Do a 2 = -8 l h s m u tin, nn m = 2
a max 8 ; 1 = max8;1 8 .

Vy cn trn ca nghim dng:


N 1

8
.
5

Bi 3. T phng trnh: 2x 5 - 4x 4 + x3 -5x2 - 3x + 7 = 0, ta c


a 0 = 2; a1 = -4; a2 = 1; a3 = -5; a4 = -3; a5 = 7.
Do a 1 = - 4 l h s m u tin, nn m = 1
a max 4 ; 5 ; 3 5 .
Vy cn trn ca nghim dng:
N 1

5 7
3,5 .
2 2

2. Gii gn ng phng trnh bng phng php chia i


Bi 4.
- Tch nghim:
Ta c: f(0)= -1 < 0; f(1) = 1>0. Suy ra: f(0).f(1) = (-1).1= -1 < 0.
Nn theo nh l 1 phng trnh cho c mt nghim x [0;1].
- Chnh xc ho nghim:
p dng phng php chia i .
Bng kt qu:

wWw.kenhdaihoc.com - Knh Thng Tin - Hc Tp - Gi Tr

an

bn

a n bn

a bn
f n

0,5

f 0,5 = -1,19

0,5

0,75

f 0,75 =-0,59

0,75

0,875

f 0,875 =0,051

0,75

0,875

0,8125

f 0,8125 =-0,3039

0,8125

0,875

0,8438

f 0,8438 =-0,1353

0,8438

0,875

0,8594

f 0,8594 =-0,0444

0,8594

0,875

0,8672

f 0,8672 =0,0027

lim a n lim bn 0,8672


n

Kt lun: Nghim ca phng trnh: x 0,8672.


Bi 5. f(x) = x2 + 2x 0,5
- Tch nghim:
Ta c: f(0)= -1/2 < 0; f(1) = 5/2>0. Suy ra: f(0).f(1) = (-1/2).(5/2)= -5/4 < 0.
Nn theo nh l 1 phng trnh cho c mt nghim x [0,1].
- Chnh xc ho nghim:
p dng phng php chia i .
Bng kt qu:
n
0
1
2
3
4
5
6

an
0
0
0
0,125
0,1875
0,21875
0,21875

bn
cn = (an+bn)/2
1
0,5
0,5
0,25
0,25
0,125
0,25
0,1875
0,25
0,21875
0,25
0,234375
0,234375
0,2265625
lim an lim bn 0,22656
n

Kt lun: Nghim ca phng trnh: x 0,22656 .


Bai 6:
-Tach nghiem: Phng trnh co mot nghiem x 1;2
- Chnh xac hoa nghiem: f(1)=-1<0; f(2)=5>0.

f(cn )
0,75
0,0625
-0,23438
-0,08984
-0,01465
0,023682
0,004456

wWw.kenhdaihoc.com - Knh Thng Tin - Hc Tp - Gi Tr

Bang ket qua:


n

an

a bn
f n

bn

0
1
2
f(1,5)=0,875
1
1
1,5
f(1,25)=-0,297
2
1,25
1,5
f(1,375)=0,225
3
1,25
1,375
f(1,313)=-0,052
4
1,313
1,375
f(1,344)=0,084
5
1,313
1,344
f(1,329)=0,016
6
1,313
1,329
f(1,321)=-0,016
7
1,321
1,329
f(1,325)=0,001
Vay x 1,325 .
Bai 7:
-Tach nghiem: Phng trnh co mot nghiem x 1;2
f(1) = - 4 < 0;
f(2) = 5 > 0.
- Chnh xac hoa nghiem:
Bang ket qua:
a bn
n
an
bn
f n

0 1,0
2,0
f(1,5) =3,375+3-7= - 0,625 < 0
1 1,5
2,0
f(1,75) = 5,359+3,5-7=1,859 > 0
2 1,5
1,75 f(1,625)=4,291+3,25-7=0,541> 0
3 1,5
1,625 f(1,563)=3,818+4,689-7=- 0,056 < 0
4 1,563 1,625 f(1,594)= 4,050+3,188-7=0,238> 0
5 1,563 1,594 f(1,579)= 3,937+3,158-7=0,095> 0
6 1,563 1,579 f(1,571)=3,877+3,142-7=0,019> 0
7 1,563 1,571 f(1,567)=3,848+3,134-7=-0,018<0
8 1,567 1,571 f(1,569)=3,863+3,138-7=0,001
Vay nghiem can tm co o chnh xac 10-3 la: x 1,569 .
3. Gii gn ng phng trnh bng phng php lp
Bai 8.
Gii phng trnh x5 - 40 x + 3 = 0; x[0,1], bng phng php lp.
Hng dn.
-Tach nghiem:
Ta c: f(0) = 3 > 0; f(1) = -36< 0. Suy ra: f(0).f(1) = 3.(-36)= -108 < 0.
Nn theo nh l 1: Phng trnh co mot nghiem x 0;1 .

wWw.kenhdaihoc.com - Knh Thng Tin - Hc Tp - Gi Tr

- Chnh xac hoa nghiem:


Ta a phng trnh cho v dng:
x = (x5+3)/40 .
t:
g(x) = (x5+3)/40.
Ta thy g(x) tho mn: 0 g(x) 1
0 g/(x) = x4/8 1/8 = q <1 ; vi x[0,1]
Vi x0 = 0,5, EPSILON = 0,0001 sau 4 ln lp chng ta c x = 0,075.
Bai 9.
Gii gn ng phng trnh f(x) = x3+x-1000 = 0 bng phng php lp. Bit
khong cha nghim l [9, 10].
Hng dn
Cch 1.
D thy f(9).f(10) <0 nn phng trnh c nghim trong khong (9,10). Ta c 3
cch a phng trnh v cc dng sau:
a) x=1(x) = 1000-x3
b) x=2(x) = 1000/x2 -1/x
c) x=3(x) = (1000-x)1/3
Ta xt tng trng hp:
d) 1(x) = -3 x2; max |1(x)| =300 >>1
e) 2(x) = -2000.x-3 + x-2; |2(10)| 2
f) 3(x) = -(1000-x) -2/3/3; |3(x)| 1/(3 . 9992/3 ) 1/300 =q
Hai hm u khng tha mn cc tnh cht | (x) | <1.Cn hm 3(x) hi t rt
nhanh v q rt b.
Cch 2.
- Tch nghim:
Ta c: f(9) = -262 < 0; f(10) = 10 > 0. Suy ra: f(9).f(10) = -2620 < 0.
Nn theo nh l 1 phng trnh cho c mt nghim x [9; 10].
- Chnh xc ho nghim:
x3 x 1000 0 x 3 1000 x ; x 1000 x 3 ; x

1000
x2 1

1
1
g / x 1; x 9,10 .
2
3 3 1000 x

t g x 3 1000 x . Suy ra g / x .

Khi p dng phng php lp (chn x 0 = 9). Ta c bng kt qu sau:


n
0
1
2

xn
x0 = 9
x1 = 9,97
x2 = 9,967

xn 1 g xn 3 1000 x
g x0 g 9 9,97
g x1 g 9,97 9,967
g x2 g 9,967 9,967

wWw.kenhdaihoc.com - Knh Thng Tin - Hc Tp - Gi Tr


x3 x4 103
Kt lun: Nghim ca phng trnh: x 9,967.

Bai 10.
Tm nghim nghim gn ng phng trnh:
x3 + x2 -1 = 0
bng phng php lp. Bit khong phn ly nghim l [0; 1].
Gii:
- Tch nghim:
Ta c: f(0) = -1 < 0; f(1) = 1 > 0. Suy ra: f(0)f(1) = (-1).1 = -1 < 0.
Nn theo nh l 1 phng trnh cho c mt nghim x [0; 1].
- Chnh xc ho nghim:
1

x3 x 2 1 0 x

t g x

1
x 1

x 1
1

. Suy ra g / x
2

x 1

g / x 1; x 0,1 ;

Khi p dng phng php lp (chn x 0 = 0,75). Ta c bng kt qu sau:


n
0
1
2
3

xn 1 g x n 1 / xn 1
g x0 g 0,75 0,7559
g x1 g 0,7559 0,754658
g x 2 g 0,754658 0,754924
g x3 g 0,754924 0,754867

xn
x0 = 0,75
x1 = 0,7559
x2 = 0,754658
x3 = 0,754924

x3 x 4 10 4
Kt lun: Nghim ca phng trnh: x 0,754867.

Bai 11.
Tm nghim nghim gn ng phng trnh:
x3 x 1000 0

bng phng php lp. Bit khong phn ly nghim l [1000/1001; 1001].
Gii:
- Tch nghim:
Ta c: f(1000/1001) = -1,002 < 0; f(1001) = 100300000 > 0.
Suy ra: f(1000/1001).f(1001)=(-1,002).100300000 < 0.
Nn theo nh l 1 phng trnh cho c mt nghim x [1000/1001; 1001].
- Chnh xc ho nghim:
x 3 x 1000 0 x x 3 1000; x 3 x 1000 ; x

Gi s chn phng trnh: x x 3 1000 .


t g x x 3 1000 . Suy ra g / x 3x 2 3;

x 1000
1000
.
;x 2
2
x
x 1

x [1000/1001; 1001].

wWw.kenhdaihoc.com - Knh Thng Tin - Hc Tp - Gi Tr

vi hm g(x) nh vy phng php lp khng c hy vng hi t.


Gi s chn phng trnh: x 3 x 1000 .
t g x 3 x 1000 . Suy ra: g / x

1
1
3
1; x [1000/1001; 1001].
3 x 10002

wWw.kenhdaihoc.com - Knh Thng Tin - Hc Tp - Gi Tr

Khi p dng phng php lp (chn x0 = 1). Ta c bng kt qu sau:


n
0
1
2

xn 1 g xn 3 xn 1000
g x0 g 1 10,003
g x1 g 10,003 10,033
g x 2 g 10,033 10,033

xn
x0 = 1
x1 = 10,003
x2 = 10,033
x1 x 2 10 3

Kt lun: Nghim ca phng trnh: x 10,033..


4. Gii gn ng phng trnh bng phng php tip tuyn
Bai 12.
3
tnh gn ng 15 ta gii phng trnh x3 -15 =0 trn on [2,3].

Hng dn.
D kim tra thy f(2).f(3) < 0; f (x) =3x2 >0; f (x) =6x > 0 trn on
[2,3] v x0=3 l im Fourier v do cc o hm f (x) v f (x) khng i du trn
[2,3] nn
m = min { |f (a)|, |f (b)| } = min{12, 27} = 12 > 0.

p dng cng thc xk 1 xk


xk 1 xk

f xk
. Ta c:
f / xk
xk3 15 2
5
xk 2
2
3 xk
3
xk

Ta c x1 = 2,5556; x2 = 2,4693
Sai s |x2- x*| < |f(x2)|/m = 0,005.
Bai 13.
Tm nghim gn ng ca phng trnh:
f x x 3 0,2 x 2 0,2 x 1,2 0

bng phng php tip tuyn. Bit khong cch ly nghim l: (1,1; 1,4).
Gii:
- Tch nghim:
Ta c: f(1,1)= -0,331 < 0; f(1,4) = 0,872 >0.
Suy ra: f(1,1).f(1,4) = (-0,331).0,872= -0,289 < 0.
Nn theo nh l 1 phng trnh cho c mt nghim x (1,1; 1,4).

wWw.kenhdaihoc.com - Knh Thng Tin - Hc Tp - Gi Tr

- Chnh xc ho nghim:
f (x) = 3x2 -0,4x-0,2 x 1,1; 1,4
f (x) = 6x - 0,4 x 1,1; 1,4
p dng phng php tip tuyn, ta c:
Gi s nu chn x 0 = 1,1 th f(1,1). f(1,1) = (-0,331).6,2 < 0 khng tho iu
kin hi t Furi.
Chn vi x0 = 1,4 khi f(1,4). f (1,4) = 0,872.8 > 0 tho iu kin hi t Furi
nn qu trnh lp s hi t n nghim.
Ta c bng kt qu sau:
n
0
1
2
3
4

xn
x0 = 1,400
x1 = 1,230
x2 = 1,201
x3 = 1,200
x4 = 1,200

f xn / f

xn

0,170
0,029
0,001
0,000

xn 1 xn f xn / f

xn

x1 = 1,4 - 0,170 = 1,230


x2 = 1,230 - 0,029 = 1,201
x3 = 1,201 - 0,001 = 1,200
x4 = 1,200 - 0,000 = 1,200

Kt lun: Nghim ca phng trnh: x 1,200.


Bai 14.
Tm nghim gn ng ca phng trnh:
f x x 4 3 x 2 75 x 10000 0

bng phng php tip tuyn. Bit khong cch ly nghim l: (-11;- 10).
Gii:
- Tch nghim:
Ta c: f(-11)= 3453 ; f(-10) = -1050.
Suy ra: f(-11)f(-10) = 3453.(-1050) < 0.
Nn theo nh l 1 phng trnh cho c mt nghim x (-11; -10).
- Chnh xc ho nghim:
f (x) = 4x3 - 6x + 75 < 0 x 11;10
f (x) = 12x2 - 6 x 11;10
p dng phng php tip tuyn, ta c:
Gi s nu chn x 0 = -10 th f(-10). f(-10) = (-1050).1194< 0 khng tho iu
kin hi t Furi.
Chn vi x0 = -11 khi f(-11).f (-11) > 0 tho iu kin hi t Furi nn qu
trnh lp s hi t n nghim.
Ta c bng kt qu sau:

wWw.kenhdaihoc.com - Knh Thng Tin - Hc Tp - Gi Tr

n
0
1
2
3
4

xn
x0 = -11
x1 = -10,334
x2 = -10,262
x3 = -10,261
x4 = -10,261

f xn / f

xn

3453/(-5183)
309/(-4277)
4,335/(-4186,137)
0,149/(-4184,879)

xn 1 xn f xn / f

x1= -10,334
x2= -10,262
x3= -10,261
x4= -10,261

xn

Kt lun: Nghim ca phng trnh: x -10,261.


Bai 15.
Tm nghiem dng cua phng trnh f(x) = x2 + 2x 0.5 trong khoang
cha nghim: [0,1] theo phng phap Newton (phng php tip tuyn).
Gii:
- Tch nghim:
Ta c: f(0)= -0,5 ; f(1) = 2,5.
Suy ra: f(0).f(1) = (-0,5).2,5 < 0.
Nn theo nh l 1 phng trnh cho c mt nghim x (0; 1).
- Chnh xc ho nghim:
f (x) = 2x + 2 = 2(x + 1) > 0 x 0; 1
f (x) = 2 x 0; 1
p dng phng php tip tuyn, ta c:
Chn vi x0 = 0 khi f(0).f (0) = (-0.5).2 = -1 < 0 khng tho iu kin hi t
Furi nn qu trnh lp s khng hi t n nghim.
Chn vi x0 = 1 khi f(1).f (1) = (2.5).2 = 5 > 0 tho iu kin hi t Furi
nn qu trnh lp s hi t n nghim.
Ta c bng kt qu sau:
Ta co ket qua nh sau:
i
x
f(x)
f'(x) x1=x0-f(x0)/f'(x0)
x1-x0
1
0,5
0,75
3
0,25
-0,25
2
0,25
0,0625
2,5
0,225
-0,025
3
0,225 0,000625 2,45
0,224744898
-0,00026
4. Gii gn ng phng trnh bng phng php dy cung
Bai 16. Bang phng phap day cung tm nghiem dng gan ung phng
trnh:
f(x) x 3 x 1 0

biet khoang cach ly nghiem la: [1; 2], vi sai so khong qua 10-3 .

wWw.kenhdaihoc.com - Knh Thng Tin - Hc Tp - Gi Tr

Gii.
- Tach nghiem: Phng trnh co mot nghiem x 1;2
- Chnh xac hoa nghiem: f(1)=-1; f(2)=5.
Bang ket qua:
af (b) bf ( a)
f x k
n
an
bn
x
k

0
1
2
3
4
5
6
7
Vay

1
1,167
1,253
1,293
1,311
1,319
1,322
1,324

2
2
2
2
2
2
2
2

f (b) f (a)

1,167
1,253
1,293
1,311
1,319
1,322
1,324
1,324

-0,578
-0,286
-0,131
-0,058
-0,024
-0,012
-0,003
0

x 1,324 .

Bai 17
Bang phng phap day cung tm nghiem gan ung phng trnh:
f(x) x 3 0,2 x 2 0,2 x 1,2 0

biet khoang cach ly nghiem la: [1,1; 1,4], vi sai so khong qua 10-3 .
Gii.
- Tach nghiem: Phng trnh co mot nghiem x 1,1; 1,4
- Chnh xac hoa nghiem: f(1,1)= -0,331 <0; f(1,4)= 0,872 >0.
f / x 3 x 2 0,4 x 0,2 ; f // x 6 x 0,4 ; f / x 0 ; f // x 0 x 1,1; 1,4 .
Bang ket qua:
af (b) bf ( a)
f x k
n
an
bn
x
k

0
1

1,1
1,1825

1,4
1,4

f (b) f (a )

1,18254
1,19709

-0,06252
-0,01056

Vay x 1,197
Bai 18
Bang phng phap day cung tm nghiem dng gan ung phng trnh:
f(x) x 4 2 x 4 0

wWw.kenhdaihoc.com - Knh Thng Tin - Hc Tp - Gi Tr

biet khoang cach ly nghiem la: (1; 1,7), vi sai so khong qua 10-2 .
Gii
-Tach nghiem: Phng trnh co mot nghiem dng x 1; 1,7
f(1) = - 5 < 0;
f(1,7) = 0,952 > 0.
- Chnh xac hoa nghiem:
Bang ket qua:
b a i f a i
f x i
an
bn
x a i
i

1,7

1,588 1,7
1,639 1,7
1,642 1,7

f b i f a i

1,7 1f 1 1,588
f 1,7 f 1
1,7 1,588f 1,588 1,639
x 2 1,588
f 1,7 f 1,588

f 1,588 0,817 0

1,7 1,639f 1,639 1,642


f 1,7 f 1,639
1,7 1,642f 1,642 1,643
x 3 1,642
f 1,7 f 1,642

f 1,642 0,016 0

x1 1

x 3 1,639

f 1,639 0,051 0

f 1,643 0, 004 0

Vay nghiem can tm co o chnh xac 10-2 la: x 1,64 .

wWw.kenhdaihoc.com - Knh Thng Tin - Hc Tp - Gi Tr

BI TP CHNG 3.

GII HE PHNG TRNH I S TUYEN TNH


Bai 1. Giai he phng trnh bang phng phap Cramer
x1 2 x2 x3 1

2 x1 5 x2 x3 6
- x 4 x 2 x 2
2
3
1

Bai 2. Giai he phng trnh bang phng phap Cramer


x1 x 2 x3 2

2 x1 x2 2 x3 6
x 2 x 3x 2
2
3
1

Bai 3. Giai he phng trnh bang phng phap Cramer


x1 2 x2 x3 2

2 x1 x 2 4 x3 1
3 x 4 x x 0
2
3
1

Bai 4. Giai he phng trnh bang phng phap Cramer


8
- x1 2 x 2

3x1 x 2 x 3 2
- 2 x x
1
1
2

Bai 5. Giai he phng trnh bang phng phap Cramer


2 x1 3 x2 x3 6

x1 2 x 2 x3 5

3x2 x3 2

Bai 6. Giai he phng trnh bang phng phap Cramer


x1 2 x 2 4 x3 31

5 x1 x2 2 x3 29
3 x x x
10
2
3
1

Bai 7. Giai he phng trnh bang phng phap Gauss


x1 x2 x3 x4 5
2 x 3 x x x 5
1
2
3
4

3 x1 4 x 2 x3 3 x4 8
5 x1 8 x2 3 x3 3 x4 8

Bai 8. Giai he phng trnh bang phng phap Gauss


x1 2 x 2 x3 x 4 4
2 x 5 x x 3 x 13
1
2
3
4

2 x2 x3 x 4 4

3 x1 6 x 2 3x3 x 4 10

Bai 9. Giai he phng trnh bang phng phap Gauss

wWw.kenhdaihoc.com - Knh Thng Tin - Hc Tp - Gi Tr

x1
2 x
1
x1
3x
1
2 x1

x2

4x2

x3

3x 2

2x4

5x 4

5x 4

3
14

7 x2

3 x3

9x4

8x 2

4 x3

2x4

22

Bai 10. Giai he phng trnh bang phng phap lap Gauss Siedel
4 x1 0,24 x2 0,08 x3 8

3 x2 0,15 x3 9
0,09 x1
0,04 x 0,08 x
4 x3 20
1
2

Bai 11. Giai he phng trnh sau bang phng phap lap Gauss Siedel
10 x1 x2 x3 15

2 x1 10 x2 x3 25
2 x 2 x 10 x 36
2
3
1

Bai 12. Giai he phng trnh bang phng phap lap Gauss Siedel
5 x1 x2 x3 5

x1 5 x2 x3 1
x x 5x 1
2
3
1

Bai 13. Giai he phng trnh sau bang phng phap lap Gauss Siedel:
10 x1 2 x2 x3 3

x1 10 x2 2 x3 13
- 2 x x 10 x 26
2
3
1

Bai 14. Giai he phng trnh sau bang phng phap lap Gauss Siedel:

8 x1 2 x2 x3 5

x1 6 x2 x3 4
x 3 x 9 x 5
2
3
1
Bai 15. Giai he phng trnh sau bang phng phap lap Gauss Siedel:

5 x1 x2 x3 6

x1 6 x2 x3 8
2 x x 8 x 8
3
1 2

wWw.kenhdaihoc.com - Knh Thng Tin - Hc Tp - Gi Tr

wWw.kenhdaihoc.com - Knh Thng Tin - Hc Tp - Gi Tr

Bai 1:
Hng dan: Ta co D 1 0 ; he phng trnh a cho la he Cramer.
ap an: Nghiem cua he phng trnh a cho la: x1 40 ; x2 15 ; x3 11 .
Bai 2: Hng dan: Ta co D 18 0 ; he phng trnh a cho la he Cramer.
ap an: Nghiem cua he phng trnh a cho la: x1 1; x2 2 ; x3 1.
Bai 3: Hng dan: Ta co D 8 0 ; he phng trnh a cho la he Cramer.
7
2

5
2

ap an: Nghiem cua he phng trnh a cho la: x1 ; x2 2 ; x3 .


Bai 4: Hng dan: Ta co D 5 0 ; he phng trnh a cho la he Cramer.
ap an: Nghiem cua he phng trnh a cho la: x1 2 ; x2 3 ; x3 5 .
Bai 5: Hng dan: Ta co D 10 0 ; he phng trnh a cho la he Cramer.
ap an: Nghiem cua he phng trnh a cho la: x1 2 ; x2 1 ; x3 1 .
Bai 6: Hng dan: Ta co D 27 0 ; he phng trnh a cho la he Cramer.
ap an: Nghiem cua he phng trnh a cho la: x1 3 ; x2 4 ; x3 5 .
Bai 7: Hng dan: Bien oi ma tran m rong cua he a ve dang:
1

0
A
0

-1

-1

: 5

-3 : -5
- 3 : - 2

10 : 0

He phng trnh a cho tng ng vi he phng trnh sau:


x4 5
x1 x2 x3

x 2 3 x3 3 x 4 - 5

x3 3 x 4 2

10 x 4 0

ap an: Vay he a cho co nghiem duy nhat la: x1 18 ; x2 11 ; x3 2 ; x4 0


Bai 8: Hng dan: Bien oi ma tran m rong cua he a cho ve dang:
1

0
A
0

-1

-5

-1

-2

: 4

: 5
: - 6

: - 2

He phng trnh a cho tng ng vi he phng trnh sau:


x1 2 x2 x3 x 4 4

x 2 3 x3 x 4 5

5
x

6
3
4

2x4 - 2

ap an: Vay he a cho co nghiem duy nhat la: x1 2 ; x2 1 ; x3 1 ; x4 1 .

wWw.kenhdaihoc.com - Knh Thng Tin - Hc Tp - Gi Tr

Bai 9: Giai he phng trnh


x1
2 x
1
x1
3x
1
2 x1

x2

4x2

x3

3x 2

2x4

5x 4

5x 4

3
14

7 x2

3 x3

9x4

8x 2

4 x3

2x4

22

Ta bien oi ma tran bo sung:


1

2
1

3
2

0
0

0
0

0
0

0
0

0 2

1 5

0 5

3 9

5
1

1
0
(1)

3 0

14
0

0
22

8 4 2
1

2 1

0 1

0 1 5
1

0 2

2 1 1
0

1 2

0 3

0 0

6 4 2

5
1

11
0
( 3)

3 0

7
0

0
1

0 2

2 1 1
0

1 2

0 3

0 3

11
( 2)
8

29
32
5

11
(4)
3

4
4

11
3

4
0

(1)

d1(-2) + d2
d1(-1) + d3
d1(-3) + d4
d1(-2) + d5

(2)

d2(-1) + d3
d2(-2) + d4
d2(-3) + d5

(3)

d 3 + d4
d3 + d5

(4)

d 4 + d5

Vay ta a a ve he phng trnh tng ng co dang tam giac:


2 x4
x1 x2
2x x x

2
3
4

2
x
3
4

3x4

5
11
3
4

He nay co mot nghiem duy nhat (giai t phng trnh cuoi i ngc len):
x4

4
17
29
.
, x3 , x 2 2 , x1
3
3
3

29
17
4
Vay nghiem o la: , 2 , , .
3

wWw.kenhdaihoc.com - Knh Thng Tin - Hc Tp - Gi Tr

Bai 10:
T he phng trnh a cho:
4 x1 0,24 x2 0,08 x3 8

0,09 x1 3 x2 0,15x3 9
0,04 x 0,08 x
4 x3 20
1
2

Suy ra:
0,06 x2 0,02 x3 2
x1

0,05 x3 3
x2 0,03 x1
x 0,01x 0,02 x
5
1
2
3

Ta co: x B x g , vi:
- 0,06
0

B 0,03 0
0,01 0,02

0,02
2


0,05 , g 3 .
5
0

e kiem tra ieu kien hoi tu ta tnh:


3

0 0,06 0,02 0,08 ;

1j

j 1
3

2j

0,03 0 0,05 0,08 ;

j 1
3

3j

0,01 0,02 0 0,03 .

j 1

Max bij Max{0,08;0,08;0,03} 0,08 1


i

j 1

thoa man ieu kien hoi tu.


Ap dung phng phap Gauss - Siedel

Chon x0 0;0;0 ta co bang ket qua sau:

xi

x1

x2

x3

x4

x1
x2
x3
2
3
5
1,92
3,19
5,04
1,9094
3,1944
5,0446
1,90923
3,19495
5,04485
Vay nghiem cua he phng trnh:
x1 = 1,90923;
x2 = 3,19495; x3 = 5,04485.
Bai 11:
T he phng trnh a cho:

wWw.kenhdaihoc.com - Knh Thng Tin - Hc Tp - Gi Tr

10 x1 x2 x3 15

2 x1 10 x2 x3 25
2 x 2 x 10 x 36
2
3
1

Suy ra:
0,1x2 0,1x3 1,5
x1

0,1x3 2,5
x2 0,2 x1
x 0,2 x 0,2 x
3,6
1
2
3

Ta co: x B x g , vi:
0

B 0,2
0,2

- 0,1
0
- 0,2

- 0,1
1,5


- 0,1 , g 2,5 .
3,6
0

e kiem tra ieu kien hoi tu ta tnh:


3

0 0,1 0,1 0,2 ;

1j

j 1
3

2j

0,2 0 0,1 0,3 ;

j 1

0,2 0,2 0 0,4 ;

3j

j 1
3

Max bij Max{0,2;0,3;0,4} 0,4 1 .


i

j 1

thoa man ieu kien hoi tu.


Ap dung phng phap Gauss - Siedel

Chon x0 0;0;0 ta co bang ket qua sau:

xi

x1

x2

x3

x4

x5

x6

x7

x8

x1
x2
1,5
2,5
0,89
1,84
1,036
2,042
0,990
1,987
1,003
2,004
0,999
1,999
1,000
2,000
1,000
2,000
Vay nghiem cua he phng trnh:
x1 = 1,000; x2 = 2,000;

x3
3,6
2,8
3,054
2,984
3,005
2,999
3,000
3,000
x3 = 3,000.

wWw.kenhdaihoc.com - Knh Thng Tin - Hc Tp - Gi Tr

Bai 12:
T he phng trnh a cho:
5 x1 x2 x3 5

x1 5 x2 x3 1
x x 5x 1
2
3
1

Suy ra:
0,2 x2 0,2 x3 1,0
x1

0,2 x3 0,2
x2 0,2 x1
x 0,2 x 0,2 x
0,2
1
2
3

Ta co: x B x g , vi:
0

B 0,2
0,2

- 0,2
0
- 0,2

- 0,2
1,0


- 0,2 , g 0,2 .
0,2
0

e kiem tra ieu kien hoi tu ta tnh:


3

0 0,2 0,2 0,4 ;

1j

j1
3

2j

0,2 0 0,2 0,4 ;

3j

0,2 0,2 0 0,4 ;

j1
3

b
j1

Max b ij Max{0,4; 0,4; 0,4} 0,4 1


i

j1

(thoa man ieu kien hoi tu).


Ap dung phng phap Gauss - Siedel

Chon x0 0;0;0 ta co bang ket qua sau:

xi

x1

x2

x3

x4

x5

x1
x2
1,00
0,20
0,92
-0,04
1,016
0,024
0,995
-0,008
0,997
-0,001
Vay nghiem cua he phng trnh:
x1 = 1;
x2 = 0;
x3 = 0.

x3
0,20
-0,04
0,024
-0,008
-0,001

wWw.kenhdaihoc.com - Knh Thng Tin - Hc Tp - Gi Tr

Bai 13:

T he phng trnh a cho:


10 x1 2 x2 x3 3

x1 10 x2 2 x3 13
- 2 x x 10 x 26
2
3
1

Suy ra:
0,2 x 2 0,1x3 0,3
x1

0,2 x3 1,3
x2 0,1x1
x 0,2 x 0,1x
2,6
1
2
3

Ta co: x B x g , vi:
0

B 0,1
0,2

0,2
0
0,1

0,1
0,3


0,2 , g 1,3 .
2,6
0

e kiem tra ieu kien hoi tu ta tnh:


3

0 0,2 0,1 0,3 ;

1j

j 1
3

2j

0,1 0 0,2 0,3 ;

j 1
3

0,2 0,1 0 0,3 ;

3j

j 1
3

Max bij Max{0,3;0,3;0,3} 0,3 1 .


i

j 1

thoa man ieu kien hoi tu.


Ap dung phng phap Gauss - Siedel

Chon x0 0;0;0 ta co bang ket qua sau:

xi

x1

x2

x3

x1
x2
0,3
1,3
0,82
1,84
0,949
1,940
Vay nghiem cua he phng trnh:
x1 1,000; x2 2,000;

x3
2,6
2,79
2,949
x3 3,000.

wWw.kenhdaihoc.com - Knh Thng Tin - Hc Tp - Gi Tr

Bai 14:
T he phng trnh a cho:

8 x1 2 x2 x3 5

x1 6 x2 x3 4
x 3 x 9 x 5
2
3
1
Suy ra:
0,25 x2 0,125x3 0,625
x1

0,16 x3 0,6
x2 0,16 x1
x 0,11x 0,33x
0,55
1
2
3

Ta co: x B x g , vi:
0

B 0,16
0,11

0,25
0
0,33

0,125
0,625

0,16 , g 0,6 .
0,55
0

e kiem tra ieu kien hoi tu ta tnh:


3

0 0,25 0,125 0,375 ;

1j

j 1
3

2j

0,16 0 0,16 0,32 ;

j 1
3

3j

0,11 0,33 0 0,44 ;

j 1
3

Max bij Max{0,375;0,32;0,44} 0,44 1 .


i

j 1

thoa man ieu kien hoi tu.


Ap dung phng phap Gauss - Siedel

Chon x0 0;0;0 ta co bang ket qua sau:

xi

x1

x2

x3

x4

x1
0,625
0,843
0,944
0,966

x2
0,6
0,822
0,897
0,904

x3
0,55
0,913
0,940
0,966

wWw.kenhdaihoc.com - Knh Thng Tin - Hc Tp - Gi Tr

x5

x6

0,971
0,909
0,971
0,909
Vay nghiem cua he phng trnh:
x1 0,971; x2 0,909;
Bai 15:
T he phng trnh a cho:

0,956
0,956
x3 0,956.

5 x1 x2 x3 6

x1 6 x2 x3 8
2 x x 8 x 8
3
1 2
Suy ra:
0,2 x2 0,2 x3
1,2
x1

0,167 x3 1,333
x2 0,167 x1
x 0,25 x 0,125x
1,0
1
2
3

Ta co: x B x g , vi:
0,2 - 0,2
0
1,2

B 0,167 0
0,167 , g 1,333 .
0,25 0,125 0

1,0

e kiem tra ieu kien hoi tu ta tnh:


3

0 0,2 0,2 0,4 ;

1j

j 1

2j

0,167 0 0,167 0,334 ;

j 1
3

3j

0,25 0,125 0 0,375 ;

j 1
3

Max bij Max{0,4;0,334;0,375} 0,4 1 .


i

j 1

thoa man ieu kien hoi tu.


Ap dung phng phap Gauss - Siedel

Chon x0 0;0;0 ta co bang ket qua sau:

xi

x1

x2

x3

x1
1,200
0,733
0,900

x2
-1,333
-0,966
-1,122

x3
1,000
0,533
0,696

wWw.kenhdaihoc.com - Knh Thng Tin - Hc Tp - Gi Tr

x4

x5

x6

x7

x8

x9

0,836
-1,066
0,860
-1,087
0,851
-1,079
0,854
-1,083
0,853
-1,081
0,853
-1,081
Vay nghiem cua he phng trnh:
x1 0,853; x2 -1,081;

0,635
0,658
0,649
0,652
0,651
0,651
x3 0,651.

wWw.kenhdaihoc.com - Knh Thng Tin - Hc Tp - Gi Tr


BI TP CHNG 4:

A THC NI SUY V PHNG PHP BNH PHNG B NHT


(PHN HM NI SUY NEWTON)
Bi 17.
Cho ham so f(x) thoa man:
xi
0
2
4
f(xi)
5
-2
1
Xy dng hm ni suy Newton.
Bi 18.
Cho ham so f(x) thoa man
xi
-1
0
1
2
f(xi)
3
1
-2
4
Xy dng hm ni suy Newton.
Bi 19.
Cho ham so f(x) thoa man
xi
1
2
3
4
f(xi)
3
2
-1
5
Xy dng hm ni suy Newton.
Bi 20.
Cho ham so f(x) thoa man
xi
1
2
3
4
f(xi)
2
3
-1
5
Xy dng hm ni suy Newton.
Bi 21.
Cho ham so f(x) thoa man
xi
-1
0
1
2
f(xi)
3
4
6
7
Xy dng hm ni suy Newton.
Bi 22.
Cho ham so f(x) thoa man:
xi
1
2
3
4
f(xi)
17
27,5
76
210,5
Xy dng hm ni suy Newton.

BI GII

wWw.kenhdaihoc.com - Knh Thng Tin - Hc Tp - Gi Tr


Bi 17.
Cho ham so f(x) thoa man:
xi
0
f(xi)
5
Lp bng sai phn:

2
-2

xi

f(xi)

-2

-7

4
1

2f(xi)

f(x i)

10

Hm ni suy Newton:
Ln x 5 7

Vi:

x x0
x x0 x x1
10
1.h
2!.h 2

x0 = 0; x1 = 2; x2 = 4; h = 2 v n = 2. Ta c:

L2 x 5 7

x0
x 0 x 2 5 x2 6 x 5 .
10
1.2
1.2.22
4

Bi 18.
Xy dng hm ni suy Newton tho mn:
xi
f(xi)

-1
3

0
1

1
-2

Gii.
Lp bng sai phn:
xi

f(xi)

-1

-2

-2

-3

Hm ni suy Newton:

f(x i)

2f(xi)

3 f(xi)

-1
9

10

2
4

wWw.kenhdaihoc.com - Knh Thng Tin - Hc Tp - Gi Tr


Ln x 3 2

Vi:

x x0 x x0 x x1
x x0 x x1 x x2

10
2
1.h
2!.h
3!.h3

x0 = -1; x1 = 0; x2 = 1; x3 = 2; h = 1 v n = 3. Ta c:
x (1) x 1 x 0
x 1x 0x 1

10
1
1.2
1.2.3
5 3 1 2 25
x x
x 1 .
3
2
6

L3 x 3 2

Bi 19.
xi
f(xi)
Lp bng sai phn:

1
3

2
2

3
-1

2f(xi)

xi

f(xi)

-1

-1

-3

-2

f(x i)

4
5

3 f(xi)

11

Hm ni suy Newton:
Ln x 3

Vi:

x x0 x x1 11 x x0 x x1 x x2
x x0
2
1.h
2!.h 2
3!.h3

x0 = 1; x1 = 2; x2 = 3; x3 = 4; h = 1 v n = 3. Ta c:
x 1
x 1x 2 11 x 1x 2 x 3
2
1
1 .2
1.2.3
11
133
x 3 12 x 2
x9
6
6

L3 x 3

Bi 20.
Cho ham so f(x) thoa man
xi
1
f(xi)
2
Lp bng sai phn:
xi

f(xi)

2
3

f(x i)

3
-1

2f(xi)

3 f(xi)

4
5

wWw.kenhdaihoc.com - Knh Thng Tin - Hc Tp - Gi Tr


1

-1

-4

-5

10

15

Hm ni suy Newton:
Ln x 2

Vi:

x x0
x x0 x x1 15 x x0 x x1 x x2
5
1.h
2!.h 2
3!.h3

x0 = 1; x1 = 2; x2 = 3; x3 = 4; h = 1 v n = 3. Ta c:

x 1x 2 15 x 1x 2x 3
x 1
5
1
1 .2
1.2.3
15
35
x3 x 2 36 x 19 .
6
2

L3 x 2

Bi 21.
Cho ham so f(x) thoa man
xi
-1
f(xi)
3
Lp bng sai phn:

0
4

1
6

2f(xi)

xi

f(xi)

-1

-1

f(x i)

3 f(xi)

-2

Hm ni suy Newton:
Ln x 3

Vi:

x x0 x x0 x x1
x x0 x x1 x x2

2
2
1.h
2!.h
3!.h 3

x0 = -1; x1 = 0; x2 = 1; x3 = 2; h = 1 v n = 3. Ta c:
x (1) x 1 x 0
x 1x 0x 1

2
1
1.2
1.2.3
1 3 1 2 11
x x x4 .
3
2
6

L3 x 3

2
7

wWw.kenhdaihoc.com - Knh Thng Tin - Hc Tp - Gi Tr


Bi 22.
Cho ham so f(x) thoa man:
xi
1
f(xi)
17
Lp bng sai phn:

2
27,5

3
76

2f(xi)

xi

f(xi)

17

27,5

10,5

76

48,5

38

210,5

134,5

86

f(x i)

3 f(xi)

48

Hm ni suy Newton:
Ln x 17 10,5

Vi:

x x0
x x0 x x1 48 x x0 x x1 x x2
38
1.h
2!.h 2
3!.h3

x0 = 1; x1 = 2; x2 = 3; x3 = 4; h = 1 v n = 3. Ta c:
x 1
x 1x 2 48 x 1x 2 x 3
38
1
1 .2
1.2.3
3
2
8 x 29 x 41,5 x 3,5

L3 x 17 10,5

4
210,5

wWw.kenhdaihoc.com - Knh thng tin -Hc tp - Gii tr


Bai 1. Cho a thc p(x) = 3x5 + 8x4 2x2 + x 5. Dng s Hoocner:
a. Tnh p(3)
b. Xc nh a thc p(y-2).
Bai 2. Cho p x x 6 5x 4 2 x 3 x 1 . Dng s Hoocner:
a. Tnh p(-1).
b. Xc nh a thc p(y+3).
Bai 3. Cho p x 2 x 6 4 x 5 x 2 x 2 . Dng s Hoocner:
a. Tnh p(2).
b. Xc nh p(y+2).
Bai 4. Cho p x x5 2 x 4 x3 3x 2 4 x 1 . Dng s Hoocner:
a. Tnh p(-1,5).
b. Xc nh p(y-1,5).
Bai 5. Cho p x 3x 3 2 x 2 5x 7 . Dng s Hoocner:
a. Tnh p(3).
b. Xc nh p(y-3).

Gii.
Bai 1.
a) p dng s Hoocner:
3

p(x)

-2

51

153

453 1362

17

51

151

454 1357

c=3
3

-5

Vy p(3) = 1357.
b) Xc nh a thc p(y-2)
p(y-2)

3
c = -2
3

8
-6
2
-6

0
-4
-4
8

-2
8
6
-8

1
-12
-11
4

-5
22
17

wWw.kenhdaihoc.com - Knh thng tin -Hc tp - Gii tr


3

-4
-6
-10
-6
-16
-6
-22

3
3
3

4
20
24
32
56

-2
-48
-50

-7

Vy a thc p(y-2) = 3y5 -22y4 +56y3 -50y2 -7y +17.


Bai 2. Ta co: p x x 6 5x 4 2 x 3 x 1
a) p dng s Hoocner:
1

p(x)
c=-1

-5

-1

-1

-1

-6

-5

-1

-4

-6

-6

Vy p(-1) = -6.
b) Xc nh a thc p(y+3)
p(y+3)

1
c=3
1
1
1
1
1
1

0
3
3
3
6
3
9
3
12
3
15
3
18

-5
9
4
18
22
27
49
36
85
45
130

2
12
14
66
80
147
227
255
482

0
42
42
240
282
681
963

-1
126
125
846
971

Vy a thc p(y+3) = y6 +18y5 +130y4 +482y3 +963y2 +971y +374.

-1
375
374

wWw.kenhdaihoc.com - Knh thng tin -Hc tp - Gii tr


Bai 3.

px 2 x 6 4 x 5 x 2 x 2

a) p dng s Hoocner:
p(x)

-1

4
8

16
16

32
32

64
63

126
127

254
256

c=2
Vy p(2) = 256.

b) Xc nh a thc p(y+2)
p(y+2)

2
c=2
2
2
2
2
2
2

4
4
8
4
12
4
16
4
20
4
24
4
28

0
16
16
24
40
32
72
40
112
48
160

0
32
32
80
112
144
256
224
480

-1
64
63
224
287
512
799

1
126
127
574
701

2
254
256

Vy a thc p(y+2) = 2y6 +28y5 +160y4 +480y3 +799y2 +701y +256.


Bai 4.
a) p dng s Hoocner:
p(x)
c=

Vy p(-1,5) = 1115/32
b) Xc nh a thc p(y-1,5 )
p(y-1,5)
c = -1,5

wWw.kenhdaihoc.com - Knh thng tin -Hc tp - Gii tr

Vy a thc p(y-1,5) = -y5 +(19/2)y4 +y3 +(123/4)y2 -(703/16)y +


1115/32.
Bai 5.

a) p dng s Hoocner:

p(x)

-5

33

84

11

28

91

c=3
3
Vy p(3) = 91.

b) Xc nh a thc p(y-2)
p(y-2)

3
c = -3
3
3
3

2
-9
-7
-9
-16
-9
-25

Vy a thc p(y-3) = 3y3 -25y2 +64y -41.

-5
21
16
48
64

7
-48
-41

wWw.kenhdaihoc.com - Knh thng tin -Hc tp - Gii tr


BI TP CHNG 4:

A THC NI SUY V PHNG PHP BNH PHNG B NHT


(PHN BNG NI SUY AYKEN)
Bi 12.
Cho ham so f(x) thoa man:
xi
0
1
2
4
f(xi)
2
3
-1
0
Tnh f(3); f(5) bng cch xy dng bng ni suy Ayken dng 1 v dng 2 .
Bi 13.
Cho ham so f(x) thoa man
xi
1
2
3
4
f(xi)
17,0
27,5
76
210,5
Tnh f(5) bng cch xy dng bng ni suy Ayken dng 1 v dng 2 .
Bi 14.
Cho ham so f(x) thoa man
xi
1
2
3
4
5
f(xi)
2
4
5
7
8
Tnh f(2,5) bng cch xy dng bng ni suy Ayken dng 1 v dng 2 .
Bi 15.
Cho ham so f(x) thoa man
xi
1
2
3
4
f(xi)
2
3
-1
5
Tnh f(3,5) bng cch xy dng bng ni suy Ayken dng 1 v dng 2 .
Bi 16.
Cho ham so f(x) thoa man
xi
1
2
3
4
7
f(xi)
3
2
7
-1
0
Tnh f(2,5) bng cch xy dng bng ni suy Ayken dng 1 v dng 2 .
BI GII
Bi 12.
a)
a1) p dng bng Ayken (dng 1)
Trng hp c = 3, ta c bng ni suy Ayken sau:
xi - x j
j=0
j=1
j=2
i=0
3
-1
-2

j=3
-4

di
-24

wWw.kenhdaihoc.com - Knh thng tin -Hc tp - Gii tr


i=1
i=2
i=3
W(3) = 3.2.1.(-1) = -6

1
2
4

2
1
3
n

p dng cng thc: f c W c


i 0

-1
1
2

-3
-2
-1

6
-4
-24

yi
, ta c:
di

3 1
0
6
3
2
1
f 3 6

6 4 .
24 6 4 24
12 12 12

a2) p dng bng Ayken (dng 2)


xi

yi

Loi(x) Lo1i(x)

-1

-2,5

-10

0,5

Lo12ix xi - c
-3
-2
-1
-4

Vy f(3) -4.
b)
b1) Trng hp c = 5, ta c bng ni suy Ayken sau:
xi - x j
j=0
j=1
j=2
i=0
5
-1
-2
i=1
1
4
-1
i=2
2
1
3
i=3
4
3
2
W(3) = 5.4.3.1= 60
n

p dng cng thc: f c W c


i 0

j=3
-4
-3
-2
1

yi
, ta c:
di

3
1
0
2
1 1 1
f 5 60

60
3 15 5 17 .
40 12 12 24
20 4 12

b2) p dng bng Ayken (dng 2)

di
-40
12
-12
24

wWw.kenhdaihoc.com - Knh thng tin -Hc tp - Gii tr


xi

yi

Loi(x) Lo1i(x)

-1

-5,5

-43

-0,5

-3

Lo12ix xi - c
-5
-4
-3
17

-1

Vy f(5) .
Bi 13.
a) p dng bng Ayken (dng 1)
Trng hp c = 5, ta c bng ni suy Ayken sau:
xi - x j
j=0
j=1
j=2
i=0
4
-1
-2
i=1
1
3
-1
i=2
2
1
2
i=3
3
2
1
W(5) = 4.3.2.1=24

j=3
-3
-2
-1
1

yi
, ta c:
i 0 d i
27,5 76 210,5
17
f 5 24

479 .
6
4
6
24

p dng cng thc: f c W c

b) p dng bng Ayken (dng 2)

xi

yi

Loi(x) Lo1i(x)

17

27,5

76

135

287

210,5

275

383

Lo12ix xi - c
-4

59

-3

Vy f(5) 479
Bi 14.
a) p dng bng Ayken (dng 1)
Trng hp c = 2,5, ta c bng ni suy Ayken sau:

-2
479

-1

di
-24
6
-4
6

wWw.kenhdaihoc.com - Knh thng tin -Hc tp - Gii tr


xi - xj
j=0
j=1
j=2
i=0
1,5
-1
-2
i=1
1
0,5
-1
i=2
2
1
-0,5
i=3
3
2
1
i=4
4
3
2
W(2,5) = (1,5).(0,5)(-0,5)(-1,5)(-2,5) = -1,40625.
n

p dng cng thc: f c W c


i 0

j=3
-3
-2
-1
-1,5
1

j=4
-4
-3
-2
-1
-2,5

di
36
-3
-2
9
-60

yi
, ta c:
di

.
b) p dng bng Ayken (dng 2)
xi

yi

Loi(x) Lo1i(x)

4,25

4,625

4,5

4,875

4,25

Lo12ix

xi - c
-1,5
-0,5

4,875

0,5
4,5
4,5625 4,40625

1,5
2,5

Vy f(5) 4,40625
Bi 15.
a) p dng bng Ayken (dng 1)
Trng hp c = 2,5, ta c bng ni suy Ayken sau:
xi - x j
j=0
j=1
j=2
i=0
2,5
-1
-2
i=1
1
1,5
-1
i=2
2
1
0,5
i=3
3
2
1
W(2,5) = (2,5).(1,5).(0,5).(-0,5) = -0,9375

j=3
-3
-2
-2
-0,5

di
-15
3
-1
-3

wWw.kenhdaihoc.com - Knh thng tin -Hc tp - Gii tr


n

p dng cng thc: f c W c


i 0

yi
, ta c:
di

3 1 5
5
2
2
f 2,5 0,9375

0,9375 1 1 0,1875 .
3
15 3 1 3
15

b). p dng bng Ayken (dng 2)

Loi(x) Lo1i(x Lo12ix

4,5

-1

-1,75

-4.875

4,5

4,5

xi - c
-2,5
-1,5
-0,5

-0,1875

Vy f(2.5) -0,1875
Bi 16.
a) p dng bng Ayken (dng 1)
Trng hp c = 2,5 ta c bng ni suy Ayken sau:
xi - xj
j=0
j=1
j=2
i=0
1,5
-1
-2
i=1
1
0,5
-1
i=2
2
1
-0,5
i=3
3
2
1
6
5
4
W(2,5) = (1,5).(0,5).(-0,5).(-1,5).(-4,5) = -2,53125

0.5

j=3
-3
-2
-1
-1,5
3

j=4
-6
-5
-4
-3
-4,5

Lo123ix

xi - c

yi
, ta c:
i 0 d i
3 2 7 1
f 2,5 2,53125 5,3953125 .
54 5 4 27

p dng cng thc: f c W c

b) p dng bng Ayken (dng 2)

Loi(x) Lo1i(x Lo12ix

di
54
-5
-4
27
-1620

wWw.kenhdaihoc.com - Knh thng tin -Hc tp - Gii tr


1

1,5

6,0

3,75

0,5

-1

1,0

1,375 4,9375

1,5

2,25

1,575

Vy f(2.5) 5,3953.

-1,5
-0,5

4,0219

5,3953

4,5

wWw.kenhdaihoc.com - Knh thng tin -Hc tp - Gii tr


BI TP CHNG 4:

A THC NI SUY V PHNG PHP BNH PHNG B NHT


(PHN HM NI SUY LAGRANGE)
Bi 6.
Cho ham so f(x) thoa man:
xi
1
2
3
4
5
f(xi)
3
2
7
-1
0
Tm ham noi suy Lagrang cua f(x); tnh f(3,5).
Bi 7.
Cho ham so f(x) thoa man
xi
1
2
3
4
f(xi)
17,0
27,5
76
210,5
Tm ham noi suy Lagrang cua f(x), tnh f(5).
Bi 8.
Cho ham so f(x) thoa man:
xi
0
2
3
5
f(xi)
1
3
2
5
Tm ham noi suy Lagrang cua f(x); tnh f(4).
Bi 9.
Cho ham so f(x) thoa man
xi
1
2
3
4
f(xi)
2
3
4
5
Tm ham noi suy Lagrang cua f(x), tnh f(5).
Bi 10.
Cho ham so f(x) thoa man
xi
1
2
3
4
7
f(xi)
17,0
27,5
76
210,5
1970
Tm ham noi suy Lagrang cua f(x), tnh f(5).
Bi 11.
Cho ham so f(x) thoa man
xi
1
2
3
4
5
f(xi)
2
4
5
7
8
Tm ham noi suy Lagrang cua f(x), tnh f(2,5).

wWw.kenhdaihoc.com - Knh thng tin -Hc tp - Gii tr


BI GII
Bi 6.
W(x)=(x-1)(x-2)(x-3)(x-4)(x-5)
W*(x0)=W*(1)=(1-2)(1-3)(1-4)(1-5)=(-1)(-2)(-3)(-4)= 24
W*(x1)=W*(2)=(2-1)(2-3)(2-4)(2-5)=(1)(-1)(-2)(-3)= -6
W*(x2)=W*(3)=(3-1)(3-2)(3-4)(3-5)=(2)(1)(-1)(-2)= 4
W*(x3)=W*(4)=(4-1)(4-2)(4-3)(4-5)=(3)(2)(1)(-1)=
-6
W*(x4)=W*(5)=(5-1)(5-2)(5-3)(5-4)=(4)(3)(2)(1)=
24
p dng cng thc :
n

yi
.
*
i 0 x xi W xi

Ln x Wx

Ta c:
3

2
7
1
0
L4 ( x) (x - 1)(x - 2)(x - 3)(x - 4)(x - 5)

(x - 1)24 ( x 2)(6) ( x 3) 4 ( x 4)( 6) ( x 5)24


( x 2)( x 3)( x 4) ( x 1)( x 3)( x 4) 7( x 1)( x 2)( x 4) ( x 1)( x 2)( x 3)
L4 x x 5

8
3
4
6

41 4 81 3 1963 2 521

x x
x
x 70 .
24
4
24
4

f(3,5)

41
81
1963
521
(3,5) 4 (3,5) 3
(3,5) 2
(3,5) 70 4,211 .
24
4
24
4

Bi 7.
W(x)=(x-1)(x-2)(x-3)(x-4)
W*(x0)=W*(1)=(1-2)(1-3)(1-4)=(-1)(-2)(-3)= -6
W*(x1)=W*(2)=(2-1)(2-3)(2-4)=(1)(-1)(-2)= 2
W*(x2)=W*(3)=(3-1)(3-2)(3-4)=(2)(1)(-1)= -2
W*(x3)=W*(4)=(4-1)(4-2)(4-3)=(3)(2)(1)= 6
p dng cng thc :
n

yi
.
*
i 0 x xi W xi

f ( x) Ln x W x

Ta c:
17
27,5
76
210,5
L3 ( x) (x - 1)(x - 2)(x - 3)(x - 4)

(x - 1)(-6) ( x 2).2 ( x 3)( 2) ( x 4).6


L3 x

17( x 2)( x 3)( x 4) 27,5( x 1)( x 3)( x 4) 76( x 1)( x 2)( x 4) 210,5( x 1)( x 2)( x 3)

6
2
2
6

8 x 3 29 x 2 41,5 x 3,5 .

f(5) L3 (5) 8.(5) 3 29.(5) 2 41,5.(5) 3,5 = 479.


Bi 8.
W(x)=(x-0)(x-2)(x-3)(x-5)

wWw.kenhdaihoc.com - Knh thng tin -Hc tp - Gii tr


W*(x0)=W*(0)=(0-2)(0-3)(0-5)=(-2)(-3)(-5)= -30
W*(x1)=W*(2)=(2-0)(2-3)(2-5)=(2)(-1)(-3)= 6
W*(x2)=W*(3)=(3-0)(3-2)(3-5)=(3)(1)(-2)=
-6
*
*
W (x3)=W (5)=(5-0)(5-2)(5-3)=(5)(3)(2)=
30
p dng cng thc :
n

yi
.
*
i 0 x xi W xi

f ( x) Ln x W x

Ta c:

1
3
2
5
L3 ( x) (x - 0)(x - 2)(x - 3)(x - 5)

(x - 0)(-30) ( x 2).6 ( x 3)(6) ( x 5).30


1

3
2
5
L 3 x x x 2 x 3x 5

x 30 6x 2 (6)x 3 30x 5
3
13
62
x3 x 2 x 1 .
10
6
15
3
13
62
31
f(4) .4 3 .4 2 .4 1 .
10
6
15
15

Bi 9.
W(x)=(x-1)(x-2)(x-3)(x-4)
W*(x0)=W*(1)=(1-2)(1-3)(1-4)=(-1)(-2)(-3)= -6
W*(x1)=W*(2)=(2-1)(2-3)(2-4)=(1)(-1)(-2)= 2
W*(x2)=W*(3)=(3-1)(3-2)(3-4)=(2)(1)(-1)=
-2
*
*
W (x3)=W (4)=(4-1)(4-2)(4-3)=(3)(2)(1)=
6
p dng cng thc :
n

yi
.
*
i 0 x xi W xi

f ( x) Ln x W x

Ta c:

2
3
4
5
L3 ( x) (x - 1)(x - 2)(x - 3)(x - 4)

(x - 1)(-6) ( x 2).2 ( x 3)( 2) ( x 4).6

2
3
4
5

L 3 x x 1x 2 x 3x 4

x 1 6 2x 2 2 x 3 6x 4

x 1.

f(5) = 5+1 = 6.
Bi 10.
a thc ni suy cn tm l:
17( x 2)( x 3)( x 4)( x 7) 27,5( x 1)( x 3)( x 4)( x 7) 76( x 1)( x 2)( x 4)( x 7)
L4 x

(1 2)(1 3)(1 4)(1 7)

(2 1)(2 3)(2 4)(2 7)

(3 1)(3 2)(3 4)(3 7)

210,5( x 1)( x 2)( x 3)( x 7) 1970( x 1)( x 2)( x 3)( x 4)

( 4 1)( 4 2)(4 3)(4 7)


(7 1)(7 2)(7 3)(7 4)

wWw.kenhdaihoc.com - Knh thng tin -Hc tp - Gii tr


x 4 2 x3 6 x 2 8,5 x 20,5 .

f(5) L4 (5) 54 2.53 6.52 8,5.5 20,5 = 503.


Bi 11.
2( x 2)( x 3)( x 4)( x 5) 4( x 1)( x 3)( x 4)( x 5) 5( x 1)( x 2)( x 4)( x 5)
L4 x

(1 2)(1 3)(1 4)(1 5)

(2 1)(2 3)(2 4)(2 5)

(3 1)(3 2)(3 4)(3 5)

7( x 1)( x 2)( x 3)( x 5) 8( x 1)( x 2)( x 3)( x 4)

(4 1)(4 2)( 4 3)( 4 5)


(5 1)(5 2)(5 3)(5 4)

x4
25 2 31
2x3
x x 7.
6
3
2
4
2,5
25
31
3
2
f(2,5) L4 ( 2,5)
2.2,5 2,5 .2,5 7 = 4,40625.
6
3
2

wWw.kenhdaihoc.com - Knh Thng Tin - Hc Tp - Gi Tr

BI TP CHNG 4:

A THC NI SUY V PHNG PHP BNH PHNG B NHT


(PHN PHNG PHP BNH PHNG B NHT)
Bi 23. Cho bang gia tr ham
xi
-1
0
1
2
f(xi)
3
4
6
7
Tm ham xap x bang phng phap bnh phng be nhat vi quan he gia y va x
la: y f(x) a bx .
Bi 24. Cho bang gia tr ham
xi
0
1
2
3
4
f(xi)
1,00
3,85
6,50
9,35
12,05
Tm ham xap x bang phng phap bnh phng be nhat vi quan he gia y va x
la: y f(x) a bx .
Bi 25.
Cho bang gia tr ham
xi
7
8
9
10
11
12
13
f(xi)
7,4
8,4
9,1
9,4
9,5
9,5
9,4
Tm ham xap x bang phng phap bnh phng be nhat vi quan he gia y va x
la: y f(x) a bx cx 2 .
Bi 26.
Cho bang gia tr ham
xi
0,78
1,56
2,34
3,12
3,81
f(xi)
2,5
1,2
1,12
2,25
4,28
Tm ham xap x bang phng phap bnh phng be nhat vi quan he gia y va x
la: y f(x) a bx cx 2 .
Bi 27.
Cho bang gia tr ham
xi
19
22
25
28
32
35
f(xi)
0,660
0,367
0,223
0,140
0,084
0,060
Tm ham xap x bang phng phap bnh phng be nhat vi quan he gia y va x i)
ii) y f(x) a bx cx 2 ;
iii) y aebx
y f(x) a bx ;
Bi 28.
Cho bang gia tr ham

wWw.kenhdaihoc.com - Knh Thng Tin - Hc Tp - Gi Tr

xi
2
4
6
8
10
12
f(xi)
7,32
8,24
9,20
10,19
11,01
12,05
Tm ham xap x bang phng phap bnh phng be nhat vi quan he gia y va x i)
y f(x) a bx ;
ii) y f(x) a bx cx 2 ;
iii) y axb
BI GII
Bi 23.
Lap bang so:
k
xk
(xk)2
1
-1
1
2
0
0
3
1
1
4
2
4

2
6
T o ta co he phng trnh sau:
4a

2a

yk
3
4
6
7
20

xk yk
-3
0
6
14
17

2b 20
6b 17

Giai he phng trnh tren ta thu c:


a 4,3 ;
b 1,4
Vay ham bac nhat can tm co dang: f x 4,3 1,4 x .
Bi 24.
Lap bang so:
k
xk
(xk)2
yk
xk yk
1
0
0
1,00
0
2
1
1
3,85
3,85
3
2
4
6,50
13,00
4
3
9
9,35
28,05
5
4
16
12,05
48,20

10
30
32,75
93,10
T o ta co he phng trnh sau:
5a 10b 32,75

10a 30b 93,1

Giai he phng trnh tren ta thu c:


a 1,03 ;
b 2,76

wWw.kenhdaihoc.com - Knh Thng Tin - Hc Tp - Gi Tr

Vay ham bac nhat can tm co dang:


Bi 25.
Lap bang so:
k xk
(xk)2 (xk)3 (xk)4
1 7
49
343
2401
2 8
64
512
4096
3 9
81
729
6561
4 10
100
1000 10000
5 11
121
1331 14641
6 12
144
1728 20736
7 13
169
2197 28561
70
728
7840 86996
T o ta co he phng trnh sau:

f x 1,03 2,76 x .

yk
7,4
8,4
9,1
9,4
9,5
9,5
9,4
62,7

xk yk
51,8
67,2
81,9
94,0
104,5
114,0
122,2
635,6

(xk)2 yk
362,6
537,6
737,1
940,0
1149,5
1368,0
1588,6
6683,4

7 a 70b 728c 62,7

70a 728b 7840c 635,6


728a 7840b 86996 6683,4

Giai he phng trnh tren ta thu c:


a=

34
;
7

b = 2,5

c=

47
420

Vay ham bac hai can tm co dang:


f x

34
47 2
2,5 x
x .
7
420

Bi 26.
Lap bang so:
k
xk
(xk)2
(xk)3
(xk)4
1 0,78 0,608
0,475
0,37
2 1,56 2,434
3,796
5,922
3 2,34 5,476 12,813
29,98
4 3,12 9,734
30,37
94,759
5 3,81 14,516 55,306 210,717
11,61 32,769 102,76 341,818
T o ta co he phng trnh sau:

yk
2,5
1,2
1,12
2,25
4,28
11,35

xk yk
1,95
1,872
2,621
7,02
16,301
29,77

(xk)2 yk
1,52
1,921
6,133
21,9
62,128
94,602

wWw.kenhdaihoc.com - Knh Thng Tin - Hc Tp - Gi Tr

11,61b 32,769c
11,35
5a

11,61a 32,769b 102,76c 29,77


32,769a 102,76b 341,818c 94,602

Giai he phng trnh tren ta thu c:


a 5,045;
b -4,043
Vay ham bac hai can tm co dang:

c 1,009

y f x 5,045 4,043x 1,009 x 2 .

Bi 27.
Lap bang so:
k Xk=xk (xk)2
yk
xk yk
1 19
361
0,660 12,5
2 22
484
0,367
8,1
3 25
625
0,223
5,6
4 28
784
0,140
3,9
5 32
1024 0,084
2,7
6 35
1225 0,060
2,1
161
4503 1,534 34,9
i) Ta co he phng trnh sau:

(xk)3
6859
10648
15625
21952
32768
42875
130727

(xk)4
yk(xk)2
130321
238,26
234256 177,628
390625 139,375
614656
109,76
1048576 86,016
1500625
73,5
3919059 824,539

6a 161b 1,534

161a 4503b 34,9

Giai he phng trnh tren ta thu c:


a = 1,176;
b = - 0,034
Vay ham bac nhat can tm co dang: f x 1,176 0,034x .
ii) Ta co he phng trnh sau:
6a 161b 4503c 1,534

161a 4503b 130727c 34,897


4503a 130727b 3919059c 824,539

Giai he phng trnh tren ta thu c:


a = 3,4228;
b = - 0,2076;
c = 0,0032
Vay ham can tm co dang: f x 3,4228 0,2076x 0,0032x 2 .
iii) S dng h phng trnh sau:

Yk=lnyk
-0,42
-1,0
-1,5
-2,0
-2,5
-2,8
-10,22

XkYk
-7,98
-22
-37,5
-56
-79,36
-98
-300,84

wWw.kenhdaihoc.com - Knh Thng Tin - Hc Tp - Gi Tr

n
n

n
A

B
X

Yi

i 1
i 1
n
n
n
A X B X 2 X Y

i
i
i 1
i 1
i 1
i 1

Ta c:
6 A 161B 10,179

161A 4503B 300,298

Suy ra
A = 2,3;
B = -0,15
A
2,3
Nn a e e 9,87;
b -0,1488 .
Vay ham can tm co dang: y aebx 9,87e 0,1488 x .
Bi 28.
Lap bang so:
k Xk=xk (xk)2
yk
xk yk
(xk)3
(xk)4
1
2
4
7,32
14,64
8
16
2
4
16
8,24
32,96
64
256
3
6
36
9,20
55,2
216
1296
4
8
64 10,19 81,52
512
4096
5 10
100 11,01 110,1
1000
10000
6 12
144 12,05 144,6
1728
20736
42
364 58,01 439,02 3528
36400
i) Ta co he phng trnh sau:

yk(xk)2
Yk=lnyk
29,28
1,990
131,84
2,109
331,2
2,219
652,16
2,321
1101
2,398
1735,2
2,489
3980,68 13,526

6a 42b 58,01

42a 364b 439,02

Giai he phng trnh tren ta thu c:


a = 6,4;
b = 0,47
Vay ham bac nhat can tm co dang: f x 6,4 0,47 x .
ii) Ta co he phng trnh sau:
6a 42b 364c 58,01

42a 364b 3528c 439,02


364a 3528b 36400c 3980,68

Giai he phng trnh tren ta thu c:


a = 6,38;
b = 0,47;
c = 0,00017
Vay ham can tm co dang: f x 6,38 0,47 x 0,00017 x 2 .
iii) S dng h phng trnh sau:(tnh log theo c s 10)

XkYk
3,98
8,436
13,314
18,568
23,98
29,868
98,146

wWw.kenhdaihoc.com - Knh Thng Tin - Hc Tp - Gi Tr

n
n

n
A

B
X

Yi

i 1
i 1
n
n
n
A X B X 2 X Y

i
i
i 1
i 1
i 1
i 1

Ta c:
6,00 A 4,66 B 5,870

4,66 A 4,04 B 4,678

Suy ra
A = 0,76; B = 0,28
A
0, 76
Nn a 10 10 6;
b 0,28 .
Vay ham can tm co dang: y axb 6.x 0, 28 .

wWw.kenhdaihoc.com - Knh Thng Tin - Hc Tp - Gi Tr

BI TP CHNG 5.
TNH GN NG O HM V TCH PHN XC NH
Bi 1: Tnh gi tr o hm cp 1 v cp 2, nu gi tr ca hm c cho trong
bng sau:
xi
1,0
1,1
1,2
1,3
1,4
1,5
1,266
1,326
1,393
1,469
1,553
1,647
yi=f(xi)
Bi 2: Tnh gi tr o hm cp 1 v cp 2, nu gi tr ca hm c cho trong
bng sau:
xi
0,4
0,6
0,8
1,0
1,2
1,4
0,4000
1,4848
2,6813
3,9975
5,3456
6,2465
yi=f(xi)
Bi 3:
Tnh gan ung y/(50) cua ham so y = lgx da vao bang gia tr a cho sau:
xi
50
55
60
yi = lgxi
1,6990
1,7404
1,7782
Bi 4:
Cho hm f(x) bi bng sau:
xi
50
55
60
65
yi=log(xi)
1,6990
1,7404
1,7782
1,8129
p dng a thc ni suy tnh gn ng o hm ca hm f(x) ti x = 50 v so
snh vi kt qu tnh trc tip.
p s: y/(50) 0,0087
Bi 5:
Cho hm f(x) bi bng sau:
xi
0,98
1,00
1,02
yi=f(xi)
0,7739332
0,7651977
0,7563321
Tnh gn ng o hm ca hm f(x) ti x = 1.
p s: y/(1) -0,4400275
Bi 6:
Cho ham y f x di dang bang sau:
x
0
1
2
3
4
5
6
7
8
y
12,3 11,1
7,2
4,1
6,3
8,8
9,2
10,8 13,1
Tnh tch phan:

wWw.kenhdaihoc.com - Knh Thng Tin - Hc Tp - Gi Tr

I f ( x)dx
0

theo cong thc hnh thang va cong thc Simson.


Bi 7:
Cho ham y f x di dang bang sau:
x
0
0,1 0,2 0,3 0,4 0,5 0,6
1
1
1
1
1
1
y
1
1,1

1,2

1,3

1,4

1,5

0,7

0,8

0,9

1,0

1
1,7

1
1,8

1
1,9

1
2

1,6

Tnh tch phan:


1

I f ( x) dx
0

theo cong thc hnh thang va cong thc Simson.


Bi 8:
Cho ham y f x di dang bang sau:
x
y

0
1

0,1
0,990

0,2
0,962

0,6
0,735

0,3
0,917

0,7
0,671

0,8
0,609

0,4
0,862
0,9
0,555

0,5
0,800
1
0,500

Tnh tch phan:


1

I f ( x) dx
0

Bi 9:
Cho ham y f x di dang bang sau:
x
0
0,2
0,4
y
1,0000
0,9801
0,9211
Tnh tch phan:

0,6
0,8253

0,8
0,6967

0 ,8

I f ( x )dx
0

theo cong thc hnh thang va cong thc Simson.


Bi 10:
Cho ham y f x di dang bang sau:
x
y

0,0
1,5

0,5
0,75

1,0
0,50

1,5
0,75

2,0
1,50

2,5
2,75

wWw.kenhdaihoc.com - Knh Thng Tin - Hc Tp - Gi Tr

3,0
4,50

3,5
6,75

4,0
10,00

Tnh tch phan:


4

I f ( x) dx
0

theo cong thc hnh thang va cong thc Simson.


Bi 11:
Cho tch phan:
1

sin x
dx .
x
0

Hy chia on 0;1 thnh n = 10 on con bng nhau ri tnh gn ng tch phn


theo cong thc hnh thang va cong thc Simson.
p s: Theo cng thc hnh thang I = 0,9458
Theo cng thc Simson I = 0,946082
Bi 12:
Cho tch phan:
1

1
dx .
1 x2
0

Hy chia on 0;1 thnh n = 10 on con bng nhau ri tnh gn ng tch phn


theo cong thc hnh thang va cong thc Simson.
p s: Theo cng thc hnh thang I = 0,7849815
Theo cng thc Simson I = 0,78539815
GII
Bi 1:
p dng a thc ni suy Newton, ta c:
Bng sai phn:
xi
f(xi)
f(xi)
2f(xi)
3f(xi)
4f(xi)
5f(xi)
1,0
1,266
1,1
1,326
0,060
1,2
1,393
0,067
0,007
1,3
1,469
0,076
0,009
0,002
1,4
1,553
0,084
0,008
-0,001
-0,003
1,5
1,647
0,094
0,01
0,002
0,003
0,006
p dng cng thc:

wWw.kenhdaihoc.com - Knh Thng Tin - Hc Tp - Gi Tr

L n x f x 0 f x 0

x x0 x x1
x x 0 x x1 ... x x n1
x x0
2 f x0
... n f x 0
2
h
2!h
n!h n

Ta c:
L5 x 1,266 0,06

x 1
x 1x 1,1 0,002 x 1x 1,1x 1,2
0,007
0,1
2!.(0,1) 2
3!.(0,1) 3
x 1x 1,1 x 1,2x 1,3 0,006 x 1 x 1,1x 1,2 x 1,3x 1,4
0,003
4!.(0,1) 4
5!.(0,1) 5

L5 x 5 x 5 21,25 x 4 77,833x 3 96,136 x 2 59,365 x 13,546 .

Suy ra: L/5 x f / x


L//5 x f

//

Bi 2:
xi
f(xi)
0,4
0,4000
0,6
1,4848
0,8
2,6813
1,0
3,9975
1,2
5,3456
1,4
6,2465
p dng cng thc:
L n x f x 0 f x 0

f(xi)

2f(xi)

3f(xi)

4f(xi)

5f(xi)

1,0848
1,1965
1,3162
1,3481
0,9009

0,1117
0,1197
0,0319
-0,4472

0,008
-0,0878
-0,4791

-0,0958
-0,3913

-0,2955

x x0 x x1
x x 0 x x1 ... x x n1
x x0
2 f x0
... n f x 0
2
h
2!h
n!h n

Ta c:
L5 x 0,4 1,0848

x 0,4
x 0,4x 0,6 0,008 x 0,4x 0,6x 0,8
0,1117
0,2
2!.(0,2) 2
3!.(0,2) 3
x 0,4x 0,6x 0,8x 1 0,2955 x 0,4x 0,6x 0,8x 1x 1,2
0,0958
4!.(0,2) 4
5!.(0,2) 5

Suy ra: L/5 x f / x


L//5 x f

//

Bi 3:
Tnh gan ung y/(50) cua ham so y = lgx da vao bang gia tr a cho sau:
xi
50
55
60
yi
1,6990
1,7404
1,7782
Cach 1. p dng a thc ni suy Newton, ta c:
Bng sai phn:
xi
f(xi)
f(xi)
2f(xi)
3f(xi)
50
1,6990

wWw.kenhdaihoc.com - Knh Thng Tin - Hc Tp - Gi Tr

55
1,7404
60
1,7782
p dng cng thc:
L n x f x 0 f x 0

0,0414
0,0378

-0,0036

x x0
x x0 x x1
x x 0 x x1 ... x x n 1
2 f x0
... n f x 0
2
h
2!h
n!h n

Ta c:
x 50
x 50x 55
0,0036
5
2!.5 2
0,0414
2. x
105
L/2 x f / x
0,0036
0,0036
2
5
2!.5
2!.5 2

L2 x 1,6990 0,0414

Suy ra:

105
0,0414
2.50
0,0036
0,0036
2
5
2!.5
2!.5 2
0,00828 0,0072 0,00756 0,00864 .

L/3 50 f / 50

Cach 2.

log x / x 50 log 50 5 log 50 1,7404 1,699 0,00828


5

Bi 4:
p dng a thc ni suy Newton, ta c:
Bng sai phn:
xi
f(xi)
f(xi)
50
1,6990
55
1,7404
0,0414
60
1,7782
0,0378
65
1,8129
0,0347
p dng cng thc:
L n x f x 0 f x 0

2f(xi)

3f(xi)

-0,0036
-0,0031

0,0005

x x0 x x1
x x 0 x x1 ... x x n1
x x0
2 f x0
... n f x 0
2
h
2!h
n!h n

Ta c:
x 50
x 50x 55 0,0005 x 50x 55x 60
0,0036
5
2!.5 2
3!.5 3
0,0414
2. x
105 ...
L/3 x f / x
0,0036
0,0036
5
2!.5 2
2!.5 2

L3 x 1,6990 0,0414

Suy ra:

L/3 50 f / 50

0,0414
2.50
105 ...
0,0036
0,0036
2
5
2!.5
2!.5 2

Bi 5:
p dng a thc ni suy Newton, ta c:
Bng sai phn:
xi
f(xi)
f(xi)

2f(xi)

wWw.kenhdaihoc.com - Knh Thng Tin - Hc Tp - Gi Tr

0,98
1,00
1,02

0,7739332
0,7651977
0,7563321

L2(x) = 0,7739332-0,0087

-0,0087
-0,0088656

-0,0001656

x 0,98 -0,0001656 x 0,98x 1


0,02

0,02 2

= 0,21x 2 0,025x 1 .
/
L/2 x 2.0,21x 0,025 f (x) .
Suy ra:

f/(1) - 2.(0,21) - 0.025 = - 0,445.

Bi 6:
Tnh tch phan I theo cong thc hnh thang:
8

I f ( x)dx
0

1
12,3 2.11,1 2.7,2 2.4,1 2.6,3 2.8,8 2.9,2 2.10,8 13,1
2
70,2

Tnh tch phan I theo cong thc Simson.


8

I f ( x)dx
0

1
12,3 4.11,1 2.7,2 4.4,1 2.6,3 4.8,8 2.9,2 4.10,8 13,1
3
70,0 .

Bi 7:
Tnh tch phan I theo cong thc hnh thang:
1

I f ( x)dx
0

0,1
1
1
1
1
1
1
1
1 1
1


1 2
2
1,1 1,2 1,3 1,4 1,5 1,6 1,7 1,8 1,9 2

0,694 .
Tnh tch phan I theo cong thc Simson.
1

I f ( x) dx
0

wWw.kenhdaihoc.com - Knh Thng Tin - Hc Tp - Gi Tr

0,1 1 1
1
1
1 1
1
1
1
1

0,693 .
1 2
3 2 1,2 1,4 1,6 1,8 1,1 1,3 1,5 1,7 1,9

Bi 8:
Tnh tch phan I theo cong thc hnh thang:
1

I f ( x )dx
0

0,1

h
y 0 2y1 y 2 y3 y 4 y 5 y 6 y 7 y8 y 9 y10
2

1 20,99 0,962 0,917 0,862 0,8 0,735 0,671 0,609 0,555 0,5 0,785 .

Tnh tch phan I theo cong thc cong thc Simson.


1

I f ( x) dx
0

0,1
3

h
y 0 y10 2y 2 y 4 y 6 y8 4y1 y3 y5 y7 y9
3

1 0,5 20,962 0,862 0,735 0,609 40,99 0,917 0,8 0,671 0,555 0,786 .

Bi 9:
Tnh tch phan I theo cong thc hnh thang:
0 ,8

I f ( x )dx
0

h
y 0 2y1 y 2 y3 y 4 0,2 1 20,9801 0,9211 0,8253 0,6967
2
2

0,715 .

Tnh tch phan I theo cong thc cong thc Simson.


0 ,8

I f ( x )dx
0

h
y 0 y 4 2y 2 4y1 y3
3

0,2

1 0,6967 20,9211 40,9801 0,8253 0,717 .


3

Bi 10:
Tnh tch phan I theo cong thc hnh thang:
4

I f ( x) dx
0

0,5
2

h
y0 2 y1 y2 y3 y4 y5 y6 y7 y8 y9
2

1,5 20,75 0,5 0,75 1,5 2,75 4,5 6,75 10,00 11,625 .

Tnh tch phan I theo cong thc cong thc Simson.


4

I f ( x) dx
0

0,5
3

h
y0 y8 2 y2 y4 y6 y8 4 y3 y5 y7
3

1,5 10,0 20,75 0,75 2,75 6,75 40,5 1,5 4,5 11,417 .

Bi 11:

wWw.kenhdaihoc.com - Knh Thng Tin - Hc Tp - Gi Tr

sin x
; x 0;1.
x

Ta c f x

Chia on [0; 1] thnh 10 phn bng nhau, h

xi
sin(xi)

0
0
0

sin xi
xi

yi

0,1
0,09983
0,9983

0,2
0,19867
0,9933

0,3
0,29552
0,9850

0,6
0,7
0,8
0,5646 0,64421
0,71728
0,9410 0,9203
0,8966
Tnh tch phan I theo cong thc hnh thang:
1

I f ( x)dx
0

0,1
2

1 0
0,1 . Khi :
10

0,4
0,38942
0,97354

0,5
0,4794
0,9588

0,9
1
0,78327 0,8414
0,8703 0,8414

h
y0 2 y1 y2 y3 y4 y5 y6 y7 y8 y9 y10
2

0 20,9983 0,9933 0,9850 0,97354 0,9588 0,9410 0,9203 0,8966 0,8703 0,8414

0,89578 .

Tnh tch phan I theo cong thc cong thc Simson.


1

I f ( x ) dx
0

0,1
3

h
y0 y10 2 y2 y4 y6 y8 4 y3 y5 y7 y9
3

0 0,8414 20,9933 0,97354 0,9410 0,8966 40,9850 0,9588 0,9203 0,8703

0,8486 .

Bi 12:
Cho ham y f x di dang bang sau:
x
y

0
1

0,1
1/1,01

0,2
1/1,04

0,3
1/1,09

0,6
0,7
0,8
1/1,36
1/1,49
1/1,64
Tnh tch phan I theo cong thc hnh thang:

0,4
1/1,16
0,9
1/1,81

0,5
1/1,25
1
1/2

wWw.kenhdaihoc.com - Knh Thng Tin - Hc Tp - Gi Tr

I f ( x)dx
0

h
y0 2 y1 y2 y3 y4 y5 y6 y7 y8 y9 y10
2

0,1
1
1
1
1
1
1
1
1

1 2

0,5 0,7849815 .
1
,
01
1
,
04
1
,
09
1
,
16
1
,
25
1
,
36
1
,
49
1
,
64
1
,
81
2

Tnh tch phan I theo cong thc cong thc Simson.


1

I f ( x) dx
0

0,1

h
y0 y10 2 y2 y4 y6 y8 4 y3 y5 y7 y9
3

1 0,5 2 1 1 1 1 4 1 1 1 1 0,785253.

3
1,04 1,16 1,36 1,64 1,09 1,25 1,49 1,81

wWw.kenhdaihoc.com - Knh Thng Tin - Hc Tp - Gi Tr

BI 1.
Tm nghim c dng chui Taylor, ta c:
x0 1, y x0 y 1 2 .
Ta suy ra: y / 1

2
2
.
1 2 3

Ly o hm phng trnh
y/

y
x y

(1)

/
y
y / x y x y y xy / y

.
y

x y 2
x y 2
x y
//

Ta c:
Ta suy ra:

1.2 / 3 2

4
.
7
1 2
4
Mt cch tng t ta tnh c y /// 1 ,.......
7
y // 1

Thay cc kt qu vo cng thc Taylor sau:


f x f x0

//
k
f / x0
x x0 f x0 x x0 2 ... f x0 x x0 k ....
1!
2!
k!

Ta thu c:
f x 2

2
x 1 2 x 12 2 x 13 ......
3
27
81

(2)

Dng cng thc (2) tnh gn ng y(x) ti x = 1,1. V [1,1 - 1] = 0,1 b


nn ta b qua cc s hng... cui v thu c:
y 1,1 f 1,1 2

2
1,1 1 2 1,1 12 2 1,1 13 ...... 2,06584 .
3
27
81

BI 2.
2x
;
y
x0 0; X 1; 1 .

Theo ta c f x, y y

Bi ton ny c nghim ng tnh c l: y 2 x 1 .


Xt

xi i.h; h

1
.
n

Cc cng thc tnh s l:

2x
u i 1 u i h u i i
ui

; u 0 1 .

Kt qu tnh vi n = 10, ta c bng sau:

wWw.kenhdaihoc.com - Knh Thng Tin - Hc Tp - Gi Tr

i
0
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10

xi
0,0
0,1
0,2
0,3
0,4
0,5
0,6
0,7
0,8
0,9
1,0

Nghim gn ng ui
1,0
1,1
1,191818
1,277438
1,358213
1,435133
1,508966
1,580338
1,649783
1,717779
1,784771

Nghim ng y(xi)
1,0
1,095445
1,183216
1,264911
1,341641
1,414214
1,483240
1,549193
1,612452
1,673320
1,732051

wWw.kenhdaihoc.com - Knh Thng Tin - Hc Tp - Gi Tr

BI TP CHNG 6.
GII GN NG PHNG TRNH VI PHN THNG
Bi 1.
Tm nghim gn ng y(x) ti x = 1,1 ca phng trnh vi phn:
y/

y
x y

(1)

vi iu kin y1 2 .
p s: y(1,1) 2,06584
Bi 2.
Tm nghim gn ng ca phng trnh vi phn:
y/ y

tho mn y0 1 .

2x
; 0 x 1
y

(1)
(2)

Hng dn: Bi ton c nghim ng y 2 x 1

wWw.kenhdaihoc.com - Knh Thng Tin - Hc Tp - Gi Tr

wWw.kenhdaihoc.com - Knh Thng Tin - Hc Tp - Gi Tr

GII BI TP CHNG 6
Bi 1.
Tm nghim gn ng ca phng trnh vi phn:
y/

y
x y

(1)

Ta tm nghim di dng chui Taylor:


Theo bi x0 1; yx0 y1 2 ; va y / f x, y
Ta suy ra: y / 1 f 1; 2

y
x y

2
2

1 2 3

(2)

Ly o hm phng trnh (1) ta c:


/

y
x y y / y x y / xy / xy

y
x y 2
x y 2
x y
1.2 / 3 1.2
4
y // 1
.
2
27
1 2
//

Do :

(3)

Tng t ta tnh c:
y /// 1

4
.
27

Tip tc ta tnh c:
Thay vo
f x f x0

Ta c:

y 4 ; y 5 ;.....

//
k
f / x0
x x0 f x0 x x0 2 ... f x0 x x0 k ....
1!
2!
k!
2
2
2
2
3
f x 2 x 1 x 1 x 1 ...... .
3
27
81

(4)

Ta c th s dng cng thc (4) tnh gn ng y(x) ti x = 1,1.


V 1,1 1 0,1 b nn ta b qua cc s hng... cui v thu c:
f x 2

2
1,1 1 2 1,1 12 2 1,1 13 2,06584
3
27
81

Bi 2.
Theo , ta c:

f x, y y

2x
1
; x0 0; x ; y0 1 .
y
2

Bi ton ny c nghim ng tnh c l:


y 2x 1 .
Xt:
xi x0 i.h; i 1, n .
Chn h 0,1 . p dng lin tip cng thc (iii) ta c bng kt qu sau:

wWw.kenhdaihoc.com - Knh Thng Tin - Hc Tp - Gi Tr

i
0
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10

xi
0,0
0,1
0,2
0,3
0,4
0,5
0,6
0,7
0,8
0,9
1,0

yi
1,0
1,1
1,191818
1,277438
1,358213
1,435133
1,508966
1,580338
1,649783
1,717779
1,784771

f(xi;yi)
1,0
1,095445
1,183216
1,264911
1,341641
1,414214
1,483240
1,549193
1,612452
1,673320
1,732051

You might also like