TRNG I HC DUY TN

Khoa o To Quc T

CNG N TP TT NGHIP
KHO K17 (2011-2015)
NGNH TI CHNH NGN HNG CHUN PSU
TRNH I HC

Lu hnh ni b

Nng, thng 05 nm 2015

1

TRNG I HC DUY TN

CNG HA X HI CH NGHA VIT NAM

KHOA O TO QUC T

c lp T do Hnh phc

T PSU

-----------

---------

CNG N THI TT NGHIP

KHO K17 (2011-2015)
NGNH TI CHNH NGN HNG CHUN PSU
TRNH I HC
B. MN KIN THC CHUYN NGNH (2 TN CH)

M T
Mn kin thc chuyn ngnh tng hp kin thc chuyn ngnh ca hai
mn: Ti chnh u t (PSU FIN 402) v Nghip v Ngn hng thng mi (BNK
404), cung cp cho sinh vin nhng kin thc chuyn ngnh thuc chuyn ngnh
Ti chnh Ngn hng.

MC TIU
o Cng c nhng kin thc c bn v th trng chng khon v s vn hnh
ca n, kh nng nhn nhn v nh gi nhng bin ng trn th trng chng
khon, k nng phn tch la chn tng chng khon c th da trn vic phn
tch kinh t v m, phn tch ngnh, v phn tch ti chnh doanh nghip, c bit
l qu trnh nh gi chng khon ; qun l danh mc u t hiu qu.
o Cng c nhng kin thc c s v ngn hng thng mi v cc hot ng
ca Ngn hng thng mi nh: Huy ng vn, cho vay ngn hn, cho vay di hn
ti tr kinh doanh.

HNH THC THI: T lun

THI GIAN THI: 120 pht

NGN NG: Ting Vit

NI DUNG N TP:

1. MN TI CHNH U T
A. L THUYT
Chng 1: NHNG VN C BN V U T
1.1 MT S KHI NIM C BN V U T
1.1.1 Khi nim u t
u t l mt s k thc tin hin ti vi hy vng s thu c mt khon tin
ln hn trong tng lai. Mc tiu ca u t l s dng ng tin nhm mc ch sinh
li.
u t ti chnh l vic nhng ngi c vn d tha thay v u t vo nhng ti
sn c s dng sn xut hng ha hay cung cp dch v, s u t vo cc ti sn ti
chnh (cng c ti chnh) do i tng cn vn pht hnh. Vic mua bn cc ti sn ti
chnh c thc hin trn th trng ti chnh.
1.1.2 Ti sn ti chnh
Ti sn thc (Real Assets) l nhng ti sn c s dng sn xut hng ha
hoc cung cp dch v. Ti sn thc bao gm: t ai, nh xng, my mc
Ti sn ti chnh l bng chng xc nhn quyn (Claim) i vi ti sn thc hay
li ch hp php c to ra bi ti sn thc trong tng lai. Ti sn ti chnh c th
hin di hnh thc chng ch bng giy, bt ton ghi s hoc d liu in t; khng
ng gp trc tip vo nng lc sn xut ca nn kinh t. Thay v , ti sn ti chnh l
phng tin m theo nhng c nhn nm gi quyn i vi ti sn thc.
1.1.3 Cc loi ti sn ti chnh
Cn c vo tnh cht ti chnh, c ba loi ti sn ti chnh: Chng khon c li tc
n nh, chng khon c li tc khng n nh, chng khon phi sinh.
1.1.3.1 Chng khon c li tc n nh (Fixed Income Securities)
Chng khon c li tc n nh l loi chng khon c xc nh t l li c th
phi tr cho ngi s hu khi n k hn. Thng thng, chng khon c li tc n nh
bao gm: Tn phiu, Tri phiu, C phiu u i
Tri phiu l loi chng khon xc nhn quyn v li ch hp php ca ngi s
hu i vi mt phn vn n ca t chc pht hnh.

Tri phiu l mt cng c n, i hi ngi pht hnh (cn gi l ngi i vay hay
con n) hon tr cho ngi cho vay (nh u t) khi lng vn vay cng vi tin li
trong mt thi gian nht nh.
C phiu u i (Preferred Stocks)
C phiu u i l loi chng khon mang li cho ngi s hu mt s quyn u
tin so vi c phiu ph thng. Ngi s hu c phiu u i c gi l c ng u i.
C phiu u i l loi chng khon tp lai, va ging c phiu thng va ging
tri phiu. Ging tri phiu, c phiu u i n nh mt t l li c nh c tnh trn
mnh gi. i li, c ng u i khng c tham gia ng c v b phiu quyt nh
nhng vn quan trng ca cng ty. Ging c phiu, c phiu u i l chng khon
vn khng c thi hn v khng hon vn.
1.1.3.2 Chng khon c li tc khng n nh (Variable Income Securities)
Chng khon c li tc khng n nh l loi chng khon khng xc nh trc
t l li c hng, iu ny ty thuc vo kt qu kinh doanh ca doanh nghip. Chng
khon c li tc khng n nh l C phiu ph thng.
C phiu (Stock) l loi chng khon xc nhn quyn v li ch hp php ca
ngi s hu i vi mt phn vn c phn ca t chc pht hnh.
Cng ty c phn c quyn pht hnh c phiu ph thng (Common Stocks) v c
phiu u i (Preferred Stocks). Cng ty c phn c th c hoc khng c c phiu u
i, nhng bt buc phi c c phiu ph thng.
1.1.3.3 Chng khon phi sinh (Derivaties)
Chng khon phi sinh l mt cng c ti chnh m gi tr ca n ph thuc vo
gi tr ca mt chng khon c s khc, c pht hnh trn c s nhng chng khon
gc c nh c phiu, tri phiu. Chng khon phi sinh bao gm: Quyn mua c phn,
Chng quyn, Hp ng tng lai, Hp ng k hn
Quyn mua c phn (Rights)
Quyn mua c phn l loi chng khon do cng ty c phn pht hnh km theo
t pht hnh c phiu b sung nhm bo m cho c ng hin hu quyn mua c phiu
mi theo nhng iu kin c xc nh..
Chng quyn (Warrents)

Chng quyn l loi chng khon c pht hnh cng vi vic pht hnh tri
phiu hoc c phiu u i, cho php ngi s hu chng khon c quyn mua mt s
c phiu ph thng nht nh theo mc gi c xc nh trc trong thi k nht
nh.
Hp ng quyn chn (Options)
Quyn chn mua, quyn chn bn l quyn c ghi trong hp ng cho php
ngi mua la chn quyn mua hoc quyn bn mt s lng chng khon c xc
nh trc trong khong thi gian nht nh vi mc gi c xc nh trc.
Hp ng tng lai (Futures)
Hp ng tng lai l cam kt mua hoc bn cc loi chng khon, nhm chng
khon hoc ch s chng khon nht nh vi mt s lng v mc gi nht nh vo
ngy xc nh trc trong tng lai.
1.2 QUI TRNH U T
1.2.1 Phn tch chng khon
Phn tch chng khon l bc khi u cho hot ng u t chng khon. Mc
ch ca vic phn tch l gip nh u t la chn u t chng khon mang li mc
sinh li cao nht vi ri ro thp nht. Cn c vo phng php phn tch, phn tch chng
khon c chia thnh: Phn tch c bn v phn tch k thut.
1.2.1.1 Phn tch c bn (Fundamental Analysis)
Phn tch c bn l phn tch cc c im ca chng khon cng nh cc yu t
nh hng n chng khon; la chn m hnh nh gi c lng gi tr ni ti
(Intrinsic value) ca chng khon, sau so snh vi th gi (Market price) ca chng
khon . Nh u t s quyt nh mua chng khon khi gi tr ni ti ln hn th gi v
ngc li. V l thuyt, phn tch chng khon c th c thc hin theo qui trnh:
(1) Qui trnh phn tch t trn xung (Top-down): Theo qui trnh ny, nn kinh t
v m v ngnh u c nh hng quan trng i vi chng khon. Bt u qui trnh
bng phn tch nn kinh t v m, xem xt tc ng ca n n th trng chng khon;
sau tin hnh phn tch ngnh lin quan v cui cng l phn tch chng khon ring
bit.

(2) Qui trnh phn tch t di ln (Bottom-up, Stockpicking): Theo qui trnh
ny, c th tm cc c phiu m chng c nh gi thp hn gi tr ni ti, v nhng c
phiu ny s to nn cc khon li nhun bt k tnh hnh chung ca th trng v ca
ngnh.
1.2.1.2 Phn tch k thut (Technical Analysis)
Phn tch k thut l vic da vo cc din bin v gi v khi lng giao dch ca
chng khon trong qu kh d bo xu th gi chng khon trong tng lai. Trong
phn tch k thut s dng nhiu m hnh, th xc nh xu th gi chng khon,
gip nh u t xc nh thi im mua bn chng khon thch hp nht.
1.2.2 Qun tr danh mc u t
Tip theo vic phn tch chng khon, nh u t la chn chng khon v phn
b vn u t hnh thnh nn danh mc u t hiu qu. Danh mc u t hiu qu l
danh mc c th mang li t sut sinh li cao nht, ng thi hn ch ti a ri ro c th
gp phi.
Hot ng u t khng ch dng li vic la chn danh mc u t hiu qu m
cn lin quan n hot ng qun tr danh mc u t trong sut thi gian u t. Qun
tr danh mc u t l mt nghip v quan trng trong u t chng khon. V c bn, c
hai phng php qun tr danh mc u t:
(1) Qun tr danh mc u t th ng: L vic nh u t chn mua v nm gi
chng khon cho n khi o hn m khng qu ch trng n vic phn tch, d bo
nhng tc ng bn ngoi nh hng n danh mc cng nh c cu li danh mc u
t. Theo , danh mc u t hiu qu l danh mc c mc sinh li ngang bng vi mc
sinh li trung bnh ca th trng.
6

(2) Qun tr danh mc u t ch ng: L vic nh u t mua v nm gi chng

khon trn c s phn tch, d bo cc nh hng ca s bin ng th trng nhm to
ra mc sinh li cao hn mc sinh li trung bnh ca th trng trn c s c iu chnh
theo ri ro. Trong qun tr danh mc u t ch ng, vic iu chnh, thay th cc chng
khon cng nh thay i t trng nm gi chng khon trong danh mc c tin hnh
thng xuyn.
***********************************************
Chng 2: MC SINH LI V RI RO TRONG U T CHNG KHON
2.1 MC SINH LI TRONG U T CHNG KHON
2.1.1 Mc sinh li (Return)
Mc sinh li phn nh kh nng em li li nhun cho nh u t chng khon
trong mt khong thi gian nht nh t s vn gc m h b ra ban u.
Mc sinh li nh u t nhn c xut pht t hai ngun:
Thu t c tc hoc tri tc c c t vic s hu c phiu hoc tri phiu.
Thu t chnh lch gia gi bn v gi mua chng khon. Hay c gi l
Mc li vn hoc mc l vn (Capital gains).
2.1.2 Cc thc o mc sinh li
2.1.2.1 T sut sinh li trong khong thi gian: HPY (Holding Period Yield)

DIV
HPY = Pt P0

P0

HPY: T sut sinh li trong thi gian nm gi

P0 : Gi mua chng khon ban u

Pt : Gi ti thi im t
Div: C tc thu c trong giai on t
T sut sinh li cho bit nu u t 1 ng th thu v c bao nhiu ng v n l
c s so snh cc khon u t khc nhau.
2.1.2.2 T sut sinh li/nm: AHPY (Annual HPY)

AHPY n (1 HPY) 1

n: Thi gian nm gi chng khon

Ch tiu ny gip nh u t so snh cc chng khon khc nhau vi mc gi v
thi gian u t khc nhau.
2.1.2.3 T sut sinh li bnh qun
Bn cnh vic xem xt t sut sinh li trong tng nm, nh u t cn quan tm t
sut sinh li bnh qun hng nm ca chng khon trong ton b thi gian u t.
C hai cch tnh t sut sinh li bnh qun: Trung bnh cng (Arithmetic Mean AM) v Trung bnh nhn (Geometric Mean GM)
Trung bnh cng:
AM

AHPY 1 AHPY 2 ... AHPY n

AHPY i

i 1

T sut sinh li bnh qun trung bnh cng: Phn nh xu hng trung tm ca mt
phn phi bao gm nhiu AHPY, th hin t sut sinh li tiu biu (mang tnh i din)
cho mt nm c th.
Trung bnh nhn:
GM n (1 AHPY1 )(1 AHPY 2 )...(1 AHPYn ) 1

T sut sinh li bnh qun trung bnh nhn: phn nh t l tng trng ca gi tr
chng khon theo thi gian. Ch tiu ny cho bit trong khong thi gian u t, t sut
sinh li bnh qun nm sau tng bao nhiu phn trm so vi nm trc . Ch tiu ny
nh gi thnh qu u t qua mt thi k.
2.1.2.4 T sut sinh li k vng (Expected Rate of Return)
T sut sinh li k vng l t sut sinh li d kin xy ra ca mt khon u t,
c tnh bng trung bnh trng s ca cc xc sut trong tng tnh hung c th.
n

E( R ) Pi R i
i 1

Vi: E( R ) : T sut sinh li k vng

Pi: Xc sut nhn c Ri
Ri: T sut sinh li c th nhn c trong tnh hung i (Ri = AHPYi)

2.2 RI RO TRONG U T CHNG KHON

2.2.1 Khi nim ri ro (Risk)
Ri ro l kh nng cc s kin khng mong i s xy ra. Ri ro trong u t
chng khon c nh ngha l kh nng (hay xc sut) t sut sinh li thc t (Actual
rate of return) nhn c trong tng lai c th khc vi t sut sinh li k vng ban u.
2.2.2 Cc loi ri ro
Trong u t chng khon, nhng ri ro do cc yu t bn ngoi, khng kim sot
c v c nh hng rng ri n c th trng v tt c cc loi chng khon c gi
l ri ro h thng. Ri ro ny khng th loi tr bng cch a dng u t.
Ngc li, nhng ri ro do cc yu t ni ti gy ra, n c th kim sot c v
ch tc ng n mt ngnh hay ti mt cng ty, hoc mt s chng khon, gi l ri ro
khng h thng. Ri ro khng h thng lin quan n cc s kin ngu nhin c th loi
tr bng cch a dng ha u t (Diversifiable Risk).
2.2.2.1 Ri ro h thng (Systematic risk, Market risk)
Ri ro li sut: Ri ro li sut l kh nng bin ng ca mc sinh li do
nhng thay i ca li sut trn th trng gy ra.
Ri ro th trng: Ri ro th trng l kh nng bin ng ca mc sinh
li do s nh gi ca cc nh u t v chng thay i.
Ri ro sc mua: Ri ro sc mua l tc ng ca lm pht i vi cc
khon u t.
2.2.2.2 Ri ro khng h thng (Unsystematic risk)
Ri ro c nguyn nhn t ni ti ca mt cng ty hoc mt ngnh kinh doanh c
th m khng gn lin vi ton b th trng. nh hng ca cc ri ro khng h thng
v th ch tc ng trong phm vi mt cng ty, mt ngnh hay mt s loi chng khon
nht nh.
Ri ro kinh doanh
Ri ro kinh doanh l nhng ri ro v s khng n nh ca thu nhp trong hot
ng kinh doanh ca doanh nghip do nhng thay i bt li ca mi trng kinh doanh
hoc cung cu hng ha, dch v trn th trng.
Ri ro ti chnh
9

Ri ro ti chnh l nhng ri ro lin quan n vic s dng n ti tr cho hot

ng ca doanh nghip. Ri ro ti chnh c nh gi thng qua cu trc vn ca doanh
nghip.
Ri ro qun l
Ri ro qun l l ri ro do tc ng ca cc quyt nh qun l khng hp l t nh
qun tr doanh nghip.
Do nguyn nhn ca tng loi ri ro trn y l rt khc nhau, v vy khi nh gi
cc ri ro khng h thng thng thng i hi phi xem xt mt cch ton din, gn vi
cc yu t v iu kin kinh doanh c th ca tng doanh nghip hoc tng ngnh.
2.2.3 o lng ri ro
lch chun (Standard Deviation: K hiu: , c l sigma). lch chun
cng thp, phn phi xc sut cng hp, do ri ro ca c phiu cng thp.

Pi R i E( R )
n

i 1

H s bin thin (Coefficient of Variation: K hiu: CV). H s bin thin cng

nh, ri ro ca c phiu cng thp.
CV

E( R )

H s bin thin l i lng cho bit mc ri ro trn mt n v t sut sinh li k

vng. Ch tiu ny nh gi ri ro tt hn trong trng hp t sut sinh li k vng ca
cc khon u t m chng ta phi la chn khng bng nhau.
Trong trng hp s dng d liu qu kh o lng ri ro: T sut sinh li
trong mt giai on qua, t sut sinh li v lch chun c xc nh theo cng
thc sau:
T sut sinh li trung bnh:
R

R1 R 2 ... R n
n

lch chun:

R i R
n

i 1

10

n1

Chng 3: PHN TCH KINH T V M V PHN TCH NGNH

3.1 PHN TCH KINH T V M (MACROECONOMIC)

3.1.1 nh hng ca nn kinh t ton cu (The Global Economy)
Nn kinh t quc t nh hng n xut khu, t gi hi oi, u t trc tip
(FDI: Foreign Direct Investment) thng qua hot ng u t di hn ca c nhn hay
cng ty nc ny vo nc khc bng cch thit lp c s sn xut, kinh doanh v nm
quyn qun l c s sn xut kinh doanh ; u t gin tip (FII: Foreign Indirect
Investment) thng qua u t trn th trng ti chnh. Nn kinh t ca hu ht cc nc
u b rng buc vo nn kinh t v m ton cu, tuy nhin nn kinh t ca tng nc vn
c nhng khc bit ng k.
3.1.2 nh hng ca nn kinh t v m ni a (The Domestic Macroeconomy)
Nn kinh t v m l mi trng m tt c cc cng ty hot ng. Nh vy, bc
u tin trong qu trnh d bo s vn ng ca th trng chng khon v doanh nghip
l nh gi tnh trng ca nn kinh t ni chung. Mt s ch tiu phn nh nh hng ca
nn kinh t v m n th trng chng khon nh sau:
3.1.2.1 Tng sn phm quc ni (GDP: Gross Domestic Product)
Tc tng trng GDP phn nh tc tng trng ca nn kinh t, to c hi
cho doanh nghip y mnh u t, m rng qui m sn xut kinh doanh, tng doanh thu
v li nhun. Tc tng trng GDP th hin tnh n nh ca nn kinh t. Th trng
chng khon c nui dng trn mt nn kinh t pht trin n nh, nh u t c
nhiu c hi trong vic u t, tm kim li nhun. Ngc li, nu tc tng trng
GDP chm hoc suy gim l du hiu ca s tr tr, cc ngun lc cha khai thc mt
cch hiu qu, iu ny s nh hng n thu nhp ca doanh nghip v ca cc nh u
t. V vy, h s rt khi th trng chng khon.
3.1.2.2 Vic lm (Employment)
Ngun nhn lc gi vai tr ch th ca qu trnh sn xut. T l tht nghip l t
l nhng ngi cha tm c vic lm trong tng lc lng lao ng (lc lng lao
ng l nhng ngi ang lm vic hoc ang tch cc tm kim vic lm). T l tht
nghip o lng mc hot ng ht cng sut ca nn kinh t. Nu nn kinh t pht
trin, cc doanh nghip m rng qui m sn xut kinh doanh, v vy s cn nhiu vic
11

lm hn. iu ny c nh hng tch cc n th trng chng khon. Ngc li, nu t

l tht nghip cao, cho thy hiu qu sn xut kinh doanh ca doanh nghip khng cao,
li nhun thp. iu ny nh hng tiu cc n gi chng khon trn th trng.
3.1.2.3 Lm pht (Inflation)
Lm pht l t l gia tng mc gi chung ca hng ha v dch v. Lm pht
chnh l s mt gi tr th trng hay gim sc mua ca ng tin.
T l lm pht cao thng gn lin vi nhng nn kinh t qu nng, ngha l
nhng nn kinh t c cu hng ha v dch v vt xa cng sut sn xut, dn n p lc
tng gi. Lm pht cao thng li sut cao, cc d n u t tr nn mo him hn. V
vy, doanh nghip s hn ch u t hn.
3.1.2.4 Li sut (Interest Rates)
Cc mc li sut cao lm gim hin gi ca cc dng tin tng lai, do lm
gim tnh hp dn ca cc c hi u t. V l do ny, li sut thc l mu cht ca cc
khon chi ph u t kinh doanh.
C l yu t li sut ca nn kinh t v m l quan trng nht trong qu trnh ra
quyt nh u t. Nhng quyt nh ny ph thuc rt nhiu vo cc d bo v li sut.
Quyt nh u t ph thuc ch yu vo quan im ca bn i vi li sut. Nu bn
ngh rng li sut s gim, bn s cht li mc li sut hin hnh bng cch u t vo
ti khon tin gi c k hn tng i di. Nu bn d kin li sut s tng, bn s hon
mi nh gi tin di hn.
3.1.2.5 Thm ht ngn sch (Budget Deficit)
Thm ht ngn sch ca Chnh ph l chnh lch gia thu nhp v chi tiu ca
Chnh ph. Mi khon thm ht ngn sch u c b p bng cc khon vay ca
Chnh ph. Nhng khon vay ln ca Chnh ph c th lm tng li sut. Cc khon vay
ca Chnh ph qu ln s cn tr vic vay n v u t c nhn do tng li sut v bp
nght vic u t kinh doanh.
3.1.2.6 Thi (Sentiment)
Thi lc quan hay bi quan i vi nn kinh t ca ngi tiu dng v nh sn
xut l yu t quyt nh n nn kinh t. Nu ngi tiu dng tin vo thu nhp ca mnh
trong tng lai th h s sn sng chi tiu cho cc khon tiu dng c gi tr ln hn.
Cng ging nh l cc doanh nghip s tng nng lc sn xut v mc hng tn kho
12

nu h d on nhu cu i vi sn phm ca h s tng cao. Nh vy, thi lc quan

c nh hng n tiu dng v u t v c tc ng n tng nhu cu i vi hng ha
v dch v.
3.1.3 nh hng ca cc c sc cung v cu (Demand and Supply Shocks)
C sc cu l s kin c nh hng n nhu cu i vi hng ha v dch v trong
nn kinh t. V d v c sc tng cu l gim thu sut, tng cung tin, tng chi tiu ca
Chnh ph, hoc tng xut khu.
C sc cung l s kin c nh hng n nng lc sn xut v chi ph sn xut. V
d v c sc cung l bin ng ca gi nhp khu du, bng gi, lt li hoc hn hn lm
h hi mt lng ln hoa mu, thay i v trnh hc vn ca lc lng lao ng ca
nn kinh t, hoc thay i mc lng m ngi lao ng c th chp nhn.
3.1.4 nh hng ca cc chnh sch ca chnh ph
Chnh ph c hai cng c iu tit v m nn kinh t: mt l tc ng n
cu hng ha v dch v v mt l tc ng n cung.
3.1.4.1 Chnh sch ti kha (Fiscal Policy)
Chnh sch ti kha lin quan n chi tiu ca Chnh ph v chnh sch thu nhm
mc ch n nh nn kinh t. Gim chi tiu ca Chnh ph trc tip lm gim nhu cu
i vi hng ha v dch v. Tng t, tng thu sut ngay lp tc nh hng n thu
nhp ca ngi tiu dng v dn n s st gim tiu dng tng i nhanh.
3.1.4.2 Chnh sch tin t (Monetary Policy)
Chnh sch tin t lin quan n vic huy ng cc ngun cung tin t tc ng
n nn kinh t v m. Chnh sch tin t c tc ng n li sut. Tng cung ng tin
lm h li sut ngn hn, dn n khuyn khch u t v nhu cu tiu dng. Tuy nhin,
vi nhng k hn di hn, hu ht cc nh kinh t hc tin rng cung ng nhiu tin hn
ch dn n gi cao hn v khng c nh hng thng xuyn n hot ng kinh t.
Chnh sch tin t m rng s lm h li sut v do kch thch u t v mt s nhu
cu tiu dng ngn hn, nhng nhng tnh hung ny cui cng ch dn n tng gi.
3.1.5 nh hng ca chu k kinh doanh (Business Cycles)
V nn kinh t phi tri qua nhng giai on khc nhau ca chu k kinh doanh nn
kt qu tng ng ca cc nhm ngnh khc nhau cng c d kin s c bin ng. V
d, thp im, ngay trc khi nn kinh t bt u hi phc t qu trnh suy thoi, ngi
13

ta c th d kin nhng ngnh c tnh chu k, nhng ngnh c tnh nhy cm cao hn
bnh qun s c khuynh hng pht trin mnh hn cc ngnh khc. V d v cc ngnh
cng nghip c tnh chu k l cc ngnh sn xut hng ha lu bn nh xe my hay my
git. Bi v vic mua sm ca nhng hng ha ny c th hon li trong k kinh t suy
thoi, nn doanh thu c bit nhy cm vi iu kin kinh t v m. Nhng ngnh cng
nghip c tnh chu k khc nh ngnh sn xut cc t liu sn xut, l loi hng ha m
cc cng ty mua v s dng trong vic sn xut. Khi cu gim, rt t cng ty m rng
v mua t liu sn xut. V vy, ngnh sn xut t liu sn xut chu ng gnh nng ch
yu ca s suy thoi, nhng n s hot ng mnh trong k pht trin.
Ngc li vi ngnh c tnh chu k, cc ngnh c tnh phng th rt t nhy cm
vi chu k kinh doanh. l nhng ngnh sn xut hng ha m doanh s v li nhun t
nhy cm nht vi tnh trng ca nn kinh t. Cc ngnh c tnh phng th bao gm cc
ngnh cng ngh phm, dc v dch v cng cng. Nhng ngnh ny s hot ng
mnh hn so vi cc ngnh khc khi nn kinh t bc vo thi k suy thoi.
3.2 PHN TCH NGNH (INDUSTRY ANALYSIS)
Phn tch ngnh cng quan trng nh phn tch kinh t v m. Mt doanh nghip
thuc ngnh ang gp kh khn kh c th hot ng tt, cng nh mt ngnh kh c th
hot ng tt trong mt nn kinh t v m ang suy yu.
3.2.1 S nhy cm ca chu k kinh doanh (Sensitivity to the Business Cycle)
C 3 yu t s xc nh nhy cm ca thu nhp mt doanh nghip i vi chu
k kinh doanh.
nhy cm ca doanh thu: Cc nhu yu phm c tnh nhy cm t nht i vi
cc iu kin kinh doanh. V d cc ngnh trong nhm ny l ngnh thc phm, thuc
men v dch v y t. Nhng ngnh khc c nhy cm thp l cc ngnh m thu nhp
khng l yu t quyt nh nh hng n nhu cu. Ngnh sn xut thuc l l mt v d
cho nhm ngnh ny. Mt ngnh khc cng trong nhm ngnh ny l in nh, v ngi
tiu dng c khuynh hng xem phim thay cho cc hot ng gii tr t tin khc khi
thu nhp ca h thp hn. Ngc li, cc cng ty trong cc ngnh nh ch to my, xe
hi, st thp v chuyn ch c tnh nhy cm rt cao i vi cc tnh trng khc nhau ca
nn kinh t.

14

n by hot ng: n by hot ng l s phn b gia nh ph v bin ph.

Doanh nghip no c lng bin ph ln hn so vi nh ph s t nhy cm hn i vi
cc iu kin kinh doanh. l ti v, trong mt nn kinh t suy thoi, cc doanh nghip
ny c th gim bt chi ph khi kt qu gim do doanh thu gim. Li nhun ca cc
doanh nghip c nh ph cao tng cao hn cng vi doanh thu, v chi ph khng bin
ng b tr bin ng tng ca thu nhp.
n by ti chnh: n by ti chnh l vic s dng vn vay ti tr cho hot
ng kinh doanh ca doanh nghip. Cc khon tr li vay lun lun phi c tr d
doanh thu nh th no. Nhng khon ny cng l cc khon nh ph v cng lm tng
nhy cm ca li nhun trong cc iu kin kinh doanh khc nhau.
Cc nh u t khng bao gi la chn cc ngnh nhy cm thp i vi chu k
kinh doanh. Cc doanh nghip thuc cc ngnh nhy cm s c ch s bta cao v ri ro
cao hn. Nhng trong khi n b gim nhiu hn khi suy thoi th n cng s tng cao hn
khi tng trng. Vn bn cn quan tm l thu nhp d kin ca vic u t c ng
chu ng ri ro hay khng.
3.2.2 Chu k sng ca ngnh (Industry Life Cycles)
Chu k sng in hnh ca cc ngnh bao gm 4 giai on: giai on khi im
vi tc tng trng cc nhanh, giai on cng c vi tc tng trng khng nhanh
nh giai on trn nhng vn nhanh hn tc tng trng chung ca ton nn kinh t,
giai on chn mi c tc tng trng tng ng vi tc tng trng chung ca
ton nn kinh t, giai on sy thoi vi tc tng trng chm hn tc tng trng
chung.
3.2.2.1 Giai on khi im
Giai on u tin ca mt ngnh, thng c c trng bng mt cng ngh
mi hay mt sn phm mi xut hin ln u nh my vi tnh c nhn vo thp nin 1980
hay cng ngh sinh hc vo thp nin 1990. giai on ny tht kh d on nhng
doanh nghip no s ni ln nh doanh nghip hng du ca ngnh. Mt s doanh nghip
s tr nn rt thnh cng, v mt s khc tht bi hon ton. V vy c ri ro ng k khi
la chn mt doanh nghip c bit ca ngnh u t.
Tuy nhin, cp ngnh, doanh thu v thu nhp s tng trng vi tc cc
nhanh v sn phm mi cha lm bo ha th trng. V d, vo nm 1990 rt t h gia
15

nh c in thoi cm tay. Nn th trng tim nng ca sn phm ny l rt ln. Ngc

li i vi tnh hung ny, i vi th trng ca sn phm nh t lnh th ngc li. Hu
ht cc h gia nh M u c t lnh, v vy th trng i vi sn phm ny ch yu
l cc h gia nh mun thay t lnh c. R rng, tc tng trng ca th trng ny s
thua xa tc tng trng ca in thoi cm tay.
3.2.2.2 Giai on cng c
Sau khi mt sn phm c hnh thnh, cc doanh nghip hng u ca ngnh bt
u ni ln. Nhng doanh nghip cn tn ti sau giai on khi im th n nh hn v
th phn c d on d dng hn. Do , kt qu ca cc doanh nghip cn tn ti s
gn b cht ch hn vi kt qu ca ton ngnh. Ngnh vn cn tng trng nhanh hn
so vi cc ngnh khc trong nn kinh t v khi sn phm thm nhp vo th trng v
ngy cng c s dng ph bin.
3.2.2.3 Giai on chn mi
giai on ny, sn phm t n mc tiu dng ti a ca ngi tiu dng.
Tc tng trng c th ch theo tc tng trng chung ca nn kinh t. Sn phm
c tiu chun ha cao hn v cc nh sn xut phi cnh tranh v gi. iu ny dn
n chnh lch li nhun thp hn v sc p nhiu hn n li nhun. Cc doanh nghip
giai on ny i khi c dng tin tng i n nh nhng t c c hi cho m rng
sinh li. Dng tin c rt ra thay v u t tr li vo doanh nghip.
3.2.2.4 Giai on suy thoi
giai on ny, ngnh c th tng trng thp hn tc tng trng ca ton
nn kinh t, thm ch c th b co li. iu ny c th do sn phm b lc hu, b cnh
tranh bi sn phm mi, hoc b cnh tranh bi nhng nh cung cp c gi thp hn.
Giai on no ca chu k sng l hp dn nht i vi nh u t? Theo kinh
nghim th cc nh u t nn chn nhng doanh nghip trong cc ngnh c tc tng
trng cao. Tuy nhin, cng thc thnh cng ny qu n gin. Nu gi chng khon
phn nh kh nng tng trng cao th qu tr kim tin t nhn thc trn. Hn
na, tc tng trng cao v li nhun ln kch thch s cnh tranh t cc nh sn xut
khc. S khai thc cc c hi sinh li mang n nhng ngun cung ng mi m cui
cng lm gim gi, gim li nhun, gim li tc u t v qu trnh tng trng kt thc.
***********************************************
16

Chng 4: PHN TCH V NH GI TRI PHIU

4.1 NH GI TRI PHIU.
nh gi tri phiu l xc nh gi tr hin ti ca cc khon thu nh u t c th
nhn c t vic nm gi tri phiu trong tng lai.
Cng thc tng qut nh gi tri phiu:
P=

M
CF3
CF2
CFn
CF1
+
+
++
+
2
3
n
1 r (1 r )
(1 r )
(1 r )
(1 r )n

Trong :
P: Gi tr hin ti ca tri phiu
n: S k tr li ca tri phiu
CFn: Tin li tri phiu nhn c trong k tr li th n
r: T l chit khu
M: Mnh gi tri phiu hoc gi bn tri phiu
4.1.1 nh gi tri phiu c li sut c nh (Fixed-Rate Bond)
Trong trng hp tri phiu c li sut c nh, tin li tri phiu nhn c trong
tt c cc k thanh ton li bng nhau: CF1 = CF2 = = CFn = C
Cng thc nh gi tri phiu trong trng hp ny:
P

C
C
C
M

...

1
2
t
(1 r ) (1 r )
(1 r ) (1 r )n
n

C
M

t
(1 r )n
t 1 (1 r )

Cng thc ny ch ng trong trng hp nh gi tri phiu ng vo thi im

tr li. Nhng trn thc t, vic mua tri phiu vo thi im gia hai ln tr li, khi
i vi ln nhn tin li u tin s khng c k tnh li. Trong trng hp ny, gi
tri phiu c xc nh nh sau:
4.1.2 nh gi tri phiu khng tr li nh k (Zero Coupon Bond)
i vi tri phiu khng tr li nh k, tin li tri phiu c tr ngay khi pht
hnh. Trong trng hp ny, nh u t ch nhn li mnh gi khi tri phiu o hn hoc
khi bn tri phiu. Cng thc nh gi nh sau:
P

M
(1 r )n

17

4.2 CC I LNG O LNG LI TC TRI PHIU

4.2.1 Li sut danh ngha (Nominal Yield)
Khi nh pht hnh tri phiu, nh pht hnh thng pht hnh km theo t cung
phiu thanh ton tin li tri phiu. Do vy, li sut danh ngha cn c gi li sut
cung phiu. y l t l li sut m nh pht hnh cam kt s tr cho nh u t tri
phiu so vi mnh gi tri phiu.
4.2.2 Li sut hin hnh (Current Yield - CY)
Li sut hin hnh o lng mc sinh li ca tri phiu ti mt thi im. Li sut
hin hnh l t l gia tin li tri phiu hng nm vi gi tri phiu hin hnh.
Tin li nh k
CY

=
Gi th trng hin ti ca tri phiu

Ch tiu li sut danh ngha v li sut hin hnh ch mang tnh m t v thng t
c ngha trong quyt nh u t ca cc nh u t.
4.2.3 Li sut o hn (Yield to Maturity - YTM)
Li sut o hn l li sut thu c t tri phiu nu nm gi tri phiu ny n
khi o hn, l li sut hon vn trung bnh ca mt tri phiu nu mua tri phiu vo
thi im hin ti v nm gi tri phiu n ngy o hn. Li sut o hn l mc li
sut lm cho gi tr hin ti ca cc dng tin m nh u t nhn c t tri phiu bng
vi gi ca tri phiu.
Li sut o hn c xc nh qua cng thc:
n

C
M

t
(1 YTM ) n
t 1 (1 YTM )

Li sut o hn cn c xc nh qua cng thc:

YTM

Trong :

MP
n
MP
2

C: Tin li tri phiu

M: Mnh gi tri phiu
P: Gi th trng hin ti ca tri phiu

18

n: Thi gian nm gi tri phiu

4.2.4 Li sut hon vn (Internal rate of return IRR)
Li sut hon vn l li sut m ti mc li sut s lm cho gi tr hin ti ca
cc khon tin thu c trong tng lai do u t mang li ngang bng vi gi tr hin ti
ca khon vn u t. Li sut hon vn c xc nh thng qua cng thc nh sau:
n

CFt
t
t 1 (1 IRR )

P=

Li sut hon vn l mc li sut r no lm cho gi tr ca biu thc trn bng

nhau. Mc li sut r c th tm c bng hai phng php th v x l sai s hoc dng
phng php ni suy.
Li sut hon vn cn l i lng o lng mc sinh li ca tri phiu c tnh
n yu t thi gian vi gi nh tin li tri phiu nhn c hng nm c s dng
ti u t.
4.2.5 Li sut thc nhn (Realized Compound Yield - RCY)
Li sut thc nhn c xc nh da vo gi tr thc nhn cui cng t u t tri
phiu.
RCY =
Trong :

EW
-1
p0

EW: gi tr thc nhn cui cng, bao gm: tin li nh k, li nhn

c t vic ti u t tin li (thng c gi l li trn li), gi tr hon tr (thng l

mnh gi tri phiu)
P0 : Gi mua tri phiu ban u

Nu li sut o hn c xc nh khi bt u nm gi tri phiu th li sut thc

nhn c tnh ton sau khi kt thc u t.
4.3 LI SUT V TNH BIN NG GI CA TRI PHIU
4.3.1 Cc yu t tc ng n gi tri phiu
4.3.1.1 Mi quan h gi v li sut
Nguyn l c bn ca tri phiu l gi tri phiu thay i ngc chiu vi thay i
ca li sut hy vng nhn c. Nguyn nhn l do gi tri phiu c xc nh bng gi
tr hin ti ca cc dng tin thu c t tri phiu . Khi li sut i hi tng hoc
19

gim th gi tr hin ti ca cc dng tin d kin thu c ca tri phiu s gim hoc
tng, khin cho gi ca tri phiu cng gim hoc tng.
4.3.1.2 Mi quan h gia li sut danh ngha, li sut yu cu v gi
Tm tt mi quan h gia li sut danh ngha, li sut yu cu v gi tri phiu
nh sau:
Li sut danh ngha < li sut yu cu Gi bn < Mnh gi
Li sut danh ngha = li sut yu cu Gi bn = Mnh gi
Li sut danh ngha >li sut yu cu Gi bn > Mnh gi
4.3.1.3 Mi quan h gia thi gian v gi tri phiu
Vn t ra l khi li sut yu cu khng thay i t khi mua cho n khi o
hn, iu g s xy ra i vi gi tri phiu? i vi tri phiu c bn bng mnh gi,
li sut danh ngha bng vi li sut yu cu, khi n gn thi im o hn gi bn tri
phiu vn bng vi mnh gi. i vi tri phiu c bn cao hn hoc thp hn mnh
gi, gi bn tri phiu s khng gi nguyn.
Nguyn nhn dn n thay i gi ca tri phiu:
- Cht lng hay kh nng tn dng ca nh pht hnh thay i dn n s thay
i ca mc li sut yu cu.
- Khi khng c s thay i trong li sut yu cu, nhng do tri phiu ang tin
dn ti thi im o hn nn gi bn tri phiu s tng ln hoc gim xung cao hn
hoc thp hn mnh gi.
- Khi mc li sut yu cu thay i dn n s thay i li sut ca cc tri
phiu c iu kin tng ng.
4.3.2 Thi gian o hn bnh qun
4.3.2.1 Thi gian o hn bnh qun (Duration)
Thi gian o hn bnh qun l mt khi nim quan trng trong phn tch tri
phiu. Thi gian o hn bnh qun khng ch o lng thi gian hon tr trung bnh m
cn o lng nhy ca gi tr tri phiu i vi li sut v l cng c gip phng nga
ri ro li sut. i lng o lng tui th kinh t ca tri phiu:
n

Duration

tC

(1 y )
t 1

20

nM
(1 y ) n

Mi quan h gia Duration v tnh bin ng gi tri phiu l:

% thay i gi =

1
x Duration x Thay i li sut x 100
1 y

Thi gian o hn bnh qun iu chnh (Modified Duration)

Modified Duration =

Duration
1 y

Do :
% thay i gi = - Modified Duration x Thay i li sut x 100
Hay:
dP
Modified Duration xdy
P

Nh vy, nu bit t l phn trm thay i gi so vi mc gi ban u, chng ta c

th tnh c thay i gi tnh theo n v tin t vi iu kin t l thay i li sut l
nh. Khi s thay i li sut l kh nh th con s c tnh s thay i ca gi st vi
thc t. Tuy nhin, khi s thay i li sut ln th qu trnh c on s thay i gi tri
phiu theo nhng thc o trn khng chnh xc. Mt i lng c s dng nng
cao chnh xc ca qu trnh c lng l li ca tri phiu.
4.5.4.2 li (Convexity)
li ca tri phiu c tnh theo cng thc sau:
Convexity =

1
P(1 y )2

CFt

(1 y )
t 1

( t 2 t )

(*)

Khi tnh thm yu t li ca tri phiu, cng thc (*) c th c iu chnh

thnh:

1
P
= - D* y + x Convexity x (y )2
P
2
Vi

D* =

D
1 y

**********************************************

21

Chng 5: PHN TCH C BN V NH GI C PHIU

5.1 M HNH CHIT KHU C TC (DDM)
Vi k u t n nm, chng ta c gi tr c phiu l hin gi ca c tc qua n nm
cng vi gi bn sau n nm.
Vn =

D1
1 k

D2
(1 k ) 2

++

D t Pn
(1 k ) n

Trong :
P0 : Gi tr c phiu thi im hin ti
Pn : Gi bn c phiu vo cui nm th n
Dt : C tc k vng nhn c trong nm th t
k : T sut chit khu hay t sut li tc yu cu ca nh u t i vi c phiu
M hnh chit khu c tc tng trng u
M hnh chit khu tng u hoc m hnh Gordon:
V0 =

D 0 (1 g )
kg

D1
kg

Trong :
g: Tc tng trng u c tc
g = ROE x T l li nhun gi li
= ROE x (1 T l chi tr c tc)
= ROE x (1 DPS/EPS)
M hnh chit khu c tc tng u ch ng khi g thp hn k. Nu c tc vi t l
nhanh hn k, gi tr c phiu s khng xc nh c. Nu mt nh phn tch c tnh g
ln hn k, t l tng ny khng c tnh lu di. M hnh nh gi thch hp trong trng
hp ny m hnh chit khu c tc nhiu giai on.
5.2 M HNH NH GI THEO H S GI TRN THU NHP P/E
Phng php da trn P/E ca cc doanh nghip tng ng hoc c th so
snh tm ra gi tr c phiu ca doanh nghip ang cn nh gi.

P = EPSDoanh nghip cn nh gi x P/E

22

Dng P/E ca bnh qun ton ngnh cng ty ang hot ng hoc la chn mt

cng ty c c phiu giao dch rng ri c cng t l li nhun, ri ro v mc tng

trng tng t nh c phiu ang cn nh gi
-

Dng P/E ca chnh cng ty . i vi P/E ca cng ty c th s dng: P/E

hin ti hoc P/E tng lai

P/E hin ti
P/E

(1 p)(1 g)
(k g)

P/E tng lai

P/E

(1 p)
(k g)

***********************************************
Chng 6: L THUYT DANH MC U T
6.1 T SUT SINH LI K VNG
T sut sinh li mong i c tnh ca mt danh mc u t chng khon l bnh
qun gia quyn ca t sut sinh li thu c t mi chng khon trong danh mc u t
. Cng thc:
n

ER i w 1 ER 1 w 2 ER 2 ... w n ER n w i ER i
i 1

Trong :

w 1 , w 2 , w n l t trng u t ti sn i trong danh mc

ER i l t sut sinh li mong i ca ti sn i

6.2 RI RO DANH MC U T
Ri ro c phn chia thnh hai loi: Ri ro h thng (systematic risk) v ri ro
phi h thng (nonsystematic risk).
Ri ro h thng l ri ro bt ngun t nhng thay i trong cc yu t v m nh
lm pht, li sut, chu k kinh doanh. S thay i ny nh hng n hu ht tt c cc
chng khon v khng th loi tr bng cch a dng ha u t.

23

Ri ro phi h thng l ri ro ca chng khon lin quan n cc s kin ngu

nhin nh kin tng, nh cng, ri ro ti chnh, ri ro kinh doanh c th loi tr bng
cch a dng ha u t.
6.2.1 Hip phng sai (Covariance)
Hip phng sai l mt h s o lng mc m theo li tc trn hai ti sn
(A v B) bin ng so vi nhau. Hip phng sai ca t sut li tc trn hai ti sn bt k
A v B c tnh nh sau:

COV( R A , R B ) AB p i R A ,i E( R A )

Trong :

B ,i

E(R B )

AB : Hip phng sai gia hai ti sn A v B

R A ,i , R B ,i : T sut li tc c th nhn c trn ti sn A, B trong

tnh hung i.
E(R A ), E(R B ) : T sut sinh li k vng trn ti sn A, B

p i : Xc sut xy ra tnh hung i

Hip phng sai gia hai ti sn c th dng c th m hoc bng 0.

-

Hip phng sai dng c ngha l t sut sinh li i vi hai khon u t

c khuynh hng dch chuyn v cng mt hng so vi mc trung bnh ca chng trong
sut mt khong thi gian. iu ny cng c ngha li tc trn hai ti sn c mi quan h
cng chiu vi nhau. Khi li tc trn ti sn ny tng th li tc trn ti sn kia cng tng
v ngc li.
-

Hip phng sai m ch ra t sut sinh li i vi hai khon u t c

khuynh hng dch chuyn v hai hng khc nhau lin quan n mc trung bnh vo
tng thi im c th trong mt khong thi gian. iu ny c ngha li tc trn hai ti
sn c mi quan h ngc chiu vi nhau.
6.2.2 H s tng quan (Correlation)
H s tng quan gia hai ti sn A v B c xc nh bng cch chia hip
phng sai gia hai ti sn cho tch s lch chun ca hai ti sn A v B.
AB

Trong :

AB
A B

AB : H s tng quan

24

 A , B : lch chun ca R A,i , RB ,i

H s tng quan c gi tr thay i t -1 n +1. Gi tr +1 th hin mi quan h

tuyn tnh thun hon ho gia hai ti sn, ngha l t sut sinh li i vi hai c phiu
cng thay i trong mt kiu tuyn tnh xc nh hon ton. Gi tr -1 th hin quan h
tuyn tnh nghch hon ton, ngha l khi t sut sinh li ca mt c phiu cao hn mc
trung bnh, t sut sinh li ca c phiu kia s thp hn mc trung bnh.
6.2.3 lch chun
Ri ro ca danh mc u t c o lng bng phng sai hoc lch chun
ca t sut sinh li trn danh mc u t.
Ri ro ni chung c th hin bng lch chun ca t sut sinh li trn danh
mc u t nh sau:
n

n n

2 p = w i 2 i w i w j i j
2

i 1

Trong :

i 1 j1
j i

2 p : phng sai ca t sut sinh li ca danh mc u t

w i ( j ) : T trng ca ti sn i (hoc j) trong danh mc u t

: phng sai ca t sut sinh li i vi ti sn i

i j : Hip phng sai gia t sut sinh li i vi ti sn i v j

Theo , ri ro ca 2 chng khon c o lng thng qua:

2
2
2 p = w1 1 + w2 2 + 2W1W2 Cov(r1r2)
2

1 = Phng sai ca chng khon 1

2

2 = Phng sai ca chng khon 2

2

Cov(r1r2) = Hip phng sai gia chng khon 1 v 2

6.3 DANH MC U T HIU QU
Danh mc u t hiu qu l danh mc c ri ro thp nht bt k mt t sut sinh
li k vng c xc nh trc, hoc c t sut sinh li k vng cao nht bt k mt
mc ri ro c xc nh trc.
M hnh Markowitz xoay quanh vn xc nh t trng ca mi loi ti sn trong
danh mc u t. Bi v t sut sinh li k vng, lch chun ca mi ti sn, h s
25

tng quan gia cc ti sn c xem l u vo ca m hnh Markowitz, t trng ca

mi ti sn trong danh mc u t l bin s cn phi gii quyt tm ra danh mc u
t hiu qu.
E(r)

ng bin phng sai nh

nh nh
nht

ng bin hi
hiu qu
qu

Cc ti sn
ring l

ng bin
phng sai nh
nh nh
nht

St. Dev.

Theo m hnh Markowitz

-

Mc sinh li ca danh mc u t ph thuc vo t trng ca tng chng

khon trong danh mc. Ri ro ca danh mc ph thuc vo chiu hng kt hp gia cc

chng khon trong danh mc.
-

Nhn t quan trng khi xem xt cho thm 1 ti sn vo danh mc u t khng

phi l phng sai ca ti sn m l hip phng sai ca ti sn vi nhng ti sn

khc trong danh mc u t
-

a dng ho c th gim thiu ri ro c bit

Mi danh mc u t c mc sinh li - ri ro ring bit. C v s s kt hp

danh mc u t tu thuc vo t trng ca tng chng khon trong danh mc

-

Cc danh mc nm trn ng bin hiu qu p ng tt nht nhu cu nh u

t.
***********************************************
Chng 7: M HNH NH GI TI SN VN
7.1 DANH MC TH TRNG
Tt c cc nh u t s la chn nm gi danh mc th trng (M) bao gm tt c
cc ti sn c trn th trng chng khon. n gin ha, chng ta xem tt c cc ti
sn l c phiu. T l mi c phiu trong danh mc th trng bng th gi ca mi c

26

phiu (gi ca mi c phiu nhn vi s lng c phiu ang lu hnh trn th trng)
chia cho tng th gi ca tt c cc loi c phiu.
V sao tt c cc nh u t nm gi danh mc th trng? Vi nhng gi nh
trn, tht d dng nhn thy ti sao tt c cc nh u t u mun nm gi cc danh
mc c tnh ri ro tng t nhau. Nu tt c cc nh u t u s dng phng php
phn tch trung bnh-h s bin thin nh nhau (gi nh 5) cho cng tng th cc loi
chng khon (gi nh 3) vi thi gian nm gi bng nhau (gi nh 2), s dng cng mt
phng php phn tch chng khon (gi nh 6), c ngha ngha v thu nh nhau (gi
nh 4), tt c phi i n mt quyt nh v danh mc u t c tnh ri ro ging nhau.
Ngha l, tt c h phi xc nh ng bin hiu qu ging nhau v thy cng mt
ng tip tuyn ca ng phn b vn (Capital Allocation Line: CAL)
Hnh 8.2: ng bin hiu qu v ng th trng vn
E r
r r

E (

CML

M
E r

rM
rM

rf

Vi nhng ngi chn la nm gi danh mc c tnh ri ro nh nhau, nhng c

phiu trong danh mc tng hp s t l vi c phiu trong danh mc ca mi nh u t.
Nu GM i din cho 1% trong danh mc ca mi nh u t th GM cng bng 1%
trong danh mc tng hp. Trn thc t iu ny c ngha l danh mc th trng v th
trng khng th nhiu hn s tng hp ca tt c cc danh mc c nhn. Bi v mi nh

27

u t s dng danh mc th trng l danh mc c tnh ri ro ti u nn ng phn b

vn (CAL) trong trng hp ny l ng th trng vn (CML)
7.2 PHN THNG RI RO V LI NHUN D KIN CA CHNG KHON
M hnh nh gi ti sn vn ch ra rng ri ro ca mt chng khon c th c th
c biu din bng h s Beta ca n. H s Beta cho bit xu hng bin ng ca mt
chng khon ring l so vi ton b th trng.
Mi quan h gia li nhun d kin v ch s Beta ca CAPM:
E(R i ) R f i [E(R M ) R f ]
E(R i ) Mc sinh li k vng i vi loi CK i
Rf

Mc li sut phi ri ro

H s Beta ca CK i, o lng ri ro h thng ca CK i

E(R M ) R f

Phn b ri ro ca th trng

7.3 NG TH TRNG CHNG KHON

Chng ta c th xem mi quan h gia li nhun d kin vi h s Beta nh biu
thc gia phn thng vi ri ro. Ch s Beta ca mt chng khon l phng php o
lng thch hp i vi ri ro ca n. Bi v, h s Beta t l vi ri ro m chng khon
ng gp vo danh mc c tnh ri ro ti u.
Cc nh u t chng ri ro o lng ri ro ca danh mc c tnh ri ro ti u
bng lch chun ca n. Chng ta c th c tnh phn thng ri ro ca mt ti sn
c bit s ph thuc vo ri ro m ti sn c bit ng gp vo ton danh mc. Bi v
h s Beta ca mt c phiu o lng phn ng gp ca c phiu vo lch chun
ca danh mc th trng, chng ta c th c tnh phn thng ri ro l mt hm s ca
Beta. CAPM xc nhn nhn thc ny, phn thng ri ro ca chng khon t l trc tip
vi h s Beta v phn thng ri ro ca danh mc th trng, ngha l phn thng ri
ro bng D E r r f
M

So snh ng th trng chng khon vi ng th trng vn. ng th

trng vn (CML) biu din phn thng ri ro ca cc danh mc hiu qu ( l nhng
danh mc hon chnh, gm danh mc th trng c tnh ri ro vi ti sn khng c ri ro)
l hm s ca lch chun ca danh mc. iu ny hp l v lch chun l thc o

28

c cn c ri ro ca cc danh mc m nh u t ang la chn a vo danh mc

hon chnh ca h.
ng th trng chng khon (SML) li biu din phn thng ri ro ca ti sn
c bit, l hm s ca ri ro ti sn. Thc o ri ro thch hp ca cc ti sn c bit
(nhng ti sn c chn l thnh phn ca mt danh mc a dng ha tt) khng l
lch chun ca ti sn m l phn ng gp ca ti sn vo lch chun ca danh mc,
o lng bng h s Beta ca ti sn . ng th trng chng khon l cn c hp l
cho c danh mc v ti sn c bit.
ng th trng chng khon cung cp mt chun mc nh gi qu trnh u
t. Vi quan im ri ro ca mt khon u t c o lng bng h s Beta ca n,
ng th trng vn SML tnh ra li nhun yu cu b p ri ro m nh t phi chu
cho khon u t v thi gi ca tin.
V ng th trng chng khon l s biu din bng th ca mi quan h li
nhun d kin v h s Beta nn cc ti sn c nh gi ng s nm trn ng th
trng chng khon SML. Li nhun d kin ca nhng ti sn ny rt xng vi ri ro
ca chng. Bt c lc no l thuyt CAPM cn ng, tt c cc chng khon u phi
nm trn ng SML khi cn bng th trng. Cc c phiu c nh di gi nm trn
ng SML vi h s Beta ca chng, li nhun d kin ca chng s ln hn gi tr tnh
theo CAPM. Cc c phiu c nh trn gi nm pha di ng SML. Chnh lch
gia li nhun d kin hp l vi li nhun d kin thc t ca mt c phiu c gi l
h s Alpha ca c phiu , k hiu
Kt lun
M hnh nh gi ti sn vn l mt hc thuyt kinh t m t mi quan h gia ri
ro v li sut c tnh. Ni cch khc, y l m hnh nh gi cho nhng chng khon
c nguy c ri ro. CAPM cho rng ri ro h thng l mi quan tm i vi cc nh u t
v chng khng th li b c bng bin php a dng ha danh mc u t. iu c
bit, CAPM cho chng ta bit li sut c tnh ca mt chng khon hoc mt danh mc
u t c xc nh bng li sut ca chng khon khng c ri ro cng vi mt ph
ph b p ri ro. Trong m hnh CAPM, ph ph ri ro c tnh ton bng cch nhn

mc ri ro Beta vi gi th trng ca ri ro ErM r f

29

H s Beta ca mt chng khon hoc mt danh mc u t l ch s ri ro h

thng ca ti sn v c xc nh bng phng php thng k. H s Beta c tnh
ton da trn s liu qu kh v li sut u t ca chng khon v li sut ca danh
mc th trng.
Nhng chng khon khng c ri ro th h s Beta bng 0. Nh vy, li nhun ca
chng khon khng c ri ro chnh bng li sut ca tn phiu kho bc. Nu chng khon
c h s Beta bng 1 - ging danh mc u t th trng th li sut k vng bng li sut
danh mc th trng.
Beta ca mt khon u t o lng nhy cm d kin ca t sut sinh li trn
khon u t so vi t sut sinh li th trng.

Cov ( i ,M )
M

Beta ln hn 1 c ngha gi ca khon u t d kin s bin ng nhiu hn th

trng khi th trng tng, v gim nhiu hn khi th trng gim. H s Beta ca mt c
phiu l mt ch s nu ln mc thu nhp ca c phiu thay i khi c s thay i
c li sut ca th trng.
H s Beta c th dng hoc m. C phiu c h s Beta dng th thu nhp ca
n c mi quan h thun chiu vi thu nhp ca th trng v ngc li.
B. L THUYT
1. u t ti chnh l g? Phn bit ti sn thc v ti sn ti chnh?
2. Trnh by c im cc loi ti sn ti chnh?
3. Phn tch ni dung qui trnh phn tch u t chng khon?
4. Ri ro trong u t chng khon l g? Phn bit ri ro h thng v ri ro khng
h thng.
5. V sao phi tin hnh phn tch nn kinh t v m trong phn tch v u t
chng khon? Theo bn, nhn t no ca kinh t v m l quan trng nht trong qu trnh
ra quyt nh u t?
6. Phn tch ngnh l g? V sao phi phn tch ngnh trong phn tch v u t
chng khon?
7. Gii thch mi quan h gia li sut v gi tri phiu?

30

C. BI TP
Cu 1: S liu v hai c phiu A v B nh sau:
Tnh trng kinh t

Xc sut

RA

RB

Suy thoi

20%

-5%

6%

Bnh thng

40%

10%

-2%

Kh

30%

-4%

8%

Hng thnh

10%

7%

-9%

a. Xc nh thu nhp k vng khi u t vo A v B.

b. Xc nh ri ro khi u t vo A v B
Cu 2: Trong sut 5 nm trong qu kh, bn s hu hai c phiu c mc sinh li
hng nm nh sau:
Nm

C phiu A

C phiu B

0,19

0,08

0,08

0,03

-0,12

-0,09

-0,03

0,02

0,15

0,04

a. Xc nh t sut sinh li trung bnh ca c phiu A, B.

b. Xc nh ri ro khi u t vo c phiu A, B.
c. Xc nh t sut sinh li trung bnh nhn i vi mi c phiu. Nhn xt s
khc nhau gia hai phng php trung bnh cng v trung bnh nhn.
Cu 3: Gi s mt tri phiu c mnh gi $1.000 c hng li sut 10%/nm,
thi gian o hn 10 nm, thi hn cn li ca tri phiu 9 nm. Nh u t i hi li
nhun hng nm bng 12%. Xc nh gi tri phiu ti thi im hin ti? Bn c mua
tri phiu ny khng nu gi ca tri phiu trn th trng $950?
Cu 4: Mt nh u t mua mt tri phiu vi gi bng mnh gi $1.000. Tin li
c thanh ton bn nin theo li sut ghi trn tri phiu 10%/nm. Thi gian hon tr
cn li ca tri phiu l 3 nm. Xc nh:
a. Xc nh li sut hin hnh (CY)
b. Gi tr thc nhn (EW) sau 3 nm.
c. Li sut thc nhn (RCY)
Cu 5: Mt tri phiu c mnh gi 1.000.000 ng, thi gian o hn 3 nm, li
sut o hn l 7%/nm, li sut danh ngha 8%/nm, tr li hng nm.
31

a. Tnh thi gian o hn bnh qun v li tri phiu

b. Do bin ng li sut trn th trng, li sut o hn tng 0,5%/nm. Hy
d bo mc thay i gi tri phiu.
Cu 6: Gi c phiu th-ng ca cng ty X hin nay l 66.000 VND, c tc tng t
1.500 VND n 4.000 VND trong 10 nm qua v d kin s tip tc tng nh- vy trong
t-ng lai. Hy tnh t sut li nhun yu cu i vi cng ty ny.
Cu 7: Xt c phiu c cc thng s sau: DIV1 = 5.000 VND, c tc trong 5 nm
tip theo vi gi tr tng tr-ng hng nm l g = 20%, sau DIV7 tr i tng trng vi
tc khng i bng 5%. Tnh P0 nu r = 10%? So snh P0 nu r = 7%
Cu 8: (Danh mc 2 CP) C phiu A v B c xc sut mc sinh li nh- sau cho
cc nm ti
Tnh trng kinh t

Xc xut Wi

Kh nng sinh li
ca A % EA

Kh nng sinh li
ca B % EB

Tng tr-ng mc 1

0.2

14

20

Tng tr-ng mc 2

0.4

-5

-2

Tng tr-ng mc 3

0.4

10

a) Tnh mc sinh li mong i ca A v B.

b) nh gi ri ro u t- cho mi CP
c) Tnh tch sai mong i ca li nhun A v B
d) A v B c th kt hp gim thiu ri ro trongkhng? V sao?
Cu 9: Trn TT c 2 loi CK vi thng s nh- sau:
Xc xut

60%

40%

Li sut CK A

20%

4%

Li sut CK B

2%

24%

Bn hy xc nh li sut k vng v ri ro u t- vo 2 CK trn theo cc ph-ng

n nh- sau:
a. 100% vo CK A
b. 100% vo CK B
c. 50% vo A v 50% vo B
Bn c nhn xt g khng v kt qu trn?
Cu 10: Bn d on rf l 10% v t sut sinh li trn th trng Rm l 14%. Tnh
t sut li tc k vng i vi cc c phiu sau y v xc nh chng trn th
SML

32

C phiu

Bta

U
N

0,85
1,25

-0,25

E(Ri)

Bn hi mt nh mi gii chng khon v d bo cho 3 c phiu trong bi tp

trn, nh mi gii ny tr li bn thng tin sau :
C phiu

Gi hin ti

Gi d kin

C tc d kin

U
N

22
48

24
51

0,75
2,00

37

40

1,25

nh v cc t sut li tc k vng ca bn trn cng th vi bi tp 4 v cho thy

bn s mua/bn nh th no i vi 3 c phiu trn. Tho lun cc quyt nh ca bn.

33

2. MN NGHIP V NGN HNG THNG MI

A.L THUYT
I. Ngn hng thng mi
1. Khi nim NHTM
Theo iu 4, chng 1, Lut cc t chc tn dng 47/2010/QH12, c hiu lc vo thng 1
nm 2011 ca Vit Nam nh ngha:
Ngn hng l loi hnh t chc tn dng c th c thc hin tt c cc hot
ng ngn hng theo quy nh ca Lut ny. Theo tnh cht v mc tiu hot ng, cc
loi hnh ngn hng bao gm ngn hng thng mi, ngn hng chnh sch, ngn hng
hp tc x.
Ngn hng thng mi l loi hnh ngn hng c thc hin tt c cc hot ng ngn
hng v cc hot ng kinh doanh khc theo quy nh ca Lut ny nhm mc tiu li
nhun.
Ngoi ra, lut cn nh ngha: T chc tn dng l doanh nghip thc hin mt,
mt s hoc tt c cc hot ng ngn hng. T chc tn dng bao gm ngn hng, t
chc tn dng phi ngn hng, t chc ti chnh vi m v qu tn dng nhn dn..
Hot ng ngn hng l vic kinh doanh, cung ng thng xuyn mt hoc mt s cc
nghip v sau y:
Nhn tin gi;
Cp tn dng;
Cung ng dch v thanh ton qua ti khon.
Nh vy, ngn hng thng mi phn bit mt cch r rng vi cc t chc tn dng
phi ngn hng khc. NHTM cng l mt t chc tn dng nh nhng t chc khc nhng
n c thc hin ton b cc hot ng ca ngn hng nh nhn tin gi, thanh ton...
m cc t chc tn dng phi ngn hng khng c.
T nhng khi nim trn, ta c th nh ngha ngn hng thng mi l mt doanh
nghip kinh doanh hng ha c bit, l tin t vi hot ng thng xuyn l huy
ng vn, cho vay, chit khu, bo lnh, cung cp cc dch v ti chnh nh thanh ton,
ngoi hi ... v cc hot ng khc c lin quan theo qui nh ca php lut.
2. c im kinh doanh ca NHTM

34

 Vn v tin va l phng tin kinh doanh, va l mc ch kinh doanh, v cng

l i tng kinh doanh ca ngn hng.
Hot ng kinh doanh ca ngn hng ri ro cao
Hot ng kinh doanh ca ngn hng lin kt cht ch trong h thng ngn hng.
Cc sn phm ngn hng c quan h cht ch vi nhau.
Yu t lng tin ng vai tr rt quan trng trong hot ng kinh doanh ca ngn
hng
3. Chc nng ca NHTM
Chc nng trung gian tn dng.
Khi thc hin chc nng trung gian tn dng, Ngn hng thng mi l cu ni gia
nhng ngi c vn tm thi d tha v nhng ngi c nhu cu v vn. Ngn hng hot
ng huy ng cc khon vn tm thi nhn ri trong nn kinh t hnh thnh nn qu
cho vay cung ng tn dng cho nn kinh t.
Chc nng trung gian thanh ton ( th qu ca khch hng).
Vi chc nng ny, Ngn hng ng vai tr l trung gian gia ngi chi tr v ngi th
hng. Thc hin chc nng ny cho php lm gim bt khi lng tin mt lu hnh
trong nn kinh t, gia tng khi lng thanh ton khng dng tin mt. iu ny lm
gim bt chi ph cho x hi v in tin, vn chuyn, bo qun tin t, tit kim nhiu chi
ph v giao dch thanh ton.
Chc nng to tin.
Thng qua hot ng nhn tin gi, cho vay v thc hin thanh ton, cc ngn hng
thng mi to ra mt khi lng tin t di dng bt t cho nn kinh t, gp phn gia
tng khi tin t trong nn kinh t, phc v nhu cu chu chuyn v pht trin kinh t mt
quc gia.
4. Cc hot ng ch yu ca Ngn hng thng mi
C nhiu tiu ch khc nhau phn loi cc hot ng ca ngn hng:
Cn c vo Bng cn i ti sn, nghip v NHTM c h thng ha thnh:
-

Nghip v ti sn N ( nghip v to lp vn): bao gm vn php nh vn

iu l, nghip v i vay v nghip v k thc.

Nghip v ti sn C ( nghip v s dng vn ) bao gm nghip v d tr tin

mt, nghip v cho vay v u t chng khon.

35

Nhm nghip v ngoi Bng cn i ti sn: l cc nghip v khng c phn

nh trn bng cn i ti sn ca NHTM, ch yu l cc hot ng dch v v
bo lnh ngn hng.

Cn c vo i tng khch hng, nghip v NHTM c phn thnh :

-

Nhm nghip v i vi khch hng c nhn: bao gm cc nghip v: nhn

tin gi, thanh ton, cho vay tiu dng, cho vay h kinh t gia nh...

Nhm nghip v i vi khch hng doanh nghip: bao gm cc nghip v:

nhn tin gi, thc hin thanh ton khng dng tin mt, thanh ton quc t,
mua bn ngoi t, cho vay doanh nghip, bo lnh, t vn...

Nhm nghip v i vi cc t chc tn dng khc: i vay, cho vay, thanh

ton...

nc ta, theo iu 4 - chng I, Lut cc t chc tn dng 2010, cc nghip v kinh

doanh ch yu ca NHTM bao gm:
4.1 Hot ng huy ng vn
- Nhn tin gi: NHTM c php nhn tin gi ca cc t chc, c nhn v cc t
chc tn dng khc di cc hnh thc: tin gi thanh ton, tin gi c k hn v
cc loi tin gi khc.
-

Pht hnh chng ch tin gi, tri phiu v giy t c gi khc huy ng vn
ca cc t chc, c nhn trong v ngoi nc.
- Vay vn ca cc t chc tn dng khc trong v ngoi nc.
- Vay vn ngn hn ca NHNN theo quy nh.
- Cc hnh thc huy ng khc theo qui nh ca ngn hng Nh nc.

4.2 Hot ng cp tn dng

NHTM c cp tn dng cho cc t chc, c nhn di cc hnh thc nh cho
vay, chit khu thng phiu v cc giy t c gi khc, bo lnh, cho thu ti chnh v
cc hnh thc khc theo quy nh ca NHNN nh bao thanh ton, ti tr nhp khu, ti
tr xut khu.... Trong , hot ng cho vay l hot ng quan trng v chim t trng
ln nht.
4.3 Hot ng dch v thanh ton v ngn qu
Hot ng thanh ton
-

Cung cp cc phng tin thanh ton nh Sc, hi phiu, th tn dng...

Thc hin cc dch v thanh ton trong nc cho khch hng

36

Thc hin thanh ton quc t khi NHNN cho php.

Thc hin cc dch v thu, chi h

Thc hin cc dch v thanh ton khc do NHNN quy nh.

T chc h thng thanh ton ni b v tham gia h thng thanh ton lin
ngn hng trong nc.

Tham gia h thng thanh ton quc t khi NHNN cho php.

Hot ng ngn qu
Cc ngn hng thc hin m ti khon v gi tin ca khch hng, qua ngn
hng thng c mi quan h mt thit vi khch hng. Ngn hng c kinh nghim trong
qun l ngn qu v kh nng thu ngn, nhiu ngn hng cung cp cho khch hng
dch v qun l ngn qu. Theo , ngn hng ng qun l vic thu chi cho khch
hng v tin hnh u t phn thng d tin mt tm thi vo cc chng khon sinh li
v tn dng ngn hn cho n khi khch hng cn tin mt thanh ton.
4.4 Cc hot ng khc
Ngoi cc hot ng trn, NHTM cn thc hin mt s hot ng khc nh: Gp
vn v mua c phn; Tham gia th trng tin t, Kinh doanh ngoi hi, vng; y thc v
nhn y thc; cung cp cc dch v bo him, t vn ti chnh...
II. Nghip v huy ng vn
1. Khi nim, ngha ca hot ng huy ng vn
1.1. Khi nim
Huy ng vn l vic cc ngn hng thng mi s dng cc phng thc khc nhau
nhm thu ht cc ngun vn tm thi nhn ri trong x hi phc v cho mc ch kinh
doanh ca mnh.
1.2. ngha
Huy ng vn khng ch mang ngha l mt trong nhng hot ng ch yu v quan
trng nht ca ngn hng thng mi m cn c y ngha quan trng khng km i vi
bn thn khch hng .
i vi NH:
To ngun vn m bo cho hot ng ca ngn hng
nh gi c uy tn v tn nhim ca khch hng i vi NH
i vi khch hng:
Cung cp knh tn dng v u t
37

 Ni ct gi an ton
C c hi tip cn cc dch v ngn hng
2. Cc hnh thc huy ng vn
2.1 Nhn tin gi
y l hnh thc huy ng vn thng xuyn, c thc hin qua cc ch th: T chc
kinh t, c nhn dn c, kho bc Nh nc, cc t chc tn dng, ngn hng khc.
Nhn tin gi t cc t chc kinh t:
Tin gi thanh ton: Ngn hng huy ng ngun tin gi ny thng qua vic m
cc ti khon thanh ton ( giao dch ) cho cc t chc kinh t c nhu cu.
V y l ngun tin gi phc v cho mc ch thanh ton (giao dch), an ton nn mang
tnh cht khng k hn, khng n nh. Chi ph phi tr cho ngun vn ny ty theo quy
nh ca cc ngn hng: hoc tr vi li sut thp(li sut khng k hn) v thu ph dch
v hoc khng tr li v khng thu ph dch v.
Tin gi c k hn: y l dng u t ti chnh ca cc t chc kinh t cho ngn
hng vay ngun vn tm thi nhn ri ca mnh trong mt khong thi gian xc
nh trc. Thng thng ngn hng s nh ra mt s k hn nht nh vi
nguyn tc: k hn gi cng di, li sut cng cao.
Mc ch ca khon tin gi ny l an ton v sinh li, c k hn nn tnh n nh cao,
chi ph huy ng cao.
Tin gi k qu: l nhng khon tin gi vo ngn hng vi mc ch s dng xc
nh trc ( tin gi k qu m L/C, bo chi sec, ch thanh ton...). Vi khon
tin ny, ngn hng c th s dng m khng phi tr chi ph, nhng n nh
ca n rt km.
Nhn tin gi t c nhn dn c:
Tin gi thanh ton:
Ngn hng thc hin m ti khon c nhn phc v cho nhu cu thanh ton ca ch ti
khon. Thng qua hnh thc ny, ngn hng cng huy ng c ngun vn di
dng tin gi c tnh cht khng k hn.
Tnh cht ca ngun vn ny: km n nh do ph thuc nhu cu thanh ton, chi tr ca
ngi gi tin; l loi tin gi c s lng ln (theo c nhn dn c), quy m tin gi
nh. Li sut ngn hng tr cho loi tin ny l li khng k hn hoc khng tnh li.
Tin gi tit kim:
38

Mc ch ca ngun tin gi ny l an ton v sinh li. Tin gi tit kim ca dn c

c thc hin di hnh thc: tin gi tit kim c k hn v tin gi tit kim khng k
hn.
+ Tin gi tit kim khng k hn:
o y l loi hnh tin gi tch ly, khng mang tnh giao dch. Khi khch
hng c yu cu rt th ngn hng phi p ng ngay
o V mc n nh, do mang tnh cht phi giao dch nn thi gian lng
tin gi ny tn ti ti ngn hng tng i di hn so vi tin gi thanh
ton.
o V li sut: ngn hng thc hin tr theo mc li sut khng k hn.
+ Tin gi tit kim c k hn:
y l dng huy ng tin gi mang tnh truyn thng ca ngn hng. Cng tng t nh
tin gi c k hn ca cc t chc kinh t, ngn hng cng s cng b mt s k hn cho
khch hng la chn v cng n nh mc li sut tng ng vi k hn d theo nguyn
tc k hn cng di, li sut cng cao.
Do c tnh k hn nn ngun tin gi ny c n nh cao, y l ngun vn s dng
ht sc cn thit v an ton cho ngn hng.
Trong thc t, tng cng khai thc ngun vn ny, cc ngn hng khng
ngng cho ra nhng sn phm tit kim c k hn phong ph v loi hnh cng nh km
theo nhng u i v li sut, khuyn mi... nh: tin gi tit kim c bit, tin gi tit
kim bc thang, tin gi tit kim rt gc linh hot...
2.2 Pht hnh giy t c gi
Ngoi hnh thc huy ng vn qua ti khon tin gi thanh ton, tit kim, cc
ngn hng thng mi cn c th huy ng vn bng cch pht hnh giy t c gi.
Giy t c gi l chng nhn ca t chc tn dng pht hnh huy ng vn trong
xc nhn ngha v tr n mt khon tin trong mt thi hn nht nh, iu kin tr gc
v li v cc iu khon cam kt khc ca t chc tn dng vi ngi mua, th hin l cc
k phiu, tri phiu, chng ch tin gi ngn hng...
Huy ng vn bng pht hnh giy t c gi l hnh thc huy ng khng thng
xuyn. Ngun vn huy ng gn lin vi mc ch nht nh ca cc t chc huy ng.
V vy, khi thc hin hnh thc huy ng ny, ngn hng cng cn c k hoch huy ng
ht sc c th, xc nh r cc ni dung nh: quy m vn cn huy ng; loi tin huy
39

ng, i tng huy ng, thi hn huy ng, thi gian pht hnh, li sut, cch thc tr
li v n gc...
2.3 i vay
Ngoi hnh thc nhn tin gi v pht hnh giy t c gi, cc ngn hng thng mi cn
c th huy ng vn thng qua vic i vay cc t chc tn dng khc trong v ngoi nc
hoc vay ngn hng nh nc di hnh thc chit khu v ti chit khu cc giy t c
gi. y l hnh thc huy ng khng thng xuyn.
3. Nhng nhn t nh hng n hot ng huy ng vn ca ngn hng
3.1Cc nhn t bn ngoi ngn hng
-

Chu k pht trin kinh t

Mi trng php l

Mi trng cnh tranh

Khuynh hng tit kim, tiu dng ca ngi dn

3.2 Cc nhn t bn trong ngn hng

-

Chin lc kinh doanh ca Ngn hng

S a dng ca cc hnh thc huy ng vn, cht lng cc dch v do Ngn hng
cung ng v h thng cc mng li

Hot ng Marketing Ngn hng

Mc thm nin v uy tn ca Ngn hng.

Chnh sch li sut v li tc trn th trng cng nh chnh sch ca ngn hng.

Cng ngh Ngn hng nht l khu thanh ton

III. Nhng vn chung trong cho vay ca NHTM

1. Khi nim
Tn dng ngn hng l quan h chuyn nhng quyn s dng vn ca ngn hng cho
khch hng trong mt khon thi gian nht nh, vi mt khon chi ph nht nh.
Cho vay ca ngn hng l mt trong nhng ca hnh thc tn dng ngn hng, theo
ngn hng giao cho khch hng mt khon tin s dng vo mc ch v trong mt
thi hn nht nh theo tha thun hon tr gc v li ng thi hn.
2. Phn loi cho vay
C nhiu tiu thc khc nhau phn loi hot ng cho vay ca ngn hng. Chng ta c
th phn loi hot ng cho vay ca ngn hng theo cc tiu ch nh sau:
Da vo mc ch s dng vn vay:
40

Cho vay bt ng sn: l loi tin vay lin quan n hot ng mua sm, xy dng
nh , t ai hay bt ng sn.

Cho vay sn xut cng nghip: l loi cho vay i vi cc t chc kinh t nhm b
sung vn lu ng hay u t sn xut.

Cho vay kinh doanh thng mi v dch v: l loi hnh cho vay b sung vn
lu ng trong qu trnh kinh doanh thng mi v dch v.

Cho vay tiu dng: l loi hnh cho vay nhm p ng cc nhu cu tiu dng c
nhn nh mua sm vt dng gia nh, y t, du hc...

Cho vay nng nghip: l loi hnh cho vay trang tri cc chi ph sn xut trong
nng nghip nh phn bn, ging cy trng, thc n gia sc...

Da vo thi hn cho vay:

-

Cho vay ngn hn: l loi hnh cho vay nhm b sung vn lu ng ca cc t
chc kinh t hay nhu cu chi tiu c nhn ngn hn m thi hn vay di 1 nm.

Cho vay trung hn: l loi cho vay c thi hn vay t 1 n 5 nm. Mc ch ca
khon vay ny l u t vo ti sn c nh, m rng kinh doanh, xy dng nhng
d n kinh doanh mi c qui m nh...

Cho vay di hn: l loi cho vay c thi hn vay trn 5 nm. Mc ch ca khon
vay ny l ti tr u t vo cc d n.

Da vo tnh cht m bo:

-

Cho vay c m bo bng ti sn: l hnh thc cho vay da trn c s cc m bo

tin vay nh th chp, cm c, ti sn hnh thnh t vn vay hoc bo lnh bng ti
sn ca bn th ba.

Cho vay khng m bo bng ti sn: l hnh thc cho vay da trn uy tn ca
ngi i vay ngn hng quyt nh cho vay.

Da vo phng thc cho vay:

-

Cho vay theo mn vay: l hnh thc cho vay pht sinh theo tng nhu cu ca khch
hng.

Cho vay hn mc tn dng: l hnh thc cho vay m khch hng c th vay trong
mt ln, nhng c rt v hon tr nhiu ln trong mt gii hn do ngn hng qui
nh, vi thi hn khng qu mt nm. Nu ht thi hn ny, khch hng c th
vay mt hn mc khc ty theo uy tn v quan h gia khch hng v ngn hng.

41

Thu chi: l hnh thc cho vay gn lin vi vic s dng ti khon tin gi vng lai
ca khch hng thng qua vic s dng qu s d trn ti khon trong mt hn
mc cho php, vi thi hn v ph s dng do ngn hng qui nh.

Da vo phng php hon tr

-

Cho vay tr gp: l loi cho vay m khch hng phi hon tr vn gc v li theo
nh k. Loi cho vay ny ch yu c p dng trong vay bt ng sn, nh ,
cho vay tiu dng, cho vay i vi nhng ngi kinh doanh nh, cho vay trang b
k thut trong nng nghip. Thng thng c 4 phng php tr gp sau y:
+ Phng php cng thm.
+ Phng php tr vn gc bng nhau v tr li theo s d vo cui mi nh k
+ Phng php tr vn gc bng nhau v tr li tnh trn mc hon tr ca vn
gc.
+ Phng php tr vn gc v li bng nhau trong tt c cc nh k (phng
php hin gi).

Cho vay phi tr gp: l loi cho vay c thanh ton mt ln theo k hn tho
thun.

Cho vay hon tr theo yu cu: (k thut gii ngn s dng ti khon vng lai).

Cn c vo xut x tn dng:
-

Cho vay trc tip: Ngn hng cp vn trc tip cho ngi c nhu cu, ng thi
ngi i vay trc tip hon tr n vay cho ngn hng.

Cho vay gin tip: L khon cho vay c thc hin thng qua vic mua li cc kh
c hoc chng t n pht sinh v cn trong thi hn thanh ton.

3. Cc nguyn tc ca hot ng cho vay

Cng ging nh hot ng tn dng, hot ng cho vay ca ngn hng cng tun th theo
3 nguyn tc nh sau:

Vay vn phi c mc ch v m bo s dng ng mc ch: gip ngn hng

qun l v gim thiu c ri ro cho vay. Ngn hng cho vay gip cc khch
hng gii quyt nhu cu thiu vn ca mnh trong qu trnh kinh doanh, qua
thc y nn kinh t pht trin. Ngn hng khng th cho vay thc hin nhng
hot ng kinh doanh tri php v khng ng chc nng. Ngn hng c quyn
ngng cho vay v thu hi khon vay nu khch vi phm nguyn tc cho vay ny.

42

Vn vay phi c hon tr y v ng hn c gc v li: Ngn hng l mt t

chc kinh doanh tin t, do vn phi c quay v ngn hng vi gi tr ln
hn gi tr ban u. V vy, ngi i vay phi hon tr c gc v khon li do s
dng ngun vn trn, v ngn hng mi m bo kh nng thanh ton v hot
ng c li.

Vay vn phi c bo m: nhm gim thiu ri ro cho ngn hng trong qu trnh
kinh doanh, khi khch hng khng c kh nng tr n th ti sn m bo l ngun
thu hi n th hai ca ngn hng. Cc ti sn dng lm m bo phi l s hu
hp php ca bn i vay, c gi tr v gi tr s dng, c th trng chp nhn.

4. Quy trnh cho vay

Quy trnh cho vay l th t cc bc cng vic ngn hng thc hin i vi mt khon
cho vay.

43

KHCH HNG

NV TN DNG

Cung cp cc ti

Tip xc v t vn cho

liu v thng tin

khch hng

LP H S
Giy ngh vay
H s php l
Phng n/d n vay

T CHC PHN
Thu thp thng tin

TCH-THM NH

Giai

Php l

trc cho vay

m bo n vay

Cp nht thng tin

th trng, php l

QUYT NH CHO
VAY

on

T chi

Hi ng quyt nh
C nhn quyt nh

Giai

Chp thun cho vay

on

trong cho vay

GII NGN

CHC

GIM

ST

GIM ST

Nhn vin k ton

TN DNG

Nhn vin tn dng

THANH L H
BT BUC

Thanh tra, kim sot

vin
THU N GC V
LI

VI
H

KHNG
KHNG
HN

NG

BIN

NG HN

PHP

THU

HI

X L
Ta n
quyn

KHNG
THANH
VAY

Giai

on

sau cho vay

C quan c thm

PHM

KHNG NG HN

QUI TRNH CHO VAY

5. Ri ro cho vay
44

5.1 Khi nim

Ri ro cho vay l ri ro ca ngn hng khi cho vay nhng khng thu hi c n gc v
li y v ng hn
5.2 Bin php phng nga v khc phc
- Thc hin quy trnh tn dng nghim ngt
- Theo di st qu trnh s dng vn vay
- Trch lp d phng

6. m bo tin vay
6.1Khi nim: BTV l vic ngn hng thit lp c s kinh t, php l thu hi n
trong trng hp ngun thu n th 1 khng c thc hin.
S cn thit ca m bo tin vay
+Nhm nng cao trch nhim cam kt tr n ca ngi i vay
+ Phng nga ri ro, gian ln
Cc hnh thc m bo tin vay: Cm c, th chp, bo lnh bng ti sn ca bn th 3,
ti sn hnh thnh t vn vay
Bo m tin vay bng Cm c : l vic ngi i vay giao ti sn l cc dng sn
thuc s hu ca mnh cho bn cho vay m bo thc hin ngha v tr n.
Vic thc hin c th trao tay hoc khng trao tay ti sn. Ty theo tnh thanh
khon ca cc loi ng sn c cm c m Ngn hng s c quyt nh cho vay
theo t l no so vi gi tr ti sn c nh. Mc cho vay ti a vi hnh thc
ny c th n 95% gi tr ti sn.
Bo m tin vay bng Th chp: l vic ngi i vay th chp ti sn ca mnh
cho ngi cho vay m bo kh nng tr n ca mnh.Ti sn c th chp l
bt ng sn. Vic thc hin dm bo ny thng qua hnh thc khng trao tay,
ngi i vay chuyn giao giy t chng nhn quyn s dng i vi bt ng sn
cho ngi cho vay. Do tnh cht thanh khon, th tc chuyn nhng ca bt
ng sn phc ta nn t l cho vay i a i vi hnh thc ny thng l 70%
gi tr ti sn th chp.
Bo m tin vay bng hnh thc bo lnh: L vic ngi th ba cam kt vi
ngi cho vay s thc hin ngha v tr n thay cho ngi i vay trong trng hp

45

n hn m ngi i vay khng tr c n. Bo lnh c th c thc hin bng

hnh thc th chp, cm c ti sn hoc m bo bng uy tn ca ngi th 3.
Bo m tin vay bng ti sn hnh thnh t vn vay: l vic khch hng s dng

ti sn hnh thnh t vn vay m bo cho vic tr n ngn hng va chnh

khon vay .
V. Nghip v cho vay khch hng doanh nghip
1. Cho vay ngn hn

1.1 Khi nim

Cho vay ngn hn l mt hnh thc m NHTM dng ngun vn ca mnh cp cho
khch hng mt khon tin s dng vo mt mc ch nht nh, vi thi hn di 12
thng trn nguyn tc hon tr vn gc v li ng thi hn
1.2 Gii hn cho vay
- Tng mc d n cp tn dng i vi mt khch hng khng c vt qu 15%
vn t c ca ngn hng thng mi; tng mc d n cp tn dng i vi mt khch
hng v ngi c lin quan khng c vt qu 25% vn t c ca ngn hng thng
mi. Vn t c bao gm c tng mc u t vo tri phiu do khch hng pht hnh. Tuy
nhin, mc d n cp tn dng khng bao gm cc khon cho vay t ngun vn y thc
ca Chnh ph, ca t chc, c nhn hoc trng hp khch hng vay l t chc tn dng
khc.
- Gii hn v iu kin cp tn dng u t, kinh doanh c phiu ca ngn hng
thng mi, chi nhnh ngn hng nc ngoi do Ngn hng Nh nc quy nh.
- Trng hp nhu cu vn ca mt khch hng v ngi c lin quan vt qu gii
hn cp tn dng quy nh trn th t chc tn dng, chi nhnh ngn hng nc ngoi
c cp tn dng hp vn theo quy nh ca Ngn hng Nh nc.
- Trong trng hp c bit, thc hin nhim v kinh t - x hi m kh nng hp
vn ca cc t chc tn dng, chi nhnh ngn hng nc ngoi cha p ng c yu
cu vay vn ca mt khch hng th Th tng Chnh ph quyt nh mc cp tn dng
ti a vt qu cc gii hn quy nh trong tng trng hp c th. Tuy nhin, tng cc
khon cp tn dng ca mt t chc tn dng, chi nhnh ngn hng nc ngoi khng
c vt qu bn ln vn t c ca t chc tn dng, chi nhnh ngn hng nc ngoi.
1.3 Cc hnh thc cho vay
1.3.1 Cho vay tng ln
46

Cho vay tng ln l phng thc cho vay c ngn hng ti tr theo tng phng n
kinh doanh, tng thng v, tng giao dch ring bit v c th.
Vi khi nim nh trn, trong thc t cho vay tng ln cn c gi l cho vay theo
mn. Phn ln cc khon cho vay tng ln c ngn hng ti tr khi ngi vay k kt
mt hp ng c th hoc nhn c mt n hng t pha ngi tiu th, nhng cc
khon vn ngi vay hin c khng cho php h t mnh thc hin c ton b qu
trnh kinh doanh. V vy vic ti tr ca ngn hng cho phn nhu cu thiu ht ny c th
hiu nh dng cho vay theo hp ng.
c im ca hnh thc cho vay ny l:
- i tng cho vay thng gii hn trong cc nhu cu vn thuc tng giao dch v
th ca khch hng vay, chi phi i tng v mc ch gii ngn ca ngn hng. Tng
s tin gii ngn b gii hn trong mc cho vay xc nh.
- Thi im gii ngn v thu n lun c s tch bit vi nhau.
- Ngun hon tr l t chnh ngun thu hnh thnh t vic hon thnh n t hng
hp ng m khch hng vay k kt vi ngi tiu th.
- i tng khch hng vay tng ln thng l cc doanh nghip dng va v nh,
kinh doanh t mt hng, cc dng khch hng quan h khng thng xuyn vi ngn
hng.
1.3.2 Cho vay hn mc tn dng
Cho vay theo hn mc tn dng l mt phng thc cho vay ngn hn nhm b sung
s thiu ht vn lu ng thi v trong mt thi k nht nh ca doanh nghip.
y l hnh thc cho vay khch hng ch lp h s vay vo thi im cn vay, sau
s dng cho nhiu ln vay sao cho tng s tin vay khng vt qu hn mc m ngn
hng v khch hng tha thun ngay khi k hp ng tn dng.
c im ca hnh thc cho vay ny l:
-

i tng cho vay tng hp ton b cc yu t thuc ti sn lu ng/ ngn hn

u c th c ti tr t ngn hng, khng phn bit theo tng i tng/ nhm ring
bit nh trong cho vay tng ln.
-

Ngun hon tr l ton b ngun thu m doanh nghip to ra trong k, khng gii

hn trong tng ngun thu ca cc phng n kinh doanh ring l.

-

Qu trnh gii ngn v thu n lun din ra an xen vi nhau, d n bin ng

trong phm vi hn mc tn dng xc nh.

47

- i tng khch hng vay thng l cc doanh nghip hi 2 iu kin: v c

im kinh doanh phi l doanh nghip c chu k kinh doanh ngn, vn lun chuyn
nhanh, mt khc phi c uy tn trong quan h vi ngn hng.
1.3.3 Cho vay hn mc thu chi
Khi nim: cho vay theo hn mc thu chi l ngn hng chp thun cho khch hng
c php chi vt s d c trn ti khon tin gi thanh ton ca khch hng n mt
hn mc nht nh trong thi gian quy nh.
iu kin: Khch hng phi c uy tn, thng xuyn giao dch qua ngn hng, tnh
hnh ti chnh n nh. nh k, ngn hng v khch hng s xem xt li hn mc thu
chi ty vo s pht trin ca hot ng sn xut, li nhun thu c, vn lu ng v cc
nhu cu v vn lu ng. Hn mc thu chi c th tng ln, gim xung hay duy tr
mc c ty vo s liu ca doanh nghip.
1.3.4 Cho vay thng qua nghip v pht hnh v s dng th tn dng
Ngn hng chp thun cho khch hng c s dng s vn vay trong phm vi hn
mc tn dng ca th do NH pht hnh, c s dng thanh ton hng ho, dch v,
hoc rt tin mt ti cc ATM. Hn mc s dng th c m bo bng tin k qu, ti
sn m bo khc hoc bng tn chp. Li ch tnh trn s d n cha c thanh ton
ng hn.
Th tn dng khc vi nghip v tn dng thu chi ch phng thc thu chi gn
lin vi ti khon vng lai, cn th tn dng th ngi vay dng phng tin ch yu l
th thanh ton. Mi th tn dng c mt mc tn dng nht nh v mc ny c th thay
i ty thuc nhu cu v mc tn nhim ca khch hng.
2. Cho vay trung di hn
2.1 Khi nim
Cho vay trung di hn l hnh thc cp tn dng ca ngn hng cho khch hng vi
thi hn vay t 12 thng tr ln.
Mc ch ca cho vay trung v di hn: tha mn nhu cu mua sm, ci to thay th ti
sn c nh, u t xy dng c bn v mt phn vn lu ng thng xuyn ca doanh
nghip. 2.2 Gii hn cho vay
Ngun vn c s dng cho vay trung di hn theo th t u tin: s dng ngun vn
trung di hn (Tin gi c k hn c thi hn gi cn li trn 12 thng ca cc t chc c
nhn, ngun vn huy ng di hnh thc pht hnh giy t c gi c thi hn thanh ton
48

cn li trn 12 thng, khon vay t t chc tn dng khc c thi hn thanh ton cn li
trn 12 thng, vn iu l v Qu d tr cn li sau khi tr i cc khon u t mua ti
sn c nh), sau mi n ngun vn ngn hn.
2.3 Cc hnh thc cho vay
2.3.1 Cho vay thng thng
Cho vay thng thng l hnh thc m ngn hng cho khch hng vay mt khon
tin dng mua sm my mc thit b, ti tr cho ti sn lu ng thng xuyn, thanh
ton cc khon n, tin vay c thanh ton dn cho ngn hng theo nh k ty theo
tho thun gia khch hng v ngn hng.
2.3.2 Cho vay tun hon
Cho vay tun hon l mt hnh thc cho vay ca ngn hng theo khch hng c
vay ngn hng ti mt mc ti a xc nh trc, sau c th tr ton b hoc tr mt
phn n vay ri li tip tc vay li cho ti khi hp ng tn dng ht thi hn hiu lc.
Cho vay tun hon cng ging nh cho vay theo hn mc tn dng trnh by phn
trc, nhng cho vay tun hon c thi hn hp ng di hn vo khong 2 n 5 nm.
2.3.3 Cho vay theo d n u t
D n u t l mt tng th cc chnh sch, hot ng v chi ph lin quan vi nhau
c hoch nh nhm t nhng mc tiu no trong mt thi gian nht nh. Hay d
n u t l mt tp hp nhng xut v vic u t vn to mi, m rng hoc ci
to nhng i tng nht nh nhm t c s tng trng v s lng, ci tin hoc
nng cao cht lng ca sn phm hay dch v no trong mt khong thi gian xc
nh.
VI. Nghip v cho vay khch hng c nhn
1.Cho vay sn xut kinh doanh

1.1 Khi nim

V mt c bn, cho vay sn xut kinh doanh khch hng c nhn cng ging nh
cho vay i vi doanh nghip nh trnh by trong chng 4. Tuy nhin, trnh v
thi gian khch hng thng hn ch nn nhiu khi khch hng ngi tip xc vi ngn
hng. Mun y mnh loi cho vay ny, ngn hng cn c i ng nhn vin tn dng
nng ng, c th n tn ni tip xc khch hng thay v ch ch khch hng n nh
trong cho vay doanh nghip.
1.2 Cc hnh thc cho vay
49

- Cho vay tiu thng: l hnh thc ngn hng cp cho cc cc nhn h gia nh bun bn
nh, ch yu l cc khch hng bun bn ti cc ch mt khon vay nhm b sung vn
trong qu trnh kinh doanh, gim thiu ri ro cho i tng ny trong cc hnh thc vay
nng li hoc chi hi rt ph bin cc i tng ny.
- Cho vay tiu th cng nghip: Cc c th gia cng, sn xut v sa cha cng c sn
xut, dng c gia nh, cc lng ngh Phng thc cho vay ch yu l cho vay tng
ln i vi nhng nhu cu thiu ht vn sn xut hoc nhu cu mang tnh thi v. Cho
vay theo hn mc tn dng c p dng i vi cc khch hng c quy m sn xut
tng i n nh, hng ha sn xut ra c th trng chp nhn.
- Cho vay h nng dn: y l hnh thc cho vay nhm vo cc i tng l h nng dn
sn xut trong lnh vc nng nghip nh trng trt, chn nui.... nhm chuyn i t sn
xut nh sang sn xut qui m ln hn, hng n th trng xut khu. Nh , ngi
nng dn c th ci thin i sng ca mnh.
2.Cho vay tiu dng
2.1 Khi nim
Cho vay tiu dng l hot ng cho vay nhm p ng nhu cu chi tiu v mua sm tin
nghi sinh hot gia nh cng nh phc v nhng nhu cu khc ca c nhn nh y t, du
hc, du lch. Khch hng l nhng ngi c thu nhp khng cao nhng n nh,
thng l cng nhn vin chc hay nhn vin ca cc doanh nghip.
2.2 c im ca cho vay tiu dng
-

em li nhiu li nhun cho ngn hng do li sut cho vay thng cao hn so vi

li sut ngn hng phi huy ng t cc ngun khc nhau thc hin cho vay.
-

Cc khon cho vay tiu dng c xu hng nhy cm trc nhng tc ng ca chu

k kinh t.
-

Li sut cho vay tiu dng thng t co dn so vi nhu cu vay..

Cc nhn t trnh hc vn v mc thu nhp u c nh hng r rt n hn

mc vay.
2.3 Phn loi
Cn c vo mc ch vay, cho vay tiu dng c 2 loi:
-

Cho vay tiu dng c tr: l khon vay nhm ti tr cho nhu cu mua sm, xy

dng v sa cha nh ca.

-

Cho vay tiu dng phi c tr: l khon vay ti tr cho vic trang tri nhng chi ph
50

mua sm dng sinh hot gia nh, xe c, chi ph y t, hc hnh, du lch

Cn c vo cch thc hon tr, cho vay tiu dng c th c chia lm 3 loi sau:
- Cho vay tiu dng tun hon: l hnh thc cho vay m ngn hng cho php khch
hng s dng th tn dng hoc sc thu chi da trn ti khon vng lai.
-

Cho vay tiu dng tr mt ln: theo cch cho vay ny, khch hng thanh ton cho

ngn hng mt ln khi n hn. Loi cho vay ny thng p dng i vi khon vay c
gi tr nh, thi hn cho vay khng di.
-

Cho vay tr gp: l phng thc cho vay m ngn hng v khch hng xc nh

tho thun s tin li vay phi tr cng vi s n gc c chia ra tr n theo nhiu k

hn trong thi gian cho vay. Hp ng tn dng phi ghi r: cc k hn tr n, s tin tr
n mi k hn gm c gc v li.
2.4 Nhng vn cn xem xt khi cho vay tiu dng
Mc ch vay vn v t cch ca khch hng
Mc thu nhp
S d tin gi ca khch hng
S n nh trong ngh nghip v ni c tr
Hot ng o n
Nhng yu t khc
2.5 Cc hnh thc thu hi n
2.5.1 Tr mt ln: theo cch cho vay ny, khch hng thanh ton cho ngn hng mt ln
khi n hn. Loi cho vay ny thng p dng i vi khon vay c gi tr nh, thi hn
cho vay khng di.
2.5.2 Tr gp: l phng thc cho vay m ngn hng v khch hng xc nh tho thun
s tin li vay phi tr cng vi s n gc c chia ra tr n theo nhiu k hn trong
thi gian cho vay. Hp ng tn dng phi ghi r: cc k hn tr n, s tin tr n mi
k hn gm c gc v li. i tng p dng ca loi hnh cho vay ny l khch hng
vay c phng n t n gc v li vay kh thi bng cc khon thu nhp chc chn, n
inh: loi cho vay ny thng p dng i vi cc khon vay c gi tr ln hoc thu nhp
nh k ca ngi vay khng kh nng thanh ton ht mt ln s n vay. Thng
thng c 4 phng php tr gp sau:
Phng php cng thm
Phng php tr vn gc bng nhau v tr li theo s d n thc t.
51

Phng php tr vn gc bng nhau v tr li tnh tin trn gc tr.

Phng php tr vn v li bng nhau trong tt c cc nh k.
B. BI TP
Bi 1:
Ngy 12/05/2015, b A mang 200 triu ng n gi tit kim ti ngn hng X. B chn
gi k hn 2 thng. Li sut ngn hng tnh cho khon tit kim ny l 7%/nm. Hy tnh
s tin li v tng s tin b A nhn c nu ngy 30/10/2015 b rt tin ra?
Bit rng: trong thi gian gi ngn hng khng thay i li sut v li khng k hn tnh
cho khong rt trc hn l 1,5%/ nm.
Bi 2:
Ngy 03/01/2015, Doanh nghip B yu cu chit khu ton b tn phiu ngn hng c
mnh gi 350 triu, k hn 6 thng, li sut 10%/nm, tr li khi o hn. Hy tnh s tin
DN B nhn c khi chit khu tn phiu trn. Bit li sut chit khu ngn hng quy
nh l 2%/nm, t l hoa hng l 0,005% trn mnh gi chng t.
Bi 3:
Mt s ch tiu k hoch sn xut kinh doanh ca cng ty Hong Long nm N nh sau:
K hoch chi ph:
-

Chi ph nguyn vt liu trc tip: 25.438 triu ng

Chi ph nhn cng trc tip : 5.423 triu ng

Chi ph sn xut chung: 6.394 triu ng (trong chi ph khu hao 2.000 triu
ng)

Chi ph bn hng: 3.120 triu ng (trong chi ph khu hao 1.500 triu ng)

Chi ph qun l doanh nghip 2.390 triu ng (trong chi ph khu hao 1.000
triu ng)

Mt s thng tin khc

-

Vng quay vn lu ng k hoch nm N l 3 vng

Vn ch s hu ca cng ty l 5.000 triu ng

V v vay di hn l 3.000 triu ng

Vay ngn hn ti ngn hng khc 1.000 triu ng

Ti sn c nh v u t di hn ca cng ty l 7.000 triu ng

Yu cu: Tnh nhu cu vn lu ng v hn mc tn dng cho cng ty Hong Long nm

N
52

Bi 4:
DN thng mi A vay ngn hng thc hin mt phng n kinh doanh ngn hn, thi
gian t thng 3 n thng 10/N. Cc s liu trong h s vay vn gm c:
-

Gi tr hng ha mua vo 1800 triu ng

Chi ph tiu th 300 triu ng

Vn t c tham gia vo phng n l 600 triu ng

Ti sn m bo c tnh tr gi 2600 triu ng ( t l cho vay ti a 70%)

Trong s hng ha mua vo c 15% gi tr thanh ton c tr chm, thi hn

thanh ton cui thng 12/N. ng thi ngi mua ng trc cho DN s tin 130
triu ng ngay khi bt u thc hin phng n.

Yu cu:
1. Hy xc nh mc cho vay ca ngn hng.
2. Nu thi hn mua hng ha tr chm c y ln thng 6/N th ngn hng c cn tnh
li mc cho vay khng? V sao?
Bi 5:
ng A np h s vay mt khon tin 500 tr ng ti NH B vi mc ch sa cha li cn
nh ca mnh. Qua thm nh cc iu kin ban u, h s hp l v m bo yu cu th
tc. Khi xt iu kin vay v tr n, cn b tn dng nhn c nhng thng tin nh sau:

Ti sn lm m bo cho khon vay l QSD tr gi 700 triu ng.

Thu nhp ca v: 10 triu / thng

Thu nhp ca chng: 15,7triu / thng

Khng c khon thu nhp no khc

Chi tiu sinh hot cho gia nh: 7,5triu /thng

V pha ngn hng quy nh: iu kin cho vay ti a i vi mc ch trn l 5 nm,
khch hng tr li hng thng theo d n thc t, Gc tr u. LS cho vay 1.5%/ thng.
Ngn hng cho vay ti a bng 70% gi tr TSB.
L cn b tn dng, anh ch hy xc nh kh nng m bo ti chnh cho khon
vay ca khch hng trn?
TI LIU THAM KHO
1. ThS Nguyn Nh Hin Ho, Gio trnh ti chnh u t, 2014
2. TS. Nguyn Minh Kiu, Nghip v ngn hng thng mi, NXB Thng k, 2014
53