Professional Documents
Culture Documents
x
y
2 2
1.
2
2
x y 2
x3 y 3 6 y 2 3x 9 y 2 0
3.
1 x2 1
x2
log 2
20
log 2 2
2
y
4
y
5
2
4
y
y 2 x2 x 2 1
2
e
5.
y 1
3log x 2 y 6 2log x y 2 1
3
2
x y 1 3 x y 5
7.
2
2
x xy 4 y xy 4 12
2
x 1 3 y 6 y 1
9.
2
3
y 1 x 6 x 1
7 x y 2 x y 5
13.
2 x y x y 2
2 x y 2 5 4 x 2 y 2 6 2 x y 2 0
15.
1
3
2x y
2x y
x x x y y 8 y
17.
x y 5
2 y x 2 y 2 3x
19.
2
2
x x y 10 y
x x 2 2 x 2 3 y 1 1
4.
2
x 1
y y 2y 2 3 1
8y x
2
16
x y
x
y
6.
x y x y
2 x 2 y y 3 2 x 4 x 6
8.
2
x 2 y 1 x 1
698
4
2
x y
81
10.
2
2
x y xy 3x 4 y 4 0
x3 2 3 y 1
11.
x y3 2 3
2. 2
2
x 12 xy 20 y 0
x3 5 y y 3 5 x
21. 4
2
x y 1
2
2
x y 1 x y 1 3x 4 x 1
23.
2
xy x 1 x
1 42 x y .51 2 x y 1 22 x y 1
12.
3
2
y 4 x 1 ln y 2 x 0
xy 3x 2 y 16
14. 2
2
x y 2 x 4 y 33
x 2 y 2 3x 4 y 1
16. 2
2
3x 2 y 9 x 8 y 3
x 2 xy y 2 5
18. y
x
5 2
x 2 y 2 xy
6x
x y 5
20. x y
6x
2
x y xy 9
2
4
x 32 x y 3
22.
4
x 32 x 6 y 24
y xy 2 6 x 2
24.
2 2
2
1 x y 5 x
Trang 1
y 5 x 4 4 x
25.
2
2
y 5 x 4 xy 16 x 8 y 16 0
3
3
2 x 9 y x y 2 xy 3
27.
2
2
x xy y 3
5
2
y
3
y 42 x
29.
5
x3
2
y
42
x
y x3 3x 4
31.
3
x 2 y 6 y 2
x3 1 2 x 2 x y
33.
3
2
y 1 2 y y x
x 3y 9
35. 4
2
y 4 2 x 3 y 48 y 48 x 155 0
x3 xy 2 2000 y 0
37. 3
2
y yx 500 x 0
1
1
2
1 2 xy
1 2 x2
1 2 y2
39.
2
x
1
2
x
y
1
2
y
x3 y 3 9
41. 2
2
x 2 y x 4 y 0
2 x 2 y 3xy 4 x 2 9 y
43.
2
7 y 6 2 x 9 x
x 4 4 x 2 y 2 6 y 9 0
45. 2
2
x y x 2 y 22 0
2
2
x y xy 3
47.
2
2
x 1 y 1 4
x2 1 y x y 4 y
26. 2
x 1 x y 2 y
2
2
7
2
4 xy 4 y x
x y
28.
2x 1 3
x y
2 xy
x2 y
3 2
x 2x 9
30.
2 xy
y
y2 x
3 2
y 2y 9
x y ex e y
2
x x2 1 y y 2 1 1
34.
y
35
0
y
2
12
x 1
x 2 y 2 1
36.
5
3
125 y 125 y 6 15 0
x 2 y 2 2 x y 2 0
38. 2
3
2 x 4 x 3 y 0
3 x 2 x 2y 2y 1 0
40.
3
2 2 x 2 y 1 1
42.
44.
46.
48.
x3 8 x y 3 2 y
2
2
x 3 3 y 1
x 4 x3 y x 2 y 2 1
3
2
x y x xy 1
8 x3 y 3 27 18 y 3
2
2
4 x y 6 x y
x y
ex y 2 x 1
e
x y
x y 1
Trang 2
49.
51.
53.
55.
57.
59.
1 4 x y .51 x y 1 3x y 2
1
x2 3 y y 1 2 y
x
1
2
2x x y 2
y y 2 x 2 y 2 2
x y x y 2 y
x 5y 3
2 y 2 x 2 1
3
3
2 x y 2 y x
2
4x 1 x y 3 5 2 y 0
2
2
4x y 2 3 4x 7
3
3
2
x 8 y 4 xy 1
4
4
2 x 8 y 2 x y 0
6
y
x 2y
y
50.
x x 2 y x 3y 2
y x 2 y 2 12
52.
2
2
x y x y 12
x 2 y 2 xy 1 4 y
54.
2
2
y x y 2 x 7 y 2
2
x x 2y
56.
2
y y 2x
2 x 2 y 3xy 4 x 2 9 y
58.
2
7 y 6 2 x 9 x
y xy 2 6 x 2
60.
3 3
3
1 x y 19 x
2 2x 1 2x 1 2 y 3 y 2
61.
4x 2 2 y 4 6
x 2 y 2 1 xy y
62.
y
x y 2 2
x 1
x 4 x3 y 9 y y 3 x x 2 y 2 9 x
63.
2
2
x y x 7
x3 y 3 35
64. 2
2
2 x 3 y 4 x 9 y
1
y 2 x
2
x
y
x
65.
y x 2 1 1 3x 2 3
12
1
x 2
y
3
x
66.
1 12 y 6
y 3 x
x 3y
x2 y 2
67.
y y 3x 0
x2 y 2
x 4 4 x 2 xy 2 x 4 5
68. x
y
3
3
2 2 y x
69. 4
4
2
6 y 3x 2 2 y . 3 x 5 x 2 x 8
2 x 2 4 6 x y 2 2 2
71.
4 2 x 2 6 x 2 2 y 8 2
1
2
2
x y 5
70.
4 x 2 3x 57 y 3x 1
25
x 2 y 2 2 x y 2 0
72. 2
3
2 x 4 x 3 y 0
Trang 3
x 4 y 4 240
73. 3
3
2
2
x 2 y 3 x 4 y 4 x 8 y
2 x3 2 x y 1 x 2 y 1
75. 3
2
y 4 x 1 ln y 2 x 0
x 1 y 2 y 1 x 2 1
77.
1 x 1 y 2
7 xy
2
2
2x 1 2 y 1
2
79.
x 2 y 2 xy 7 x 6 y 14 0
x 2 y y xy 2 x 18 xy
81. 4 2
2
2 4
2
2 2
x y y x y x 208 x y
4 x3 3xy 2 7 y
83. 3
2
y 6 x y 7
x3 2 xy 2 12 y 0
85. 2
2
8 y x 12
y 3 y x3 3x 2 4 x 2
74.
2
1 x y 2 y 1
x3 y 3 xy 2 1
87. 4
4
4 x y 4 x y
x 4 y 4 2
89. 3
2
2
x 2 x 2 x y
x2 y 2
x 2 xy y 2
x y
2
3
91.
x 2 xy 5 x 3 4 xy 5 x 3
27 x3 y 3 125 9 y 3
88.
2
2
45 x y 75 x 6 y
x 2 2 xy x y 0
90. 4
2
2
2
x 4 x y 3x y 0
2 xy
2
2
x y x y 1
92.
x y x2 y
5
2
3
2
x y x y xy xy 4
94.
x 4 y 2 xy 1 2 x 5
4
5 x 2 y 4 xy 2 3 y 3 2 x y 0
96.
2
xy x 2 y 2 2 x y
x y x x y 2 y 2 y 2
98.
x 2 4 y 3 1 3x 2 y
xy x 7 y 1
100. 2 2
2
x y 10 y 1
xy 5 3 y 2 xy 4 3 y
2
93.
1
y 5 xy 4 0
x
3 y 1 2 x y
95.
x 8 y x y 9
x y 9 x 2y
97.
x x 4 y 2 y 4 y 2 41
2 x 2 x y 1 y 2 3 y
99.
2
x x 1 y x 2 3 y 0
x3 2 y 2 x 2 y 2 xy
76.
2
3
2 x 2 y 1 3 y 14 x 2
x 4 2 x3 y x 2 y 2 2 x 9
78. 2
x 2 xy 6 x 6
x y cos x cos y
80. 2
x y 3 y 18 0
xy 1 y y
82.
2 xy y y 1
x3 3xy 2 49
84. 2
2
x 8 xy y 8 x 17 y
y 3 y 2 x 3x 6 y 0
86. 2
x xy 3
Trang 4
CC BI GII
Bi 1. Ta c:
x
y
x2 y 2 2
2 2 y x xy 2
x
2
2
2 2 y y x xy x 2 y 2
x y 2
x 2 y 2 2
x 2 y 2 2
x
x
y
3
3
3
y
3
2
2 x 2 y
Xt hm s f t 2t t 3 trn . Ta c: f ' t 2t .ln 2 3t 2 0 t
nn f t l hm
. Vy 2 x x3 2 y y3 x y .
x y
x y 1
Nh vy h tng ng vi: 2
x y 1
2
x y 2
Vy h c cc nghim l x ; y 1;1 , 1; 1
Bi 2: iu kin x , y 1 . Ta c:
ng bin trn
x 2 y x 10 y 0
ln 1 x ln 1 y x y
2
x
12
xy
20
y
ln 1 x ln 1 y x y
x 2 y x 10 y
ln 1 x x ln 1 y y
x3 y3 6 y 2 3x 9 y 2 0 x3 3x 2 y3 6 y 2 9 y x 2 x 1 y y 3
2
x 1 3 x 1 y 3 3 y 3 .
Xt hm s f t t 3 t 2 t 3 3t 2 trn 2;0 . o hm: f ' t 3t 2 6t 3t t 2 .
Ta c: f ' t 0 t 0 t 2 . Vy trn on 2;0 , hm s f t n iu.
Vy, phng trnh th nht ca h tng ng vi x 1 y 3 y x 2 .
2
Trang 5
log 2
log 2
log 2
1 x2 1
x2
log
20
2
2
y2 4 y 5
2 4y y 3
x2
4y 5
1 x2 1
4y y 3
2
x2
x 2
x2
1 2 1 x
t 1 x 2 t
1 x2 1
2
4 x 2 5 2 4 x 2 x 2 3
1 x2 1
x2
1 x2 1
1 2 1 x
1
4
t 0;1 . Lc ny * tr thnh:
1 t t 1 1 4 t t t 1 t 2t 2t 4 3t 2t 2t 0
2 t 2 t 4
1
1 7
(do iu kin nn loi nghim t
t 3t 2t 2 0 t 0 t
3
3
2
x 1 y 3
+) t 0 1 x 2 0
x 1 y 1
1 2 7
1 2 7
x
y
2
1 7
1 2 7
3
3
2
+) t
x
3
9
x 1 2 7 y 2 1 2 7
3
3
1 2 7 1 2 7
1 2 7
1 2 7
x
,
y
1;3
,
1;1
,
;
2
,
;2
Nghim:
3
3
3
3
2
y 1
x x 2x 2 3 1
Xt hm s f t 3t t t 2 1 trn
Hm s c o hm: f ' t 3t .ln 3 1
.
t
t 1
2
3t.ln 3
t2 1 t
t 1
2
.
Trang 6
t 2 1 t 2 t t 2 1 t t t 0 . T y suy ra f ' t 0 t .
Vy, f t ng bin trn . Ta thy phng trnh (*) c dng f x 1 f y 1 .
T suy ra x 1 y 1 x y . Lc ny h s tng ng vi:
x y
x y
2
x 1
x x 1 1 3 1
ln x 1 x 1 1 x 1 .ln 3 (**)
Ta c:
Li tip tc xt hm s g t ln t t 2 1 t ln 3 trn
1
2
1
t
1 ln 3
Hm s ny c o hm g ' t
ln 3 .
t t2 1
t2 1
1
D thy ln3 1
nn g ' t 0 t . Nh vy hm s g t nghch bin trn
t2 1
Mt khc ta li c g 0 0 nn phng trnh (**) x 1 0 x 1 .
Vy nghim ca h l x ; y 1;1
Xt hm s f t t 1 et trn 0; .
Hm s c o hm f ' t et et t 1 0 t 0; .
t 2 ln 3 t 1 ln 2
2
2
3
2
3
2
Ta c:
m
nn ta c:
ln 3 ln 2
t 2 ln 2 t 1 ln 2
t 2 ln 3 t 2 ln 2
3
2
, tc l g ' t 0 .
t 2 ln 3 t 1 ln 2
Nh vy nn hm s nghch bin trn 1; .
Ta li c g 7 0 . Vy * c nghim y 7 x 7 .
Trang 7
u
u
1 8
Ta li thy hm s h u l hm nghch bin m h 1 1 nn u 1 l nghim
9 9
duy nht ca h x y 7 .
Bi 6: iu kin: x 0;
x y 0.
x y x y
xy
x y x x
(1)
t 0 th
xy f
x y x y x x.
t t t
2
x nn (1)
8t t 2 t
t
16 t
t 2 t 2t 12 0 t 2
3
2t 3 2t 2 8t 24 0
do t
2t 12 12 .
Vi t 2 x 4, y 2 .
Vy nghim ca h l x ; y 4;2
Cch gii khc: Ta t t x th phng trnh th nht ca h tng ng vi:
t y 2 16 2ty 8ty 0 t y 4 t y 4 2ty t y 4 0
t y
ty
2ty
t y 4 t y 4
0 t y 4 t 2 y 2 4t 4 y 0 .
t y
t3 1 t 5.
x x y 4 y x y 4 12 8x 4 8 y 4 12 .
H cho s tng ng vi h sau:
x y 8
x y 8
2x 1 2 y 1 6
2 x 2 y 2 2 2 x 1 2 y 1 36
x y 8
x y 8
x y 8
x y4
4
xy
2
x
81
xy
16
2
x
1
2
y
Vy nghim ca h l x ; y 4;4
Trang 8
(1)
2x y y 2x x
Bi 8: iu kin y 1 . H cho:
2
(2)
x 2 y 1 x 1
Nu x 0 th t (1) suy ra y 0 , thay vo (2) khng tha mn x 0 .
2 y y3
3 2 x x3 (3).
Chia hai v ca (1) cho x 0 ta c:
x
x
3
Xt hm s f t 2t t trn
c o hm f ' t 3t 2 2 0 nn hm s ng bin trn
3
y
y
Mt khc (3) c dng f f x x y x 2 . Thay vo (2), iu kin x 2 :
x
x
x 2
x 2 1 x 1 x 2 x 2 1 x 1 x 2 3 x 3 y 3
2
Vy nghim ca h l x ; y 3;3
x 1 3 y 6 y 1
2
2
2
3
3
3
y
x x 6 x 1 y y 6
Xt hm s f t t 2 3 t 6 t 1 trn 1; .
1
1
Hm s c o hm: f ' t 2t
.
2
3
2
t
1
3. t 6
1
3. 3 t 6
. Tht vy: 2t
1
3. 3 t 6
y 1
6t. 3 t 6 1 .
2
x y
2
3
x 1 x 6 x 1 2
Nhm c nghim ca (2) l x 2 nn ta dng phng php nhn lin hp:
2 x2 4
x 1 1
x 2 x 2
x2
x 1 1
x6 2 0
x2
3
x 6
2. x 6 4
1
1
0
x 2 x 2
x 1 1 3 x 6 2. 3 x 6 4
x 2
1
1
x2
0 (3)
x 1 1 3 x 6 2 2. 3 x 6 4
x2
H Vn Din Trng THPT Thi Lo Hng Nguyn Ngh An
Trang 9
1
3
x 6 2
2. 3 x 6 4
1
)
4
7
49
(1)
1 y2
3
9
Li xem phng trnh th hai l phng trnh bc hai n y, tham s x :
y 2 x 4 y x 2 3x 4 0
1 y
4
256
(2)
0 x4
3
81
49 256 697 698
T (1) v (2) suy ra x 4 y 2
, mu thun vi phng trnh th nht.
9
81
81
81
T suy ra h cho v nghim
Bi 11: Nhn h s c 2 v 2 nn ta chia hai v ri cng li:
1
2 3y 3
1
2
3
y
3
y3 2 3
y3 3 y 1 3 2
x
x
x
Xt hm s f t t 3 3t trn . o hm: f ' t 3t 2 3 0 t . T suy ra hm
1
s f t ng bin trn . iu ny cng c ngha l 2 y .
x
3
3
Thay vo phng trnh 1 ta c: y 2 3 y y 3 y 2 0
0 x
y 1
+) Vi y 1
y 2 0 y 1
y 2 .
1
1
+) Vi y 2 2 x
.
x
2
1
1 x 1.
x
Vy nghim ca h l x ; y 1;1 , ; 2
2
1 t
1 t
4
5. 1 2t 0
5
*.
4
5. 1 2t trn
5
.
t
4 4
4
Hm s c o hm: f ' t 5 .ln 5 5.ln . 2t 1.ln 2 . Do ln 2 0,ln 5 0,ln 0
5 5
5
nn f ' t 0 t . Mt khc ta li c f 1 0 nn * t 1 2 x y 1.
1 t
Trang 10
Tip tc xt hm s g t t 3 2t 3 ln t 2 t 1 trn
2 t 1
2t 1
2t 2 4t 2
2
Hm s ny c o hm g ' t 3t 2 2
3t 2
3t 2 2
0
t t 1
t t 1
t t 1
vi mi t nn g t nghch bin trn .
y 1
0.
Mt khc g 1 0 nn suy ra y 1 x
2
Vy nghim ca h l x ; y 0 ; 1 ( thi hc sinh gii quc gia 1998 1999)
Bi 13: iu kin 7 x y 0, 2 x y 0 .
3
8
t a 7 x y , b 2 x y a , b 0 a 2 b 2 x y . H tr thnh:
5
5
a 5 b
a b 5
a 5 b
2
2
3 2 8 2
3 5 b
8b
2
2
b 5b 13 0
b 5 a 5 b 2
b
5
5
5 77
a 5 b
b
(tho mn a 0 )
5 77
b
15
77
2
5 77
(Ta loi nghim b
do iu kin b 0 ).
2
2
15 77
151 15 77
7x y
x 10 77
2
2
Ta li c h sau:
11 77
2
y
5 77
51 5 77
2
2x y
2
2
11 77
Vy nghim ca h cho l x ; y 10 77;
Ch : Ngoi cch gii trn th ta cn c mt cch gii kh hay na, p dng c rng ri hn
cho nhiu bi ton h phng trnh dng ny cng nh phng trnh:
7 x y 2 x y 5 7 x y 2 x y x (**) .
Ta c: 7 x y 2 x y 5 *
7 x y 2x y
xy 3x 2 y 16
xy 2 x y 2 x 1 y 2 21
2
2
2
x y 2 x 4 y 33
x 1 y 2 38
H Vn Din Trng THPT Thi Lo Hng Nguyn Ngh An
Trang 11
x 1 y 2 x 1 y 2 21
I .
2
2
x
38
t a x 1 , b y 2 th h I tr thnh:
ab a b 21
ab 21 a b
ab 21 a b
2
2
2
2
a
2
ab
38
a b 38
a b 2 a b 80 0
a 3 4
a b 10
ab 21 a b
b 3 4
a b 8
ab 31
a b 10
a b 8
ab 13
a 3 4
a b 8
ab 13
b 3 4
a b 10
2
(S d h
b loi do a b 100 4ab 124 ).
ab 31
+) Vi a 3 4 , b 3 4 th x 3 3, y 2 3 .
+) Vi a 3 4 , b 3 4 th x 3 3 , y 3 2 .
Vy nghim ca h l x ; y
3 3; 2 3 , 3 3 ; 3 2
Cch gii khc: Cch 1: Ly phng trnh (1) nhn 2, sau cng vi phng trnh (2) c
hng ng thc.
16 2 y
Cch 2: C th rt x
, thay vo phng trnh th hai gii phng trnh bc 4.
y 3
Bi 15: iu kin: 2 x y 0 . Vi iu kin ny h tng ng vi:
2 x y 2
2
2
2x y
2
2
2x y 5 4x y 6 2x y 0
60
2x y
2
x
1
3
1
2x y
2
x
3
2
x
2
x
2x y
2x y
3
2x 3y x y
2 x y
2x y
1
2
x
3
1
2x y
3
2
x
2x y
2x 3y
4y 1 3
2y
1
3y 3
y
2x 3y
1
1
2
3y
8y 6 y 1 0
4
2
2
xy
8 y2 6 y 1 0
x 3
x 3
3 y 2 3x 1 0
Trang 12
2
2
2
2
x y 3x 4 y 1
x 3x y 4 y 1
2
2
3
x
2
y
9
x
8
y
3 x 2 3x 2 y 2 4 y 3
a b 1
a 1
t a x 2 3x , b y 2 4 y th h I tr thnh:
.
3a 2b 3
b 0
3 13
+) a 1 x 2 3x 1 x 2 3x 1 0 x
.
2
+) b 0 y 2 4 y 0 y 0 y 4 .
3 13 3 13
;0 ,
;4
Vy h c 4 nghim x ; y
2
2
a a b 8b
a b 5
2
2
2
2
2
a a b
8b a b 3
2
2
2
3
3
3
a
a
b
3b ab 8a b 4a 0
5
5
b 3 b 2
b
b
3b
b
3 8 4 0
a 2 a 1 a 2 0
a
a a
a 2 b2 5
a 2 b2 5
(1)
b
b
b 2
2
b 2a b a b a
a
a 3
3
a
+) Nu b 2a . Loi ngay do a 0 , b 0 .
3
x 2 xy y 2 5
2
2
2
2
x xy y 5
4 x 4 xy 4 y 20
x
5 2 2
y
2
2
2
2 y 4 x 5 xy 4
20 x 25 xy 10 y 20
x
y
2 xy
x 2 y 16 x 3 y 0
16 x 2 29 xy 6 y 2 0
2
2
2
2
x xy y 5
x xy y 5
Trang 13
3 y
x
x 2y
16
x 2y x
16 I 2
II
2
5y 5
x 2 xy y 2 5
5 y 5
8
x 2y
y 1
y 1
D thy (II) v l. Gii h (I): I 2
x 2
x 2
5y 5
Vy nghim ca h l x ; y 2;1 , 2; 1
20 y x y 3x x y
3x 17 x y 20 y 0
2
2
2
2
2 y x 2 y 2 3x
x
x
10
y
2
y
x
3
x
x 2 4 y 2 0
I
2
2
x 2 4 y 2 3x 2 5 y 2 0
2 y x y 3x
2
2
3x 2 5 y 2 0
2 y x y 3x
II
2
2
2 y x y 3x
Gii h th nht:
x 2y
y2 1
y 1
2
2
3
x 4 y
2 y3 x
y2 1
y y
x 2y
x 2
2
2
x 2 y
2
y 1
x 2y
x 2 y
2 y x y 3x
y 1
y3 y
x 2 y
x 2
Gii h th hai:
5
2 5 2
5
x y
2
2
y
x y
3
3
3
II
3
2 y x 2 y 2 3x
3
4y x
4 y 9x
5
3 5
3 5
x y
y .4
y .4
3
2 3
2 3
4 y2 5
x 3 . 4 125
x 3 . 4 125
9
3
2 27
2 27
3 125 3 5 3 125 3 5
; .4 , .4
; .4
Vy nghim ca h l x ; y 0;0 , 2;1 , 2; 1 , . 4
2
27
2
3
2
27
2 3
Bi 20: iu kin x x y 0 .
t a
6x
x y
Trang 14
3 y 2 y 2 9 2 y 2 3 y 9 0 , v nghim do 63 0 .
+) a
6x
1
y 23x . Thay vo phng trnh th hai ta c:
x y 2
3
3
2
2
x3 5 x y 3 5 y
x y 5 x y 0
x y x y xy 5 x y 0
4
2
4
2
x
1
x y 1
x 4 y 2 1
2
2
2
2
x y x xy y 5 0
x y do x , y 1;1 x y xy 5 0
4
2
x 4 y 2 1
x y 1
x y
x y
x y
x y
4
2 1 5 2
5 1
5 1
2
x
0
x
2
2
5 1
5 1
5 1
5 1
,
;
;
Vy nghim ca h l x ; y
2
2
2
2
x 32 x 12 12 x 32 x 8
VT 12 2
2
2
4
4
x 32 x 1 1
x 32 x 2.8 4
x 0;32
x 16 .
Du bng 2 xy ra
x
32
T 1 , 2 VT = VP 12 x 16, y 3 .
Vy nghim ca h l x ; y 16;3
x2 1
(*).
x
Th vo phng trnh th nht ca h ta c:
T phng trnh th hai ca h ta rt: y 1
Trang 15
2
2
x 2 1
x2 1
2
2 x 1 2x 1
x
.
3x 2 4 x 1
x
3x 4 x 1 x .
x
x
x
x
x 2 1 2 x 2 1 3x 2 4 x 1 2 x 4 3x 2 1 3x 2 4 x 1 2 x 4 6 x 2 4 x 0
2x x 1 x 2 0 x 1
Quay li th vo (*), ta c:
2
+) Vi x 1 th y 1 0 y 1.
x 2 0 x 1
x 2 .
+) Vi x 2 th y 1
3
5
y
.
2
2
Vy nghim ca h l x ; y 1; 1 , 2;
2
y y2
y6
x x
x
Vi iu kin ny, h tng ng vi: x
I
2
1
1
2
y
2
y 5
y
5
x 2
x
x
1
y
t a y , b th h I tr thnh:
x
x
2
a2 5
2
a
5
5
b
ba 6
b
2
2
2
2
2
a
2
b
a 5 .a 6
a3 5a 12 0
a 3 a 2 3a 4 0
a2 5
b
2
a 3
b 2
a 3 do a 2 3a 4 a 3 7 0
2
4
Vi a 3 , b 2 , thay tr li bc t:
y 2x
1
y
2
x
1
y 2x
x 1
x 1
x
x
1
2
2
2
y
2
x
3
2
x
3
x
x 1
y 1
2
x
x
2
1
Vy nghim ca h l x ; y 1;2 , ;1
2
Bi 25: H cho tng ng vi:
2
2
y 2 5 x 2 16 x 16
y 5 x 16 x 16
2
2
2
y
5
x
16
x
16
8
y
4
xy
0
2 y 8 y 4 xy 0
2
2
y 2 5 x 2 16 x 16
y 5 x 16 x 16
2
y
y
2
x
y 0 y 2x 4
Trang 16
y 0
y 2x 4
I
II
2
2
x
4
5 x 2 16 x 16
5 x 4 4 x 0
4
Gii h I ta c x ; y 4;0 , ;0 .
5
y 2x 4
x 0
Gii h II 2
.
y
4
9
x
4
;0 , 0;4
Vy nghim ca h l x ; y 4;0 ,
5
y
Lc ny h cho tng ng vi:
.
x y 2 y
x2 1
x2 1
t x y a ,
b b 0 th h tr thnh:
y
a b 4
a 4 b
a 4 b
b 1
(tho mn)
1 1
a
3
a
0
b
2
b
b
b
x y 3
2
2
x 1
x 2
2
y x 1
y x 1
Tr li bc t: x 1
2
2
y 2
y 5
x x 1 3
x x 2 0
y 1
2
2
x xy y 3
x 2 xy y 2 3
2 x3 9 y 3 x3 y 3
x3 8 y 3
x 2y
x 2y
2
2
2
2
2
2
3
2
4y 2y y 3
y 1
x xy y 3
x xy y 3
y 1
y 1
x 2
x 2
Vy nghim ca h l x ; y 2;1 , 2; 1
2
2
2
3
x
2
xy
2
xy
7
3
x
y
7
2
2
x y
x y
1
x y
x y 1 x y 3
x y 3
x y
x y
Trang 17
a b 3
3a 3 a 13 4a 6a 4 0
3
1
x
khng TM a 2 x y 2 2
a 2 TM a
b 1
x y 1
b 3 a
y 1
2
3 1
Vy nghim ca h l x ; y ;
2 2
Bi 29: iu kin x , y 0 . t a x , b 2 y
a , b 0 th h tr thnh:
10
10
4
4 2
b
3
4
3
b 2a
2
2
2
2
b 84a
b a
b
b 84a
10
2
10
2
10
2
3
10
a 3
3
3
2
b 2 84a 2 a
2
2
2
2
2
2
a
a
b 84a
b 84a
b 84a
b 2a
b 2a
b 2a
b 2a
1 2
1 1 661
10
2 5 1 2
3
0
5.
132
88a 2 a
44 a 2 a
a2 a
5
a
2
1 661
331 661
1 661
b 2a
x
132
8712
132
y 331 661
a 1 661 a 0
b 1 661
1 661
1
4356
66
2
66
8712
4356
1
1
1
1
2 xy 1 1 2 xy .
+) VT 2 xy
3
3
2
3
3 y 1 2 8
8
8
+) VP x 2 y 2 2 xy
do x y
x2 y 2
0 .
x y
H Vn Din Trng THPT Thi Lo Hng Nguyn Ngh An
Trang 18
3
3
2
x
2
y
3
y
2
x 2 y 6 y 2
x 2 2 y 1 y 2 2
+) Nu x 2 th t 1 y 2 0 v t 2 y 2 , mu thun nn loi.
+) Nu x 2 th t 1 y 2 0 v t 2 y 2 , mu thun nn cng loi nt.
+) Nu x 2 th thay vo ( I ) tm c y 2 .
Vy nghim ca h l x ; y 2;2
Lu : Nu s dng php th y t phng trnh th nht xung phng trnh th hai ta c:
2 x 2 x8 4 x7 10 x6 44 x5 34 x4 76 x3 188x2 160 x 51 0 .
2
Phng trnh ny r rng v nghim! Vy l bi ton c gii quyt.
Bi 32: T phng trnh th hai ta t iu kin x , y 0 .
Phng trnh th nht ca h tng ng vi: e x x e y y
1.
x 4
log 2 x 2
2
Vy nghim ca h l x ; y 2;2 , 4;4
Bi 33: Tr v theo v hai phng trnh ca h cho ta c:
x3 y3 2 x 2 y 2 2 x 2 y x y x 2 xy y 2 2 x y x y 2
x y x 2 y 2 xy 2 x 2 y 4 0 x y 0 x y
(do x 2 y 2 xy 2 x 2 y 4
Thay x y tr li h ta c:
1
1
x y 2 x 2 2 y 2 2 0 )
2
2
x y
x y
x y
x y
3
1 5
2
2
2
y 1 y y 1 0
y 1 2y
y 2y 1 0
y 1 y
2
1 5 1 5 1 5 1 5
;
;
Vy nghim ca h l x ; y 1;1 ,
,
2
2
2
2
Bi 34: iu kin x 2 1 .
Phng trnh th nht ca h tng ng vi:
Trang 19
x x 1 .
2
y2 y2 1
y y2 1
1 x
x2 1
y2 1 y 1
y 2 1 y 2 y nn y y 2 1 0 ). Tng t: y y 2 1 x 2 1 x
Kt hp 1 , 2 ta c h:
(do
2.
2
2
x2 y 2
2 y 1 2 x 1
2
2
2
2
2
2
y 1 x 1 x
x x 1 y 1 y
x x 1 y 1 y
y x y
x y
x y
2
2
2
2
x2 1 y 2 1 y
x
x x 1 x 1 x
x y
x y 0
x y
x y (loi x y 0 do x 2 1 ).
x 0
x y
Vy x y . Thay vo phng trnh th nht ca h thy tho mn v thay vo phng trnh
y
35
th hai ca h ta c y
x2 1
y2 1 y
2
2
y
3 y 2
y
2
y 1 y
12
12
12
y 1
y 1
35 2
35
35
1225
2 35
2
y
y 2 y2
y
.y y y
y
12
12
12
6
144
2
2
1369 37
37 2 35
37
2 35
2 35
y
y 1
y 1
y 1
y
y
0
12
144 12
12
12
12
12
35
49 2 35
25
5
5
35 3577
y2
y
y
y
y
.
y
0 y
12
12
12
12
4
3
12
(T tng trong u phi xc nh rng: khng s gii phng trnh bc 4, n c cch gii m)
5
5
, y
Thay li vo phng trnh 1 ta thy ch c cc nghim y
tho mn 1 .
4
3
5 5 5 5
Vy nghim ca h l x ; y ; , ;
4 4 3 3
Cc em c th tm hiu mt cch chi tit nht v phng trnh bc 4 trong cun sch
Chinh phc phng trnh, bt phng trnh i s. Ch cn nm c cch gii phng trnh
bc 4 phi hp vi mt s k nng s dng my tnh c gii thiu trong cun sch l cc
em s hon ton t tin x l c c mt lp bi ton phng trnh v t hay gp!
Cch gii khc: C th x l phng trnh (1) bng phng php o hm.
Xt hm s f t t t 2 1 trn
Hm s c o hm f ' t 1
.
t
t2 1 t
t t
t 1
t 1
t 1
Phng trnh (1) li c dng f x f y x y .
2
0 nn f t ng bin trn
Trang 20
0.
1 12
1 2
y
1
cos t t ; th phng trnh trn tr thnh:
y
2
1
1
35
1
1
35
35
y2 1
y4 2 y2 1
3
y
3 y 9 y 4 2 y 2 48 y 143
16
4
y2 1
2 y 12 y 2 1 2 y 12
2
1 2 y 12 0
y 1 2 3 x 3 3
y 2 2 y 11 0
(tho mn)
2
y 2 2 y 11 0
y 2 y 13 0 (VN)
y 1 2 3 x 3 3
11 y 2
2
+) Nu y 11 4 x x
. Th vo phng trnh th nht ta c:
4
2
y 2 11
y 4 22 y 2 121
3
y
3 y 9 y 4 22 y 2 48 y 23
16
4
y2 1
2y 6 2 6
y2 2 y 6 1 2 6
y 2 2 y 6 1 2 6
Gii tng phng trnh:
y 6 2
*
y 6 2
0
0
y2 2 y 6 1 2 6
2y 6 1 2 6 0
*
**
11 y 2
6 2 3 3 2
4
2
6 2 33 2
3 x
2
3 x
Trang 21
11 y 2 3 2 2 3 6
y 6 3 2 x
4
2
**
y 6 3 2 x 2 3 6 3 2
2
Vy nghim ca h l
x ; y 3
3 ;2 3 1 , 3 3 ; 2 3 1 ,
6 2 3 3 2
6 2 33 2
; 2 3 6 ,
; 2 3 6 ,
2
2
3 22 3 6
2 3 3 2 6
; 6 3 2 ,
; 6 2 3 .
2
2
15 15
t 15
;
Bi 36: t y
. T phng trnh th nht suy ra y 1;1 t
.
3
3
5
t 15
t 15
5
3
125
125
6 15 0 3t 5t 2 0
5
5
t 1
2
t 1 3t 3 6t 2 4t 2 0 3
2
3t 6t 4t 2 0 1
15 15
;
Xt hm s f t 3t 3 6t 2 4t 2 trn on
. Hm s c o hm
3
3
15 15
2
f ' t 9t 2 12t 4 3x 2 0 nn hm s ng bin on
;
.
3
3
15
Suy ra 3t 3 6t 2 4t 2 f
12 3 15 0 , nn 1 v nghim.
3
15
10
Vy t 1 y
. Thay vo phng trnh th nht ca h ta tm c x
.
5
5
10 15
;
Vy cc nghim ca h l x ; y
5
5
3
2
x3 xy 2 2000 y
x xy 2000 y 0
y yx 500 x 0
y yx 500 x *
+) Nu x 0 , thay vo phng trnh th hai ta c y 0 , tho mn h.
0x
500 x x3 xy 2 2000 y y 3 yx 2 x 4 x 2 y 2 4 y 4 4 x 2 y 2
x4 5x2 y 2 4 y 4
y2
4 y2 0
x y x y x 2 y x 2 y .
H Vn Din Trng THPT Thi Lo Hng Nguyn Ngh An
Trang 22
10 30
20 30
x
y
3
3
y3 4 y3 1000 y y 3 y 2 1000 0 3 y 2 1000
10 30
20 30
x
y
3
3
20 30 10 30 20 30 10 30
;
;
Vy h c cc nghim l x ; y 0;0 ,
,
3
3
3
3
1
1
2
2
1
1 y4
xy
2
x
y
xy
2
2
y
y
y
y2
2 x 2 2 x 1 1 y 3
2
3
2 x 1 1 y
T (1) 1 y 4 0 1 y 4 1 y 1.
1
2
T (2) 1 y3 0 1 y3 y 1 .
V vy y ch c th bng 1 x 1 .
Vy nghim ca h l x ; y 1; 1
1
1
Bi 39: iu kin x , y 0; . Vi iu kin ny suy ra 0 xy .
4
2
Khai thc phng trnh th nht ca h. p dng bt ng thc Cauchy Schwart ta c:
1
1
1 2 x2
1 2 y2
1
1
12 12
1 2 y2
1 2x
1
1
4
n y ta s chng minh: 2
2
1 2 y 2 1 2 xy
1 2x
2 2 x2 2 y 2
2
1 2 xy
Tht vy 1
2
2
1 2 xy
1 2x 1 2 y
1
1
2
*
2
1 2 y2
1 2x
1 (vi 0 xy
1 x
1
).
4
y 2 1 2 x2
1 2 y
2
1 x 2 y 2 2 xy x 2 y 2 2 xy 1 2 y 2 2 x 2 4 x 2 y 2
x 2 y 2 2 xy 2 xy 2 xy x 2 y 2 0 x y 2 xy x y 0
2
1 1
2
2
x y 1 2 xy 0 , iu ny ng do x y 0 ; 1 2 xy 1 2. 0 .
4 2
2
1
1
4
2
xy
1 2y
Trang 23
1 2 xy
1 2 x2
1 2 y2
1
. Nh vy h cho tr thnh:
2
x y
x y
x y
2
2
1
x 1 2 x y 1 2 y 9
2 x 1 2 x 9
x 1 2 x 81
x y
x y
x y
73
2
1
9 73 (tha mn)
1
2
x
0
9
x
x
81
36
4
9 73 9 73 9 73 9 73
;
;
Vy nghim ca h l x , y
,
36
36
36
36
1
Bi 40: iu kin x 1 , y . Vit h li nh sau:
2
1 2 x 2 x 1 2 y 1 2 y 1
3 x 2 x 2y 2y 1 0
3
3
2 2 x 2 y 1 1
2 2 x 2 y 1 1
Ta t a 2 x , b 2 y 1 a, b 0 th h trn tr thnh:
Trong bi ny, du bng xy ra, tc l x y 0; x
2
2
3
3
1 a 2 a 1 b 2 b
a a b b
a b a b ab 1 0
3
3
2a b 1
2a b 1
2a b3 1
a b 0 do a 2 b 2 ab 1 0
a b
a b
2
3
3
2
a
a 1 a a 1 0
2a b 1
a b
1 5
1 5
(do a 0 nn ta loi nghim a
)
a 1 a
2
2
+) Nu a b 1 2 x 2 y 1 1 x 1 ; y 1.
5 1
5 1
1 5
5 5
2 x 2y 1
x
, y
.
2
2
2
4
1 5 5 5
;
Vy nghim ca h l x ; y 1;1 ,
4
2
Lu : C th dng phng php hm s kt lun 2 x 2 y 1 .
+) Nu a b
x y 9
x 1 y 8
x 3x 3x 1 y 6 y 12 y 8
2
2
2
2
2
2
x
2
y
4
y
0
6
y
12
y
3
x
3
x
x 2y x 4y 0
H Vn Din Trng THPT Thi Lo Hng Nguyn Ngh An
Trang 24
x y 3
x 1 y 2
x 1 y 2
2
2
2
2
2
3y 9 y 6 0
x 2y x 4y 0
y 3 2y y 3 4y 0
x y 3
x 2
x 1
y 1 y 2
y 1
y 2
Vy nghim ca h l x ; y 2; 1 , 1; 2
x3 8 x y 3 2 y
x
8
x
y
.
2
2
2
2
x 3 y 2
x 3 3 y 1
x2 3 y 2 2
x2 3 y 2 2
x 0
x 0
2
2
3x 2 24
0 3 y 2 (lo ai )
3
x
24
xy
0
2
3x 24 xy 0
2
2
2
3
y
3
x
24
xy
0
2
2
3 y 6 x2 0
x
3
y
x2 3 y 2 2
3x 2 24
3x 2 24
y
3x 2 24
y
y
x
x
2
2
2
3
x
24
2
3
3 3x 2 24 6 x 2 x 4 0
26 x 4 426 x 2 1728 0
6 x 0
4 78
4 78
3x 2 24
x
x
y
x 3
x 3
13
13
x
y 1
y 1
x 2 9 x 2 96
y 78
y 78
13
13
13
4 78 78 4 78 78
;
;
Vy nghim ca h l x ; y 3;1 , 3; 1 ,
,
13
13
13
13
2
2
2
2
2
2
7
y
.2
x
7
y
.3
y
28
x
7
y
.9
2 x 3x 2 x 9 x 6 28 x 9 2 x 9 x 6
Trang 25
2
3
2
4
x
24
x
31
x
99
x
54
x 2 2 x 1 2 x 9 x 27 0
2 x2 9 x 6
1
x 2
9 3 33
y
x
7
2
16
4
1
y
3
33
x 2 x x
y
y 3
7
2
4
16 1 1 9 3 33
;3
Vy h c 4 nghim x ; y 2;
, ; ,
7 2 7
4
x
y
x
y
3
2
x3 y x 2 xy 1
x3 y x 2 xy 1
x y x xy 1
2
3
t a x xy , b x y th h ny tr thnh:
a 2 b 1 b a 1
b a 1
a 0
a 1
2
2
a a 1 1 a a 0
b 1
b 0
b a 1
x 2 xy 0
xy x 2
x 1
x 1
4
+) Nu a 0, b 1 3
y 1
y 1
x y 1
x 1
x 2 xy 1 x 2 xy 1
+) Nu a 1, b 0 3
x y 0
x 0 y 0
n y d thy h ny v nghim.
Vy nghim ca h l x ; y 1;1 , 1; 1
2
2
4
4
2
2
x 4x y 6 y 9 0
x 4x 4 y 6 y 9 4
2
2
x
y
2
y
22
x2 2 y 3 4 x2 2 4 y 3 8 0
t a x2 2 , b y 3 a 2 th h tr thnh:
a 2 b2 4
a b 2ab 4
ab 8 4 a b
2
ab
4
a
b
a
b
8 a b 20 0
ab 4a 4b 8 0
ab 8 4 a b
a b 2
ab 0
a b 2 a b 10
a b 10
ab 48
a b 2
a 0 a 2
Vi
ab
0
b
b 0
Trang 26
y 5
y 3 2
Quay tr li bc t:
2
x 2 2
x 2
y 3 0
y 3
Vy nghim ca h l x y 2 ;5 , 2;3
Cch gii khc: T phng trnh th hai rt x 2 theo y ri th vo phng trnh th nht c
phng trnh bc 4 c nghim p.
Bi 46: Nhn thy y 0 khng tho mn h y 0 .
Lc ny h cho tng ng vi:
3 27
3 27
8
x
18
8 x y 3 18
y3
2
4
x
6
x
4 x 2 . 3 2 x. 9 3
2 1
y
y
y2
y
n y t a 2 x , b
3
th h li tr thnh:
y
3
3
a b 3 27
a3 b3 3a 2b 3ab2 27
a b 3
a b 18
3
3
2
3
3
3
3
a b 18
a b ab 3
a b 18
a b 18
3 5
3 5
a
b 3 a
2
2
3
2
2
3
a 3a 1 0
a 27 27a 9a a 18
b 3 5
b 3 5
2
2
3 5
3 5
a 3 5
3 9 3 5
.
;b
x
,y
2
2
2
4
b
2
3 5
3 5
3 5
93 5
;b
x
, y
+) Vi a
.
2
2
4
2
3 5 93 5 3 5 93 5
;
;
Vy nghim ca h l x ; y
,
4
2
4
2
x y xy 3
xy x y 3
2
2
2
x y 2 2 2 x 2 1 y 2 1 16
x 1 y 1 4
2
2
2
2
xy x y 3
xy x y 3
2
x
y
16
2
x
y
xy
11
xy
+) Vi a
2
2
xy x 2 y 2 3
2
2
xy
xy
35
2
2 2
2 2
4
x
y
xy
11
xy
xy
xy
3
x
y
26
xy
105
Trang 27
xy
xy 3
3
(tho
mn)
(loi)
2
35
26
2
2
x y 6
x y
3
0
3
3
3
3
3
xy 3
y
y
x 3 x 3
x
x
x
Vy 2
2
9
2
y
3
4
2
2
y 3
x y 6
x
x 6x 9 0
x 3
x
Nghim ca h l x ; y
3; 3 , 3; 3
ex y x y 1 2 x 1
ex y x y 1
ex y 2 x 1
e
x y
x y
x y
e
1
e
x y 1 e
. Hm s c o hm f ' t et 1 0 nn f t ng bin
. Mt khc * c dng f x y f x y nn x y x y y 0 .
4
4
Hm s c o hm f ' t 5 .ln 5 5. .ln 3t 2.ln 3 0 t
5
5
4
do 51 t .ln 5 0, ln 0, 3t 2.ln 3 0 ).
5
Mt khc ta c f 0 0 nn 1 t 0 x y 0 x y .
1 t
(d thy iu ny
1
1 2x .
x
D thy rng x 0 khng tho mn nn ta c th chia hai v ca phng trnh ny cho x:
x 2 3x x
Trang 28
1 1
1
1
1
1
2 x 3 x 2 0 x 1 x 2 0
x x
x
x
x
x
1
1
1
x 1
x2 x 1 0
x
x
1
x
4
x
0
1
x 4
x 2
1 5 1 5 1 5 1 5
;
;
Nghim x ; y
,
,
2
2
2
2
1 5
x
2
x 2 5
5;2 5 , 2 5;2 5
2 y 6 y 2 x y x 2 y ( x 2 y) y x 2 y 6 y 2 0
Xem y l phng trnh bc hai vi n l
x 2 y . Ta c: y 2 24 y 2 25 y 2 nn phng
9 y
2 y 3 y 9 y 2 2 y 3 y 2 9 y 2 5 y 9 y 2 5 y 2 0
4y
2 y 2 y 4 y2 2 y 3y 2 4 y2 4 y2 5 y 2
2 y 4 y 2 5 y 2 (do y 0 ) 4 y 2 7 y 2 0 y
Vi y 2 x 12 .
1
(loi) y 2 (tha mn).
4
8 4
Vy nghim ca h l x ; y ; , 12; 2
3 9
Bi 51: iu kin y khc 0.
1
2
2
x
Trang 29
2
2
a x 2 2a
2 x x a 2
2 x 2 x a 2
x a
x a
2
(I)
2a 2
a 1
x a 1
x a 1
(II)
2
2 a 1 2 2a 1 2
2a 2a 1 0
a 1
a 1
(I)
x 1
x 1
1 3
1 3
a
a
2
2
(II)
x 1 3 x 1 3
2
2
+) Vi a 1 th y 1.
+) Vi a 1 th y 1.
1 3
th y 1 3 .
2
1 3
1 3
;1 3 ,
;1 3
Vy nghim ca h l x ; y 1;1 , 1; 1 ,
2
2
2
2
Bi 52: iu kin x y .
+) Vi a
1 3
th y 1 3 .
2
+) Vi a
a 0, b 0 th a2 x2 y 2 x y x y .
t a x 2 y 2 , b x y
a2
a2
Suy ra x y
.
x y
b
1
1
a2
x y x y b
.
2
2
b
Lc ny h tr thnh:
1
a2
2
2
b
b a a 24b
b 12 a
a 12
2
b
a 144 24a a 2 a 24 12 a
b
12
b a 12
b 12 a
a 3 a 4
(tho mn).
2
b
9
b
8
24
a
168
a
288
Ta li c y
1
a 3 x2 y 2 a 2 9
x 5
x y
x y
+) Nu
b 9
y 4
x y 9
x y 9
a 4 x 2 y 2 42 16
x y 2
x 5
+) Nu
b 8
x y 8
y 3
x y 8
H Vn Din Trng THPT Thi Lo Hng Nguyn Ngh An
Trang 30
y 0 ta c:
x
1
y
x
1 2.
y
a b 2
x
x
2
t a
1, b
1 a b 0 , ta c h sau: 2
2
y
y
a b 2
b 1
2
x 5
5y
Thay tr li bc t ta tm c x
.
y 4
4
5y
4
5 4
5 y 3 y x . 1.
4
5
4 5
4
Vy nghim ca h l x ; y 1;
5
Bi 54: Thay y 0 vo phng trnh th nht ca h ta c x 2 1 0 , v l nn y 0 .
x2 1
x y 4
y y
Chia cc v ca h cho y 0 ta c:
(1)
2
x y 2 2x 7 2
y
y
x2 1
n y ta t a
, b x y th h (1) tr thnh:
y
a 4 b
a b 4
a 4 b
b 3 b 5
2
2
2
1
b
2
4
0
b
2
a
7
b
2
b
15
a 9
x2 1
y 3 x
y 3 x
a
1
1
x 1
x 2
y
2
2
+) Vi
.
y
2
y
5
x
x
x
0
b 3
x y 3
x2 1
y 5 x
y 5 x
9
a 9
y
2
2
+) Vi
x 1 9 5 x
b 5
x 9 x 46 0 (v nghim)
x
x
x
x
x
x 2 3x
x
2 2 5 0 1 2
5 0 1 x y.
y
y
y
y
y
y
y
Thay x y tr li h ta c: x 1.
H Vn Din Trng THPT Thi Lo Hng Nguyn Ngh An
Trang 31
x3 2 x 1 0 x
1 5
(loi
2
3 5
x 0 x 1 x
.
2
x 1
x 0 x
x 1
x 1 0
1 5
0 , v n r rng v l).
2
3 5 3 5
;
Vy nghim ca h l x ; y 0;0 , 1;1 ,
2
2
Xt hm s f t t t 2 1 trn
s ng bin trn
(1).
. Hm s c o hm f ' t 3t 2 1 0 t
nn hm
5 2 y nn ta c:
x 0
2 x 0
2x 5 2 y 2
5 4 x2
4 x 5 2 y
y
2
2
5 4 x2
Th vo phng trnh th hai ca h ta c: 4 x
2 3 4x 7
2
3
Nhn thy x 0, x khng l nghim ca phng trnh (2).
4
2
5 4 x2
3
2
Xt hm s g x 4 x
2 3 4 x trn 0; . o hm:
4
2
2
(2).
5 4 x2
4
4
3
2
x
vi
mi
g ' x 8 x 2.
.
4
x
4
x
4
x
0;
3 4x
3 4x
4
2
1
3
1
Suy ra hm s g x nghch bin trn 0; . Ta li c g 0 nn (2) c nghim x .
2
4
2
1
Vi x th y 2 (tha mn).
2
1
Vy nghim ca h l x ; y ;2 ( thi i hc khi A nm 2010)
2
2 x2 9 x 6
Bi 58: Rt y t phng trnh th hai y
v th vo phng trnh th nht:
7
H Vn Din Trng THPT Thi Lo Hng Nguyn Ngh An
Trang 32
;3
Vy h c cc nghim l x ; y 2;
, ; ,
7 2 7
4
xy x 6 y x 2 y 0 x 6 y x 2 y 0 x 6 y x 2 y .
1
6
x 3
+) Nu x 6 y , thay vo phng trnh th nht ca h: 200 y 3 1 y 3
.
200
200
1
+) Nu x 2 y , thay vo phng trnh th nht ca h: 8 y 3 1 y x 1 .
2
1
1 6
;3
Vy nghim ca h l x ; y 1 ; , 3
2 200 200
Bi 60: Nu x 0 , thay vo phng trnh th hai thy khng tho mn x 0 .
y y2
x 2 x 6
1
Thc hin php chia a h v dng:
. t z z 0 th h li tr thnh:
x
1 y 3 19
x3
2
2
z 3 y 3 3 z 2 y zy 2 1 y z 3 1
yz y z 6
y z 1
3
3
3
3
3
3
3
1
y
y 3 19
19
19
z y 19
z 1 y
y 3
y 2
2
z 3
3 y 3 y 18 0 z 2
1
1
+) Vi z 2 x .
+) Vi z 3 x .
2
3
1 1
Vy nghim ca h l x ; y ;3 , ; 2
2 3
2 x 1 2 2 x 1
1 y 2 2 y 2 1
(1).
Trang 33
Xt hm s f t t 2t 2 1 trn 0; . Hm s c o hm f ' t 6t 2 1 0 nn f t
ng bin trn 0; . Mt khc (1) c dng f 2 x 1 f
y 2 nn n tng ng vi
4 x 2 8 x2 8 x 14 6
(2).
1
Dng my tnh nhm ngay c nghim x . n y c hai cch gii quyt: dng o hm
2
(v thy n ng bin) hoc nhn lin hp (p dng cch ny i vi bi ton ny v n cho kt
qu nhanh hn m khng cn l lun qu phc tp nh o hm).
4x 2
8x2 8x 6
2
2
4
x
8
x
8
x
10
0
2
4x 2 2
8 x 8 x 10 4
1
2x 3
1
4x 2
0 4x 2 0 x y 6 .
2
8 x 2 8 x 10 4
4x 2 2
1
1
2x 3
(D thy vi x
th 2 x 3 0
0 ).
2
4x 2 2
8 x 2 8 x 10 4
1
Vy h c mt nghim x ; y ;6
2
Bi 62: Nu y 0 th thay vo phng trnh th nht : x 2 1 0 , v l y 0 .
x2 1
2
2
x y 1
x y 1 xy y
y
D dng nhn thy n ph trong bi ton:
y
x
x y 2 y
x2 1
x2 1
x2 1
t a x y, b
b 0 th h tr thnh:
y
a b 1
a 1 b
a 1 b
a 1 b
2
(VN)
1
1
1
b
.
b
2
b
1
a
b
b
Vy, h cho v nghim
Bi 63: Phng trnh th nht ca h tng ng vi:
7 x4 7 x3 y 7 y3 x 7 x 2 y 2 9.7 y x 0
7 x x3 x 2 y y 3 xy 2 9 x y 2 x 2 y x 0 (th s 7 x y 2 x 2 )
7 x x y x 2 xy y 2 xy x y 9 x x y x y 0
2
2
x x y 7 x y 9 x y x y 0
x x y x y 16 x 2 y 0 x 0 x y x y y 8x .
Loi ngay x 0 , x y v x y v khi v tri ca phng trnh th hai s bng 0 nn
khng tho mn. Vy ta c y 8 x .
Thay vo phng trnh th hai ta c:
Trang 34
3
3
x 2 y 3 x 2 y 3 x y 5 .
V vy h cho tng ng vi:
x y 5
x y 5
2
2
2
2
2 x 3 y 4 x 9 y 0
2 y 10 y 25 3 y 4 y 5 9 y 0
x y 5
y 2
y 3
.
2
3
x
2
5
y
25
y
30
Vy nghim ca h l x ; y 3; 2 , 2; 3
Bi 65: iu kin: x 0, y 0 .
Phng trnh th nht
xy 2
xy
y
x y0
y 2x
x 2 1 1 3x 2 3 .
Nhn thy v tri khng dng, cn v phi th dng nn phng trnh ny v nghim.
+) Nu y 2 x , thay vo phng trnh th hai:
2x
x 2 1 1 3x 2 3 2 x 3
x2 1 2 x
2 x 3
2 x 3
4
2
2
3
2
4 x 4 3 x 3x 4 3 x 3 0
x 1 4 x 4 x 3 3 4 x
Dng my tnh nhm nghim c x 3 nn ta nhm nh sau:
4 x 4 4 3 x3 4 x 2 4 3 x 3 x 2 0 4 x3 4 x x 3 x 3 0
x 3 TM
4 x3 3x 3 0 1
By gi ta gii phng trnh (1). Dng my tnh gii phng trnh bc 3, ta thy rng c hai
3
nghim phc v mt nghim 0,45322
nn phng trnh ny s khng c nghim thuc
2
3
Trang 35
3
f x ng bin trn D 4 x3 3x 3 f
2 3 0 nn (1) v nghim.
2
Vy x 3 y 2 3 .
Nh vy nghim ca h l x ; y
3;2 3
x2 1
2x
2x 3
2x
nghch bin vi x dng nn phng
2x 3
trnh (1) c nhiu nht mt nghim. V nghim l x = 3 .
12
2
1 y 3x x
1 (1). Tr v theo v ta c:
Cng hai v ta c:
(2)
x
x
y y 3x
y
1 9
12
y 9x
12
y
y
y
y
y 6 xy 27 x 0 6. 27 0 3 (TM)
9 (loi) (do x, y > 0)
x
x
x
x
1
3
1 x 1 3
Vi y 3x , thay vo 1 ta c:
x
3x
x 4 2 3 y 12 6 3 .
2
Vy nghim ca h l x ; y 4 2 3;12 6 3
12
12a
2 3 1
a 1 a 2 b 2 2 3
a 2 b2
12
b 1
b 12b 6
2
a 2 b2
a 2 b2
Nhn phng trnh (2) vi i (n v o s phc), sau cng vi phng trnh (1) ta c:
12 a bi
a bi 2
2 3 6i .
a b2
t z a bi z a bi v z. z a 2 b2 , t phng trnh trn tr thnh:
Trang 36
Ta c: 2 3 6i
3 6i 6 2 3 i
hay chnh l:
2
z1 3 3 3 3 i (tha mn) v z2 3 3 3 3 i (khng tha mn a 0 )
a2
42 3
x
a b3 3
3
y b 2 12 6 3
3 1
x2 y2
x2 y2
+) Nu x 0 , thay vo (1) ta c y 1 . Thay y 1 vo (2) thy tho mn.
+) Nu x 0 . Chia lm hai trng hp:
3x
(+) Nu y = 0. Thay vo (2) ta c 2 0 , r rng iu ny v l.
x
(+) Nu y 0 . Thc hin cc php nhn:
xy 3 y 2
Nhn (1) vi y : xy 2
3 y (3).
x y2
xy 3x 2
Nhn (2) vi x : xy 2
0 (4)
x y2
3x 2 3 y 2
3y 3
Cng (3) vi (4) c mt kt qu rt p: 2 xy 2
3 y 2 xy 3 3 y x
2
x y
2y
n y chng ta s phi chu kh mt cht i gii phng trnh bc 4. Thay vo (2):
9y 9
y
3 y 3 2
9y 9
2y
2
y
y
2y
0.
2
2
y
3y 3
2
2y y
Nhn hai v vi 4 y 0 ta c:
9
2
3 y 3 4 y 4 4 y 2 18 y 18 0 4 y 4 5 y 2 9 0 y 2 kTM y 2 1
4
3y 3
y 1 x
0 (kTM)
2y
y 1 x 3
(1)
Trang 37
2 x 4
2 x 4
trn
(2).
.
.ln 2 2 x 1 2 x 2 2 x 2 2 x
2 x 4
2 x 4
.ln 2 .
x
x
11
y y y y (1).
c o hm f ' t 11t10 1 0 nn f (t ) ng bin trn
Xt hm s f t t11 t trn
x
x
Mt khc (1) f f y y x y 2 0 . Thay vo phng trnh th hai ta c:
y
y
13 8
6 x 2 13x 8 2 x 2 . 3 x 5 x 2 2 x 8 6 2 2. 3 x 5 x 2 2 x 8 0 (2)
x x
13 8
Xt hm s f x 6 2 2. 3 x 5 x 2 2 x 8 trn 0; .
x x
2
13 16
1
2
3
2
o hm: f ' x 2 3 2. .15 x 4 x 8. 5 x 2 x 8 x 3 0 x 0; nn
x
x
3
hm f x nghch bin trn 0; .
Vy nghim ca h l x ; y 2; 2
25 x 25 y 5
Trang 38
3x
15 x 5 y 5 12
2
5
2
15 x 5 y 5 12
15 x 5 y 5 12 y 17 3x
5
7
+) Nu y 3x , thay vo phng trnh th nht ca h:
5
11
2
x
y
2
42
44
7
1
25
25
x 2 3x 10 x 2
x
0
5
25
5
5
x 2 y 1
5
5
17
+) Nu y
3x , thay vo phng trnh th nht ca h:
5
2
102
284
17
1
2
x
3x 10 x 2
x
0 , phng trnh ny v nghim
5
25
5
5
11 2 2 1
Nghim ca h l x ; y ; , ;
25 25 5 5
( thi chn hc sinh gii Quc gia tnh Ngh An 2010 2011)
Cch gii khc v lu : Phng php h s bt nh vi h phng trnh hai n bc hai nh
th ny chng ta s trnh by Bi 258 ca tp H PHNG TRNH (Phn III). Ta cng
1
phng trnh th hai vi K ln phng trnh th hai th tm c K = v K = 4 .
2
1
Bi gii trn ta s dng K = .
2
Vi K = 4 th ta cng hai phng trnh nh sau:
57
1
100 y 2 25 y 37
2
2
2
4 x 3x
y 3 x 1 4 x y x
.
25
5
75 1 y
100 y 2 25 y 37
1
15625 y 4 6250 y 3 12525 y 2 4100 y 244
2
0
y
2
75
1
y
5
75
y
75
25 y 2 5 y 1 125 y 2 85 y 122
0.
2
75 y 1
n y th mi vic tr nn n gin hn rt nhiu!
Bi 71: iu kin 0 x 6 .
Tng t Bi 22, ta cng hai v ca h li ta c:
2x 2 6 x 4 2x 2 4 6 x y2 2 2 y 8 3 2 .
nh gi hai v ca phng trnh ny:
+) VP y 2
63 2 63 2.
+) nh gi v phi:
Trang 39
2
2
1
1
2
2 x 6 x
4
4
2x
. 2.2.2.x
.
4
4
2
4 2
2.2
2
1 6 x 4 4 4 18 x
24 6 x 4
. 4 6 x .4.4.4
.
4
4.4.4
2
4 2
x 2
2
x 2 10 x 8 x 18 x
x 2
VT
6 3 2 VP y 2 0
2
2
4 2
4 2
y 2
Vy nghim ca h l x ; y 2; 2
(1).
(2).
x 2x 1 0
x 1.
T (1) v (2) suy ra y 1 . Thay tr li h ta c: 2
2 x 4 x 2 0
Vy nghim ca h l x ; y 1; 1
Bi 73: T h, ta nhn thy c x 4 , x3 , x 2 , x v y 4 , y 3 , y 2 , y nn ta s tm cch a h v dng:
y b . Khi khai trin hng ng thc a b a 4 4a3b 6a 2b2 4ab3 b4 ,
thy rng h ny c iu kin nhm c hng ng thc bc 4:
x 4 y 4 240
x 4 y 4 240
3
3
2
3
2
2
3
2
x
3
x
4
x
2
y
12
y
32
y
8 x 24 x 32 x 16 y 96 y 256 y
x a
y 2
y 4 240 8 y3 24 y 2 32 y 224 0 y 2 y 2 5 y 14 0 y 2 x 4
Trang 40
2
2
Xt hm s f t t t 1 trn . Hm s c o hm f ' t 3t 1 0 t nn f t
y 2 y 2 y y 2 1 0 . t a y 2 y a 2 2 2 2 y y 2 ( a 2 )
a2 2
1 0 2a a 2 0 a 0 kTM a 2 TM
2
Vi a 2 2 2 y y 2 a2 2 2 2 y y 2 1 y 2 2 y 1 0 y 1 x 0
Vy nghim ca h l x ; y 0;1 ( thi chn hc sinh gii tnh Ngh An 2010 2011)
Bi 75: Bin i phng trnh th nht ca h xut hin nhn t chung:
2 x3 2 x y 1 x 2 y 1 2 x x 2 2 2 y 1 x 2 y 1 0
x2 2
2x y 1 0 2x y 1 0 do x
2 0 2 x y 1.
x 2 y 2 y 2 xy 0 x 2 x y 2 y x y 0 x y x 2 2 y 0 .
2 x 2 2 x 1 3 x3 14 x 2 2 x 2 2 x 1 x 2 x3 14
2 x 2x 1
x 2
2 x 2x 1
x 2
x3 14
14 x 2 . 3 x3 14
2
6 x 2 12 x 6
2 x 2x 1
x 2
14 x 2 . 3 x3 14
2
6 x 2 2 x 1
x 2
x 2 2 x 1 1
2
x 2
14 x 2 . x 14
2
0
3 3
x 2 . x 14
3 x2 2 x 1
3
14
Trang 41
x2 2 x 1 0 x 1 2 .
Nghim ca h l x ; y 1 2 ;1 2 , 1 2 ;1 2
x
y
1 x
0 x2 1 y 2 2x 1 y 2
2
2
x 1 y y 1 x 1.
2
2
0 y 2 1 x2 2 y 1 x2
x 1 y 2
0 1 x 1
x, y 0;1
0 1 x 1 y 2 .
2
1
y 1 x
1 x 1
x 0
Vy ta li c phng trnh th hai ca h phi tng ng vi
1 y 2 y 1
t x cos a , y cos b a , b 0;
(do a , b 0; ) .
2
2
1 y sin b sin b
H tr thnh:
(do a , b 0;
cos a.sin b sin a.cos b 1
sin a b 1
a b
2
1 cos a 1 cos b 2
1 cos a 1 cos b 2
1 cos a 1 sin a 2 2
Gii phng trnh 2 vi a 0; : 2 sin a cos a sin a.cos a 1 0 .
2
1 t2
t t sin a cos a t 2 sin a.cos a
, phng trnh trn tr thnh:
2
1 t2
t
1 0 t 2 2t 3 0 t 1 (TM) t 3 (loi).
2
k 2
4
4
a 3 k 2
4 4
Vi iu kin a 0; th h thng trn ch c mt nghim l a b a 0 .
2
2
2
Vy x cos a cos
0, y cos b cos0 1 .
Trang 42
6 x 6 x2
. Thay vo phng trnh th nht:
2
6 x 6 x2 6 x 6 x2
4
3
2
x 2x .
2 x 9 x 12 x 48 x 64 x 0
2
2
x x 4 0 x 0 x 4 .
3
+) Nu x 4 , thay vo h tm c y
17
.
4
17
x2 y 7 x y 2 6 y 14 0
(*).
7
2
(*) c nghim x 0 y 7 4 y 2 6 y 14 0 3 y 2 10 y 7 0 1 y .
3
Tng t xem phng trnh l phng trnh bc hai n y, tham s x :
y 2 x 6 y x 2 7 x 14 0
(**).
(**) c nghim y 0 x 6 4 x 2 7 x 14 0 3x 2 16 x 20 0 2 x
2
10
.
3
1
1 7
10
7
1
1
10
trn 2; c o hm f ' x 2 2 0 nn f x ng bin
x
x
3
1
7
1 191
10
10
trn 2; f 2 2 x f hay chnh l 2 x
(1).
x
2
x 30
3
Xt hm s f x 2 x
1
1 89
7
Tng t, ta c f 1 2 y f hay chnh l 1 2 y
y
y 21
3
(2).
1
1 7
x3 3x 18 0 x 3 x 2 3x 6 0 x 3 (d thy x2 3x 6 0 ).
H Vn Din Trng THPT Thi Lo Hng Nguyn Ngh An
Trang 43
1
1
1
1
18
x
18
x
y
x
y
I
2
2
1
1
1
1
2
2
x 2 y 2 208
x
y 212
x
y
x
y
1
1
t a x , b y
x
y
a 2,
b 2 th h I tr thnh:
b 18 a
a 4
a 14
a b 18
b 18 a
2
2
2
2
2
a b 212 a 18 a 212 a 18a 56 0 b 14
b 4
1
x 4
x 2 3
a 4
x2 4 x 1 0
x
+) Nu
2
1
b 14
y 14 y 14 y 1 0 y 7 4 3
y
a 14
x 7 4 3
+) Tng t, nu
b 4
y 2 3
Bi 82: iu kin: 0 y 1; xy 0 ; xy y 0 .
Phng trnh th hai ca h tng ng vi:
vi iu kin ta phi c y 1 .
y 1 2 xy y y 1 y 1. Kt hp
x 1
Thay vo h ta c:
x 1. Th li thy 1;1 l nghim ca h.
2 x 1 1 1
Vy nghim ca h l x ; y 1;1
2
2
x 4x 3y 7 y
Bi 83: Bin i a h v:
2
2
y y 6x 7
(1)
(2)
3
2
x y 4 x 2 2 xy y 2 7 y 1
4 x3 6 x 2 y 3xy 2 y 3 7 y 7
4 x 3xy 7 y
3
2
2
3
2
3
y 6x y 7
y 6x y 7
y 6x y 7
D thy 4 x 2 2 xy y 2 3x 2 x y 0 (do x, y 0 )
2
+) Nu y 1 7 y 1 0 x y 0 x y x 1.
H Vn Din Trng THPT Thi Lo Hng Nguyn Ngh An
Trang 44
x3 3xy 2 3x 2 24 xy 3 y 2 49 24 y 51x
x3 3x 2 51x 49 3xy 2 3 y 2 24 xy 24 y 0
x 1 x 2 2 x 49 3 y 2 x 1 24 y x 1 0
2
2
x 1 x 2 2 x 1 3 y 2 24 y 48 0 x 1 x 1 3 y 4 0
x 1 x ; y 1;4 .
1 3 y 2 49
y 2 16 y 4 .
Thay x 1 tr li h ta c:
2
1 8 y y 8 y 17
Vy h c hai nghim x ; y 1; 4 ( thi hc sinh gii Quc gia 2004 2005)
uv
uv
, y
, thay vo h ta a v h
2
2
phng trnh mi. Sau cng hai v a v hng ng thc bc 3 (s hi phc tp vi nhng
bn cha quen bin i phc tp ).
Bi 85: Dng qu quen thuc: mt phng trnh ng cp. Th s 12 phng trnh th nht:
x3 2 xy 2 8 y 2 x 2 y 0 x3 x 2 y 2 xy 2 8 y 3 0 (1)
Cch gii khc: t u x y, v x y x
x x
x
x
x2 x
x
y y 2 y 8 0 y 2 y 2 y 4 0 y 2 x 2 y
x 1 15
x2 x
(thy rng 2 4 0 )
y
y
4
y 2
Thay x 2 y vo phng trnh th hai ca h ban u:
y 1 x 2
8 y 2 4 y 2 12 y 2 1
y 1 x 2
2
2
2
2
Trang 45
5
5
125
3
3
3
3x 9
3 x 9
27.x y 3 9
y
2
2
2
5
5
45. x 75. x 6
2 5
2 5
3x . y 3x. y 6 3. 3 x . y 3.3x. y 18
y
y2
2
2
3
5 5
5
3
2 5
3x 3. 3x . 3.3x. 27 3x 27 3x 3
y
y
y
y y
27 x3 125 9
27 x3 125 9
27 x3 125 9
3
3
3
y
y
y
5
5
2
x
3
x
3 3x
x
3
y
y
3
27 x3 3 3x 3 9 2 9 x 9 x 2 0 y 5
y 5
2
2 1 5
Vy nghim ca h l x ; y ;5 , ;
3 3 2
Bi 89: Phn tch: Trong cc phng php gii h ta tng gp, nu ta s dng php th y 4
phng trnh th nht bng x 3 2x 2 + 2x th ta s nhn c mt phng trnh bc 6. Vn c
th nhm c mt s nghim ca h ny, th nhng dng s Hocne chia a thc th
( lm gim bc ca phng trnh) c l rng hi phc tp (cha th lm nhng c l s phc
4
4
tp). Cn nu ta dng cc php nhn c lng a v dng x a y b th s khng
x 1 1 y
3
2
2
2
2
x
1
x
y
1
(2)
x 2x 2x 1 y 1
Trang 46
y
y
2
y
2
y
x
x
2
2
y
x2 4 y 3
0 x 6 y 3 0
x
x
Gii h ny ta c cc nghim:
y
1
0
x
1
x
2x
+)
, v l do x 2 .
x
y 1
y 1
2
2
y
y 2
y 4
x 1 x 2
x 3
+)
x
2
y 2
x x 3 x 3x 2 0 y 2
xy
2
3
x y 10 xy 12
x
x
y 2 x 2 xy y 2
6
x 2 y 2 2 xy
y 2 x 2 xy y 2
(1).
6
Tip tc bnh phng cng c, th trc ht nhng ta nn a v mt n d nhn. D thy
x 0 khng tho mn h nn chia hai v ca (1) cho x 2 ( x 2 c th a vo du cn) ta c:
2
y 10 y 12
1
.
x
6
x
y2
y y
1 x 2 1 x x
y
t , th phng trnh trn tr thnh:
x
2
12
1 t 2 10t
1 t 2 1 t t 2 (*) 1 t 2 10t 24 1 t 2 1 t t 2
6
4
3
t 20t 102t 2 20t 1 24 1 t 2t 2 t 3 t 4
25 4 6
.
23
Trang 47
14 x4 45x3 2 x2 30 x 9 0 x 3 2 x 1 7 x 2 5 x 3 0
1
5 109
x
. Th li thy ch x 3 h ban u y 3 .
2
14
Vy nghim ca h l x ; y 3;3
x3 x
Cch gii khc: C th thc hin php nhn lin hp sau vi x khc y :
x 2 y 2 x y x 2 xy y 2 x y
2
2
3
2
x 2 xy y 2 x y
x2 y 2 x y
3
4
2
4
0
2
2
2
2
x y
x y
x xy y
x y
2
2
3
2
2
x y
2 x y
2
x y
x y
2 3 x xy y
2
3 x y
0.
x2 y 2 x y
x 2 xy y 2 x y
v
.
3
2
2
2
Hn na, vic nhn nhn phng trnh ng cp cng kh quan trng tm c li gii nhanh
v hay nht. Ta thy:
x 2 x 2 5x 3 4 x 2 5 x 3 6 x 2 x. 2 x 2 5 x 3 2 x 2 5 x 3 0 .
y l mt phng trnh ng cp rt d gii!
Bi 92: iu kin x y 0 . Vi iu kin ny phng trnh th nht ca h tng ng vi:
x
x
x y 2xy x y x y x y x y x y x y 0
y x y 1 x y x y 1 0 x y 1 x y x y 0
y2
1 y
Bi 93: t t xy . Lc ny h tr thnh:
x t
t 5 3 y 2t 4 3 y
y
y 5t 4 0 *
t
Trang 48
1
Cng hai v ca h ny li ta c: y .1 y 3t 3 2t 2 0 1
t
+) Nu t 1 th 1 tr thnh 2 0 , v l.
+) Nu t 1. Xem nh y l phng trnh n y tham s t c bit thc:
2
3t 3 t 1
1
2
2
2
y 9 t 1 8t .1 t 1 nn phng trnh c nghim y
2
t
1
2 1
t
2
2
2t
t
hay chnh l y
hoc y
.
t 1
t 1
2t 2
(+) Nu y
, thay vo * ta c: 4t 2 5t 4 0 , v nghim.
t 1
1
t xy 1 y x 2
2
t
2
(+) Nu y
, thay vo * ta c: t 2 5t 4 0
t 1
t xy 4 y 16 x 5
5
4
1 5 16
Vy nghim ca h l x , y 2; , ;
2 4 5
( thi th i hc mn ton trng THPT Thi Lo nm hc 2011 2012)
5
2
2
x y xy x y xy 4
Bi 94: H cho vit li thnh
2
x 2 y xy 5
4
2
t u x y , v xy th h trn c tr thnh:
5
1
1
u
uv
uv
u 0
4
2
5
2
v 5
u 2 v 5
u v
u v 4
v 3
4
2
5
x3
x2 y 0 y x2
u 0
4
3 5
(*) Nu
5
v 5 xy
x
y 3 25
16
1 2
1
1
2
x 1
u 2
x y 2
y 2 x
(*) Nu
3
3
2
v
xy
x 1 2 x 2 x 3 0 y 2
2
2
3 3 5 3 25
;
Vy nghim ca h l x ; y 1;
,
2 4 16
Bi 95: u tin tm iu kin xc nh ca h phng trnh: x y 9 .
2
Trang 49
xy 1 x 2 y 2 2 0 xy 1 x 2 y 2 2 .
5 x 2 y 4 xy 2 3 y 3 2 xy x y 0 y 5x 2 4 xy 3 y 2 2 x 2 2 xy 0
y 3x 2 6 xy 3 y 2 0 3 y x y 0 y 0 x y .
2
5 x 2 y 4 xy 2 3 y 3 x 2 y 2
x y 0 2 y
5xy 2 4x 2 y x 3 0
2 y x y x 0 x 2 y x y ( xt).
2
10
2 10
x
y
5
5
Vi x 2 y , thay vo * ta c 5 y 2 2
2 10
2 10
x
y
5
5
10 2 10 10 2 10
;
;
Vy h c 4 nghim x ; y 1;1, 1; 1 ,
,
5
5
5
5
Bi 97: iu kin x y .
x y 9 x 2 y
Chuyn h v dng sau:
2
x 2 y 2 x y 41
n y ta t a x y , b x 2 y a , b 0 th h trn tr thnh:
a 9 b
a 9 b
a 9 b
2
2
2
b 2 b2 18b 81 41 b 2 36b 203 0
b 2a 41
b 7
b 29
(tha mn)
(khng tha mn)
a 2
a 20 0
Trang 50
x y 4
a 2 x y 2
y 1
3
Vi
b 7 x 2 y 7
x 5
3y 4 7
x 1
3
1 11
Vy nghim ca h l x , y 5;1 , ;
3 3
2
Bi 98: iu kin x , y 0, x 2 4 y 3 0 .
3
Ta thy rng kh m khai thc c nhn t chung phng trnh th hai m ch c th
phng trnh th nht. Phng trnh th nht tng ng vi:
x y
x y 2 y 2 y 2 xy x 2
2 y x y x (do x y 2 y 0 )
x y 2y
1
x y
2 y x 0 x y (d thy
x y 2y
1
2 y x 0 ).
x y 2y
x 2 4 x 3 1 3x 2 x x 2 4 x 3 3x 2 x 1 .
1
u v 0
u v 0
u v 0
2u 2 v 2 u v 2
2
2
2
2u v u v 2uv
u u 2v 0 u 0 u 2v
2
1
(*) Nu u 0 x v , khng tha mn u v 0 , loi.
3
3
x 1
u v 0 v 0
x 1 0
(*) Nu
2
x 2.
2
2
2
u
4
v
4
x
11
x
0
3
x
4
x
u 2v
Vy nghim ca h l x , y 2;2
2 x 2 xy y 2 3 y x
( I)
Bi 99: Vit li h di dng ng cp: 2
2
x xy 3 y x 2 y
thay i cch gii mt cht, ta s gii theo cch sau:
TH1: Nu x 0 , thay vo h ( I) ta tm c y 0 .
TH2: Nu x 0 , ta t y t x t , thay vo h ( I) ta c:
x 2 2 t t 2 x 3t 1
3t 1 1 t 3t 2 1 2t 2 t t 2 * .
II 2
2
x 1 t 3t x 1 2t
1
2
(d thy t khng tha mn h v 2 2t t 2 t 1 1 0 nn ta c th nhn cho)
3
3
* 9t 6t 2 2t 1 2t 3 3t 2 5t 2 7t 3 3t 2 7t 3 0
3
t 1 t 1 7t 3 0 t 1 t 1 t .
7
Trang 51
xy x 7 y 1
x
x
x
x
7 y 2
2y
2
2
2
y
10
y 2 10 y 1
y 1 10 y 2 y
1
x
x
x
x
x2
x
x
xy x 7 y 1 0
xy x 7 y 1 0
xy x 7 y 1 0
2
y 16 y
y 1
y 1
1 0
x 13 y x 3 y
39
x
13
x
3
x
x
x 13 y
x 3 y
1
x , y 1; , 3; 1 .
2
2
3
13 y 6 y 1 0 (VN) 3 y 4 y 1 0
1
Vy h c hai nghim l x , y 1; , 3; 1
3
Cc em c th tho lun thm v phng trnh, bt phng trnh, h phng trnh ti nhm
facebook sau:
https://www.facebook.com/groups/chinhphucphuongtrinh/
Chc cc em hc tt!
Ch : Em no c trn tay cun Ton 3 th inbox cho anh nhn ti liu h phn 3 nh
Trang 52